ch13-bai tiet

Bản ghi

1 Ch ng 13 Sinh lý bµi tiõt Th i c c sp cuèi cïng T C, c c chêt k 0 tham gia T C (muèi, chêt éc, thuèc ) gäi lµ chêt bµi tiõt. T/d: + Duy tr æn Þnh ph, Ptt, c n b»ng néi m«i (m u) + Th i c c chêt éc (urª, uric), cæn b bµi tiõt: phæi, tuyõn må h«i, n íc tióu hoæc ph n I. Æc týnh, thµnh phçn n íc tióu tr¹ng th i c thó, chøc n ng thën, chèn o n cã thai 1. Æc týnh + Mµu s¾c: th êng k 0 mµu hoæc vµng Õn vµng Ëm + a sè trong suèt, trõ ngùa ôc (Ca ) + ph: T. n Tr u bß ( n cá): ph kiòm = 7 8,7 (TV nhiòu Na +, K + ) Chã ( n thþt): ph axýt = 5,7 (nhiòu P, S) + L îng: = lýt/1ngµy ªm, loµi: lîn: 25 LÝt, bß: 620 LÝt 2. Thµnh phçn: 95%, 5% VCK gåm: a. ChÊt h u c + Sp ph n gi i protein: urª (80%), uric, creatinin, kiòm purin, a.hippuric, NH 3 [Urª] TP, tû lö c c chêt trong KF. Khi [] qu cao vµo m u, tim, n o h«n mª, cã thó chõt (ngé éc Urª). Gia cçm sp ph n gi i protein: uric + Ngoµi ra cã thó cã: men, VTM, s¾c tè (urobilin), HCG b. ChÊt v«c : NaCl, NaH, muèi sunphat... Khi [uric] cao kõt hîp Na +, K + trong n íc tióu Xem b ng thµnh phçn c c chêt trong huyõt t ng, n íc tióu Phạm Kim ðăng ðhnn1 1

2 T. phçn % trong HT % trong NT Tû lö NT/HT t ng ng NhËn xðt + N íc tióu k 0 cã: protein, êng Protein êng Urª Uric 7 9 0,1 0,03 0, ,00 0,05 70 lçn 25 lçn + Creatinin], [sunph t], [Mg ++ ], [uric], [urª], trong n íc tióu cao Na + K + Ca ++ Mg ++ 0,32 0,02 0,0025 0,001 0,35 0,15 0,006 0,04 t ng ng 7 lçn 2,4 lçn 40 lçn Cl 0,37 0,6 1,6 lçn SO 4 0,002 0,18 90 lçn Ph«tph t 0,009 0,27 30 lçn Creatinin 0,001 0,1 100 lçn II. C chõ h nh thµnh n íc tióu S l îc cêu t¹o thën vµ n vþ thën TiÓu cçu H nh thµnh n íc tióu: 2 g (läc vµ t i hêp thu) Phạm Kim ðăng ðhnn1 2

3 1. g läc: m u qua mao qu n thën têt c c c TP (trõ protein) îc läc vµo xoang bao man n íc tióu Çu do: P m u trong tióu cçu cao (cêu t¹o tióu cçu) P läc bþ tiªu hao bëi 2 thµnh phçn: P thó dþch trong xoang bao man (5mmHg) P thó keo do c c protein k0 îc läc (25 mmhg) Nãi c ch kh c, b nh th êng: P läc cã hiöu lùc = P m u trong tióu cçu (Ptt thó keo + P thó dþch ) = 70 (25 + 5) = 40 mmhg NÕu h/ p <= 50 mmhg ngõng sinh n íc tióu 2. g t i hêp thu: n íc tióu Çu qua hö èng dén mét sè chêt t i hêp thu n íc tióu cuèi + êng, a.a t i hêp thu hoµn toµn + [ure, uric] k 0 îc t i hêp thu + N íc: [SO 4 ] tióu Çu = 0,002%; cuèi = 0,18% (gêp 90 lçn) t¹o 1 lýt n íc tióu cuèi ph i cã 90 lýt n íc tióu Çu qua èng dén * N.nh n: + TB bióu m«thµnh èng thën t i hêp thu chñ éng + ADH KT t¹o hyaluronidaza ph n gi i hyaluronic + P m u quanh èng thën thêp t¹o k t i hêp thu + HÊp thu bþ éng: = khuyõch t n èng l în gçn + NaCl vµo m u (chñ éng) Ptt n íc vµo m u (bþ éng) + PhÇn lín H t i hêp thu cïng Na + b o tån dù tr kiòm + T¹i y 80% c c chêt t i hêp thu (riªng glucose 100%) Quai Henlª + Nh nh xuèng: tuy Na + k 0 hêp thu nh ng [Na + ] m u vén cao tiõp tôc t i hêp thu bþ éng Õn c n b»ng + Nh nh lªn: Na + t i hêp thu tých cùc, cßn th k 0 do bþ hêp thu ë nh nh xuèng d 2 u tr ng èng l în xa + D íi t/d ADH c, Na + Òu t i hêp thu chñ éng + Hoµn têt t i hêp thu chän läc n íc tióu cuèi Phạm Kim ðăng ðhnn1 3

