making presentations

Bản ghi

1

2 CÊÍMNANG QUAÃN LYÁ KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH MAKING PRESENTATIONS

3 A DORLING KINDERSLEY BOOK Original title: Essential Managers - Making Presentations Copyright 1998 Dorling Kindersley Limited, London Text copyright 1998 Tim Hindle Vietnamese language copyright 2006 First News - Tri Viet. THIS TITLE IS PUBLISHED UNDER EXCLUSIVE LICENCE FROM DORLING KINDERSLEY LIMITED. THE VIETNAMESE LANGUAGE RIGHTS FOR THIS TITLE ARE HELD SOLELY BY FIRST NEWS AND PROTECTED UNDER VIETNAMESE LAW. NO REPRODUCTION, STORAGE IN A RETRIEVAL SYSTEM, OR TRANSMISSION IN ANY FORM OR BY ANY MEANS, ELECTRONIC, MECHANICAL, PHOTOCOPYING, RECORDING, OR OTHERWISE IS ALLOWED WITHOUT THE PRIOR WRITTEN PERMISSION OF THE COPYRIGHT HOLDER. CUÖËN SAÁCH NAÂY ÀÛÚÅC XUÊËT BAÃN THEO HÚÅP ÀÖÌNG CHUYÏÍN GIAO BAÃN QUYÏÌN ÀÖÅC QUYÏÌN TIÏËNG VIÏÅT TRÏN TOAÂN THÏË GIÚÁI GIÛÄA TÊÅP ÀOAÂN XUÊËT BAÃN DORLING KINDERSLEY VAÂ FIRST NEWS - TRÑ VIÏÅT. BÊËT CÛÁ SÛÅ SAO CHEÁP, TRÑCH DÊÎN NAÂO KHÖNG ÀÛÚÅC SÛÅ ÀÖÌNG YÁ CUÃA FIRST NEWS VAÂ DORLING KINDERSLEY ÀÏÌU LAÂ BÊËT HÚÅP PHAÁP VAÂ VI PHAÅM LUÊÅT XUÊËT BAÃN VIÏÅT NAM, LUÊÅT BAÃN QUYÏÌN QUÖËC TÏË VAÂ CÖNG ÛÚÁC BAÃO HÖÅ BAÃN QUYÏÌN SÚÃ HÛÄU TRÑ TUÏÅ QUÖËC TÏË. FIRST NEWS - TRI VIET PUBLISHING CO., LTD. 11HNguyen Thi Minh Khai St. - Ho Chi Minh City, Vietnam Tel: Fax: ; triviet@firstnews.com.vn Web :

4 CÊÍMNANG QUAÃN LYÁ KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH MAKING PRESENTATIONS TIM HINDLE Biïn dõch : DÛÚNG TRÑ HIÏÍN Hiïåu àñnh : NGUYÏÎN VÙN QUÒ (Ph.D.) FIRST NEWS NHAÂ XUÊËT BAÃN TÖÍNG HÚÅP THAÂNH PHÖË HÖÌ CHÑ MINH

5

6 NÖÅI DUNG Lúâi giúái thiïåu 5 CHUÊÍN BÕBUÖÍI THUYÏËT TRÒNH Xaác àõnh muåc tiïu 6 Tòm hiïíu vïì cûã toåa 8 Xûã lyá caác vêën àïì töí chûác 10 Nùæm roä àõa àiïím 14 Xaác àõnh roä muåc tiïu 18 Thu thêåp taâi liïåu 20 Sùæp xïëp caác yá chñnh 22 Soaån thaão baâi thuyïët trònh 26 Sûã duång caác phûúng tiïån höî trúå nghe-nhòn 30 Thûåc têåp 34 TRÒNH BAÂY HIÏÅU QUAÃ BAÂI THUYÏËT TRÒNH Kiïím soaát sûå cùng thùèng cuãa baãn thên 46 Thuyïët trònh möåt caách tûå tin 50 Kïët luêån àaåt hiïåu quaã cao 54 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA Xeát àoaán têm traång cuãa cûã toåa 56 Xûã lyá caác cêu hoãi 60 ÛÁng phoá vúái sûå àöëi nghõch 64 Àaánh giaá kyä nùng thuyïët trònh cuãa baãn thên 68 CHUÊÍN BÕVÏÌ HÒNH THÛÁC VAÂ TÊM LYÁ Tûå tin vaâo baãn thên 36 Phên tñch daáng veã bïn ngoaâi 38 Xêy dûång hònh aãnh cú thïí tñch cûåc 40 Caãi thiïån gioång noái 42 Giaãi toãa traång thaái cùng thùèng 44 3

7

8 LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU Duâ laâ möåt nhaâ huâng biïån giaâu kinh nghiïåm hay möåt diïîn giaã múái vaâo nghïì, quyïín saách Kyä nùng thuyïët trònh naây seä laâ möåt cêím nang böí ñch giuáp baån hoaân thiïån kyä nùng thuyïët trònh cuãa baãn thên. Trong quyïín saách naây, baån seä tòm thêëy nhûäng phûúng phaáp luyïån têåp hûäu ñch àïí thuyïët trònh thaânh cöng, thöng qua nhûäng hûúáng dêîn chi tiïët trong tûâng cöng àoaån, nhû lêåp kïë hoaåch, lûåa choån caác hònh thûác höî trúå vïì hònh aãnh-êm thanh, xûã lyá nhûäng cêu hoãi tûâ cûã toåa... Ngoaâi ra, quyïín saách coân àûa ra 101 lúâi khuyïn hûäu ñch vaâ quan troång giuáp baån coá àûúåc sûå tûå tin cêìn thiïët àïí xûã lyá hiïåu quaã nhûäng vêën àïì trong cöng viïåc haâng ngaây. Phêìn baâi têåp cuöëi saách seä giuáp baån tûå kiïím tra vaâ àaánh giaá sûå tiïën böå cuãa baãn thên qua möîi lêìn thuyïët trònh. Quyïín saách naây seä laâ möåt cêím nang hûúáng dêîn thiïët thûåc cho nhûäng ai àang laâm cöng taác quaãn lyá cuäng nhû nhûäng ai quan têm àïën viïåc thuyïët trònh hiïåu quaã. 5

9 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH Àïí buöíi thuyïët trònh thaânh cöng, baån phaãi àaãm baão thûåc hiïån hai cöng àoaån chuêín bõ vaâ têåp luyïån thêåt nghiïm tuác. Nïëu baån daânh thúâi gian chuêín bõ caâng cêín thêån, thò cú höåi thaânh cöng caâng cao. XAÁC ÀÕNH MUÅC TIÏU Trûúác khi truyïìn àaåt thöng tin àïën ngûúâi nghe, baån cêìn thûåc hiïån cöng taác chuêín bõ, xaác àõnh àêu laâ muåc tiïu muöën àaåt àûúåc. Têåp trung vaâo muåc tiïu cuãa buöíi thuyïët trònh thöng qua caác cöng àoaån cuãa quaá trònh chuêín bõ seä àaãm baão baâi thuyïët trònh cuãa baån àaåt hiïåu quaã cao nhêët. 1 Sau khi viïët xong baâi dûå thaão thuyïët trònh, haäy tiïëp tuåc chónh sûãa àïën mûác hoaân thiïån nhêët. NHÛÄNG ÀIÏÍM CÊÌN NHÚÁ Trònh baây àuáng, àún giaãn vaâ ài thùèng vaâo vêën àïì. Ngûúâi nghe seä àaánh giaá cao caách trònh baây thïí hiïån kiïën thûác sêu röång, vaâ àûúåc trònh baây ngùæn goån, suác tñch. Thaái àöå tñch cûåc, nhiïåt tònh vaâ löi cuöën seä quyïët àõnh sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh. Ngûúâi nghe thûúâng nhúá àïën nhûäng yïëu töë naây hún nöåi dung cuãa baâi thuyïët trònh. MUÅC TIÏU Trûúác hïët, baån haäy suy nghô nöåi dung vaâ caách trònh baây nhû thïë naâo àïí truyïìn àaåt àïën ngûúâi nghe möåt caách hiïåu quaã nhêët. Chiïën lûúåc cuãa baån phuå thuöåc vaâo ba yïëu töë: thöng àiïåp muöën gûãi gùæm; ngûúâi nghe vaâ bêìu khöng khñ taåi àõa àiïím thuyïët trònh. Tiïëp theo, haäy kiïím tra laåi muåc àñch cuãa buöíi thuyïët trònh vaâ tûå àaánh giaá xem muåc àñch àoá àún giaãn hay quaá phûác taåp. Àöìng thúâi nghô vïì nhûäng àöëi tûúång coá khaã nùng àïën tham dûå, cuäng nhû caách hoå tiïëp nhêån baâi thuyïët trònh cuãa baån. Sau àoá, baån tûå hoãi liïåu àêy coá phaãi laâ caách maâ mònh muöën ngûúâi nghe tiïëp nhêån baâi thuyïët trònh khöng. Nïëu khöng, baån cêìn chónh sûãa laåi muåc àñch cuãa buöíi thuyïët trònh. 6

10 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH ÀAÁNH GIAÁ NÙNG LÛÅC Trûâ phi laâ möåt diïîn viïn àûúåc àaâo taåo, nïëu khöng baån rêët khoá "àoáng kõch" trûúác nhiïìu ngûúâi khaác. Vò vêåy, töët nhêët baån nïn xaác àõnh caác ûu àiïím cuãa mònh vaâ têåp trung phaát huy töëi àa chuáng. Vñ duå, nïëu súã hûäu möåt gioång noái truyïìn caãm vaâ roä raâng, baån haäy xem àoá laâ möåt lúåi thïë; nhû kïí möåt cêu chuyïån nguå ngön haâi hûúác, nhûng ngùæn goån vaâ phuâ húåp trong nhûäng buöíi thuyïët trònh nhùçm muåc àñch taåo sûå thû giaän vaâ hûáng khúãi, sau àoá tiïëp tuåc quay laåi vúái nöåi dung chñnh cuãa baâi thuyïët trònh. 2 Têåp húåp caác yá tûúãng tûúng tûå nhau àïí taåo nïn möåt chuã àïì. TRÒNH BAÂY MÖÅT CAÁCH TÛÅ TIN f Trong buöíi thuyïët trònh, baån haäy sûã duång triïåt àïí nhûäng kyä nùng thaânh thaåo cuãa mònh. Àiïìu àoá seä giuáp baån kiïím soaát àûúåc têm trñ cuãa mònh khi àûáng trûúác cûã toåa. GIAÃM BÚÁT SÛÅ SÚÅ HAÄI NHÛÄNG SÚÅ HAÄI THÖNG THÛÚÂNG CÙNG THÙÈNG QUAÁ ÀÖÅ Baån khöng thïí thû giaän. Baån quïn mêët nhûäng gò àõnh noái vaâ khöng thïí xoay chuyïín àûúåc tònh thïë. CÛÃ TOÅA KHÖNG TÊÅP TRUNG Ngûúâi nghe khöng coân hûáng thuá, quan têm vaâ trao àöíi vúái nhau. CÛÃ TOÅA ÀÖËI NGHÕCH Baån luön bõ ngûúâi khaác ngùæt lúâi vaâ cöng kñch bùçng nhûäng cêu hoãi hoác buáa vaâ khöng mêëy thiïån caãm. THIÏËT BÕHÖÎ TRÚÅ COÁ SÛÅ CÖË Thiïët bõ höî trúå bõ truåc trùåc, hoùåc baån quïn caách sûã duång chuáng khiïën baån luáng tuáng. GIAÃI PHAÁP THÛÅC TÏË Haäy chuêín bõ bùçng caách thuyïët trònh thûã trûúác gûúng, hoùåc ngay taåi àõa àiïím thuyïët trònh trûúác khi diïîn ra chñnh thûác nïëu coá thïí. Haäy àïí baâi gúåi yá phaát biïíu trong têìm mùæt cuãa baån vaâ hñt möåt húi thêåt sêu, röìi móm cûúâi trûúác khi cêët gioång. Phaãi baão àaãm nhûäng vêën àïì baån àang trònh baây àûúåc moåi ngûúâi quan têm, nïëu khöng haäy cùæt boã. Cêìn phaãi taåo ra bêìu khöng khñ söi nöíi, liïn tuåc thay àöíi töëc àöå trònh baây vaâ giûä caách giao tiïëp bùçng mùæt vúái ngûúâi nghe. Luön toã ra lõch sûå vaâ nhaä nhùån. Nïëu ngûúâi nghe hiïíu biïët vïì lônh vûåc baån àang trònh baây, nïn chiïìu theo yá hoå. Àöëi vúái nhûäng cêu hoãi khoá, baån nïn hûúáng trúã laåi phña ngûúâi àùåt ra cêu hoãi. Cêìn traánh sûã duång nhûäng thiïët bõ hiïån àaåi maâ baån chûa thaânh thaåo. Ngay trûúác buöíi thuyïët trònh, baån haäy kiïím tra laåi caác thao taác sûã duång cho thuêìn thuåc. 7

11 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH 8 4 Haäy luön nhúá mònh àang noái chuyïån vúái cûã toåa, chûá khöng phaãi cûá noái maâ khöng quan têm àïën sûå phaãn höìi. TÒM HIÏÍU VÏÌ CÛÃ TOÅA Baån nïn thu thêåp caâng nhiïìu thöng tin vïì nhûäng ngûúâi àïën tham dûå buöíi thuyïët trònh caâng töët. Baån dûå àõnh múâi nhûäng ai? Àöìng nghiïåp cuãa baån chiïëm bao nhiïu trong söë cûã toåa àoá? Sau khi nùæm àûúåc thöng tin vïì nhûäng ngûúâi seä àïën tham dûå, baån haäy chónh sûãa baâi thuyïët trònh cuãa mònh sao cho phuâ húåp nhùçm mang laåi möåt sûå phaãn höìi tñch cûåc nhêët tûâ ngûúâi nghe.????????? NHÛÄNG CÊU HOÃI DAÂNH CHO BAÅN Söë lûúång ngûúâi nghe dûå kiïën laâ bao nhiïu? Tuöíi trung bònh laâ bao nhiïu? Tyã lïå giûäa nam vaâ nûä? Ngûúâi nghe àaä àûúåc thöng baáo àêìy àuã vïì chuã àïì baån àõnh trònh baây chûa? Ngûúâi nghe tûå nguyïån hay àûúåc yïu cêìu àïën tham dûå buöíi thuyïët trònh? Nhûäng àiïím chung cuãa ngûúâi nghe laâ gò? Nhûäng ngûúâi naây coá àõnh kiïën khöng? Trònh àöå vùn hoáa cuãa nhûäng ngûúâi naây? Ngûúâi baån quen biïët chiïëm bao nhiïu phêìn trùm? 3 Àaãm baão möîi ngûúâi nghe àïìu thu àûúåc möåt kïët quaã naâo àoá khi buöíi thuyïët trònh kïët thuác. ÀAÁNH GIAÁ VÏÌ CÛÃ TOÅA Àïí coá thïí truyïìn àaåt thöng àiïåp möåt caách hiïåu quaã, baån cêìn lûu yá àïën trònh àöå vùn hoáa vaâ quan àiïím cuãa ngûúâi nghe. Àöìng thúâi tñnh túái phaãn ûáng cuãa ngûúâi nghe trûúác khi baån àõnh àïì cêåp àïën möåt vêën àïì nhaåy caãm, vò àiïìu naây coá thïí aãnh hûúãng àïën bêìu khöng khñ cuãa buöíi thuyïët trònh. Nïëu baån biïët möåt söë cûã toåa coá quan àiïím cûáng rùæn, haäy thêån troång vaâ chó nïu lïn nhûäng vêën àïì coân tranh caäi khi trong tay àaä coá nhûäng chûáng cûá, lêåp luêån töët. Ngoaâi ra, baån nïn nhúá rùçng sûå haâi hûúác khöng àuáng luác àöi khi gêy phaãn caãm. Do àoá baån haäy choån loåc vaâ sûã duång nhûäng cêu chuyïån vui, lúâi noái àuâa àuáng luác àïí àem laåi hiïåu quaã cao nhêët. THU THÊÅP THÖNG TIN VÏÌ CÛÃ TOÅA Nguöìn cung cêëp nhûäng thöng tin vïì cûã toåa laâ nhûäng ngûúâi töí chûác buöíi thuyïët trònh. Baån coá thïí àïì nghõ ban töí chûác cung cêëp baãn danh saách caác àaåi biïíu tham dûå. Trong trûúâng húåp àöëi tûúång thuyïët trònh laâ khaách haâng tiïìm nùng, baån coá thïí tòm hiïíu hoå thöng qua nhûäng ngûúâi quen biïët trong ngaânh. Coân nïëu laâ möåt cuöåc hoåp cöng cöång, baån nïn tòm thöng tin trïn baáo chñ àõa phûúng àïí coá thïí nùæm roä nhûäng möëi quan têm chñnh cuãa cû dên àõa phûúng. Haäy vêån duång töët thöng tin àïí baâi thuyïët trònh cuãa baån khöng nhûäng àïì cêåp àïën nhûäng vêën àïì hoå àang quan têm, maâ coân taåo àûúåc möëi àöìng caãm, tûúng àùæc.

12 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH ÀAÃM BAÃO TÑNH LINH HOAÅT Quy mö cûã toåa coá aãnh hûúãng rêët lúán àïën kïët cêëu baâi thuyïët trònh. Nïëu cûã toåa àûúåc chia ra tûâng nhoám nhoã, diïîn giaã vaâ ngûúâi nghe seä coá rêët nhiïìu cú höåi àïí coá thïí giao lûu, trao àöíi thên mêåt. Baån coá thïí traã lúâi cêu hoãi cuãa ngûúâi nghe möåt caách cuå thïí, hoùåc àïì nghõ ngûúâi nghe cho biïët yá kiïën vïì vêën àïì baån àang trònh baây. Coân àöëi vúái cûã toåa coá söë lûúång lúán, buöíi thuyïët trònh cuãa baån phêìn lúán chó mang tñnh möåt chiïìu. Do àoá, baån cêìn coá möåt caách tiïëp cêån hoaân toaân khaác. Trong trûúâng húåp naây, sûå roä raâng, chñnh xaác vaâ dïî hiïíu laâ nhûäng yïëu töë quan troång àïí duy trò sûå chuá yá cuãa ngûúâi nghe suöët buöíi thuyïët trònh. 5 Trong khi thuyïët trònh, haäy löi cuöën sûå tham gia trûåc tiïëp cuãa caác cûã toåa caâng nhiïìu caâng töët. ÀIÏÌU CHÓNH BAÂI THUYÏËT TRÒNH THEO QUY MÖ CÛÃ TOÅA QUY MÖ CÛÃ TOÅA Àûúåc xem laâ ñt khi söë lûúång cûã toåa chûa àïën 15 ngûúâi. Phêìn lúán moåi ngûúâi àaä coá ñt nhêët möåt lêìn trònh baây trûúác cûã toåa coá quy mö nhoã nhû vêåy trong quaá trònh laâm viïåc, hoåc têåp. SÖË LÛÚÅNG NHIÏÌU Àûúåc xem laâ nhiïìu khi söë lûúång cûã toåa trïn 15 ngûúâi. Nïëu baån àaä coá kinh nghiïåm, thò viïåc thuyïët trònh trûúác cûã toåa úã quy mö naây seä dïî daâng hún. KIÏÍU THUYÏËT TRÒNH CHÑNH THÛÁC AÁp duång caác quy trònh chñnh thûác cho nhûäng cuöåc hoåp, buöíi giúái thiïåu saãn phêím vúái khaách haâng tiïìm nùng vaâ thuyïët trònh taåi caác cú quan, cöng súã. KHÖNG CHÑNH THÛÁC Phaá boã khoaãng caách, taåo bêìu khöng khñ thên mêåt, gêìn guäi trong nhûäng buöíi giúái thiïåu saãn phêím múái cho caác nhaâ cung cêëp quen thuöåc hoùåc khi thuyïët trònh cho caác àöìng nghiïåp. CHÑNH THÛÁC AÁp duång caác quy trònh chñnh thûác nhû khi phaát biïíu taåi höåi nghõ hoùåc taåi cuöåc gùåp mùåt khaách haâng haâng nùm cuãa cöng ty. KHÖNG CHÑNH THÛÁC Vêån duång nhûäng quy trònh khöng chñnh thûác khi tham gia trònh baây möåt vêën àïì naâo àoá taåi höåi nghõ. PHÛÚNG PHAÁP TIÏËP CÊÅN Súám thiïët lêåp giao tiïëp bùçng mùæt vúái tûâng cûã toåa. Luön àöëi diïån vúái cûã toåa - àiïìu naây seä giuáp duy trò sûå chuá yá cuãa hoå. Trao àöíi hai chiïìu vúái cûã toåa bùçng caách khuyïën khñch hoå àùåt cêu hoãi. Àïì nghõ tûâng cûã toåa coá yá kiïën, nhûng yïu cêìu ngùæn goån. Àaãm baão têët caã, àùåc biïåt nhûäng ngûúâi ngöìi úã cuöëi phoâng hoåp coá thïí nghe roä baâi thuyïët trònh cuãa baån. Liïn kïët, toám tùæt, nhêën maånh vaâ nhùæc laåi nhûäng yá chñnh. Trònh baây chêåm, maåch laåc vaâ roä raâng. Nïn trònh baây vêën àïì möåt caách bao quaát vaâ àún giaãn. Chó ài vaâo chi tiïët nïëu àûúåc yïu cêìu. 9

13 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH XÛÃ LYÁ CAÁC VÊËN ÀÏÌ TÖÍ CHÛÁC Cöng taác töí chûác vaâ chuêín bõ chu àaáo seä àaãm baão cho buöíi thuyïët trònh àaåt hiïåu quaã cao nhêët. Vò vêåy, viïåc lïn kïë hoaåch súám, cêín thêån vaâ thiïët thûåc seä giuáp baån coá nhiïìu thúâi gian hún àïí têåp trung hoaân thiïån baâi thuyïët trònh, àöìng thúâi traánh àûúåc caác vêën àïì coá thïí naãy sinh. CÊN NHÙÆC NHÛÄNG ÀIÏÍM QUAN TROÅNG Ai chõu traách nhiïåm töí chûác thuyïët trònh? Di chuyïín bùçng phûúng tiïån gò? Àõa àiïím coá quy mö vaâ kiïën truác nhû thïë naâo? ÚÃ àoá àaä coá sùén nhûäng trang thiïët bõ gò? Nhûäng ai phaát biïíu trûúác baån? Ai giúái thiïåu baån lïn thuyïët trònh? CÖNG TAÁC CHUÊÍN BÕ ÀÕA ÀIÏÍM THÚÂI GIAN BIÏÍU Tòm kiïëm vaâ thu thêåp caác thöng tin àêìy àuã vaâ chñnh xaác. Lïn kïë hoaåch vaâ kiïím tra viïåc ài laåi. Àïì nghõ ban töí chûác cung cêëp sú àöì àõa àiïím. Cêìn böí sung nhûäng thiïët bõ gò? Tham khaão caách trònh baây cuãa hoå, vaâ ruát kinh nghiïåm hoåc hoãi. Àaãm baão ngûúâi naây àaä nùæm roä nhûäng thöng tin vïì baån. 6 Nïn quan saát trûúác àõa àiïím töí chûác thuyïët trònh àïí laâm quen vúái khung caãnh àoá. SÙÆP XÏËP LÕCH TRÒNH Ngay tûâ àêìu, baån haäy xem xeát buöíi thuyïët trònh möåt caách töíng thïí. Nïëu àõa àiïím thuyïët trònh khöng thuöåc àõa phûúng baån cû truá, cêìn lïn kïë hoaåch cho viïåc ài laåi vaâ ùn nghó trûúác. Trûúác khi buöíi thuyïët trònh diïîn ra chñnh thûác, baån haäy daânh ra khoaãng 3 tiïëng àïí chuêín bõ sùén saâng vïì ngoaåi hònh vaâ têm lyá cho baãn thên mònh. Ngoaâi ra, baån cêìn daânh khoaãng 1 tiïëng àïí suy xeát kyä toaân böå baâi thuyïët trònh vaâ nïëu coá thïí, haäy thûã têåp thuyïët trònh taåi àõa àiïím diïîn ra thuyïët trònh. Chuêín bõ trûúác möåt böå quêìn aáo tûúm têët àïí mùåc vaâo ngaây höm àoá. Nïëu baån laâ ngûúâi àêìu tiïn phaát biïíu, àûâng quïn kiïím tra caác thiïët trõ höî trúå trûúác khi bùæt àêìu buöíi thuyïët trònh. 7 Xêy dûång lõch trònh cöng viïåc chuêín bõ cho ngaây thuyïët trònh. 10

14 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH LÏN KÏË HOAÅCH ÀI LAÅI Baån cêìn tñnh toaán kyä lûúäng thúâi àiïím khúãi haânh àïí traánh tònh traång àïën muöån vaâ khöng àuã thúâi gian chuêín bõ. Baån haäy tñnh thúâi àiïím coá mùåt taåi àõa àiïím thuyïët trònh, cöång thïm thúâi gian ài laåi, vaâ sau àoá cöång thïm ñt nhêët 1 tiïëng àïí àaãm baão an toaân. Nïëu phaãi di chuyïín xa, bùçng caác phûúng tiïån maáy bay, taâu hoãa... baån haäy dûå truâ trûúâng húåp phûúng tiïån chêåm trïî, bõ truåc trùåc cöång vúái thúâi gian àïën àõa àiïím thuyïët trònh. Hoùåc nïëu di chuyïín àûúâng daâi, baån cêìn böë trñ thúâi gian nghó ngúi vaâ phuåc höìi sûác khoãe trûúác khi tham dûå thuyïët trònh. 8 Haäy têån duång thúâi gian di chuyïín àïí chuêín bõ cöng viïåc thuyïët trònh àûúåc chu àaáo hún. 9 Vúái möîi giúâ àöìng höì thuyïët trònh, baån haäy daânh ra 10 giúâ àïí chuêín bõ. CAÁC YÏU CÊÌU ÀÙÅT RA CHO VIÏÅC ÀI LAÅI Buöíi thuyïët trònh diïîn ra úã àêu? Baån seä ài bùçng phûúng tiïån gò? Baån cêìn dûå phoâng thúâi gian trong trûúâng húåp phûúng tiïån àïën trïî khöng? Chuyïën ài mêët bao lêu? Baån cêìn àùng kyá trûúác phoâng nghó khöng? DAÂNH THÚÂI GIAN CHUÊÍN BÕ Kïët húåp chuyïën ài vúái chuyïën tham quan àõa àiïím diïîn ra thuyïët trònh. Nïëu sûác khoãe khöng àûúåc töët, baån cêìn chuêín bõ möåt söë loaåi thuöëc cêìn thiïët Baån coá thïí sûã duång thúâi gian naây àïí laâm möåt söë cöng viïåc khaác. Lïn kïë hoaåch chi tiïu húåp lyá. Nhûäng baâi thuyïët trònh thaânh cöng nhêët thûúâng rêët àún giaãn, suác tñch vaâ coá veã hêìu nhû khöng töën nhiïìu thúâi gian, cöng sûác chuêín bõ. Thêåt ra, àêy chñnh laâ kïët quaã cuãa möåt quaá trònh chuêín bõ, nghiïn cûáu cöng phu vaâ lao àöång nghiïm tuác. Vñ duå: võ chuã tõch cuãa möåt cöng ty phaãi mêët nhiïìu tuêìn múái soaån thaão àûúåc möåt baâi töíng kïët baáo caáo hoaåt àöång haâng nùm trûúác caác cöí àöng. Hoùåc möåt chuyïn gia huêën luyïån phaãi töën nhiïìu cöng sûác trong thúâi gian àêìu àïí chónh sûãa phêìn giúái thiïåu trong caác biïn baãn hoåp cuãa nhên viïn thûåc têåp. Haäy bùæt tay vaâo cöng taác chuêín bõ ñt nhêët 4 tuêìn trûúác khi buöíi thuyïët trònh diïîn ra àïí coá àuã thúâi gian hònh thaânh caác yá tûúãng vaâ thu thêåp caác thöng tin tham khaão cêìn thiïët. Khi baån àaä coá kinh nghiïåm, thúâi gian chuêín bõ coá thïí ruát ngùæn hún. 11

15 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH XÊY DÛÅNG VAÂ KIÏÍM TRA LÕCH TRÒNH Àöëi vúái caác diïîn giaã, bao göìm nhûäng ngûúâi coá kinh nghiïåm töí chûác rêët khoa hoåc, cuäng àïìu hiïíu roä coá rêët nhiïìu àiïìu cêìn ghi nhúá trûúác khi bùæt àêìu thuyïët trònh. Do àoá, cöng viïåc thiïët lêåp möåt lõch trònh vaâ liïåt kï caác taâi liïåu, phûúng tiïån höî trúå coá thïí cêìn àïën trong buöíi thuyïët trònh rêët quan troång, khöng keám so vúái cöng viïåc têåp trònh baây baâi thuyïët trònh. Àïí laâm àiïìu naây, trûúác hïët laâ lêåp möåt danh saách caác cöng viïåc cêìn phaãi laâm trong quaá trònh chuêín bõ. Tiïëp àïën kiïím tra kyä danh saách naây vaâ cöë gùæng dûå phoâng trûúác nhûäng vêën àïì coá thïí xaãy ra. Nïëu àõa àiïím thuyïët trònh diïîn ra ngoaâi cöng ty, baån haäy ghi laåi söë àiïån thoaåi àïí àöìng nghiïåp coá thïí liïn laåc vúái baån trong trûúâng húåp cêìn thiïët, song cêìn lûu yá thúâi gian baån àang phaát biïíu àïí hoå khöng laâm phiïìn baån trûúác hoùåc trong thúâi àiïím quan troång naây, trûâ trûúâng húåp thêåt khêín cêëp. 10 Nïn khùèng àõnh laåi vúái ban töí chûác vïì caác chi tiïët liïn quan àïën buöíi thuyïët trònh bùçng vùn baãn. 11 Nhúá chuá yá àïën trònh àöå chuyïn mön cuãa caác diïîn giaã phaãn biïån. NHÛÄNG ÀIÏÍMCÊÌN NHÚÁ Cêìn kiïím tra caác àõa àiïím tiïìm nùng xem noá coá phuâ húåp vúái yïu cêìu khöng. Quy mö cûã toåa coá yá nghôa quyïët àõnh àöëi vúái viïåc choån lûåa àõa àiïím. Cöë gùæng traánh àïí quan àiïím hay àõnh kiïën caá nhên aãnh hûúãng àïën viïåc lûåa choån diïîn giaã. Cêìn chuêín bõ danh saách caác diïîn giaã thay thïë trong trûúâng húåp nhûäng ngûúâi àûúåc múâi khöng àïën dûå. Cêìn traánh trûúâng húåp caác diïîn giaã ganh àua vïì chuyïn mön. Caác cêu hoãi hay nhêån xeát cuãa cûã toåa cêìn phaãi àûúåc thöng qua chuã toåa trûúác. Thöng baáo súám vïì caác chi tiïët nhû: thúâi gian, àõa àiïím, trònh tûå tiïën haânh vaâ diïîn giaã trònh baây. TÛÅ TÖÍ CHÛÁCMÖÅT BUÖÍITHUYÏËTTRÒNH Trong trûúâng húåp phaãi tûå mònh töí chûác buöíi thuyïët trònh, baån haäy lûu yá àïën möåt söë viïåc quan troång cêìn phaãi quyïët àõnh súám. Àoá laâ cöng viïåc liïn quan àïën àõa àiïím, diïîn giaã vaâ quy mö cûã toåa. Haäy lêåp danh saách caác àõa àiïím coá thïí sûã duång vaâ so saánh chuáng trïn cú súã caác àiïím maånh, àiïím yïëu vïì chi phñ, võ trñ, quy mö vaâ trang thiïët bõ. Baån haäy choån àõa àiïím phuâ húåp vúái quy mö cûã toåa vaâ kiïíu thuyïët trònh, sau àoá chuyïín caác thöng tin naây cho caác diïîn giaã khaác àïí hoå sùæp xïëp baâi thuyïët trònh cuãa mònh. Ngoaâi ra, baån cêìn dûå phoâng sùén möåt àõa àiïím thay thïë, àïì phoâng khaã nùng vaâo ngaây diïîn ra höåi thaão, àõa àiïím àaä choån xaãy ra sûå cöë. Vúái caác diïîn giaã, baån cêìn xem xeát kyä höì sú cuãa tûâng ngûúâi àïí àaãm baão têët caã àïìu àaåt trònh àöå chuyïn mön cêìn thiïët. Thöng baáo cho diïîn giaã caác thöng tin cêìn thiïët vaâ khùèng àõnh laåi vúái hoå caác chi tiïët trûúác buöíi thuyïët trònh. Tûúng tûå nhû vêën àïì àõa àiïím, baån cêìn luön dûå phoâng caác diïîn giaã àïí thay thïë khi cêìn thiïët. 12

