file://D:MRC964MI-docsA875B278D A9A0026D969A875B

Bản ghi

1 Page 1 of 9 Giíi thiöu néi dung ho¹t éng qu n lý Êt ai cña ch ng tr nh ph t trión n«ng th«n miòn nói ViÖt nam - thôy ión ( ) 1. giíi thiöu vò néi dung ho¹t éng qu n lý Êt ai cña ch ng tr nh Trong giai o¹n tõ n m Ch ng tr nh Ph t trión N«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thuþ ión (MRDP) îc tiõn hµnh trong ph¹m vi cña 5 tønh, gåm 18 huyön vµ 74 x thuéc vïng nói phia b¾c ViÖt Nam. Tæng d n sè trong vïng dù n lµ ngêi víi sè hé gia nh lµ Trong sè nµy h n 40% d n sè lµ c c nhãm ång bµo d n téc Ýt ngêi. Ch ng tr nh x c Þnh c«ng t c giao Êt lµ mét ho¹t éng quan träng Ó em l¹i quyòn sö dông Êt l u dµi cho n«ng d n vµ còng lµ bíc cêp b ch Çu tiªn trong hµng lo¹t ho¹t Ó hç trî viöc sö dông Êt cña ngêi n«ng d n mét c ch cã hiöu qu vµ bòn v ng. Trong néi dung "ho¹t éng qu n lý Êt ai" cña ch ng tr nh, viöc ph t trión vµ c i tiõn c c ph ng ph p cã ngêi d n tham gia trong qui ho¹ch sö dông Êt ai, giao Êt vµ qu n lý b o vö rõng sï îc chó träng, vµ tríc khi kõt thóc ch ng tr nh th c«ng t c giao Êt sï îc hoµn têt trong têt c c c x thuéc vïng dù n. C«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt lµ mét phçn cña c«ng cuéc æi míi vò qu n lý Êt ai ang îc tiõn hµnh ë ViÖt Nam. Môc Ých cña c«ng t c nµy lµ nh»m n ng cao sù qu n lý sö dông vµ b o vö nguån tµi nguyªn Êt vµ cuèi cïng em l¹i sù ph t trión kinh tõ vµ b o vö m«i trêng cña Êt níc. Tríc y, c«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt îc sö dông nh lµ mét c«ng cô hç trî cho viöc x y dùng kõ ho¹ch p Æt tõ trªn xuèng vµ kióm so t viöc sö dông Êt ai. HiÖn nay, qui ho¹ch sö dông Êt lµ c«ng cô cña c nhµ níc (Nhµ níc së h u Êt ai) nh»m n ng cao viöc sö dông Êt cã hiöu qu vµ bòn v ng vµ c èi víi ngêi sö dông Êt hîp ph p Ó ¹t îc yªu cçu ã. Sù kiön quan träng trong viöc æi míi qu n lý Êt ai lµ viöc ban hµnh LuËt Êt ai míi n m 1993, NghÞ Þnh 64/CP (1993) vò viöc giao Êt n«ng nghiöp vµ NghÞ Þnh 02/CP (1994). VÒ viöc giao Êt l m nghiöp. Thùc hiön viöc giao Êt vµ kìm theo cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt l u dµi lµ mét iòu kiñen quyõt Þnh tríc hõt m b o viöc sö dông Êt cã hiöu qu. Khi ngêi n«ng d n cã quyòn sö dông Êt râ rµng, l u dµi hä sï m¹nh d¹n Çu t trªn m nh Êt cña hä nh»m x y dùng mét hö thèng canh t c bòn v ng kó c viöc Çu t trång c y vµ trång rõng. TiÕn tr nh giao Êt hiön ang tiõn hµnh lµ mét bíc quan träng nh»m em l¹i quyòn sö dông Êt l u dµi cho ngêi sö dông. ViÔn c nh cña néi dung ho¹t éng qu n lý Êt ai trong ch ng tr nh Sö dông tµi nguyªn Êt mét c ch cã hiöu qu vµ bòn v ng ë trong vïng dù n (C c x vïng nói cao n i chñ yõu sinh sèng cña c c nhãm ång bµo d n téc Ýt ngêi), trªn c së cã giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt l u dµi vµ c c ph ng ph p x y dùng kõ ho¹ch cã ngêi d n tham gia, c n b»ng lîi Ých cña nhµ níc vµ ngêi d n sö dông Êt ë Þa ph ng. S å néi dung ho¹t éng qu n lý Êt ai cña ch ng tr nh

2 Page 2 of Qui ho¹ch sö dông Êt Chñ yõu lµ lµm qui ho¹ch sö dông Êt cêp x, tuy nhiªn x y dùng kõ ho¹ch sö dông Êt cêp th«n vµ x y dùng kõ ho¹ch sö dông Êt ë qui m«hé gia nh còng îc thùc hiön. TØnh Lao Cai x y dùng mét m«h nh sö dông PRA Ó tiõn hµnh qui ho¹ch sö dông Êt cã ngêi d n tham gia rêt tèt. Dù n tønh Hµ Giang tiõn hµnh x y dùng qui ho¹ch vµ lëp kõ ho¹ch sö dông Êt ë c 3 cêp: X, th«n b n vµ hé gia nh. ViÖn qui ho¹ch l m nghiöp (FIPI) tham gia tiõn hµnh lµm qui ho¹ch sö dông Êt ë Hµ Giang n m 1996 (kõt hîp víi lêy méu Êt Ó ph n tých) ë têt c 16 x trong vïng dù n. Chi phý qui ho¹ch khoang /ha. X y dùng kõ ho¹ch sö dông Êt