Page 1 of 12 B o c o kh o s t chèn o n vò b o tån vµ c c c héi ph t trión t¹i vïng Öm khu b o tån kî gç (phçn 1) 1.më Çu Ph n tých vµ ph t trión thþ trêng (MA&D) lµ mét ph ng ph p îc thõ giíi c«ng nhën vµ phæ biõn réng r i v nã bao gåm c yõu tè m«i trêng vµ ph t trión bòn v ng cña x héi. MA&D gåm 3 pha: nh gi c c s n phèm tiòm n ng vµ c c h¹n chõ, lo¹i bá c c s n phèm Ýt cã trión väng hoæc cã h¹i cho m«i trêng, lëp kõ ho¹ch kinh doanh vµ ph t trión thþ trêng Dù n sö dông bòn v ng LSNG p dông MA&D trªn c së c i biªn «i chót cho phï hîp víi iòu kiön kinh tõ x héi cô thó. Toµn bé néi dung cña ph ng ph p c i biªn îc tr nh bçy ë môc 4. Pha 1 cña MA&D bao gåm c c bíc : 1 - X c Þnh c c mèi e do¹ èi víi khu b o tån, 2 - X c Þnh c c khã kh n cña d n vµ gi i ph p cã liªn quan Õn m«i trêng, 3 - Ph n tých c c khã kh n vµ c c gi i ph p nµy, 4 - X c Þnh chiõn lîc ph t trión nh»m b o tån thiªn nhiªn, ång thêi n ng cao møc sèng cña d n, 5 - Thùc hiön c c bíc tiõp theo cña MA&D. Nh ng ph n tých chiõn lîc s bé trong b o c o nµy míi lµ sù khëi Çu trong viöc x c Þnh c c c c s n phèm cã tiòm n ng vµ c c c héi ph t trión thþ trêng. KÕt qu ph n tých chiõn lîc s bé sï gióp cho dù n i óng híng, tr nh sa vµo c c ho¹t éng kh«ng nh ng kh«ng mang l¹i lîi Ých kinh tõ mµ cßn cã h¹i Õn m«i trêng. èi víi mét dù n ph t trión n«ng th«n th«ng thêng th giai o¹n ph n tých chiõn lîc nµy cã thó lµ kh«ng cçn thiõt, song nã l¹i rêt quan träng èi víi dù n cã môc tiªu b o tån îc trión khai trong vïng Öm cña khu b o tån. V vëy, hai môc tiªu b o tån thiªn nhiªn vµ n ng cao êi sèng cña d n trong vïng Öm lu«n ph i îc qu n triöt Ngoµi ra, ph ng ph p mang týnh hö thèng îc sö dông ë y cho thêy chiõn lîc maketing LSNG îc Æt trong ph¹m vi cña chiõn lîc sö dông LSNG nãi chung cña ngêi d n (trong ã cã c LSNG Ó b n vµ Ó tiªu thô trong gia nh) vµ nh vëy, LSNG lµ mét nguån trong sè c c nguån thu nhëp cña hé gia nh. Ó tån t¹i vµ ph t trión, ngêi d n kh«ng îc khai th c kiöt nguån sèng cña m nh. iòu nµy hoµn toµn t ng hîp víi môc tiªu cña khu b o tån. Nh vëy, nõu khu b o tån muèn ¹t îc tiªu chý b o tån cña m nh th ph i gióp d n gi i quyõt c c khã kh n cña hä. Logic trªn cho thêy sù cçn thiõt cña mèi quan hö hîp t c chæt chï gi a Ban qu n lý khu b o tån vµ chýnh quyòn Þa ph- ng nh»m t m ra mét chiõn lîc phï hîp kh¾c phôc c c vên Ò trªn B o c o iòu tra ph n tých chiõn lîc nµy dùa trªn 2 chuyõn c«ng t c 1-5/6 vµ 5-11/9 ë KÏ gç cña nhãm Maketing. LÞch tr nh c«ng t c cua ît thang 9 îc ghi trong phô lôc 1 2. KÕt qu iòu tra CRES trión khai mét sè c c ho¹t éng cña dù n vµ cho 21 hé vay vèn ph t trión LSNG ë 3 x CÈm s n, CÈm hng vµ CÈm mü, v vëy, nhãm maketing tëp trung iòu tra ë 3 x nµy. Nhãm lµm viöc víi chýnh quyòn cña c c x Ó cã c c th«ng tin s lîc vò d n sinh kinh tõ, chýnh s ch qu n lý Êt ai, nhêt lµ Êt rõng, vai trß cña rõng èi víi kinh tõ hé. Sau ã nhãm lµm viöc víi trëng th«n xãm 1 vµ 4 x CÈm mü, xãm 7 vµ 8 x CÈm hng, xãm 1 vµ 2 x CÈm s n. Nhãm maketing cïng lµm viöc víi c c th«ng viªn chñ chèt cña xãm 4, th m vµ pháng vên mét sè hé ë 6 xãm nãi trªn. Díi y lµ kõt qu iòu tra CÈm mü X CÈm mü n»m r p ranh víi khu b o tån vµ cã 6900 ha Êt rõng, trong ã cã 3700 ha rõng nghìo kiöt, 3200 ha c y bôi. HiÖn t¹i chø cã kho ng 500 ha trong sè 3200 ha c y bôi nãi trªn îc chia cho