16 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH TÖÍ CHÛÁC MÖÅT BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH THEO NHOÁM Trong trûúâng húåp töí chûác möåt buöíi thuyïët trònh nhoám, baån cêìn lûu yá thïm möåt söë vêën àïì khaác. Bñ quyïët àûa àïën thaânh cöng cuãa möåt buöíi thuyïët trònh nhoám laâ giûä vûäng àûúåc trònh tûå tiïën haânh. Búãi vò buöíi thuyïët trònh rêët dïî rúi vaâo tònh traång höîn loaån khi caác diïîn giaã tranh nhau phaát biïíu. Baån haäy thaão luêån trûúác vïì trònh tûå phaát biïíu cuãa caác thaânh viïn vaâ hoaân thaânh súám chûúng trònh nghõ sûå àïí caác thaânh viïn àïìu nùæm àûúåc trònh tûå thuyïët trònh. Do viïåc baám saát chûúng trònh nghõ sûå rêët quan troång, nïn baån cêìn lûåa choån möåt võ chuã toåa coá nhiïìu kinh nghiïåm àïí àiïìu haânh buöíi thuyïët trònh. Vïì diïîn giaã, baån cêìn tòm hiïíu kyä trònh àöå cuãa caác diïîn giaã àûúåc choån. Àiïìu naây coá yá nghôa rêët quan troång. Búãi vò, nïëu nhûäng ngûúâi naây àïìu coá quan àiïím giöëng nhau, thò phêìn trònh baây cuãa hoå khoá taåo àûúåc nhiïìu yá kiïën thaão luêån söi nöíi. Ngûúåc laåi, nïëu yá kiïën traái ngûúåc nhau, caác diïîn giaã coá thïí phaãn ûáng vúái nhau bùçng thaái àöå àöëi nghõch, tiïu cûåc. Vò thïë, nïëu cêìn thiïët, baån haäy sùæp xïëp phêìn hoãi - àaáp giûäa caác diïîn giaã vaâ cûã toåa vaâo cuöëi buöíi thuyïët trònh. 12 Nghiïn cûáu vaâ tòm hiïíu cûã toåa trûúác khi gûãi giêëy múâi tham dûå. MÚÂI CÛÃ TOÅA THAMDÛÅ NHÛÄNG VIÏÅC CÊÌN LAÂM 1. Cung ûáng caác trang thiïët bõ cêìn thiïët, phuâ húåp vúái yïu cêìu cuãa nhoám thuyïët trònh. 2. Nïn kiïím tra àïí àaãm baão giûäa caác diïîn giaã khöng coá tû thuâ riïng. 3. Gûãi lúâi múâi diïîn giaã vaâ khùèng àõnh súám sûå tham dûå cuãa hoå. 4. Thaão luêån vïì trònh tûå caác baâi phaát biïíu. 5. Xêy dûång möåt thúâi gian biïíu chùåt cheä. 6. Choån ngûúâi nhiïìu kinh nghiïåm vaâo võ trñ chuã toåa. Trong khi cên nhùæc vïì viïåc nïn múâi nhûäng ai àïën dûå buöíi thuyïët trònh, baån cêìn lûu yá nhûäng àiïím sau: Ai coá lúåi khi nghe àûúåc nhûäng thöng tin taåi buöíi thuyïët trònh? Baån muöën ngûúâi nghe hoåc àûúåc gò tûâ buöíi thuyïët trònh? Laâm thïë naâo àïí coá àûúåc cûã toåa tiïu biïíu? Lïn kïë hoaåch thöng baáo röång raäi vïì sûå kiïån laâ phêìn khöng thïí thiïëu trong quaá trònh chuêín bõ. Sau khi àaä xaác àõnh àûúåc cûã toåa tiïu biïíu, baån cêìn böë trñ àïí caác àöëi tûúång naây xem àûúåc caác thöng baáo vïì buöíi thuyïët trònh, vñ duå coá thïí àùng thöng baáo trong caác êën phêím thûúng maåi. Ngaây, giúâ vaâ àõa àiïím ghi trong thöng baáo phaãi roä raâng. Tiïëp àïën, haäy gûãi giêëy múâi trûåc tiïëp àïën nhûäng ngûúâi baån muöën coá mùåt taåi buöíi thuyïët trònh. 13

17 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH 14 NÙÆM ROÄ ÀÕA ÀIÏÍM Nïëu coá thïí, baån haäy xem xeát trûúác àõa àiïím àïí tòm ra caách böë trñ phuâ húåp cho buöíi thuyïët trònh. Nïëu khöng, haäy àïì nghõ ban töí chûác gûãi cho baån sú àöì chi tiïët àõa àiïím vaâ caác trang thiïët bõ àaä coá sùén. Baån nïn chuá yá xem xeát kyä hïå thöëng aánh saáng, êm thanh, chöî ngöìi vaâ nguöìn àiïån cung cêëp. ÀAÁNH GIAÁ ÀÕA ÀIÏÍM Àõa àiïím quyïët àõnh khöng khñ cuãa buöíi thuyïët trònh. Möåt buöíi höåi hoåp thên mêåt trong cùn phoâng traân ngêåp aánh nùæng taåi khuön viïn trûúâng àaåi hoåc seä taåo cho cûã toåa coá àûúåc möåt löëi tû duy khaác xa so vúái bïn trong phoâng hoåp sang troång taåi möåt khaách saån lúán. Nïëu baån coá thïí àïën xem xeát trûúác àõa àiïím thuyïët trònh, haäy nhúá ghi laåi caâng nhiïìu chi tiïët caâng töët, trong àoá chuá yá àïën bêìu khöng khñ vaâ quy mö cuãa noá. Haäy xem xeát núi naây vaâo thúâi àiïím truâng vúái luác baån dûå àõnh trònh baây vaâo ngaây thuyïët trònh, àïí choån chöî àûáng, caách di chuyïín húåp lyá vúái möi trûúâng xung quanh àem laåi hiïåu quaã cao nhêët. Àöìng thúâi, baån nïn nhúá kiïím tra võ trñ cûãa ra vaâo, öí cùæm àiïån, cöng tùæc àeân vaâ viïåc chuêín bõ caác àöì ùn uöëng nheå (nïëu coá). 14 Xaác àõnh võ trñ cöng tùæc àïí coá thïí giaãm àöå saáng trong phoâng khi sûã duång thiïët bõ höî trúå trûåc quan. 13 Khöng boã qua bêët kyâ chi tiïët naâo taåi àõa àiïím thuyïët trònh, duâ laâ möåt chi tiïët rêët nhoã. Giûä khu vûåc xung quanh cûãa ra vaâo thöng thoaáng, àaãm baão viïåc vaâo ra dïî daâng Àïí caác àöì ùn uöëng nheå úã núi khöng gêy mêët têåp trung cho buöíi thuyïët trònh Xaác àõnh öí cùæm àiïån vaâ kiïím tra tònh traång dêy nöëi Keáo maân cûãa söí àïí che búát aánh saáng khi sûã duång thiïët bõ höî trúå trûåc quan trïn maân aãnh e ÀAÁNH GIAÁ CAÁC YÏËU TÖË CÚ BAÃN Khi àïën xem xeát àõa àiïím thuyïët trònh, baån nïn xaác àõnh xem liïåu coá nhûäng vêåt caãn naâo che khuêët têìm mùæt cuãa cûã toåa khöng. Àöìng thúâi kiïím tra võ trñ cûãa ra vaâo, öí àiïån, caác thiïët bõ khaác vaâ cöë gùæng caãm nhêån bêìu khöng khñ trong phoâng thuyïët trònh.

18 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH 15 Quyïët àõnh súám vïì võ trñ lùæp àùåt caác thiïët bõ höî trúå trûåc quan. Böë trñ chöî àïí cûã toåa coá thïí àïën lêëy baâi thuyïët trònh sau buöíi thuyïët trònh Àaãm baão sên khêëu àûúåc chiïëu saáng àuã XEM CAÁC CHI TIÏËT Khi xem xeát àõa àiïím thuyïët trònh, baån cêìn hïët sûác chuá troång àïën võ trñ vaâ viïåc ài laåi coá dïî daâng khöng? Àõa àiïím àoá gêìn sên bay, nhaâ ga, hay taâu àiïån ngêìm khöng? Coá nùçm dûúái àûúâng bay cuãa möåt sên bay lúán hay kïë bïn möåt nhaâ haâng suöët ngaây öìn aâo khöng? Coá nhûäng àöì vêåt coá thïí haån chïë têìm nhòn cuãa cûã toåa khöng? Coá thïí àiïìu chónh àûúåc nhiïåt àöå trong phoâng khöng? Nïëu coá, baån coá thïí thay àöíi àõa àiïím hay àiïìu chónh laåi têët caã nhûäng chi tiïët àoá, duâ laâ möåt chi tiïët nhoã nhêët. Kiïím tra võ trñ ngöìi cuöëi phoâng coá nghe roä tiïëng noái khöng Àûáng úã buåc vaâ noái nhû àang thuyïët trònh Nhûäng cêy cöåt trong phoâng coá haån chïë têìm nhòn cuãa cûã toåa khöng Àaãm baão àöå aánh saáng àêìy àuã khùæp cùn phoâng e KIÏÍM TRA ÊM THANH ÚÃ bêët kyâ àõa àiïím naâo, êm thanh luön coá vai troâ quan troång. Vò vêåy, khi kiïím tra àõa àiïím thuyïët trònh, baån haäy yïu cêìu möåt ngûúâi àûáng taåi möåt söë àiïím khaác nhau trong phoâng hoåp àïí xem taåi àoá coá thïí nghe roä baån noái khöng. Chuá yá, nïëu phoâng hoåp àöng ngûúâi thò tiïëng noái caâng khoá truyïìn ài xa hún. 16 Lïn kïë hoaåch àïí baån xuêët hiïån trïn sên khêëu. 15

19 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH SÙÆP XÏËP CHÖÎ NGÖÌI CHO CÛÃ TOÅA Viïåc thu xïëp chöî ngöìi cho cûã toåa coá yá nghôa rêët quan troång, phaãi àaãm baão möåt sûå cên bùçng húåp lyá. Baån phaãi tñnh àïën yïëu töë tiïån nghi, nhûng khöng nïn vûúåt quaá mûác khiïën cûã toåa coá thïí nguã gêåt dïî daâng trong phoâng hoåp. Ngûúåc laåi, nïëu quaá thiïëu tiïån nghi seä khiïën cûã toåa thiïëu têåp trung, öìn aâo trong khi baån thuyïët trònh. Töët nhêët nïn choån ghïë ngöìi cêìn dûång thùèng vaâ cuâng kñch cúä. Nïëu coá thïí, baån haäy böë trñ nhûäng chiïëc ghïë coá khoaãng caách vûâa àuã àïí cûã toåa coá thïí àùåt cùåp hoùåc va-li xuöëng saân. Àùåt ghïë nhû thïë naây cuäng seä àïì phoâng möåt söë cûã toåa rúi vaâo chûáng "súå khöng gian chêåt heåp". Trong trûúâng húåp cûã toåa muöën ghi laåi nhûäng àiïìu diïîn giaã thuyïët trònh, baån haäy lûåa choån loaåi ghïë coá tay võn àïí hoå coá thïí àùåt söí lïn vaâ ghi cheáp. Àïí àaãm baão moåi ngûúâi ngöìi vaâo caác daäy ghïë haâng àêìu, baån nïn cêët búát caác daäy ghïë phña sau, àöìng thúâi giûä möåt söë ghïë dûå trûä daânh cho nhûäng ngûúâi àïën muöån. Cuöëi cuâng, khi sùæp xïëp chöî ngöìi xong, baån cêìn tuên thuã caác quy àõnh phoâng chöëng chaáy nöí taåi àõa àiïím thuyïët trònh. Cûã toåa taåi võ trñ naây khoá quan saát roä diïîn giaã Têìm nhòn cuãa ngûúâi ngöìi haâng ghïë cuöëi phoâng rêët keám Nhûäng chöî ngöìi gêìn diïîn giaã coá têìm nhòn húåp lyá Diïîn giaã coá thïí giao tiïëp bùçng mùæt dïî daâng vúái caác cûã toåa e SÚ ÀÖÌ 1 Caác ghïë àûúåc böë trñ theo ba haâng doåc, thùèng, heåp cho pheáp diïîn giaã tiïëp xuác qua aánh mùæt vúái têët caã caác cûã toåa. Tuy nhiïn, caách böë trñ naây khöng àaãm baão cho nhûäng ngûúâi ngöìi cuöëi phoâng coá têìm nhòn töët vaâ nghe roä raâng. Ngay caã nhûäng cûã toåa ngöìi xa nhêët cuäng coá thïí quan saát töët diïîn giaã 16 Diïîn giaã khoá giao tiïëp bùçng aánh mùæt vúái cûã toåa e SÚ ÀÖÌ 2 Cuäng cuâng söë lûúång cûã toåa nhû úã sú àöì 1, nhûng caách böë trñ naây khiïën cûã toåa ngöìi gêìn vúái diïîn giaã hún. Àa söë caác cûã toåa quan saát töët diïîn giaã, cuäng nhû nghe thuyïët trònh möåt caách roä raâng. Song diïîn giaã phaãi cöë gùæng hún rêët nhiïìu nïëu muöën thiïët lêåp möëi quan hïå giao tiïëp bùçng aánh mùæt vúái caác cûã toåa. Diïîn giaã coá thïí thêëy toaân böå cûã toåa e SÚ ÀÖÌ 3 Caách böë trñ hònh baán nguyïåt naây rêët phöí biïën, búãi vò noá àem laåi hiïåu quaã töëi ûu nhêët vïì mùåt êm thanh vaâ têìm nhòn. Diïîn giaã coá thïí giao tiïëp bùçng aánh mùæt vúái têët caã caác cûã toåa. Nhûng nhûúåc àiïím cuãa noá laâ töën nhiïìu khöng gian hún so vúái Sú àöì 1 vaâ 2.

20 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH KIÏÍM TRA THIÏËT BÕ NGHE-NHÒN Nïëu coá yá àõnh sûã duång caác thiïët bõ nghe-nhòn trong buöíi thuyïët trònh, baån nïn kiïím tra xem taåi khaán phoâng àaä coá sùén caác thiïët bõ naây chûa vaâ hoaåt àöång coá töët khöng. Haäy têåp laâm quen vúái viïåc sûã duång caác thiïët bõ naây àïí traánh caác truåc trùåc, hû hoãng xaãy ra khi àang thuyïët trònh. Vúái nhûäng khaán phoâng lúán, cêìn trang bõ caác thiïët bõ phoáng thanh cú baãn bao göìm loa, maáy tùng êm vaâ möåt (hoùåc nhiïìu) mi-crö. Nïëu chûa coá, baån haäy tûå mònh mang caác thiïët bõ naây àïën (coá thïí thuï) vaâ chuá yá caác thiïët bõ naây coá cöng suêët àuã maånh. Cêìn coá möåt maân hònh lúán àïí chiïëu caác hònh aãnh minh hoåa. Kñch cúä maân hònh phaãi phuâ húåp vúái quy mö cuãa khaán phoâng, cuäng nhû àaãm baão nùçm trong têìm nhòn cuãa toaân böå caác cûã toåa. 17 Baån phaãi thaânh thaåo caác thao taác sûã duång hïå thöëng phoáng thanh. 18 Dûå phoâng möåt söë ghïë daânh cho nhûäng ngûúâi àïën muöån. Baån cêìn phaãi sûã duång mi-crö nïëu phaãi thuyïët trònh trûúác rêët nhiïìu cûã toåa hoùåc phaát biïíu ngoaâi trúâi. Trong trûúâng húåp naây, baån cêìn tiïën haânh kiïím tra trûúác, àiïìu chónh êm lûúång vaâ tiïëng àöång nïìn phuâ húåp. Loaåi mi-crö cêìm tay hoùåc àùåt cöë àõnh trïn buåc thûúâng coá xu hûúáng haån chïë haânh àöång cuãa baån. Do àoá, nïëu phaãi sûã duång caác hònh aãnh minh hoåa, baån nïn choån loaåi mi-crö khöng dêy. Sûã duång loaåi mi-crö gùæn vaâo ngûúâi seä giaãi phoáng caã hai tay khi thuyïët trònh, nhûng nïn nhúá cêìn phaãi àùåt àuáng võ trñ, nïëu khöng nhûäng êm thanh nhû húi thúã, ho, tiïëng uöëng nûúác, lêåt giúã trang giêëy cuäng bõ thu êm vaâo. SÛÃ DUÅNG MI-CRÖ Nuát bêåt tùæt Keåp gùæn vaâo aáo e LOAÅI KEÅP Gùæn mi-crö lïn aáo vaâ giûä úã möåt khoaãng caách cöë àõnh so vúái miïång. s CÊÌM TAY Mi-crö cêìm tay cho pheáp baån tûå do di chuyïín, song haån chïë viïåc sûã duång àöi tay. Do tñnh àa duång cuãa noá nïn loaåi naây thûúâng àùåt trïn buåc. 17

21 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH XAÁC ÀÕNH ROÄ MUÅC TIÏU Trûúác khi bùæt tay chuêín bõ cho buöíi thuyïët trònh, haäy nghô àïën muåc tiïu maâ baån muöën àaåt àûúåc. Baån muöën baâi thuyïët trònh cuãa mònh giuáp ngûúâi nghe giaãi trñ, hay chuyïín taãi nhûäng thöng tin quan troång vaâ khuyïën khñch hoå hùng haái thùm gia vaâo caác hoaåt àöång nhû möåt phêìn nöåi dung cuãa buöíi thuyïët trònh? 19 Xêy dûång baâi thuyïët trònh dûåa trïn kïët cêëu ba hoùåc böën yá chñnh. 20 Coá thïí xen vaâo möåt söë cêu chuyïån vui phuâ húåp àïí thu huát sûå chuá yá cuãa caác cûã toåa. KHUYÏËN KHÑCH SÛÅ PHAÃN HÖÌI Ai cuäng mong muöën baâi thuyïët trònh cuãa mònh thaânh cöng vaâ àûúåc cûã toåa tiïëp nhêån troån veån. Coá nhiïìu caách thûác hûäu ñch giuáp baån àaåt àûúåc àiïìu naây. Vúái viïåc xêy dûång cêëu truác baâi thuyïët trònh phuâ húåp theo muåc àñch, baån coá thïí khuyïën khñch cûã toåa phaãn höìi theo hûúáng mong muöën. Vñ duå, nïëu baâi thuyïët trònh cuãa baån chuyïín taãi thöng tin múái, thò baån seä cêìn nhiïìu sûå phaãn höìi tûâ phña cûã toåa. Àïí àaåt àûúåc muåc àñch naây, baån cêìn thiïët kïë baâi thuyïët trònh sao cho khuyïën khñch sûå toâ moâ vaâ tû duy saáng taåo cuãa cûã toåa. XAÁC ÀÕNH LÖËI DIÏÎN ÀAÅT Löëi diïîn àaåt vaâ phong caách trònh baây thûúâng quyïët àõnh phêìn lúán sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh. Nïëu muåc tiïu cuãa baån laâ chuyïín taãi thöng tin, thò cêìn caách tiïëp cêån nhêët quaán, cêëu truác húåp lyá vaâ coá lö-gñc. Khi muöën caác cûã toåa thû giaän, baån coá thïí löìng vaâo nhûäng cêu noái dñ doãm, nhûäng cêu chuyïån vui... Coân trong trûúâng húåp baån muöën khuyïën khñch cûã toåa tham gia vaâo möåt söë hoaåt àöång naâo àoá, thò baâi thuyïët trònh cêìn mang nöåi dung tñch cûåc, àûúåc trònh baây vúái gioång àiïåu haâo hûáng, phêën khñch àïí kñch thñch sûå hûúãng ûáng tûâ phña cûã toåa. x SÛÃ DUÅNG BA MUÅC TIÏU Hêìu hïët caác baâi thuyïët trònh thaânh cöng àïìu phaãi àaåt ba muåc tiïu chñnh yïëu. Thûá nhêët laâ giaáo duåc: cûã toåa seä hoåc àûúåc möåt àiïìu gò àoá tûâ baâi thuyïët trònh cuãa baån. Thûá hai laâ giaãi trñ: cûã toåa seä àûúåc thûúãng thûác baâi thuyïët trònh. Cuöëi cuâng laâ giaãi thñch: caác vêën àïì trong baâi thuyïët trònh cêìn trònh baây roä raâng, lö-gic. Giaáo duåc Giaãi trñ Giaãi thñch 18

22 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH VÊÅN DUÅNG KIÏËN THÛÁC Muåc àñch chñnh khi thuyïët trònh laâ chuyïín taãi thöng tin àïën ngûúâi nghe, vaâ sûå nhiïåt huyïët cuãa baån àöëi vúái chuã àïì trònh baây seä têåp trung vaâ duy trò sûå chuá yá cuãa hoå. Vò vêåy, baån haäy sùæp xïëp caác vêën àïì vaâ thu huát ngûúâi nghe bùçng sûå nhiïåt tònh cuãa baãn thên. Nhûäng vêën àïì baån àûa ra keâm theo lêåp luêån chñnh xaác seä coá sûác thuyïët phuåc maånh meä. Do àoá, khöng cêìn thiïët phaãi trñch dêîn quaá nhiïìu lúâi noái cuãa nhûäng ngûúâi nöíi tiïëng khaác. Baån seä giaânh àûúåc loâng tin, sûå thên thiïån cuãa caác cûã toåa, nïëu biïët xûã lyá tinh tïë caác cêu hoãi, cuäng nhû nùæm roä caác thöng tin cuãa cûã toåa àöìng thúâi coá sûå chuêín bõ chu àaáo. 21 Cöë gùæng trònh baây roä raâng nhûäng khaái niïåm chñnh khi thuyïët trònh. 22 Nïn toám tùæt caác yá chñnh cuãa baån trong möåt cêu. SUY NGHÔ BAN ÀÊÌU Nhûäng ngûúâi huêën luyïån hiïåu quaã muöën giuáp moåi ngûúâi phaát triïín búãi vò vïì lêu daâi hoå biïët rùçng viïåc naây seä giuáp hoå phaát triïín kyä nùng laänh àaåo bïn caånh kyä nùng quaãn lyá. Ngûúâi quaãn lyá chó têåp trung vaâo viïåc laâm thïë naâo àïí moåi viïåc tiïën triïín töët, coân ngûúâi laänh àaåo laåi chuá troång vaâo sûå àöíi múái. Nhûäng ngûúâi laänh àaåo coá möåt quyïìn lúåi roä raâng trong viïåc huêën luyïån vaâ uãy nhiïåm nhên viïn búãi vò àêy laâ nhûäng caách thûác maâ thöng qua àoá hoå chuyïín tûâ võ trñ möåt nhaâ quaãn lyá sang võ trñ möåt nhaâ laänh àaåo. Caác àiïím quan troång A. Taåi sao khoáa àaâo taåo naây laåi cêìn thiïët? B. Nöåi dung àaâo taåo göìm nhûäng gò? C. Kïët quaã mong muöën sau khoáa àaâo taåo, vaâ ñch lúåi cuãa noá? e CHOÅN CAÁC VÊËN ÀÏÌ CHÑNH Xaác àõnh roä caác yá tûúãng cuãa baån bùçng caách toám tùæt nöåi dung vaâ ghi chuá ngùæn goån caác yá chñnh. Tûå giúái haån khoaãng 3-4 vêën àïì àïí giûä cho thöng àiïåp àún giaãn vaâ dïî nhúá. CHOÅN CAÁC VÊËN ÀÏÌ QUAN TROÅNG Khaã nùng têåp trung liïn tuåc cuãa cûã toåa chó giúái haån trong khoaãng 45 phuát. Trong khoaãng thúâi gian àoá, hoå chó tiïëp thu khoaãng 1/3 nhûäng gò baån trònh baây vaâ töëi àa laâ baãy khaái niïåm. Vò thïë, baån haäy ruát goån thaânh 3-4 vêën àïì quan troång vaâ nhêën maånh nhûäng àiïím naây trong phêìn múã àêìu, phêìn giûäa vaâ nhùæc laåi chuáng úã phêìn cuöëi. Ngoaâi ra, haäy cöë tòm möåt tiïu àïì "àinh" dïî nhúá phaãn aánh baâi thuyïët trònh cuãa baån, nhûng khöng ài quaá sêu vaâo chi tiïët. Vñ duå, vúái tiïu àïì "Vai troâ cuãa TQM trong BPR", coá thïí möåt söë cûã toåa àaä biïët baån àõnh trònh baây vïì caác khaái niïåm cuãa töíng quaãn lyá chêët lûúång (TQM) vaâ taái sùæp xïëp quy trònh kinh doanh(bpr), nhûng phêìn trònh baây quaá khoá hiïíu cuãa baån àaä phaãn taác duång vaâ gêy böëi röëi cho nhûäng cûã toåa chûa àûúåc thöng tin àêìy àuã vïì chuã àïì naây. Baån nïn nhúá, cûã toåa seä trúã nïn cúãi múã vúái baån nïëu hoå hiïíu roä khaái niïåm vïì chuã àïì baâi thuyïët trònh cuãa baån. 19

23 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH THU THÊÅP TAÂI LIÏÅU Sûå thaânh cöng cuãa baâi thuyïët trònh phuå thuöåc vaâo cöng taác nghiïn cûáu kyä lûúäng vaâ saáng taåo trûúác àoá. Hoaåt àöång naây àoâi hoãi sûå àêìu tû khaá nhiïìu thúâi gian vaâ cöng sûác. Baån haäy cöë gùæng thu thêåp thöng tin, taâi liïåu tûâ caâng nhiïìu nguöìn caâng töët àïí baâi thuyïët trònh cuãa baån coá sûác thuyïët phuåc hún. 23 Khi tiïën haânh nghiïn cûáu, thu thêåp taâi liïåu, baån cêìn ghi nhúá muåc tiïu thuyïët trònh. A. Taåi sao khoáa àaâo taåo naây laåi cêìn thiïët? B. Nöåi dung àaâo taåo göìm nhûäng gò? C. Kïët quaã mong muöën sau khoáa àaâo taåo vaâ lúåi ñch cuãa noá? e CHOÅN CAÁC YÁ CHÑNH Khi bùæt àêìu tiïën haânh nghiïn cûáu, luön ghi nhúá trong àêìu 3-4 yá chñnh. Nïëu tòm thêëy taâi liïåu liïn quan, baån haäy sùæp xïëp chuáng thaânh caác höì sú riïng tûúng ûáng vúái möîi yá chñnh, cho àïën khi baån coá àuã thöng tin àïí àiïìn vaâo baâi thuyïët trònh. TÒM KIÏËM CAÁC NGUÖÌN TAÂI LIÏÅU Baån coá thïí bùæt àêìu viïåc nghiïn cûáu bùçng caách choån vaâ xem laåi möåt quyïín saách tiïu biïíu vïì chuã àïì baâi thuyïët trònh vaâ phêìn phuå luåc tham khaão trong saách àïí tòm ra nguöìn taâi liïåu phuâ húåp vaâ coá giaá trõ. Vúái baáo hay taåp chñ, baån coá thïí sûã duång dõch vuå àiïím baáo àïí àûúåc cung cêëp thûúâng xuyïn nhûäng baâi baáo vïì chuã àïì baån quan têm. Ngoaâi ra, baån coá thïí tiïët kiïåm thúâi gian khi têån duång caác nguöìn thöng tin sau: Caác baáo caáo quaãn lyá, taâi liïåu cuãa chñnh phuã vaâ baáo chñ chuyïn ngaânh; Gia àònh, baån beâ vaâ caác quan hïå caá nhên; Bùng video, CD-ROM vaâ Internet. NGHIÏN CÛÁU TAÂI LIÏÅU MÖÅT CAÁCH HIÏÅU QUAÃ Trûúác hïët, baån haäy suy nghô thêåt kyä vïì nhûäng ûu àiïím, nhûúåc àiïím cuãa tûâng nguöìn thöng tin maâ baån dûå àõnh sûã duång. Àöìng thúâi phaãi xaác àõnh tñnh chñnh xaác cuãa nhûäng dûä liïåu naây, nïëu laâ trñch dêîn, phaãi ghi nguöìn göëc roä raâng, sau àoá baån múái nghô caách sûã duång chuáng hiïåu quaã nhêët trong baâi thuyïët trònh. Ngoaâi ra, baån nïn tham khaão yá kiïën cuãa nhûäng ngûúâi xung quanh, rêët coá thïí hoå seä cho baån nhûäng lúâi khuyïn böí ñch vaâ cung cêëp nhûäng taâi liïåu quyá giaá maâ baån àang cêìn. 24 Haäy thu thêåp têët caã caác nguöìn thöng tin khaác nhau àïí coá àûúåc nhûäng taâi liïåu quyá giaá nhêët. 20