cêp th«n vµ hé gia nh sï tiõp tôc îc tiõn hµnh bëi FIPI vµ Trung T m Nghiªn Cøu L m NghiÖp (FRC) t¹i 78 th«n b n trong vïng dù n víi chi phý kho ng /ha. MÆc dï vëy, vò sù cçn thiõt vµ t nh tr¹ng qui ho¹ch sö dông Êt ë c c cêp kh c nhau vén kh«ng cã sù râ rµng. Nh n chung, viöc qui ho¹ch sö dông Êt îc coi lµ lµm c së cho viöc giao Êt, n ng cao s n xuêt n«ng l m nghiöp vµ b o vö Êt ai vµ týnh a d¹ng sinh häc. Thµnh qu cña c«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt phait th«ng qua Së Þa ChÝnh (DLA) vµ îc xðt duyöt bëi Uû Ban Nh n D n cêp huyön VÝ dô vò p dông ph ng ph p qui ho¹ch sö dông Êt cêp x ( X Thîng L m, HuyÖn Na Hang, tønh Tuyªn Quang) X Thîng L m bao gåm 11 th«n, víi tæng diön tých tù nhiªn lµ ha vµ d n sè lµ trong ã 94% lµ ngêi d n téc Tµy. Çu tiªn, ranh giíi cña c c th«n b n vµ hiön tr¹ng sö dông Êt îc x c Þnh. Êt n«ng nghiöp îc giao cho c c hé gia nh.

3 Page 3 of 9 Êt l m nghiöp îc ph n chia ra lµm 3 lo¹i: - Rõng Æc dông - Rõng phßng hé (rõng Çu nguån) - Rõng s n xuêt Vµ mét b n å vò Êt rõng îc vï víi tû lö 1: Qui ho¹ch sö dông Êt trong t ng lai Õn n m 2005 îc thó hiön trªn b n å sö dông Êt víi tû lö 1: Thay æi lín nhêt îc thó hiön qua sù thay æi cña diön tých Êt hoang ho ( Êt trèng) îc qui ho¹ch thµnh Êt l m nghiöp. Lo¹i Êt ai DiÖn tých n m 1995 (ha) DiÖn tých n m 2005 (ha) Sù thay æi (ha) Êt n«ng nghiªp Êt trèng Êt l m nghiöp Êt thæ c Êt chuyªn dïng Tæng c c lo¹i Êt DiÖn tých Êt rõng s n xuêt (diön tých 584 ha chiõm 13% tæng diön tých Êt l m nghiöp) cçn ph i äc giao cho Õn hé gia nh trong x. DiÖn tých ha cña rõng phßng hé Çu nguån cçn ph i îc giao cho c c tæ chøc nh lµ c c l m trêng quèc doanh. Môc Ých chýnh cña c«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt cña Thîng L m lµ nh»m Ó t¹o nªn c së cho c hai c«ng t c giao t vµ n ng cao s n xuêt vµ b o vö Êt ai. Ph ng ph p qui ho¹ch sö dông Êt ë cêp x nµy huy éng mét c ch tých cùc sù tham gia cña ngêi d n th«n b n th«ng qua c c cuéc häc tëp, héi häp bµn luën vµ trao æi kinh nghiöm. Ph ng ph p nµy còng cã sù tham gia ãng gãp cña nhiòu c c c quan nhµ níc trong viöc qui ho¹ch sö dông Êt. Ph ng ph p nµy îc thùc hiön bëi nhãm c«ng t c qui ho¹ch Êt ai cña huyön cïng phèi kõt hîp víi ngêi d n th«n b n. Së Þa chýnh tønh gi chøc n ng ghi chðp tµi liöu, vï b n å vµ tæng hîp tµi liöu x y dùng ph ng n qui ho¹ch VÝ dô vò p dông ph ng ph p qui ho¹ch sö dông Êt cêp th«n ë tønh Hµ Giang Ph ng ph p qui ho¹ch sö dông Êt ë cêp th«n bao gåm 6 bíc s u y: Bíc 1: Thµnh lëp nhãm c«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt bao gåm thµnh viªn (gåm c n bé x vµ ngêi d n th«n b n kõt hîp lµm viöc víi tæ c n bé cña FRC). Bíc 2: Tæ chøc tëp huên cho nhãm c«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt trong 2 ngµy ë trªn líp vµ 2 ngµy t¹i hiön trêng. Bíc 3: Nhãm c«ng t c tiõn hµnh thu thëp sè liöu vµ c c th«ng tin. Bíc 4: TiÕn hµnh qui ho¹ch Êt ai trong th«n Nhãm c«ng t c x y dùng mét dù th o vò qui ho¹ch sö dông Êt cho têt c c c lo¹i Êt trong th«n. TiÕn hµnh vï b n å hiön tr¹ng sö dông Êt vµ b n å dù kiõn sö dông Êt trong t ng lai (tû lö 1:10.000) Tæ chøc häp víi d n trong toµn th«n Ó tr nh bµy dù th o ph ng n vµ th o luën. Bíc 5: Tæ chøc häp xðt duyöt: Cuéc häp îc tæ chøc gåm toµn thó d n trong th«n, tæ c«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt vµ c c l nh ¹o îc mêi. Tr nh bµy b n dù th o qui ho¹ch sö dông Êt îc iòu chønh sau khi îc häp víi d n (sau bíc 4) vµ tiõn hµnh th o luën. Cuèi cïng (sau khi îc iòu chønh nõu thêy cçn thiõt), b n qui ho¹ch sö dông Êt ë th«n îc mäi ngêi trong cuéc häp nhêt trý th«ng qua.

