76 TCVN pdf

Bản ghi

1 KiÓm tra kh«ng ph huû Ph n lo¹i vµ nh gi khuyõt tët mèi hµn b»ng ph ng ph p phim r nghen Non- destructive Classification and evaluation of seam defects by mean of radiogrammes Tiªu chuèn nµy p dông cho c c mèi hµn thðp vµ c c mèi hµn kim lo¹i nhñ, kh«ng p dông cho c c mèi hµn cã bò mæt trßn vµ èi víi c c mèi hµn máng d íi 3mm. 1. Ph n lo¹i khuyõt tët C c khuyõt tët cña mèi hµn bióu hiön trªn phim r nghen b»ng c c võt en, riªng xi vonfram bióu hiön b»ng c c võt tr¾ng. C c võt en kh«ng phim lµ c së Ó ph n biöt é lín, h nh d¹ng vµ vþ trý cña khuyõt tët. C c lo¹i khuyõt tët cña mèi hµn îc ph n lo¹i vµ ký hiöu trong b ng 1. Ph n lo¹i vµ ký hiöu khuyõt tët cña mèi hµn.

2 2. KÝ hiöu a) ChiÒu dµi lín nhêt cña khuyõt tët; b) ChiÒu réng lín nhêt cña khuyõt tët; c) Kho ng c ch gi a hai khuyõt tët cïng lo¹i; h) ChiÒu s u cña khuyõt tët; l) ChiÒu dµi cña khuyõt tët; s) ChiÒu dµy cña chi tiõt (chiòu dµy t«n); x) é lín khuyõt tët. 3. é lín khuyõt tët 3.1. é lín khuyõt tët X

3 X c Þnh é lín khuyõt tët Ó chän cêp é lín khuyõt tët. Th«ng th êng é lín khuyõt tët X lµ chiòu réng khuyõt tët b o îc trªn phim. Riªng èi víi c c khuyõt tët ch n mèi hµn th é lín khuyõt tët X óng b»ng chiòu s u cña khuyõt tët. nh gi chiòu s u h b»ng é en cña khuyõt tët bióu hiön trªn phim, hoæc b»ng c c méu chuèn chuyªn dïng. Khi chiòu s u h lín h n é lín X khi nh gi chêt l îng mèi hµn t ng cêp é lín khuyõt tët lªn mét cêp CÊp/ é lín khuyõt tët Tõ tø lö phçn tr m gi a é lín khuyõt tët víi chiòu dµy cña t«n x c Þnh îc cêp é lín khuyõt tët. Ph n thµnh 4 cêp é lín, tøc cêp 1 Õn cêp 4. ChiÒu dµy t«n 3 < S 10mm : X c Þnh cêp é lín theo h nh 2; ChiÒu dµy t«n S > l0mm : X c Þnh cêp é lín theo h nh 1 hoæc b ng 2; èi víi c c mèi hµn cã chiòu dµy t«n kh c nhau th S lµ chiòu dµy cña têm t«n máng nhêt Nh ng quy Þnh cô thó NÕu cã nhiòu rç khý trßn cã é lín kh c nhau th é lín trung b nh cña chóng lµ é lín khuyõt tët Lµ rç khý d¹ng èng nõu do trªn phim rç khý ã cã a > 3b hoæc dùa vµo é en Ó x c Þnh Lµ rç khý d¹ng chuçi nõu cã bèn rç khý trë lªn cïng n»m trªn mét o¹n th¼ng ë vïng ch n mèi hµn vµ kho ng c ch gi a chóng C 2X XØ cã a > 3b lµ xø gi i èi víi nhiòu xø gi i hoæc c c xø gi i ch¹y song song còng nh èi víi khuyõt tët liªn kõt th chiòu réng lín nhêt cña khuyõt tët îc lêy lµm é lín khuyõt tët Tõ é en cña mét khuyõt tët nõu chiòu s u khuyõt tët nhá h n chiòu dµi vµ chiòu réng khuyõt tët th gi m cêp é lín khuyõt tët i mét cêp. Ng îc l¹i, khi chiòu s u khuyõt tët lín h n chiòu dµi khuyõt tët th t ng cêp é lín khuyõt tët lªn mét cêp XØ d¹ng trøng cã a < 3b coi lµ khuyõt tët ch n mèi hµn D c X c Þnh c c khuyõt tët bò mæt b»ng kióm tra quan s t. Nh ng khuyõt tët bò mæt îc phðp tån t¹i hay ph i xö lý tr íc khi kióm tra r nghen îc quy Þnh trong c c v n b n kü thuët cña c së chõ t¹o. V vëy trong biªn b n kióm tra chø nh dêu c c khuyõt tët nµy (nõu cã trong mèi hµn) b»ng mét g¹ch chðo. Fa : Ch n mèi hµn bþ vâng, tøc lµ ch n låi qu s u. Fb : MÆt mèi han phýa vïng kh«ng Òu, sãng hµn qu th«, mèi hµn kh«ng îc iòn Çy tõng vïng, cã nh ng chç nh«qu cao vµ nh ng chç ch n mèi hµn bþ vâng xuèng qu nhiòu. Fc : R nh khýa t¹i vïng mèi hµn, nh ng võt ho¾m s u c¹nh ch n cña c c mèi hµn mét phýa nõu ch a liöt vµo lo¹i khuyõt tët ch n mèi hµn.

