Microsoft Word - cam nang an toan suc khoe.doc

Bản ghi

1 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 1 Tottochan - Cö beá bïn cûãa söí Tetsuko Kuroyanagi

2 Tetsuko Kuroyanagi 2 MUÅC LUÅC LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU... 4 LÚÂI TAÁC GIAÃ GÛÃI BAÅN ÀOÅC VIÏÅT NAM... 6 CHÛÚNG MÖÅT - NHAÂ GA... 8 CHÛÚNG HAI - CÖ BEÁ BÏN CÛÃA SÖÍ CHÛÚNG BA - TRÛÚÂNG MÚÁI CHÛÚNG BÖËN - THÊÌY HIÏÅU TRÛÚÃNG CHÛÚNG NÙM - GIÚÂ ÙN TRÛA CHÛÚNG SAÁU - TOTTOCHAN BÙÆT ÀÊÌU ÀI HOÅC CHÛÚNG BÊÍY - CÖ BEÁ TRÏN CON TAÂU CHÛÚNG TAÁM - BAÂI HOÅC ÚÃ TRÛÚÂNG TÖ-MÖ-E CHÛÚNG CHÑN - THÛÁC ÙN CUÃA BIÏÍN VAÂ CUÃA ÀÊËT CHÛÚNG MÛÚÂI - NHAI CHO KÔ CHÛÚNG MÛÚÂI MÖÅT - CUÖÅC DAÅO CHÚI ÚÃ TRÛÚÂNG CHÛÚNG MÛÚÂI HAI - BAÂI HAÁT CUÃA TRÛÚÂNG CHÛÚNG MÛÚÂI BA - DOÅN ÀI CHO SAÅCH SEÄ CHÛÚNG MÛÚÂI BÖËN - TÏN CUÃA TÖT-TÖ-CHAN CHÛÚNG MÛÚÂI LÙM - CAÁC DIÏÎN VIÏN HAÂI KÕCH CUÃA ÀAÂI PHAÁT THANH CHÛÚNG MÛÚÂI SAÁU - MÖÅT TOA XE KHAÁC LAÅI TÚÁI CHÛÚNG MÛÚÂI BÊÍY - BÏÍ BÚI CHÛÚNG MÛÚÂI TAÁM - PHIÏËU BAÁO ÀIÏÍM CHÛÚNG 19. KYÂ NGHÓ HEÂ BÙÆT ÀÊÌU CHÛÚNG 20. MÖÅT CUÖÅC PHIÏU LÛU MAÅO HIÏÍM... 60

3 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 3 CHÛÚNG 21 - THÛÃ THAÁCH LOÂNG DUÄNG CAÃM CHÛÚNG 22. PHOÂNG DIÏÎN TÊÅP CHÛÚNG 23 - CHUYÏËN ÀI SUÖËI NÛÚÁC NOÁNG CHÛÚNG 24 - BÖÅ MÖN THÏÍ DUÅC NGHÏÅ THUÊÅT CHÛÚNG 25 - THÛÁ CON THÑCH NHÊËT CHÛÚNG 26 - QUÊÌN AÁO XOAÂNG XÔNH NHÊËT CHÛÚNG 27- TA-KA-HA-SI... 85

4 Tetsuko Kuroyanagi 4 LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU Baån àoåc Viïåt Nam thên mïën, Töi vö cuâng hên haånh àûúåc giúái thiïåu cuöën saách quyá cuãa möåt ngûúâi quen thên maâ töi hïët sûác yïu mïën, chõ Teát-su-kö Ku-rö-y-ana-gi, sûá giaã thiïån chñ cuãa UNICEF. Àêy khöng phaãi laâ lêìn àêìu tiïn baån gùåp ngûúâi phuå nûä tuyïåt diïåu naây, búãi chõ àaä sang thùm Viïåt Nam thaáng 11 nùm Qua chuyïën ài thùm àoá nhiïìu baån àaä biïët chõ laâ möåt nghïå syä truyïìn hònh rêët mûåc taâi hoa, Chûúng trònh phoãng vêën hùçng ngaây cuãa Teát-su-kö àûúåc khaán giaã Nhêåt Baãn àaánh giaá cao vaâ yïu mïën. Laâ ngûúâi nöíi tiïëng nhû vêåy song vïì nhiïìu phûúng diïån khaác chõ laåi coân àùåc biïåt hún nûäa. Qua cuöën saách gêìn nhû tûå truyïån cuãa chõ phêìn lúán chuáng ta àaä nghô chõ Kurö-y-a-na-gi laâ Töt-tö-chan, ngûúâi maâ loâng nhên hêåu, niïìm tinm khaát voång àaä àûúåc mö taã taâi tònh qua tûâng trang saách. Töi laåi lêëy laâm hên haånh gêëp böåi vò Böå Giaáo Duåc Viïåt Nam coá saách kiïën cho dõch vaâ in taåi Viïåt Nam cuöën Töt-tö-chan vúái sûå taâi trúå cuãa UNICEF vaâ àùåc biïåt cho treã em coá têåt. Vaâ cuöëi cuâng töi xin têët caã caác baån àoåc nhúá cho rùçng Töt-töchan lúán lïn úã möåt àêët nûúác bõ chiïën tranh taân phaá, phaãi traãi qua nhiïìu khoá khùn gian khöí. Qua cuöën saách naây, töi tin chùæc rùçng chõ seä chinh phuåc àûúåc traái tim möîi möåt chuáng ta, seä coá thïm nhiïìu baån múái vaâ seä phaát huy àûúåc truyïìn thöëng hoâa bònh. M.TA-RI-CÚ PHA-RU-KI Àaåi diïån UNICEF (Quyä nhi àöìng Liïn hiïåp quöëc) taåi Viïåt Nam Dear Vietnamese Readers, It gives me great pleasure to introduce to you this lovely book, written by a fond acquaintance of mine, Ms.Tetsuko

5 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 5 Kuroyanagi, UNICEF Goodwill Ambassador. It is not the first time you have met this great lady, as she visited Viet Nam in November From that visit a lot of you will know that she is a very successful Hapanese television personalitym whose daily interview programme Tetsuko Room is highly appreciated and loved by her Japanese audience. But she is special in many more ways than being famuoi. Through her almost autobiographical book, most of us have started to think of Ms. Kuroyanagi as Totto-chan, whose kindness, belidfs and aspirations have been aptly described in the following pages. I am doubly proud of this book, as the Ministry of Education has taken the initiative of having Totto-chan translated ank especially because the proceeds will be used to help build a special school for handicapped children. In a closing note, I would also like to ask all readers to bear in mind that Totto-chan grew up in a nation ravaged by war, experiencing many difficulties and hardships. Through this book I am sure she will steal her way into the hearts of all of you, make many friends and spread the tradition of peace. M. Tarique Farooqui

6 Tetsuko Kuroyanagi 6 LÚÂI TAÁC GIAÃ GÛÃI BAÅN ÀOÅC VIÏÅT NAM Trûúâng tiïíu hoåc maäi maäi laâ núi töi yïu thñch nhêët vaâ khöng coá ngûúâi naâo aãnh hûúãng àïën töi nhiïìu hún thêìy hiïåu trûúãng trûúâng àoá. Töi àùåc biïåt vui laâ cuöën Töt-tö-chan, cö beá bïn cûãa söí cuãa töi viïët vïì ngöi trûúâng naây, vïì thêìy hiïåu trûúãng àïën vúái treã em Viïåt Nam. Töi xin baây toã loâng biïët ún túái Böå Giaáo duåc Chñnh phuã Viïåt Nam vaâ Nhaâ Xuêët baãn Kim Àöìng vïì viïåc xuêët baãn cuöën saách TÖËT-TÖ-CHAN bùçng tiïëng Viïåt vaâ caãm ún UNICEF àaä àúä àêìu xuêët baãn cuöën saách naây. Töi àaä gùåp nhiïìu treã em úã Haâ Nöåi vaâ thaânh phöë Höì Chñ Minh khi thùm Viïåt Nam nùm 1988 vúái tû caách Sûá giaã Thiïån chñ UNICEF. Nhiïìu treã em töi àaä gùåp àang phaãi chõu nhûäng hêåu quaã cuãa chiïën tranh caã vïì vêåt chêët, tinh thêìn cuäng nhû thïí chêët. Töi àaä biïët sûå khuãng kiïëp cuãa chiïën tranh. Nhûng treã em Nhêåt Baãn ngaây nay khöng biïët àiïìu àoá. Nhiïìu treã em Nhêåt Baãn bùæt àêìu hiïíu khi àoåc cuöën saäh cuãa töi viïët vïì ngöi trûúâng cuãa mònh. Töi mong muöën möîi treã em trïn traái àêët naây àïìu coá àiïìu kiïån lúán lïn trong tònh yïu, sûå chùm soác, àûúåc hoåc haânh, khöng phaãi chõu àoái khöí vaâ súå haäi vaâ vò muåc àñch àoá töi seä tiïëp tuåc laâm viïåc hïët sûác mònh. Xin gûãi lúâi chaâo thên aái. Tö-ky-ö ngaây 12 thaáng 6 nùm 1989 TEÁT-SU-KÖ KU-RÖ-Y-A-NA-GI