4 Page 4 of 9 Bíc 6: Hoµn chønh b n qui ho¹ch sö dông Êt cña th«n vµ viõt thuyõt minh. Ph ng ph p qui ho¹ch sö dông Êt cã ngêi d n tham gia ë cêp th«n b n nµy îc coi lµ tèt v nã gçn gièng víi ho¹t éng PRA. Th«ng qua c«ng t c nµy t¹o nªn nh ng c héi tèt Ó c n b»ng vµ ång nhêt gi a lîi Ých quèc gia vµ ngêi d n Þa ph ng trong viöc x y dùng kõ ho¹ch sö dông Êt ë trong th«n. Tuy nhiªn, c«ng t c x y dùng qui ho¹ch sö dông Êt lµ c«ng t c thêng xuyªn liªn tôc cña tønh vµ c c tønh cçn ph i tù x y dùng îc n ng lùc cña tønh Ó tù m ng c«ng t c qui ho¹ch sö dông Êt nµy. VÒ mæt l u dµi, viöc ký kõt hîp ång víi c c c quan bªn ngoµi nh FRC hay FIPI Ó thùc hiön c«ng t c nµy nh hiön nay ang tiõn hµnh cçn ph i îc thay thõ bëi viöc qui ho¹ch vµ x y dùng kõ ho¹ch do chýnh c c c n bé kõ ho¹ch cña tønh ë giai o¹n Çu hay cña huyön m nhën C«ng t c giao Êt C ch thùc hiön ho¹t éng nµy ë mçi tønh dù n lµ hoµn toµn kh c nhau tuú theo mçi tønh. ViÖc giao Êt ë tønh Phó Thä, Tuyªn Quang vµ Hµ Giang îc thùc hiön cho têt c c c hé trong th«n hay trong x trong khi ã ho¹t éng giao Êt chø - îc thùc hiön èi víi c c hé ióm ë c c tønh Lao Cai vµ Yªn B i. Sù phèi hîp gi a c c c quan kh c nhau trong tønh nh: Së Þa ChÝnh, Chi Côc KiÓm L m vµ Së N«ng NghiÖp Ó thùc hiön c«ng t c nµy cßn Ýt g¾n bã VÝ dô vò ph ng ph p giao Êt îc sö dông ë huyön Hoµng Su Ph, tønh Hµ Giang Nguyªn lý cña ph ng ph p: C n cø ph p lý lµ luët Êt ai vµ nghþ Þnh 64 vµ 02 cña chýnh phñ vµ v n b n híng dén cña tønh Hµ Giang n m TÊt c c c lo¹i Êt ai hiön ang îc sö dông bëi c c hé gia nh sï îc giao cho hé ã (hîp ph p ho quyòn sö dông Êt hiön ang dïng). DiÖn tých Êt hiön ang cßn trong t nh tr¹ng tranh chêp sï kh«ng îc giao (sï giao sau khi sù tranh chêp îc gi i quyõt). Ph ng ph p: 1) X¾p xõp vò tæ chøc: Thµnh lëp héi ång giao Êt vµ tæ c«ng t c giao Êt Ó thùc hiön c«ng t c giao Êt cã sù phèi hîp víi c c trëng th«n vµ c c hé gia nh îc giao Êt. 2) Ph n lo¹i Êt ai: HÖ thèng ph n lo¹i Êt ai îc sö dông lµ hö thèng ph n lo¹i Êt cña Tæng Côc Þa ChÝnh (GDLA). HÖ thèng ph n lo¹i nµy gåm 6 lo¹i Êt chýnh (theo luët Êt ai) vµ nhiòu h¹ng môc nhá kh c. 3) C c t liöu: ViÖc kh o s t îc dùa trªn sù thó hiön th«ng qua nh m y bay cã tû lö 1:5.000 îc phãng to thµnh b n å Þa chýnh còng cã tû lö 1: ) Sù tham gia cña ngêi d n: Tæ chøc c c cuéc häp víi ngêi d n th«n b n Ó phæ biõn t nh h nh chung. Trëng th«n tham gia suèt qu tr nh kh o s t. C c hé gia nh tham gia trong viöc kióm tra vþ trý vµ h nh d ng m nh ruéng cña m nh - îc thó hiön trªn b n å Þa chýnh (nõu cã nghi ngê sï i thùc Þa Ó x c minh l¹i) vµ chêp nhën sè o diön tých îc týnh to n. 5) C c bíc tiõn hµnh giao Êt: TiÕn tr nh giao Êt îc chia theo c c bíc nh sau: Thµnh lëp héi ång giao Êt ë cêp x Tæ chøc tæ c«ng t c kh o s t Tæ chøc häp d n Ó th«ng b o vò c«ng t c giao Êt TiÕn hµnh vï b n å Þa chýnh vµ cã sù kióm tra cña Së Þa ChÝnh Tæ chøc häp d n Ó kióm tra vµ chêp nhën b n å Þa chýnh, diön tých vµ Ó ngêi d n viõt vµ ký vµo n xin nhën Êt. Tæ chøc häp héi ång giao Êt Ó xðt duyöt n xin nhën Êt. ng ký vµo sæ ng ký Êt ai. Göi toµn bé b n å Þa chýnh vµ hå s Õn Uû Ban Nh n D n huyön xðt duyöt. ng ký vµo sæ Þa chýnh. CÊp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt (LTC). ng ký giêy chøng nhën vµo sæ cêp gi y chøng nhën giêy quyòn sö dông Êt. 6. Chi phý: Chi phý khi p dông ph ng ph p nµy lµ /ha.