Page 2 of 12 d n. Sè diön tých cßn l¹i do x qu n lý. Tuy nhiªn, cho Õn nay, x cha cã mét chýnh s ch cô thó nµo Ó qu n lý diön tých Êt rõng nµy. V vëy, rõng bþ khai th c vµ tµn ph næng nò. Tham gia vµo khai th c rõng kh«ng chø cã d n trong x mµ c d n ë c c vïng kh c. D n khai th c c c s n phèm ë c rõng ë vïng Öm vµ trong khu b o tån. C c s n phèm îc khai th c ë vïng Öm chñ yõu lµ cñi, than èt, c c dîc liªu, m y. Trong khu b o tån s n phèm khai th c chñ yõu lµ song, hìo, c c lo¹i gç quý, than cñi, c c lo¹i éng vët hoang d. X cã 11 th«n th cã 5 th«n c¹nh rõng. D n ë c c th«n nµy sèng chñ yõu dùa vµo khai th c rõng. Êt trång lóa tuy kh«ng nhiòu nhng còng cêp gçn ñ l ng thùc cho d n. ChØ cã mét sè rêt Ýt c c hé thiõu l ng thùc 1-2 th ng trong n m. Tuy nhiªn, mçi vô d n chø lµm n«ng nghiöp kho ng 2 th ng lµ hõt viöc, thêi gian cßn l¹i dµnh cho khai th c c c s n phèm rõng Ó t ng thu nhëp. Nh n chung møc sèng cña d n kh. C c gia nh Òu cã nhµ x y kiªn cè, å dïng vµ c c tiön nghi sinh ho¹t th«ng dông nh tivi, c t xðt... Rõng ãng mét vai trß hõt søc quan träng trong thu nhëp cña gia nh, trang tr i c c kho n chi phý ngoµi c c nhu cçu c b n. C c hé Òu cã diön tých Êt vên réng, trung b nh 700-1000 m2. NghÒ lµm vên kh«ng ph t trión vµ ãng gãp kh«ng ng kó cho kinh tõ hé. Mét sè hé Ó vên hoang. Mét sè hé khai ph Êt åi Ó lëp trang tr¹i nhng lóng tóng kh«ng biõt ph t ttrión trang tr¹i theo híng nµo. Êt åi rõng bþ tho i ho vµ b¹c mµu nghiªm träng cho nªn n ng xuêt c y n«ng nghiöp s¾n, khoai rêt thêp. C c c y l m nghiöp îc hç trî qua ch ng tr nh 327 vµ mét sè chc ng tr nh kh c lµ: b¹ch µn, th«ng, keo. B¹ch µn ang gãp phçn lµm cho Êt thªm nghìo kiöt, cßn th«ng cã gi trþ kinh tõ thêp vµ mæc dçu vëy còng chø cho thu nhëp sau 15-20 n m trång. Mét vµi dù n nhá kh c (4304 vµ dù n cña CRES) cung cêp gièng c y n qu cã chêt lîng cao cho d n vµ bíc Çu cã hiöu qu. Tuy nhiªn, chø cã mét sè hé rêt Ýt ái îc hëng lîi tõ d/a. D n kh«ng biõt kiõm gièng ë u, trång c y g vµ trång nh thõ nµo? V vëy tiòm n ng Êt ai ë trong x vén kh«ng îc khai ph. Díi y lµ b ng nh gi vµ xõp h¹ng c c nguån thu nhëp cña gia nh cña c c th«ng tin viªn chñ chèt xãm 4 x CÈm mü. B ng 1. B nh qu n c c nguån thu nhëp cña c c hé ë th«n 4, x CÈm mü Nguån thu nhëp íc týnh thu nhëp / hé ( ång) PhÇn tr m thu nhëp cña hé XÕp lo¹i N«ng nghiöp Lóa L¹c Ëu Khoai, s¾n Tæng 1.200.000 240.000 30.000 40.000 1.510.000 18,7 2 Ch n nu«i Tr u bß Lîn Gia cçm Tæng 300.000 400.000 100.000 800.000 10 3 Vên hé C y n qu ChÌ 100.000 300.000
Page 3 of 12 Gia vþ, dîc liöu Rau Tæng sè 20.000 30.000 450.000 5,6 5 LSNG Gç cñi èt than Song, m y C y dîc liöu «ng vët rõng, mët ong Qu rõng nh c Tæng sè 1.700.000 2.900.000 10.000 15.000 20.000 7.000 89.000 4.732.000 58,8 1 C c nguån thu nhëp kh c NÊu rîu L ng Bu«n b n nhá ChÝch nhùa th«ng B o vö rõng ChÕ biõn lóa g¹o, vën t i Thî méc, thî nò Tæng sè 20.000 250.000 10.000 50.000 100.000 100.000 30.000 560.000 6,9 4 Tæng thu nhëp hé 8.052.000 100,0 KÕt qu iòu tra vò vai trß cña nghò rõng èi víi kinh tõ hé cho thêy: èt than. TÊt c c c hé trong xãm 4 (114 hé) Òu cã thu nhëp tõ rõng vµ chñ yõu tõ nghò èt than. 2/3 sè hé nãi trªn tham gia èt than: 1/3 èt than quanh n m, 1/3 èt than trong thêi gian n«ng nhµn. C trî em vµ phô n còng tham gia èt than. Mét häc sinh khoî m¹nh cã thó kiõm kho ng 2 triöu ång trong k nghø hì. Rõng ngay gçn lµng (5 km), s ng i rõng, chiòu vò lµ cã tiòn ngay. Ngêi khoî m¹nh cã thó kiõm 50.000 /ngµy, ngêi yõu còng îc 30.000 /ng. D n thêng dïng ca Ó h¹ c y. C y cã êng kýnh th n tõ 5 cm trë lªn lµ cã thó dïng Ó èt than. Than chñ yõu cung cêp cho thþ trên vµ thþ x. Nh ng ngêi bu«n than thêng Õn ióm thu mua ë ngay trong th«n vµo tçm 3-4 giê chiòu b»ng xe ¹p. Hä bu«n than vò thþ trên hoæc thþ x, b n cho c c ióm tiªu thô thêng xuyªn vµ thu l i kho ng 10.000-12.000 