24 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH ÀÖÍI MÚÁI CÖNG TAÁC NGHIÏN CÛÁU Haäy múã röång têìm kiïën thûác khi bùæt tay vaâo nghiïn cûáu, thu thêåp thöng tin vaâ tû liïåu, àöìng thúâi cöë gùæng tòm ra nhûäng thöng tin múái àïí cho baâi thuyïët trònh àaåt chêët lûúång hún. Baån khöng chó dûåa vaâo nhûäng tû liïåu cuä, maâ nïn têån duång caác nguöìn thöng tin luön àûúåc cêåp nhêåt trïn maång Internet àïí chuã àïì thuyïët trònh coá àûúåc nhûäng thöng tin múái nhêët. Àöëi vúái cûã toåa, baâi thuyïët trònh cuãa baån seä löi cuöën hún nïëu coá tñnh saáng taåo, múái meã vaâ àûúåc trònh baây möåt caách khoa hoåc. Töët nhêët, baån nïn cung cêëp caác thöng tin vïì caác sûå kiïån diïîn ra haâng ngaây vaâ àïì cêåp àïën caác con söë cú baãn àïí cûã toåa thêëy hoå àang àûúåc tiïëp cêån vúái caác kiïën thûác múái. e TÒM KIÏËM TRÏN WEBSITES Möîi trang web trïn maång Internet àïìu lûu trûä möåt khöëi lûúång thöng tin phong phuá vaâ moåi ngûúâi àïìu coá thïí truy cêåp, ghi laåi, in ra vaâ sûã duång nhû taâi liïåu tham khaão. Möåt trong nhûäng ûu àiïím chñnh cuãa caách tòm kiïëm naây laâ thöng tin trïn Web àûúåc cêåp nhêåt thûúâng xuyïn so vúái thöng tin trïn caác êën phêím in êën. e TÊÅN DUÅNG TÖËI ÀA THÚÂI GIAN Khi àaä vaåch ra hûúáng nghiïn cûáu nhêët àõnh, baån haäy nhanh choáng tiïën haânh viïåc thu thêåp caác thöng tin liïn quan, ghi nhúá nguöìn trñch dêîn vaâ caác àiïím chñnh yïëu cuãa noá. Sau àoá baån haäy tûå hoãi, àêy coá phaãi laâ taâi liïåu múái nhêët vïì chuã àïì thuyïët trònh khöng? Thöng tin àoá coá chñnh xaác khöng? Noá coá cung cêëp nguöìn taâi liïåu tham khaão khöng? Baån chó nïn giûä laåi nhûäng taâi liïåu àaáp ûáng àûúåc caác tiïu chñ trïn. SÛÃ DUÅNG CÖNG NGHÏÅ MÚÁI Maång Internet laâ möåt thû viïån àiïån tûã quöëc tïë nùçm trïn baân laâm viïåc cuãa baån. Haäy vêån duång thaânh thaåo caác phûúng caách tòm kiïëm àïí thu thêåp caác taâi liïåu tham khaão coá giaá trõ tûâ kho taâng thöng tin khöíng löì trïn Internet. Baån nïn nhúá, möîi ngaây Interneåt coá haâng loaåt àõa chó múái àûúåc thaânh lêåp. Vò thïë, baån nïn thu thêåp nhûäng àõa chó àoá àïí tùng cú höåi tòm kiïëm nhûäng dûä liïåu khi cêìn thiïët. Baån nïn lûu trûä taâi liïåu tham khaão trïn maáy tñnh, thöng qua caác phêìn mïìm sùén coá àûúåc baán trïn thõ trûúâng hoùåc àûúåc viïët riïng àïí phuåc vuå cho yïu cêìu cuãa baån. 25 Khöng nïn boã qua bêët cûá möåt nguöìn thöng tin tham khaão coá giaá trõ naâo, chó vò lyá do baån khöng biïët àõa chó cuãa noá. 21

25 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH SÙÆP XÏËP CAÁC YÁ CHÑNH Trònh tûå sùæp xïëp caác yá chñnh àûúåc trònh baây trong baâi vaâ troång têm cuãa tûâng yá seä aãnh hûúãng àïën thöng àiïåp baån muöën chuyïín taãi túái ngûúâi nghe. Vò vêåy, baån haäy sûã duång kïët cêëu thñch húåp nhêët cho baâi thuyïët trònh àïí coá thïí chuyïín taãi nöåi dung thöng àiïåp àïën ngûúâi nghe möåt caách hiïåu quaã nhêët. CHOÅN LÛÅA KÏËT CÊËU Coá rêët nhiïìu caách khaác nhau àïí trònh baây ba hoùåc böën yá chñnh. Baån coá thïí trònh baây tûâng yá vaâ hïët yá naây sang yá khaác, hoùåc theo thûá tûå cùn cûá vaâo mûác àöå quan troång cuãa yá, hoùåc theo thúâi gian hay bêët kyâ caách naâo àem laåi hiïåu quaã nhêët. Nïëu baån muöën cûã toåa coá êën tûúång nhêët vúái möåt yá naâo àoá, thò haäy trònh baây noá trûúác tiïn vaâ tiïëp theo laâ caác yá höî trúå, hoùåc bêët kyâ yá naâo baån àõnh trònh baây trûúác. Baån cuäng coá thïí duâng caách trònh baây löìng gheáp caác yá vúái nhau, nhùçm nïu bêåt têìm quan troång cuãa têët caã caác yá. Cêëu truác trònh baây baâi thuyïët trònh hiïån àang àûúåc sûã duång phöí biïën nhêët laâ sùæp xïëp yá naây göëi lïn yá kia. Theo caách naây, baån coá thïí àïí yá kiïën trûúác "múã" vaâ sau khi trònh baây xong caác yá kiïën thò quay trúã laåi yá kiïën naây àïí kïët thuác baâi e TRÒNH BAÂY CAÁC YÁ RIÏNG LEÃ Theo caách naây, caác yá chñnh khöng nhêët thiïët phaãi löìng gheáp vaâo nhau, thay vaâo àoá chuáng seä àûúåc trònh baây riïng leã vaâ coá têìm quan troång ngang nhau. Tuy nhiïn, cûã toåa coá thïí hiïíu rùçng yá àûúåc àïì cêåp àêìu tiïn seä laâ yá quan troång hún e TRÒNH BAÂY CAÁC YÁ RIÏNG LEÃ Nïëu coá möåt yá quan troång hún yá coân laåi, baån nïn daânh phêìn nhiïìu thúâi gian àïí trònh baây noá hoaân chónh. Haäy duâng caác yá phuå vaâ höî trúå àïí giaãi thñch, böí sung cho yá chñnh naây Nïn quyïët àõnh súám vïì söë lûúång caác yá chñnh àûúåc nïu trong baâi thuyïët trònh. 27 Nïn kïët thuác baâi thuyïët trònh bùçng möåt yá maånh meä vaâ tñch cûåc e GÖËI YÁ Àêy laâ kïët cêëu àûúåc sûã duång nhiïìu nhêët hiïån nay. Theo caách naây, yá thûá nhêët seä göëi lïn vaâ phuå thuöåc möåt mûác àöå nhêët àõnh vaâo yá thûá hai. Cuå thïí, yá thûá hai seä trònh baây möåt phêìn àïí giaãi thñch cho yá thûá nhêët. Caác yá tiïëp theo àûúåc trònh baây tûúng tûå vaâ nöëi caác yá chñnh laåi vúái nhau khaá chùåt cheä. 22

26 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH SÙÆP XÏËP CAÁC CÊËU TRUÁC THUYÏËT TRÒNH PHUÂ HÚÅP VÚÁI CAÁC YÁ KIÏÍU KÏËT CÊËU TRÒNH BAÂY CAÁC YÁ RIÏNG LEÃ Caác yá àûúåc trònh baây theo trònh tûå phuâ húåp vúái möåt chuã àïì nhêët àõnh ÛÁNG DUÅNG THÛÅC TÏË Kiïíu kïët cêëu naây thûúâng hûäu ñch cho caác baâi thuyïët trònh coá tñnh chñnh thûác, nhû buöíi troâ chuyïån coá tñnh giaáo duåc hoùåc caác baâi giaãng vïì lyá thuyïët quaãn trõ. Nïëu caác cûã toåa ghi laåi nhûäng àiïìu trònh baây, diïîn giaã nïn giuáp hoå bùçng caách toám tùæt laåi tûâng yá vaâ giúái thiïåu ngùæn goån trûúác khi trònh baây yá tiïëp theo. NHÊËN MAÅNH MÖÅT YÁ YÁ chñnh àûúåc tiïëp nöëi bùçng möåt vaâi yá khaác. Kiïíu kïët cêëu naây coá thïí aáp duång trong caác buöíi noái chuyïån vúái caác nhên viïn vïì sûå cêìn thiïët phaãi nêng cêëp dõch vuå khaách haâng. Kïët cêëu naây mang tñnh nhêën maånh vaâ phuâ húåp trong trûúâng húåp caác cûã toåa àaä coá àêìy àuã thöng tin vïì chuã àïì thuyïët trònh. Àiïìu naây giuáp hoå dïî tiïëp thu caác chi tiïët hún. Khi muöën trònh baây möåt khña caånh khaác trong cuâng chuã àïì, baån aáp duång cêëu truác naây cuäng àem laåi hûäu ñch. GÖËI YÁ Caác yá àûúåc xêy dûång theo kïët cêëu göëi yá vaâ böí sung cho nhau khaá chùåt cheä. Kiïíu kïët cêëu naây thñch húåp nhêët àöëi vúái nhûäng buöíi noái chuyïån thên mêåt trûúác caác cûã toåa coá quy mö nhoã, nhû nhûäng buöíi höåi hoåp cuãa caác àöìng nghiïåp, nhûäng ngûúâi àaä quen vúái caác vêën àïì trònh baây vaâ coá thïí ngöìi nghe möåt baâi thuyïët trònh tûúng àöëi phûác taåp. Caác yá göëi nhau seä khuyïën khñch cûã toåa tranh luêån vaâ tham gia vaâo buöíi thuyïët trònh. SÛÃ DUÅNG HÒNH THÛÁC KÏÍ CHUYÏÅN Kyä thuêåt cú baãn cuãa hònh thûác naây laâ trònh baây theo ba phêìn roä rïåt: múã àêìu, nöåi dung vaâ kïët thuác. Kyä thuêåt naây àûúåc sûã duång phöí biïën nhêët khi kïí chuyïån. Àiïìu quan troång laâ cêìn tuên thuã hònh thûác naây khi soaån thaão àïí àaãm baão thaânh cöng cho buöíi thuyïët trònh. Cêu chuyïån seä bùæt àêìu bùçng phêìn múã àêìu cuãa baâi thuyïët trònh. Phêìn giûäa cêu chuyïån seä göìm nhûäng chuã àïì vaâ yá tûúãng troång têm (baån coá thïí sûã duång bêët kyâ kiïíu kïët cêëu naâo àïí àem laåi hiïåu quaã nhêët). Phêìn cuöëi seä göìm kïët luêån, nïu laåi caác chuã àïì chñnh vaâ nïëu cêìn thiïët haäy traã lúâi caác cêu hoãi cuãa cûã toåa. Baån haäy nhúá, nïn coá nhûäng dêëu hiïåu roä raâng àïí cûã toåa biïët àûúåc sûå bùæt àêìu vaâ kïët thuác cuãa möîi phêìn trong toaân böå buöíi thuyïët trònh. e SÛÃ DUÅNG BIÏÍU TÛÚÅNG Haäy têåp trung suy nghô khi xêy dûång kïët cêëu baâi thuyïët trònh. Coá thïí choån caác hònh aãnh quen thuöåc àïí höî trúå cho caác yá tûúãng, chùèng haån con meâo thïí hiïån haânh vi theo baãn nùng. Haäy tòm nhûäng àiïím tûúng àöìng giûäa caác yá chñnh vaâ biïíu tûúång àïí sûã duång hònh minh hoåa húåp lyá vaâ söëng àöång. 23

27 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH PHAÁC THAÃO ÀÏÌ CÛÚNG Chuêín bõ àïì cûúng phaác thaão nhûäng nöåi dung chñnh tûâ caác thöng tin àõnh trònh baây laâ viïåc laâm rêët hûäu ñch. Àiïìu naây seä giuáp baån nùæm roä cêëu truác baâi thuyïët trònh khi bùæt tay vaâo soaån thaão vaâ nhúá laåi nöåi dung khi àang thuyïët trònh. Haäy xaác àõnh ba hoùåc böën yá chñnh, vñ duå A, B, C vaâ D, sau möîi yá xaác àõnh tiïëp caác àïì phuå (1, 2, 3) vaâ tiïëp tuåc vúái caác yá nhoã cuãa caác àïì phuå naây laâ i), ii), iii)... Khi phaác thaão àïì cûúng, haäy cöë gùæng viïët àún giaãn sao cho chó cêìn nhòn qua, baån coá thïí àoåc àûúåc. Sûå têåp trung (%) Thúâi gian (phuát) e THÚÂI GIAN TÊÅP TRUNG CUÃA CÛÃ TOÅA Biïíu àöì trïn biïíu thõ thúâi gian têåp trung chuá yá àiïín hònh cuãa caác cûã toåa trong möåt buöíi thuyïët trònh khoaãng 45 phuát. Trong nhûäng phuát àêìu, cûã toåa coá sûå têåp trung cao, tuy nhiïn cao nhêët vaâo khoaãng 10 phuát sau khi buöíi thuyïët trònh bùæt àêìu, sau àoá giaãm dêìn cho túái phuát thûá röìi tùng trúã laåi trong nhûäng phuát cuöëi cuâng cuãa buöíi thuyïët trònh. A. Taåi sao phaãi cêìn thiïët àaâo taåo? 1. Nhên viïn àûúåc lúåi tûâ caác khoáa nêng cao nghiïåp vuå 2. Nhên viïn múái seä nùæm àûúåc quy trònh àuáng nhêët. B. Caác hoaåt àöång àaâo taåo göìm: 1. Nêng cao nghiïåp vuå i) Kiïím tra trònh àöå kyä nùng ii) Thiïëu soát trong kiïën thûác 2. Caác vêën àïì thûåc tïë C. Kïët quaã mong muöën: 1. Nêng cao hiïåu quaã hoaåt àöång 2. Nùng suêët gia tùng MÚÃ ÀÊÌU HIÏÅU QUAÃ Caác yá chñnh àûúåc phên theo thûá tûå ABC Caác àïì phuå àûúåc àaánh söë thûá tûå Caác yá nhoã hún àûúåc àaánh söë La Maä e PHAÁC THAÃO ÀÏÌ CÛÚNG Vñ duå trïn laâ möåt àïì cûúng kïët cêëu baâi thuyïët trònh àûúåc phaác thaão sú lûúåc. Baån coá thïí lêëy àïì cûúng naây laâm cú súã vaâ múã röång thïm trïn cú súã chuã àïì thuyïët trònh trong quaá trònh nghiïn cûáu, àöìng thúâi haäy tòm kiïëm thöng tin vaâ chuêín bõ cho baâi thuyïët trònh. Taåo àûúåc êën tûúång töët ngay tûâ bûúác khúãi àêìu coá yá nghôa hïët sûác quan troång, trong àoá thaái àöå tñch cûåc vaâ sûå tûå tin laâ möåt trong nhûäng caách töët nhêët àïí gêy êën tûúång töët vúái cûã toåa. Àiïìu naây àöìng nghôa vúái viïåc baån phaãi chuêín bõ cöng viïåc vaâ têm lyá thêåt töët. Tuy nhiïn, nhûäng diïîn giaã khöng chuyïn nghiïåp thûúâng choån caách viïët möåt hoùåc hai cêu múã àêìu, sau àoá chó nùæm roä caác yá chñnh vaâ trònh baây tûå nhiïn. Theo caách naây, hoå seä khöng têåp trung nhiïìu vaâo cêu tûâ trong baãn thaão. Haäy sùæp xïëp àïí coá möåt sûå khúãi àêìu suön seã vaâ hiïåu quaã, giuáp cûã toåa hònh dung sú qua baâi thuyïët trònh, cuäng nhû nhûäng yá chñnh maâ baån seä trònh baây. Baån cuäng coá thïí kïí nhûäng cêu chuyïån hoám hónh àïí phaá vúä khoaãng caách vaâ löi cuöën sûå chuá yá cuãa cûã toåa. Baån lûu yá, mûác àöå têåp trung chuá yá cuãa cûã toåa ngay thúâi àiïím khúãi àêìu khöng cao, vò vêåy töët nhêët baån haäy àïí daânh caác yá quan troång nhêët àïí trònh baây sau khi buöíi thuyïët trònh bùæt àêìu khoaãng vaâi phuát. 24

28 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH LIÏN KÏËT VAÂ TOÁM TÙÆT Nïn coá nhûäng kñ hiïåu roä raâng trong baâi thuyïët trònh. Caác yá vaâ chuã àïì phaãi àûúåc sùæp xïëp lö-gñc vaâ nïn àïì cêåp àïën möåt yá múái bùçng caách liïn hïå vaâ phên biïåt roä giûäa caác yá cuä vaâ múái àïí caác cûã toåa dïî daâng theo doäi. Ngoaâi ra, baån nïn lùæng nghe caác diïîn giaã chuyïn nghiïåp thuyïët trònh trïn caác phûúng tiïån thöng tin vaâ lûu yá nhûäng kyä thuêåt hoå sûã duång àïí liïn kïët caác yá, caác chuã àïì vúái nhau, cuäng nhû toám tùæt laåi tûâng yá trûúác khi chuyïín sang yá múái. Trong thuyïët trònh, viïåc liïn kïët vaâ toám tùæt àoáng vai troâ quan troång khöng keám caác yá chñnh. Do àoá, baån nïn chuêín bõ cho thêåt töët. 28 Haäy xaác àõnh roä àiïím kïët thuác vaâ àiïím bùæt àêìu cuãa tûâng yá trong kïët cêëu baâi thuyïët trònh. 29 Khöng nïn choån nhiïìu caách diïîn àaåt, nïëu khöng baån dïî taåo êën tûúång khöng thêåt. SÛÃ DUÅNG SÛÅ LÙÅP LAÅI Lùåp laåi thöng tin trong khi thuyïët trònh laâ möåt caách hûäu hiïåu àïí cuãng cöë caác yá chñnh. Khi xêy dûång kïët cêëu baâi thuyïët trònh, baån cêìn sùæp xïëp möåt söë àiïím lùåp laåi taåi phêìn cuöëi cuãa möîi yá chñnh vaâ úã phêìn kïët luêån. Tuy nhiïn, chó lùåp laåi àún thuêìn caác thöng tin baån àaä trònh baây trûúác laâ khöng àuã, maâ haäy sûã duång nhûäng tûâ ngûä, caách diïîn àaåt khaác àïí taåo caãm giaác múái meã, nhûng nöåi dung vêîn khöng thay àöíi. MÖÅT KÏËT THUÁC ÊËN TÛÚÅNG Phêìn kïët thuác cö àoång, êën tûúång cuäng quan troång khöng keám so vúái phêìn múã àêìu. Àiïìu quan troång laâ phaãi laâm cho cûã toåa biïët baâi thuyïët trònh àang dêìn ài vaâo phêìn kïët thuác. Baån haäy sûã duång nhûäng cêu nhû: "Vïì yá cuöëi cuâng..." hoùåc "Àïí kïët luêån" nhùçm thöng baáo cho cûã toåa rùçng, baån sùæp toám tùæt laåi nhûäng gò vûâa trònh baây. Chùæc chùæn cûã toåa seä chuá yá têåp trung àïí nùæm bùæt laåi nhûäng àiïìu àaä boã soát trong baâi thuyïët trònh. x NHÙÆC LAÅI CAÁC YÁ CHÑNH Viïåc nhùæc laåi caác yá chñnh coá yá nghôa hïët sûác quan troång vúái bêët kyâ buöíi thuyïët trònh naâo. Àïí laâm àiïìu naây, trûúác tiïn baån nïn cho cûã toåa biïët "danh muåc" caác vêën àïì chñnh cuãa buöíi thuyïët trònh, sau àoá thaão luêån caác vêën àïì naây vaâ kïët thuác bùçng caách toám tùæt laåi nhûäng àiïìu vûâa trònh baây. Nïn cho cûã toåa biïët hoå sùæp nghe nhûäng gò Trònh baây cuå thïí Nhùæc laåi nhûäng àiïìu vûâa noái 25

29 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH SOAÅN THAÃO BAÂI THUYÏËT TRÒNH Àïí cûã toåa coá thïí tiïëp nhêån troån veån nöåi dung cuãa baâi thuyïët trònh, baån cêìn lûu yá àïën ngön ngûä thïí hiïån. Baâi thuyïët trònh cêìn àûúåc thïí hiïån theo löëi vùn noái tûå nhiïn, truyïìn caãm vaâ phuâ húåp vúái viïåc trònh baây bùçng lúâi noái. 30 Lûu yá, coá sûå khaác biïåt lúán giûäa viïåc soaån thaão möåt baâi diïîn vùn vaâ viïåc àoåc baâi diïîn vùn êëy. BÙÆT TAY VAÂO SOAÅN THAÃO Khi cöng viïåc nghiïn cûáu àaä hoaân têët vaâ àïì cûúng thuyïët trònh àaä àûúåc phaác thaão, baån haäy sùén saâng bùæt tay vaâo viïåc soaån thaão chi tiïët. Haäy cöë gùæng hònh dung ra nhûäng tûâ maâ baån muöën cûã toåa nghe. Daânh thúâi gian tônh lùång àïí suy ngêîm vïì nhûäng àiïìu seä viïët vaâ sau àoá bùæt àêìu soaån baãn thaão, trûúác tiïn bùçng caách viïët laåi têët caã nhûäng gò baån muöën àûa vaâo. Nïëu baån chûa nùæm chùæc caách viïët möåt baâi diïîn vùn, thò bûúác àêìu haäy xaác àõnh sûå khaác biïåt giûäa vùn noái vaâ vùn viïët. 31 Cöë gùæng nghô ra nhiïìu caách khaác nhau àïí diïîn taã cuâng möåt yá, sau àoá haäy choån caách naâo maâ baån thêëy mònh coá thïí aáp duång möåt caách tûå nhiïn nhêët. ÀIÏÌU CHÓNH VÙN VIÏËT PHUÂ HÚÅP VÚÁI VÙN NOÁI CÊËU TRUÁC CÊU NGÛÄ PHAÁP Haäy cöë traánh nhûäng cêu àuáng vïì mùåt ngûä phaáp nhûng khi àoåc lïn coá veã cûáng nhùæc. Àïí taåo êën tûúång trûåc tiïëp, haäy sûã duång ngöi thûá nhêët, thûá hai (Töi vaâ caác baån) vaâ caác àöång tûâ chuã àöång. CUÁ PHAÁP Luön àùåt nhûäng sûå kiïån quan troång hay thuá võ nhêët lïn àêìu tiïn. Khöng nïn múã àêìu cêu bùçng möåt mïånh àïì phuå hoùåc nhûäng lúâi leä cêìn àïí trong ngoùåc àún. CAÁCH THÏÍ HIÏÅN Noái: "Töi àang laâm viïåc vúái hïå thöëng kïë toaán... ", Thay vò "Hïå thöëng kïë toaán maâ töi àang laâm laâ... ". Noái: "Caác anh phaãi cöng nhêån nhûäng vêën àïì naây...", Thay vò: "Àiïìu quan troång laâ phaãi cöng nhêån nhûäng vêën àïì naây...". Noái: "Chi phñ thêëp vaâ saãn lûúång tùng - àoá laâ nhûäng àiïìu chuáng ta cêìn phaãi laâm", Thay vò: "Chuáng ta cêìn cùæt giaãm chi phñ vaâ nêng cao saãn lûúång". Noái: "Àiïìu naây coá thïí taåo sûå khaác biïåt hoaân toaân", Thay vò: "Mùåc duâ àêy laâ nhûäng chi tiïët nhoã, song noá coá thïí taåo sûå khaác biïåt". 26

30 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH SÙÆP XÏËP THÖNG TIN Sau khi hoaân têët baãn thaão àêìu tiïn, baån nïn "goåt giuäa" laåi thöng tin trong baâi. Àoåc laåi baãn thaão möåt lûúåt àïí chùæc chùæn rùçng, caác dûä kiïån àûúåc sùæp xïëp theo trêåt tûå ûu tiïn húåp lyá vaâ moåi thöng tin cêìn thiïët àïìu àaä àûa vaâo. Ngoaâi ra, haäy thïm vaâo nhûäng vñ duå thñch húåp àïí nhêën maånh caác yá chñnh. Cuöëi cuâng, baån haäy xem xeát àïí àûa vaâo nhûäng thöng tin coá sûác thu huát vaâ hêëp dêîn àùåc biïåt àïí tùng tñnh haâi hûúác vaâ thúâi sûå cho baâi thuyïët trònh cuãa mònh. Tuy àiïìu naây khöng nhêët thiïët, nhûng noá seä giuáp cûã toåa dïî chõu hún khi lùæng nghe baâi thuyïët trònh cuãa baån. 32 Cên nhùæc thêåt kyä nhûäng dûä kiïån baån dûå àõnh àûa vaâo baâi thuyïët trònh. x CAÁC CÊËP ÀÖÅ ÛU TIÏN CUÃA THÖNG TIN Trûúác tiïn, baån haäy viïët ra giêëy têët caã caác yá liïn quan àïën chuã àïì baâi thuyïët trònh, vaâ xïëp chuáng vaâo möåt trong nhûäng loaåi dûúái àêy. Phaãi biïët Nïn biïët Biïët thò töët VIÏËT TÛÅ NHIÏN Khi caãm thêëy tûå tin vaâ thoaãi maái vïì nhûäng cêu, tûâ àang trònh baây, tûác laâ baån àang coá sûå khúãi àêìu töët àeåp baáo hiïåu sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh. Do àoá, khi chuêín bõ baâi thuyïët trònh, baån cêìn sûã duång nhûäng cêëu truác cêu àún giaãn. Haäy xem caác cûã toåa giöëng nhû möåt ngûúâi àang àöëi thoaåi vúái baån. Àiïìu naây seä giuáp baån taåo ra bêìu khöng khñ thên mêåt. Nhûäng diïîn giaã thûåc hiïån àûúåc àiïìu naây seä khiïën möîi cûã toåa caãm thêëy nhû diïîn giaã àang noái trûåc tiïëp vaâ chó duy nhêët vúái mònh. Do àoá, hoå seä giûä àûúåc sûå têåp trung liïn tuåc vaâo buöíi thuyïët trònh. Nïëu baån khöng chùæc chùæn phêìn diïîn thuyïët àûúåc tûå nhiïn, thò nïn thûã trûúác vaâ thu bùng, sau àoá nghe laåi vaâ àiïìu chónh nïëu cêìn thiïët. Sûã duång nhûäng cêu àún giaãn, trûåc tiïëp. Sûã duång àaåi tûâ töi vaâ caác baån. Sûã duång caác àöång tûâ tñch cûåc (chaåy, ài, laâm, sûã duång...). Àiïím xuyïët baâi thuyïët trònh bùçng caác tñnh tûâ. Chuêín bõ vaâ têåp trònh baây trûúác àïí traánh sai soát. Àûa vaâo caác vñ duå vaâ so saánh tûúng àöìng àïí minh hoåa cho caác yá. NÏN VAÂ KHÖNG NÏN Khöng duâng nhûäng biïåt ngûä hoùåc ngön ngûä khöng phuâ húåp. Traánh àûa vaâo caác yá khöng phuâ húåp. Khöng nïn soaån baâi thuyïët trònh theo kiïíu vùn viïët. Traánh taåo aáp lûåc cho cûã toåa bùçng caách cung cêëp quaá nhiïìu thöng tin chi tiïët. Khöng toã veã kiïíu caách vúái cûã toåa. Khöng bùæt chûúác ngûúâi khaác, búãi noá coá thïí húåp vúái hoå, nhûng khöng húåp vúái baån. 33 Àaãm baão baâi thuyïët trònh coá cêëu truác viïët àún giaãn vaâ dïî hiïíu. 27