5 Page 5 of 9 Ph ng ph p nµy îc p dông t¹i 2 x Phè L«vµ NËm DÞch víi tæng diön tých lµ ha vµ 674 hé gia nh. TÊt c c c hé gia nh nhën îc giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt l u dµi. Ph ng ph p nµy îc coi lµ dô dµng p dông vµ nhanh. Tuy nhiªn, do kh«ng cã ñ nh m y bay cho toµn bé diön tých cña tønh vµ nõu cçn lµm thªm nh m y bay th sï lµm cho chi phý cña ph ng ph p sï cao lªn. T ng cêng sù tham gia cña ngêi d n Ó hç trî cho viöc giao Êt vµ gi i quyõt vên Ò tranh chêp Êt ai îc coi lµ c«ng t c quan träng trong ph ng ph p nµy. MÆt kh c, khi p dông ph ng ph p nµy còng cçn t¹o ra îc sù phèi kõt hîp chæt chï h n gi a 3 c quan: Së Þa ChÝnh, Së N«ng NghiÖp vµ Chi Côc KiÓm L m tønh nh»m Ó ¹t îc qui ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt mang týnh chêt a ngµnh thùc sù Thö nghiöm ph ng ph p giao Êt l m nghiöp míi Nhµ níc ang cã mét ßi hái rêt lín èi víi c c tønh lµ cçn ph i hoµn thµnh c«ng t c giao têt c c c lo¹i Êt. Ch ng Tr nh Ph t TriÓn N«ng Th«n MiÒn Nói sï cè g¾ng Èy m¹nh ho¹t éng giao Êt trong c 5 tønh cña vïng dù n. Ho¹t éng quan träng nhêt cña néi dung qu n lý Êt ai ë c 5 tønh vïng dù n lµ ph i x y dùng vµ tiõn hµnh thö nghiöm nh ng ph ng ph p giao Êt l m nghiöp míi. Nh ng ph ng ph p nµy cçn ph i tu n thñ nh ng yªu cçu vò mæt ph p lý vµ nh ng qui Þnh cña nhµ nãc nhng còng cçn n gi n, dô thùc thi. Ph ng ph p míi còng cçn phï hîp víi møc é kh n ng cña c n bé Þa ph ng vµ Ýt chi phý nh»m Ó më réng viöc thùc thi giao Êt trªn Þa bµn réng lín h n. V týnh chêt phøc t¹p, khã kh n cña ho¹t éng giao Êt l m nghiöp tai 5 tønh cña vïng dù n nªn ch ng tr nh thèng nhêt viöc p dông "Ph ng ph p Tö Nª" Ó thùc hiön giao Êt. Ph ng ph p nµy îc coi lµ nhanh chãng vµ Ýt tèn kðm nªn cçn îc giíi thiöu cho c 5 tønh dù n, coi y lµ ph ng ph p c b n Ó thö nghiöm ë têt c c c x vïng dù n. Trong n m 1997, ph ng ph p nµy îc c i tiõn vµ iòu chønh cho phï hîp víi tõng iòu kiön cô thó cña mçi tønh. Trong 6 th ng Çu n m 1997, c c ho¹t éng qui ho¹ch sö dông Êt ë cêp x îc tiõn hµnh ë 8 x víi tæng diön tých ha ë 3 tønh: Lµo Cai (3 x ), Yªn B i (2 x ) vµ Phó Thä (1 x ). Mét sè c quan cña tønh îc giao nhiöm vô tiõn hµnh c«ng t c thö nghiöm nµy vµ îc c c tæ c«ng t c a ngµnh, Së Þa ChÝnh hoæc ViÖn ThiÕt KÕ Qui Ho¹ch cña tønh trùc tiõp m nhën. Ho¹t éng giao Êt îc tiõn hµnh ë mét sè x /th«n ióm Ó thö nghiöm ph ng ph p míi trong ã viöc giao Êt l m nghiöp îc u tiªn hµng Çu. T¹i têt c c c th«n ióm cña 3 tønh Lao Cai, Hµ Giang vµ Phó Thä, cã trªn 400 ha Êt l m nghiöp îc giao cho c c hé gia nh. cã 947 hé ë Hµ Giang vµ Phó Thä nhën îc giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt (sæ á). Cßn hai tønh Yªn B i vµ Tuyªn Quang cha trión khai ho¹t éng giao Êt nµy bëi v ph ng ph p cña tønh cßn ang chê sù chêp thuën vò mæt ph p lý cña l nh ¹o chýnh quyòn tønh. 2. Tãm lîc kõt qu nghiªn cøu vò t nh h nh chiõm h u Êt ai vµ giao Êt ë hai x miòn nói trong vïng dù n 2.1. X Thîng L m, HuyÖn Na hang, TØnh Tuyªn Quang Giíi thiöu chung Toµn x cã ngêi vµ 715 hé gia nh. X ë c ch xa huyön lþ Na Hang kho