ång. Kho n tiòn nµy îc coi lµ xøng ng cho 1/2 ngµy c«ng èi víi nh ng phô n trî. Ngµnh kióm l m còng cã luët cêm chæt cñi rõng èt than, song, luët kh«ng nghiªm, kh«ng îc kióm tra thùc thi thêng xuyªn. Theo ngêi d n, th trong 2 n m qua, chø cã mét lçn, kióm l m vò cêm ngêi i mua than. Ngay sau ngµy ã th mäi viöc l¹i diôn ra nh cò, tô ióm mua b n than vén ho¹t éng hµng ngµy. NhiÒu ngêi d n trong lµng nhën thøc rêt râ t c h¹i cña èt than cñi èi víi tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ t ng lai cña thõ hö sau. Theo týnh to n cña hä, cã îc 50 kg than th ph i èt hõt kho ng 700-800
Page 4 of 12 kg cñi. NÕu týnh toµn bé lîng sinh khèi cña rõng bþ mêt i Ó cã khèi l ng than nãi trªn th con sè cßn lín h n nhiòu. Theo ý kiõn cña trëng xãm 4 th chýnh quyòn huyön, x vµ kióm l m cçn phèi hîp chæt chï Ó a ra biön ph p cêm èt than cã hiöu qu. B»ng kh«ng, víi tèc é lµm than cñi nh hiön nay th 10 n m sau rõng ë vïng Öm sï hõt Khai th c cñi. Cñi còng lµ s n phèm rõng quan träng, øng hµng thø 2 sau than. Cñi îc dïng kh«ng chø cho nhu cçu chêt èt cña gia nh, mµ cßn Ó b n. TÊt c c c gia nh Òu c¾t cñi ë rõng cho nhu cçu chêt èt hµng ngµy. Mét sè hé Ó b n. Khai th c cñi kh«ng ph i i vµo rõng s u nh khai th c c c s n phèm kh c. C c c y bôi to Òu îc chæt Ó lµm cñi. èn cñi chñ yõu lµ viöc cña phô n vµ trî em. Trong th«n kh«ng cã ióm tiªu thô cñi, ngêi h i cñi ph i em ra chî huyön. B nh qu n mét ngµy 1 ngêi cã thó kiõm îc 20.000 ång. ViÖc khai th c vµ b n cñi ë y hoµn toµn tù do, kh«ng cã mét iòu luët nµo cña chýnh quyòn Þa ph ng hay cña kióm l m vò cêm h i cñi ë khu rõng ë vïng Öm hay khu b o tån. V vëy kiõm cñi b n còng lµ mét nghò quan träng Ó t ng thu nhëp cho phô n trong nh ng ngµy n«ng nhµn Khai th c song m y, c y thuèc vµ qu rõng. Tr lîng song vµ hìo ngµy mét hiõm h n v ngµy cµng ph i i s u vµo rõng cêm th míi cã song hìo. M y t¾t do t i sinh nhanh nªn tr lîng Ýt bþ c¹n kiöt h n. Thêng th chø khi nµo cã kh ch mua Õn Æt cäc Ó mua hµng th d n míi i khai th c. Trong thêi gian mêy th ng qua, kh«ng cã bu«n Õn mua nªn thu nhëp tõ nguån nµy gi m. Nguån c y thuèc ë trong vïng Öm vµ khu B o tån cßn kh phong phó. Tuy nhiªn viöc khai th c dîc liöu còng chø diôn ra theo mïa vô vµ khi cã kh ch Õn Æt mua tríc. Trong b ng týnh thu nhëp trªn, cña c c th«ng tin viªn chñ chèt, nguån thu nhëp tõ c y thuèc kh«ng cao v cha Õn thêi vô. Theo sè liöu iòu tra trong th ng 5 võa qua tõ mét ngêi thu gom dîc liöu ngay t¹i trong lµng th «dîc vµ th¹ch x ng bå lµ 2 s n phèm d n khai th c víi sè lîng lín vµo th ng 1-2. ng ta chø thu mua c c s n phèm cã sè lîng nhiòu, ñ 1 xe t i trong vµi ba ngµy. C c s n phèm cã sè lîng qu Ýt th ngêi khai th c tù tiªu thô. C c s n phèm îc khai th c víi sè lîng lín thêng lµ loµi cã kh n ng t i sinh nhanh, dô khai th c. Tuy nhiªn v kh«ng cã ý thøc khai th c bòn v ng vµ ch¹y theo nhu cçu thþ trêng cïng víi viöc tµn ph rõng nªn tr lîng cu c c loµi dîc liöu nãi chung Òu gi m dçn. Qu rõng còng lµ nguån thu nhëp cña c c hé. Qu chñ yõu dïng cho nhu cçu cña gia d nh. D n thêng ½n c y Ó thu qu vµ sau ã dïng th n c y Ó èt than lu«n. S n b¾n éng vët rõng. S n b¾n thó rõng bþ cêm. Trong x kh«ng ai îc quyòn sö dông sóng s n. Song d n vén b¾t éng vët rõng b»ng bèy. ViÖc s n b¾t nµy ßi hái ph i cã kü n ng tèt.trong th«n chø cã mét sè Ýt c c hé cã nguån thu nhëp tõ béy éng vët rõng, chñ yõu lµ c c loµi chim, hu nai, lîn rõng, nhým... Chim thêng îc b n ngoµi chî thþ x vµ thþ trên, cßn thó rõng th tiªu thô ë c c nhµ hµng. Tãm l¹i nh gi vò êi sèng kinh tõ, c c h¹n chõ vµ tiòm n ng cña xãm 1 vµ 4 