4 B ng 2- CÊp é lín khuyõt tët CÊp é lín khuyõt tët é lín khuyõt tët 1 Tíi 10% chiòu dµy t«n nh ng kh«ng lín h n 3mm 2 Trªn 10 Õn 20% chiòu dµy t«n, nh ng kh«ng lín h n 5mm 3 Trªn 20 Õn 30% chiòu dµy t«n, nh ng kh«ng lín h n 7mm 4 Trªn 30% chiòu dµy t«n. 4. CÊp chiòu dµi khuyõt tët CÊp chiòu d i khuyõt tët îc x c Þnh tõ tø lö phçn tr m cña tæng chiòu dµi c c khuyõt tët cïng lo¹i n»m trong mæt chuèn víi chiòu dµi o¹n chuèn vµ ph n thµnh 4 cêp, tõ cêp 1 Õn cêp 4, x c Þnh b»ng h nh 3 hoæc o¹n chuèn X c Þnh chiòu dµi o¹n chuèn theo chiòu dçy t«n : Khi s 10mm : ChiÒu dµi o¹n chuèn b»ng 10.s, lín nhêt 300mm; Khi s < 10mm : ChiÒu dµi o¹n chuèn b»ng l00mm. èi víi mèi hµn èng êng kýnh tíi l00mm, chôp hai phim th tõ hai phim ã dùa vµo chiòu dµy èng mµ x c Þnh o¹n chuèn, Khi l0.s < 100 th o¹n chuèn lµ toµn bé chu vi mèi hµn èng. Phim chôp kh«ng îc ng¾n h n o¹n chuèn. NÕu v lý do kü thuët hoæc kinh tõ ph i sö dông phim ng¾n h n chiòu dµi o¹n chuèn th lêy toµn bé chiòu dµi mèi hµn hoæc chiòu dµi o¹n mèi hµn cã thó dõng nh gi khuyõt tët lµm chiòu dµi o¹n chuèn. Phim dµi h n chiòu dµi o¹n chuèn th nh gi khuyõt tët ë phçn phim cã tëp trung nhiòu khuyõt tët nhêt hoæc cã khuyõt tët nghiªm träng h n tån t¹i (h nh 3). NÕu khuyõt tët n»m ë mðp phim th chôp bæ sung mét phim tiõp liòn o¹n mèi hµn chôp vµ o¹n chuèn îc x c lëp trªn hai phim liªn tiõp ã.