4 III. ý nghüa kióm tra n íc tióu 1. Thµnh phçn KiÓm tra søc khoî, + Albumin niöu: do viªm thën (mµu tr¾ng s a) ( albumin gi : mñ, muxin êng s/d) lêy méu? + êng niöu: i th o êng (nh îc n ng tuþ) thiõu insulin + HuyÕt niöu kìm theo q/s t mµu (ph n biöt Çu, cuèi, gi a) Mµu á k 0 cæn h/c KST êng m u vì h/c Mµu á cã cæn h/c viªm cçu thën Mµu vµng Ëm nhiòu s¾c tè mët viªm gan or t¾c èng mët + [Urª] qu cao tróng éc 2. L îng + V«niÖu: h/ p gi m, mêt p/x¹ th i n íc tióu (h«n mª) + a niöu: viªm thën 3. ChÈn o n cã thai * SVH * MDH: ng êi cã thai chøa HCG Trén n íc tióu + KHCG + h/c ( röa s¹ch) NÕu ng ng kõt h/c k 0 cã thai NÕu kh«ng ng ng kõt cã thai Bß: + K 0 chöa Ýt oestrogen vµ progesteron n íc tióu nhiòu SO 4. Cho BaCl 2 vµo kõt tña BaSO 4 + Chöa nhiòu oestrogen vµ progesteron kõt hîp hõt SO 4 BaCl 2 vµo kh«ng tña IV Vai trß cña thën trong iòu tiõt 1. iòu tiõt ASTT + Khi Ptt (uèng nhiòu n íc) HF c quan nhën c m Ptt m«bµo tiõt ADH t i hêp thu i nhiòu + Ptt (thiõu n íc, mêt n íc) ADH t i hêp thu l îng n.tióu 2. iòu tiõt ph m u K/n Öm cña m u dù tr kiòm (NaH ). Khi cã axýt: HA + NaH NaA + Õn thën (H2O + CO2) dù tr kiòm tiªu hao: NaA ( Õn thën) Na + (gi l¹i) + A (th i ra) CÇn gi Na + Ó kh«i phôc dù tr kiòm = 3 ph ng thøc: Phạm Kim ðăng ðhnn1 4

5 a. Ph n tiõt ion H + Ó t i hêp thu NaH anhydraza cacbonic CO 2 HCO 3 + H + NaA Na + + A H + + A HA NaH H Na + + HCO 3 NaH HA O CO 2 b. ChuyÓn phètph t kiòm thµnh muèi phètph t axýt CO 2 anhydraza cacbonic NaH H + H + H Na 2 HPO 4 Na + + HPO 4 H + + HPO 4 Na PO 4 c. H nh thµnh NH 3 vµ th i NH 4 + CO 2 anhydraza cacbonic NaH H + H + H NaCl Na + + Cl H + + NH 3 NH 4 Cl NH 4 + Cl (th i) V. Sù th i n íc tióu + Th i: c vßng bµng quang co c vßng trong, vßng ngoµi gi n + Trung khu ë tuû sèng h«ng khum chþu sù iòu tiõt cña vá n o cã thó thµnh lëp PXC K Khi P trong bµng quang cao trung khu vá n o ra lönh trung khu theo c c nh nh TK t c éng c vßng bµng quang co, vßng trong, vßng ngoµi gi n th i./. Phạm Kim ðăng ðhnn1 5