31 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH CÖ ÀOÅNG BAÂI THUYÏËT TRÒNH THAÂNH NHÛÄNG GÚÅI YÁ Nïëu quyïët àõnh choån caách thuyïët trònh dûåa trïn nhûäng gúåi yá ngùæn goån, baån haäy bùæt àêìu soaån thaão möåt baãn thuyïët trònh àêìy àuã, göìm têët caã caác yá chñnh cuâng caác vñ duå duâng àïí minh hoåa vaâ giaãi thñch. Àêy chñnh laâ nöåi dung àïí baån cùn cûá vaâo àoá röìi cö àoång thaânh caác doâng gúåi yá vaâ sûã duång kyá tûå, söë thûá tûå àïí àaánh söë roä raâng. Caác gúåi yá àïí thuyïët trònh cêìn phaãi ghi möåt caách khoa hoåc, dïî hiïíu, àùåc biïåt laâ bao quaát hïët nöåi dung cêìn trònh baây. Nïëu quyïët àõnh choån caách thuyïët trònh Nïëu quyïët àõnh choån caách thuyïët trònh dûåa trïn nhûäng gúåi yá ngùæn goån, baån haäy bùæt àêìu soaån thaão möåt baãn thuyïët trònh àêìy àuã, göìm têët caã caác yá chñnh cuâng caác vñ duå duâng àïí minh hoåa vaâ giaãi thñch. Àêy chñnh laâ nöåi dung àïí baån cùn cûá vaâo àoá röìi cö àoång thaânh caác doâng gúåi yá vaâ sûã duång caác caác kyá tûå, söë thûá tûå àïí àaánh söë roä raâng, trêåt tûå. Caác gúåi yá àïí thuyïët trònh cêìn phaãi ghi möåt caách khoa hoåc, dïî hiïíu, àùåc biïåt laâ bao khaát hïët nöåi dung cêìn trònh baây. Möåt trong nhûäng nhên töë quyïët àõnh sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh, thò thúâi gian coá yá nghôa rêët quan troång. Xeát vïì mùåt truyïìn àaåt nöåi dung, möåt vaâi giêy im lùång trong luác thuyïët trònh cuäng quan troång khöng keám so vúái luác diïîn thuyïët, búãi chuáng mang laåi cho têm trñ cuãa cûã toåa caãm giaác tônh lùång. Vò vêåy, baån haäy cên nhùæc kyä khi soaån thaão baâi bùçng caách àùåt mònh vaâo võ trñ ngûúâi nghe. Duâ trònh baây trïn sú súã möåt baâi phaát biïíu hoaân chónh hoùåc nhûäng yá kiïën ngùæn goån, baån nïn sùæp xïëp àïí coá nhûäng khoaãng im lùång taåi nhûäng thúâi àiïím cêìn thiïët, vñ duå khi muöën nhêën maånh möåt yá, hoùåc chuyïín tiïëp tûâ yá naây sang yá khaác. Àöìng thúâi khi luyïån têåp, baån cuäng khöng quïn thûåc haânh àiïìu naây. Àêy laâ möåt thoái quen ngùæt nhõp trong luác thuyïët trònh, tuy dïî nhûng rêët khoá thûåc hiïån. Nïëu khöng sûå ngùæt nhõp naây seä khiïën buöíi thuyïët trònh trúã nïn rúâi raåc, khöng löi cuöën vaâ keáo daâi thúâi gian. Nïëu quyïët àõnh choån caách thuyïët trònh dûåa trïn nhûäng gúåi yá ngùæn goån, baån haäy bùæt àêìu soaån thaão möåt baãn thuyïët trònh àêìy àuã, göìm têët caã caác yá chñnh cuâng caác vñ duå duâng àïí minh hoåa vaâ giaãi thñch. Àêy chñnh laâ nöåi dung àïí baån cù Coá hai lyá do àïí àaâo taåo: - Nhên viïn àûúåc lúåi tûâ caác khoáa nêng cao nghiïåp vuå. - Nhên viïn múái seä nùæm àûúåc quy trònh àuáng nhêët. 1 s VIÏËT BAÃN DÛÅ THAÃO Sau khi xaác àõnh àûúåc kïët cêëu baâi thuyïët trònh vaâ têåp húåp àuã caác thöng tin tû liïåu cêìn thiïët, haäy bùæt àêìu viïët möåt baãn thuyïët trònh hoaân chónh, àöìng thúâi chónh sûãa baãn thaão cho àïën khi baån hoaân toaân haâi loâng vúái maåch vaâ nhõp trong baâi. s CHUÊÍN BÕ CAÁC GÚÅI YÁ Liïåt kï ra trïn giêëy nhûäng yá chñnh ngùæn goån, cö àoång tûâ baãn dûå thaão àaä hoaân chónh vaâ àaánh söë hoùåc kyá tûå sao cho baån dïî nhòn nhêët khi trònh baây. NGÙÆT NHÕP TRÒNH BAÂY Thúâi gian laâ möåt trong nhûäng nhên töë quan troång quyïët àõnh sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh. Xeát vïì mùåt truyïìn àaåt nöåi dung, möåt vaâi giêy im lùång trong luác thuyïët trònh cuäng quan troång khöng keám so vúái luác diïîn thuyïët, búãi chuáng mang laåi cho têm trñ cuãa cûã toåa caãm giaác tônh lùång. Vò vêåy, baån haäy cên nhùæc kyä khi soaån thaão baâi bùçng caách àùåt mònh vaâo võ trñ ngûúâi nghe. Duâ trònh baây trïn cú súã möåt baâi phaát biïíu hoaân chónh hoùåc nhûäng yá kiïën ngùæn goån, baån vêîn nïn sùæp xïëp àïí coá nhûäng khoaãng im lùång taåi nhûäng thúâi àiïím cêìn thiïët, vñ duå khi muöën nhêën maånh möåt yá, hoùåc chuyïín tiïëp tûâ yá naây sang yá khaác. Àöìng thúâi khi luyïån têåp, baån nïn nhúá thûåc haânh àiïìu naây. Àêy laâ möåt thoái quen ngùæt nhõp trong luác thuyïët trònh, tuy dïî nhûng rêët khoá thûåc hiïån. Nïëu khöng, sûå ngùæt nhõp naây seä khiïën buöíi thuyïët trònh trúã nïn rúâi raåc, khöng löi cuöën vaâ keáo daâi thúâi gian. 34 Viïët hoùåc in baâi phaát biïíu trïn möåt mùåt giêëy vaâ vúái cúä chûä to, roä. 35 Nhúá àaánh söë thûá tûå trang trong baâi thuyïët trònh. 28

32 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH CHUÊÍN BÕCAÁC MÊÍU GIÊËY GHI CHUÁ Thay vò liïåt kï ra trïn möåt mùåt giêëy caác yá chñnh trong baâi thuyïët trònh, baån coá thïí ghi möåt hoùåc hai yá chñnh trïn möåt mêíu giêëy nhoã. Àiïìu naây seä giuáp baån traánh hiïån tûúång "àoåc" baâi vaâ coá duång yá "nhùæc nhúã" khi baån quïn mêët caác vêën àïì cêìn trònh baây. Khi nhòn nhûäng mêíu giêëy ghi chuá naây, baån dïî daâng coá xu hûúáng "àöëi thoaåi" vúái caác cûã toåa hún thay vò "àoåc thuöåc loâng" baâi viïët. Baån lûu yá, cêìn àaánh söë thûá tûå trïn möîi mêíu giêëy vaâ caác vêën àïì maâ baån dûå àõnh trònh baây lêìn lûúåt. Ngoaâi ra, àïí thûåc hiïån töët viïåc chuêín bõ caác mêíu giêëy ghi chuá, baån nïn vêån duång möåt söë kyä nùng hûäu ñch khaác nhû chuêín bõ möåt àïì cûúng cö àoång, ghi laåi caác cêu quan troång hoùåc ghi chuá caác "tûâ khoáa", caác cêu trñch dêîn, mêíu chuyïån vui maâ baån khöng chùæc chùæn nhúá chñnh xaác, hoùåc sûã duång viïët maâu àïí àaánh dêëu nhûäng àoaån coá thïí boã ài nhûng khöng aãnh hûúãng àïën thöng àiïåp chñnh cêìn chuyïín taãi trong trûúâng húåp thúâi gian thuyïët trònh khöng àuã. Vñ duå, viïët nhûäng yá quan troång bùçng mûåc àoã vaâ nhûäng àoaån coá thïí boã ài bùçng mûåc xanh. 36 Haäy ghi chuá nhûäng gúåi yá trònh baây lïn nhûäng mêíu giêëy vaâ àaánh söë thûá tûå cêín thêån. e VIÏËT CAÁC GÚÅI YÁ Viïët nhûäng tûâ vaâ àoaån quan troång trong baâi thuyïët trònh lïn caác mêíu giêëy nhoã. Chó viïët möåt caách cö àoång, ngùæn goån nhûng baån coá thïí hiïíu vaâ nùæm roä nöåi dung cuãa tûâng yá. SOAÅN THAÃO BAÃN THUYÏËT TRÒNH Nïëu baån choån caách thuyïët trònh dûåa trïn baâi viïët àaä soaån sùén, thò haäy xêy dûång cêëu truác baâi viïët thêåt kyä lûúäng. Sûã duång kiïíu chûä to, caách doâng röång cho dïî àoåc. Àùåt tiïu àïì roä raâng àïí dïî nùæm àûúåc yá chñnh. Sûã duång nhiïìu phûúng phaáp khaác nhau àïí laâm nöíi bêåt caác àoaån cêìn nhêën maånh, chùèng haån tö àêåm hoùåc in nghiïng àoaån àoá. Cuöëi cuâng, in baâi thuyïët trònh hoaân chónh ra nhiïìu baãn àïí dûå phoâng hoùåc gûãi cho caác cûã toåa. Khoaãng tröëng naây baáo hiïåu chuyïín sang vêën àïì khaác Sûã duång cúä chûä to, roä raâng Caác àoaån quan troång àûúåc in àêåm, biïíu thõ yá nhêën maånh Xin chaâo quyá võ ÀAÂO TAÅO Töi tïn laâ John Smith àïën tûâ Phoâng àaâo taåo Höm nay, töi muöën trao àöíi vúái caác baån vïì caác vêën àïì trong lônh vûåc àaâo taåo (dûâng vaâi giêy). Cuå thïí, töi seä àïì cêåp àïën 3 vêën àïì sau àêy: Taåi sao phaãi cêìn thiïët àaâo taåo? Àaâo taåo bao göìm nhûäng vêën àïì gò? Sau àaâo taåo cêìn phaãi àaåt nhûäng hiïåu quaã gò? 1 Tiïu àïì trïn trang 1 Àaánh dêëu chöî ngùæt nhõp Àaánh söë möîi trang e SOAÅN THAÃO BAÂI THUYÏËT TRÒNH Àaánh dêëu nhûäng àiïím cêìn nhêën maånh vaâ ngùæt nhõp ngay trïn baãn soaån thaão. Àiïìu naây seä giuáp baån troâ chuyïån tûå nhiïn vaâ tûå tin vúái caác cûã toåa, vaâ laâ nhên töë àaãm baão cho buöíi thuyïët trònh àûúåc thaânh cöng. 29

33 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH SÛÃ DUÅNG CAÁC PHÛÚNG TIÏÅN HÖÎ TRÚÅ NGHE - NHÒN Trong nhiïìu trûúâng húåp, caác phûúng tiïån höî trúå nghe-nhòn àoáng vai troâ trung têm trong buöíi thuyïët trònh, do noá coá khaã nùng minh hoåa roä raâng nhûäng khaái niïåm phûác taåp hún so vúái viïåc trònh baây bùçng lúâi. Tuy vêåy, baån cuäng nïn cên nhùæc viïåc sûã duång caác phûúng tiïån naây trong phêìn thuyïët trònh. Nïëu khöng cêìn thiïët thò khöng nïn sûã duång. 37 Haäy têåp thuyïët trònh cuâng vúái caác thiïët bõ höî trúå nghe-nhòn. SÛÃ DUÅNG CAÁC THIÏËT BÕHÖÎ TRÚÅ NGHE - NHÒN CAÁC LOAÅI THIÏËT BÕ HÖÎ TRÚÅ ÀÖÅ PHÛÁCTAÅP THÊËP Ûu àiïím cuãa caác thiïët bõ kiïíu naây laâ tñnh àún giaãn, coá thïí sûã duång khöng cêìn àiïån nùng. Tuy nhiïn, cöng taác chuêín bõ mêët rêët nhiïìu thúâi gian. Vò thïë, baån nïn hoaân têët chuáng trûúác vaâi ngaây cuãa buöíi thuyïët trònh. Loaåi thiïët bõ höî trúå naây coá thïí veä trïn giêëy röìi in ra nhiïìu baãn phên phaát cho caác cûã toåa àïí laâm tû liïåu chûáng minh cho caác vêën àïì khi ngûúâi thuyïët trònh nïu ra. Caách naây chó coá thïí aáp duång cho caác cûã toåa vúái quy mö nhoã. BAÃN INÀÏÍ PHAÁT Töët nhêët nïn phên phaát caác baãn in trûúác hoùåc vaâo giúâ giaãi lao cuãa buöíi thuyïët trònh, vaâ trong khi thuyïët trònh baån nhúá giaãi thñch àïí cûã toåa hiïíu muåc àñch cuãa caác baãn in naây.. ÀÖÅ PHÛÁCTAÅP TRUNG BÒNH Caác thiïët bõ höî trúå thuöåc nhoám naây àûúåc sûã duång rêët phöí biïën do hiïåu quaã maâ noá àem laåi cao vaâ khöng quaá phûác taåp vïì caác thao taác kyä thuêåt. Baån coá thïí lùæp àùåt caác thiïët bõ naây vaâo ngaây thuyïët trònh, nhûng trûúác àoá nïn hoaân têët viïåc in êën caác taâi liïåu dûå kiïën seä sûã duång kïët húåp cuâng caác thiïët bõ naây. MAÁY CHIÏËU Haäy sùæp xïëp sùén caác àoaån/hònh minh hoåa coá liïn quan àïën thûá tûå nöåi dung maâ baån trònh baây. Àöìng thúâi, baån haäy têåp thuyïët trònh cuâng maáy chiïëu trûúác khi thuyïët trònh chñnh thûác. ÀÖÅ PHÛÁCTAÅP CAO Do tñnh nùng kyä thuêåt cao, nïn coá thïí baån phaãi cêìn möåt àöåi nguä chuyïn nghiïåp àïí lùæp àùåt vaâ sûã duång caác thiïët bõ höî trúå naây. Hiïåu quaã àem laåi coá thïí rêët cao, nhûng caác thiïët bõ caâng phûác taåp thò nguy cú hû hoãng hay gùåp truåc trùåc caâng lúán. VIDEO Sûã duång thiïët bõ video àïí chiïëu caác hònh aãnh àöång hoùåc thêåm chñ laâ àoaån bùng vïì möåt diïîn giaã naâo àoá giaãi thñch lyá do khöng thïí coá mùåt taåi buöíi thuyïët trònh. 30

34 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH CHOÅN LÛÅA CAÁC LOAÅI THIÏËT BÕ HÖÎ TRÚÅ Coá nhiïìu loaåi thiïët bõ höî trúå nghe-nhòn rêët phuâ húåp vúái caác kiïíu thuyïët trònh khaác nhau. Trong möåt söë trûúâng húåp, viïåc sûã duång caác thiïët bõ naây coá thïí taåo ra khoaãng caách giûäa diïîn giaã vaâ cûã toåa. Do àoá, baån chó nïn sûã duång chuáng khi cêìn thiïët. Möîi loaåi thiïët bõ seä coá möåt mûác àöå phûác taåp khaác nhau, vaâ hêìu hïët àïìu cêìn túái àiïån nùng àïí hoaåt àöång. Do thïë, nïëu nguöìn àiïån gùåp truåc trùåc thò coá thïí khöng sûã duång àûúåc. Thêåm chñ, àöëi vúái möåt söë thiïët bõ, baån phaãi nhúâ àïën chuyïn gia thiïët kïë vaâ lùæp àùåt trûúác. 38 Haäy taåm ngûng vaâi giêy trònh baây khi àïì nghõ cûã toåa nhòn lïn nöåi dung hiïín thõ trïn thiïët bõ höî trúå. VÑ DUÅ BAÃNG VIÏËT Nïn sûã duång baãng viïët àïí minh hoåa nhûäng vêën àïì àûúåc trònh baây trong buöíi thuyïët trònh khöng chñnh thûác vaâ vúái söë lûúång cûã toåa ñt. Haäy taåo àiïìu kiïån cho caác cûã toåa ngöìi haâng ghïë sau cuâng cuäng nhòn roä chûä viïët trïn baãng. BAÃNG GIÊËY Haäy veä caác biïíu àöì, àöì thõ minh hoåa trïn giêëy cûáng, khöí lúán àïí minh hoåa cho caác vêën àïì khi baån trònh baây. Àaánh dêëu caác àiïím quan troång vaâ àaãm baão nhûäng ngûúâi ngöìi sau cuâng àïìu thêëy roä. MAÁY CHIÏËU Àïí minh hoåa caác baãng biïíu, caách töët nhêët laâ baån nïn duâng maáy chiïëu. Chó sûã duång thûúác khi baån muöën cûã toåa têåp trung vaâo möåt biïíu àöì hay möåt con söë nhêët àõnh maâ khöng laâm aãnh hûúãng àïën têìm nhòn cuãa caác cûã toåa vaâo baãng biïíu àang chiïëu. THIÏËTBÕÀAPHÛÚNG TIÏÅN Coá thïí sûã duång àôa CD àïí chiïëu caác hònh aãnh àöång vaâ êm thanh trïn möåt maân hònh lúán. Hoùåc baån cuäng coá thïí thuï chuyïn gia phêìn mïìm viïët caác phêìn mïìm phuåc vuå cho buöíi thuyïët trònh cuãa baån. HÏÅ THÖËNG ÊM THANH Nïëu phaãi phiïn dõch, baån nïn sûã duång hïå thöëng trang thiïët bõ êm thanh cuâng vúái tai nghe. Ngoaâi ra, khi diïîn thuyïët trûúác cûã toåa coá quy mö lúán, mi-crö, tùng êm vaâ loa laâ caác thiïët bõ khöng thïí thiïëu. ÀÖÌ HOÅA TRÏN MAÁY TÑNH Hiïån nay, maáy tñnh coá nhiïìu phêìn mïìm súã hûäu caác tñnh nùng hiïín thõ àöì hoåa, biïíu àöì hoùåc hònh aãnh ba chiïìu trïn maân aãnh. Baån coá thïí sûã duång caác àöì hoåa chuyïín àöång àïí minh hoåa sûå biïën àöång cuãa caác biïíu àöì. 31

35 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH CÊN NHÙÆC QUY MÖ CÛÃ TOÅA Möîi thiïët bõ höî trúå nghe-nhòn phuâ húåp vúái tûâng quy mö cûã toåa khaác nhau, tuy nhiïn nïëu nguöìn lûåc coá haån, thò baån cuäng coá thïí àiïìu chónh caác thiïët bõ naây phuâ húåp vúái quy mö cûã toåa khaác. Vñ duå, trong trûúâng húåp sûã duång àöì hoåa trïn maáy tñnh, àïí khùæc phuåc nhûúåc àiïím do hònh aãnh khöng àûúåc roä khi phoáng to trïn maân aãnh, baån coá thïí in caác baãn àöì hoåa naây phên phaát trûúác cho caác cûã toåa. Ngoaâi ra, khi thuyïët trònh trûúác cûã toåa coá quy mö lúán, baån nïn sûã duång caách phoáng hònh minh hoåa cuâng möåt luác lïn nhiïìu maân aãnh àùåt nhiïìu núi trong phoâng. 39 Baån nïn àaánh söë thûá tûå caác gúåi yá toám tùæt àïí traánh nhêìm lêîn. TÊÌM NHÒN CUÃA CÛÃ TOÅA COÁ QUY MÖ LÚÁN f Thöng thûúâng, caác thiïët bõ höî trúå coá hiïåu quaã vaâ phuâ húåp vúái cûã toåa coá quy mö nhoã thûúâng khöng phaát huy taác duång töët àöëi vúái cûã toåa coá quy mö lúán vaâ nhûäng ngûúâi ngöìi xa seä khöng nhòn roä. s TÊÌM NHÒN CUÃA CÛÃ TOÅA COÁ QUY MÖ NHOÃ Trong buöíi thuyïët trònh vúái cûã toåa coá quy mö nhoã, do ngûúâi nghe ngöìi gêìn diïîn giaã nïn àïìu nhòn roä caác thöng tin thöng qua caác thiïët bõ höî trúå trûåc quan. CHUÊÍN BÕ CAÁC THIÏËT BÕ HÖÎ TRÚÅ Àïí sûã duång caác thiïët bõ höî trúå nghe-nhòn, baån cêìn chuêín bõ thêåt chu àaáo. Nïëu nhû sûã duång möåt baãng viïët tûúng àöëi àún giaãn, thò thúâi gian chuêín bõ khaá nhanh, coân àöëi vúái nhûäng thiïët bõ àa phûúng tiïån phûác taåp, thò àoâi hoãi cêìn nhiïìu thúâi gian lùæp àùåt, chuêín bõ hún. Nïëu baån khöng coá thúâi gian, hoùåc sûã duång khöng thaânh thaåo nhûäng thiïët bõ höî trúå phûác taåp naây, thò haäy nhúâ nhên viïn, àöìng nghiïåp hoùåc thuï caác chuyïn gia giuáp àúä. Haäy choån lûåa ngûúâi tin cêåy vaâ cung cêëp cho hoå nhûäng thöng tin khaái quaát àïí thûåc hiïån cöng viïåc, nhùçm traánh nhûäng sai soát coá thïí xaãy ra trong buöíi thuyïët trònh do kïët húåp khöng ùn yá vúái nhau. NHÛÄNG ÀIÏÍM CÊÌN NHÚÁ Töëc àöå àoåc caác dûä kiïån trïn maân hònh nhanh hún noái, vò thïë diïîn giaã khöng nïn àoåc quaá to traánh laâm cûã toåa mêët têåp trung khi nhòn lïn maân hinh. Rêët coá thïí möåt nûãa cûã toåa nhòn lïn maân hònh, nûãa coân laåi seä nhòn vaâo baån. Do àoá, baån khöng nïn di chuyïín nhiïìu vò coá thïí che mêët têìm nhòn cuãa cûã toåa. Nïëu àõnh sûã duång laåi caác thiïët bõ naây, baån nïn cêët giûä chuáng cêín thêån cho buöíi diïîn thuyïët lêìn sau. 32

36 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH GÊY TAÁC ÀÖÅNG Thónh thoaãng trong luác thuyïët trònh, nïëu cêìn baån cuäng nïn böí sung möåt söë yïëu töë trang trñ vaâo caác thiïët bõ höî trúå thò seä khiïën nhûäng thöng tin muöën chuyïín taãi trúã nïn dïî hiïíu hún vaâ nhûäng yá tûúãng trûâu tûúång seä roä raâng hún. Caác thiïët bõ höî trúå cêìn àún giaãn, goån nheå vaâ sûã duång caác yïëu töë trang trñ möåt caách nhêët quaán. Nïn sûã duång caác maâu àêåm, búãi sûå khaác biïåt giûäa caác maâu nheå khöng nöíi bêåt, nhêët laâ àöëi vúái nhûäng höåi nghõ coá quy mö lúán. Vñ duå, khi duâng biïíu àöì hònh troân àïí minh hoåa nhûng nïëu sûã duång caác maâu khöng àuã àöå tûúng phaãn thò hiïåu quaã seä khöng cao. Khi sûã duång thiïët bõ video, haäy chiïëu nhûäng àoaån daâi àïí minh hoåa vaâ böí sung cho caác yá àûúåc trònh baây, khöng nïn chiïëu nhûäng àoaån ngùæn vaâ nhiïìu lêìn vò nhû thïë seä laâm cûã toåa mêët têåp trung vaâo nhûäng gò baån àang noái. 40 Àöëi vúái nhûäng nöåi dung quan troång hoùåc khoá hiïíu, baån nïn sûã duång hònh minh hoåa àïí giuáp cûã toåa dïî nhúá vaâ dïî hiïíu. 41 Baån coá thïí viïët caác ghi chuá lïn phêìn khung xung quanh nhûäng nöåi dung chñnh hiïín thõ trïn maân hònh. LÙÆPRAÁPCAÁC THIÏËTBÕ Baån nïn nghiïn cûáu kyä vïì nhûäng vêåt duång coá thïí cêìn àïën khi sûã duång caác thiïët bõ höî trúå nghe - nhòn. Vñ duå: Buát chó laser duâng àïí chó lïn caác muåc trïn maân hònh, baãng viïët hoùåc baãng giêëy Hai höåp phêën maâu hoùåc caác loaåi buát àaánh dêëu àùåc biïåt duâng cho baãng viïët Chuêín bõ dûå phoâng nhiïìu baãng trùæng duâng cho nhûäng maáy chiïëu Caác baãng giêëy trùæng Dêy cùæm àiïån Àôa lûu trûä taâi liïåu vaâ dêy caáp dûå phoâng cho caác thiïët bõ àa phûúng tiïån. Baãn sao bùng video hoùåc taâi liïåu trònh baây trïn maáy chiïëu Böå nùæn àiïån (adapter) SÛÃ DUÅNG TÖËTCAÁC THIÏËTBÕHÖÎ TRÚÅ Trûúác khi bùæt àêìu buöíi thuyïët trònh coá sûã duång keâm theo caác thiïët bõ höî trúå, baån cêìn nùæm roä caác thao taác sûã duång àïí nêng cao hiïåu quaã thuyïët trònh. Cho duâ baån khöng thñch sûã duång nhûäng thiïët bõ àa phûúng tiïån trong luác thuyïët trònh, hoùåc thêåm chñ phaãi töën tiïìn àïí thuï caác thiïët bõ naây, nhûng vò chêët lûúång buöíi thuyïët trònh, baån cuäng phaãi cöë gùæng thûåc hiïån, kïí caã àöëi vúái quy mö cûã toåa coá söë lûúång khöng nhiïìu. Thónh thoaãng, khi thuyïët trònh coá sûã duång caác thiïët bõ coá àöå phûác taåp cao, baån rêët dïî gùåp phaãi nhûäng vêën àïì vïì kyä thuêåt. Nïëu baån khöng àuã khaã nùng àïí giaãi quyïët caác vêën àïì naây, thò nïn thuï möåt ngûúâi àuã chuyïn mön höî trúå baån trong viïåc theo doäi vaâ xûã lyá chuáng. Ngoaâi ra, baån nïn sùén saâng àïì phoâng trûúâng húåp xêëu coá thïí xaãy ra, bùçng caách in taâi liïåu phên phaát trûúác, vaâ chuêín bõ tinh thêìn thuyïët trònh khöng coá thiïët bõ höî trúå. 42 Àöëi vúái nhûäng tû liïåu höî trúå nghe nhòn khöng thïí thiïëu trong buöíi thuyïët trònh, baån nïn àem theo caã baãn sao cuãa noá. 33

37 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH THÛÅC TÊÅP Thûåc têåp laâ khêu thiïët yïëu trong quaá trònh chuêín bõ àïí coá àûúåc möåt buöíi thuyïët trònh thaânh cöng. Trong quaá trònh thûåc têåp, baån coá thïí ghi chuá, ûúác tñnh thúâi gian vaâ chónh sûãa nhûäng sai soát cuãa baâi thuyïët trònh. Baån haäy thûåc têåp thuyïët trònh vúái caác thiïët bõ höî trúå maâ baån chñnh thûác sûã duång trong buöíi thuyïët trònh. Haäy lûu yá daânh thúâi gian úã cuöëi buöíi thuyïët trònh àïí traã lúâi caác cêu hoãi cuãa cûã toåa. 34 NHÛÄNG ÀIÏÍMCÊÌN NHÚÁ Khöng nïn thûåc têåp quaá nhiïìu lêìn. Khi baån tûå tin vúái phêìn trònh baây cuãa mònh, chùæc chùæn cûã toåa seä tin tûúãng vaâo baån. Thúâi gian thuyïët trònh bao göìm khoaãng thúâi gian daânh cho caác thuyïët bõ höî trúå nghe-nhòn vaâ traã lúâi caác cêu hoãi cuãa cûã toåa, Vò vêåy, baån haäy chuá yá àïën àiïìu naây khi thûåc têåp. Giaãm dêìn mûác àöå phuå thuöåc vaâo vùn baãn sau möîi lêìn thûåc têåp. Cêìn chuêín bõ trûúác caác cêu hoãi maâ cûã toåa coá khaã nùng àùåt ra, sau àoá baån têåp traã lúâi caác cêu hoãi naây vaâ ûúác tñnh thúâi gian cêìn thiïët LUYÏÅN TÊÅP SÛÅ TÛÅ NHIÏN Chó àïën khi naâo hoaân toaân thoaát khoãi sûå phuå thuöåc vaâo baâi thuyïët trònh hoùåc caác doâng gúåi yá, thò baån múái coá thïí bùæt àêìu trònh baây tûå nhiïn àûúåc. Troâ chuyïån möåt caách tûå nhiïn vúái cûã toåa hoaân toaân khaác so vúái thuyïët trònh sau khi àaä luyïån têåp. Tuy nhiïn, àêy khöng phaãi laâ möåt cöng viïåc quaá khoá khùn. Baån haäy cöë gùæng trònh baây möåt caách tûå nhiïn, trûúác hïët bùçng viïåc hiïíu biïët cùån keä vïì chuã àïì trònh baây. Nhúâ àoá, baån seä tûå tin hún khi àûa thïm vaâo caác chi tiïët hoùåc vñ duå minh hoåa khöng coá trong baâi thuyïët trònh soaån sùén. Àiïìu naây seä giuáp phêìn trònh baây cuãa baån àûúåc sinh àöång, gúåi múã nhiïìu thöng tin vaâ thu huát cûã toåa hún. 43 Thûã thuyïët trònh khöng nhòn vaâo baãn thaão hoùåc baãn gúåi yá thuyïët trònh, sau àoá àöëi chiïëu laåi xem baån coân thiïëu soát naâo khöng. TÊÅP TRÒNH BAÂY ROÄ RAÂNG Viïåc thûåc têåp giuáp baån ghi nhúá caác dûä liïåu vaâ trònh tûå thuyïët trònh. Àêy laâ cú höåi töët nhêët àïí baån hoaân thiïån baâi thuyïët trònh, àaãm baão nöåi dung baån àõnh trònh baây coá sûác thuyïët phuåc vaâ chuyïín taãi àûúåc àêìy àuã yá nghôa. Haäy bùæt àêìu bùçng caách àoåc toaân böå vùn baãn baâi thuyïët trònh. Khi caãm thêëy haâi loâng, baån haäy luyïån têåp trûúác gûúng vaâ chuyïín sang sûã duång caác mêíu giêëy "nhùæc nhúã". Lêìn àêìu tiïn, coá thïí baån seä caãm thêëy cùng thùèng vaâ khöng thoaãi maái. Nhûng sau àoá, baån seä trúã nïn tûå tin vaâ bònh tônh hún. Àêy laâ giai àoaån chuêín bõ töët nhêët khi baån àûáng trûúác cûã toåa thêåt sûå vaâ bùæt àêìu thuyïët trònh chñnh thûác. 44 Haäy têåp trònh baây roä raâng vúái êm lûúång bònh thûúâng, röìi àïën êm lûúång lúán hún.