5 4.2. CÊp chiòu dµi khuyõt tët èi víi c c mèi hµn x c Þnh cêp chiòu dµi khuyõt tët theo b ng 3 hoæc h nh 4 B ng 3 X c Þnh cêp chiòu dµi khuyõt tët CÊp chiòu dµi khuyõt tët 1 Tíi 10% chiòu dµi é lín khuyõt tët 2 Trªn 10 Õn 20% chiòu dµi o¹n chuèn 3 Trªn 20 Õn 30% chiòu dµi o¹n chuèn 4 Trªn 30% chiòu dµi o¹n chuèn ë c c mèi hµn kim lo¹i nhñ x c Þnh cêp chiòu dµi khuyõt tët èi víi rç khý vµ xø kim lo¹i theo h nh 5. KÝch th íc trung b nh cña rç khý vµ xø kim lo¹i nh n víi sè l îng khuyõt tët n»m trªn diön tých bò mæt 5.100mm lµ c së Ó chän cêp chiòu dµi khuyõt tët. C c rç khý cã êng kýnh nbá h n 0,2mm îcbá qua. Ph i Æt bò mæt 5.l00mm vµo vïng tëp trung nhiòu khuyõt tët nhêt vµ song song víi trôc mèi hµn. èi víi têt c c c khuyõt tët kh c, cêp chiòu dµi khuyõt tët îc x c Þnh theo b ng 3 hoæc h nh Nh ng quy Þnh kh c ChiÒu dµi khuyõt tët îc dïng Ó x c Þnh cêp chiòu dµi khuyõt tët lµ tæng chiòu dµi cña c c khuyõt tët cïng lo¹i (l) do däc theo mèi hµn n»m trong mæt chuèn; xem sè thø tù 1 b ng C c lo¹i khuyõt tët Aa, Ba, vµ Bd n»m trong vïng réng 5mm däc theo trôc êng hµn îc céng l¹i, kó c c c khuyõt tët bþ c c êng giíi h¹n c¾t ngang qua; xem sè thø tù 3, b ng 4.

6 Lo¹i khuyõt tët Aa, Ab, Ba, Bc, B ióm CÊp khuyõt tët cho phðp theo b ng 2 vµ Ac Bb C

7 D Db Dc Dc Ea, Eb, Ec nh gi khuyõt tët cña mèi hµn 5.1. Ph n lo¹i khuyõt tët TÊt c mäi khuyõt tët cña mèi hµn Òu îc ph n lo¹i vµ ghi vµo biªn b n kióm tra b»ng ký hiöu kìm theo hai ch sè tõ 1 Õn 4. Ch sè thø nhêt lµ cêp é lín khuyõt tët. Ch sè thø hai lµ cêp chiòu dµi khuyõt tët. Riªng nøt vµ khuyõt tët bò mæt th g¹ch chðo ë «t ng øng 5.2. X c Þnh ióm chêt l îng nh gi chêt l îng mèi hµn b»ng phim r ghen bióu thþ qua viöc x c Þnh ióm chêt l îng cña mèi hµn ã. ióm1lµ ióm tèt nhêt vµ ióm 5 lµ ióm xêu nhêt (b ng 5). ióm chêt l îng ph n nh chêt l îng mèi hµn cã liªn quan chæt chï víi é lín khuyõt tët vµ chiòu dµi khuyõt tët tån t¹i trong mèi hµn ã. Khi nh gi khuyõt tët vµ x c Þnh ióm chêt l îng cçn ph i tu n theo nh ng quy Þnh sau y: TÊt c c c võt nøt Òu ph i xö lý vµ lu«n nhën ióm 5 kh«ng cçn chän cêp é lín vµ cêp chiòu dµi khuyõt tët cña chóng Khi trong mèi hµn ång thêi cã nhiòu lo¹i khuyõt tët th ph i nh gi cho ióm tõng lo¹i khuyõt tët. iòu xêu nhêt trong sè c c ióm cho bióu thþ chêt l îng mèi hµn Hai lo¹i khuyõt tët cïng cã ióm b»ng nhau th o¹n mèi hµn cã chøa hai lo¹i khuyõt tët ã nhën ióm kðm h n mét ióm so víi ióm x c Þnh cho tõng lo¹i khuyõt tët Khi mèi hµn cã nhiòu lo¹i khuyõt tët kh c nhau mµ chóng cã ióm chêt l îng nh nhau vµ kh c nhau th ióm chêt l îng chung cña mèi hµn x c Þnh theo iòu vµ ë b ng 5 kh«ng ghi c c khuyõt tët bò mæt. Khi x c Þnh chêt l îng mèi hµn, tuú møc é cña chóng vµ tuú iòu kiön lµm viöc (lo¹i t i träng vµ é lín cña t i träng) cña s n phèm mµ kh«ng h¹ hoæc h¹ thêp ióm chêt l îng i mét ióm.

