file://D:MRC964MI-docsSingleFile - Pending!D3B7DC37FE147A4

Bản ghi

1 Page 1 of 43 Hîp t c Kü thuët ViÖt nam - øc Dù n Ph t trión l m nghiöp X héi S«ng µ Bé N«ng nghiöp & Ph t trión N«ng th«n - GTZ/GFA Quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng ë ViÖt Nam Æc biöt xem xðt sù c I tiõn cña qu tr nh nµy trong khu«n khæ dù n ph t trión l m nghiöp x héi s«ng µ B o c o t vên sè 16 Ngêi chuèn bþ Herbert Christ and Dirk Kloss ¹i diön cho Dù n Ph t trión l m nghiöp X héi S«ng µ Víi sù hîp t c cña Dù n Khu Vùc L m NghiÖp ADB Dù n Qu n Lý BÒn V ng Tµi Nguyªn Vïng H¹ Lu S«ng Mª K«ng Hanoi 4/1998 Môc lôc Giíi thiöu 1 PhÇn I: Quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng ë ViÖt Nam 3

2 Page 2 of Khu«n khæ chýnh s ch vµ ph p chõ ThÓ chõ vµ chýnh s ch chung vò Êt ai ThÓ chõ vµ chýnh s ch Êt l m nghiöp 5 2. C cêu tæ chøc Uû ban Nh n d n tønh Tæng Côc Þa ChÝnh Bé N«ng nghiöp vµ ph t trión n«ng th«n C c l m trêng ViÖn iòu tra quy ho¹ch rõng ViÖn khoa häc l m nghiöp C c tæ chøc kh c Nh ng nhën xðt bæ sung 9 3. ViÖc Thùc thi ë hiön trêng C c ch ng tr nh quèc gia C c ch ng tr nh quèc tõ Ph ng ph p quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt Giao Êt n«ng nghiöp Nh ng Ò xuêt cña héi th o vò quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt l m nghiöp Nh ng nguyªn t¾c c b n èi víi QHSD vµ G GR C c bíc QHSD vµ G GR Híng dén vò giao Êt l m nghiöp cña Bé L m NghiÖp Ph ng ph p cña FAO vµ cña Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión n«ng th«n Ph ng ph p cña dù n PTLNXH S«ng µ Nh ng vên Ò cã liªn quan Õn QHSD vµ G GR KÕt luën KhuyÕn nghþ 22 PhÇn II: C i tiõn qu tr nh xö lý vµ c c s n phèm cña qu tr nh qui ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt t¹i dù n l m nghiöp x héi s«ng µ 7. nh gi c c ph ng ph p Qui ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt cña dù n l m nghiöp x héi s«ng µ dïng Ó vï b n å vµ cêp chøng nhën quyòn sö dông Êt Nh ng kh i niöm chung vò ph ng ph p vï b n å qui ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt HiÖn tr¹ng c«ng t c vï b n å cña qui ho¹ch Êt vµ giao Êt nh gi chung vò nh ng ióm m¹nh vµ yõu cña qu tr nh vï b n å qui ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt hiön nay Nh ng gi i ph p Ó c i tiõn c ch vï b n å vò qui ho¹ch sö dông Êt vµ b n å giao Êt C i tiõn c c kü thuët o ¹c cò vµ ph ng ph p vï b n å b»ng tay Sö dông nh chôp tõ m y bay 38

3 Page 3 of Sö dông nh m y bay cha îc chønh söa Sö dông nh chôp tõ m y bay îc chønh söa Sö dông c c d liöu nh vö tinh Sö dông GIS Nh ng chøc n ng thých hîp cña GIS ë dù n PTLNXH S«ng µ HÖ GIS c i tiõn øng dông cho dù n PTLNXH S«ng µ T c dông cña hö thèng Þnh vþ toµn cçu (GPS) Ò xuêt C c ph ng n Phô lôc C c tµi liöu ph p lý cã liªn quan Õn quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt Tµi liöu tham kh o Ò c ng nhiöm vô 53 Giíi thiöu B o m quyòn hëng dông Êt lµ iòu kiön tiòn Ò Ó n«ng d n vïng cao cã thó sö dông Êt bòn v ng. NhiÒu ph ng ph p, trong ã ph ng ph p cã sù tham gia cña ngêi d n ãng vai trß quan träng, îc x y dùng Ó thùc hiön qu tr nh quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng tèt h n. Dù n Ph t trión L m nghiöp X héi (PTLNXH) S«ng µ x y dùng ph ng ph p gi o Êt l m nghiöp cho hai tønh trong vïng dù n nh gi lµ cã hiöu qu vµ sù tham gia cña ngêi d n thó hiön râ rµng h n nh ng ph ng ph p îc p dông trong vïng tõ tríc Õn nay. iòu nµy cßn cã ý nghüa quan träng h n, v hiön nay ViÖt Nam ang ë trong qu tr nh x y dùng mét hö thèng Þa chýnh míi, x c Þnh quyòn sö dông Êt, sö dông rõng míi vµ giao quyòn sö dông Êt l m nghiöp vµ n«ng nghiöp cho c c hé gia nh vµ c c tæ chøc kh c nhau. Râ rµng lµ viöc giao Êt ë c c vïng nói, n i dù n PTLNXH S«ng µ ang ho¹t éng lµ mét qu tr nh khã kh n, do thiõu c së h¹ tçng, thiõu c n bé ñ tr nh é chuyªn m«n vµ thiõu c quan Þa chýnh ho¹t éng hiöu qu, còng nh viöc phèi hîp, kõt hîp gi a c c c quan cha îc chæt chï. Trong qu tr nh tiõn hµnh c c ho¹t éng trªn, dù n PTLNXH S«ng µ t m ra hai vên Ò c b n vµ nhiöm vô cña oµn chuyªn gia ng¾n h¹n nµy lµ xem xðt Ó phçn nµo lµm gi m nhñ t c h¹i cña vên Ò ã trong qu tr nh QHSD & G GR (xem Ò c ng nhiöm vô phô lôc 3): a. S n phèm cuèi cïng (b n å vµ giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt) chêt lîng thêp; nh ng s n phèm ã thiõu chêt lîng, Æc biöt lµ khi sö dông vµo c c môc Ých Þa chýnh. Do thiõu nh m y bay, b n å Þa h nh chýnh x c vµ c c dông cô cçn thiõt kh c, cho nªn b n å ph i lµm b»ng tay vµ îc lµm t¹i hiön trêng. Qu tr nh nay ßi hái rêt nhiòu c«ng søc lao éng (têt nhiªn víi mét nguån tµi chýnh ng kó) tõ nh ng nguån nh n lùc vµ kinh tõ vèn rêt thiõu thèn. Qu tr nh lµm tay vµ chuyón sang d liöu hiön nay dén Õn nhiòu sai sãt mµ nh ng sai sãt ã sï rêt khã söa sau nµy. b. Qu tr nh më réng p dông ph ng ph p diôn ra rêt chëm: ph ng ph p cña dù n PTLNXH S«ng µ îc thö nghiöm vµ p dông ë 25 b n thuéc 2 x (15.000ha). Nhng Ó p dông ph ng ph p ã trªn toµn vïng Çu nguån (kho ng 2,6 triöu ha) th nguån nh n lùc vµ tµi chýnh hiön nay kh«ng cho phðp. ChÝnh v lý do ã mµ cçn ph i t m nh ng kh n ng vµ nh ng tiòn Ò (nh ng u ióm vµ nhîc ióm) Ó sö dông c c thiõt bþ tiªn tiõn h n díi h nh thøc dïng nh m y bay hoæc hö thèng th«ng tin Þa lý (GIS) hoæc c c ph ng tiön m y týnh kh c Ó Èy nhanh vµ n ng cao chêt lîng cña qu tr nh QHSD & G GR. PhÇn Çu cña tµi liöu nµy tr nh bµy kh i qu t nh ng quy Þnh hiön hµnh vò giao Êt, quy ho¹ch sö dông Êt vµ qu n lý Êt ai ë ViÖt nam vµ viöc p dông c c quy Þnh ã trªn thùc tõ. PhÇn nµy chñ yõu dùa vµo c c b o c o vµ tµi liöu hiön cã