38 CHUÊÍN BÕ BUÖÍI THUYÏËT TRÒNH THU NHÊÅN YÁ KIÏËN PHAÃN HÖÌI Khi baån àaä sùén saâng, haäy thûã thuyïët trònh cho möåt ngûúâi baån hoùåc àöìng nghiïåp nghe vaâ àïì nghõ ngûúâi àoá goáp yá, nhêån xeát, thêåm chñ hûúáng dêîn baån chónh sûãa nhûäng àiïím cêìn hoaân thiïån thïm. Baån haäy giaãi thñch roä cho ngûúâi àoá biïët vïì böëi caãnh vaâ nhûäng thöng tin cú baãn cuãa buöíi thuyïët trònh. Àöìng thúâi, haäy cöë gùæng khùæc phuåc nhûäng haån chïë khaách quan khi thuyïët trònh, nhêët laâ chuá yá khoaãng caách tûâ baån àïën haâng ghïë cûã toåa àêìu tiïn sao cho húåp lyá nhùçm kiïím soaát êm lûúång gioång noái àïí têët caã moåi ngûúâi àïìu nghe roä baån. 45 Thûã trònh baây baâi thuyïët trònh úã nhiïìu töëc àöå khaác nhau vaâ choån töëc àöå phuâ húåp vúái baån nhêët. Nhúâ àöìng nghiïåp quan saát àïí phaát hiïån ra nhûäng cûã chó, àöång taác coá thïí khiïën cûã toåa mêët têåp trung Giaãm dêìn viïåc duâng baãn gúåi yá trong khi luyïån têåp vaâ ghi nhúá caác dûä liïåu Thïí hiïån nhûäng àöång taác bùçng baân tay àïí nhêën maånh thöng àiïåp àang trònh baây Chuá yá ngön ngûä hònh thïí cuãa cûã toåa, xem hoå àang lùæng nghe hay khöng s THÛÅC TÊÅP VÚÁI CÛÃ TOÅA MÊÎU Têåp trònh baây vúái möåt ngûúâi baån seä giuáp baån cuãng cöë sûå tûå tin, àöìng thúâi àoán nhêån caác yá kiïën àoáng goáp vïì gioång noái, caác cûã chó vaâ àöång taác khi thuyïët trònh... Haäy ghi nhêån nhûäng yá kiïën àoáng goáp àïí chónh sûãa hoaân thiïån hún. 35

39 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH CHUÊÍN BÕ VÏÌ HÒNH THÛÁC VAÂ TÊM LYÁ Chuêín bõ vïì mùåt hònh thûác vaâ têm lyá cuäng laâ yïëu töë quan troång nhû viïåc chuêín bõ baâi thuyïët trònh. Cuâng vúái nöåi dung thuyïët trònh, taác phong chuyïn nghiïåp vaâ sûå tûå tin seä quyïët àõnh sûå thaânh cöng cuãa möåt buöíi thuyïët trònh. TÛÅ TIN VAÂO BAÃN THÊN Xêy dûång möåt hònh aãnh tñch cûåc vïì baãn thên laâ nhên töë hïët sûác quan troång baão àaãm cho sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh. Haäy xaác àõnh vaâ phaát huy töëi àa nhûäng àiïím maånh cuãa baån. Trong hêìu hïët moåi trûúâng húåp, cûã toåa àïìu mong chúâ buöíi thuyïët trònh thuá võ vaâ thaânh cöng khöng keám gò diïîn giaã. 46 Cûã toåa laâ àöìng minh cuãa baån. Hoå muöën hoåc hoãi vaâ nhúâ baån cung cêëp thöng tin. 36 SUY NGHÔ TÑCH CÛÅC Trong quaá trònh chuêín bõ cuäng nhû ngay trûúác buöíi thuyïët trònh, baån haäy lùåp ài lùåp laåi trong àêìu nhûäng suy nghô tñch cûåc àïí nêng cao sûå tûå tin vaâ giaãm búát nöîi súå haäi vaâ sûå cùng thùèng. Vñ duå, baån haäy thûã lùåp ài lùåp laåi nhûäng cêu sau àêy: Baâi trònh baây cuãa mònh seä rêët thuá võ vò coá nhiïìu yá tûúãng múái, chùæc chùæn cûã toåa rêët haâi loâng. Mònh biïët rêët roä vïì chuã àïì naây vaâ cûã toåa cuäng seä súám nhêån biïët àiïìu àoá. Chùæc chùæn cûã toåa seä rêët nhiïåt tònh. Búãi vò mònh àaä chuêín bõ moåi thûá rêët töët vaâ baâi thuyïët trònh coá rêët nhiïìu thöng tin hûäu ñch. Nhûäng lêìn thûåc têåp cuãa mònh àïìu rêët suön seã. Mònh rêët haáo hûác àûúåc nhòn thêëy phaãn ûáng cuãa cûã toåa.

40 CHUÊÍN BÕ VÏÌ HÒNH THÛÁC VAÂ TÊM LYÁ HÒNH DUNG SÛÅ THAÂNH CÖNG Trong quaá trònh chuêín bõ, baån haäy têåp hònh dung sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh vúái nhûäng hònh aãnh, hiïåu ûáng tñch cûåc vaâ kïët quaã nhû baån mong àúåi. Àêìu tiïn laâ cûã toåa chaâo àoán sûå xuêët hiïån cuãa baån vúái sûå nhiïåt tònh; sau àoá cûã toåa thïí hiïån sûå hûáng thuá vúái nöåi dung baâi thuyïët trònh bùçng caách chùm chuá lùæng nghe vaâ ghi cheáp nhûäng thöng tin cêìn thiïët, bêåt cûúâi thoaãi maái trûúác nhûäng cêu chuyïån haâi hûúác maâ baån kïí vaâ nïu ra nhûäng cêu hoãi coá tñnh xêy dûång vaâo cuöëi buöíi thuyïët trònh. Coân baån thò hùng say trònh baây baâi thuyïët trònh, duâng aánh mùæt vaâ cûã chó tûå nhiïn, thên thiïån àïí giao tiïëp vúái cûã toåa vaâ taåo bêìu khöng khñ hoâa àöìng vaâ cúãi múã. 47 Cûã toåa seä trúã nïn thoaãi maái vaâ cúãi múã hún trûúác thaái àöå vaâ phong caách tûå tin cuãa baån. 48 Cho duâ baån àang thuyïët trònh trûúác rêët nhiïìu ngûúâi, haäy xem àoá nhû möåt nhoám nhoã thên thuöåc. Do nùæm roä nöåi dung thuyïët trònh nïn diïîn giaã khöng cêìn phuå thuöåc nhiïìu àïën caác mêíu giêëy gúåi yá Cûã toåa toã ra thñch thuá vaâ rêët têåp trung x HÒNH DUNG SÛÅ THAÂNH CÖNG Nêng cao sûå tûå tin bùçng caách tûúãng tûúång baån àang diïîn thuyïët möåt caách hoaân haão, suön seã. Àöìng thúâi, hònh dung àïën sûå chùm chuá vaâ sûå nhiïåt thaânh cuãa cûã toåa khi lùæng nghe baâi thuyïët trònh cuãa baån. Cûã toåa vöî tay hoan nghïnh Taác phong nghiïm chónh cuãa diïîn giaã taåo sûå tûå tin vaâ êën tûúång àöëi vúái cûã toåa 37

41 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH 38 NHÛÄNG ÀIÏÍMCÊÌN NHÚÁ PHÊN TÑCH DAÁNG VEÃ BÏN NGOAÂI Daáng veã bïn ngoaâi coá aãnh hûúãng rêët lúán àïën suy nghô cuãa cûã toåa vïì buöíi thuyïët trònh, song tûå mònh àaánh giaá vïì êën tûúång cuãa baãn thên àöëi vúái cûã toåa khöng phaãi laâ chuyïån dïî daâng. Vò thïë, baån haäy nhúâ baån beâ hay àöìng nghiïåp goáp yá vïì daáng veã bïn ngoaâi cuãa mònh àïí àiïìu chónh sao cho phuâ húåp. Nguã möåt giêëc nguã thêåt sêu vaâo buöíi töëi trûúác ngaây diïîn ra buöíi thuyïët trònh laâ àiïìu thiïët yïëu trong cöng taác chuêín bõ. Lûúåc, baân chaãi, têët saåch, khùn tay, baân laâ du lõch, àïë loát giêìy laâ nhûäng vêåt duång hûäu ñch nïëu baån ài cöng taác xa nhaâ vaâ coá tham dûå thuyïët trònh. Chuáng seä giuáp baån taåo àûúåc êën tûúång töët. Nhúá caâi khuy aáo, keáo khoáa vaâ boã aáo vaâo trong quêìn nghiïm chónh trûúác khi bûúác vaâo phoâng thuyïët trònh. Nïëu baån thûúâng àöí möì höi, nïn mùåc thïm möåt chiïëc aáo loát bïn trong àïí thêëm möì höi. TÒM HIÏÍU VÏÌ CÛÃ TOÅA Baâi thuyïët trònh cuãa baån seä àûúåc cûã toåa àoán nhêån tñch cûåc nïëu hoå caãm thêëy úã baån coá nhiïìu àiïím tûúng àöìng. Do àoá, yá thûác àûúåc caách nhòn nhêån cuãa cûã toåa vïì hònh aãnh cuãa baån laâ àiïìu coá yá nghôa quan troång. Nïëu biïët möåt söë thöng tin vïì cûã toåa, thò khi quyïët àõnh caách taåo ra êën tûúång töët vúái hoå, baån seä dïî daâng thaânh cöng hún. Haäy nhúá nhûäng kiïíu trang phuåc riïng biïåt coá thïí truyïìn àaåt nhûäng thöng àiïåp khaác nhau vúái möîi nhoám cûã toåa khaác nhau. Vñ duå, möåt giaám àöëc xñ nghiïåp diïîn thuyïët trûúác àöng àaão cöng nhên trong xñ nghiïåp vúái böå com-lï sang troång thò seä àûúåc nhòn nhêån khaác hùèn so vúái luác öng chó mùåc möåt böå quêìn aáo baão höå lao àöång bònh thûúâng. TAÅO ÊËN TÛÚÅNG TÖËT ÀEÅP 49 Tûå quan saát trûúác gûúng àïí xem daáng veã bïn ngoaâi cuãa baån taåo êën tûúång nhû thïë naâo àöëi vúái ngûúâi khaác. ÊËn tûúång ban àêìu thûúâng rêët maånh meä vaâ khoá thay àöíi. Khi baån gùåp möåt ngûúâi thò trong àêìu thûúâng nhanh choáng hònh thaânh nhûäng àaánh giaá vïì ngûúâi àoá, thöng qua caách ùn mùåc vaâ ài àûáng cuãa hoå. Tûúng tûå nhû thïë, khi baån bûúác lïn buåc phaát biïíu, trong àêìu cûã toåa cuäng hònh thaânh nhûäng àaánh giaá vïì baån dûåa trïn nhûäng êën tûúång maâ hoå vûâa nhòn thêëy baån. Do àoá, choån lûåa vaâ quyïët àõnh chuyïín taãi hònh aãnh nhû thïë naâo vïì baãn thên mònh àïën cûã toåa qua caái nhòn àêìu tiïn coá yá nghôa hïët sûác quan troång. Àöi khi taåo àûúåc êën tûúång töët àêìu tiïn àoáng vai troâ thiïët yïëu àöëi vúái sûå thaânh cöng cuãa baâi thuyïët trònh. Do àoá, baån haäy choån trang phuåc phuâ húåp vaâ ài àûáng, trònh baây möåt caách tûå tin àïí taåo möåt êën tûúång àêìu tiïn töët àeåp vúái cûã toåa. 50 Khöng nïn mùåc nhûäng böå quêìn aáo khiïën cûã toåa mêët têåp trung.

42 CHUÊÍN BÕ VÏÌ HÒNH THÛÁC VAÂ TÊM LYÁ PHOÂNG TRAÁNH NHÛÄNG SÚ SUÊËT Trûúác khi àïën tham dûå buöíi thuyïët trònh, baån nïn kiïím tra böå quêìn aáo cuãa mònh àïí traánh gùåp phaãi nhûäng vêën àïì nhû mùåc khöng vûâa, bõ bêín, suát khuy... Nïëu baån cêín thêån hún, hoùåc do thúâi tiïët xêëu coá thïí aãnh hûúãng àïën aáo quêìn, töët nhêët baån nïn mang theo vaâ mùåc vaâo trûúác khi bûúác vaâo phoâng thuyïët trònh. Têët nhiïn, baån phaãi lûúâng trûúác thúâi gian chuêín bõ vaâ taåi àõa àiïím thuyïët trònh coá phoâng thay quêìn aáo. 51 Haäy nhúá boã tay ra ngoaâi tuái quêìn, tuái aáo trong khi àang thuyïët trònh. Àêìu toác chaãi goån gaâng Àêìu toác buâ xuâ Caâ-vaåt thùæt ngay ngùæn Caâ-vaåt thùæt loãng leão AÁo veát àûúåc laâ phùèng vaâ caâi khuy nghiïm chónh AÁo sú-mi bõ nhùn ÖËng tay aáo xùæn bïn cao bïn thêëp Àûúâng li cuãa quêìn àûúåc laâ thùèng Quêìn röång luâng thuâng, luöåm thuöåm Giêìy àen saåch boáng vaâ phuâ húåp vúái aáo quêìn Kiïíu giaây khöng phuâ húåp vúái aáo quêìn e HÒNH DAÁNG CHÓNH TÏÌ Khöng nhêët thiïët luác naâo cuäng mùåc com-lï, nhûng phaãi luön ùn mùåc chónh tïì vaâ tûúm têët. Cêìn baão àaãm rùçng quêìn aáo luön saåch seä vaâ àûúåc laâ phùèng, giêìy saåch boáng vaâ àêìu toác goån gaâng. e HÒNH DAÁNG LUÖÅM THUÖÅM Nïëu mùåc aáo quêìn luâng thuâng, khöng chónh tïì, cûã toåa seä àaánh giaá baån khöng xem troång buöíi thuyïët trònh vaâ caâng khöng phaãi laâ möåt diïîn giaã chuyïn nghiïåp. Ngoaâi ra, daáng veã löi thöi cuãa baån seä laâm xao nhaäng sûå chuá yá cuãa cûã toåa. 39

43 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH XÊY DÛÅNG HÒNH AÃNH CÚ THÏÍ TÑCH CÛÅC Giao tiïëp phi ngön ngûä giûäa ngûúâi vúái ngûúâi chiïëm 2/3 cuöåc giao tiïëp thöng thûúâng vaâ àiïìu naây àûúåc thûåc hiïån qua cûã chó, neát mùåt hoùåc caác daång ngön ngûä cú thïí khaác. Thïí hiïån möåt hònh aãnh cú thïí tñch cûåc trûúác hïët bùæt àêìu tûâ tû thïë - caách baån giûä khung xûúng cuãa mònh. PHÊN TÑCH TÛ THÏË Tû thïë töët nhêët àïí bùæt àêìu baâi thuyïët trònh laâ àûáng thùèng, hai chên húi múã röång sang hai bïn vaâ troång lûúång cú thïí döìn àïìu xuöëng caã hai chên. Hai caánh tay thaã loãng doåc úã hai bïn thên ngûúâi. Tû thïë naây thïí hiïån sûå khöng goâ boá vaâ chuyïín taãi ngön ngûä cú thïí trung dung. Tûâ tû thïë naây, baån coá thïí taåo ra nhûäng êën tûúång khaác nhau nïëu hiïíu roä nhûäng caách thûác diïîn àaåt cuãa nhûäng tû thïë àoá. Vñ duå, húi dûúán ngûúâi vïì phña trûúác seä taåo êën tûúång tñch cûåc vaâ thên thiïån khi muöën löi cuöën vaâ àöång viïn cûã toåa. Tuy nhiïn, ngaã ngûúâi vïì phña sau laâ taåo êën tûúång tiïu cûåc vaâ thïí hiïån sûå khiïu khñch. Baân chên dang ra, caách àïìu nhau 52 Àaãm baão rùçng ngön ngûä cú thïí phaãn aánh nhûäng gò baån àang noái. Àêìu ngêíng cao vaâ thùèng Vai xuöi vaâ bùçng Lûng thùèng Buång húi co laåi Caánh tay buöng thoäng doåc hai bïn thên Möng co lïn Baân tay àïí thoaãi maái, caác ngoán thaã loãng Chên àûáng thùèng Khúáp göëi loãng, khöng cûáng 53 Haäy hoåc caách thû giaän cú mùåt, bùçng caách móm cûúâi thêåt tûúi. s ÀÛÁNG ÀUÁNG TÛ THÏË Àûáng àuáng caách khöng nhûäng mang laåi nhûäng ñch lúåi thïí chêët, nhû giuáp gioång noái roä raâng hún, maâ coân khñch lïå vïì mùåt tinh thêìn vaâ khiïën baån tûå tin hún. 40

44 CHUÊÍN BÕ VÏÌ HÒNH THÛÁC VAÂ TÊM LYÁ TRAÁNH NHÛÄNG THOÁI QUEN XÊËU Àïí caãi thiïån tû thïë vaâ traánh nhûäng thoái quen xêëu, baån haäy têåp thuyïët trònh trûúác möåt têëm gûúng hay duâng maáy quay phim ghi laåi, sau àoá quan saát vaâ cöë traánh nhûäng cûã chó vö thûác cuãa baãn thên. Nïëu coá thïí, baån nïn nhúâ àöìng nghiïåp xem baån thuyïët trònh vaâ cho yá kiïën vïì nhûäng cûã chó hoùåc tû thïë coá thïí laâm cûã toåa mêët têåp trung. Phaát biïíu trong khi mùåt cuái xuöëng seä giaãm êm lûúång gioång noái Khöng giao tiïëp bùçng mùæt vúái cûã toåa vò luön nhòn vaâo baãn gúåi yá Àûáng quay lûng vúái cûã toåa seä laâm giaãm hiïåu quaã cuãa baâi thuyïët trònh Baãng bõ che khuêët, haån chïë têìm nhòn cuãa cûã toåa s CHE KHUÊËT TÊÌM NHÒN Cêìn traánh thoái quen tûåa ngûúâi vaâo baãng hay vaâo caác thiïët bõ höî trúå nghe-nhòn khi àang sûã duång chuáng. Chuêín bõ sùén saâng nhûäng thiïët bõ naây vaâ sûã duång que chó àïí khöng che khuêët têìm nhòn cuãa cûã toåa. Daáng buöng thoäng taåo phong caách khöng chuyïn nghiïåp Chên bùæt cheáo, thïí hiïån tû thïë khöng öín àõnh e MÊËT CÊN BÙÇNG Àûâng bao giúâ àûáng bùçng möåt chên, hay bùæt cheáo chên. Tû thïë naây thïí hiïån sûå khöng öín àõnh vaâ khöng coá uy thïë. Möåt cú thïí mêët cên bùçng coá thïí laâ biïíu hiïån cuãa möåt trñ oác mêët cên bùçng. TÛ THÏË HOAÂN CHÓNH Caác cú bùæp trïn cú thïí coá chûác nùng giûä cho khung xûúng àûáng thùèng. Khi cú thïí ài àûáng àuáng tû thïë, noá seä thïí hiïån yá nghôa: "Töi laâ möåt ngûúâi biïët giûä thùng bùçng vaâ tûå tin". Nïëu baån thaã loãng cú bùæp quaá mûác, thò cú thïí seä coá dêëu hiïåu buöng thoäng. Àïí tû thïë àûúåc hoaân chónh, baån haäy têåp àûáng thùèng lûng cho àïën khi caãm thêëy tûå tin vaâ tû thïë naây tröng thêåt tûå nhiïn, thoaãi maái. Àïí àaåt àûúåc vaâ duy trò tû thïë naây, baån coá thïí tûúãng tûúång mònh cao hún nhûäng luác bònh thûúâng vaâ cú thïí baån àang àûúåc nheå nhaâng dûång thùèng lïn bùçng möåt súåi dêy bùæt nguöìn tûâ àónh àêìu xuöëng àïën chên. 54 Haäy mang nhûäng àöi giaây thoaãi maái vaâ vûâa vùån khi thuyïët trònh. 55 Àaãm baão toác àûúåc chaãi goån gaâng vaâ khöng ruã xuöëng mùåt. 41

45 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH CAÃI THIÏÅN GIOÅNG NOÁI Gioång àiïåu vaâ êm lûúång gioång noái coá taác àöång àùåc biïåt àïën baâi thuyïët trònh. Baån cêìn nùæm vûäng vaâ kiïím soaát cú chïë hoaåt àöång cuãa cú quan phaát êm àïí àiïìu chónh gioång noái, vò àêy laâ vêën àïì quan troång goáp phêìn quyïët àõnh sûå thaânh cöng cuãa buöíi thuyïët trònh. 56 Nïn laâm thöng gioång, nhû ngêåm viïn keåo baåc haâ trûúác khi bûúác vaâo thuyïët trònh. HÑT THÚÃ ÀUÁNG CAÁCH Hñt thúã tûâ tûâ vaâ sêu àïí gia tùng lûúång öxy vaâo trong cú thïí, qua àoá giuáp tùng lûúång maáu lïn naäo. Àiïìu naây seä khiïën àêìu oác minh mêîn hún, tû duy seä maåch laåc hún khi baån phaát biïíu trûúác àöng àaão cöng chuáng. Tùng lûúång öxy vaâo trong cú thïí tûác cuäng laâm tùng luöìng khñ vaâo caác dêy thanh êm, giuáp baån phaát êm roä raâng hún, àöìng thúâi giaãm sûå cùng thùèng vaâ giûä àûúåc sûå àiïìm tônh. s CÚ HOAÂNH KHI HÑT THÚÃ Hoåc caách hñt thúã àïí vêån àöång cú hoaânh seä giuáp ñch rêët nhiïìu cho viïåc hö hêëp, àöìng thúâi nêng cao êm vûåc gioång noái. Khi coá khöng khñ ài qua, caác dêy thanh êm rung lïn vaâ phaát ra êm thanh. Xûúng sûúân Nhúâ chuyïín àöång cuãa xûúng sûúân, nïn phöíi nêng lïn vaâ haå xuöëng. Cú hoaânh nùçm giûäa ngûåc vaâ buång 57 Baån coá thïí têåp yoga àïí gia tùng àöå sêu cuãa húi thúã. ÀIÏÌU CHÓNH GIOÅNG NOÁI Êm thanh àûúåc phaát ra khi coá khöng khñ ài qua dêy thanh êm laâm chuáng rung lïn. Do àoá, àïí phaát êm roä raâng, àiïìu kiïån àêìu tiïn laâ phaãi cung cêëp àuã khöng khñ cho phöíi. Thûåc hiïån baâi têåp àún giaãn úã trang bïn, àïí giuáp baån gia tùng lûúång khöng khñ khi hñt vaâo. Àiïìu kiïån thûá hai laâ cú quan thanh quaãn chûáa caác dêy thanh êm, phaãi hoaåt àöång töët. Trûúác möåt ngaây thuyïët trònh, baån haäy haån chïë noái àïí thanh quaãn àûúåc nghó ngúi. 42

46 CHUÊÍN BÕ VÏÌ HÒNH THÛÁC VAÂ TÊM LYÁ SÛÃ DUÅNG ÊM ÀIÏÅU PHUÂ HÚÅP Àöëi vúái nhiïìu ngön ngûä, sûå khaác biïåt duy nhêët giûäa cêu hoãi vaâ cêu khùèng àõnh laâ úã êm àiïåu. Vñ duå, cêu khùèng àõnh: "Vùn phoâng giaám àöëc àiïìu haânh úã phña àùçng kia" coá thïí hiïíu thaânh cêu hoãi nïëu êm àiïåu àûúåc nhêën cao gioång úã cuöëi cêu. Cûã toåa cêìn àûúåc hiïíu àuáng nghôa cuãa tûâng tûâ. Do àoá, baån haäy cêín troång khi sûã duång êm àiïåu àïí coá thïí chuyïín taãi àuáng thöng àiïåp. 58 Haäy têåp thay àöíi êm àiïåu cuãa möåt söë cêu noái haâng ngaây àïí xem yá nghôa thay àöíi cuãa noá. Cú mùåt thû giaän Hñt vaâo bùçng muäi Húi ngaã àêìu ra phña sau s HÑT VAÂO Tûâ tûâ hñt sêu vaâo bùçng muäi, caãm giaác löìng ngûåc àang múã röång. Nñn thúã cho àïën chûâng naâo caãm thêëy coân thoaãi maái. Àùåt tay lïn võ trñ cú hoaânh Thúã ra bùçng miïång Löìng ngûåc haå xuöëng s THÚÃ RA Thúã ra hïët qua miïång, àêíy têët caã khöng khñ ra khoãi phöíi khi löìng ngûåc haå xuöëng. Dang hai chên röång bùçng vai e KIÏÍM SOAÁT HÚI THÚÃ Muåc àñch cuãa baâi têåp naây laâ àïí thû giaän. Àûáng yïn úã tû thïë cên bùçng, troång lûúång cú thïí döìn àïìu xuöëng hai chên. Tay traái àùåt lïn võ trñ cú hoaânh (nhû hònh trïn), caãm nhêån húi thúã hñt vaâo vaâ thúã ra, àöìng thúâi löìng ngûåc àûúåc nêng lïn, haå xuöëng khi thúã. Caãm giaác àûúåc löìng ngûåc nêng lïn vaâ haå xuöëng khi hñt vaâo vaâ thúã ra s LÙÅP LAÅI Tiïëp tuåc thúã ra vaâ múã miïång röång. Lùåp laåi baâi têåp naây trong vaâi lêìn, taåm nghó möåt khoaãng thúâi gian ngùæn giûäa nhûäng lêìn hñt thúã. 43

47 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH GIAÃI TOÃA TRAÅNG THAÁI CÙNG THÙÈNG Khi têm lyá àang úã traång thaái cùng thùèng, cú bùæp seä cùng cûáng laåi. Nguyïn nhên laâ do cú thïí baån àang chuêín bõ cho caác cú bùæp phaãn xaå theo baãn nùng: "chiïën àêëu hay chaåy tröën". Àêy laâ sûå lûåa choån cú baãn khi con ngûúâi àöëi mùåt vúái nhûäng khoá khùn, hiïím nguy. Thûåc hiïån nhûäng baâi têåp àún giaãn sau àêy coá thïí giaãi toãa traång thaái cùng thùèng naây. GIAÃM BÚÁT TRAÅNG THAÁI CÙNG THÙÈNG Cú bùæp bõ cùng cûáng coá thïí gêy ra nhûäng taác àöång xêëu lïn cú thïí khi baån àang thuyïët trònh. Noá coá thïí laâm hoãng tû thïë cuãa baån, laâm vai baån chuâng xuöëng vaâ tröng coá veã bõ àöång. Àöìng thúâi, àêy cuäng laâ nguyïn nhên laâm thanh quaãn hoaåt àöång khöng töët, khiïën gioång noái cuãa baån coá veã run run - möåt biïíu hiïån cuãa sûå cùng thùèng. Rúi vaâo traång thaái cùng thùèng, duâ thúâi gian ngùæn hay daâi, cuäng àïìu laâm baån mïåt moãi vaâ giaãm hiïåu quaã viïåc thuyïët trònh. Baån coá thïí têåp möåt söë baâi têåp àún giaãn sau àêy nhùçm laâm giaãm sûå cùng cûáng cuãa cú bùæp vaâ àïí kiïím soaát töët hún cú thïí cuãa mònh. Ngaã àêìu vaâo loâng baân tay Co khuyãu tay vïì phña sau gaáy NHÒN TÛÂ PHÑA TRÛÚÁC Hai baân tay àan vaâo nhau aáp vaâo gaáy 59 Haäy vûún vai vaâ tûúãng tûúång mònh cao hún nhûäng luác bònh thûúâng. Siïët chùåt röìi thaã loãng àïí laâm giaãm sûå cùng cûáng cuãa baân tay e SIÏËT TAY Duâng tay siïët chùåt möåt quaã boáng cao su nhoã röìi thaã loãng. Lùåp ài lùåp laåi nhiïìu lêìn nhû thïë. Baån coá thïí têåp baâi têåp àún giaãn naây vaâo bêët kyâ luác naâo. NHÒN TÛÂ PHÑA SAU s ÀÊÍY CÖÍ Àïí giaãi toãa sûå cùng cûáng cuãa cöí vaâ àêìu, baån àûa hai baân tay vïì phña sau àêìu, caác ngoán tay àan vaâo nhau vaâ aáp lïn gaáy. Ngaã maånh àêìu vïì phña sau vaâo loâng hai baân tay vaâ giûä khoaãng 10 giêy, sau àoá trúã vïì võ trñ ban àêìu vaâ lùåp laåi vaâi lêìn tûúng tûå. 44

48 CHUÊÍN BÕ VÏÌ HÒNH THÛÁC VAÂ TÊM LYÁ LUYÏÅNTÊÅPVÚÁITÛTHÏË NGÖÌI Khi àang ngöìi, baån vêîn coá thïí têåp möåt söë àöång taác àún giaãn àïí giûä cho cú thïí mïìm deão vaâ giaãi toãa sûå cùng cûáng cuãa cú bùæp. Àùåc biïåt, nhûäng baâi têåp naây khöng àoâi hoãi phaãi coá sûác khoãe nhêët àõnh vaâ seä àaåt hiïåu quaã töëi àa nïëu baån têåp haâng ngaây. Möîi ngaây, baån nïn daânh thúâi gian keáo cùng cú thïí cuãa mònh trong vaâi phuát àïí giuáp ngùn chùån tònh traång cùng cûáng cú bùæp vaâ nhûäng triïåu chûáng coá liïn quan àïën àau àêìu, cöí hoùåc lûng. Caãm thêëy cöí vaâ lûng cùng ra Cuái àêìu xuöëng chaåm vaâo àêìu göëi Nêng àêìu göëi chên phaãi lïn chaåm vaâo traán Duâng tay ghò lêëy öëng chên 60 Thónh thoaãng cöë gùæng thû giaän cú bùæp úã tû thïë àûáng thùèng, khöng cûã àöång khoaãng 10 phuát. Quay àêìu sang vai traái Xoay nûãa thên trïn sang bïn phaãi Baân tay traái giûä chùåt bïn phaãi thaânh ghïë Hûúáng muäi chên vïì phña trûúác Chên traái àïí nùçm yïn trïn saân e KEÁO CÙNG CÚ THÏÍ Ngöìi thùèng trïn ghïë, mùåt cuái xuöëng vaâ keáo àêìu göëi phaãi nêng lïn phña ngûåc sao cho chaåm vaâo traán. Hai tay àan vaâo nhau vaâ ghò lêëy öëng chên. Giûä nguyïn tû thïë naây khoaãng 10 giêy, sau àoá lùåp laåi 3 lêìn vúái möîi chên. Àöång taác naây giuáp giaãi toãa sûå cùng cûáng úã cöí, lûng vaâ gên khoeo. e KEÁO CÙNG XÛÚNG SÖËNG Àïí giaãi toãa sûå cùng cûáng úã xûúng söëng vaâ vai do ngöìi lêu, baån duâng tay phaãi giûä lêëy phña sau bïn traái cuãa ghïë, sau àoá xoay ngûúâi duâng tay traái giûä lêëy bïn phaãi thaânh ghïë. Giûä höng, chên vaâ baân chên hûúáng vïì phña trûúác, quay àêìu sang bïn vai traái. Giûä nguyïn tû thïë naây khoaãng 10 giêy, sau àoá àöíi bïn vaâ lùåp laåi àöång taác trïn. 45