x CÈm mü cã thó rót ra mêy nðt chýnh sau: - Møc sèng cña d n nh n chung cao h n ë c c vïng n«ng th«n kh c, vµ Æc biöt cao so víi d n ë x Khang ninh Ba bó. PhÇn lín c c hé Òu cã nhµ g¹ch, víi Çy ñ tiön nghi hiön ¹i nh ti vi, c t sðt, qu¹t iön... - DiÖn tých lóa b nh qu n Çu ngêi kh«ng cao nhng còng cung cêp gçn ñ l ng thùc, nõu cã Ç t th m canh th ch n ch¾n cã d. - QuÜ Êt ßi rõng cßn rêt lín. Êt rõng åi réng, ai muèn khai ph trång trät bao nhiªu th søc. Þa h nh Êt b»ng ph¼ng, ång nhêt. - C së h¹ tçng t ng èi thuën lîi. TÊt c c c gia nh cã iön líi. X gçn thþ trên vµ thþ x nªn
Page 5 of 12 viöc giao lu v n ho, lu th«ng hµng ho thuën lîi. X CÈm hng CÈm hng cã tæng diön tých lµ 2383 ha víi 259 ha Êt rõng, trong ã cã 133 ha cßn rõng, 126 ha Êt trèng nhng îc trång c y l m nghiöp vµ giao cho c c hé qu n lý, tuy cha cêp sæ á v vén cßn nh ng phçn Êt cã tranh chêp. Êt cã rõng giao hõt cho d n qu n lý. Ngêi b o vö rõng îc tën dông c c s n phèm phô cña rõng nh cñi, khai th c nhùa th«ng, c c dîc liöu vµ l m s n ngoµi gç kh c. íc týnh chø kho ng 2% sè d n trong x thiõu n Ýt. C c c y l m nghiöp îc trång chñ yõu lµ b¹ch µn, keo vµ th«ng. Nhãm maketing kh o s t hai th«n 8 vµ 7 lµ n i cã nhën îc hç trî cña vèn Ó ph t trión LSNG cña CRES. Xãm 8. Cã 4 hé îc vay vèn Ó tr«ng c y LSNG cña CRES tõ th ng 4/1999. DiÖn tých lóa 2 vô b nh qu n Çu ngêi cao h n so víi c c x kh c, Êt tèt, n ng xuêt cao nªn c c gia nh cã d lóa b n Ó trang tr i c c kho n chi phi kh c. B nh qu n Êt vên cña c c hé lµ 700 m2 vµ îc trång nhiòu lo¹i c y n qu. Toµn bé Êt l m nghiöp îc 5 hé nhën vµ x y dùng vên rõng. Nh vëy lµ quü Êt chung cña lµng hõt, têt c diön tých Êt cã chñ. Trong lµng chø cã 2 ngêi thønh tho ng cã tham gia èt than Xãm 7. T ng tù nh xãm 8, Êt chia hõt cho d n. Êt åi 70 ha îc trßng c y n«ng vµ l m nghiöp. C th«n kh«ng cã ai i èt than mµ chø vµo rõng h i cñi cho nhu cçu gia nh. Tríc kia, do thiõu l ng thùc vµ thu nhëp thêp nªn nhiòu ngêi i h i c y thuèc rõng. Nay sè ngêi i thu h i Ýt h n nhiòu vµ chø theo thêi vô v mét ph n thu nhëp cña ngêi d n cao h n vµ v tr lîng c y dîc liöu ngµy mét Ýt h n. KÕt qu iòu tra ë 2 xãm trªn cho thêy nghò rõng ttríc kia ãng gãp mét phçn cho thu nhëp cña d n, Æc biöt lµ trong thêi gian gi p h¹t, th nay ang trë nªn ngµy mét kh«ng ng kó. ChÝnh quyòn x ang p dông mét chýnh s ch qu n lý Êt rõng hîp lý. Êt n«ng nghiöp vµ Êt vên îc sö dông sö dông cã hiöu qu cïng víi viöc ph t trión c c nghò phô kh c gãp phçn lµm gi m søc Ðp cña d n èi víi rõng. CÈm s n Lµ x gi p ranh víi khu b o tån vµ cã diön tých Êt rõng rêt lín: 5562 ha, trong ã cã 1200 ha Êt trèng vµ sè cßn l¹i lµ rõng nghìo kiöt. Êt n«ng nghiöp réng, song n ng xuêt kh«ng cao nªn chø ñ n chø kh«ng cã d thõa nhiòu. Toµn x cã 1126 hé th cã trªn 250 hé sèng dùa vµo rõng, nhiòu nhêt lµ ë xãm 1 vµ 2. T ng tù nh ë CÈm mü, x kh«ng cã mét chýnh s ch cô thó nµo vò qu n lý rõng. QuyÕt Þnh sè 1267 cña tønh cêm khai th c gç vµ èt than. Tuy nhiªn kh«ng cã sù gi m s t chæt chï trong thi hµnh luët tõ phýa kióm l m còng nh chýnh quyòn x nªn viöc khai th c c c mæt hµng trªn diôn ra c«ng khai hµng ngµy. Tham gia vµo khai th c rõng kh«ng chø cã d n trong x mµ cßn tõ nhiòu vïng kh c Õn. T¹i 1 ióm tr«ng xe ë cöa rõng vµo gi a thêi ióm thu ho¹ch lóa mïa bën rén mµ vén cã 45 xe ¹p cña nh ng ngêi khai th c göi. Theo th«ng tin cña ngêi tr«ng xe ¹p th trung b nh trong thêi gian n«ng nhµn cã 150-200 xe ¹p/ngµy, lóc cao ióm cã tíi 300-400 xe. D n khai th c c c s n phèm nh gç, than, song m y, c y dîc liöu, cñi, l nãn..... Ngêi khai th c cñi vµ dîc liöu