4 Page 4 of 43 cïng víi mét sè kinh nghiöm thùc tiôn cña c c dù n vµ ch ng tr nh cã liªn quan Õn lünh vùc nµy. ChÝnh v thõ, phçn nµy chñ yõu tëp trung tãm t¾t nh ng kinh nghiöm hiön cã vµ a ra mét trión väng thiõt thùc vò nh ng vên Ò mµ nh ng nguêi quen víi iòu kiön cña ViÖt nam cïng quan t m. Tuy nhiªn, hy väng r»ng nh ng tãm t¾t vò t nh h nh hiön nay vµ nh ng bµi häc kinh nghiöm qua cã thó gióp x c Þnh râ t nh h nh hiön nay vµ x c Þnh tëp trung vµo vên Ò nµo mêu chèt nhêt cã liªn quan Õn giao Êt, quy ho¹ch sö dông Êt vµ qu n lý Êt ai. PhÇn thø hai cña tµi liöu nµy nªu lªn nh gi tãm t¾t kõt qu qu tr nh QHSD & G GR vµ qu tr nh thùc hiön cña dù n PTLNXH S«ng µ vµ c c gi i ph p Ó gi i quyõt c c vên Ò nªu trªn. PhÇn Çu cña tµi liöu nµy îc x y dùng víi sù hç trî cña ba dù n: Dù n PTLNXH S«ng µ (GTZ/GFA); Dù n ngµnh l m nghiöp (ADB/GFA); Dù n qu n lý bòn v ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ë vïng h¹ lu s«ng Mekong (GTZ), ba dù n nµy cïng nhën thøc îc nh ng vên Ò trªn vµ cïng thèng nhêt r»ng nh ng vên Ò ã ph i îc gi i quyõt mét c ch cêp b ch vµ cã hiöu qu. Nh ng t m kiõm vµ ph t hiön chung cña nhãm t vên ng¾n h¹n îc tr nh bµy t¹i cuéc häp vµo thø Hai ngµy 27/04/1998. Nh ng ý kiõn vµ Ò xuêt tr nh bµy t¹i cuéc häp còng îc tãm t¾t trong b o c o. Tuy nhiªn, nh ng quan ióm tr nh bµy chø lµ quan ióm cña t c gi chø kh«ng ph i lµ nh ng quan ióm cña c c ch- ng tr nh vµ dù n nªu trªn. PhÇn I Quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng ë ViÖt Nam 1. Khu«n khæ chýnh s ch vµ ph p chõ Trong thëp kû qua, chýnh s ch cña ChÝnh phñ dçn dçn chuyón tõ nòn kinh tõ kõ ho¹ch tëp trung sang nòn kinh tõ thþ trêng cã sù iòu tiõt cña nhµ níc. Nh ng nghþ quyõt gçn y cña ChÝnh phñ Òu nh»m æn Þnh vµ n ng cao tçm quan träng cña c c hé gia nh c thó trong lünh vùc qu n lý nguån tµi nguyªn Êt ai, gi m bít sù kióm so t cña nhµ n- íc vµ thay æi vai trß cña c c c quan chýnh phñ vµ c c doanh nghiöp nhµ níc mét c ch t ng øng. éng lùc»ng sau nh ng nç lùc ã lµ sù cçn thiõt ph i n ng cao s n lîng cña Êt vµ m b o sù qu n lý Êt ai tèt h n. ChÝnh s ch cña chýnh phñ thó hiön râ trong khu«n khæ ph p chõ vµ luët lö. LuËt vµ ph p lönh lµ h nh thøc ph p lý cao nhêt ë ViÖt Nam, luët do quèc héi th«ng qua cßn ph p lönh th do Uû ban thêng vô quèc héi th«ng qua khi quèc héi kh«ng cã kú häp. NghÞ Þnh do ChÝnh phñ ban hµnh Ó thùc hiön luët vµ ph p lönh. Th«ng thêng, nh ng nghþ Þnh ã Òu cã nh ng v n b n bæ sung chi tiõt h n gäi lµ "quyõt Þnh". C c bé îc phðp ban hµnh c c th«ng t Ó híng dén thùc hiön c c nghþ Þnh quyõt Þnh cña chýnh phñ ThÓ chõ vµ chýnh s ch chung vò Êt ai ë ViÖt nam, tríc khi luët Êt ai îc ban hµnh vµo th ng 1 n m 1988, Êt kh«ng cã chñ thùc sù, viöc qu n lý Êt ai kh«ng cã c së ph p lý mét c ch râ rµng. ChÝnh v thõ, mµ viöc thµnh lëp luët Êt ai Çu tiªn lµ mét bíc tiõn lín vµ nç lùc chýnh cña c c nhµ lëp ph p trong gçn 7 n m, x y dùng h n 70 dù th o luët Êt ai tríc khi luët Êt ai chýnh thøc îc quèc héi th«ng qua. LuËt Êt ai Çu tiªn x c Þnh, Êt lµ tµi s n chung cña toµn d n, do nhµ níc qu n lý, vµ nh ng ngêi sö dông Êt hîp ph p cã quyòn së h u nhµ x y dùng lªn, thµnh qu lao éng vµ Çu t cña m nh vµo Êt ai. Nh ng ngêi sö dông Êt (bao gåm c c c tæ chøc, nhãm vµ c nh n) chø cã quyòn sö dông Êt chø, kh«ng cã quyòn së h u Êt. Êt îc giao Ó lao éng l u dµi vµ nh ng ngêi sö dông Êt cã nghüa vô ph i tu n theo c c quy Þnh vµ chø thþ cô thó cña ChÝnh phñ khi Êt îc giao. Mét trong nh ng quy Þnh cña luët lµ cêm bá ho hoæc kh«ng canh t c Êt n«ng nghiöp vµ cêm ph vµ

5 Page 5 of 43 èt rõng. LuËt Êt ai a ra mét sè thµnh phçn quan träng trong qu n lý Êt ai nh: cçn ph i tiõn hµnh iòu tra Þa chýnh vµ qui ho¹ch sö dông Êt vµ ng ký Êt ai. Tr ch nhiöm thùc hiön quy ho¹ch sö dông Êt îc giao cho Héi ång bé trëng ë cêp quèc gia, Uû ban nh n d n (UBND) c c cêp vµ c c chi nh nh cña c quan chýnh phñ theo cêp ngµnh. KÕ ho¹ch sö dông Êt cêp quèc gia do Quèc héi phª duyöt, Héi ång Bé trëng phª duyöt kõ ho¹ch cêp tønh vµ c c UBND thuéc c c cêp hµnh chýnh kh c nhau th cø c quan cêp cao h n duyöt kõ ho¹ch cña cêp díi tr nh lªn. UBND cêp huyön vµ x chþu tr ch nhiöm thi hµnh viöc ng ký Êt ai, theo dâi c c ho¹t éng vµ ban hµnh giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt, cã sù hç trî cña c c c quan qu n lý Êt ai. LuËt Êt ai Çu tiªn ph n Êt ai thµnh 5 nhãm sau y: 0. Êt n«ng nghiöp 1. Êt l m nghiöp 2. Êt d n c 3. Êt Æc biöt 4. Êt cha sö dông ViÖc x c Þnh ph n lo¹i Êt nµy dùa vµo dù kiõn sö dông cña Êt ("dïng lµm"), iòu nµy ngô ý r»ng viöc sö dông Êt dù kiõn cuèi cïng th còng theo sö dông Êt hiön t¹i, Ó Êt "cha sö dông" lµ bêt kú lo¹i Êt nµo mµ môc Ých sö dông cha îc x c Þnh vµ cha îc giao mét c ch phï hîp. Sau khi ban hµnh luët Êt ai, Bé chýnh trþ ban hµnh nghþ quyõt 10-NQ/TW vµo th ng 4 n m 1988 vò viöc æi míi nòn kinh tõ n«ng nghiöp. NghÞ quyõt 10 xo bá bao cêp tõ trung ng vµ coi c c n«ng hé lµ chñ thó kinh tõ éc lëp, cã nòn s n xuêt riªng vµ cã quyòn quyõt Þnh viöc s n xuêt cña m nh. Êt îc giao dùa vµo lùc lîng lao éng cña c c hé vµ l¹i îc ph n chia l¹i Ó phï hîp víi sù thay æi cña nh n lùc trong c c hé (Oxfarm 1996). LuËt Êt ai Çu tiªn vµ nghþ quyõt 10 Æt nòn mãng cho qu tr nh qu n trþ Êt ai ngµy nay vµ cïng v Ý c c chýnh s ch æi míi kh c khuyõn khých viöc sö dông Êt cã n ng suêt h n. Tuy nhiªn, sau khi îc th«ng qua vµi n m th luët Êt ai bþ coi lµ lçi thêi, chñ yõu do thiõu c c quy Þnh vµ c c iòu kho n râ rµng vµ chýnh x c vµ do tèc é cña viöc biõn æi vò chýnh trþ cña ViÖt Nam 1. Sau khi HiÕn ph p IV îc th«ng qua n m 1992, thêi gian chýn muåi Ó th«ng qua luët Êt ai míi vµo th ng 7 n m LuËt Êt ai míi vén gi nguyªn nhiòu iòu kho n trong luët Êt ai Çu tiªn, nhng còng bao gåm îc mét sè thay æi quan träng vò chýnh s ch: Nhµ níc c«ng nhën quyòn sö dông Êt theo phong tôc th«ng thêng, cêp Êt vµ giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt cho têt c nh ng ai sö dông Êt trªn c së æn Þnh, c c UBND chøng nhën vµ vén thõa nhën viöc giao Êt cã hiöu lùc theo c c quy Þnh cña c c c quan hµnh chýnh tríc y. Ngêi sö dông Êt cã quyòn trao æi, chuyón nhîng, cho thuª, cho thõa kõ vµ thõ chêp quyòn sö dông Êt ("5 quyòn"). Ngêi sö dông Êt îc thªm mét sè quyòn lîi nh: îc nhën sù híng dén vµ trî gióp tõ nhµ níc Ó c i thiön Êt ai, - îc hëng nh ng quyòn lîi tõ c c dù n îc c«ng bè vò b o vö Êt, thµnh qu cña lao éng vµ Çu t vµ îc nhën sù b o vö hîp ph p Ó chèng l¹i nh ng vi ph¹m vò quyòn sö dông Êt. Ngêi sö dông Êt cã tr ch nhiöm b o vö, c i thiön vµ qu n lý Êt ai, cã tr ch nhiöm thi hµnh c c thñ tôc Þa chýnh, tr thuõ vµ phý qu n lý hµnh chýnh, cã tr ch nhiöm thi hµnh nh ng nghüa vô theo c c quy Þnh ph p lý. Nhµ níc quy Þnh thêi h¹n vµ giíi h¹n diön tých giao Êt (h¹n iòn). Êt ai îc quy thµnh tiòn phôc vô môc Ých týnh thuõ vµ x c Þnh gi trþ cña tµi s n. Nh ng iòu kho n nµy ßi hái c c c quan hµnh chýnh nhµ níc ho¹t éng cã hiöu qu Ó giao hõt Êt cho nh ng ngêi chñ cô thó vµ b»ng viöc cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt, nhµ níc giao tr ch nhiöm qu n lý Êt cho c c hé gia nh, c thó, nhãm hé, c c c quan vµ tæ chøc. ChÝnh v thõ mµ chýnh s ch nµy th o gì mét phçn ng kó nhiöm vô qu n lý Êt ai vµ tµi nguyªn rõng cña nhµ níc. Trong khi ã, nhµ níc m nhën tr ch nhiöm tiõn hµnh c c thñ tôc hµnh chýnh cçn thiõt vò Êt ai vµ gióp ì nh ng ngêi sö dông Êt Ó hä cã thó b o vö vµ qu n lý Êt ai mét c ch thých hîp. RÊt râ rµng lµ, chýnh s ch ë luët Êt ai míi thó hiön mét nhiöm vô khã cã thó thùc hiön îc èi víi c c c quan cña chýnh phñ cã liªn quan Õn lünh vùc Êt ai, luët Êt ai míi còng ßi hái giao nh ng nguån tµi nguyªn lín, còng nh