7 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 7 Author's Message to Viernamese Readers My elementary school has always been my favourite place, and no one has had more impact on my life than the headmaster of my elementary school. I am particularly happy that Tottochan: The Little Girl At the Window, my book about this school and its head-master, is mow available to the children of Viet Nam. I would like to express my gratitude to the Ministru of Education of the Government fo Viet Nam for publishing this Vietnamese version of Totto-chan, and UNICEF for assisting in sponsoring it. I met many children in Hanoi and in Ho Chi Minh City when I visited Viet Nam in 1988 as a UNICEF Goodwill Ambassador. Many of the children I met were suffering the material and mentel, as well as the physical consequences of the war. I know the horror of war, but the children of Japan today do not know it. Many Japanese children begin to understand it when thay read in my book about my school being destroyed. I want every child on this earth to have a chance to grow up with love, care and the opportunity for education, and without hunger or fear, and for this I will continue to work my very best. Regards TOKYO, June, 12th TETSUKO KUROYANAGI

8 Tetsuko Kuroyanagi 8 CHÛÚNG MÖÅT - NHAÂ GA Hoå rúâi con taâu Öi-ma-chi taåi ga Gi-y-u-gao-ka, vaâ ngûúâi meå nùæm tay Töët-tö-chan ài ra cöíng soaát veá. Töët-tö-chan chûa ài taâu bao giúâ nïn em khöng muöën traã laåi caái veá quyá giaá maâ em àang nùæm chùåt trong tay. - Chaáu giûä laåi caái veá naây àûúåc khöng? Töët-tö-chan hoãi ngûúâi soaát veá. Baác liïìn traã lúâi: - Khöng àûúåc àêu chaáu aå, - vaâ thu lêëy caái veá cuãa em. Töët-tö-chan liïìn chó vaâo caái höåp àûång àêìy veá vaâ hoãi: - Coá àuáng têët caã nhûäng caái veá naây laâ cuãa baác khöng? - Khöng àêu, àêy laâ veá cuãa nhaâ ga. Baác traã lúâi, trong luác vêîn luön tay àoán lêëy veá cuãa nhûäng ngûúâi khaách ra cöíng. tiïëp: Töët-tö-chan laåi nhòn chiïëc höåp möåt caách theâm muöën vaâ noái - Öi thïë naâo lúán lïn chaáu cuäng ài baán veá xe lûãa thöi! Baác soaát veá nhòn em kyä hún: - Thùçng beá nhaâ baác cuäng muöën laâm viïåc úã nhaâ ga, caác chaáu seä cuâng laâm vúái nhau vêåy! Töët-tö-chan bûúác sang möåt bïn vaâ tròu mïën nhòn baác soaát veá. Ngûúâi baác troân mêåp mùæt àeo kñnh veã mùåt rêët phuác hêåu. Töët-tö-chan àûáng chöëng naånh, suy nghô vïì caái àiïìu baác soaát veá vûâa noái: Hûâm! Hûâm chaáu khöng phaãn àöëi chuyïån chaáu cuâng laâm viïåc vúái con trai baác àêu, em noái: - Chaáu seä nghô kyä thïm vïì chyïån naây. Bêy giúâ chaáu seä rêët bêån vò chaáu àang trïn àûúâng ài àïën trûúâng múái.

9 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 9 Em chaåy àïën vúái meå àang àûáng àúåi em vaâ noái to: - Con seä laâm möåt ngûúâi baán veá, meå aå. Baâ meå khöng toã veã ngaåc nhiïn, baâ noái: - Meå tûúãng con seä trúã thaânh möåt nhaâ tònh baáo cú maâ. Töët-tö-chan nùæm chùåt tay meå bûúác ài. Em rêët nhúá laâ cho túái ngaây höm qua, em vêîn coân coá yá muöën trúã thaânh möåt nhaâ tònh baáo. Nhûng thêåt vui xiïët bao nïëu àûúåc laâm chuã möåt caái höåp àûång àêìy veá! - AÂ con nghô ra röìi, - möåt yá hay chúåt thoaáng hiïån ra trong àêìu em. Em nhòn meå vaâ noái to. Liïåu con coá thïí vûâa laâm ngûúâi baán veá vûâa laâm möåt nhaâ tònh baáo àûúåc khöng haã meå? Ngûúâi meå khöng traã lúâi. Dûúái chiïëc muä daå coá àñnh nhûäng böng hoa nhoã, khuön mùåt àaáng yïu cuãa ngûúâi meå trúã nïn àùm chiïu. Sûå thêåt laâ baâ àang rêët lo. Chuyïån gò seä xaãy ra nïëu ngûúâi ta khöng nhêån Töët-tö-chan vaâo trûúâng múái? Baâ nhòn Töët-tö-chan àang tung tùng vûâa ài vûâa noái luön möìm. Töët-tö-chan khöng biïët rùçng meå àang rêët lo lùæng nhû vêåy, nïn khi böën mùæt gùåp nhau, em noái möåt caách rêët vui veã: - Con nghô khaác röìi meå aå. Con seä xin vaâo möåt ban nhaåc nhoã ài haát rong trïn àûúâng phöë, quaãng caáo cho nhûäng cûãa haâng múái cú! Gioång ngûúâi meå àûúåm veã thêët voång khi baâ noái: - Mau lïn con! Keão laåi muöån bêy giúâ. Chuáng ta khöng àûúåc àïí thêìy hiïåu trûúãng phaãi àúåi. Àûâng huyïn thuyïn nûäa. Haäy nhòn xuöëng àûúâng vaâ bûúác ài cho cêín thêån. dêìn. Àùçng xa, phña trûúác hoå, cöíng möåt ngöi trûúâng nhoã cûá hiïån roä

10 Tetsuko Kuroyanagi 10 CHÛÚNG HAI - CÖ BEÁ BÏN CÛÃA SÖÍ Lyá do khiïën baâ meå lo lùæng laâ mùåc duâ Töët-tö-chan vûâa múái ài hoåc, em àaä bõ àuöíi ra khoãi trûúâng. Niïìm yïu thñch àaä bõ gaåt boã ngay tûâ lúáp möåt! Chuyïån xaãy ra caách àêy múái möåt tuêìn. Cö chuã nhiïåm lúáp Töët-tö-chan àaä múâi meå em àïën. Cö ài thùèng vaâo vêën àïì: - Con gaái baâ laâm loaån caã lúáp töi. Töi buöåc phaãi àïì nghõ vúái baâ chuyïín em sang trûúâng khaác! Cö giaáo treã vaâ xinh àeåp thúã daâi. Thûåc sûå töi khöng coân caách naâo khaác! Ngûúâi meå vö cuâng sûãng söët. Baâ phên vên tûå hoãi, Töët-tö-chan àaä laâm gò àïí àïën nöîi loaån caã lúáp lïn? Cö giaáo àûa tay luâa maái toác cùæt ngùæn kiïíu con trai, àöi mùæt chúáp chúáp lia lõa veã lo lùæng, vaâ bùæt àêìu kïí roä: - Thûa baâ, trûúác hïët laâ chuyïån em êëy cûá múã vaâ àoáng nùæp baân haâng trùm lêìn. Töi coá dùån laâ khöng em naâo àûúåc múã vaâ àoáng nùæp baân trûâ phi phaãi lêëy ra hoùåc cêët ài möåt caái gò àoá. Thïë laâ con gaái baâ luön tay lêëy caái naây ra, cêët caái kia vaâo lêëy ra hoùåc cêët vaâo quyïín vúã, höåp buát chò, nhûäng cuöën saách giaáo khoa vaâ nhûäng thûá lùåt vùåt khaác cuãa em êëy. Vñ duå khi caã lúáp viïët baãng chûä caái, con baâ múã nùæp baân lêëy vúã ra röìi àoáng sêìm laåi. Tiïëp àoá em laåi múã nùæp baân, thoâ àêìu vaâo, lêëy ra chiïëc buát chò, röìi laåi mau choáng àoáng sêìm nùæp baân laåi, sau àoá viïët chûä A. Nïëu em viïët bêín hay viïët löîi, em múã ngùn baân, lêëy caái têíy ra àoáng nùæp baân laåi, têíy chûä àoá, röìi laåi múã vaâ àoáng nùæp baân cêët têíy vaâo têët caã caác àöång taác diïîn ra rêët nhanh. Khi em viïët xong chûä A, em àùåt tûâng thûá möåt vaâo trong ngùn baân. Em cêët buát chò xong, àoáng nùæp baân laåi, liïìn àoá laåi múã nùæp baân àïí cêët quyïín vúã vaâo. Khi viïët àïën chûä khaác, em laåi lùåp laåi tûâ àêìu têët caã trûúác tiïn laâ quyïín vúã, röìi àïën caái buát chò, àïën caái têìy múã vaâ àoáng nùæp baân vúái tûâng thûá möåt. Nhûäng àöång taác àoá laâm àêìu oác töi