ng 20 km vò híng t y-b¾c. C së h¹ tçng cña x t ng èi kh víi sù thuën lîi vò c c mæt giao lu hµng ho, trêng häc vµ bönh viön cho a sè d n sèng trong x. Thµnh phçn d n téc trong x gåm: Ngêi Tµy: ngêi Ngêi Dao: 208 ngêi Ngêi Kinh: 17 ngêi Tæng diön tých Êt tù nhiªn lµ ha: Bao gåm Êt n«ng nghiöp: 643,33 ha chiõm 12,32% tæng diön tých trong ã: 206,79 ha (ruéng mét vô) 114,11 ha (ruéng hai vô) Êt l m nghiöp: 3.585,42 ha chiõm 68,66% tæng diön tých trong ã: 3.165,42 ha (rõng tù nhiªn)

6 Page 6 of 9 420,00 ha (rõng s n xuêt) Giao Êt l m nghiöp X Thîng L m lµ mét trong c c x ióm cña vïng dù n vµ viöc giao Êt l m nghiöp chø îc thö nghiöm ë mét sè th«n coi ã lµ bíc thö nghiöm ban Çu Ó t m ra îc ph ng ph p tèt nhêt cho viöc p dông trong t ng lai. Êt l m nghiöp îc chia ra lµm 3 lo¹i: Êt rõng s n xuêt Êt rõng b o vö Êt rõng Æc dông ViÖc giao Êt hiön nay chø giao lo¹i Êt rõng s n xuêt. Tuy nhiªn còng cßn mét lo¹i Êt rõng n a còng îc giao cho d n theo ch ng tr nh 327 mµ sï îc Ò cëp ë phçn sau. Theo kõ ho¹ch hiön t¹i, c c hé gia nh chø îc nhën quyòn sö dông Êt l u dµi trªn diön tých Êt rõng s n xuêt. Rõng phßng hé vµ rõng Æc dông sï îc qu n lý bëi c c c quan nhµ níc. Trong tæng sè 420 ha îc coi lµ diön tých rõng s n xuêt, cã 5 th«n îc quyòn nhën Êt lµ: 20 hé gia nh cña th«n Nµ Ta 98,57 ha 65 hé gia nh cña th«n Nµ Lung 110,40 ha 13 hé gia nh cña th«n Nµ Va 14,15 ha 13 hé gia nh cña th«n Nµ Lau 58,05 ha 37 hé gia nh cña th«n B n Bo 23,15 ha Tæng diön tých giao îc 304,6 ha trong ã chø cã 5 trong sè 11 th«n cña x lµ tham gia trong ho¹t éng giao Êt nµy. Trung b nh mçi hé gia nh îc giao kho ng 2 ha vµ sù kh c nhau vò diön tých îc giao thay æi tõ 0,2 Õn 8,3 ha cho mçi hé. Tiªu chuèn c b n nhêt Ó lµm c n cø giao Êt hiön nay lµ dùa trªn sè lîng diön tých Êt ghi trong n xin nhën Êt cã týnh to n Õn nhu cçu vµ kh n ng Çu t vµ qu n lý Êt ã cña mçi hé gia nh riªng. Kh«ng ph i bêt cø hé nµo viõt n xin nhën Êt lµ còng îc giao Êt. Hé kh«ng cã Êt cã thó lµ v Êt giao cho hä qu xêu nªn kh«ng nhën hoæc v quü Êt trong th«n cã Ýt nªn kh«ng ñ Êt Ó giao cho hä. Sè 116 ha Êt rõng s n xuêt cßn l¹i sï kh«ng îc giao cho c c hé trong thêi gian nµy v cã mét sè lý do. Cã thó lµ do diön tých ã kh«ng phï hîp Ó trång rõng s n xuêt, lµ Êt träc, thêng cã é dèc cao vµ ë n i qu xa x«i khã tíi îc. Mét sè diön tých cßn cã c y nhng chø t¹o thµnh c c khu vùc nhá n»m r i r c trªn mét khu vùc lín kh«ng cã ranh giíi râ rµng Ó ph n biöt îc cã rõng hay kh«ng cã rõng. ChØ cã nh ng diön tých rõng lín h n 1 ha lµ sï îc giao. Nh ng diön tých Êt kh c n»m trong sè 116 ha Êt cha îc giao thêng lµ lo¹i Êt kh«ng îc sö dông canh t c v c c nguyªn nh n thiõu v«n Çu t vµ lao éng Giao Êt l m nghiöp: vý dô t¹i hai th«n Na Lung vµ Na Va Th«n Na Lung cã 80 hé gia nh vµ th«n Na Va cã 65 hé vµ phçn lín c c hé gia nh Òu îc nhën Êt nhng cha nhën îc "sæ á". C c hé n«ng d n kh«ng cã n yªu cçu xin nhën Êt võa qua cã thó îc chia thµnh 2 nhãm hé: Mét lµ nhãm c c hé cã ñ diön tých rõng vµ lµ nhãm c c hé kh«ng cã ñ lao éng Ó qu n lý thªm Êt rõng cã hiöu qu. 13 hé ë th«n