49 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH TRÒNH BAÂY HIÏÅU QUAÃ BAÂI THUYÏËT TRÒNH Chòa khoáa cuãa sûå thaânh cöng khi trònh baây baâi thuyïët trònh nùçm úã chñnh baãn thên baån - àoá laâ sûå tûå nhiïn. Nïëu thiïëu yïëu töë naây, buöíi thuyïët trònh cuãa baån seä khöng thaânh cöng nhû mong muöën do moåi thûá àïìu coá veã gûúång eáp, khöng coá sûå thuyïët phuåc. KIÏÍM SOAÁT SÛÅ CÙNG THÙÈNG CUÃA BAÃN THÊN Hêìu nhû têët caã moåi ngûúâi àïìu caãm thêëy cùng thùèng khi thuyïët trònh trûúác nhiïìu ngûúâi. Têm lyá cùng thùèng naây seä khiïën caác hoaåt àöång cuãa baån khöng àûúåc tûå nhiïn. Do àoá, baån nïn laâm moåi caách àïí kiïím soaát caãm xuác baãn thên, nhùçm àaåt hiïåu quaã cao nhêët khi thuyïët trònh. 61 Haäy liïåt kï nhûäng yïëu töë khiïën baån caãm thêëy cùng thùèng khi thuyïët trònh. NHÛÄNG ÀIÏÍM CÊÌN NHÚÁ Kiïím tra xem caác cöng cuå, thiïët bõ höî trúå nghe - nhòn àaä chuêín bõ sùén saâng úã àõa àiïím thuyïët trònh chûa. Àiïìu naây seä giuáp baån coá thúâi gian têåp trung chuêín bõ cho baãn thên trûúác khi bùæt àêìu thuyïët trònh. Sûå chuêín bõ kyä lûúäng cho buöíi thuyïët trònh seä taåo cho baån caãm giaác tûå tin rùçng moåi thûá seä diïîn ra theo àuáng dûå kiïën. Khöng nïn ùn uöëng quaá nhiïìu trûúác khi thuyïët trònh, búãi noá coá thïí gêy cho baån nhiïìu caãm giaác khoá chõu. Thûåc têåp kyä seä nêng cao cú höåi thaânh cöng cho buöíi thuyïët trònh. NHÊÅN DAÅNG TRAÅNG THAÁI CÙNG THÙÈNG Àïí giaãi quyïët traång thaái cùng thùèng thêìn kinh, baån cêìn àoaán biïët vaâ xaác àõnh nhûäng triïåu chûáng cùng thùèng thûúâng taác àöång àïën baãn thên mònh. Möåt trong nhûäng triïåu chûáng thûúâng gùåp laâ "nön nao trong loâng". Ngoaâi ra coân coá caác biïíu hiïån nhû miïång khö, àuöi mùæt nhaáy liïn tuåc, tay run, loâng baân tay àöí möì höi, tay vên vï toác hay quêìn aáo, hay möåt söë böå phêån trïn cú thïí trúã nïn cùng cûáng. Tuy triïåu chûáng cùng thùèng úã möîi ngûúâi khaác nhau nhûng phêìn lúán nhûäng ngûúâi rúi vaâo traång thaái cùng thùèng àïìu phaãi gùåp ñt nhêët laâ hai triïåu chûáng kïí trïn. 46

50 TRÒNH BAÂY HIÏÅU QUAÃ BAÂI THUYÏËT TRÒNH CHUÊÍN BÕSÙÉN SAÂNG Möåt trong nhûäng nguyïn nhên chñnh gêy ra traång thaái cùng thùèng thêìn kinh laâ nöîi lo súå seä coá nhûäng vêën àïì naãy sinh trong buöíi thuyïët trònh. Àïí traánh àiïìu naây, baån haäy cöë gùæng giaãm thiïíu khaã nùng xaãy ra nhûäng sûå cöë ngoaâi yá muöën. Haäy bùæt àêìu bùçng viïåc chuêín bõ kyä lûúäng. Khi baån nghô ra möåt vêën àïì naâo àoá, haäy kiïím tra cêín thêån vaâ ghi chuá laåi. Baån cêìn têåp thoái quen lêåp danh saách nhûäng viïåc cêìn laâm möîi khi chuêín bõ thuyïët trònh. Sau àêy laâ möåt söë àiïím baån cêìn lûu yá vaâ kiïím tra kyä: Àaánh söë trang caác baâi viïët hoùåc mêíu giêëy ghi gúåi yá phaát biïíu. Caác thiïët bõ höî trúå nghe-nhòn phaãi coá taác duång chuyïín taãi thöng tin roä raâng àöëi vúái nhûäng ngûúâi ngöìi úã cuöëi phoâng hoåp. Têët caã caác thiïët bõ àiïån baån dûå àõnh sûã duång àïìu hoaåt àöång töët. Àõa àiïím vaâ thöng tin vïì buöíi thuyïët trònh cuãa baån àaä àûúåc xaác nhêån vaâ baån àaä lïn lõch thûåc hiïån thñch húåp. TÛÅ TRÊËN TÔNH BAÃN THÊN CHUÊÍN BÕ Tûå nhùæc nhúã mònh chuêín bõ baâi thuyïët trònh thêåt kyä lûúäng àöìng thúâi xem laåi caác ghi chuá cuãa baâi thuyïët trònh. LUYÏåN TÊÅP Nhúá laåi thúâi gian têåp thuyïët trònh vaâ nghô vïì nhûäng kinh nghiïåm àaä ruát àûúåc qua caác lêìn luyïån têåp àoá. THÛ GIAÄN Haäy thûåc hiïån caác baâi têåp thû giaãn khoaãng 5 phuát trûúác khi bûúác vaâo thuyïët trònh. 62 Móm cûúâi thêåt tûå nhiïn. Búãi vò, möåt nuå cûúâi gûúång eáp thûúâng coá veã giaã taåo vaâ thiïëu sûác thuyïët phuåc. XOA DÕU SÛÅ CÙNG THÙÈNG THÊÌN KINH Nïëu muöën buöíi thuyïët trònh hiïåu quaã vaâ coá sûác thuyïët phuåc, têm traång cuãa baån cêìn phaãi thoaãi maái vaâ thû giaän. Ngay caã khi khöng caãm thêëy cùng thùèng thò khoaãng 30 phuát trûúác khi thuyïët trònh, baån vêîn nïn tòm möåt núi yïn tônh, cöë gùæng têåp trung suy nghô vaâ sau àoá thû giaän. Nïëu baån caãm thêëy lo lùæng haäy cöë gùæng suy nghô theo chiïìu hûúáng tñch cûåc. Nhûäng suy nghô tñch cûåc seä dêìn dêìn chïë ngûå nhûäng caãm giaác cùng thùèng vaâ höìi höåp cuãa baån. 63 Haäy nguã möåt giêëc thêåt sêu vaâo àïm trûúác ngaây thuyïët trònh. Àiïìu naây seä giuáp baån caãm thêëy phêën chêën tinh thêìn hún. 47

51 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH THIÏËT LÊÅP MÖÅT TRÒNH TÛÅ NHÊËT ÀÕNH Tuên thuã vaâ thûåc hiïån theo möåt trònh tûå naâo àoá vaâo trûúác giúâ thuyïët trònh vaâi phuát cuäng coá thïí àem laåi hiïåu quaã rêët lúán. Baån nïn thûåc haânh trònh tûå naây sau khi àaä hoaân têët caác bûúác chuêín bõ àûúåc trònh baây úã muåc trïn. Trong khoaãnh khùæc naây, baån nïn thûåc hiïån möåt söë bûúác têåp cú mùåt, têåp hñt thúã vaâ daânh möåt khoaãng thúâi gian ngùæn àïí têåp trung suy nghô. Àiïìu naây seä giuáp baån gaåt boã nhûäng lo lùæng, höìi höåp vaâ cùng thùèng. Thêåm chñ, khi thûåc hiïån möåt chuöîi caác haânh àöång thöng thûúâng trûúác möåt sûå kiïån quan troång cuäng seä giuáp baån giaãi toãa àûúåc traång thaái bêët an cuãa baãn thên. Nhûäng ngûúâi mùæc chûáng "súå bay", àaä thêëy àûúåc nhûäng lúåi ñch khi hoå thûåc hiïån àiïìu naây khoaãng vaâi phuát trûúác khi bay. 48 NHÛÄNG ÀIÏÍMCÊÌN NHÚÁ Bònh tônh, têåp trung laâ àöång lûåc tñch cûåc cho buöíi thuyïët trònh cuãa baån. Cûã toåa quan têm àïën nhûäng gò baån noái nhiïìu hún nhûäng caãm xuác cuãa baån. Sûå nhiïåt tònh vaâ chên thaânh seä giuáp baån chiïëm àûúåc caãm tònh cuãa cûã toåa. Möåt baâi têåp luyïån ngùæn coá thïí laâm giaãm cùng thùèng trûúác khi bûúác vaâo thuyïët trònh. Thúâi gian thû giaän vaâi phuát trûúác khi bùæt àêìu thuyïët trònh seä giuáp baån têåp trung hún. Caâng coá nhiïìu cú höåi thuyïët trònh, baån caâng hoaân thiïån kyä nùng cuãa mònh hún. 66 Têån duång nùng lûúång cuãa baãn thên do traång thaái höìi höåp sinh ra àïí trònh baây baâi thuyïët trònh thïm söi àöång. 64 TÛÅ TRÊËN TÔNH BAÃN THÊN Trûúác möîi lêìn phaát biïíu, baån haäy thûåc hiïån möåt chuöîi caác àöång taác thû giaän nhêët àõnh. 65 Haäy tûúãng tûúång baån àang trònh baây möåt baâi thuyïët trònh maâ moåi ngûúâi rêët mong àúåi. Trûúác khi lïn thuyïët trònh, baån haäy daânh vaâi phuát àïí thûåc haânh möåt trònh tûå naâo àoá do baån àïì ra nhùçm tûå trêën tônh mònh. Baån haäy tûå nhùæc nhúã mònh nhûäng àiïìu sau àêy: Hêìu hïët, cûã toåa luön muöën àûúåc nghe möåt buöíi thuyïët trònh thaânh cöng, trûâ möåt söë ngûúâi coá thaái àöå khiïu khñch vò muåc àñch caá nhên. Noái caách khaác, phêìn lúán cûã toåa thûúâng àûáng vïì phña baån; Mùåc duâ hêìu hïët diïîn giaã àïìu caãm thêëy cùng thùèng trûúác khi lïn phaát biïíu, nhûng cûã toåa khöng cho laâ nhû vêåy; Baån coá möåt thöng àiïåp àïí chuyïín àïën cûã toåa, coá thïí dûúái daång thöng tin dûä kiïån, nhêån àõnh caá nhên hoùåc caã hai. Vaâ cûã toåa muöën nghe thöng àiïåp naây, nïn hoå àaä boã thúâi gian àïën nghe baån thuyïët trònh. Baån nïn ghi nhúá àiïìu naây àïí nêng cao sûå tûå tin, chöëng laåi nhûäng caãm xuác cùng thùèng; Baån haäy thêån troång vúái traång thaái tûå tin quaá mûác. Búãi vò, àiïìu naây coá thïí khiïën baån toã veã mònh laâ ngûúâi biïët nhiïìu vaâ thöng thûúâng cûã toåa khöng mêëy thiïån caãm vúái nhûäng kiïíu ngûúâi naây, mùåc duâ hoå rêët quan têm àïën chuã àïì baån thuyïët trònh.

52 TRÒNH BAÂY HIÏÅU QUAÃ BAÂI THUYÏËT TRÒNH GIAÃI TOÃA CÙNG THÙÈNG Trûúác khi bùæt àêìu baâi thuyïët trònh, baån haäy daânh thúâi gian àïí giaãi toãa caãm giaác cùng cûáng àang dêìn tñch tuå trïn gûúng mùåt vaâ nûãa trïn cuãa cú thïí. Baån coá thïí têåp nhûäng àöång taác àún giaãn nhû hònh veä dûúái àêy àïí xua tan caãm giaác cùng cûáng cuãa gûúng mùåt. Àiïìu naây seä haån chïë khaã nùng noái vêëp hoùåc noái lùæp àïí baâi thuyïët trònh àûúåc trònh baây roä raâng vaâ tröi chaãy hún. Vúái möîi àöång taác, baån nïn lùåp laåi vaâi lêìn cho àïën khi gûúng mùåt hoaân toaân àûúåc thû giaän. 67 Hñt möåt húi thêåt sêu, thû giaän, móm cûúâi vaâ tûâ tûâ bùæt àêìu thuyïët trònh. Hai haâm múã röång hïët mûác Hai mùæt múã to Keáo cùng caác cú traán Mñm chùåt möi laåi e NHÙN MÙÅT Cöë gùæng nhùn mùåt nhû thïí khuön mùåt bõ neán laåi giûäa cùçm vaâ traán. Baån haäy bùæt àêìu bùçng àöång taác nhñu maây, sau àoá giaän ra vaâ lùåp laåi vaâi lêìn nhû thïë. e NGÊÅM CHÙÅT HAI HAÂM Nhùæm chùåt hai mùæt, mñm maånh möi vaâ nhùn mùåt nhû thïí hai bïn bõ eáp vaâo. Duy trò àöång taác naây khoaãng 30 giêy röìi giaän ra. e MIÏÅNG MÚÃ RÖÅNG Mùæt vaâ miïång múã röång hïët mûác nhùçm keáo cùng caác cú trïn gûúng mùåt. Lùåp laåi àöång taác naây tûâ 2-3 lêìn. GIAÃM THIÏÍU CÙNG THÙÈNG VAÂO PHUÁT CUÖËI Nhûäng àöång taác hñt thúã àún giaãn vaâo nhûäng phuát cuöëi coá thïí giuáp baån kiïím soaát cú thïí töët hún vaâ nhúâ àoá giaãm búát traång thaái cùng thùèng. Têåp trung vaâo húi thúã coá thïí giuáp têm trñ cuãa baån bònh têm trúã laåi vaâ xua tan caác caãm giaác lo lùæng, cùng thùèng. Àïí coá àûúåc àiïìu àoá, baån haäy thûåc hiïån nhûäng àöång taác nhû hònh bïn. Hñt vaâo bùçng muäi Caãm giaác nhû ngûåc vêîn nùçm yïn khi hñt vaâo s BAÂI TÊÅP HÑT THÚÃ Nhùæm mùæt laåi, àùåt möåt tay lïn ngûåc vaâ möåt tay lïn võ trñ cú hoaânh. Hñt vaâo, baån caãm giaác cú hoaânh nêng lïn, sau àoá tûâ tûâ thúã ra. Baån haäy lùåp laåi baâi têåp naây trong vaâi lêìn. Caãm thêëy cú hoaânh nêng lïn khi hñt vaâo 49

53 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH TÖËC ÀÖÅ TRÒNH BAÂY 50 THUYÏËT TRÒNH MÖÅT CAÁCH TÛÅ TIN Caách trònh baây cuäng coá taác àöång rêët lúán àïën sûå thaânh cöng cuãa baâi thuyïët trònh. Khi thuyïët trònh, baån cêìn khúãi àêìu möåt caách maånh meä, êën tûúång, sau àoá sûã duång gioång àiïåu, nhõp àiïåu vaâ ngön ngûä cú thïí möåt caách húåp lyá àïí giuáp cûã toåa hiïíu roä hún nhûäng gò baån àang noái. Khi phaát biïíu, khöng nïn giú cao baâi thuyïët trònh e VÛÚÅT QUA TRAÅNG THAÁI CÙNG THÙÈNG Trûúác khi phaát biïíu, baån haäy kiïím tra àöå cao cuãa buåc àïí àaãm baão noá vûâa têìm vúái baån. Möåt söë ngûúâi thûúâng giú cao baâi phaát biïíu àïí che giêëu sûå cùng thùèng cuãa mònh. Baån haäy têåp thoái quen àïí baâi phaát biïíu trïn buåc vaâ haån chïë nhòn vaâo àoá. Trònh baây nhanh hoùåc chêåm seä thu huát sûå chuá yá cuãa cûã toåa, nhûng àûâng nïn tùng hay giaãm töëc àöå trònh baây maâ khöng coá chuã yá. Ngoaâi ra, baån nïn dûâng möåt vaâi giêy trûúác khi chuyïín sang yá khaác vaâ têån duång nhûäng dõp naây àïí giao tiïëp bùçng mùæt vúái cûã toåa. Àiïìu naây seä giuáp baån coá cú höåi nùæm bùæt caác phaãn ûáng cuãa hoå àöëi vúái baâi thuyïët trònh. Trong quaá trònh phaát biïíu, baån haäy noái vúái töëc àöå öín àõnh, chó nhêën gioång khi baån muöën nïu bêåt nhûäng yá quan troång. 68 Chia baâi thuyïët trònh thaânh nhûäng phêìn nhoã vaâ têåp trung phaát biïíu tröi chaãy, roä raâng. KHÚÃI ÀÊÌU MÖÅT CAÁCH TÛÅ TIN Cêìn àaãm baão rùçng, baån àûúåc giúái thiïåu vúái cûã toåa möåt caách êën tûúång. Lúâi giúái thiïåu töët seä taåo uy tñn cho baån, àöìng thúâi kñch thñch cûã toåa coá caãm giaác tröng chúâ vaâo nhûäng àiïìu baån sùæp trònh baây. Baån haäy tòm hiïíu ai laâ ngûúâi dêîn chûúng trònh vaâ cung cêëp nhûäng thöng tin cêìn thiïët vïì baån cho ngûúâi àoá. Ngoaâi ra, baån coá thïí yïu cêìu ngûúâi àoá giúái thiïåu trònh àöå chuyïn mön cuãa baån àöëi vúái chuã àïì thuyïët trònh. Baån haäy bùæt àêìu trònh baây phêìn múã àêìu möåt caách tûå tin, to roä, vúái töëc àöå bònh thûúâng vaâ cöë gùæng khöng nhòn vaâo baâi thuyïët trònh. Àiïìu naây seä giuáp baån xêy dûång khöng khñ tûå tin, cúãi múã vaâ löi cuöën, àöìng thúâi cho pheáp baån giao tiïëp bùçng mùæt vúái cûã toåa. Trûúác tiïn, baån nïn cöë gùæng nhòn bao quaát toaân böå cûã toåa àïí thu huát moåi ngûúâi chuá yá vaâo baâi thuyïët trònh. 69 Taåm dûâng möåt vaâi giêy trûúác khi baån chuyïín sang yá khaác.

54 TRÒNH BAÂY HIÏÅU QUAÃ BAÂI THUYÏËT TRÒNH VÊÅN DUÅNG NGÖN NGÛÄ CÚ THÏÍ Trong möîi khoaãnh khùæc, chuáng ta àïìu gûãi ài nhûäng thöng àiïåp khöng lúâi thïí hiïån caãm xuác vaâ yá àõnh cuãa mònh. Trong thuyïët trònh cuäng vêåy, chuáng ta coá thïí vêån duång ngön ngûä cú thïí àïí khùèng àõnh thïm thöng àiïåp muöën chuyïín taãi. Tuy nhiïn, baån nïn lûu yá luön giûä mònh trong tû thïë múã, khöng bùæt cheáo tay hoùåc taåo ra nhûäng raâo caãn giûäa baån vaâ cûã toåa. Sûã duång cûã chó cuãa baân tay vúái muåc àñch nhêën maånh, nhûng khöng laåm duång quaá mûác khiïën cûã toåa mêët têåp trung. Nïëu baån àang úã traång thaái thoaãi maái vaâ vêån duång ngön ngûä cú thïí möåt caách tûå nhiïn, thò thöng àiïåp chuyïín taãi seä tùng thïm sûác thuyïët phuåc àöëi vúái ngûúâi nghe. Àöìng thúâi, baån coá thïí giêëu ài sûå cùng thùèng, höìi höåp cuãa baãn thên. Giao tiïëp bùçng aánh mùæt taåo àûúåc möëi àöìng caãm vúái ngûúâi nghe Ngön ngûä cú thïí thoaãi maái thïí hiïån sûå tûå tin 70 Nïn kïí möåt cêu chuyïån haâi hûúác, phuâ húåp. Àiïìu naây seä giuáp baån caãm thêëy thoaãi maái. AÁo veát khöng caâi khuy thïí hiïån sûå phoáng khoaáng, söi nöíi Nhòn bao quaát cûã toåa Tay giú lïn àïí nhêën maånh àiïím quan troång e PHAÁT BIÏÍU MÖÅT CAÁCH TÛÅ TIN Tû thïë naây thïí hiïån diïîn giaã nùæm rêët vûäng chuã àïì thuyïët trònh vaâ qua àoá taåo àûúåc uy thïë vaâ löi cuöën sûå têåp trung cuãa cûã toåa. e THÏÍ HIÏÅN SÛÅ THÛ THAÁI Sau khi taåo àûúåc möëi àöìng caãm vúái cûã toåa, diïîn giaã thuyïët trònh rêët thû thaái vaâ cûã toåa chuá têm hún àïën nöåi dung maâ diïîn giaã àang trònh baây. e CÛÃ CHÓ PHUÂ HÚÅP Diïîn giaã giú tay lïn nhùçm nhêën maånh nhûäng àiïím quan troång vaâ thu huát toaân böå sûå chuá yá cuãa cûã toåa vaâo baâi thuyïët trònh. 51

55 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH GIAO TIÏËP BÙÇNG AÁNH MÙÆT Giao tiïëp bùçng aánh mùæt coá hiïåu quaã rêët töët trong viïåc xêy dûång möëi quan hïå thên mêåt giûäa moåi ngûúâi vúái nhau. Viïåc taåo bêìu khöng khñ thên thiïån trong buöíi thuyïët trònh laâ rêët quan troång. Baån haäy nhòn bao quaát toaân böå cûã toåa, cöë gùæng thu huát sûå chuá yá cuãa nhûäng ngûúâi ngöìi xa buåc phaát biïíu. Thöng thûúâng, nhiïìu diïîn giaã coá xu hûúáng nhòn nhiïìu vaâo mùæt cuãa caác cûã toåa toã ra quan têm vaâ hûáng thuá àïën baâi thuyïët trònh, vaâ boã qua caác cûã toåa coá thaái àöå trung lêåp hay chöëng àöëi. Baån nïn nhúá, nhûäng ngûúâi caãm thêëy mònh khöng àûúåc diïîn giaã quan têm àïën thûúâng coá xu hûúáng phaãn ûáng tiïu cûåc nhiïìu hún so vúái nhûäng ngûúâi àûúåc diïîn giaã chuá têm thu huát. HÛÚÁNG NHÒN VAÂO CÛÃ TOÅA f Haäy nhòn bao quaát toaân böå cûã toåa, àùåc biïåt lûu yá àïën nhûäng ngûúâi ngöìi úã caác haâng ghïë sau cuâng. Trûúác tiïn, baån nïn thiïët lêåp möëi giao tiïëp bùçng mùæt vúái nhûäng ngûúâi coá gûúng mùåt thên thiïån, khöng nïn nhòn lûúát qua àêìu cûã toåa trong khi thuyïët trònh. 71 Àêìu tiïn, baån haäy thiïët lêåp möëi giao tiïëp bùçng mùæt vúái nhûäng ngûúâi maâ baån caãm thêëy dïî tiïëp xuác nhêët. SÛÃ DUÅNG CÛÃ CHÓ Têìm nhòn cuãa cûã toåa thay àöíi tuây thuöåc vaâo quy mö cûã toåa, do àoá baån cêìn àiïìu chónh cûã chó cuãa mònh sao cho phuâ húåp. Vúái söë lûúång cûã toåa coá quy mö lúán, baån phaãi coá nhûäng àöång taác mang tñnh khuïëch trûúng cao múái coá thïí àaåt àûúåc hiïåu quaã hònh aãnh töët giöëng nhû hiïåu quaã maâ nhûäng cûã chó "thöng thûúâng" àûúåc sûã duång úã cûã toåa coá quy mö nhoã mang laåi. Vñ duå, khi muöën duâng cûã chó àïí nhêën maånh: "möåt mùåt... mùåt khaác...", baån haäy duâng cûã chó nhêën vai thay vò duâng khuyãu tay hay cöí tay àïí àaåt hiïåu quaã hònh aãnh phuâ húåp vúái cûã toåa coá söë lûúång lúán. Coá thïí thúâi gian àêìu baån thûåc hiïån khöng àûúåc tûå nhiïn, nhûng dêìn dêìn seä trúã thaânh thoái quen vaâ coá sûác thuyïët phuåc cao àöëi vúái cûã toåa. CAÁC HÛÚÁNG NHÒN 72 Giúái haån hûúáng nhòn cuãa diïîn giaã Hûúáng nhòn têåp trung vaâo gûúng mùåt thên thiïån trong söë caác cûã toåa Hûúáng nhòn têåp trung vaâo cûã toåa úã haâng ghïë cuöëi Hûúáng nhòn têåp trung vaâo cûã toåa úã giûäa phoâng Cöë gùæng giao tiïëp bùçng aánh mùæt vúái tûâng cûã toåa khi coá cú höåi. 52

56 TRÒNH BAÂY HIÏÅU QUAÃ BAÂI THUYÏËT TRÒNH REÂN LUYÏÅN CAÁC KYÄ NÙNG ÀÙÅC BIÏÅT Khi trúã thaânh möåt diïîn giaã chuyïn nghiïåp, baån coá thïí vêån duång nhiïìu kyä nùng ngön ngûä cú thïí àïí taåo ra nhiïìu êën tûúång khaác nhau trong moåi lônh vûåc nhû gioång noái, caách ûáng xûã, ngön tûâ... Thöng thûúâng, baån seä vêån duång têët caã caác kyä nùng cuâng möåt luác nhùçm thu huát sûå chuá yá cuãa cûã toåa. Vñ duå, khi muöën nhêën maånh möåt yá quan troång, baån cêìn sûã duång caác cêu ngùæn goån, suác tñch, àûáng thùèng ngûúâi vaâ cao gioång. Hoùåc khi muöën khúi gúåi sûå toâ moâ, têåp trung cuãa cûã toåa vïì nhûäng àiïìu baån sùæp tiïët löå, thò haäy dûúán ngûúâi vïì phña trûúác vaâ haå thêëp gioång xuöëng. Chùæc chùæn cûã toåa seä chùm chuá lùæng nghe, búãi vò cûã chó naây laâ dêëu hiïåu cho biïët baån sùæp chia seã nhûäng àiïìu bñ mêåt hoùåc sûå thuá võ naâo àoá. Nhûäng kyä nùng naây laâ nhên töë àûa àïën sûå thaânh cöng cuãa bêët kyâ diïîn giaã naâo. Vò thïë, baån haäy luyïån têåp thûúâng xuyïn àïí coá thïí sûã duång nhuêìn nhuyïîn, àöìng thúâi choån lûåa vaâ sûã duång chuáng sao cho phuâ húåp vúái möîi quy mö cûã toåa. Búãi vò, möåt söë kyä nùng coá thïí phuâ húåp vaâ àaåt hiïåu quaã töët vúái nhoám ngûúâi naây, nhûng laåi khöng coá taác duång vúái nhoám khaác. Sûã duång ngön ngûä àún giaãn, suác tñch àïí àaãm baão baâi thuyïët trònh roä raâng, dïî hiïíu. Sûã duång caách giao tiïëp bùçng mùæt àïí thu nhêån sûå phaãn höìi cuãa cûã toåa. Àùåc biïåt, nïn chuá yá àïën ngön ngûä cûã chó cuãa hoå, vò noá phaãn ûáng möåt caách trung thûåc nhêët. Ngùæt nhõp dûát khoaát vaâ coá chuã yá àïí cûã toåa coá thúâi gian chiïm nghiïåm nhûäng gò baån noái. Ûúác lûúång thúâi gian thuyïët trònh, hoùåc xem àöìng höì treo tûúâng (nïëu coá) thay vò cûá chùm chuá vaâo àöìng höì àeo tay cuãa baån. NÏN VAÂ KHÖNG NÏN Khöng nïn xin löîi cûã toåa vò lyá do baån chûa coá nhiïìu kinh nghiïåm thuyïët trònh. Khöng nïn noái luáng buáng hay ngêåp ngûâng. Khöng nïn mêët bònh tônh khi maåch trònh baây bõ giaán àoaån. Khöng nïn xuöëng gioång úã cuöëi cêu, búãi vò àiïìu naây coá yá nghôa nhûäng gò baån noái khöng chùæc chùæn lùæm. Khöng thuyïët trònh lan man, xa rúâi thöng àiïåp muöën chuyïín taãi, vò seä khiïën baån lêîn cûã toåa mêët têåp trung. 73 Haäy têåp thoái quen nhùæc laåi caác cêu, yá troång têm trong quaá trònh thuyïët trònh. 74 Haäy maånh daån sûã duång caác cûã chó phoáng khoaáng hoùåc ngùæt nhõp daâi. GIÚÁI HAÅN THÚÂI GIAN PHAÁT BIÏÍU Haäy thöng baáo trûúác thúâi gian dûå kiïën thuyïët trònh àïí cûã toåa biïët hoå cêìn têåp trung trong bao lêu. Vñ duå baån noái: "Chuáng ta chó coá 20 phuát, vò vêåy cho pheáp töi àûúåc ài thùèng vaâo vêën àïì..." Sau àoá, baån nhùæc laåi vúái cûã toåa rùçng thúâi gian thuyïët trònh diïîn ra àuáng dûå kiïën nhû: "Chuáng ta coân khoaãng 5 phuát nûäa. Vêåy àïí toám tùæt, cho pheáp töi noái rùçng..." Nïn baám saát nöåi dung gúåi yá cuãa baâi thuyïët trònh. Nïëu cûã toåa muöën àùåt cêu hoãi hoùåc toã ra khöng àöìng tònh vúái quan àiïím baån trònh baây, baån coá thïí noái vúái hoå seä traã lúâi sau vaâ tiïëp tuåc thuyïët trònh cho hïët baâi. 53

57 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH HÛÚÁNG ÀÏËN SÛÅ KÏËT THUÁC Trong khi thuyïët trònh, baån haäy liïåt kï ra nhûäng chó dêîn bùçng ngön tûâ vïì viïåc coân bao nhiïu vêën àïì cêìn trònh baây vaâ khi naâo baâi thuyïët trònh sùæp kïët thuác. Baån coá thïí sûã duång nhûäng cêu noái nhû: "Àêy laâ vêën àïì thûá ba trong söë böën vêën àïì töi seä trònh baây..." hoùåc "Vaâ bêy giúâ, trûúác khi traã lúâi caác cêu hoãi cuãa quyá võ, töi xin toám tùæt laåi nhûäng vêën àïì vûâa nïu...". Bùçng caách thöng baáo cho cûã toåa biïët baâi thuyïët trònh sùæp kïët thuác, baån coá thïí thu huát sûå têåp trung chuá yá cuãa cûã toåa trûúác khi toám lûúåc laåi caác vêën àïì chñnh. Trong phêìn toám lûúåc, baån nïn nhùæc laåi têët caã caác yá vaâ saáng kiïën quan troång àaä àïì cêåp trong baâi thuyïët trònh, búãi àêy laâ cú höåi cuöëi àïí cûã toåa ghi nhúá laåi nöåi dung baâi thuyïët trònh cuãa baån. Ngoaâi ra, àêy cuäng laâ khoaãng thúâi gian àïí cûã toåa xem xeát vaâ chuêín bõ caác cêu hoãi àùåt ra cho baån Khöng nïn vöåi vaâng rúâi phoâng khi baån àaä hoaân thaânh buöíi thuyïët trònh. 77 Luön kïët thuác baâi thuyïët trònh bùçng möåt cêu kïët luêån hay vaâ maånh meä. KÏËT LUÊÅN ÀAÅT HIÏÅU QUAÃ CAO Baâi thuyïët trònh àûúåc kïët thuác maånh meä, êën tûúång laâ rêët quan troång, búãi vò noá coá taác duång êën àõnh nhûäng suy nghô maâ cûã toåa coá àûúåc vïì baâi thuyïët trònh. Vò thïë, baån haäy àiïím laåi caác yá chñnh vûâa trònh baây nhùçm giuáp cûã toåa ghi nhúá roä raâng nhûäng àiïìu àoá. 75 Khöng nïn àïí caác hònh aãnh minh hoåa hiïín thõ quaá lêu, búãi noá coá thïí khiïën cûã toåa mêët têåp trung. NHÛÄNG VIÏÅC CÊÌN LAÂM 1. Noái roä vúái cûã toåa söë lûúång caác vêën àïì baån dûå àõnh trònh baây. 2. Àaãm baão thúâi gian thuyïët trònh diïîn ra àuáng dûå kiïën. 3. Àaánh dêëu nhûäng vêën àïì coá thïí boã hoùåc ruát ngùæn nïëu khöng àuã thúâi gian. 4. Nïëu baån quïn möåt söë yá, thò haäy lûúát qua luön, khöng nïn trònh baây vaâo cuöëi buöíi thuyïët trònh. LÛU LAÅI ÊËN TÛÚÅNG TÖËT ÀEÅP Chñnh êën tûúång cuöëi cuâng trong têm trñ ngûúâi nghe vïì baâi thuyïët trònh seä lûu laåi lêu nhêët, do àoá baån haäy àaãm baão phêìn kïët gêy êën tûúång maånh meä vaâ coá yá nghôa nhêët. Khi chuêín bõ baâi thuyïët trònh, baån haäy daânh thúâi gian chónh sûãa vaâ luyïån têåp nhûäng cêu kïët thuác baâi sao cho gêy êën tûúång nhêët àöëi vúái ngûúâi nghe. Trong phêìn kïët luêån, baån haäy kïët húåp caác kiïíu êm àiïåu, ngùæt nhõp vaâ caác ngön ngûä cú thïí sao cho thöng àiïåp chuyïín taãi thêëm sêu vaâo têm trñ ngûúâi nghe. Àöìng thúâi, àiïìu naây seä giuáp baån ngaây caâng trúã nïn chuyïn nghiïåp hún trong cöng viïåc thuyïët trònh.