11 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 11 quay cuöìng. Vaâ töi cuäng khöng thïí traách em àûúåc vò möîi lêìn em múã hay àoáng nùæp baân àïìu coá lyá do caã! Àöi haâng mi daâi cuãa cö giaáo chúáp chúáp nhû thïí caãnh tûúång àoá àang söëng laåi trong àêìu cö. Möåt yá nghô loáe saáng trong àêìu ngûúâi meå: Taåi sao Töët-tö-chan laåi múã vaâ àoáng nùæp ngùn baân nhiïìu lêìn nhû vêåy? Baâ nhúá laåi Töttö-chan toã ra rêët xuác döång trong buöíi àêìu sau khi úã trûúâng vïì. Em noái: Trûúâng hoåc thêåt tuyïåt! Baân hoåc cuãa con úã nhaâ thò coá caác ngùn keáo, nhûng baân hoc úã trûúâng laåi coá nùæp nêng lïn. Noá giöëng nhû möåt caái höåp, vaâ meå coá thïí cêët moåi thûá vaâo àoá. Thêåt laâ thuá võ! Ngûúâi meå hònh dung caãnh con gaái mònh khoaái chñ hïët múã, röìi laåi àoáng nùæp chiïëc baân múái kia. Vaâ ngûúâi meå cuäng khöng nghô rùçng viïåc laâm àoá laâ nghõch ngúåm. Duâ sao thò Töët-tö-chan cuäng seä chêëm dûát troâ múã, àoáng nùæp baân khi noá thêëy khöng coân múái laå nûäa. Nhûng baâ chó noái vúái cö giaáo rùçng: - Töi seä noái vúái chaáu vïì chuyïån naây. Cö giaáo noái tiïëp gioång to hún: - Nïëu chuyïån chó coá thïë, töi àaä cho qua... Ngûúâi meå húi luâi laåi khi cö giaáo chöìm vïì phña trûúác: - Khi àaä chêëm dûát troâ cêåp kïnh vúái chiïëc nùæp baân em êëy laåi àûáng dêåy. Àûáng suöët caã buöíi hoåc. - Àûáng dêåy û? ÚÃ àêu? ngûúâi meå vö cuâng ngaåc nhiïn hoãi. - Bïn cûãa söí, - cö giaáo traã lúâi veã bûåc doåc. - Taåi sao chaáu laåi àûáng bïn cûãa söí aå? ngûúâi meå hoãi möåt caách böëi röëi. - Àïí em êëy coá thïí goåi nhûäng ngûúâi haát rong laåi, - cö giaáo gêìn nhû gaâo lïn. Àaåi khaái cêu chuyïån cuãa cö giaáo laâ thïë naây: Sau gêìn möåt giúâ cêåp kïnh vúái chiïëc nùæp baân, Töët-tö-chan rúâi chöî ngöìi àïën bïn cûãa söí nhòn ra àûúâng phöë. Sau àoá, àuáng vaâo luác cö giaáo hy voång rùçng, nghô àïën trêåt tûå, em êëy coá thïí trúã vïì chöî ngöìi, thò Töët-tö-chan böîng

12 Tetsuko Kuroyanagi 12 goåi to àoaân haát rong ùn mùåc loâe loeåt àang ài ngang qua. Phoâng hoåc úã ngay têìng trïåt nhòn ra àûúâng phöë laâ niïìm vui cuãa Töët-tö-chan vaâ cuäng laâ nöîi khöí cuãa cö giaáo. Chó coá möåt haâng raâo thêëp ngùn caách, cho nïn bêët kïí ai trong lúáp cuäng coá thïí noái chuyïån dïî daâng vúái nhûäng ngûúâi qua laåi. Nghe Töët-tö-chan goåi, nhûäng ngûúâi haát rong àïën ngay bïn cûãa söí. Cö giaáo kïí tiïëp: Thïë laâ Töët-tö-chan noái to vúái caã lúáp Hoå àïën röìi àêëy! vaâ têët caã hoåc sinh trong lúáp uâa àïën ngay bïn cûãa söí, noái chuyïån vúái nhûäng ngûúâi haát rong. Chúi baâi gò ài!, Töët-tö-chan àïì nghõ. Vaâ thïë laâ àoaân haát rong, vöën thûúâng ài qua trûúâng lùång leä, àaä duâng ngay caác nhaåc cuå nhû keân cla-ri-neát, cöìng, tröëng, àaân ba dêy biïíu diïîn cho hoåc sinh xem trong luác cö giaáo töåi nghiïåp chùèng biïët laâm gò ngoaâi viïåc kiïn trò chúâ àúåi cho àïën khi cuöåc vui kïët thuác. Cuöëi cuâng, cuöåc biïíu diïîn chêëm dûát, àoaân haát rong ra ài, coân hoåc sinh trúã vïì chöî cuãa mònh. Têët caã, chó trûâ Töët-tö-chan. Khi cö giaáo hoãi: Taåi sao em coân àûáng àoá? Töët-tö-chan traã lúâi möåt caách nghiïm tuác: Thûa cö, coá thïí laâ ban nhaåc khaác seä àïën. Vaâ thêåt laâ tiïëc nïëu hoå àïën maâ chuáng em khöng àûúåc gùåp. - Baâ coá thïí nhêån thêëy nhûäng sûå viïåc naây gêy mêët trêåt tûå àïën chûâng naâo röìi, coá àuáng khöng? cö giaáo xuác àöång noái. hún: Baâ meå toã veã àöìng tònh. Cö giaáo laåi tiïëp tuåc kïí, gioång gay gùæt - Vaâ sau àoá, ngoaâi nhûäng chuyïån töi vûâa kïí trïn... - Chaáu noá coân laâm nhûäng gò nûäa aå? baâ meå hoãi trong têm traång cuãa ngûúâi bõ yïëu thïë. - Gò nûäa êëy aâ?- cö giaáo kïu lïn. Nïëu töi coá thïí kïí hïët àûúåc nhûäng viïåc maâ em àaä laâm thò töi khöng phaãi àïì nghõ baâ cho chaáu chuyïín trûúâng. Cö giaáo trêën tônh laåi, nhòn thùèng vaâo mùåt baâ meå vaâ laåi noái: - Höm qua, Töët-tö-chan laåi tiïëp tuåc àûáng úã bïn cûãa söí nhû thûúâng lïå. Töi tiïëp tuåc giaãng baâi, nghô rùçng em êëy laåi àûáng àúåi nhûäng ngûúâi haát rong thò böîng nhiïn töi nghe thêëy em êëy hoãi möåt ngûúâi naâo àoá: Baån àang laâm gò thïë?. Tûâ núi töi àûáng, töi chaã nhòn

13 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 13 thêëy ai vaâ töi cuäng khöng hiïíu chuyïån gò àang xaãy ra. Sau àoá em laåi hoãi: Baån àang laâm gò thïë Em khöng noái chuyïån vúái ngûúâi ài trïn àûúâng maâ vúái möåt ai àoá úã trïn cao kia. Töi bùæt àêìu toâ moâ vaâ coá nghe tiïëng traã lúâi nhûng khöng thêëy gò. Trong luác àoá, vò con gaái baâ cûá liïn tuåc hoãi Baån àang laâm gò thïë? nïn töi khöng thïí naâo giaãng baâi àûúåc. Töi ài àïën bïn cûãa söí àïí xem con baâ àang noái chuyïån vúái ai. Khi töi ngoaái àêìu ra ngoaâi cûãa söí nhòn lïn, töi thêëy möåt àöi chim nhaån àang laâm töí dûúái maái hiïn cuãa nhaâ trûúâng. Em àang noái chuyïån vúái àöi chim nhaån! Bêy giúâ khi àaä hiïíu caác em, töi khöng cho rùçng noái chuyïån vúái chim nhaån laâ xêëu àêu! Chó coá àiïìu töi muöën noái laâ khöng nïn hoãi chim nhaån àang laâm gò khi coân úã trong lúáp. Baâ meå chûa kõp xin löîi thò cö giaáo àaä noái tiïëp: - Sau àoá laâ tiïët veä. Töi yïu cêìu caác em veä laá cúâ nûúác Nhêåt. Têët caã caác em khaác àïìu veä àuáng, chó trûâ con gaái baâ. Em khöng veä quöëc kyâ maâ laåi veä laá cúâ cuãa haãi quên, loaåi cúâ coá tua xung quanh nhû baâ biïët àêëy. Theo töi, veä nhû vêåy cuäng khöng coá gò laâ sai. Nhûng ngay sau àoá em veä nhûäng àûúâng diïìm úã xung quanh. Veä àûúâng diïm! Baâ biïët khöng, noá giöëng nhû nhûäng àûúâng diïìm úã cúâ thiïëu nhi êëy maâ. Coá leä em àaä nhòn thêëy möåt chiïëc cúâ nhû thïë úã möåt núi naâo àoá. Trûúác khi töi nhêån ra em veä nhû thïë naâo, thò em àaä veä àûúâng tua vaâng vûúåt ra khoãi trang giêëy xuöëng mùåt baân. Baâ biïët khöng, em veä laá cúâ gêìn hïët caã trang giêëy nïn khöng coân àuã chöî àïí veä àûúâng diïìm nûäa. Thïë laâ em cêìm caái buát maâu vaâng veä haâng trùm neát quanh laá cúâ, vûúåt caã ra ngoaâi trang giêëy va khi em nhêëc quyïín vúã lïn, mùåt baân àaä àêìy nhûäng vïåt vaâng khöng thïí naâo lau saåch àûúåc. Cuäng may laâ em chó veä nhûäng àûúâng àoá úã ba phña. - Cö noái, chó coá úã ba phña, coá nghôa laâ thïë naâo? baâ meå luáng tuáng hoãi. Tuy àaä thêëm mïåt, cö giaáo vêîn ön töìn giaãi thñch: - Em êëy veä caán cúâ úã phña bïn traái nïn àûúâng diïìm chó úã ba phña xung quanh thöi. Baâ meå phêìn naâo caãm thêëy vúåi ài nöîi lo lùæng:

14 Tetsuko Kuroyanagi 14 - Töi hiïíu röìi, chó coá úã ba phña... Nhûng phêìn lúán caán cúâ laåi cuäng vûúåt ra ngoaâi trang giêëy, vaâ noá vêîn coân àïí nguyïn dêëu vïët trïn mùåt baân. Sau àoá cö giaáo àûáng dêåy, laånh luâng, noái to nhû nöí möåt loaåt suáng àïí tûâ biïåt. Khöng phaãi chó coá töi bûåc mònh, maâ ngay caã cö giaáo phoâng bïn cuäng rêët khoá chõu. Nhû vêåy roä raâng laâ baâ meå phaãi laâm möåt viïåc gò àêy. Haânh àöång cuãa con gaái baâ nhû vêåy laâ khöng hay àöëi vúái nhûäng hoåc sinh khaác. Baâ seä phaãi ài tòm möåt trûúâng hoåc naâo àoá, núi ngûúâi ta coá thïí hiïíu àûúåc cö con gaái nhoã beá cuãa baâ, vaâ daåy cho noá biïët caách söëng hoâa húåp vúái ngûúâi khaác. Nhaâ trûúâng maâ hai meå con baâ àang trïn àûúâng ài túái àaä àûúåc baâ phaát hiïån ra sau khi daây cöng tòm kiïëm. Baâ meå khöng hïì noái vúái Töët-tö-chan rùçng em àaä bõ àuöíi hoåc. Baâ nhêån thêëy rùçng Töët-tö-chan khöng thïí hiïíu nöíi nhûäng viïåc laâm sai traái cuãa em, vaâ baâ cuäng khöng muöën con gaái baâ coá nhûäng mùåc caãm, nïn baâ quyïët àõnh khöng noái vúái Töët-tö-chan vïì chuyïån naây cho àïën khi naâo em lúán lïn. Trûúác sau, baâ chó hoãi: - Con coá thñch àïën trûúâng múái hoåc khöng? Meå nghe noái àêy laâ möåt trûúâng rêët töët. - Cuäng thñch meå aå, - Töët-tö-chan traã lúâi sau möåt thoaáng suy nghô. Nhûng... Laåi coân nhûäng gò nûäa àêy, baâ meå lo lùæng nghô. Liïåu con baâ coá nhêån biïët rùçng noá àaä bõ àuöíi hoåc khöng? meå? Möåt luác sau Töët-tö-chan phêën khúãi hoãi baâ: - Nhûng nhûäng ngûúâi haát rong cuäng seä àïën trûúâng múái chûá

15 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 15 CHÛÚNG BA - TRÛÚÂNG MÚÁI Àïën trûúác cöíng trûúâng múái, Töt-tö-chan dûâng laåi. Cöíng trûúâng cuä laâ nhûäng cöåt xi mùng chùæc chùæn, coá àïì tïn trûúâng bùçng chûä to. Coân cöíng trûúâng naây chó göìm hai cöåt ngùæn coá caânh laá chöìi lïn. - Chiïëc cöíng naây seä coân lúán lïn. - Töt-tö-chan noái. Coá thïí noá seä lúán cao hún caã nhûäng cêy cöåt mùæc dêy àiïån thoaåi. Roâ raâng hai cöåt cöíng trûúâng laâ hai göëc cêy coân rïî. Khi àïën gêìn hún Töt-tö-chan phaãi ngoaái àêìu sang möåt bïn àïí àoåc tïn trûúâng vò caái biïín àïì tïn trûúâng bõ gioá thöíi lïåch ài. Tö-mö-e Ga-ku-en Khi Töt-tö-chan sùæp sûãa hoãi meå Tö-mö-e coá nghôa laâ thïë naâo thò em thoaáng nhêån ra möåt caái gò àoá àùçng xa laâm em cûá tûúãng mònh àang trong giêëc mú. Em ngöìi thuåp xuöëng, nhoâm qua buåi cêy àïí thêëy cho roä hún, vaâ em khöng thïí tin vaâo mùæt mònh nûäa. - Meå úi, coá àuáng möåt con taâu kia khöng? Kia kòa, úã trong sên trûúâng êëy! Àïí laâm phoâng hoåc, nhaâ trûúâng àaä phaãi têån duång saáu toa taâu boã khöng. Möåt trûúâng hoåc trïn möåt con taâu! Àiïìu naây àöëi vúái Töttö-chan giöëng nhû möåt giêëc mú thêåt? Cûãa söí cuãa caác toa taâu long lanh trong nùæng mai. Nhûng àöi mùæt cuãa cö beá maá höìng nhòn chuáng qua buåi cêy coân long lanh hún thïë nûäa. - Con thñch trûúâng naây Möåt luác sau Töt-tö-chan kïu lïn sung sûúáng chaåy vïì phña trûúâng hoåc con taâu. Em goåi meå:

16 Tetsuko Kuroyanagi 16 àêëy! - Meå úi! Mau lïn! Chaåy lïn taâu ài, noá vêîn coân àang àûáng yïn Baâ meå giêåt mònh vöåi chaåy theo con. Trûúác àêy baâ úã trúng àöåi boáng röí nïn chaåy nhanh hún vaâ tuám àûúåc aáo Töt-tö-chan khi em sùæp sûãa bûúác lïn cûãa. - Con chûa vaâo àûúåc àêu, - baâ meå vûâa noái vûâa giûä em laåi. - Caác toa taâu naây laâ nhûäng phoâng hoåc, con chûa àûúåc nhêån vaâo trûúâng. Nïëu con muöën lïn con taâu naây thò con cêìn phaãi ngoan, lïî pheáp vúái thêìy hiïåu trûúãng. Bêy giúâ hai meå con phaãi chuêín bõ àïën gùåp thêìy ài, vaâ nïëu moåi chuyïån töët àeåp thò con seä àûúåc nhêån vaâo hoåc. Con coá àöìng yá khöng? Töt-tö-chan vö cuâng thêët voång vò khöng àûúåc lïn ngay con taâu, nhûng em cuäng hiïíu rùçng töët hún laâ phaãi nghe lúâi meå. - Vêng aå, - em traã lúâi. Sau àoá Töt-tö-chan noái tiïëp Con rêët thñch trûúâng naây. Hònh nhû meå muöën noái, vêën àïì àêu phaãi laâ chuyïån con thñch hay khöng thñch trûúâng naây, maâ laâ thêìy hiïåu trûúãng coá thñch con hay khöng kia. Baâ khöng tuám aáo Töët-tö-chan nûäa. Baâ cêìm tay con vaâ chuêín bõ bûúác vaâo vùn phoâng thêìy hiïåu trûúãng. Têët caã caác toa taâu àïìu yïn lùång vò giúâ hoåc àêìu tiïn trong ngaây àaä bùæt àêìu. Bao quanh caái sên trûúâng nhoã beá coá nhûäng thaãm hoa rûåc rúä nhûäng hoa àoã vaâ vaâng, laâ möåt haâng cêy thay cho cho möåt bûác tûúâng. Vùn phoâng cuãa thêìy hiïåu trûúãng khöng úã trïn toa xe maâ úã bïn trïn möåt baäi àêët cao, hònh baán nguyïåt, coá baãy bêåc thang laát àaá àïí bûúác lïn. Töt-tö-chan buöng tay meå ra, röìi chaåy lïn caác bêåc. Böîng em quay ngoùæt laåi laâm baâ suyát nûäa xö vaâo em. - Chuyïån gò thïë húã con? Baâ meå hoãi, súå rùçng Töt-tö-chan coá thïí thay àöíi yá kiïën vïì trûúâng naây. Àûáng úã bêåc trïn cuâng cao hún meå, Töt-tö-chan noái nhoã veã nghiïm trang:

17 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 17 - Ngûúâi maâ meå vúái con sùæp gùåp nhêët àõnh phaãi laâ öng trûúãng taâu, meå nhó? Ngûúâi meå tñnh vöën kiïn nhêîn nhûng àöìng thúâi laåi rêët thñch àuâ. Baâ aáp maá Töt-tö-chan vaâo maá mònh vaâ hoãi: - Taåi sao con laåi noái vêåy? Töt-tö-chan chaã lúâi: - Meå noái rùçng öng êëy laâ thêìy hiïåu trûúãng, nhûng nïëu öng coá con taâu naây thò chùæc hùèn öng phaãi laâ trûúãng taâu chûá? Baâ meå phaãi thûâa nhêån rùçng viïåc trûúâng naây sûã duång nhûäng toa xe lûãa cuä àïí laâm phoâng hoåc laâ möåt àiïìu khaác thûúâng. Nhûng baâ khöng coân thúâi gian àïí giaãi thñch nûäa. Baâ chó noái: - Sao con khöng hoãi thùèng öng êëy? Vaã laåi thïë cha con thò sao? Cha con chúi àaân vô cêìm laåi coá nhûäng mêëy chiïëc àaân, nhûng nhaâ mònh coá thaânh möåt cûãa haâng vô cêìm àêu? Khöng, nhaâ mònh khöng phaãi laâ cuãa haâng baán vô cêìm - Töttö-chan traã lúâi vaâ cêìm lêëy tay meå.