Nµ Va viõt n xin nhën Êt rõng s n xuêt. MÉu Êt ¹i diön cho c c lo¹i Êt kh c nhau îc thu thëp. C n bé phßng Þa chýnh huyön Õn th«n häp víi d n vµ tr nh bµy b n å Þa chýnh cña th«n. Ranh giíi Êt ai îc x c Þnh trªn b n å Þa chýnh sau khi tæ c«ng t c i kh o s t ranh giíi ngoµi thùc Þa cïng víi ngêi d n trong th«n. GiÊy chøng nhën quyòn sö dông Êt îc ký vµ hiön nay ngêi d n ang mong îi nhën îc giêy chøng nhën chýnh thøc ã. Kh«ng cã kõ ho¹ch sö dông Êt chi tiõt îc tiõn hµnh cïng víi sù tham gia cña ngêi d n ë trong th«n. Khi n«ng d n ký vµo giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt n gi n lµ hä ång ý sï trång vµ ch m sãc nh ng lo¹i c y nh»m cho môc Ých s n xuêt. Nhng nõu sau thêi gian 2 n m, bé phën theo dâi l m nghiöp cña x thêy r»ng hé gia nh nµo kh«ng kh«ng thùc hiön trång c y hoæc kh«ng cã biön ph p qu n lý Êt ai thých hîp th giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt ã sï bþ thu håi vµ Êt sï îc tr l¹i cho x. ViÖc cha tiõn hµnh x y dùng kõ ho¹ch sö dông Êt cô thó ë th«n Nµ Va cho diön tých Êt îc giao cã thó sï kh«ng g y nªn khã kh n ë Nµ va v th«n nµy n»m trong vïng dù n ph t trión n«ng th«n miòn nói do ã c y con sï îc dù n cung cêp. Tuy nhiªn n«ng d n vén yªu cçu sù hç trî nhiòu vò mæt khuyõn

7 Page 7 of 9 n«ng tõ nh ng ngêi n«ng d n cã kinh nghiöm trong viöc trång c c lo¹i c y l m nghiöp. 2.3 X NËm Lµnh, HuyÖn V n ChÊn, tønh Yªn B i Giíi thiöu chung NËm Lµnh lµ x vïng cao n»m ë phýa t y cña huyön V n ChÊn, tønh Yªn B i. Toµn x cã 7 th«n víi tæng sè nh n khèu lµ ngêi vµ 401 hé gia nh. D n sè trong x bao gåm 7 nhãm d n téc kh c nhau: Nhãm d n téc Sè hé Nh n khèu % so tæng sè Dao H'mong Th i Kinh Tµy Kh Mó Tæng diön tých Êt ai tù nhiªn cña x lµ ha trong ã cã: Ruéng lóa níc: 35,2 ha Êt dèc du canh: 111,8 ha Êt n ng trång ng«/s¾n: 67,6 ha ChÌ vµ cä: 13,1 ha Toµn x cã 2.995,4 ha rõng chiõm 38% tæng diön tých tù nhiªn. Cã 4.325,9 ha Êt l m nghiöp nhng kh«ng cßn rõng chiõm 55,8% tæng diön tých tù nhiªn. DiÖn tých rõng chñ yõu n»m ë khu vùc xung quanh ranh giíi cña x n i cã nhiòu khã kh n Ó Õn îc, ë chç rêt dèc vµ ë trªn Ønh nói cao Giao Êt l m nghiöp PhÇn bµn luën vò viöc giao Êt l m nghiöp cã thó îc ph n thµnh 2 phçn; PhÇn mét bµn vò c«ng t c giao Êt chung theo kõ ho¹ch cña tønh vµ phçn hai bµn vò viöc giao Êt l m nghiöp díi sù qu n lý ký kõt hîp ång cña ch ng tr nh 327. Êt l m nghiöp îc giao cho c c hé gia nh riªng lî vµ cho c c tæ chøc. Tæng diön tých Êt îc giao lµ 5.911,3 ha theo c c lo¹i rõng sau: Rõng tù nhiªn: 358,2 ha Êt phôc håi rõng t i sinh: 72,4 ha Rõng s n xuêt: 3.135,1 ha Vên rõng: 394,0 ha Êt rõng qua khai th c: 1.951,0 ha Êt îc giao cho: Giao cho hé gia nh:4.544,2 ha L m trêng V n ChÊn: 557,8 ha Phßng L m nghiöp: 340,0 ha Êt îc giao cho hé gia nh c n cø vµ n xin nhën Êt cña hé nép cho héi ång giao Êt (còng lµ ngêi híng dén ngêi d n trong th«n viõt n). Yªu cçu nhën Êt cña c c hé, nh îc ghi trong n xin nhën Êt, îc em ra xðt duyöt c n cø vµo kh n ng qu n lý Êt ai cã hiöu qu hay kh«ng còng nh c n cø vµo quü Êt cçn giao cho d n cã trong th«n.