cã thó s ng i chiòu vò. Cßn nh ng ngêi khai th c gç vµ song ph i i s u vµo rõng cêm 20-30 km vµ ë trong rõng 3-5 ngµy. Mét ngêi kháe m¹nh i khai th c gç cã thó kiõm îc kho ng 50.000 /ng. Gç quý îc khai th c ë khu b o tån chñ yõu lµ vµng t m, chß chø, de vµ dæi, sõn. Kh o s t xãm 1 vµ xãm 2 cho thêy thêi gian lµm ruéng lóa chø kho ng 3-4 th ng trong n m. Do rêt Ýt ngêi cã nghò phô nªn thêi gian cßn l¹i hä Òu i rõng. Tuy quü Êt cña xãm 1 rêt nhiòu nhng chø cã 12 trong sè 145 hé cña xãm lµm trang tr¹i rõng. 80% sè hé nµy vµo rõng khai th c khi cã thêi gian. Xãm 2 cã 70% trong sè
Page 6 of 12 140 hé khai th c rõng bêt cø lóc nµo hä cã thó. Êt l m nghiöp gçn lµng h¹n chõ, nªn Ó x y dùng trang tr¹i rõng hä ph i i 4 km. C xãm míi chø cã 1 hé lµm vên rõng, mæc dï chýnh quyòn x vën éng nhiòu lçn. Riªng xãm 2 cã 12 hé x y dùng vên rõng. Mét sè hé lµm vên rõng 3 n m nay vµ bíc Çu cã thu nhëp tõ nh ng c y n qu ng¾n ngµy. Còng nh c c hé lµm trang tr¹i ë CÈm mü, hä cã rêt nhiòu khã kh n trong viöc vay vèn Çu t ban Çu, thiõu kiõn thøc vò thþ trêng, kü thuët trång vµ ch m bãn c y... Hä Òu ý thøc îc r»ng viöc x y dùng trang tr¹i sï cã t ng lai l u dµi, thu nhëp bòn v ng, cßn nghò khai th c rõng sï ngµy mét khã kh n vµ sï chêm døt trong mét t- ng lai gçn Tãm l¹i x CÈm s n còng cã c c iòu kiön d n sinh kinh tõ, c c tiòm n ng vµ h¹n chõ t ng tù nh ë CÈm mü. C i kh c ë y chýnh lµ x n»m ë vþ trý cöa rõng, thuën lîi cho viöc khai th c vµ vën chuyón h n. V vëy d n ë rêt nhiòu x kh«ng thuéc vïng Öm còng tëp trung vò y khai th c. NÕu nh ë CÈm mü d n chø tëp trung èt than vµ thu cñi lµ chýnh th ë CÈm s n gç quý vµ song hìo cïng lµ 2 nh ng mæt hµng îc khai th c m¹nh v cã ióm tiªu thô thêng xuyªn 3. Ph n tich c c mèi e do¹, tiòm n ng, h¹n chõ vµ chiõn lîc ph t trión Trong 3 x iòu tra th CÈm hng lµ x cã søc Ðp èi víi rõng Ýt nhêt. Thu nhëp cña d n chñ yõu dùa vµo trång c y n«ng nghiöp, ch n nu«i vµ lµm vên. CÈm s n vµ CÈm mü cã søc Ðp èi víi rõng qu lín, rõng ãng gãp phçn lín cho thu nhëp cña gia nh. C c mèi e do¹ chýnh èi víi rõng ë 2 x nµy lµ: èt than cñi víi tèc é ngµy mét t ng ë c rõng thuéc khu vïng Öm vµ khu b o tån Khai th c c c lo¹i gç quý vµ song m y trong khu b o tån Khai th c cñi ë c c khu rõng vïng Öm gi p ranh víi khu b o tån S n b¾n c c «ng vët hoang d trong khu B o tån Thu h i qu møc c c dîc liöu vµ mét sè LSNG kh c So s nh d n sinh-kinh tõ-x héi cña d n ë Khang ninh Ba bó víi d n sinh-kinh tõ-x héi cña c c hé ë CÈm s n vµ CÈm mü trong mèi liªn quan tíi b o tån cã thó thêy. T¹i Khang ninh: Møc thu nhëp b nh qu n trªn hé chø b»ng 1/2 ë 2 x nãi trªn. PhÇn lín c c hé thiõu l ng thùc 1-2 th ng. Cã nh ng hé thiõu n 6 th ng/n m. Mäi thu nhëp Òu dµnh cho c c nhu cçu c b n. QuÜ Êt rêt h¹n chõ. Êt canh t c n«ng nghiöp rêt Ýt. Þa h nh x chia c¾t, é dèc lín, Êt canh t c manh món nªn ßi hái chi phý nhiòu søc lao éng. D n lao éng vêt v quanh n m, c c gia nh Òu thiõu lao éng Tuy nhiªn, luët b o vö rõng îc gi m s t thùc thi tèt. Kh«ng cã hiön tîng vµo khai th c c c s n phèm trong vên quèc gia c«ng khai. Trong khi ã th t¹i CÈm s n vµ CÈm mü: Møc sèng cña d n cao. Nh n chung c c gia nh cã ñ l ng thùc, nhµ cöa khang trang víi Çy ñ c c tiön nghi sinh ho¹t QuÜ Êt åi rõng lín, kh«ng h¹n chõ èi víi c c hé muèn x y dùng trang tr¹i. Êt trång lóa vµ mµu cung cêp ñ l ng thùc cho d n, nõu cã th m canh t ng vô th cßn cã kh n ng d thõa. Êt n«ng nghiöp liòn bê liòn kho nh, thuû lîi tèt, mét sè kü thuët canh t c b»ng c giíi îc p dông, thêi gian lµm n«ng nghiöp chø 3-4 th ng trong n m. Thêi gian n«ng nhµn 7-8/n m.