18 Tetsuko Kuroyanagi 18 CHÛÚNG BÖËN - THÊÌY HIÏÅU TRÛÚÃNG Thêëy hai meå con Töt-tö-chan bûúác vaâo phoâng, möåt öng giaâ rúâi ghïë àûáng dêåy. Maái toác öng lûa thûa, mêëy chiïëc rùng àaä bõ gaäy, nhûng veã mùåt öng vêîn höìng haâo. Ngûúâi öng khöng cao lùæm, àöi vai vaâ àöi caánh tay vaåm vúä, Öng ùn mùåc gon gaâng, trong böå comlï àen coá caã aáo gi-lï. Sau khi cuái àêìu chaâo vöåi vaä, Töt-tö-chan phêën chêën hoãi luöìn: - Thûa baác, baác laâ thêìy hiïåu trûúãng hay laâ trûúãng taâu aå? Baâ meå ngûúång quaá, nhûng baâ chûa kõp noái gò thò öng giaáo àaä vûâa cûúâi vûâa traã lúâi: - Baác laâ thêìy hiïåu trûúãng cuãa trûúâng naây, Töt-tö-chan rêët haâi loâng: - Öi chaáu rêët vui, - em noái, - vò chaáu muöën àûúåc baác giuáp àúä. Chaáu thñch hoåc trûúâng cuãa baác. Thêìy hiïåu trûúãng àûa cho em caái ghïë röìi quay sang noái vúái baâ meå: - Bêy giúâ baâ coá thïí vïì nhaâ àûúåc röìi àoá. Töi muöën noái chuyïån vúái Töt-tö-chan. Töt-tö-chan húi luáng tuáng möåt chuát, nhûng röìi em caãm thêëy coá thïí noái chuyïån vúái öng hiïåu trûúãng. - Vêng, töi xin gûãi chaáu laåi cho baác baâ meå maånh daån noái röìi bûúác ra vaâ kheáp cûãa laåi. Thêìy hiïåu trûúãng keáo ghïë ngöìi àöëi diïån vúái Töt-tö-chan. Khi hai baác chaáu ngöìi gêìn laåi vúái nhau, thêìy noái:

19 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 19 - Naâo bêy giúâ chaáu haäy kïí cho baác nghe vïì chaáu ài! Cûá kïí vúái baác bêët cûá chuyïån gò maâ chaáu thñch. bêët cûá chuyïån gò maâ chaáu thñch û? Töt-tö-chan cûá tûúãng rùçng baác êëy seä hoãi vaâ em seä traã lúâi. Nïn khi thêìy hiïåu trûúãng noái vêåy, Töt-tö-chan rêët phêën khúãi vaâ em bùæt àêìu ngay. Chuyïån cuãa em húi löån xöån möåt chuát, nhûng em kïí rêët say sûa. Em kïí cho thêìy hiïåu trûúãng nghe vïì con taâu chúã hai meå con em àïën àêu chaåy nhanh àïën mûác naâo; em àïì nghõ baác soaát veá nhûng baác êëy khöng cho em giûä laåi veá. Chuyïån cö chuã nhiïåm lúáp em trûúác àêy rêët xinh àeåp ra sao; chuyïån vïì töí chim nhaån vïì chuá choá Röëc-ky maâu nêu cuãa nhaâ em, noá coá thïí laâm moåi troâ; chuyïån em hay ngêåm keáo höìi hoåc mêîu giaáo vaâ cö giaáo thûúâng khuyïn em cêín thêån keão àûát lûúäi; nhûng röìi em vêîn cûá ngêåm; chuyïån em thûúâng hay phaãi vùæt muäi vò nïëu àïí thoâ loâ seä bõ meå mùæng; chuyïån cha em búi rêët gioãi laåi coân coá thïí lao àêìu xuöëng nûúác lùån möåt húi. Em kïí rêët say sûa. Thêìy hiïåu trûúãng luön miïång cûúâi, gêåt àêìu vaâ noái: - Röìi sau àoá thò sao? Töt-tö-chan rêët vui mûâng, em tiïëp tuåc kïí maäi. Nhûng röìi em chùèng coân gò àïí kïí nûäa. Em ngöìi im, cöë nùån ra möåt chuyïån gò àoá. hoãi. - Chaáu coân gò kïí cho baác nghe nûäa khöng? thêìy hiïåu trûúãng Bêy giúâ maâ dûâng laåi thò ngûúång quaá. Töt-tö-chan tûå baão. Àêy laâ dõp may tuyïåt vúâi. Töt-tö-chan vùæt oác suy nghô. Em khöng hiïíu coá coân gò àïí kïí nûäa khöng? Böîng em naãy ra àûúåc möåt yá. Em coá thïí kïí vïì böå quêìn aáo em àang mùåc. Hêìu hïët quêìn aáo cuãa em àïìu do meå may nhûng riïng böå quêìn aáo naây laåi mua úã cûãa haâng. Quêìn aáo cuãa em thûúâng xuyïn raách rêët to. Meå chùèng bao giúâ hiïíu taåi sao quêìn aáo em laåi raách nhû vêåy. Thêåm chñ chiïëc quêìn súåi böng maâu trùæng cuãa em àöi khi cuäng coá nhûäng chöî raách nhoã. Em giaãi thñch cho thêìy hiïåu trûúãng biïët quêìn aáo em bõ raách laâ em thûúâng chui raâo boåc quanh vûúân cuãa nhûäng gia àònh khaác, hoùåc khi em àaâo búái dûúái nhûäng àaám dêy keäm gai úã nhûäng lö àêët tröëng.

20 Tetsuko Kuroyanagi 20 Em noái, saáng nay khi soaån quêìn aáo mùåc àïën trûúâng em múái biïët têët caã nhûäng thûá do meå may àïì raách toaåc, thaânh ra em phaãi mùåc böå quêìn aáo do meå mua. Àêy laâ böå quêìn aáo súåi pha len keã ö vuöng àoã thêîm cen maâu xaám. Böå quêìn aáo naây khöng àïën nöîi töìi lùæm nhûng meå em chï nhûäng böng hoa maâu àoã thïu trïn cöí laâ khöng àeåp. - Meå chaáu khöng thñch kiïíu cöí naây, - vûâa noái Töt-tö-chan vûâa beã cöí aáo lïn cho thêìy hiïåu trûúãng xem. Sau àoá duâ coá vùæt oác suy nghô em cuäng chaã coân gò àïí kïí cho thêìy hiïåu trûúãng nghe nûäa. Àuáng luác àoá thêìy hiïåu trûúãng àûáng dêåy àùåt baân tay to vaâ êëm aáp lïn àêìu em, röìi noái: - Rêët töët, tûâ giúâ chaáu laâ hoåc sinh cuãa trûúâng naây. Em nhúá maäi cêu noái naây cuãa thêìy hiïåu trûúãng. Vaâ luác àoá Töttö-chan caãm thêëy lêìn àêìu tiïn trong àúâi em àaä àûúåc gùåp möåt ngûúâi maâ em thûåc sûå quyá mïën. Tûâ trûúác àïën nay chûa coá ai boã möåt thúâi gian daâi àïën nhû vêåy àïí nghe em kïí chuyïån. Trong luác nghe em kïí chuyïån thêìy hiïåu trûúãng khöng hïì ngaáp möåt lêìn naâo, thêìy cuäng khöng toã ra buöìn chaán maâ ngûúåc laåi rêët thñch thuá nghe em kïí möåt caách say sûa. Töt-tö-chan chûa biïët tñnh thúâi gian nhûng em cuäng caãm thêëy laâ lêu lùæm. Nïëu em biïët tñnh, chùæc em seä vö cuâng kinh ngaåc vaâ biïët ún thêìy hiïåu trûúãng. Vò hai meå con em àïën trûúâng luác taám giúâ, sau khi em kïí hïët chuyïån vaâ luác thêìy hiïåu trûúãng noái rùçng em seä laâ hoåc sinh cuãa trûúâng naây, öng nhòn vaâo chiïëc àöìng höì boã tuái vaâ noái: - A, àaä àïën giúâ ùn trûa röìi, Nhû thïë laâ thêìy hiïåu trûúãng nghe em kïí chuyïån vûâa àuáng böën tiïëng àöìng höì! Trûúác àoá cuäng nhû tûâ àoá vïì sau chûa coá möåt ngûúâi lúán naâo chuá yá lùæng nghe Töt-tö-chan trong möåt thúâi gian daâi nhû vêåy. Mùåt khaác, kïí caã meå em cuäng nhû cö giaáo chuã nhiïåm àïì kïët sûác ngaåc nhiïn laâ möåt àûáa beá múái baãy tuöíi nhû em àaä coá thïí tòm àuã moåi chuyïån àïí kïí liïn tuåc trong böën giúâ liïìn.

21 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 21 Têët nhiïn luác àoá Töt-tö-chan khöng hïì coá yá nghô laâ em bõ àuöíi hoåc vaâ ngûúâi ta chùèng biïët coân caách naâo àïí giaãi quyïët viïåc naây. Tñnh söi nöíi tûå nhiïn coá phêìn húi àaäng trñ cuãa em laâm em caâng thïm höìn nhiïn. Nhûng em caãm thêëy rùçng ngûúâi ta thêëy em húi khaác vaâ coá phêìn húi kyâ laå so vúái nhûäng àûáa treã khaác. Tuy nhiïn, thêìy hiïåu trûúãng laåi laâm cho em caãm thêëy yïn têm, àêìm êëm vaâ haånh phuác. Em muöën maäi úã bïn thêìy. Àoá laâ caãm tûúãng cuãa Töt-tö-chan vïì thêìy hiïåu trûúãng Sö-saku Kö-ba-y-a-si trong ngaây àêìu tiïn gùåp mùåt. Vaâ, may thay, caãm tûúãng cuãa thêìy giaáo vïì em cuäng laâ nhû vêåy.