8 Page 8 of 9 Kh«ng cã kõ ho¹ch sö dông Êt îc x y dùng. Møc é Çu t vò vèn còng nh sù hç trî cña khuyõn n«ng trong viöc trång rõng vµ s n xuêt rõng hiö naycha cã sè liöu nh gi. C c lo¹i Êt kh c nhau thuéc Êt l m nghiöp theo sù m«t cña ViÖn Qui Ho¹ch cña tønh thêng liªn quan víi nhau vµ Êt l m nghiöp còng kh«ng n thuçn chø trång c y l m nghiöp, nhng Êt dïng Ó trång xen c y n«ng nghiöp îc coi lµ Êt l m nghiöp dïng víi môc Ých kõt hîp. Rõng tù nhiªn îc qui lµ rõng s n xuêt th gi nguyªn chñ lµ nhµ níc vµ ngêi n«ng d n chø cã tr ch nhiöm b o vö. Êt rõng phôc håi t i sinh îc giao cho hé gia nh Ó b o vö sù phôc håi cña rõng vµ kh«ng äc phðp èt r y lµm n ng. Rõng s n xuêt îc giao Ó trång c c lo¹i c y c«ng nghiöp dµi ngµy theo kõ ho¹ch chung cña tønh (th«ng thêng Î trång quõ, c y lêy gç) Vên rõng îc giao cho hé gia nh Ó trång c y n«ng nghiöp hoæc l m nghiöp nh: tre luång, chì hoæc cµ phª. îc phðp trång c y n«ng nghiöp nhng kh«ng îc èt n ng du canh. Êt rõng qua khai th c vµ Êt du canh tríc ã thêng kh«ng îc sö dông vµo môc Ých n«ng nghiöp l u. Êt nµy chø Ó tiõn hµnh trång rõng l¹i. Hé gia nh nhën Êt theo c c lo¹i Êt kh c nhau kó trªn ph i tu n thñ c c qui Þnh Ò ra cho mçi lo¹i Êt. Khi ký nhën giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt èi víi lo¹i Êt rõng, hé gia nh ång ý víi kõ ho¹ch tiõn hµnh trång rõng hoæc b o vö rõng. C c hé gia nh cçn phèi hîp ho¹t éng cña hä víi sù Çu t cña nhµ níc nh»m hoµn thµnh nhiöm vô kõ ho¹ch Ò ra. C c hé gia nh ång ý sö dông Êt tu n theo luët Êt ai vµ phï hîp víi chýnh s ch cña nhµ níc VÝ dô vò c«ng t c giao Êt vµ sö dông Êt ë th«n NËm Cµi Th«n NËm Cµi bao gåm 3 xãm víi tæng d n sè lµ 243 ngêi (toµn bé lµ d n téc Dao), víi sè hé lµ 33 hé gia nh. Th«n NËm Cµi thuéc lo¹i nghìo cña x vµ gçn y îc tham gia vµo ch ng tr nh ph t trión n«ng th«n miòn nói mæc dï s¾p tíi còng cha cã sù Çu t nhiòu. Tæng diön tých Êt n«ng nghiöp cã 13 ha Êt n ng réy vµ cã 4 ha ruéng lu níc. Cã thªm 34 ha rõng îc giao cho nhãm 8 hé gia nh trong th«n b o vö theo ch ng tr nh 327 cña nhµ níc. DÊt ruéng îc giao cho hé tõ n m 1984 nhng ngêi d n vén cha nhën îc giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt cho ruéng lóa níc cña hä. Giao Êt l m nghiöp îc tiõn hµnh th ng 12 n m 1986 vµ têt c c c hé trong th«n îc nhën giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt cña hä. Th«ng qua c«ng t c giao Êt võa qua, râ rµng cã mét sè Êt thuéc Êt n«ng nghiöp îc ph n lo¹i l¹i vµ chuyón thµnh Êt l m nghiöp Thùc hiön qu n lý Êt rõng cêp x : VÝ dô cña x NËm Lµnh, tønh Yªn b i Êt rõng îc giao theo ch ng tr nh 327 phçn lín lµ Êt rõng phßng hé ë x Thîng L m. ë x NËm Lµnh còng cã diön tých lín Êt rõng îc giao nh vëy nh»m môc Ých b o vö rõng. Do chêt lîng rõng kðm vµ thiõu sù Çu t cña nhµ níc nªn trong mét sè trêng hîp diön tých Êt rõng s n xuêt theo ch ng tr nh 327 îc giao cho d n sï bþ gi m i. Ch ng tr nh 327 ë x Thîng L m cßn cã trªn 110 ha cha îc giao cho d n. N«ng d n cho biõt Êt nµy thuéc lo¹i Êt rêt xêu ( Êt