Page 7 of 12 LuËt b o vö rõng kh«ng îc còng cè thùc thi tèt. Kh«ng chø d n Þa ph ng mµ c d n ë vïng kh c Õn khai th c rõng c«ng khai. Nh vëy ë y cã thó thêy rêt râ lµ ngêi d n i khai th c c c s n phèm cña rõng kh«ng ph i do thiõu n, mµ lµ Ó p øng c c nhu cçu tiªu dïng kh c. Nhu cçu nµy sï ngµy mét t ng cïng víi sù ph t trión cña x héi. Nhê c giíi ho vµ c c kü thuët canh t c n«ng nghiöp tiõn bé cïng víi tèc é gia t ng d n sè cao, thêi gian n«ng nhµn ngµy cµng t ng vµ v vëy tèc é ph rõng còng sï ngµy mét t ng nõu kh«ng cã biön ph p ng n chæn kþp thêi. Ó ngæn chæn n¹n khai th c rõng bõa b i cçn ph i tiõn hµnh mét biön ph p tæng hîp vµ ång bé. ChÝnh quyòn Þa ph ng cçn kõt hîp chæt chï víi c c ngµnh, cêp, c c dù n ph t trión n«ng th«n trªn Þa bµn Ó x y dùng chiõn lîc b o tån tæng hîp ång thêi kh«ng ngõng n ng cao møc sèng cho d n. ChiÕn lîc b o tån rõng vµ a d¹ng sinh häc cña Dù n sö dông LSNG ph i n»m trong khu«n khæ chiõn lîc chung cña c vïng B ng 2: ChiÕn lîc b o tån cña chýnh quyòn Þa ph ng vµ cña d/a LSNG ChiÕn lîc chung cña vïng T¹o thªm c«ng n viöc lµm cho d n nh»m t ng thu nhëp: - Hç trî d n Çu t x y dùng vên rõng - Çu t c i t¹o vên nhµ ChiÕn lîc cña dù n LSNG T¹o thªm c«ng n viöc lµm cho d n nh»m t ng thu nhëp: - Hç trî d n Çu t x y dùng vên rõng - Çu t c i t¹o vên nhµ - Ph t trión ch n nu«i - Th m canh t ng vô... - Ph t trión ngµnh nghò chõ biõn, thñ c«ng... - T ng cêng c c dþch vô bu«n b n Khëi xíng nhiòu c c ho¹t éng c«ng Ých x héi vµ v n ho nh»m l«i cuèn mäi thµnh viªn cña céng ång tham gia. T ng cêng cñng cè ph p chõ b o vö rõng Th«ng b o luët b o vö rõng vµ cêm khai th c c c s n phèm rõng Õn tõng ngêi d n Thµnh lëp c c tr¹m kióm tra ë c c ióm nãng CÊm thu mua vµ vën chuyón than cñi, gç quý, c c éng vët hoang d X y dùng vµ bæ xung c c chýnh s ch qu n lý Êt rõng vµ tµi nguyªn rõng cã hiöu qu - S chõ c c LSNG - T ng cêng n ng lùc tiõp thþ èi víi LSNG T ng cêng cñng cè ph p chõ b o vö rõng N ng cao ý thøc b o vö vµ sö dông bòn v ng tµi nguyªn rõng cho d n Nghiªn cøu c c ph ng ph p qu n lý rõng bòn v ng cã ngêi d n tham gia Ò xuêt víi chýnh quyòn Þa ph ng c c biön ph p qu n lý b o vö rõng cã hiöu qu N ng cao ý thøc b o vö vµ sö dông bòn v ng tµi nguyªn rõng cho d n Trong khu«n khæ vò thêi gian vµ kinh phý cña d/a sö dông bòn v ng c c LSNG, chóng ta cã thó b m theo 2 Þnh híng chiõn lîc nãi trªn, vµ trªn c së ph t huy tèi a tiòm n ng s½n cã i «i víi kh¾c phôc c c h¹n chõ, mµ tëp trung vµo c c ho¹t éng sau B ng 3: Þnh híng ho¹t éng cña dù n
Page 8 of 12 ChiÕn lîc T¹o viöc lµm cã thu nhëp cao th«ng qua sö dông bòn v ng vµ cã hiöu qu Êt l m nghiöp: - Hç trî d n x y dùng vên rõng Ó trång c c lo¹i c y: C y mäc nhanh a t c dông nh»m c i t¹o Êt vµ cung cêp cñi, c y n qu cã gi trþ kinh tõ cao, c y gç quý ë Þa ph ng nh vµng t m, m y t¾t lµm hµng rµo quanh trang tr¹i vµ c c c y dîc liöu vµ LSNG kh c díi t n - Hç trî d n c i t¹o vên t¹p: trång c y n qu cã gi thþ kinh tõ vµ c c lo¹i c y LSNG díi t n T ng cêng cñng cè ph p chõ b o vö rõng - Ò xuêt víi chýnh quyòn Þa ph ng vµ khu b o tån c c biön ph p qu n lý rõng, Êt rõng cã ngêi d n tham gia. - N ng cao nhën thøc cña ngêi d n vò b o vö rõng vµ sö dông bòn v ng tµi nguyªn thiªn nhiªn - -Nghiªn cøu c c ph ng ph p qu n lý rõng bòn v ng cã ngêi d n tham gia Ho¹t éng Ó ngêi d n cã thó x y dng îc vên rõng