58 TRÒNH BAÂY HIÏÅU QUAÃ BAÂI THUYÏËT TRÒNH CHUÊÍN BÕKÏËT THUÁC Khi kïët luêån baâi thuyïët trònh, baån cêìn traánh àûa ra nhûäng yá kiïën coá tñnh chêët voä àoaán. Nïn têåp trung trònh baây nhûäng thöng tin chñnh xaác vaâ àaä àûúåc minh chûáng roä raâng, àöìng thúâi khöng nïn àûa ra nhûäng luêån àiïím thuyïët trònh thiïn vïì yá kiïën caá nhên. Phêìn kïët luêån cêìn cùn cûá vaâo nhûäng thöng tin àaä trònh baây trong baâi. Nïëu sau phêìn thuyïët trònh coá phêìn traã lúâi cêu hoãi cuãa cûã toåa, baån haäy cêín thêån búãi vò àêy coá thïí laâ nguyïn nhên laâm giaãm hiïåu quaã nhûäng cêu kïët thuác baâi thuyïët trònh vöën àaä àûúåc chuêín bõ kyä lûúäng. Trong trûúâng húåp naây, baån nïn choån caách ghi nhêån möåt loaåt caác cêu hoãi cuãa cûã toåa, sau àoá traã lúâi toám lûúåc ngùæn goån, suác tñch vaâ nhùæc laåi caác yá chñnh cuãa baâi thuyïët trònh. Tay múã ra, thïí hiïån sûå nhiïåt tònh TRÒNH BAÂY PHÊÌN TOÁM TÙÆT f Trûúác khi toám lûúåc laåi baâi thuyïët trònh, baån haäy bûúác lïn phña trûúác caác thiïët bõ höî trúå nghe-nhòn (nïëu coá) àïí cûã toåa nhòn thêëy baån roä hún. Giûä daáng àûáng tûå tin vaâ àûa ra nhûäng cêu kïët luêån möåt caách dûát khoaát. 78 Sûã duång àiïåp êm àïí taåo êën tûúång töët khi trònh baây phêìn kïët luêån. 79 Khi chuyïín tûâ phêìn kïët luêån sang phêìn traã lúâi cêu hoãi, baån coá thïí taåm nghó trong khoaãng thúâi gian cho pheáp. KÏËT THUÁC MAÅNH MEÄ VAÂ ÊËN TÛÚÅNG Möåt kïët thuác maånh meä vaâ àaáng nhúá laâ yïëu töë quan troång quyïët àõnh sûå thaânh cöng cuãa baâi thuyïët trònh. Baån coá thïí tham khaão nhûäng lúâi khuyïn sau àêy khi thûåc hiïån phêìn kïët thuác baâi trònh baây cuãa mònh: Toám lûúåc baâi thuyïët trònh trong möåt hoùåc hai cêu. Khi toám lûúåc, phaãi hïët sûác ngùæn goån, búãi vò nhûäng cêu ngùæn vaâ maånh thûúâng coá hiïåu quaã trong viïåc thu huát sûå chuá yá cuãa ngûúâi nghe. Nhêën maånh vaâo caác cuåm tûâ troång têm. Ngùæt gioång sau nhûäng tûâ, cuåm tûâ àoá seä tùng thïm sûå quan troång cuãa chuáng. Ngoaâi ra, baån cuäng coá thïí nhêën maånh tûâ "vaâ" khi sùæp àïì cêåp àïën vêën àïì cuöëi cuâng trong baâi. Sûã duång àiïåp êm, viïåc lùåp laåi vaâi tûâ coá cuâng chûä caái múã àêìu seä khiïën cûã toåa dïî nhúá phêìn toám tùæt hún. Tuy nhiïn, baån chó nïn lùåp laåi töëi àa ba tûâ. 55

59 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA Thöng thûúâng, buöíi thuyïët trònh àûúåc töí chûác laâ vò lúåi ñch cuãa cûã toåa chûá khöng phaãi vò lúåi ñch cuãa diïîn giaã. Do àoá, baån haäy chùæc chùæn rùçng mònh biïët caách àoåc àûúåc phaãn ûáng cuãa cûã toåa cuäng nhû xûã lyá nhûäng phaãn ûáng àoá. XEÁT ÀOAÁN TÊM TRAÅNG CUÃA CÛÃ TOÅA Diïîn giaã nïn cöë gùæng àïën àõa àiïím thuyïët trònh súám àïí àaánh giaá têm traång cuãa cûã toåa. Coá thïí têm traång cuãa cûã toåa bõ taác àöång búãi caác phûúng tiïån di chuyïín, thúâi tiïët, hoaân caãnh khi àïën tham dûå buöíi thuyïët trònh... Ngoaâi ra, diïîn giaã nïn quan saát thaái àöå cuãa moåi ngûúâi àïí lûåa choån nhûäng phûúng caách tiïëp cêån àaåt hiïåu quaã nhêët. 80 Cöë gùæng lùæng nghe nhûäng diïîn giaã trònh baây trûúác àoá caâng nhiïìu caâng töët. THU HUÁT CÛÃ TOÅA Baån haäy cöë gùæng xeát àoaán têm traång cuãa cûã toåa, àùåc biïåt laâ cùn cûá vaâo nhûäng phaãn ûáng cuãa cûã toåa àöëi vúái caác diïîn giaã àaä trònh baây trûúác àoá, sau àoá xaác àõnh chiïën lûúåc phuâ húåp àïí chuyïín taãi thöng àiïåp cuãa baån nhùçm àaåt hiïåu quaã nhêët. Nïëu baån thêëy möåt söë cûã toåa toã ra mêët têåp trung hay uïí oaãi, haäy tòm caách khñch lïå hoå, chùèng haån àùåt cêu hoãi vaâ àïì nghõ moåi ngûúâi traã lúâi bùçng caách giú tay. Coân àöëi vúái cûã toåa coá thaái àöå thiïëu thên thiïån, baån coá thïí múã àêìu baâi thuyïët trònh bùçng caách noái àuâa hay kïí möåt cêu chuyïån vui, àöìng thúâi cöë gùæng phaát ài nhûäng tñn hiïåu tñch cûåc qua ngön ngûä cú thïí cuãa mònh. 81 Haäy àïí cûã toåa biïët baån caãm nhêån àûúåc caãm xuác cuãa hoå. 56

60 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA TÒM KIÏËM CAÁC DÊËU HIÏÅU Trong quaá trònh chuêín bõ, baån haäy chuá yá vaâ luyïån têåp viïåc thïí hiïån ngön ngûä cú thïí vaâ vêån duång noá trong khi thuyïët trònh. Vaâ luác àûáng trïn buåc, baån phaãi hoåc caách "àoåc" àûúåc ngön ngûä cú thïí cuãa cûã toåa. Baån haäy àïí yá àïën têët caã caác dêëu hiïåu, búãi vò möîi cûã toåa àïìu coá möåt caách thïí hiïån khaác nhau. Vñ duå, möåt söë coá thïí dûúán ngûúâi vïì phña trûúác khi àùåt ra caác cêu hoãi, trong khi möåt söë khaác laåi thu mònh trong ghïë vaâ mùæt nhòn vaâo möåt àiïím naâo àoá nhû àang suy nghô àiïìu gò khaác thuá võ hún. Thaái àöå bònh thaãn Hai tay khoanh trûúác ngûåc taåo caãm giaác ngùn caách, phoâng thuã Chên bùæt cheáo thïí hiïån thaái àöå tiïu cûåc e TÛ THÏË TIÏU CÛÅC Tû thïë lûng tûåa vaâo ghïë, tay khoanh trûúác ngûåc vaâ chên bùæt cheáo thïí hiïån sûå phaãn khaáng àöëi vúái diïîn giaã. NHÊÅN BIÏËT NHÛÄNG DÊËU HIÏÅU TÑCH CÛÅC Baån rêët dïî nhêån biïët nhûäng biïíu hiïån thïí hiïån sûå hûáng thuá cuãa cûã toåa, nhû àïí yá àïën nhûäng ngûúâi àang móm cûúâi, gêåt àêìu hoùåc dûúán ngûúâi vïì phña trûúác vaâ nhòn baån möåt caách chùm chuá. Neát mùåt cuãa hoå húi nhñu laåi cuäng coá thïí biïíu hiïån sûå têåp trung chuá yá. Nhûäng ngûúâi coá biïíu hiïån nhû vêåy àïìu coá khaã nùng àöìng caãm, àûáng vïì phña baån. Do àoá, baån haäy cöë gùæng thu huát vaâ löi cuöën hoå chuá yá, tham gia vaâo phêìn thuyïët trònh cuãa mònh. 82 Haäy thu huát cûã toåa bùçng caách thûúâng xuyïn àûa ra caác cêu hoãi sau nhûäng khoaãng thúâi gian nhêët àõnh. NHÊÅN BIÏËT NHÛÄNG DÊËU HIÏÅU TIÏU CÛÅC Cûã toåa coá rêët nhiïìu caách khaác nhau àïí biïíu löå sûå khöng àöìng tònh hay toã thaái àöå thiïëu thên thiïån. Vñ duå, baån haäy àïí yá àïën nhûäng biïíu hiïån nhû cûã toåa quay sang ngûúâi ngöìi bïn caånh vûâa thò thêìm vûâa liïëc nhòn baån khi àang diïîn thuyïët; nhûäng ngûúâi khoanh tay trûúác ngûåc vaâ trûåc tiïëp toã thaái àöå khöng àöìng tònh vúái baån; hay nhûäng ngûúâi àang nhòn lú àïînh lïn trêìn nhaâ hoùåc ra ngoaâi cûãa söí vaâ toã ra khöng hûáng thuá vúái phêìn thuyïët trònh cuãa baån. Tuy nhiïn, baån lûu yá nïëu chó chuá yá àïën möåt dêëu hiïåu àún leã, nhû möåt ngûúâi ngöìi bùæt cheáo chên, chûa chùæc nhûäng nhêån àõnh cuãa baån laâ àuáng. Vò vêåy, baån nïn nhòn vaâo toaân caãnh trûúác khi àûa ra kïët luêån chñnh xaác. Mùåt húi nhñu laåi thïí hiïån sûå têåp trung Thên trïn dûúán vïì phña trûúác Ngoán tay àan vaâo nhau, thïí hiïån àang tû duy s TÛ THÏË TÑCH CÛÅC Tû thïë dûúán ngûúâi vïì phña trûúác, khuyãu tay chöëng lïn àuâi, tay chöëng cùçm thïí hiïån ngûúâi nghe àang cên nhùæc vïì vêën àïì diïîn giaã vûâa trònh baây. 57

61 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH ÀOÅC CAÁC DÊËU HIÏÅU TRÏN GÛÚNG MÙÅT Àöëi vúái lônh vûåc ngön ngûä cú thïí, khuön mùåt laâ núi biïíu löå nhiïìu caãm xuác nhêët. Nïëu àûáng gêìn cûã toåa, baån coá thïí nhòn roä nhûäng biïíu hiïån rêët nhoã trïn gûúng mùåt cuãa hoå, nhû nhûúán maây, aánh mùæt thay àöíi hoùåc nhïëch möi. Baån nïn "àoåc" têët caã nhûäng biïíu hiïån naây kïët húåp töíng thïí vúái nhûäng biïíu hiïån cuãa ngön ngûä cú thïí. Búãi vò, möåt biïíu hiïån àún leã chûa chùæc àaä thïí hiïån chñnh xaác caãm xuác cuãa ngûúâi nghe. 83 Haäy chuá yá xem coá cûã toåa naâo khöng têåp trung àïën phêìn thuyïët trònh cuãa baån khöng. Veã mùåt trung dung, thïí hiïån ngûúâi naây chûa àõnh hònh yá kiïën Tay chöëng cùçm thïí hiïån sûå têåp trung Hai chên bùæt cheáo thïí hiïån sûå trêìm ngêm e TÛ THÏË TRUNG DUNG Tû thïë thû thaái quen thuöåc naây biïíu hiïån möåt tû duy múã. Ngûúâi naây vêîn chûa thiïn vïì yá kiïën naâo vaâ àang sùén loâng lùæng nghe tiïëp. ÀOÅC CAÁC CÛÃ CHÓ BÙÇNG TAY Caác cûã chó bùçng tay seä laâm tùng thïm hiïåu quaã cuãa baâi thuyïët trònh. Thöng qua caác cûã chó naây, diïîn giaã cuäng coá thïí nhêån biïët caãm xuác cuãa ngûúâi nghe. Àùåc biïåt trong phêìn traã lúâi cêu hoãi, baån haäy chuá yá àïën caác cûã chó bùçng tay cuãa nhûäng ngûúâi àùåt ra cêu hoãi. Nïëu khöng nhòn thêëy roä nhûäng cûã chó naây, baån coá thïí àïì nghõ ngûúâi hoãi àûáng lïn vaâ àûa ra cêu hoãi. Möîi cûã chó, hoaåt àöång cuãa möîi con ngûúâi êín chûáa möåt nöåi haâm vùn hoáa maånh meä. Do àoá, baån haäy ghi nhúá àiïìu naây khi diïîn giaãi ngön ngûä cûã chó cuãa ngûúâi khaác. Vñ duå, nïëu möåt ngûúâi àïën tûâ Bùæc Êu "khoa tay muáa chên" rêët maånh meä, coá nhiïìu khaã nùng ngûúâi àoá àang bõ kñch àöång maånh. Tuy nhiïn, baån seä thûúâng bùæt gùåp cûã chó vaâ àiïåu böå naây trong caác cuöåc àöëi thoaåi vúái nhûäng ngûúâi miïìn Nam chêu Êu nhûng khöng thïí hiïån yá nghôa nhû trïn. XÛÃ LYÁ NHÛÄNG TÒNH HUÖËNG BÊËT NGÚÂ Baån seä xûã lyá nhû thïë naâo nïëu trong luác thuyïët trònh xaãy ra möåt tiïëng nöí lúán? Hoùåc coá möåt cûã toåa bõ tai biïën maåch maáu? Mùåc duâ, khaã nùng xaãy ra nhûäng tònh huöëng naây trïn thûåc tïë rêët hiïëm, nhûng baån cuäng cêìn chuêín bõ tinh thêìn vaâ dûå phoâng nhûäng phûúng caách ûáng phoá, xûã lyá töët nhêët. Vò vêåy, trûúác khi bûúác vaâo thuyïët trònh, baån nïn tòm hiïíu vaâ kiïím tra võ trñ bêåt tùæt cêìu dao àiïån, löëi thoaát hiïím, núi àïí tuái cûáu thûúng, caách goåi cêëp cûáu... Àiïìu naây coá yá nghôa rêët quan troång, búãi vò hiïån nay nhûäng àõa àiïím töí chûác thuyïët trònh thûúâng úã nhûäng toâa nhaâ cao têìng, nhûäng núi têåp trung nhiïìu ngûúâi qua laåi nhêët. 58

62 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA SÛÃ DUÅNG ÀÖI TAI Àïí nhêån biïët ngön ngûä cú thïí cuãa cûã toåa, baån khöng chó nhêët thiïët dûåa vaâo àöi mùæt, maâ coân coá thïí sûã duång àöi tai cuãa mònh. Nhûäng êm thanh söåt soaåt tûâ phña haâng ghïë sau cuâng, hay tiïëng rêìm rò nhoã to cuãa cûã toåa coá thïí laâ dêëu hiïåu cho thêëy hoå khöng hûáng thuá hoùåc khöng hiïíu baâi thuyïët trònh cuãa baån. Khi diïîn thuyïët, baån thûúâng boã qua moåi thûá xung quanh àïí têåp trung vaâo baâi thuyïët trònh. Tuy nhiïn, àêy khöng phaãi laâ caách xûã lyá hay, töët nhêët nïëu coá thïí baån nïn chuá yá àïën nhûäng tiïëng àöång phaát ra tûâ cûã toåa. Búãi vò, àêy chñnh laâ dêëu hiïåu quan troång giuáp baån hiïíu àûúåc têm traång cuãa cûã toåa vaâo luác àoá. CHUÁ YÁ ÀÏËN NHÛÄNG ÀÖI CHÊN Tû thïë chên cuãa möåt ngûúâi thïí hiïån têm traång cuãa ngûúâi àoá möåt caách trung thûåc nhêët. Vñ duå, nïëu coá möåt cûã toåa ngöìi bùæt cheáo chên, rêët coá thïí ngûúâi àoá àang suy nghô vïì nhûäng àiïìu baån vûâa noái. Hai chên àïí saát nhau thïí hiïån sûå àöìng yá hoaân toaân. Thöng thûúâng trong phoâng höåi nghõ, cûã toåa àïìu ngöìi nïn cûã àöång cuãa hoå seä bõ haån chïë vaâ baån chó coá thïí thêëy nhûäng biïíu hiïån naây úã nhûäng ngûúâi ngöìi haâng ghïë àêìu tiïn. Tuy nhiïn, tû thïë chên cuãa nhûäng ngûúâi naây cuäng coá thïí giuáp baån nhêån biïët àûúåc phêìn naâo phaãn ûáng cuãa toaân böå cûã toåa àöëi vúái baâi thuyïët trònh cuãa baån. 84 Haäy chuá yá khi coá nhûäng tiïëng giêåm chên. Búãi vò, àiïìu naây cho thêëy cûã toåa àaä mêët hïët kiïn nhêîn. Tû thïë tò cùçm lïn nùæm tay thïí hiïån ngûúâi nghe àang rêët hûáng thuá Tû thïë cuãa àöi chên thïí hiïån sûå chuá yá e TÛ THÏË HAÂO HÛÁNG Tû thïë naây biïíu löå sûå quan têm hûáng thuá cuãa ngûúâi nghe. Thên ngûúâi ngaã vïì phña trûúác, tò cùçm lïn nùæm tay. Àöi chên àúä lêëy nûãa thên trïn, tùng cûúâng sûå bïìn vûäng cho tû thïë tñch cûåc naây. Hûúáng ngûúâi vïì phña trûúác biïíu löå sûå àöìng tònh f TÛ THÏË ÀÖÌNG TÒNH Hai tay buöng loãng, àöi chên àïí song song, neát mùåt thùèng thùæn vaâ cúãi múã. Tû thïë naây cho thêëy ngûúâi nghe hoaân toaân àöìng tònh vúái nhûäng gò baån àang thuyïët trònh. CHUÁ YÁ ÀÏËN THOÁI QUEN Ngön ngûä cú thïí cuãa möîi ngûúâi thûúâng vö tònh böåc löå têm traång thöng qua caác cûã chó nhoã theo thoái quen. Vñ duå, nhûäng ngûúâi àeo kñnh thûúâng xuyïn coá thoái quen àûa tay lïn chónh goång kñnh. Ngûúâi àeo àöìng höì thûúâng giú tay xem giúâ. Viïåc liïn tuåc nhòn xuöëng àöìng höì thûúâng cho thêëy ngûúâi àoá àaä mêët hïët hûáng thuá, thêåm chñ mêët kiïn nhêîn vúái diïîn giaã. Trong khi àoá, thoái quen cùæn buát hoùåc chónh goång kñnh laåi laâ biïíu hiïån cuãa sûå têåp trung suy nghô. Thöng thûúâng, khi cûã toåa ngöìi im vaâ khöng coá möåt haânh àöång naâo nhû trïn, rêët coá thïí hoå àang hoaân toaân bõ thu huát vaâ àöìng tònh vúái nhûäng gò diïîn giaã àang trònh baây. 59

63 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH Cho duâ gioång àiïåu hay yá àõnh cuãa ngûúâi hoãi thiïëu thiïån chñ, gay gùæt, baån cuäng nïn cöë gùæng giûä bònh tônh vaâ taåo sûå ön hoâa. XÛÃ LYÁ CAÁC CÊU HOÃI Àaä coá rêët nhiïìu buöíi thuyïët trònh gùåp thêët baåi do diïîn giaã xûã lyá caác cêu hoãi cuãa cûã toåa khöng thoãa àaáng. Do àoá, trong quaá trònh chuêín bõ baâi thuyïët trònh, baån nïn hoåc caách xûã lyá caác cêu hoãi mêîu khoá vaâ rùæc röëi àïí reân luyïån sûå tûå tin khi àûáng trûúác nhûäng cêu hoãi cuãa nhûäng cûã toåa "àöëi nghõch". NHÛÄNG ÀIÏÍMCÊÌN NHÚÁ Phêìn hoãi - àaáp cuäng quan troång khöng keám so vúái phêìn thuyïët trònh. Nghiïn cûáu kyä caác taâi liïåu thuyïët trònh vaâ thöng tin liïn quan seä giuáp baån lûúâng trûúác caác vêën àïì àûúåc hoãi. Hêìu hïët caác cêu hoãi cuãa cûã toåa àïìu coá muåc àñch chung, chûá khöng vò muåc àñch caá nhên. Sûå cùng thùèng coá thïí khiïën baån vöåi vaä traã lúâi. Vò thïë, haäy bònh tônh suy nghô trûúác khi àûa ra cêu traã lúâi. Nïëu cêìn, haäy àïì nghõ ngûúâi hoãi laâm roä nghôa cêu hoãi. Nïn traã lúâi tûâng cêu hoãi möåt. 85 Têåp traã lúâi möåt söë cêu hoãi do baån beâ, àöìng nghiïåp bêët chúåt nïu ra khi luyïån têåp thuyïët trònh. CHUÊÍNBÕKYÄ LÛÚÄNG Bûúác vaâo buöíi thuyïët trònh vúái tinh thêìn sùén saâng traã lúâi caác cêu hoãi cuãa cûã toåa laâ àiïìu rêët quan troång. Chòa khoáa thaânh cöng cho vêën àïì naây laâ úã chöî cöng taác nghiïn cûáu, xêy dûång vaâ soaån baãn thaão phaãi àûúåc tiïën haânh kyä lûúäng. Sau khi hoaân têët baãn dûå thaão, baån haäy àoåc laåi nhiïìu lêìn vaâ lûu yá tòm lúâi giaãi àaáp cho caác vêën àïì chûa àûúåc nhùæc àïën. Sau àoá, baån haäy thûã trònh baây baâi thuyïët trònh cuãa mònh cho baån beâ hoùåc àöìng nghiïåp nghe vaâ yïu cêìu hoå àùåt cêu hoãi. Haäy cöë gùæng traã lúâi caác cêu hoãi àoá vaâ nïëu cêìn nïn böí sung thïm thöng tin vaâo baâi thuyïët trònh. Tuy nhiïn, baån haäy lûúâng trûúác moåi khaã nùng, mùåc duâ baâi thuyïët trònh rêët töët, nhûng ngûúâi nghe vêîn coá thïí àùåt ra nhûäng cêu hoãi phûác taåp maâ baån chûa nghô àïën. LUÖN TOÃ RA TÛÅ TIN Nïëu möåt baâi thuyïët trònh hiïåu quaã coá thïí bõ phaá hoãng búãi phêìn hoãi - àaáp keám, thò möåt baâi thuyïët trònh trung bònh laåi coá thïí àïí laåi êën tûúång töët àeåp do diïîn giaã traã lúâi roä raâng vaâ xuêët sùæc moåi cêu hoãi cuãa cûã toåa. Àiïìu naây àùåc biïåt quan troång khi baån phaãi ngöìi xuöëng hoùåc chuyïín àïën möåt võ trñ khaác àïí traã lúâi cêu hoãi. Nïëu coá thïí, baån haäy àûáng lïn àïí traã lúâi vaâ giûä gioång noái àïìu. Àûâng "khoa tay muáa chên" quaá mûác hay coá nhûäng cûã chó khöng phuâ húåp nhû khoanh tay trûúác ngûåc, búãi chuáng khiïën cho baån tröng coá veã bõ àöång vaâ thuã thïë.

64 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA LUÖN GIÛÄ QUYÏÌN KIÏÍM SOAÁT Àûâng bao giúâ cho pheáp hai hay nhiïìu ngûúâi noái cuâng möåt luác, nïëu khöng tònh hònh rêët dïî vûúåt ngoaâi têìm kiïím soaát. Baån haäy thöng baáo roä chó coá thïí traã lúâi tûâng cêu hoãi, vñ duå: "Trûúác tiïn, xin àûúåc nghe cêu hoãi cuãa öng X., sau àoá töi seä quay laåi traã lúâi cêu hoãi cuãa baâ Y...". Baån cêìn tónh taáo àïí traánh bõ cuöën vaâo nhûäng cuöåc tranh luêån döng daâi vïì möåt khña caånh nhoã naâo àoá trong baâi thuyïët trònh. Nhûng nïëu moåi ngûúâi quan têm àïën vêën àïì naây, baån nïn àïí vaâo cuöëi buöíi thuyïët trònh (nïëu coân thúâi gian) thò haäy tiïëp tuåc thaão luêån. 88 Haäy bònh tônh chuyïín nhûäng cêu hoãi coá tñnh khiïu khñch trúã laåi vúái ngûúâi àùåt ra cêu hoãi àoá. 87 Nïëu ngûúâi àùåt cêu hoãi toã ra ruåt reâ hay cùng thùèng, baån haäy khen ngúåi vaâ khñch lïå hoå. ÛÁNG XÛÃ VÚÁI NGÛÚÂI ÀÙÅT CÊU HOÃI Cêìn nhêån biïët vaâ coá nhûäng caách ûáng xûã phuâ húåp vúái nhûäng kiïíu ngûúâi àùåt cêu hoãi khaác nhau. Ngûúâi hay phö trûúng thûúâng cöë chûáng toã hoå biïët nhiïìu hún baån; coân nhûäng ngûúâi dïî dao àöångå thûúâng voâng vo vaâ rêët ñt khi àùåt cêu hoãi trûåc tiïëp. Möîi kiïíu ngûúâi cêìn coá caách ûáng xûã khaác nhau. Chùèng haån, baån haäy gúåi yá cho nhûäng ngûúâi dïî dao àöång trúã laåi vêën àïì bùçng caách noái: "Àoá laâ möåt yá hay, noá àùåt ra cêu hoãi vïì..."; vaâ nïn choån caách cû xûã lõch sûå àöëi vúái nhûäng ngûúâi thñch phö trûúng, búãi hoå coá thïí gêy phiïìn toaái nïëu bõ kñch àöång. Baån haäy hoåc caách nhêån biïët nhûäng cêu hoãi àiïín hònh sau àïí coá thïí xûã lyá chuáng möåt caách hiïåu quaã: Cêu hoãi toám tùæt: "Toám laåi, nhûäng gò anh/chõ trònh baây laâ... Töi noái nhû thïë coá àuáng khöng?". Ngûúâi hoãi muöën toám lûúåc laåi nhûäng gò diïîn giaã vûâa trònh baây. Cêu hoãi trûåc tiïëp: "Anh/chõ laâm ún cho töi biïët vïì dõch vuå maâ cöng ty cung cêëp úã nûúác X?". Ngûúâi hoãi trûåc tiïëp àïì nghõ àûúåc cung cêëp thïm thöng tin. Cêu hoãi Töi vaâ cuãa Töi: "Khi meå töi thûã nghiïåm nhûäng gò baån noái, baâ thêëy hoaân toaân ngûúåc laåi. Anh/chõ giaãi thñch àiïìu naây NHÛÄNG KIÏÍU CÊU HOÃI THÛÚÂNG DUÂNG nhû thïë naâo?". Ngûúâi hoãi duâng kinh nghiïåm caá nhên àïí àùåt cêu hoãi. Cêu hoãi gùång: "Laâm thïë naâo maâ anh/chõ noái X, nhûng sau àoá laåi khùng khùng laâ Y?". Ngûúâi hoãi bùæt bñ nhùçm muåc àñch "àaánh baåi" diïîn giaã. Cêu hoãi thiïëu thiïån chñ: "Khi naâo thò cöng ty anh/chõ trúã laåi mûác cuãa nùm 1995?". Ngûúâi hoãi coá duång yá khöng töët. Cêu hoãi khoe khoang: "Anh/chõ àaä noái chuyïån naây vúái ngûúâi baån thên cuãa töi laâ X chûa?". Ngûúâi hoãi muöën chûáng toã khaã nùng gêy aãnh hûúãng cuãa mònh. 61

65 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH PHÊN TÑCH CÊU HOÃI Khi tiïëp nhêån möåt cêu hoãi, baån chó coá möåt khoaãnh khùæc rêët ngùæn àïí phên tñch baãn chêët cuãa noá. Àoá coá thïí laâ lúâi àïì nghõ baån toám lûúåc laåi baâi thuyïët trònh, hay àún giaãn laâ àïì nghõ baån cung cêëp thïm thöng tin, nhûng àïìu êín chûáa nguy cú ngûúâi hoãi àang dêîn duå baån sêåp bêîy cuãa hoå. Hoùåc coá khi ngûúâi hoãi chó muöën qua cêu hoãi àïí noái lïn chñnh kiïën cuãa mònh vïì vêën àïì thuyïët trònh; nïëu yá kiïën àoá tñch cûåc vaâ böí sung cho lêåp luêån cuãa baån, thò haäy toã ra lõch sûå vaâ ghi nhêån noá. Coân nïëu yá kiïën àoá khöng phuâ húåp, baån cuäng cêìn caãm ún ngûúâi hoãi vaâ chuyïín sang cêu hoãi tiïëp theo. KEÁO DAÂI THÚÂI GIAN Nïëu baån gùåp phaãi möåt cêu hoãi khoá, phûác taåp, thò haäy cöë gùæng giûä bònh tônh vaâ daânh ra möåt chuát thúâi gian àïí suy nghô thêåt kyä, hoùåc àûâng ngaåi xem laåi baâi thuyïët trònh cuãa mònh trûúác khi traã lúâi. Coân nïëu baån vêîn kiïím soaát àûúåc buöíi thuyïët trònh trong khi tòm lúâi giaãi àaáp, thò haäy giaãi thñch roä nguyïn nhên vaâ viïåc laâm cuãa baån àïí cûã toåa hiïíu. Hoùåc nïëu cêìn thiïët, baån haäy sûã duång thuã thuêåt trò hoaän, chùèng haån nhû uöëng nûúác, hùæng gioång, thêåm chñ lêëy muâi soa àïí lau mùåt... Àiïìu naây seä giuáp baån traánh àûúåc thúâi gian tröëng khi chûa tòm àûúåc cêu traã lúâi thñch húåp. 89 Khöng traã lúâi cêu hoãi cho möåt ngûúâi, maâ cho têët caã moåi ngûúâi coá mùåt taåi àoá. NHÛÄNG ÀIÏÍM CÊÌN NHÚÁ Haäy cöë gùæng traã lúâi töët caác cêu hoãi cuãa cûã toåa, qua àoá thïí hiïån kiïën thûác röång, sêu vaâ nêng cao uy tñn cuãa baån. Cûã toåa cêìn àûúåc biïët àêu laâ yá kiïën caá nhên cuãa baån vaâ àêu laâ nhûäng thöng tin àún thuêìn. Chuá yá traánh bõ löi keáo vaâo nhûäng cuöåc tranh caäi vúái ngûúâi hoãi, mùåc duâ giaã thuyïët cuãa hoå khöng hoaân toaân àûúåc chêëp nhêån. Caác cêu hoãi cêìn àûúåc xûã lyá dûåa trïn sûå tön troång vaâ lõch sûå. Möåt söë cêu hoãi khoá thûåc sûå vaâ chó coá thïí traã lúâi sau khi àaä nghiïn cûáu kyä. Vò vêåy, baån àûâng nïn ngêìn ngaåi heån traã lúâi vaâo lêìn sau. 62 ÛÁNG PHOÁ VÚÁI NHÛÄNG CÊU HOÃI KHÖNG THÏÍ TRAÃ LÚÂI NGAY ÀÛÚÅC Trong trûúâng húåp gùåp cêu hoãi khoá, baån khöng biïët cêu traã lúâi, hoùåc chó coá thïí nghiïn cûáu kyä múái traã lúâi àûúåc, thò haäy cöë gùæng thïí hiïån cho cûã toåa thêëy baån khöng toã ra phúát lúâ cêu hoãi àoá, vaâ haäy maånh daån noái nhûäng cêu nhû: Hiïån töi khöng coá cêu traã lúâi, nhûng töi coá thïí tra cûáu giuáp öng. Xin vui loâng cho töi àõa chó, töi seä liïn laåc vúái öng sau. Töi cêìn suy nghô möåt chuát. Chuáng ta coá thïí trúã laåi cêu hoãi naây vaâo luác cuöëi buöíi. Xin múâi cêu hoãi tiïëp theo. Töi khöng chùæc laâ mònh biïët roä cêu traã lúâi. Coá leä, chuáng ta haäy thaão luêån thïm vïì vêën àïì naây vaâo cuöëi buöíi thuyïët trònh. Thûåc sûå khöng coá cêu traã lúâi phên àõnh àuáng hoùåc sai roä raâng cho vêën àïì naây. Song caá nhên töi cho rùçng...