22 Tetsuko Kuroyanagi 22 CHÛÚNG NÙM - GIÚÂ ÙN TRÛA Thêìy hiïåu trûúãng dêîn Töt-tö-chan àïën thùm núi ùn trûa. Öng giaãi thñch: - Chuáng ta khöng ùn trûa úã trïn taâu maâ ùn úã phoâng hoåp! Phoâng hoåp úã trïn khu àêët cao maâ trûúác àoá em àaä phaãi leo vaâi bêåc àaá múái lïn àïën núi. ÚÃ àêëy hai thêìy troâ thêëy caác baån khaác àang keáo baân ghïë êìm ô xïëp thaânh möåt voâng troân. Àûáng úã goác phoâng, Töttö-chan nñu lêëy aáo thêìy hiïåu trûúãng vaâ hoó: - Thûa thêìy, caác baån khaác àêu aå? - Têët caã chó coá ngêìn naây hoåc sinh thöi, -Öng traã lúâi. - Têët caã ngêìn naây thöi û? -Töt-tö-chan khöng thïí tin àûúåc. Vò têët caã chó bùçng hoåc sinh cuãa möåt lúáp úã trûúâng khaác. -Thûa thêìy, toaân trûúâng chó coá khoaãng nùm mûúi hoåc sinh thöi aå? - ÛÂ, têët caã chó coá thïë, -thêìy hiïåu trûúãng noñ. Töt-tö-chan nghô, moåi chuyïån úã trûúâng naây àïìu khaác so vúái trûúâng cuä. Luác moåi ngûúâi àaä ngöìi vaâo baân, thêìy hiïåu trûúãng liïìn hoãi caác em coá àem theo nhûäng thûá lêëy tûâ biïín lïn vaâ nhûäng thûác coá trïn àêët liïìn hay khöng? - Coá aå, - têët caã àöìng thanh traã lúâi vaâ bùæt àêìu múã nhûäng höåp àûång thûác ùn trûa khaác nhau ra. - Naâo, thûã xem caác em coá nhûäng gò, -thêìy hiïåu trûúãng vûâa noái vûâa ài voâng quanh nhòn vaâo höåp thûác ùn cuãa caác em trong luác hoåc sinh cûúâi noái vui veã. "Buöìn cûúâi thêåt", Töt-tö-chan nghô. "Mònh chaã hiïíu thêìy hoãi nhûäng thûá gò lêëy tûâ biïín lïn vaâ nhûäng thûá coá trïn àêët liïìn laâ gò caã". Trûúâng naây laå thêåt. Buöìn cûúâi thêåt. Chûa bao giúâ em nghô bûäa

23 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 23 ùn trûa úã trûúâng laåi nhöån àïën thïë. YÁ nghô ngaây mai em seä ngöìi vaâo möåt trong nhûäng caái baân naây vaâ àûa cho thêìy hiïåu trûúãng xem "nhûäng thûá lêëy tûâ biïín lïn vaâ nhûäng thûá àûa tûâ rûâng vïì" laâm Töttö-chan vö cuâng phêën khúãi, cûá muöën nhaãy cêîng lïn vò sung sûúáng. Khi ài kiïím tra caác höåp àûång thûác ùn cuãa hoåc sinh, àöi vai thêìy hiïåu trûúãng tùæm trong aánh nùæng buöíi trûa ïm dõu.

24 Tetsuko Kuroyanagi 24 CHÛÚNG SAÁU - TOTTOCHAN BÙÆT ÀÊÌU ÀI HOÅC Sau khi nghe thêìy hiïåu trûúãng noái: "Bêy giúâ chaáu laâ hoåc sinh cuãa trûúâng naây", Töt-tö-chan caãm thêëy khoá loâng àúåi àïën saáng mai. Trûúác àêy chûa bao giúâ em mong mau àïën ngaây höm sau nhû vêåy. Saáng saáng meå thûúâng phaãi moãi miïång múái keáo em ra àûúåc khoãi giûúâng. Nhûng höm àoá em dêåy súám hún moåi ngûúâi, tûå mùåc quêìn aáo, röìi àeo cùåp saách lïn lûng, ngöìi àúåi. Nhên vêåt dêåy àuáng giúâ nhêët trong nhaâ laâ Röc-ky -con choá becgiï noá theo doäi haânh vi húi khaác laå cuãa Töt-tö-chan möåt caách nghi ngaåi Nhûng sau khi vûún vai, noá laåi ngöìi saát bïn em, àúåi chúâ möåt àiïìu gò àoá sùæp xaãy ra. Meå em coá rêët nhiïìu viïåc phaãi laâm. Baâ vûâa chuêín bõ bûäa saáng cho Töt-tö-chan vûâa chuêín bõ cho em höåp cúm trûa trong àoá coá "nhûäng thûá lêëy tûâ biïín lïn vaâ nhûäng thûá coá trïn àêët liïìn". Meå coân buöåc vaâo cöí Töt-tö-chan têëm theã lïn taâu àûúåc boåc bùçng ni-löng. vêåy. - Haäy ngoan nghe con, -ngûúâi cha toác röëi buâ noái vúái em nhû - Têët nhiïn aå, -Töt-tö-chan ài giaây, múã cûãa, röìi quay laåi cuái àêìu lïî pheáp chaâo taåm biïåt moåi ngûúâi. Khi thêëy Töt-tö-chan bûúác ài, nûúác mùæt cûá dêng àêìy trïn àöi mùæt ngûúâi meå. Thêåt khoá loâng tin àûúåc rùçng möåt cö beá hoaåt baát, nhanh nheån ài hoåc rêët ngoan vaâ phêën khúãi nhû vêåy laåi vûâa múái bõ àuöíi hoåc. Baâ meå tha thiïët cêìu mong sao cho lêìn naây moåi chuyïån seä àûúåc töët laânh. Nhûng liïìn sau àoá baâ böîng giêåt mònh khi thêëy Töt-tö-chan vûâa thaáo têëm theã lïn taâu vaâ àeo noá vaâo con Röc-ky. "Öi laåy chuaá...", baâ meå lo lùæng suy nghô, nhûng baâ quyïët àõnh khöng noái möåt cêu naâo, maâ haäy cûá àúåi xem chuyïån gò seä xaãy ra.

25 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 25 Sau khi Töt-tö-chan àeo têëm theã lïn taâu vaâo cöí con Röc-ky, em ngöìi xuöëng vaâ noái vúái noá: - Àùçng êëy thêëy khöng? Têëm theã naây khöng húåp vúái àùçng êëy chuát naâo! Têëm theã bõ keáo lï trïn mùåt àêët vò súåi dêy buöåc quaá daâi. - Àùçng êëy hiïíu khöng? Àêy laâ theã cuãa túá, ûá phaãi cuãa àùçng êëy. Àùçng êëy khöng thïí lïn taâu àûúåc àêu. Nhûng túá seä hoãi thêìy hiïåu trûúãng vaâ baác soaát veá xem hoå coá cho àùçng êëy àïën trûúâng khöng nheá! Röc-ky rêët chuá yá lùæng nghe, hai tai gioãng lïn. Noá ngaáp daâi sau khi liïëm liïëm vaâo têëm theã. - Con taâu lúáp hoåc khöng chaåy àêu nïn túá thêëy àùçng êëy khöng cêìn phaãi coá veá lïn tauâ. Nhûng höm nay àùçng êëy phaãi úã nhaâ, chúâ túá vïì nheá. Röc-ky thûúâng ài theo Töt-tö-chan àïën têån cöíng trûúâng röìi sau àoá múái quay vïì. Têët nhiïn laâ höm nay noá cuäng mong àûúåc laâm nhû vêåy. Töt-tö-chan thaáo têëm theã àeo úã cöí con Röc-ky ra röìi thêån troång àeo vaâo cöí mònh. Möåt lêìn nûäa em taåm biïåt cha, meå. Sau àoá Töt-tö-chan chaåy ài khöng theâm ngoaái àêìu laåi. Chiïëc cùåp saách àêåp böìm böåp vaâo lûng em. Con Röc-ky vui veã chaåy bïn em. Con àûúâng àïën nhaâ ga cuäng gêìn bùçng con àûúâng àïën trûúâng cuä, vò vêåy Töt-tö-chan àaä gùåp laåi nhûäng con cuán, nhûäng chuá meâo vaâ caã nhûäng baån cuâng lúáp trûúác àêy. Liïåu mònh coá nïn khoe têëm theã lïn taâu vúái hoå hay khöng nhó? Töt-tö-chan àùæn ào, nhûng em khöng muöën àïën chêåm nïn em quyïët àõnh khöng khoe vaâo höm àoá, vöåi vaä àïën trûúâng. Khi thêëy Töt-tö-chan reä phaãi, vïì hûúáng nhaâ ga, chûá khöng reä traái nhû thûúâng lïå, con Röc-ky dûâng laåi vaâ nhòn quanh möåt caách lo lùæng. Àïën cöíng nhaâ ga röìi, Töt-tö-chan chaåy laåi vúái con Röc-ky àang àûáng veã hoang mang.