6 Page 6 of 43 ßi hái ph i cã thªm nh ng quy Þnh vµ nh ng chø thþ Ó m b o cho c c c n bé nhµ níc thùc hiön thµnh c«ng chýnh s ch ã. Do ã, th ng 9 n m 1993 ChÝnh Phñ ban hµnh nghþ Þnh 64/CP vò giao Êt n«ng nghiöp vµ nghþ Þnh 02/CP th ng 1 n m 1994 vò giao Êt l m nghiöp chi tiõt ho c c quy Þnh Ó thùc thi. NghÞ Þnh 64/CP chø râ têt c Êt n«ng nghiöp trõ Êt îc giao cho c c tæ chøc vµ Êt dïng cho c c môc Ých c«ng céng sï îc giao cho c c hé hoæc c c c c nh n Ó s n xuêt n«ng nghiöp. Êt n«ng nghiöp îc x c Þnh lµ nh ng lo¹i Êt dïng Ó trång c y hµng n m vµ c y lu niªn, Êt cã mæt níc Ó nu«i trång thuû s n, Êt åi, Êt trèng Êt kh«ng bþ x m chiõm dïng Ó s n xuêt n«ng nghiöp. NghÞ Þnh nµy quy Þnh giíi h¹n diön tých vµ thêi gian îc giao Êt, cè Þnh 20 n m cho Êt trång c y hµng n m vµ 50 n m cho Êt trång c y lu niªn. Nh ng ngêi sö dông Êt sï îc UBND huyön cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt l u dµi dùa trªn Ò xuêt cña UBND x ThÓ chõ vµ chýnh s ch Êt l m nghiöp N m 1989, víi sù trî gióp cña c c nhµ tµi trî quèc tõ, ChÝnh phñ ViÖt Nam khëi xíng viöc nh gi ngµnh l m nghiöp vµ coi ã lµ mét ho¹t éng cña Ch ng tr nh hµnh éng l m nghiöp nhiöt íi. Theo kh i qu t trong b n nh gi ã vµ luët ph t trión vµ b o vö rõng, th chýnh s ch l m nghiöp quèc gia nh»m thµnh lëp, duy tr vµ qu n lý tµi nguyªn rõng cña quèc gia b»ng c ch tiõn hµnh c c cuéc iòu tra vµ quy ho¹ch sö dông Êt cêp quèc gia Ó x c Þnh Êt thuéc vò tµi s n rõng cña nhµ níc vµ sau ã ph n lo¹i Êt theo môc Ých sö dông thých hîp nhêt cho l m nghiöp. ChiÕn lîc nµy Æt ra môc tiªu quèc gia lµ ¹t é che phñ rõng trªn 70% ë c c vïng nói cao, 40-50% ë vïng nói thêp vµ 20-30% ë vïng trung du. Trong thùc tõ, iòu nµy cã nghüa nhµ níc giao ruéng Êt vµ Êt rõng, nhng trªn thùc tõ îc sö dông vµo c c môc Ých kh c vý dô nh: du canh vµ canh t c n«ng nghiöp trªn Êt dèc. Trong khi ã, luët Êt ai th l¹i quy Þnh quyòn së h u Êt thuéc vò con ngêi, ¹o luët l m nghiöp chø ra r»ng rõng tù nhiªn vµ rõng trång b»ng vèn tõ ng n s ch nhµ níc lµ tµi s n cña Nhµ níc. ChÝnh s ch l m nghiöp quy Þnh rõng ph i do Nhµ níc hoæc do c c tæ chøc vµ c nh n qu n lý theo c c tµi liöu kõ ho¹ch cña Nhµ níc. ViÖc qu n lý nhµ níc vò Êt rõng chýnh lµ thùc hiön c c ho¹t éng sau: TiÕn hµnh iòu tra, kh o s t, theo dâi rõng vµ x c Þnh lo¹i rõng Ó v¹ch ra ranh giíi rõng vµ rõng trång trªn thùc Þa vµ trªn b n å Õn tën cêp x. X y dùng kõ ho¹ch b o vö vµ ph t trión rõng ë cêp quèc gia vµ cêp Þa ph ng; Chi tiõt c c quy Þnh Ó qu n lý Êt rõng, b o vö vµ ph t trión rõng vµ tæ chøc thùc hiön c c quy Þnh ã. Giao Êt l m nghiöp ng ký vµ gi hå s Þa chýnh vµ ph t hµnh v n b n vò sö dông Êt l m nghiöp; TiÕn hµnh thanh tra l m nghiöp; Gi i quyõt tranh chêp vò sö dông Êt l m nghiöp. Rõng îc ph n lo¹i theo nh ng môc tiªu chýnh: (1) rõng phßng hé Ó b o vö vïng Çu nguån, b o vö Êt, bê bión v.v.; (2) Rõng Æc dông Ó b o vö m«i trêng tù nhiªn vµ hö sinh th i quý gi ; (3) rõng s n xuêt, Ó s n xuêt gç, c c s n phèm gç vµ c c lo¹i hµng ho kh c. Chñ tþch Héi ång Bé trëng cã quyòn ph n lo¹i vµ giao Êt l m nghiöp x c Þnh. Rõng phßng hé vµ rõng Æc dông cã tçm quan träng quèc gia vµ rõng s n xuêt îc giao cho c c l m trêng quèc doanh, trong khi ã rõng s n xuêt îc ph n lo¹i vµ îc giao cho c c UBND tønh theo c c v n b n cña Nhµ níc. Râ rµng, hö thèng nµy p dông ph ng ph p qui ho¹ch tõ trªn xuèng, giao quyòn chø ¹o qu tr nh giao Êt giao rõng cho c c cêp cao h n cña nhµ níc trong khi bá qua viöc x c Þnh vai trß cña c c hé gia nh n«ng th«n trong qu tr nh ra quyõt Þnh. NghÞ Þnh 02 ban hµnh th ng 1 n m 1994 a ra híng dén cô thó cho viöc giao rõng vµ Êt l m nghiöp theo ph p lönh b o vö vµ ph t trión rõng vµ LuËt Êt ai. LuËt Êt ai quy Þnh r»ng Nhµ níc giao Êt l m nghiöp cho c c tæ chøc, hé gia nh vµ c c c nh n Ó sö dông l u dµi vµ æn Þnh theo nh ng iòu kiön cô thó cho tõng loaþ rõng. Êt l m nghiöp îc x c Þnh lµ bêt cø lo¹i Êt nµo cã (a) rõng tù nhiªn, (b) cã rõng trång, (c) hoæc Êt kh«ng cã rõng nhng cã kõ ho¹ch phôc håi rõng, lµm vên m l m nghiöp vµ th m thùc vët b o vö. Êt l m nghiöp îc giao vµ kho n dùa trªn c së b n kõ ho¹ch sö dông Êt p dông cho d n Þa ph ng. Trong khi ã nh ng ngêi sö dông Êt l m nghiöp vò c b n chø cã quyòn vµ nghüa vô nh nh ng ngêi sö dông Êt kh c. NghÞ Þnh quy Þnh mét sè truêng hîp ngo¹i lö quan träng nh: rõng Æc dông kh«ng giao mµ chø kho n Ó trång vµ b o vö rõng. ChÝnh v thõ mµ nh ng ngêi sö dông kh«ng thó cã giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt. Rõng phßng hé ë nh ng vïng Çu nguån xung yõu vµ rêt xung yõu còng p dông

7 Page 7 of 43 nguyªn t¾c ã, nhng rõng phßng hé ë nh ng vïng Ýt xung yõu vµ rõng s n xuêt th cã thó giao cho ngêi sö dông vµ îc cêp nhën giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt. NghÞ Þnh 02 nªu chi tiõt nh ng yªu cçu p dông Ó giao Êt l m nghiöp vµ cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt. Tr ch nhiöm cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt thuéc vò Së Þa chýnh, vµ c quan chþu tr ch nhiöm vò qu n lý l m nghiöp cã tr ch nhiöm hîp t c trong viöc tiõn hµnh c c thñ tôc cçn thiõt. Chi phý giao Êt l m nghiöp do Kho b¹c Nhµ níc cêp. ViÖc kho n b o vö, trång vµ khoanh nu«i t i sinh rõng îc quy Þnh râ h n trong chø thþ 202/TTg cña Thñ tíng chýnh phñ ban hµnh vµo th ng 5 n m 1994 vµ nghþ Þnh 01/CP cña ChÝnh Phñ ban hµnh vµo th ng 1 n m 1995 vò Êt mµ c c doanh nghiöp quèc doanh gi giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt. Nh ng quy Þnh nµy cho phðp c c tæ chøc nhµ níc îc quyòn giao kho n Êt mµ hä cã giêy chøng nhën quyòn sö dông cho c c tæ chøc kh c Ó b o vö, trång vµ khoanh nu«i t i sinh. Nh ng ngêi nhën hîp ång chø cã quyòn nhën tiòn thanh to n chø kh«ng îc nhën quyòn sö dông Êt Çy ñ. NghÞ Þnh 01 cêm ngêi nhën hîp ång x y dùng c së h¹ tçng kiªn cè trªn Êt hîp ång, trong trêng hîp kh«ng thó thùc hiön îc nh ng iòu kho n ghi trong hîp ång th kh«ng îc quyòn chuyón nhîng cho ngêi kh c sö dông. V thõ cho nªn ngêi nhën hîp ång cã quyòn sö dông h¹n chõ so víi quyòn îc giao cho nh ng ngêi sö dông Êt trèng åi träc vµ Êt n«ng nghiöp. Bªn c¹nh nh ng quy Þnh vò giao Êt, ChÝnh phñ cßn ban hµnh mét sè chø thþ vµo n m 1992 Ó khuyõn khých viöc sö dông n ng suêt vµ b o vö hiöu qu Êt rõng, vý dô nh nghþ Þnh 264/CT cña Héi ång bé trëng vò khuyõn khých Çu t s n xuêt l m nghiöp vµ quyõt Þnh 327/CT vò chýnh s ch sö dông Êt trèng, åi träc, Êt b i båi vµ mæt níc. QuyÕt Þnh 327 lµ nguån gèc t¹o nªn ch ng tr nh 327, nh»m môc Ých b o vö rõng vµ ph t trión c c vïng cao. Ch ng tr nh nµy cung cêp nguån vèn ng kó Ó trång rõng vµ b o vö rõng, thµnh lëp c c vên c y n qu vµ c y c«ng nghiöp, còng nh c i thiön c së h¹ tçng vµ c c ho¹t éng giao Êt giao rõng. N m 1997, Quèc Héi ban hµnh nghþ quyõt 08 vò Ò n trång 5 triöu ha rõng Õn n m MÆc dï ch ng tr nh nµy kh«ng liªn quan trùc tiõp Õn c c vên Ò quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng, nhng viöc trión khai thùc hiön ch ng tr nh ã th liªn quan nhiòu Õn viöc sö dông vµ qu n lý Êt ai ë c c vïng nói. 2. C cêu tæ chøc 2.1. Uû ban Nh n d n tønh Theo luët ph p ViÖt Nam, Uû ban nh n d n tønh (UBND) lµ c quan hµnh chýnh cña Nhµ níc ë cêp Þa ph ng. Víi chøc n ng lµ c quan iòu hµnh cña Héi ång nh n d n (H ND), UBND thùc hiön hiõn ph p, ph p luët vµ nh ng quyõt Þnh b»ng v n b n cña c c c quan Nhµ níc ë c c cêp cao h n. Cô thó h n lµ Héi ång nh n d n îc trao quyòn lùc Ó quyõt Þnh c c biön ph p qu n lý vµ sö dông Êt ai, rõng vµ c c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn kh c ë Þa ph ng m nh. Héi ång nh n d n còng cã tr ch nhiöm chuèn bþ kõ ho¹ch sö dông Êt, tiõn hµnh qui ho¹ch Êt vµ giao Êt vµ cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt nh nªu râ trong luët Êt ai. UBND ë tõng cêp cã quyòn tù chñ éc lëp cao vµ quyòn lùc thi hµnh vµ gi m s t c«ng viöc cña c c c quan trùc thuéc cña c c bé, c c c quan nµy s¾p xõp theo hö thèng trùc thuéc c c UBND mµ kh«ng trùc thuéc cêp bé. UBND huyön lµ c quan chþu tr ch nhiöm vò QHSD & G GR ë cêp x vµ cêp th«n b n vµ cã tr ch nhiöm theo dâi têt c c c dù n trªn Þa bµn huyön, bao gåm c nh ng dù n do c c tæ chøc ë cêp tønh hoæc cêp Trung ng thùc hiön trªn Þa bµn huyön. iòu nµy còng îc p dông víi c c dù n thuéc ch ng tr nh 327 (sau nµy cã nghþ Þnh 556 söa æi ch ng tr nh 327) Tæng Côc Þa ChÝnh Tæng côc Þa chýnh (TC C) lµ c quan cña chýnh phñ chþu tr ch nhiöm qu n lý Nhµ níc vò Êt ai vµ ph n lo¹i Êt ë cêp trung ng. Së Þa chýnh ë cêp tønh cïng víi c c c n bé Þa chýnh ë cêp huyön vµ cêp x chþu tr ch nhiöm thùc thi c c nhiöm vô vò lëp b n å Þa chýnh, ng ký Êt ai vµ cêp giêy chøng nhën sö dông Êt. Trong thùc tõ, Së Þa chýnh chñ yõu tëp trung vµo viöc giao c c khu vùc Êt n«ng nghiöp ë c c vïng thêp vµ x y dùng b n å Þa chýnh chi tiõt (tû lö: 1: :2000) cho c c vïng nµy. Sè lîng vµ tr nh é chuyªn m«n cña c n bé cêp Þa ph ng ë møc thêp vµ