dèc, kh«ng cã c y, cã nhiòu ) nªn rêt khã trång bêt cø lo¹i c y nµo vµ kh«ng b o m îc yªu cçu cña hîp ång. Nhng kinh nghiöm rót ra tõ ch ng tr nh 327 ë x NËm Lµnh, tønh Yªn B i liªn quan Õn viöc qu n lý b o vö rõng Çu nguån vµ rõng s n xuêt l¹i rêt kh quan v kõt qu thùc hiön kh tèt. Nguyªn nh n chýnh em Õn kõt qu tèt lµ v c c qui Þnh qu n lý rõng ch ng tr nh 327 cã sù "phï hîp víi iòu kiön Þa ph ng". Th«n NËm Cµi lµ mét ión h nh tèt vò c«ng t c qu n lý vµ b o vö rõng phï hîp víi iòu kiön cña Þa ph ng kó trªn. Theo nh ng iòu kho n îc qui Þnh trong c c b n hîp ång b o vö rõng, mét nhãm gåm 8 ngêi îc thµnh lëp Ó chþu tr ch nhiöm b o vö rõng vµ h nh thµnh nªn mét tæ c«ng t c. VÊn Ò cßn cçn ph i chó ý lµ diön tých 34 ha rõng phôc håi t i sinh ang ë c c thêi kú ph t trión kh c nhau n»m r i r c xung quanh th«n. Theo sù ph n lo¹i rõng cña huyön, rõng cña NËm Cµi îc coi lµ rõng phßng hé cã nghüa lµ ngoµi ho¹t éng gi cho t i sinh b o vö rõng ra th kh«ng îc phðp tiõn hµnh c c ho¹t éng s n xuêt kh c trªn khu rõng ã ( îc phðp thu lîm cñi kh«trong rõng). Theo qui chõ qui Þnh th cã thó trång thªm c y Ó gi cho t i sinh rõng tèt nhng kh«ng îc phðp chæt c y, thu ho¹ch gç hoæc trång c y víi môc Ých khai th c gç. Tuy nhiªn vén îc phðp ch n th gia sóc trong rõng. Nhãm b o vö rõng îc tr thï lao /ha/n m cho c«ng søc b o vö rõng cña hä theo iòu kho n ghi trong hîp ång.

9 Page 9 of 9 Tríc ã 34 ha kó trªn îc giao tõ n m 1994, vµ rõng nµy îc sö dông bëi têt c d n trong th«n Ó lêy cñi, lêy gç lµm nhµ, thu h i rau l (chñ yõu lµ m ng) vµ c y thuèc. Nhãm b o vö rõng gåm 8 ngêi vén îc ghi tªn trong b n hîp ång nhng thùc tõ têt c ngêi d n trong th«n b n vén tham gia viöc b o vö rõng nµy. Khu rõng nµy chñ yõu îc sö dông lµm n i ch n th tr u cña têt c mäi ngêi trong th«n trong kho ng thêi gian tõ lóc thu ho¹ch lóa cho Õn lóc cµy cêy vô sau. Ngêi d n th«n b n rêt tù tin vµo kh n ng cña hä trong viöc qu n lý vµ b o vö rõng cña hä. Th«n Giµng Cµi vµ NËm KÞp cã hö thèng Êt ai gièng nhau mæc dçu NËm KÞp cã diön tých lín h n vµ c c lo¹i Êt îc ph n chia mét c ch râ rµng theo môc Ých sö dông. Th«n NËm KÞp kh«ng îc nhën tiòn thï lao b o vö rõng tõ n m 1994 khi Êt îc giao cho c c hé gia nh. Cã 178 ha rõng tù nhiªn ë th«n Giµng cµi vµ 340 ha rõng ë th«n NËm KÞp îc giao. C hai khu rõng nãi trªn ë hai th«n Òu îc xõp vµo lo¹i rõng Çu nguån cçn îc b o vö. ë th«n Giµng Cµi, c«ng t c qu n lý vµ b o vö rõng chñ yõu do 3 nhãm b o vö chþu tr ch nhiöm, mçi nhãm gåm 10 ngêi. Ngoµi diön tých rõng kó trªn, trong th«n cßn cã 55 ha trång c y quõ tõ n m vµ cã kho ng 4-5 ha Êt îc rµo Ó ch n nu«i gia sóc. Trong th«n cha îc nhën giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt cho Êt rõng. Rõng còng îc ngêi d n th«n b n sö dông gièng nh ë th«n NËm cµi vµ khi îc hái vò viöc ngêi d n cã mong muèn îc chia sè Êt rõng nµy cho tõng hé gia nh kh«ng th «ng trëng b n cho biõt cã nhiòu hé nghìo h n sï kh«ng cã ñ kh n ng vò lao éng Ó tù hä cã thó qu n lý îc diön tých rõng îc giao.