26 Tetsuko Kuroyanagi 26 cú. - Túá khöng àïën trûúâng cuä nûäa àêu, bêy giúâ túá àïën trûúâng múái Töt-tö-chan aáp maá mònh vaâo mùåt con Röc-ky. Àöi tai noá coá muâi höi höi, nhûng, nhû moåi ngaây àöëi vúái em, àêy laåi laâ muâi quen thuöåc dïî chiuå. - Bai bai- em noái vaâ leo lïn caác bêåc thïìm dêîn vaâo nhaâ ga, sau khi giú têëm theã lïn taâu cho ngûúâi soaát veá xem. Con Röc-ky gêìm gûâ khe kheä vaâ àûáng nhòn maäi cho àïën khi khöng coân thêëy Töt-tö-chan àêu nûäa.

27 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 27 CHÛÚNG BÊÍY - CÖ BEÁ TRÏN CON TAÂU Khi Töt-tö-chan àïën cûãa toa taâu maâ thêìy hiïåu trûúãng àaä noái laâ phoâng hoåc cuãa em, caã lúáp chûa coá baån naâo àïën caã. Àêy laâ loaõ toa taâu kiïíu cöí, cûãa coá tay keoá. Ngûúâi ta phaãi nùæm chùåt lêëy noá keáo maånh vïì phña bïn phaãi bùçng caã hai tay. Töt-tö-chan nhòn vaâo bïn trong toa, tröëng ngûåc àêåp röån raâng, veã mùåt àêìy xuác àöång: "Öi!". Ngöìi hoåc úã àêy seä giöëng nhû àang trong möåt chuyïën ài daâi, cûá ài maäi, ài maäi. Phña trïn cûãa söí vêîn coân nhûäng giaá àïí haânh lyá. Chó coá khaác laâ úã phña àêìu toa treo möåt baãng àen. Vaâ thay cho hai haâng ghïë doåc laâ nhûäng böå baân ghïë hoåc sinh xïëp ngang hûúáng vïì phña trûúác. Moåi thûá khaác àïìu vêîn coân nguyïn nhû cuä, trûâ nhûäng súåi dêy da àïí nùæm tay. Töt-tö-chan bûúác vaâo vaâ ngöìi xuöëng chöî cuãa möåt baån naâo àoá. Nhûäng chiïëc ghïë göî úã àêy cuäng giöëng nhû úã trûúâng cuä, nhûng tiïån lúåi hún vaâ em thêëy coá thïí ngöìi úã àêy suöët ngaây àûúåc. Töt-tö-chan vö cuâng phêën khúãi. Em rêët thñch trûúâng naây vaâ quyïët àõnh ngaây naâo cuäng àïën trûúâng, kïí caã ngaây nghó. Töt-tö-chan nhòn qua cûãa söí. Em biïët rùçng con taâu àang àûáng yïn taåi chöî, nhûng hònh nhû noá àang chuyïín àöång, phaãi chùng vò nhûäng böng hoa vaâ nhûäng khoám cêy trïn sên trûúâng cûá rung rinh lay àöång trûúác gioá àaä cho em caái caãm giaác kia? - Thuá võ thêåt! -cuöëi cuâng Töt-tö-chan reo lïn nhû vêåy. Sau àoá, aáp mùåt vaâo cûãa söí, em nghô ra vaâi cêu haát nhû vêîn thûúâng laâm möîi khi em phêën khúãi. "Vui mûâng vui, Laâ em vui mûâng vui! Sao em vui? Vò..."

28 Tetsuko Kuroyanagi 28 Vûâa luác àoá coá möåt baån bûúác vaâo, möåt baån gaái. Baån êëy lêëy vúã vaâ höåp buát ra khoãi cùåp röìi àïí lïn baân. Sau àoá baån kiïîng chên àïí cùåp lïn giaá. Baån êëy cuäng àïí tuái àûång giaây lïn àoá. Töt-tö-chan khöng haát nûäa vaâ em cuäng bùæt chûúác laâm nhû vêåy. Sau àoá, laåi möåt baån trai vaâo lúáp. Baån êëy àûáng tûâ ngoaâi cûãa vaâ quùng cùåp saách lïn giaá cûá nhû thïë, laâ möåt cêìu thuã boáng röí. Chiïëc cùåp naãy lïn vaâ rúi xuöëng saân. "Neám töìi quaá", baån êëy vûâa noái vûâa nhùåt chiïëc cùåp lïn ngùæm àïí neám tiïëp. Lêìn naây chiïëc cùåp nùçm goån trïn giaá. "Neám taâi thêåt", em reo lïn. Nhûng ngay sau àoá, em laåi noái: "Khöng, vêîn coân töìi lùæm", khi em trûúân trïn baân múã cùåp lêëy vúã vaâ höåp buát chò ra. Roä raâng baån êëy àaä neám trûúåt trong lêìn neám àêìu tiïn. Cuöëi cuâng chó coá chñn hoåc sinh trong toa taâu. Caác em laâ hoåc sinh lúáp möåt cuãa trûúâng Tö-mö-e Ga-ku-en. Caác em seä cuâng nhau ài trïn chuyïën taâu naây.

29 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 29 CHÛÚNG TAÁM - BAÂI HOÅC ÚÃ TRÛÚÂNG TÖ-MÖ-E Àïën hoåc úã trong toa xe tûúãng àaä laâ chuyïån khaác thûúâng röìi, vêåy maâ caách sùæp xïëp chöî ngöìi úã àêy cuäng kyâ laå nöët. ÚÃ trûúâng hoåc khaác sinh àûúåc böë trñ ngöìi möåt chöî cöë àõnh. Nhûng úã àêy caác em àûúåc pheáp ngöìi bêët kyâ chöî naâo maâ caác em thñch trong caác buöíi hoåc. Sau möåt luác suy nghô vaâ nhòn quanh Töt-tö-chan quyïët àõnh ngöìi caånh baån gaái àïën sau em saáng nay vò baån êëy mùåc chiïëc vaáy coá thïu con thoã tai daò. hoåc. Tuy nhiïn, àiïìu kyâ laå nhêët úã trûúâng naây laåi chñnh laâ caác baâi Thöng thûúâng úã caác trûúâng khaác thúâi khoáa biïíu sùæp xïëp theo tûâng böå mön, vñ duå, sau tiïët tiïëng Nhêåt laâ tiïët toaán... Nhûng úã trûúâng naây laåi hoaân toaân khaác. Trong giúâ àêìu cö giaáo ghi toaân böå caác àïì baâi vaâ nhûäng cêu hoãi cuãa caác mön hoåc trong ngaây lïn baãng. Sau àoá, cö noái: "Bêy giúâ caác em coá thïí bùæt àêìu bêët kyâ mön naâo maâ caác em thñch". Nhû vêåy laâ hoåc sinh coá thïí bùæt àêìu bùçng mön tiïëng Nhêåt, mön toaán hay bêët kyâ möåt mön naâo àoá cuäng àûúåc. Em naâo thñch vùn thò coá thïí laâm vùn, em naâo thñch mön lyá thò coá thïí thûã nghiïåm àun söi möåt chêët naâo àoá trong chiïëc bònh thoát cöí trïn chiïëc àeân cöìn, nhû vêåy nhûäng tiïëng nöí nhoã rêët coá thïí seä xaãy ra trong bêët kyâ phoâng hoåc naâo. Phûúng phaáp daåy hoåc naây giuáp giaáo viïn theo doäi hoåc sinh tûâ lúáp thêëp àïën lúáp cao - hiïíu roä hûáng thuá cuãa tûâng em cuäng nhû caách suy nghô vaâ àùåc àiïím cuãa möîi em. Àêy laâ möåt phûúng phaáp lyá tûúãng giuáp giaáo viïn thûåc sûå hiïíu hoåc sinh cuãa mònh. Vïì phêìn hoåc sinh, caác em thûúâng rêët muöën àûúåc bùæt àêìu bùçng mön hoåc maâ caác em thñch nhêët. Vaâ thûåc tïë, caác em coá caã möåt ngaây àïí xoay xúã vúái caác mön maâ mònh khöng thñch, coá nghôa laâ úã