8 Page 8 of 43 viöc lëp b n å Þa chýnh thêng îc tiõn hµnh b»ng c ch sö dông nh ng thiõt bþ iòu tra c b n vµ c c kü thuët x y dùng b n å truyòn thèng (kh«ng dïng nh m y bay, GPS, m y týnh hoæc hö thèng th«ng tin Þa lý - GIS). Tuy nhiªn, ë cêp quèc gia Tæng côc Þa chýnh n ng cêp c së thiõt bþ kü thuët ë mét sè côc vµ hai c quan lµ Trung t m viôn th m vµ ViÖn iòu tra quy ho¹ch Êt (FIPI) cã c c ph ng tiön m y týnh tiõn tiõn nhêt hiön cã Ó xö lý c c d liöu viôn th m vµ sö dông c c d liöu Ó phôc vô môc Ých lµm b n å vµ ph n tých. Trung t m viôn th m chuyªn cung cêp c c d liöu nh vö tinh ë c hai d¹ng cøng (c c «giêy vµ b n in) vµ d¹ng mòm vµ cã thó cung cêp d liöu Çy ñ vò SPOT X cho c níc vµ SPOT PAN che phñ cho mét nöa miòn b¾c. Nh ng d liöu nh cã thó s a ch a mét c ch h nh häc vµ kõt hîp víi c c th«ng tin b n å Ó t¹o ra b n å nh ë c c tû lö kh c nhau. ViÖn iòu tra quy ho¹ch Êt cã kinh nghiöm trong viöc sè ho b n å khèi lîng vµ gçn y ¹t Õn tr nh é xö lý h nh nh, c c thiõt bþ quðt (scannerisation) b n å vµ lu gi d liöu Ó t¹o ra hö thèng lu tr b n å sè quèc gia. B n å Þa h nh sè tû lö: 1: hiön nay ang îc chuèn bþ. C Trung t m viôn th m vµ ViÖn iòu tra quy ho¹ch Êt Òu cung cêp dþch vô trªn c së hîp ång cho c c n vþ quan têm Õn lünh vùc nµy. Tæng côc Þa chýnh còng cã chøc n ng nh mét tæ chøc cã nhiöm vô lµm b n å quèc gia, ph t hµnh b n å Þa h nh ë c c tû lö kh c nhau. Thªm vµo ã, Tæng côc Þa chýnh còng b n c«ng khai nh m y bay cã s½n tõ c c chuyõn iòu tra - îc tiõn hµnh v c c môc Ých lµm b n å kh c nhau Bé N«ng nghiöp vµ ph t trión n«ng th«n Tõ khi thµnh lëp vµo th ng 12 n m 1995, Bé n«ng nghiöp vµ ph t trión n«ng th«n kõt hîp tr ch nhiöm cña 3 bé tríc y lµ: Bé n«ng nghiöp vµ c«ng nghiöp thùc phèm, Bé l m nghiöp, Bé thuû lîi. Trong sè 18 Côc, Vô díi sù l nh ¹o cña Bé trëng vµ 7 Thø trëng, cã Côc ph t trión l m nghiöp, Côc khuyõn n«ng vµ khuyõn l m, Côc Þnh canh Þnh c vµ vïng kinh tõ míi ãng vai trß quan träng trong lünh vùc quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng ë c c vïng miòn nói. Chi côc kióm l m ë cêp tønh vµ h¹t kióm l m cêp huyön lµ c quan qu n lý nhµ níc tiõn hµnh quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt rõng ë c c vïng miòn nói vµ Êt l m nghiöp. Theo luët Êt ai, nh ng ho¹t éng nµy sï îc tiõn hµnh cïng víi sù hîp t c cña Së Þa chýnh vµ UBND ë c c cêp t ng øng. Nh ng vïng nói n»m ngoµi c c vïng ång b»ng phçn lín lµ Êt l m nghiöp vµ rêt hiõm Êt thêp dµnh cho canh t c n«ng nghiöp. iòu nµy cµng nhên m¹nh tçm quan träng cña Côc kióm l m vµ ã lµ c quan chýnh trong qu tr nh giao Êt C c l m trêng Cã kho ng 400 l m trêng quèc doanh (LTQD) ë ViÖt Nam. Theo quy Þnh míi y th LTQD lµ n vþ qu n lý rõng vµ Êt l m nghiöp, cã quyòn khai th c rõng, chõ biõn vµ tiªu thô gç, phôc håi rõng hoæc trång rõng míi trªn diön tých îc giao. Nh ng n m gçn y, theo c c chýnh s ch æi míi, sù éc quyòn cña c c LTQD bþ xo bá cïng víi nhiòu chýnh s ch u i kh c. Ngµy nay, nòn kinh tõ thþ trêng ßi hái c c LTQD hoæc lµ tån t¹i hoæc lµ gi i thó. Theo luët ph p vµ c c quy Þnh hiön hµnh cña ChÝnh phñ (nghþ Þnh 12/CP vµ 01/CP), c c LTQD cã quyòn ký hîp ång víi c c hé vµ c c tæ chøc Ó b o vö, trång rõng vµ sö dông rõng trªn Êt ai îc giao cho l m trêng vµo nh ng viöc kh c vµ cïng chia sî doanh lîi thu îc lîi nhuën. H n n a, LTQD cã thªm nguån thu b»ng viöc tham gia trùc tiõp vµo viöc thùc hiön c c dù n thuéc ch ng tr nh 327 hoæc b»ng viöc thu qu n lý phý cña c c dù n nµy. V, trªn thùc tõ, do së h u diön tých lín nªn c c LTQD ãng vai trß quan träng trong viöc quy ho¹ch sö dông Êt l m nghiöp trong qu khø vµ hiön nay th tham gia vµo c c ho¹t éng quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng. MÆc dï nh ng quy Þnh trong luët Êt ai vµ c c quy Þnh kh c cña ChÝnh phñ chó träng giao Êt l m nghiöp cho c c hé gia nh, nhng iòu nµy chø cã thó thùc hiön îc nõu nh c c l m trêng quèc doanh tuyªn bè tõ bá quyòn lîi vò Êt. Trªn thùc tõ, dêng nh nh ng iòu nµy khã x y ra: víi diön tých 6 triöu ha Êt l m nghiöp giao vµo cuèi n m 1996, cã kho ng (4,5 triöu ha) îc giao cho c c tæ chøc nhµ níc vµ chø cã 1/6 lµ îc giao cho c c hé (1 triöu ha). ChÝnh v thõ mµ c c LTQD vén sï lµ nh ng n vþ cã vai trß chýnh trong viöc qu n lý Êt l m nghiöp trong t ng lai gçn. C c LT cã thó qu n lý Êt rõng trùc tiõp hoæc kho n cho c c hé gia nh hoæc c c tæ chøc Ó b o vö vµ s n xuêt. NÕu c c LTQD mµ thay æi träng t m khai th c hiön nay sang qu n lý rõng th hä cã thó cã chøc n ng cung cêp dþch vô quan träng trong qu n lý vµ b o vö rõng. Vai trß cña c c LTQD sï xoay quanh viöc chuèn bþ vµ thùc hiön c c biön ph p qu n lý rõng bòn v ng èi víi nh ng diön tých rõng lín h n vµ phèi hîp víi hé gia nh t¹i Þa ph ng hoæc c c nhãm ngêi sö dông Ó tiõn hµnh c c ho¹t éng b o vö vµ s n xuêt díi h nh thøc hîp ång. Qu n lý vèn, tiªu thô s n phèm, cung cêp dþch vô b o vö vµ khuyõn n«ng l m lµ nh ng lünh vùc mµ c c LTQD cã u thõ vµ cã thó sï ãng vai trß quan träng trong t ng lai.