8 TÊt c c c khuyõt tët, trõ võt nøt, tån t¹i ë phçn mèi hµn nh«cao qu chiòu dµy t«n c b n Òu îc bá qua. Nh ng quy Þnh ã kh«ng p dông cho c c mèi hµn cña bé phën qóa nhiöt cña c c thiõt bþ sinh h i cã p suêt c«ng t c trªn 80MPa C c rç khý d¹ng èng îc nh gi theo iòu èi víi c c thiõt bþ lµm viöc víi m«i tr êng n mßn, éc hoæc dô ch y th chóng ph i îc xö lý, kh«ng phô thuéc vµo ióm chêt l îng nõu chiòu dµi cña chóng lín h n êng kýnh cña mét rç khý trßn cho phðp hoæc h íng ph t trión lín nhêt cña chóng trïng víi h íng chiõu tia hoæc vu«ng gãc víi êng trôc mèi hµn KÕt luën vò chêt l îng Mèi hµn îc nh gi lµ Thµnh phèm hoæc sö dông îc nõu ióm chêt l îng ¹t b»ng hoæc cao h n ióm yªu cçu. ióm yªu cçu bióu thþ chêt l îng tèi thióu èi víi mèi hµn cña mçi s n phèm cô thó vµ îc quy Þnh trong c c v n b n cã gi trþ èi víi thiõt bþ ã hoæc quy Þnh trong tiªu chuèn Nhµ n íc. Nh ng mèi hµn mµ ióm chêt l îng thêp h n ióm yªu cçu Òu lµ phõ phèm hoæc kh«ng sö dông îc.

9 Phô lôc 1. Mét sè thuët ng sö dông trong tiªu chuèn 1.1. ChiÒu dµi lín nhêt cña khuyõt tët, ký hiöu lµ a, lµ kých th íc lín nhêt o îc tõ hai Çu mót cña võt en cña. khuyõt tët ã bióu hiön trªn phim ChiÒu dµi khuyõt tët, ký hiöu 1, lµ kých th íc o îc trªn phim, giíi h¹n bëi hai êng vu«ng gãc víi t m mèi hµn xuêt ph t tõ hai Çu mót cña khuyõt tët cçn x c Þnh Kho ng c ch gi a hai khuyõt tët cïng lo¹i, ký hiöu C, lµ kho ng c ch o îc tõ hai Çu mót gçn nhau cña hai khuyõt tët cïng lo¹i n»m gçn nhau nhêt vµ cïng n»m trong mæt chuèn ChiÒu s u khuyõt tët, ký hiöu h, kh«ng o îc trªn phim nh ng x c Þnh îc nhê so s nh é en cña nã víi é en cña nòn t«n c b n vµ dùa vµo kinh nghiöm. Khi é en cña võt khuyõt tët t ng ng é en cña nòn t«n c b n bióu hiön trªn phim th chiòu s u h t ng ng chiòu réng b cña khuyõt tët ã é lín khuyõt tët X Trõ c c võt nøt, c c khuyõt tët bò mæt vµ rç khý trßn, cßn èi víi têt c c c khuyõt tët óng b»ng chiòu réng lín nhêt cña khuyõt tët ã. Riªng èi víi rç khý trßn Aa, é lín X lµ gi trþ trung b nh cña êng khý n»m trong mæt chuèn. VÝ dô, trong mæt chuèn cã ba rç khý trßn cã êng kýnh 4mm, 3mm vµ 2mm th é lín 1.6. MÆt chuèn lµ mét bò mæt cã diön tých giíi h¹n bëi hai o¹n th¼ng song song víi nhau vµ c ch nhau 5mm. ChiÒu dµi cña hai o¹n th¼ng nµy óng b»ng chiòu dµi o¹n chuèn quy Þnh ë iòu Ó viöc nh gi khuyõt tët mèi hµn îc dõ dµng, mæt chuèn îc kî s½n trªn mét têm mica trong suèt. Khi nh gi khuyõt tët ph i Æt mæt chuèn vµo chç mèi hµn cã khuyõt tët vµ chç cã tëp trung nhiòu khuyõt tët nhêt, tøc lµ ph i Æt mæt chuèn vµo chç mèi hµn cã chêt l îng kðm nhêt. TÊt c c c khuyõt tët n»m trong mæt chuèn vµ c c khuyõt tët bþ c c êng giíi h¹n cña mæt chuèn c¾t qua Òu îc nh gi. C c khuyõt tët n»m ngoµi mæt chuèn Òu îc bá qua. 2. Mét sè Æc ióm thó hiön trªn phim cña c c khuyõt tët mèi hµn Trõ khuyõt tët xø vonfram, cßn têt c c c khuyõt tët kh c cña mèi hµn Òu bióu hiön trªn phim b»ng c c võt en. H nh d ng, vþ trý, h íng ph t trión vµ Æc ióm vò é en cña khuyõt tët lµ c së ph n biöt vµ x c Þnh lo¹i khuyõt tët cña mèi hµn Rç khý trßn bióu hiön lµ nh ng võt en h nh trßn hoæc h nh «van cã chiòu réng vµ chiòu dµi xêp xø nhau. é en Ëm nhêt t¹i vïng trung t m. é Ëm gi m dçn tõ trung t m ra ngoµi mðp võt en Rç khý d¹ng èng cßn cã tªn gäi lµ rç d¹ng dêu phèy (v cã h nh d ng gièng nh dêu phèy). Trªn phim r nghen, rç khý d¹ng èng bióu hiön lµ võt en Ëm ë phçn Çu trßn vµ phçn u«i kðo dµi mét h íng nµo ã cã é Ëm gi m dçn XØ a d¹ng