vµ c i t¹o vên nhµ hä cçn îc hç trî µo t¹o kü thuët t¹o c y gièng vµ x y dùng c c vên m mini Ó s n xuêt c y con, p øng nhu c u trång c y cña hé vµ cña x nãi chung µo t¹o ph ng ph p thiõt kõ vên rõng, kü thuët trång vµ ch m sãc c y Hç trî t m nguån h¹t gièng vµ c y con cã chêt lîng cao Gióp d n vay vèn ª x y dùng vên rõng Nghiªn cøu thuçn ho mét sè c c loµi LSNG cã gi trþ kinh tõ vµ ang cã nguy c bþ khai th c kiöt Ó trång trong c c vên rõng. Hç trî s chõ mét sè s n phèm LSNG trªn qui m«hé gia nh T ng cêng kh n ng tiõp thþ cho d n - µo t¹o ph ng ph p qu n lý kinh doanh - Thµnh lëp c c ióm thu mua - Tæ chøc vën chuyón hµng LSNG - X y dùng hö thèng th«ng tin thþ trêng LSNG - Nghiªn cøu c c biön ph p khoanh nu«i vµ khai th c bòn v ng mét sè c c loµi c y dîc liöu vµ LSNG cã gi trþ kinh tõ. Trªn c së ã: - Ò xuêt biön ph p qu n lý khai th c bòn v ng c c loµi nµy cã sù tham gia cña d n - Ph t éng tuyªn truyòn b o vö rõng vµ sö dông bòn v ng tµi nguyªn rõng cho d n Kh c víi c c hé ë Khang ninh, Ba bó, ë CÈm s n vµ CÈm mü, Þnh híng x y dùng vên rõng vµ c i t¹o vên nhµ ë y chñ yõu lµ Þnh híng cho thþ trêng. C c s n phèm cña vên ph i cã Çu ra. MÆt kh c, nõu ta cho r»ng trong khu«n khæ mét dù n LSNG, mäi ho¹t éng Òu ph i tëp trung vµo c c s n phèm LSNG, th kh«ng hoµn toµn óng. Trong rõng tù nhiªn, LSNG chø lµ mét phçn nhá cña cêu thµnh rõng vµ a phçn lµ c y díi t n. V vëy, Ó hé trî d n x y dùng m«h nh ph t trión LSNG, ta kh«ng thó bá qua c c s n phèm kh«ng ph i lµ LSNG - loµi c y lêy gç, c y n qu. C c loµi nµy phçn lín thuéc c y trªn t n. Ngoµi ra, Êt rõng vïng Öm KÏ gç bþ tho i ho b¹c mµu nghiªm träng nªn cçn ph i p dông c c biön ph p c i t¹o, tr l¹i é ph cho Êt. ViÖc iòu tra, nghiªn cøu Ó tuyón chän c c loµi c y a t c dông (mäc nhanh, c i t¹o Êt, cung cêp cñi ) lµm c y tiªn phong trong x y dùng vên rõng lµ vên Ò cçn quan t m. Nh vëy Ó x y dùng îc m«h nh vên rõng, tríc hõt ph i tuyón chän îc mét tëp oµn c y c i t¹o Êt, c y LSNG, c y gç quý vµ c y n qu p øng c c iòu kiön: - Cã Çu ra (thþ trêng) hoæc cho tiªu thô trong gia nh
Page 9 of 12 - Phï hîp víi iòu kiön khý hëu Êt ai cña vïng - C cêu thêi gian thých hîp víi hoµn c nh kinh tõ cña hé : c y lu niªn vµ c y ng¾n ngµy - C cêu tçng t n Ó n ng cao hiöu qu s dông Êt: c y trªn t n vµ c y díi t n X c Þnh îc c c s n phèm p øng c c iòu kiön trªn lµ mét bµi to n khã mµ chóng ta cçn cçn t m ra ph ng ph p gi i thých hîp trong thêi gian ng¾n nhêt. 4. KÕ ho¹ch cña nhãm maketing Néi dung tr nh bçy ë b ng 3 lµ kõt qu bíc 1-5 cña cña pha 1 cña MA&D c i biªn (toµn bé c c pha vµ c c bíc cña tõng pha trong MA&D îc tr nh bçy ë b ng 4). Ba bíc tiõp theo cña pha 1 lµ x c Þnh vµ ph n tých c c khã kh n h¹n chõ trong hö thèng thþ trêng vµ trªn c së ã lo¹i bá bít c c s n phèm Ýt cã trión väng. Cuèi pha 2 c c s n phèm cã Çu ra vµ cã kh n ng em l¹i lîi nhuën sï îc lùa chän vµ nhãm së thých cña nh ng ngêi muèn cïng kinh doanh mét lo¹i s n phèm îc thµnh lëp Ó trión khai pha 3. Trong pha 3, kõ ho¹ch kinh doanh s n phèm lùa chän îc x y dùng vµ thùc thi. Theo kõ ho¹ch, nhãm maketing sï hoµn thµnh pha 2 vµo th ng 12/99. KÕt qu cña pha 2 lµ: - mét tëp oµn c c LSNG, c y gç vµ c y n qu cã tiòn n ng îc lùa chän - nhãm së thých cña nh ng ngêi d n muèn kinh doanh trång, chõ biõn hoæc bu«n b n mét lo¹i s n phèm trong tëp oµn c c s n phèm nãi trªn