9 Page 9 of ViÖn iòu tra quy ho¹ch rõng ViÖn iòu tra quy ho¹ch rõng ( TQHR) chþu tr ch nhiöm vò viöc nh gi tµi nguyªn l m nghiöp vµ tiõn hµnh iòu tra rõng quèc gia vµ x y dùng kõ ho¹ch ph t trión l m nghiöp. ViÖn TQHR lµ c quan trùc thuéc Bé NN & PTNT cã trô së t¹i Hµ Néi. ViÖn x y dùng hö thèng ph n lo¹i rõng quèc gia dùa vµo tr lîng gç, é tµn che, cã kinh nghiöm vµ kh n ng diôn gi i nh viôn th m ra hö thèng sö dông Êt b»ng m¾t, sè ho c c kõt qu diôn gi i vµ x y dùng b n å. Trung t m tµi nguyªn m«i trêng bao gåm c phßng viôn th m lµ n vþ cã thó tiõn hµnh c c ho¹t éng nµy. Phßng viôn th m chþu tr ch nhiöm x y dùng b n å tû lö nhá (1: : ) ph n lo¹i Êt vµ rõng trªn c së diôn gi i nh vö tinh vµ nh m y bay. Phßng viôn th m îc cµi Æt mét sè lîng h¹n chõ m y týnh (hçu hõt lµ lo¹i cò) cho phðp ph n tých d liöu b»ng m y týnh, vï vµ in b n å vµ cã mét sè chøc n ng GIS kh c. Nh ng ch ng tr nh phçn mòm gåm cã ch ng tr nh Mapinfor míi y vµ ILWIS. ViÖn còng cã phßng lu tr b n å, d liöu b n å sè vµ Þa h nh m y bay. ViÖn tiõn hµnh mét sè iòu tra vò tµi nguyªn rõng quèc gia ë quy m«nhá, ît iòu tra cuèi cïng hoµn thµnh n m 1991 vµ 1995 (víi sè liöu n m 1989 vµ 1993). ViÖn cã thó cung cêp b n å vµ c c töp th«ng tin b n å sè tû lö: 1: , còng nh c c töp th«ng tin b n å sè tû lö: 1: vµ 1: cña c c bé b n å Þa h nh UTM. ViÖn cung cêp c c dþch vô cã liªn quan Õn iòu tra rõng, quy ho¹ch sö dông Êt, lµm b n å, sè ho b n å, äc nh vµ kióm tra thùc Þa trªn c së hîp ång vµ cã kinh nghiöm tiõn hµnh iòu tra tµi nguyªn chi tiõt trªn quy m«. ViÖn cã 5 v n phßng (ph n viön) trùc thuéc chþu tr ch nhiöm vò c c ho¹t éng ë thùc Þa trong Þa bµn n vþ m nh. ViÖn cã truyòn thèng l u nay trong viöc tiõn hµnh iòu tra quy m«nhá vµ x y dùng b n å vµ tiõn hµnh mét sè c c dù n iòu tra vµ lëp b n å chi tiõt trªn c së hîp ång víi c c ch ng tr nh hîp t c quèc tõ ViÖn khoa häc l m nghiöp ViÖn khoa häc l m nghiöp (KHLN) lµ ViÖn quèc gia vò nghiªn cøu l m nghiöp. ViÖn cã 16 trung t m ãng t¹i c c tønh kh c nhau vµ tiõn hµnh c c nghiªn cøu vò têt c c c Ò tµi cã liªn quan Õn l m nghiöp. Thªm vµo ã, ViÖn cßn cung cêp c c dþch vô vò nghiªn cøu, kh o s t hiön trêng, lµm b n å, vµ sè ho b n å C c tæ chøc kh c C c tæ chøc kh c còng cã nh hëng quan träng Õn quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng vµ c c th«ng tin, dþch vô cã liªn quan lµ ViÖn quy ho¹ch vµ thiõt kõ n«ng nghiöp cã chøc n ng nh mét c quan trung ng vò quy ho¹ch n«ng nghiöp vµ nh gi tµi nguyªn, vµ c quan thèng kª tæng hîp thu thëp vµ ph t hµnh sè liöu thèng kª quèc gia vò d liöu liªn quan Õn Êt ai Nh ng nhën xðt bæ sung Do nguån tµi chýnh ph n bæ cho c c c quan ChÝnh phñ rêt h¹n chõ, nªn nhiòu c quan nhµ níc ph i tù t¹o nguån thu cho c quan m nh. iòu nµy cã nghüa lµ c c c quan ChÝnh phñ còng cã chøc n ng nh nh ng c quan cung cêp dþch vô vµ ký hîp ång cung cêp nhiòu dþch vô vý dô nh: iòu tra, lµm b n å, in Ên, µo t¹o v.v. iòu nµy t¹o ra nh hëng tých cùc lµ cã thó dô dµng hîp ång Ó thùc hiön c c dþch vô kü thuët khi cã nh cçu trong qu tr nh giao Êt vµ quy ho¹ch sö dông Êt. MÆt kh c, iòu nµy còng cã thó dén Õn t nh tr¹ng c c c quan chýnh phñ c¹nh tranh víi nhau vµ c c c quan sï chó träng lîi nhuën khi cung cêp nh ng dþch vô quan träng cho c c céng ång Þa ph ng vµ x héi. Bªn c¹nh ã, tõ khi viöc tiõp cën víi nh ng nguån th«ng tin vµ d liöu trë thµnh nguån thu cã tiòm n ng vµ em l¹i lîi nhuën, nh ng d liöu îc tµi trî c«ng khai nh: d liöu b n å sè, d liöu nh vö tinh vµ nh Þa h nh m y bay trë thµnh

10 Page 10 of 43 tµi s n riªng cña c c tæ chøc hoæc tµi s n cña c c c nh n Ó b n thu phý qu n lý cho c c c quan quan t m Õn nh ng d liöu ã. KÕt qu lµ nh ng c quan bþ cêm hoæc bþ h¹n chõ tiõp cën víi c c th«ng tin vò d liöu Þa lý sï s½n sµng tr tiòn Ó mua c c th«ng tin ã. iòu nµy Æc biöt ng¹c nhiªn khi trong cïng Tæng côc Þa chýnh, ë cêp trung ng cã nhiòu bé d liöu nh vö tinh vµ nh m y bay Þa h nh míi, trong khi c c c quan trùc thuéc cêp díi th chþu c nh thiõu b n å míi vµ th«ng tin Þa lý trong suèt qu tr nh x y dùng b n å Þa chýnh vµ qu tr nh ng ký Êt ai. 3. ViÖc Thùc thi ë hiön trêng Tõ khi ban hµnh khu«n khæ ph p lý vò qu n lý Êt ai, nh ng c quan cã tr ch nhiöm cña ChÝnh phñ theo uæi môc tiªu Ó hoµn thµnh qu tr nh giao Êt trªn ph¹m vi c níc Õn n m Theo b o c o cña Côc KiÓm L m th Õn cuèi n m 1996 giao h n 6 triöu ha Êt l m nghiöp. Nh ng c quan hëng lîi chýnh trong qu tr nh nµy lµ c c tæ chøc nhµ níc îc giao 4,5 triöu ha (73%), trong khi c c tæ chøc tëp thó nhën 0,5 triöu ha (9%) vµ c c hé gia nh îc giao 1 triöu ha (18%). Nh ng con sè nµy chø ra r»ng hçu hõt rõng Òu chýnh thøc do nhµ níc qu n lý vµ chø cã mét phçn nhá do c c hé gia nh qu n lý. Theo nh ng quy Þnh hiön hµnh, viöc giao Êt cã rõng tù nhiªn cã thó îc thùc hiön b»ng hai c ch: (a) cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt cho c c hé gia nh trªn c së khõ íc (tho thuën qu n lý) hoæc (b) giao Êt cho c c hé trªn c së hîp ång kho n b o vö theo nghþ Þnh 01/CP. Trªn thùc tõ, hçu hõt rõng tù nhiªn giao trªn c së hîp ång, chñ yõu tr tiòn theo dþch vô mµ ngêi sö dông Êt cung cêp chø kh«ng giao cho hä giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt vµ quyòn sö dông Êt Çy ñ. Êt îc giao díi h nh thøc hîp ång b o vö kh«ng îc khai th c gç cñi hoæc gç x y dùng mµ ph i xin giêy phðp khai th c cña "chñ rõng". Thªm vµo ã, nh ng ngêi sö dông kh«ng îc phðp x y dùng nhµ ë kiªn cè trªn diön tých Êt hîp ång vµ v thõ mµ nh ng quyòn sö dông Êt truyòn thèng cña hä bþ thu hñp mét c ch ng kó. ChÝnh v thõ, nh ng ngêi sö dông rõng díi h nh thøc nhën hîp ång bþ thiöt thßi so víi nh ng ngêi sö dông trªn diön tých mµ Êt cha îc giao. Trong khi ã, trong c c hîp ång b o vö kh«ng cã mét h nh thøc khuyõn khých kinh tõ cã hiöu qu nµo Ó qu n lý diön tých rõng îc giao. V ngêi sö dông chø îc quyòn nhën phý b o vö /ha mµ kh«ng îc chia gi trþ cña s n phèm rõng, nªn kh«ng khuyõn khých hä p dông c c biön ph p Ó t ng n ng suêt rõng mµ hä chø ãng vai trß nh nh ng ngêi g c rõng. H n n a, víi diön tých rõng cçn b o vö hiön nay th nhµ níc kh«ng ñ kh n ng p dông c c biön ph p baá vö hiön hµnh, v Ó b o vö îc diön tých 8 triöu ha rõng phßng hé víi nh ng iòu kiön b o vö nh hiön nay cçn ph i cã nguån vèn hµng n m lµ 400 tû ång (t ng ng 30 triöu «la) C c ch ng tr nh quèc gia Tõ khi ban hµnh ch ng tr nh 327 vµo th ng 9 n m 1992, Õn nay Çu t kho ng 3 ngh n tû ång (t ng ng 230 triöu «la) vµo c c ch ng tr nh Èy m¹nh ph t trión l m nghiöp cêp quèc gia. Ch ng tr nh 327 cung cêp nguån vèn ng kó Ó trång vµ b o vö rõng, thµnh lëp c c khu trång c y n qu vµ c y c«ng nghiöp, n ng cêp c së h¹ tçng vµ c c ho¹t éng giao Êt. Trong c c dù n thuéc ch ng tr nh 327, c c hé gia nh nhën Êt theo giêy CNQSD hoæc hîp ång Ó b o vö rõng phô thuéc vµo diön tých Êt s½n cã vµ kh n ng sö dông Êt cña hé gia nh. èi víi Êt îc giao Ó nhën phý b o vö ång/ha nhën tiòn b o vö cho tõng n m. Õn cuèi n m 1996, cã 1,6 triöu ha rõng kho n cho c c hé gia nh Ó b o vö, 0,7 triöu ha Êt îc trång rõng trong ch- ng tr nh 327. Ngoµi ra 0,1 triöu ha Êt îc trång c y l u n m vµ c y n qu vµ t¹o c«ng n viöc lµm t¹m thêi cho 0,5 triöu hé gia nh. Tuy nhiªn, viöc thùc hiön ch ng tr nh víi quy m«lín nµy kh«ng ph i lµ kh«ng cã khã kh n. Trong b o c o cña Bé NN & PTNT nh ng thiõu sãt sau îc nhên m¹nh: Nh ng diön tých rõng trång kh«ng n»m trong nh ng vïng Çu nguån xung yõu, do thiõu quy ho¹ch cô thó ë cêp tønh vµ thiõu b n å nhën d¹ng nh ng vïng îc coi lµ xung yõu vµ rêt xung yõu vµ nh ng vïng Ýt xung yõu; C c dù n ph n bè ph n t n ë nhiòu vïng Þa lý kh c nhau. Trªn c níc gi thµnh rõng trång kh«ng thèng nhêt v kh«ng týnh Õn sù kh c nhau vò gi cña c c yõu tè ë Çu vµo gi a c c vïng, cña chi phý vën chuyón vµ iòu kiön thùc Þa. HËu qu lµ, ngêi ta chän nh ng thùc Þa dô vµo îc, loµi c y trång rî tiòn mµ kh«ng quan t m Õn nh ng môc Ých c b n vò b o vö rõng.