10 VÕt en lµ mét h nh khèi a d¹ng vµ phøc t¹p. êng viòn mðp cña võt en kh«ng Òu Æn, mê nh¹t, kh«ng s¾c nðt, é en vïng trung t m vµ vïng mðp kh«ng chªnh löch râ röt nh rç khý trßn XØ gi i VÕt en kðo dµi theo chiòu däc mèi hµn. VÕt en cã thó th¼ng, cã thó uèn l în nh ng kh«ng s¾c vµ th êng chø n»m ë hai vïng l/3 chiòu réng mèi hµn kó tõ hai mðp mèi hµn XØ d¹ng trøng cßn cã tªn gäi lµ xø d¹ng "thêu kýnh" v chóng cã h nh d ng gièng thêu kýnh héi tô kých th íc võt en : chiòu dµi nhá h n hoæc b»ng ba lçn chiòu réng. XØ dang trøng lµ khuyõt tët chø ph t sinh ë c c mèi hµn hµn hai phýa d íi bét b o vö trªn phim r nghen chóng n»m ë êng ph n «i chiòu réng mèi hµn. é en cña vïng trung t m vµ vïng mðp kh«ng chªnh löch nhau XØ kim lo¹i thó hiön b»ng võt tr¾ng trªn phim. VÕt tr¾ng cã thó trßn, «van hoæc a d¹ng. KhuyÕt tët xø kim lo¹i chø ph t sinh ë c c mèi hµn tù éng trong khi b o vö vµ sö dông iön cùc vonfram KhuyÕt tët liªn kõt C KhuyÕt tët liªn kõt do hµn kh«ng ngêu. VÕt en lµ c c o¹n th¼ng ng¾n, s¾c, song song víi mðp mèi hµn vµ n»m ë vþ trý s t mðp mèi hµn. VÕt en cã thó lµ c c vöt cong, s¾c, ch¹y theo sãng hµn C c võt nøt bióu hiön trªn phim lµ c c v¹ch s¾c, m nh. H íng ph t trªn cña chóng däc theo mèi hµn (nøt däc), c¾t ngang hoæc ch¹y xiªn theo chiòu ngang mèi hµn (nøt ngang) hoæc táa ra theo h íng kh c nhau (nøt d¹ng tia hay r¹n) 2.9. KhuyÕt tët bò mæt - Ch n mèi hµn qu låi bióu hiön trªn phim lµ c c vöt s ng ë vïng gi a mèi hµn. - MÆt mèi hµn kh«ng Òu Æn bióu hiön b»ng c c sãng hµn kh«ng Òu Æn bióu hiön b»ng c c sãng hµn cã é en Ëm vµ nh¹t rêt chªnh löch. - VÕt ch y khýa bióu hiön b»ng c c võt en Ëm t¹i mðp mèi hµn víi é en gi m dçn.