îc thµnh lëp Ó trión khai tiõp pha 3 B ng 4: Nh ng viöc thùc hiön vµ c c bíc tiõp theo trong tiõn tr nh thùc hiön MA&D Pha 1 C c bíc thùc hiön MA&D c i biªn cña dù n b o tån thiªn nhiªn nh gi t nh h nh hiön t¹i 1. Ph n tých c c vên Ò cã liªn quan Õn b o tån 2. Xem xðt vµ lùa chän c c vïng dù n 3. X c Þnh c c nhãm hé së thých 4. nh gi kinh tõ hé 5. Ph n tých c c khã kh n vµ thuën lîi cña b o tån/ph t trión thùc hiön Õn bíc nµy ë KÏ gç 6. X c Þnh c c h¹n chõ trong hö thèng thþ trêng hiön nay
Page 10 of 12 Pha 2 Pha 3 7. Lo¹i bá c c s n phèm Ýt cã trión väng 8. Bíc Çu h nh thµnh nhãm së thých Ó thùc hiön c c pha tiõp theo cña MA&D Chän s n phèm cã trión väng nhêt vµ ph ng tiön tiõp thþ (nghiªn cøu tiòn kh thi) 1. Ph n tých c c chuçi m¾t xých thþ trêng vµ x c Þnh c c c héi 2. Lùa chän c c s n phèm cã trión väng nhêt 3. Thµnh lëp nhãm sá thých kinh doanh èi víi tõng s n phèm X y dùng chiõn lîc kinh doanh vµ kõ ho¹ch kinh doanh bòn v ng 1. Ph n tých c c th«ng tin vò m«i trêng kinh doanh cña c c s n phèm îc lùa chän 2. X y dùng mét chiõn lîc kinh doanh 3. X y dùng mét kõ ho¹ch kinh doanh bòn v ng vµ thùc hiön kõ ho¹ch
Page 11 of 12 Phô lôc 1 Ch ng tr nh 5/9/1999 i KÎ Gç 6/9/1999 GÆp mæt t¹i V n phßng dù n ë trô së UBND huyön CÈm Xuyªn Tr nh bµy môc tiªu chuyõn i, xem xðt c c ho¹t éng hiön trêng truíc y vµ nh gi c c nguån th«ng tin thø cêp hiön cã Th o luën vò ranh giíi khu vùc b o tån vµ c c nguy c b o tån GÆp Gi m èc Æng Quèc ChiÕn vµ Phã Gi m èc Ph¹m V n Thao cña L m trêng Quèc doanh Giíi thiöu vò dù n vµ pháng vên nh ng th«ng tin viªn chñ chèt nµy vò c c nguy c b o tån ióm qua c c ho¹t éng cña L m trêng Quèc doanh, viöc lµm cña ngêi d n Þa ph ng sinh sèng trong L m trêng, c c ho¹t éng giao Êt giao rõng vµ c c khã kh n víi d n Þa ph ng trong viiöc b o vö viöc trång døa trªn Êt rõng îc giao b o vö. Suy nghü c c gi i ph p èi víi c c vên Ò liªn quan tíi thþ trêng nhùa th«ng vµ gç th«ng, vµ c c c héi viöc lµm kh c nhau ch¼ng h¹n nh trång nêm trªn c y keo vµ chõ biõn gia t ng gi trþ gç th«ng b»ng viöc sö dông c c xëng ca nhá Buæi tèi häp nhãm Ó th o luën nh ng ph t hiön trong ngµy Bíc 7 Pháng vên Chñ tþch x CÈm Mü Xem l¹i m«h nh sö dông Êt t¹i CÈm mü, ph n tých c c nguy c b o tån vµ x c Þnh c c th«n cã liªn quan nhiòu tíi viöc thu h i LSNG Pháng vên trëng th«n CÈm Mü #4 (Phan Binh) Th o luën c c ho¹t éng sö dông Êt lµng vµ c c nguån thu nhëp Ph n tých c c c ch thu ho¹ch LSNG Pháng vên trëng th«n CÈm Mü #1 Th o luën c c ho¹t éng sö dông Êt lµng vµ c c nguån thu nhëp Ph n tých c c c ch thu ho¹ch LSNG Buæi tèi häp nhãm Ó th o luën nh ng ph t hiön trong ngµy Bíc 8 Nhãm RRAlµm viöc víi c c th«ng tin viªn t¹i x CÈm Mü #4 Dù o n vµ xõp h¹ng thu nhëp tõ têt c c c nguån, th o luën c c ho¹t éng thu h i nhiòu LSNG XÕp h¹ng hé gia nh (tiªu chuèn: Çu t vµo ph t trión n«ng l m kõt hîp) Pháng vên hé Ó hióu c c h nh thøc Çu t hiön t¹i vµ nh ng khã kh n c n trë, vµ x c Þnh c c thuën lîi vµ khã kh n Çu t kh c
Page 12 of 12 3 hé gia nh Çu t nhiòu vµo vên n«ng l m kõt hîp 3 hé gia nh Ýt Çu t vµo vên n«ng l m kõt hîp Bíc 9 Bíc 10 Bíc 11 Pháng vên Chñ tþch x CÈm Hng Nhãm RRA lµm viöc víi c c th«ng tin viªn chñ chèt cña th«n vµ x Pháng vên hé gia nh Pháng vên Chñ tþch x CÈm S n Nhãm RRA lµm viöc víi c c th«ng tin viªn chñ chèt cña th«n vµ x Pháng vên hé gia nh Trë vò Hµ Néi