11 Page 11 of 43 ThiÕu nh ng nghiªn cøu vò nh ng nhu cçu b o vö cña c c nhãm riªng lî, cho nªn ngêi ta sö dông c c loµi c y dô s n xuêt hoæc s½n cã. V cçn Èy nhanh tiõn é thùc thi nªn c c dù n 327 ph i dïng bêt cø loµi c y nµo cã s½n. Kh«ng x c Þnh thùc Þa mét c ch cô thó nªn Çu t theo xu híng ph n chia nguån ng n s ch s½n cã, thëm chý gi a c c hé gia nh tham gia víi nhau, kõt qu lµ c c khu rõng trång n»m r i r c vµ cã xu híng n»m ë nh ng n i Êt Ýt dèc. Trong qu tr nh trång rõng thiõu sù nghiªn cøu chuèn bþ vµ c c ph ng ph p kü thuët míi; ThiÕu quan ióm qui ho¹ch thèng nhêt nhu cçu b o vö vµ s n xuêt trong tõng khu vùc. V nh ng thiõu sãt nµy mµ n m 1995 ch ng tr nh 327 îc söa æi trong nghþ Þnh 556 do Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh. Theo quy Þnh míi, c c dù n thuéc ch ng tr nh ph i tëp trung vµo qu n lý, b o vö rõng phßng hé ë nh ng vïng Çu nguån xung yõu nhêt, 70% ng n s ch Çu t dµnh cho trång rõng, khoanh nu«i t i sinh vµ b o vö rõng. Bªn c¹nh ã nh ng chø tiªu chêt lîng hiön nay îc thanh tra l¹i trong qu tr nh thùc thi. TiÕp theo ch ng tr nh 327, hiön nay cã ch ng tr nh (dù n) trång 5 triöu ha rõng Æt ra môc tiªu lµ trång 2 triöu ha rõng phßng hé vµ 3 triöu ha rõng s n xuêt trong giai o¹n tõ n m NÕu ¹t îc nh ng môc tiªu Æt ra cña ch ng tr nh nµy, th Õn thëp kû sau ViÖt Nam sï ¹t îc é che phñ rõng nh thêi kú sau khi éc lëp (1945). Ngîc l¹i víi ch ng tr nh 327, ch ng tr nh trång 5 triöu ha rõng kh«ng cã iòu kho n nµo dµnh cho viöc tiõn hµnh quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt, râ rµng lµ Õn n m 2000 ch ng tr nh nµy sï hoµn thµnh tèt mét c ch éc lëp trªn ph¹m vi toµn quèc. Ch ng tr nh 5 triöu ha rõng cho r»ng Êt Ó trång rõng sï t m thêy trong nh ng vïng Êt trèng åi nói träc. V nh ng vïng Êt trèng åi nói träc ã trªn thùc tõ mét nhãm d n c Þa ph ng ang sö dông díi h nh thøc du canh vµ canh t c trªn Êt dèc, viöc thùc hiön ch ng tr nh 5 triöu ha sï g y ra p lùc ng kó víi nhng ph ng thøc sö dông Êt truyòn thèng nµy. V thõ mµ ch ng tr nh cçn ph i xem xðt vai trß quan träng cña quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt Ó t m ra tiòm n ng cña nh ng vïng Êt s½n cã ë cêp Þa ph ng Ó trång rõng, khoanh nu«i t i sinh vµ phôc håi rõng theo ch- ng tr nh míi C c ch ng tr nh quèc tõ Bªn c¹nh nh ng nç lùc quèc gia, cßn cã mét sè ch ng tr nh quan träng víi nguån vèn ODA còng tham gia vµo c c ho¹t éng cã liªn quan Õn giao Êt vµ sö dông Êt. Nh ng kinh nghiöm vµ ph ng ph p cña c c ch ng tr nh quèc gia vµ quèc tõ hiön nay liªn quan Õn viöc quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng cã ngêi d n tham gia vµ c c ph ng ph p lµm viöc cña hä îc tr nh bµy vµ th o luën kü trong héi th o quèc gia îc tæ chøc tõ ngµy 4 Õn ngµy 6 th ng 12 n m Héi th o cã ¹i diön cña têt c c c c quan, ch ng tr nh vµ c c dù n trong níc vµ quèc tõ hiön nay cã tham gia vµo c c ho¹t éng quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng ë ViÖt Nam. Tãm t¾t cô thó viöc h nh thµnh vµ kinh nghiöm giao Êt giao rõng cña nh ng ch ng tr nh nµy cã thó t m thêy trong tµi liöu héi th o, kh«ng cã trong ph¹m vi b o c o nµy. Tuy nhiªn, viöc nh gi vµ so s nh nh ng kinh nghiöm ¹t îc ë c c Þa ph ng kh c nhau vµ kh c nhau vò nh ng iòu kiön chung vµ cã nh ng ióm t ng ång. Cã sù kh c nhau vò iòu kiön tù nhiªn, x héi vµ m«i trêng tæ chøc sï dén Õn sù kh c biöt vò ph ng ph p thùc thi hay t m ra mét ph ng ph p cèt lâi chung lµm c së cho c c ho¹t éng t ng tù ë nh ng n i kh c? ViÖc so s nh c c ph ng ph p tr nh bµy trong héi th o kõt hîp víi c c cuéc th o luën vµ nghiªn có do c c chuyªn gia t vên tiõn hµnh chø ra r»ng trong ph ng ph p quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng hiön t¹i cã nhiòu ióm t ng tù. iòu nµy cã thó chøng minh mét hiön thùc lµ c c ph ng ph p quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt cã sù tham gia cña ngêi d n míi îc a ra ë ViÖt Nam, vµ nh ng kinh nghiöm bíc Çu îc quan s t mét c ch thën träng tríc khi söa æi vµ p dông ë c c dù n kh c vµ Þa ph ng kh c. KÕt qu lµ c c ph ng ph p p dông hiön nay Òu theo quan ióm cã ngêi d n tham gia víi truyòn thèng hµnh chýnh vµ nh ng iòu kiön chung vµ phçn lín nh ng ph ng ph p t ng tù. V nh ng lý do ã, mµ ë y chø tr nh bµy mét sè ph ng ph p îc lùa chän v nh ng ph ng ph p ã cã týnh chýnh thøc h n vµ cã nhiòu tiªu bióu vò yõu tè cã nguêi d n tham gia.