66 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA XÛÃ LYÁ NHÛÄNG CÊU HOÃI COÁ DUÅNG YÁ KHÖNG TÖËT Baån haäy caãnh giaác vúái nhûäng cêu hoãi àûúåc chuêín bõ sùén nhùçm muåc àñch vaåch ra nhûäng àiïím yïëu trong lêåp luêån, nhùçm laâm khoá diïîn giaã vaâ haå thêëp giaá trõ baâi thuyïët trònh. Vúái nhûäng cêu hoãi hêìu nhû khöng liïn quan àïën baâi thuyïët trònh, rêët coá thïí ngûúâi hoãi chó muöën khoe khoang kiïën thûác cuãa hoå, song noá cuäng coá thïí haå thêëp uy tñn cuãa baån, khiïën cûã toåa tin rùçng baån khöng hiïíu biïët nhiïìu vïì chuã àïì vûâa trònh baây. Àöëi vúái nhûäng cêu hoãi kiïíu naây, baån haäy chuêín bõ sùén möåt söë cêu traã lúâi nhû: "Höm nay, töi khöng àõnh àïì cêåp àïën caã khña caånh àoá cuãa vêën àïì...", hay: "Àêy laâ vêën àïì hoaân toaân taách biïåt vúái vêën àïì thuyïët trònh vaâ bêy giúâ töi khöng coá thúâi gian àïí thaão luêån noá...". Nhûäng cêu traã lúâi nhû vêåy, tuy coá veã lêín traánh, nhûng seä giaãm búát aáp lûåc lïn baån. 90 Chinh phuåc cûã toåa bùçng kiïën thûác sêu, röång cuãa mònh. 91 Khöng nïn toã thaái àöå keã caã vúái ngûúâi nghe. 92 Nïn chuêín bõ sùén möåt hoùåc hai cêu traã lúâi chi tiïët cho nhûäng cêu hoãi chùæc chùæn seä àûúåc nïu ra trong buöíi thuyïët trònh. ÛÁNG KHÊÍU Khi coá nhûäng cêu hoãi khaá chi tiïët vïì möåt khña caånh naâo àoá trong baâi thuyïët trònh, baån cêìn phaãi coá cêu traã lúâi tûúng àöëi kyä, cuå thïí. Nïëu cêu hoãi àoá khöng nùçm trong möëi quan têm chung cuãa caác cûã toåa, baån haäy àïì nghõ ngûúâi hoãi liïn laåc vúái baån sau khi kïët thuác buöíi thuyïët trònh. Ngûúåc laåi, nïëu baån caãm thêëy nöåi dung cêu traã lúâi coá ñch cho cûã toåa vaâ baån cuäng nùæm chùæc thöng tin, thò coá thïí ûáng khêíu möåt baâi thuyïët trònh nhoã, vúái yïu cêìu ngùæn goån, cêëu truác roä raâng vaâ àûúåc trònh baây lûu loaát khöng keám so vúái khi thûåc hiïån baâi thuyïët trònh chñnh thûác. LUÖN TRUNG THÛÅC VÚÁI CÛÃ TOÅA Thónh thoaãng, baån seä gùåp nhûäng cêu hoãi khoá cuãa cûã toåa vaâ khöng traã lúâi àûúåc. Àiïìu naây xaãy ra cuäng laâ chuyïån bònh thûúâng, vò vêåy baån haäy toã ra thùèng thùæn vaâ trung thûåc vúái cûã toåa. Nïëu baån khöng nùæm roä thöng tin, dûä kiïån àïí traã lúâi cêu hoãi, thò haäy thùèng thùæn thûâa nhêån àiïìu naây vúái cûã toåa, thay vò cöë gùæng trònh baây voâng vo, traánh neá. Àûâng bao giúâ àaáp laåi cêu hoãi àaåi loaåi nhû: "Töi seä àïì cêåp àïën vêën àïì naây úã phêìn sau...". Búãi vò, cûã toåa seä khöng bùçng loâng nïëu baån coá yá àõnh àaánh lûâa hoå, khi úã cuöëi buöíi thuyïët trònh baån khöng coá thúâi gian àïí àïì cêåp laåi cêu hoãi àoá, vaâ nhû vêåy uy tñn cuãa baån seä bõ giaãm suát rêët nhiïìu. Haäy thêím àõnh xem cêu traã lúâi thuêìn tuáy laâ nhûäng thöng tin, sûå kiïån hay liïn quan túái yá kiïën caá nhên. Nïëu laâ yá kiïën caá nhên, baån rêët dïî xûã lyá. Coân àöëi vúái cêu hoãi sûå kiïån, mùåc duâ baån khöng nùæm roä sûå kiïån, nhûng vêîn coá khaã nùng àûa ra cêu traã lúâi húåp lyá dûåa vaâo kinh nghiïåm hay àaánh giaá chuã quan cuãa baãn thên baån. 63

67 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH 94 Traánh nhòn vaâo mùæt cûã toåa quaá lêu, búãi àiïìu naây coá thïí gêy cho hoå sûå khoá chõu. ÛÁNG PHOÁ VÚÁI SÛÅ ÀÖËI NGHÕCH Baâi thuyïët trònh coá thïí khiïën cûã toåa coá nhûäng caãm xuác tñch cûåc maånh meä hoùåc chöëng àöëi quyïët liïåt vúái diïîn giaã. Àïí ûáng phoá vúái nhûäng trûúâng húåp naây, baån phaãi reân luyïån khaã nùng vûâa ûáng phoá hûäu hiïåu vúái nhûäng yá kiïën "àöëi nghõch" cöng khai, vûâa xûã lyá töët nhûäng yá kiïën àöìng tònh nhûng thêìm lùång. 93 Haäy nhúá sûå chöëng àöëi chó nhùçm vaâo yá kiïën cuãa baån, chûá khöng nhùçm vaâo baån. NHÊÅN BIÏËT NHÛÄNG KEÃ ÀÖËI NGHÕCH Baån nïn hoåc caách nhêån biïët nhûäng ngûúâi chuyïn cöë yá phaá röëi caác buöíi thuyïët trònh àïí lûåa choån caách àöëi phoá hûäu hiïåu nhêët vúái hoå. Nhûäng keã muöën gêy sûå chuá yá luön tòm caách chïë nhaåo baâi thuyïët trònh cuãa diïîn giaã àïí chûáng toã mònh thöng minh hún, trong khi nhûäng ngûúâi khaác coá thïí vö tònh hûúãng ûáng nhûäng kiïíu cêu hoãi chó vò muåc àñch gêy êën tûúång chûá khöng hïì coá duång yá xêëu àöëi vúái diïîn giaã. Àiïìu gêy phiïìn phûác nhêët cho diïîn giaã chñnh laâ nhûäng keã thñch vùån veåo, hoå khöng àöìng tònh vúái nhûäng gò vûâa àûúåc nghe vaâ toã ra gêy khoá dïî cho diïîn giaã. Khúãi àêìu baâi thuyïët trònh êën tûúång rêët töët Àaánh rúi baâi phaát biïíu xuöëng saân Taåm ngûng phaát biïíu, uöëng möåt húáp nûúác hoùåc thiïët lêåp laåi möëi quan hïå bùçng caách giao tiïëp bùçng mùæt vúái cûã toåa. Àiïìu naây coá thïí giuáp baån thay àöíi tònh hònh Toám lûúåc laåi caác vêën àïì vûâa trònh baây Duâng nhûäng vñ duå minh hoåa àïí laâm roä thïm caác vêën àïì àûúåc trònh baây Coá ngûúâi kïu lïn: "Chuyïån nhaãm nhñ!" Buöíi thuyïët trònh trúã nïn höîn loaån Thónh thoaãng kïí xen lêîn vaâi mêíu chuyïån vui 64

68 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA XÛÃ LYÁ NHÛÄNG KEÃ PHAÁ RÖËI Nhûäng keã phaá röëi thûúâng thïí hiïån úã moåi tònh huöëng, nhû quêëy röëi diïîn giaã bùçng nhûäng nhêån xeát tiïu cûåc hay ngùæt lúâi khi diïîn giaã àang trònh baây. Àïí xûã lyá nhûäng keã phaá röëi naây, baån cêìn lõch sûå nhûng cuäng nïn kiïn quyïët àuáng mûác. Muåc tiïu cuãa baån laâ löi keáo cûã toåa uãng höå mònh. Àêy laâ cöng viïåc khaá tïë nhõ, nhûng nïëu baån khöng xûã lyá töët, coá nguy cú nhûäng keã naây seä phaá hoãng buöíi thuyïët trònh cuãa baån. Hoùåc sûå phaá röëi seä lêy sang caác cûã toåa khaác coá mùåt taåi buöíi thuyïët trònh. Nïëu coá ngûúâi khaác baác boã nhûäng àiïìu baån vûâa trònh baây, thò haäy traánh tranh caäi vúái ngûúâi àoá, töët nhêët nïn àûa ra caác dûä kiïån, caác bùçng chûáng àïí laâm saáng toã vêën àïì àoá. Coân nïëu liïn quan àïën yá kiïën caá nhên, baån haäy trònh baây thùèng thùæn. Àêy laâ buöíi thuyïët trònh cuãa baån, nhûng cuäng nïn àïí cho nhûäng ngûúâi thñch hoãi gùång coá cú höåi noái lïn chñnh kiïën cuãa hoå. NHÛÄNG ÀIÏÍM CÊÌN NHÚÁ Tûác giêån seä khöng coá lúåi cho baån. YÁ kiïën cuãa têët caã moåi ngûúâi àïìu xûáng àaáng àûúåc lùæng nghe, ngay caã khi baån khöng àöìng tònh vúái yá kiïën àoá. Nïëu coá àiïím tûúng àöìng naâo giûäa baån vaâ keã phaá röëi thò haäy nhêën maånh noá. Nïn nhùæc laåi thöng àiïåp cuãa mònh vaâo cuöëi buöíi thuyïët trònh. 95 Nïëu baån trònh baây caác dûä kiïån, thò haäy àûa ra caác bùçng chûáng thuyïët phuåc. Toám lûúåc laåi caác yá chñnh cuãa baâi thuyïët trònh àïí kïët thuác Traã lúâi töët caác cêu hoãi cuãa cûã toåa e KIÏÍM SOAÁT MOÅI TÒNH HUÖËNG Hònh veä bïn minh hoåa hai chiïìu hûúáng diïîn biïën cuãa buöíi thuyïët trònh - möåt kïët quaã tiïu cûåc vaâ möåt kïët quaã tñch cûåc. Tuy khúãi àêìu baâi thuyïët trònh coá êën tûúång töët, nhûng do nhûäng keã phaá röëi hoùåc gùåp ruãi ro nïn buöíi thuyïët trònh chêëm dûát vúái tònh traång höîn loaån. Àïí kiïím soaát tònh thïë, baån haäy cöë gùæng giûä bònh tônh, tûå tin vaâ xûã lyá caác ruãi ro möåt caách kheáo leáo àïí tiïëp tuåc cöng viïåc thuyïët trònh. Duy trò sûå têåp trung cuãa cûã toåa seä giuáp baån coá thïí àaåt thaânh cöng trong moåi tònh huöëng. XÛÃ LYÁ CAÁC BÊËT ÀÖÌNG CUÃA CÛÃ TOÅA Trong suy nghô cuãa cûã toåa, baån laâ ngûúâi àoáng vai troâ hoâa giaãi nïëu caác cûã toåa xaãy ra caác bêët àöìng nghiïm troång, khiïën buöíi thuyïët trònh phaãi giaán àoaån. Àöëi vúái nhûäng trûúâng húåp naây, baån haäy cöë gùæng giaãm búát sûå cùng thùèng, àaãm baão vúái moåi ngûúâi ai cuäng coá cú höåi àûúåc phaát biïíu vaâ lêåp laåi trêåt tûå caâng súám caâng töët. Nhùæc moåi ngûúâi nhúá laåi muåc àñch cuãa buöíi thuyïët trònh àïí àûa hoå trúã laåi àuáng hûúáng ài cuãa baån. Haäy cöë gùæng chûáng toã cho moåi ngûúâi thêëy, baån coá khaã nùng kiïím soaát àûúåc tònh hònh. Tuy nhiïn, nïëu moåi chuyïån trúã nïn xêëu ài, baån haäy àïì nghõ moåi ngûúâi höî trúå, vñ duå àïì nghõ nhûäng thaânh viïn cuãa ban töí chûác giuáp àúä hoùåc chêëm dûát buöíi thuyïët trònh. 96 Nïëu baån àang ngöìi thuyïët trònh, haäy àûáng lïn àïí khùèng àõnh uy thïë cuãa mònh. 65

69 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH 97 Cöë gùæng tranh thuã möåt söë àiïím chung giûäa baån vaâ cûã toåa. 98 Haäy tû vêën cho ngûúâi hoãi nhûäng nguöìn taâi liïåu àïí khai thaác thöng tin. 99 Haäy taåm dûâng phaát biïíu àïí àúåi caác cêu hoãi, kïí caã khi chûa thêëy ai coá yá àõnh naây. ÛÁNG PHOÁ VÚÁI NHÛÄNG CÛÃ TOÅA KHÖNG HÛÚÃNG ÛÁNG Khi cûã toåa khöng hûúãng ûáng baâi thuyïët trònh khöng coá nghôa laâ hoå chöëng àöëi. Tuy nhiïn vúái nhiïìu diïîn giaã, thaâ hoå àûúng àêìu vúái nhûäng ngûúâi chöëng àöëi cöng khai hún laâ gùåp phaãi sûå im lùång khoá hiïíu cuãa cûã toåa. Trong tònh huöëng naây, diïîn giaã thûúâng suy àoaán nguyïn nhên cûã toåa khöng toã thaái àöå gò laâ do baâi thuyïët trònh khöng hïì gêy ra sûå hûáng thuá naâo vaâ têët nhiïn khöng àem laåi hiïåu quaã töët. Àiïìu naây khöng hùèn laâ àuáng, vò coá thïí cûã toåa khöng hûúãng ûáng chó do hoå thuöåc kiïíu ngûúâi nhû vêåy. Àöëi vúái buöíi thuyïët trònh coá chuã toåa, baån khöng cêìn lo lùæng vïì àiïìu naây vò chuã toåa coá thïí àïì nghõ cûã toåa àùåt cêu hoãi, hoùåc àûa ra cêu hoãi cuãa riïng mònh. Nhûng nïëu khöng coá chuã toåa, baån cuäng coá thïí trûåc tiïëp hoãi cûã toåa möåt söë cêu hoãi chung chung àïí khuyïën khñch hoå traã lúâi. XÛÃ LYÁ CAÁC CÛÃ TOÅA ÀÖËI NGHÕCH Cûã toåa toã thaái àöå àöëi nghõch vúái baâi thuyïët trònh cuãa diïîn giaã coá thïí do nhiïìu nguyïn nhên khaác nhau, vñ duå nhû khöng àöìng tònh vúái nhûäng àaánh giaá àûúåc nïu trong baâi thuyïët trònh, bûåc mònh vúái diïîn giaã trûúác àoá hay chó vò hoå phaãi ngöìi nghe baâi thuyïët trònh cuãa baån trong khi muåc àñch hoå àïën àêy chó muöën nghe baâi thuyïët trònh cuãa ngûúâi khaác... Möåt thuã thuêåt baån coá thïí vêån duång àïí xûã lyá thaái àöå chöëng àöëi cuãa cûã toåa laâ haäy chêëp nhêån noá, àöìng thúâi cöë gùæng xua tan aác caãm cuãa nhûäng ngûúâi chöëng àöëi bùçng thaái àöå chên thaânh vaâ cúãi múã cuãa baån, hoùåc àïì nghõ cûã toåa coá thaái àöå cöng bùçng vaâ khöng phaán xeát gò trong khi baån àang thuyïët trònh. Möåt thuã thuêåt khaác laâ nhúâ möåt söë baån beâ hay àöìng nghiïåp cuãa baån laâm cûã toåa vaâ khai maâo cuöåc thaão luêån bùçng nhûäng cêu hoãi àaä chuêín bõ sùén. Nhûäng ngûúâi naây cuäng coá thïí àûa ra möåt söë cêu hoãi phûác taåp vaâ baån traã lúâi möåt caách tröi chaãy, maånh meä. Àiïìu naây rêët coá sûác thuyïët phuåc àöëi vúái nhûäng cûã toåa khoá chõu àoá. 100 Nïn trung thûåc, nïëu khöng cûã toåa seä nhanh choáng nhêån ra sûå thiïëu chên thaânh cuãa baån vaâ tûâ àoá uy tñn cuãa baån seä bõ giaãm suát. NHÛÄNG KHAÁC BIÏÅT VÏÌ VÙN HOÁA Àöi khi cûã toåa coá thaái àöå chöëng àöëi khi diïîn giaã vö tònh mùæc phaãi nhûäng sú suêët vïì vùn hoáa. Àöëi vúái ngûúâi phûúng Têy, haânh àöång chó bùçng ngoán tay troã nhùçm nhêën maånh möåt àiïím naâo àoá àûúåc xem laâ bònh thûúâng, nhûng àöëi vúái möåt söë ngûúâi chêu AÁ, thò haânh àöång naây àûúåc xem laâ haânh vi thö löî, xuác phaåm àïën hoå. 66

70 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA ÛÁNG XÛÃ VÚÁI BAÁO CHÑ Trong trûúâng húåp baån phaát biïíu taåi nhûäng höåi nghõ lúán hay àaåi diïån cho cöng ty/töí chûác taåi buöíi hoåp baáo, thò nïn cöë gùæng ûáng xûã vúái giúái baáo chñ möåt caách tûå tin. Traã lúâi caác cêu hoãi möåt caách nheå nhaâng, lõch sûå vaâ thöng minh, àöìng thúâi cêín troång khöng àïí phoáng viïn múám lúâi cho mònh. Baån coá thïí nhêën maånh möåt söë cêu noái nhû sau: Quan àiïím cuãa töi àaä àûúåc noái roä Àoá khöng phaãi laâ nhûäng gò trong baâi phaát biïíu. Töi nghô laâ luác naây töi àaä noái. Töi xin nhùæc laåi khöng coân gò àïí böí sung thïm... nhûäng gò vûâa trònh baây... Anh/chõ àaä nïu àûúåc möåt yá quan troång, nhûng caá nhên töi thò cho rùçng... Töi àaánh giaá cao nhûäng gò anh/chõ àaä trònh baây, song töi caãm thêëy cêìn nhêën maånh rùçng... RUÁT KINH NGHIÏÅM TÛÂ BAÃN THÊN Àïí xûã lyá hiïåu quaã khi gùåp phaãi nhûäng cêu hoãi phûác taåp hay thaái àöå chöëng àöëi cuãa cûã toåa trong luác thuyïët trònh, diïîn giaã cêìn phaãi reân luyïån, hoåc hoãi möåt söë kyä nùng cêìn thiïët. Baån haäy ruát kinh nghiïåm tûâ nhûäng sai lêìm cuãa baãn thên, tûâ nhûäng tònh huöëng cuå thïí trong cuöåc söëng. Baån àaä ûáng phoá nhûäng tònh huöëng xêëu nhû thïë naâo? Baån coá suy nghô kyä vïì tònh huöëng àoá trûúác khi ûáng phoá khöng? Àiïìu gò seä xaãy ra khi cûã toåa phaát ra möåt traâng cûúâi chïë giïîu nhùçm haå thêëp uy tñn cuãa baån? Giaãi phaáp töët nhêët àöëi vúái trûúâng húåp naây laâ vêån duång oác haâi hûúác cuãa baån, tuyïåt àöëi khöng traã àuäa cûã toåa, nïëu khöng tònh traång seä caâng töìi tïå hún. Nïëu baån biïët baâi thuyïët trònh cuãa mònh coá nhiïìu khaã nùng seä kñch àöång sûå chöëng àöëi cuãa cûã toåa, haäy cöë gùæng lûúâng trûúác thaái àöå vaâ haânh àöång chöëng àöëi cuãa hoå àïí lûåa choån caách ûáng phoá. Ngoaâi ra, baån haäy àïì nghõ caác àöìng nghiïåp, baån beâ àûa ra nhûäng cêu hoãi khoá vaâ têåp traã lúâi cho thêåt suön seã. Kinh nghiïåm caâng nhiïìu, baån caâng coá khaã nùng ûáng phoá töët vúái nhûäng tònh huöëng khoá trong khi thuyïët trònh. NHÛÄNG ÀIÏÍM CÊÌN NHÚÁ Cöë gùæng giûä bònh tônh khi àöëi mùåt vúái thaái àöå chöëng àöëi cuãa cûã toåa. Àiïìu naây seä giuáp baån ngùn chùån àûúåc tònh traång cùng thùèng trong buöíi thuyïët trònh. Chó traã lúâi nhûäng cêu hoãi do cûã toåa nïu ra, thay vò nhûäng cêu hoãi baån mong muöën àûúåc traã lúâi. Cêu traã lúâi cêìn ngùæn goån, nhêët laâ khi baån biïët coá nhiïìu ngûúâi khaác cuäng muöën àùåt cêu hoãi. Khöng loaåi trûâ khaã nùng àùçng sau sûå chöëng àöëi vaâ phaãn khaáng cuãa cûã toåa laâ vò muåc àñch caá nhên. Coá thïí têån duång sûå yïn lùång àïí khñch lïå, àöång viïån cûã toåa àùåt cêu hoãi. 101 Thû giaän taåi chöî, nhûng toã ra sùén saâng, haâo hûáng khi trúã laåi baâi thuyïët trònh cuãa mònh. 67

71 KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH ÀAÁNH GIAÁ KYÄ NÙNG THUYÏËT TRÒNH CUÃA BAÃN THÊN Kyä nùng thuyïët trònh cuãa baån seä ngaây caâng hoaân thiïån hún nïëu baån thûúâng xuyïn têåp luyïån. Haäy xem möîi lêìn thuyïët trònh laâ dõp têåp luyïån cho lêìn thuyïët trònh tiïëp theo. Baån coá thïí tûå mònh àaánh giaá nùng lûåc thuyïët trònh cuãa baãn thên bùçng caách traã lúâi nhûäng cêu hoãi sau. Haäy traã lúâi nghiïm tuác vaâ trung thûåc: nïëu cêu traã lúâi cuãa baån laâ: "Khöng bao giúâ", àaánh dêëu vaâo ö söë "1"; nïëu laâ: "Luön luön", àaánh dêëu ö söë "4"... Sau khi hoaân têët, baån haäy cöång têët caã söë àiïím laåi vaâ xem baãng phên tñch sau àïí biïët àûúåc khaã nùng thuyïët trònh cuãa baån úã mûác àöå naâo. Tûâ àoá, baån coá thïí àaánh giaá chñnh xaác nùng lûåc thûåc sûå cuãa baãn thên vaâ tòm ra nhûäng mùåt coân yïëu àïí caãi thiïån chuáng. 1 Töi daânh ra àuã thúâi gian àïí tiïën haânh caác cöng viïåc nghiïn cûáu vaâ chuêín bõ möåt caách kyä lûúäng. 2 LÛÅA CHOÅN 1. Khöng bao giúâ 2. Thónh thoaãng 3. Thûúâng xuyïn 4. Luön luön Töi sùæp xïëp caác tû liïåu theo nhûäng yá chñnh cuãa baâi thuyïët trònh Sau khi luyïån têåp möåt vaâi lêìn, baâi thuyïët trònh vêîn toã ra múái meã àöëi vúái töi. 4 Töi sûã duång caác thiïët bõ àïí höî trúå hònh aãnh minh hoåa vaâ tùng sûác thuyïët phuåc cho caác yá chñnh trong baâi thuyïët trònh Töi àïën àõa àiïím thuyïët trònh súám àïí nghe caác baâi phaát biïíu trûúác àoá. 6 Ngay khi bùæt àêìu baâi thuyïët trònh, töi thu huát àûúåc sûå chuá yá cuãa cûã toåa

72 KIÏÍM SOAÁT CÛÃ TOÅA 7 Töi phaát biïíu vúái gioång noái vaâ nhõp àiïåu phuâ húåp vúái cûã toåa. 8 Töi phaát biïíu lûu loaát vaâ tûå tin trong suöët buöíi thuyïët trònh Khi thuyïët trònh, töi coá giao tiïëp bùçng mùæt vúái moåi cûã toåa ngöìi úã caác võ trñ khaác nhau. 10 Baâi thuyïët trònh cuãa töi khiïën cûã toåa thêëy hûáng thuá vaâ hoå àùåt nhiïìu cêu hoãi Töi vêîn giûä àûúåc bònh tônh khi ûáng xûã vúái nhûäng ngûúâi chöëng àöëi hoùåc gêy rùæc röëi. 12 Cêu traã lúâi cuãa töi luön ài thùèng vaâo yá chñnh vaâ giûä àûúåc sûå quan têm cuãa cûã toåa PHÊN TÑCH Sau khi hoaân thaânh baâi tûå àaánh giaá, haäy töíng kïët söë àiïím coá àûúåc vaâ so saánh vúái baãng phên tñch dûúái àêy. Duâ baån àaä àaåt túái thaânh cöng úã mûác naâo ài nûäa, vêîn luön coá nhûäng lônh vûåc cêìn phaãi caãi thiïån thïm. Xaác àõnh nhûäng mùåt coân yïëu, vaâ xem laåi nhûäng phêìn liïn quan trong cuöën saách àïí coá àûúåc nhûäng lúâi khuyïn, chó dêîn böí ñch, tûâ àoá tûå mònh taåo dûång vaâ reân giuäa caác kyä nùng cêìn thiïët : Haäy têån duång moåi cú höåi hoåc hoãi tûâ nhûäng sai lêìm cuãa mònh, daânh nhiïìu thúâi gian hún vaâo viïåc chuêín bõ vaâ luyïån têåp cho caác buöíi thuyïët trònh vïì sau : Nhòn chung baån coá kyä nùng thuyïët trònh töët, nhûng vêîn coân möåt söë àiïím cêìn àûúåc caãi thiïån : Baån coá kyä nùng thuyïët trònh töët, nhûng àûâng tûå maän. Tiïëp tuåc chuêín bõ vaâ luyïån têåp kyä caâng trûúác möîi buöíi thuyïët trònh. 69