12 Page 12 of Ph ng ph p quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt Giao Êt cã liªn quan Õn têt c c c lo¹i Êt îc ph n lo¹i trong luët Êt ai. ChÝnh v thõ mµ kh«ng cçn ph i cã ph ng ph p riªng dµnh cho viöc giao Êt n«ng ghiöp vµ giao Êt l m nghiöp. Tuy nhiªn, luët b o vö vµ ph t trión rõng vµ nghþ Þnh 02/CP cña ChÝnh phñ (n m 1994) quy Þnh tr ch nhiöm quy ho¹ch sö dông Êt, iòu tra Þa chýnh vµ qu n lý Êt ai thuéc vò chøc n ng qu n lý Nhµ níc vò l m nghiöp, trong khi ã c c quy Þnh ph p lý kh c nh nghþ Þnh 12/CP vµ 34/CP (1994) th l¹i nãi r»ng tr ch nhiöm quy ho¹ch sö dông Êt, iòu tra Þa chýnh vµ qu n lý Êt ai thuéc vò Tæng côc Þa chýnh. iòu nµy dén Õn t nh tr¹ng lµ c c c quan kh c nhau theo ngµnh däc cïng nç lùc trong lünh vùc giao Êt. Tuy nhiªn, v têt c c c ho¹t éng cã liªn quan Õn QHSD & GDGR Òu do c c UBND chø ¹o, UBND cã tr ch nhiöm vµ quyòn h¹n iòu phèi vµ iòu hoµ c c ho¹t éng QHSD $ GDGR trong ph¹m vi Þa bµn UBND qu n lý Giao Êt n«ng nghiöp V nhòng lý do nªu trªn, kh«ng cã mét híng dén cô thó nµo vò viöc giao Êt n«ng nghiöp. Khu«n khæ ph p lý îc x y dùng trong nghþ Þnh 64/CP ban hµnh n m 1994 bao gåm nh ng quy Þnh sau: Êt n«ng nghiöp îc giao cho c c hé gia nh vµ c c c nh n Ó s n xuêt l u dµi vµ æn Þnh, Êt n«ng nghiöp îc giao bao gåm Êt Ó canh t c c y hµng n m, c y lu niªn vµ nu«i trång thuû s n, Ngêi sö dông ph i sö dông Êt óng môc Ých cña nã, ph i b o vö, n ng cao vµ sö dông Êt mét c ch an toµn vµ tu n theo c c quy Þnh luët ph p vò Êt ai. Ngêi sö dông Êt sï îc cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt Ó sö dông Êt l u dµi, giêy CNQSD sï do UBND huyön n«ng th«n, thþ trên vµ thþ x cêp dùa trªn Ò xuêt cña UBND c c x n«ng th«n vµ thµnh thþ. Thêi h¹n giao Êt lµ 20 n m èi víi c y hµng n m vµ 50 n m èi víi c y l u n m. Giíi h¹n diön tých Ó giao Êt lµ: 3 ha Êt hµng n m cho mçi hé ë c c tønh ë vïng ång b»ng S«ng Cöu Long, 2 ha ë c c vïng kh c, 10 ha èi víi Êt trång c y l u n m ë c c x vïng ång b»ng, 30 ha ë c c vïng kh c; giíi h¹n èi víi Êt trèng åi nói träc vµ Êt kh«ng bþ x m chiõm th do UBND c c tønh quyõt Þnh. Êt îc giao cho nh ng ngêi Þnh c l u dµi ë i¹ ph ng vµ nh ng ngêi phôc vô trong qu n éi. Êt còng cã thó îc giao cho ngêi sèng ë Þa ph ng kh c nõu hä Ò nghþ víi UBND t ng øng vµ ph i hîp t c cïng víi UBND tønh Ó týnh vµ kióm so t khèi lîng Êt îc giao. CÇn lu ý r»ng kh«ng cã mét quy Þnh nµo vò viöc m b o viöc sö dông Êt hîp lý, vµ kh«ng Ò cëp Õn mét thñ tôc nµo îc p dông hoæc mét tµi liöu nµo îc chuèn bþ trong qu tr nh giao Êt Nh ng Ò xuêt cña héi th o vò quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt l m nghiöp Trong héi th o vò quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt cã ngêi d n tham gia, nh ng nguyªn t¾c, c c bíc tiõn hµnh, vµ nh ng kiõn nghþ Ò xuêt cho viöc QHSD vµ giao Êt giao rõng îc tr nh bµy nh sau: Nh ng nguyªn t¾c c b n èi víi QHSD vµ G GR Cã týnh linh ho¹t Ó thých øng îc víi sù a d¹ng cña iòu kiön Þa ph ng, Hoµ nhëp vµo khu«n khæ cña kõ ho¹ch sö dông Êt tõ cêp trªn, QHSD ph i i tríc G GR, n gi n ho Ó c c c n bé Þa ph ng cã thó thùc thi îc, QHSD ph i xem xðt Þnh híng sö dông Êt ë cêp x C c bíc QHSD vµ G GR 1. Thu thëp th«ng tin vµ d liöu cêp hai. 2. X c Þnh t nh h nh sö dông Êt thùc tõ. 3. nh gi kh n ng cña Êt (tiòm n ng cña Êt). 4. ChuÈn bþ kõ ho¹ch sö dông Êt vµ b n å sö dông Êt dù kiõn. 5. Tr nh duyöt kõ ho¹ch sö dông Êt dù kiõn lªn UBND x vµ huyön.

13 Page 13 of Giao Êt l m nghiöp theo híng dén n m 1994 cña Bé L m NghiÖp (cò). 7. CÊp sæ á chøng nhën quyòn sö dông Êt. C c tæ c«ng t c cã nh ng Ò xuêt kh c nh: Thµnh qu chýnh cña qu tr nh QHSD lµ b n å sö dông Êt hiön t¹i vµ b n å sö dông Êt dù kiõn. Nªn tiõn hµnh QHSD ë cêp x, hoæc cêp th«n b n. Nªn lµm b n å tû lö 1: èi víi c c x nhá vµ 1: èi víi c c x lín h n. Thµnh lëp c c tæ c«ng t c a ngµnh Ó tiõn hµnh QHSD vµ G G. CÇn ph i n ng cao n ng lùc ë cêp Þa ph ng. CÇn cã sù hîp t c chæt chï gi a c c c quan ChÝnh phñ vµ cçn cã hµng ngò l nh ¹o m¹nh h n vµ x c Þnh râ vai trß vµ tr ch nhiöm Híng dén vò giao Êt l m nghiöp cña Bé L m NghiÖp Th ng 8 n m 1994, Bé L m NghiÖp tæ chøc héi nghþ quèc gia Ó tr nh bµy "Híng dén ph ng ph p giao Êt trªn toµn bé diön tých x ". Nh ng ph ng ph p nµy îc coi lµ c së Ó thùc hiön c c ho¹t éng giao Êt l m nghiöp ë têt c c c tønh. Ph ng ph p îc tr nh bµy trong híng dén nµy dùa trªn nh ng kinh nghiöm rót ra tõ c c ho¹t éng thö nghiöm do SIDA tµi trî, nh ng ho¹t éng nµy îc tiõn hµnh ë x Tö Nª vµ Hang Kia - Pa Co ë tønh Hoµ B nh n m 1993 vµ Nh ng ph ng ph p nµy îc gäi lµ "ph ng ph p Tö Nª" ë ViÖt nam. MÆc dï ph ng ph p nµy dïng cho viöc giao Êt l m nghiöp, nhng ph ng ph p nµy còng liªn quan Õn giao Êt n«ng nghiöp, Ýt nhêt lµ n«ng nghiöp vïng cao n i mµ kh«ng cã sù ph n biöt râ rµng gi a Êt n«ng nghiöp vµ Êt l m nghiöp. Nh ng bíc tiõn hµnh, còng nh néi dung chýnh cña ph ng ph p nµy îc tr nh bµy trong b ng díi y. Nh ng chø dén vò ph ng ph p chi tiõt h n cã thó tham kh o ë b o c o kh c: B ng 1: C c bíc tiõn hµnh giao Êt l m nghiöp C c bíc tiõn hµnh 1. Thµnh lëp ban iòu hµnh G LN vµ tæ c«ng t c huyön 2. Thu thëp th«ng tin vµ d liöu 3. Ò xuêt quy ho¹ch sö dông Êt vµ kõ ho¹ch giao Êt l m nghiöp 4. Häp c c thµnh viªn trong b n (hoæc c c hîp t c x ). Néi dung Ban iòu hµnh G LN huyön do Chñ tþch UBND huyön thµnh lëp cã tr ch nhiöm x y dùng kõ ho¹ch giao Êt l m nghiöp cho huyön, cã tr ch nhiöm trùc tiõp trong qu tr nh giao Êt, quy Þnh ranh giíi x, theo dâi vµ gi m s t c c ho¹t éng cña tæ c«ng t c, cè vên cho UBND tønh trong viöc phª chuèn vµ th«ng qua kõ ho¹ch sö dông Êt, hoµn thµnh viöc ghi chðp giao Êt l m nghiöp vµ tu n theo c c thñ tôc tr nh tµi liöu giêy tê Ó ban hµnh giêy chøng nhën QSD cho phßng Þa chýnh huyön. Tæ c«ng t c do chñ tþch UBND huyön thµnh lëp díi sù kióm so t trùc tiõp cña Ban iòu hµnh huyön Ó tiõn hµnh c c bíc Ó hoµn thµnh qu tr nh quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt, chuèn bþ c c thµnh qu Çu ra nhng ph i m b o vò mæt chêt lîng vµ thêi gian. Tæ c«ng t c thu thëp têt c c c th«ng tin vò qu n lý Êt ai vµ tµi nguyªn rõng trong x, thu thëp c c c d liöu vò kinh tõ x héi, kõt qu cña qu tr nh giao Êt, kõ ho¹ch sö dông Êt, c c tµi liöu Þa chýnh, nghiªn cøu kh thi, b n å Þa h nh tríc y, v.v. ChØ ¹o viöc x y dùng kõ ho¹ch giao Êt l m nghiöp nh thõ nµo dùa trªn quü Êt vµ ph ng thøc sö dông Êt hiön t¹i Chi tiõt vò c c cuéc häp víi d n b n Ó (1) gi i thých qu tr nh quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt, n xin nhën Êt (cuéc häp Çu tiªn) vµ (2) Ó th o luën vµ th«ng qua Þnh møc Êt giao cho c c hé gia nh (cuéc häp thø hai). 5. Giao Êt l m nghiöp trªn Nh ng ngêi sö dông gçn nhau x c Þnh ranh giíi gi a c c kho nh, cã sù gióp

14 Page 14 of 43 thùc Þa ì cña tæ c«ng t c vµ cã sù chøng kiõn cña trëng b n, ph n Þnh ranh giíi, ký c c biªn b n t¹i hiön trêng vµ x y dùng ghi chó t¹i hiön trêng còng nh lëp b n ph c th o vò c c kho nh Êt. 6. C«ng viöc ë v n phßng ChuÈn bþ tµi liöu díi d¹ng b ng bióu, th o luën kõt qu víi d n lµng/b n, chi tiõt ho b n å vµ ghi chðp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt; tr nh giêy tê lªn Së Þa chýnh Ph ng ph p cña FAO vµ cña Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión n«ng th«n Ph ng ph p quy ho¹ch sö dông Êt cã ngêi d n tham gia vµ giao Êt l m nghiöp do dù n GCP/VIE/020/ITA "Dù n t ng cêng n ng lùc thùc hiön NFAP ë ViÖt Nam", ph ng ph p nµy còng dùa trªn c së cña "ph ng ph p Tö Nª", ph- ng ph p nµy lµ vý dô ión h nh cña mét ph ng ph p îc chän läc h n. Nh ng yõu tè cña ph ng ph p nµy îc tr nh bµy chi tiõt ë tµi liöu 11. Quy ho¹ch sö dông Êt îc tiõn hµnh ë 3 cêp: cêp x, cêp lµng vµ cêp hé, c c chi tiõt qui ho¹ch îc b¾t Çu tõ cêp x Õn cêp hé. B n å sö dông Êt x îc x y dùng víi tû lö 1: cho nh ng x cã diön tých lín vµ 1: cho nh ng x cã diön tých nhá h n ha vµ chøa ùng c c th«ng tin sau: D liöu vò kinh tõ x héi, c c nhu cçu, mong muèn vµ nh ng ph t minh cña d n Þa ph ng; D liöu vò b n å Þa h nh, ranh giíi vµ quyòn hëng dông Êt; Sö dông Êt vµ th m thùc vët hiön t¹i; iòu kiön thùc Þa, tiòm n ng vµ kh n ng. KÕ ho¹ch sö dông Êt cêp b n îc chuèn bþ chi tiõt h n, th«ng thêng víi tû lö 1:5.000 vµ lµ kõt qu cña qu tr nh tham gia trùc tiõp vµ cã sù quan t m s u s¾c cña nguêi d n t¹i hiön trêng. KÕ ho¹ch sö dông Êt cêp th«n b n th«ng thêng îc chuèn bþ sau kõ ho¹ch cña x vµ tiõp theo kõ ho¹ch sö dông Êt tãm t¾t cña tõng l«êt l m nghiöp sï îc giao. Nh ng ho¹t éng tiõp theo îc tiõn hµnh trong qu tr nh giao Êt nh sau: 1. Tæ chøc c c kho tëp huên vò giao Êt l m nghiöp cã sù tham gia cña ngêi d n 2. ChuÈn bþ kõ ho¹ch ho¹t éng cho qu tr nh giao Êt l m nghiöp 3. Tæ chøc c c cuéc häp t¹i x vµ th«n b n 4. Gióp ì c c hé gia nh lµm n xin nhën Êt l m nghiöp 5. X y dùng hö thèng giao Êt l m nghiöp 6. Tr nh bµy hö thèng giao Êt l m nghiöp ë cuéc häp th«n b n 7. V¹ch ranh giíi vµ o c c kho nh ë hiön trêng. 8. ChuÈn bþ kõ ho¹ch sö dông Êt cho c c kho nh sï îc giao 9. X y dùng b n å Þa chýnh 10. ChuÈn bþ Ó ng ký Þa chýnh 11. Tr nh duyöt hö thèng giao Êt l m nghiöp 12. CÊp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt Hç trî viöc trión khai thùc hiön c c bíc thùc tõ t¹i hiön trêng, dù n chuèn bþ mét lo¹t tãm t¾t vµ híng dén hiön trêng. Ph ng ph p nµy nhên m¹nh nhu cçu m b o sù tiõp cën víi Êt rõng vµ tµi nguyªn rõng ch«têt c c c bé phën d n c trong qu tr nh giao Êt l m nghiöp vµ nhu cçu quan t m Æc biöt Õn c c ång bµo d n téc vµ phô n. Tr nh g y ra nh ng nh hëng tiªu cùc vò kinh tõ x héi vµ nh ng u tiªn quèc gia cçn ph i hµi hoµ víi nh ng nhu cçu cña ngêi d n Þa ph ng. Qu tr nh giao Êt l m nghiöp ph i g¾n liòn víi sù ph t trión cña céng ång, chýnh v thõ cçn ph i cã Þnh híng a ngµnh chø kh«ng chø Þnh híng vò l m nghiöp Ph ng ph p cña dù n PTLNXH S«ng µ Dù n ph t trión l m nghiöp x héi S«ng µ tham gia mét c ch tých cùc vµo viöc quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt cã sù tham gia cña ngêi d n tõ n m Ph ng ph p cña dù n tu n theo nh ng híng dén cña Bé îc Ò cëp ë trªn,

15 Page 15 of 43 ph ng ph p cña dù n cã thó tãm t¾t thµnh c c bíc sau: 1. ChuÈn bþ: Bíc nµy bao gåm viöc thµnh lëp ban chø ¹o ë cêp huyön vµ tæ c«ng t c ë cêp x. Bªn c¹nh ã nh ng th«ng tin c b n vµ d liöu cêp hai îc biªn so¹n Häp b n Ó th o luën vµ gi i thých qu tr nh giao Êt 4. Lµm b n å hiön tr¹ng sö dông Êt vµ ranh giíi gi a x vµ b n 5. X y dùng kõ ho¹ch sö dông Êt trong khi häp b n 6. Giao Êt trªn hiön trêng 7. C c thñ tôc hµnh chýnh Ó phª duyöt kõt qu QHSD vµ giao Êt vµ cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt Dùa trªn nh ng kinh nghiöm thùc tõ, qua mét thêi gian thùc hiön dù n quyõt Þnh bæ sung nh ng híng dén cña bé b»ng mét sè yõu tè, Æc biöt lµ: Qu tr nh QHSD vµ G GR îc tiõn hµnh Çu tiªn ë cêp th«n b n, v c c b n lµng Òu cã quy m«qu n lý vµ cêp bëc x héi râ rµng; sau ã kõ ho¹ch cêp th«n b n cã thó gép vµo kõ ho¹ch cña x ; QHSD vµ G GR îc tiõn hµnh ång thêi cho têt c c c lo¹i Êt chø kh«ng lµm t ch rêi Êt n«ng nghiöp vµ Êt l m nghiöp; Khi gi i thých, môc Ých, thñ tôc vµ ý nghüa cña qu tr nh QHSD vµ G GR ph i dïng tiõng Þa ph ng, trong suèt c c cuéc th o luën Ó nhën d¹ng c c lo¹i Êt ph i dïng tªn Þa ph ng; C n bé Þa chýnh Þa ph ng ph i tham gia tých cùc trong toµn bé qu tr nh QHSD vµ G GR; ViÖc nhën d¹ng c c kho nh Êt ph i do chýnh d n lµng thùc hiön víi sù cã mæt cña c c c quan chýnh phñ; VÊn Ò qu n lý Êt ai vµ rõng ph i îc Ò cëp Õn trong suèt qu tr nh giao Êt vµ quy ho¹ch Êt ai, khuyõn khých ph t trión c c nhãm b o vö rõng vµ giao Êt giao rõng; ViÖc µo t¹o vµ t ng cêng n ng lùc cña c c c n bé ChÝnh phñ ë Þa ph ng vò têt c c c nhiöm vô liªn quan Õn c c ho¹t éng îc coi lµ mét phçn thèng nhêt cña toµn bé qu tr nh QHSD vµ G GR. Theo chiõn lîc cña Dù n PTLNXH S«ng µ, viöc nh gi n«ng th«n cã sù tham gia cña ngêi d n (PRA) lµ ho¹t éng khëi Çu cña qu tr nh QHSD vµ G GR cã ngêi d n tham gia nh»m t m hióu râ h n iòu kiön, nh ng khã kh n vµ nh ng tiòm n ng cña Þa ph ng. C c bíc tiõn hµnh PRA bao gåm c viöc chuèn bþ b n å hiön tr¹ng sö dông Êt n gi n, s å mæt c¾t cña b n vµ m«h nh cña b n 3-D tõ nh ng nguyªn liöu s½n cã Ó dïng cho môc Ých QHSD. Mét ho¹t éng PRA tiªu bióu cã sù tham gia cña mét nhãm nhá gåm 4 c n bé huyön vµ îc tiõn hµnh trong kho ng thêi gian tõ 2-4 ngµy. KÕt qu PRA îc tµi liöu ho vµo b o c o, trong khi ã c c ho¹t éng QHSD vµ G GR tiõn hµnh chuèn bþ mét bé gåm c c b n å sau: (1) B n å hiön tr¹ng sö dông Êt, (2) B n å sö dông dêt t ng lai, (3) B n å giao Êt. iòu ng lu ý lµ Dù n PTLNXH S«ng µ sö dông qu tr nh QHSD vµ G GR nh mét qu tr nh khái Çu Ó t m ra c c biön ph p khuyõn khých viöc tiõn hµnh c c ph ng thøc sö dông Êt bòn v ng vµ n ng cao êi sèng cña nh n d n ë c c lµng thý ióm. V môc Ých ã, cho nªn kõt qu PRA vµ QHS vµ G GR cã ngêi d n tham gia îc ph n tých vµ biõn thµnh c c ch ng tr nh ho¹t éng îc tiõn hµnh trong c c lµng b n Õn c c m«h nh tr nh diôn n«ng nghiöp vµ c c kho µo t¹o cho n«ng d n. C c ho¹t éng nµy îc liöt kª trong trong kõ ho¹ch ph t trión th«n b n (KHPTTB) hµng n m. KHPTTB sau ã îc tæng hîp l¹i ë cêp x vµ cêp huyön Ó lµm c së cho kõ ho¹ch ho¹t éng hµng n m cña Dù n PTLNXH S«ng µ Nh ng vên Ò cã liªn quan Õn QHSD vµ G GR ViÖc m b o quyòn hëng dông Êt, cã nghüa lµ quyòn sö dông Êt l u dµi îc coi lµ iòu kiön tiªn quyõt Ó n ng cao viöc khuyõn khých Çu t Ó b o vö vµ c i thiön Êt ai. V vëy viöc giao Êt n«ng nghiöp vµ viöc cêp quyòn hëng dông Êt díi h nh thøc "sæ á" cã thó îc xem lµ t ng èi nhanh, viöc giao vµ cêp sæ á cho Êt l m nghiöp gæp khã kh n do nhiòu yõu tè. Nh ng khã kh n vµ vên Ò chýnh cã thó tãm t¾t l¹i nh sau: ViÖc ph n lo¹i Êt hiön nay kh«ng dùa trªn c së viöc sö dông Êt hiön t¹i mµ dùa vµo môc Ých mµ Êt ph i sö dông theo ý kiõn cña c quan chýnh phñ. iòu nµy g y ra méu thuén víi c c ph ng thøc sö dông Êt hiön hµnh cña c d n n«ng th«n miòn nói nh ng ngêi mµ l u êi nay sö dông nh ng vïng Êt dèc vµ cao nguyªn