30 Tetsuko Kuroyanagi 30 chûâng mûåc naâo àoá caác em cuäng àaä tûå giaãi quyïët àûúåc caác vêën àïì naây. Viïåc hoåc têåp hêìu nhû hoaân toaân chuã àöång vaâ hoåc sinh coá thïí gùåp, trao àöíi vúái giaáo viïn bêët kïí luác naâo khi cêìn. Giaáo viïn cuäng coá thïí àïën vúái hoåc sinh, nïëu muöën, vaâ giaãi thñch bêët kyâ möåt vêën àïì naâo cho àïën khi caác em hiïíu thêåt cùån keä. Sau àoá hoåc sinh àûúåc giao thïm baâi têåp laâm úã nhaâ. Àêy laâ phûúng phaáp nghiïn cûáu theo àuáng nghôa cuãa noá, vaâ àiïìu àoá coá nghôa laâ khöng möåt hoåc sinh naâo ngöìi lú àaäng trong luác thêìy noái vaâ giaãi thñch. Hoåc sinh lúáp möåt chûa àuã trònh àöå tûå hoåc möåt mònh, song mùåc duâ vêåy, caác em vêîn àûúåc pheáp bùæt àêìu bùçng bêët kyâ mön hoåc naâo maâ caác em thñch. Coá em cheáp laåi baãng chûä caái, möåt söë em khaác veä tranh, em thò àoåc saách, laåi coá möåt söë em têåp thïí duåc mïìm deão. Baån gaái ngöìi caånh Töt-tö-chan àaä biïët hïët caác chûä caái vaâ lêìn lûúåt ghi vaâo vúã. Têët caã àïìu múái meã nïn luác àêìu Töt-tö-chan húi lo lùæng vaâ khöng biïët phaãi laâm gò. Àuáng luác àoá, möåt baån trai ngöìi phña sau em àûáng dêåy cêìm quyïín vúã ài lïn baãng àïí hoãi thêìy möåt àiïìu gò àoá. Cö giaáo ngöìi bïn chiïëc baân caånh baãng àen, àang giaãi thñch cho möåt hoåc sinh khaác. Töt-tö-chan khöng nhòn quanh phoâng hoåc nûäa, hai tay chöëng cùçm, em daán mùæt vaâo lûng baån trai àang ài lïn baãng. Baån êëy keáo lï àöi chên vaâ toaân thên lùæc lû möåt caách àaáng súå. Luác àêìu Töt-tö-chan tûúãng baån êëy cöë tònh laâm nhû vêåy, nhûng ngay sau àoá em hiïíu ra rùçng baån êëy khöng thïí laâm khaác àûúåc. Töt-tö-chan tiïëp tuåc theo doäi khi ngûúâi baån kia vïì chöî. Böën mùæt nhòn nhau. Baån êëy móm cûúâi, Töt-tö-chan cuäng vöåi vaâng móm cûúâi àaáp laåi. Khoá khùn lùæm cêåu beá múái ngöìi àûúåc vaâo chöî cuãa mònh, Töt-töchan quay laåi hoãi: - Taåi sao baån laåi ài nhû vêåy? Bùçng möåt gioång dõu daâng, cêåu beá traã lúâi nhoã nheå: - Mònh bõ baåi liïåt. - Baåi liïåt? - Töt-tö-chan nhùæc laåi, vò tûâ xûa àïën nay chûa bao giúâ em nghe àïën tûâ naây.

31 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 31 - Àuáng, baåi liïåt, -cêåu beá thò thêìm, -khöng phaãi chó coá chên mònh bõ liïåt maâ caã tay mònh nûäa. -Baån êëy giú tay lïn. Töt-tö-chan nhòn vaâo caánh tay traái cuãa baån. Nhûäng ngoán tay daâi co quùæp vaâ gêìn nhû dñnh vaâo nhau. - Ngûúâi ta khöng coá caách naâo àïí chûäa cho baån aâ? -Töt-tö-chan hoãi veã lo lùæng. Baån êëy khöng traã lúâi, Töt-tö-chan caãm thêëy ngûúång nguâng vaâ lêëy laâm tiïëc laâ àaä hoãi baån cêu àoá. Nhûng röìi cêåu beá noái: gò? - Tïn mònh laâ Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mö-tö. Coân tïn àùçng êëy laâ Töt-tö-chan mûâng rúä khi nghe gioång noái vui veã cuãa cêåu beá röìi noá to: - Tïn mònh laâ Töt-tö-chan. Thïë laâ Y-a-su-a-ki Y-a-ma-mö-tö vaâ Töt-tö-chan àaä laâm quen vúái nhau. Mùåt trúâi àöët noáng khöng khñ trong toa. Ai àoá àaä múã caánh cûãa söí ra. Möåt laân gioá xuên trong laânh uâa vaâo trong xe hêët tung maái toác cuãa àaám treã. Buöíi hoåc àêìu tiïn cuãa Töt-tö-chan taåi trûúâng Tö-mö-e bùæt àêìu nhû vêåy àoá.

32 Tetsuko Kuroyanagi 32 CHÛÚNG CHÑN - THÛÁC ÙN CUÃA BIÏÍN VAÂ CUÃA ÀÊËT Giúâ ùn trûa àaä túái - giúâ phuát maâ Töt-tö-chan hùçng mong àúåi. Àêy laâ luác àïí caác baån giúái thiïåu nhûäng thûác ùn cuãa biïín vaâ cuãa àêët. Thêìy hiïåu trûúãng noái cêu àoá àïí diïîn taã möåt bûäa ùn àuã thaânh phêìn dinh dûúäng. Thay cho caách noái Phaãi luyïån cho con em chuáng ta ùn àûúåc moåi thûác ùn hoùåc Yïu cêìu caác bêåc phuå huynh cho con em mònh ùn trûa àuã chêët dinh dûúäng, thêìy hiïåu trûúãng trûúâng naây kïu goåi caác bêåc cha meå haäy cho thïm vaâo khêíu phêìn ùn trûa cuãa hoåc sinh nhûäng thûác ùn cuãa biïín vaâ cuãa àêët. Nhûäng thûác ùn cuãa biïín laâ haãi saãn nhû caá, cua, töm, teáp, haâu, soâ, v.v... Coân nhûäng thûác ùn cuãa àêët laâ nöng saãn vñ duå nhû cúm, rau, quaã, thõt lúån, thõt boâ, thõt gaâ... Baâ meå Töt-tö-chan rêët quan têm àïën vêën àïì naây. Baâ nghô hiïëm coá möåt thêìy hiïåu trûúãng naâo coá thïí diïîn àaåt khêíu phêìn ùn coá àêìy àuã dinh dûúäng möåt caách àún giaãn àïën nhû vêåy. Àiïìu thuá võ laâ chó cêìn lûåa choån möåt trong hai loaåi àoá laâ viïåc laâm bûäa ùn trûa trúã nïn àún giaãn hún. Ngoaâi ra thêìy hiïåu trûúãng coân noái roä rùçng khöng ai phaãi lo nghô quaá nhiïìu, hay phaãi mêët nhiïìu cöng sûác àïí àaåt cho àûúåc hai yïu cêìu àoá. Nöng saãn úã àêy coá khi chó laâ möåt quaã trûáng traáng, vaâ haãi saãn coá khi chó laâ möåt laát caá ngûâ kho. Hoùåc àún giaãn hún chó cêìn moán taão biïín àaåi diïån cho àaåi dûúng, vaâ moán dûa ngêm dêëm thay cho nhûäng saãn phêím cuãa àêët. Höm trûúác, trong luác Töt-tö-chan àang maãi theo doäi möåt caách theâm muöën bûäa ùn trûa cuãa caác baån mònh, thò thêìy hiïåu trûúãng àïën, vaâ xem têët caã caác höåp cúm trûa. - Chaáu coá nhûäng thûác ùn cuãa biïín vaâ cuãa àêët khöng? öng vûâa hoãi vûâa kiïím tra tûâng höåp möåt. Thêåt vui khi nhêån mùåt nhûäng thûác ùn maâ caác baån àûa tûâ biïín lïn vaâ lêëy tûâ àêët liïìn.

33 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 33 Coá nhûäng trûúâng húåp vò meå quaá bêån, nïn thûác ùn mang theo chó coá thûác ùn cuãa biïín hoùåc cuãa àêët. Nhûng khöng sao. Khi thêìy hiïåu trûúãng ài kiïím tra, vúå öng cuäng ài theo, ngûåc àeo möåt chiïëc taåp dïì trùæng, hai tay cêìm hai caái xoong. Nïëu thêìy dûâng laåi trûúác mùåt möåt hoåc sinh naâo àoá vaâ noái biïín thò lêåp tûác baâ vúå öng gùæp ngay hai viïn chaã caá tûâ chiïëc xoong biïín ra cho em àoá. Ngûúåc laåi nïëu öng noái àêët thò lêåp tûác baâ vúå öng laåi gùæp ngay nhûäng miïëng khoai têy raán tûâ chiïëc xoong àêët ra cho. ÚÃ àêy khöng coân möåt ai muöën noái rùçng em khöng thñch chaã caá, hay nghô rùçng möåt bûäa ùn trûa ngon phaãi nhû thïë naâo, hay bûäa ùn trûa töìi laâ nhû thïë naâo. Sûå quan têm chuã yïëu cuãa caác em úã chöî thûác ùn cuãa caác em coá àuã caã hai yïu cêìu vïì biïín vaâ vïì àêët hay khöng. Vaâ nïëu chó coá vêåy thò niïìm vui cuãa caác em àaä àûúåc thoãa maän, caác em rêët phêën khúãi. Khi bùæt àêìu hiïíu àûúåc nhûäng thûác ùn cuãa biïín vaâ cuãa àêët laâ thïë naâo röìi, Töt-tö-chan thêëy lo súå, khöng hiïíu bûäa ùn trûa maâ meå em àaä chuêín bõ möåt caách rêët vöåi vaä saáng nay, coá àûúåc chêëp nhêån hay khöng. Nhûng khi múã höåp ra em thêëy thûác ùn trûa cuãa em thêåt laâ tuyïåt vúâi vaâ em cöë giûä àïí khoãi thöët ra nhûäng tûâ tuyïåt, tuyïåt, tuyïåt quaá!. Thûác ùn trûa cuãa Töt-tö-chan göìm coá trûáng raán vaâng, àêåu xanh, àen-bu maâu nêu vaâ buöìng trûáng caá thu maâu höìng. Thûác ùn àuã maâu sùæc tröng nhû möåt vûúân hoa. - Àeåp quaá - thêìy hiïåu trûúãng noái. Töt-tö-chan húi run run: - Meå chaáu nêëu ùn gioãi lùæm, - em noái. - Àuáng, àuáng, - thêìy hiïåu trûúãng traã lúâi. Sau àoá thêìy chó vaâo moán àen-bu (ruöëc caá) vaâ hoãi: - Àêy laâ moán gò? Noá laâ thûác ùn cuãa biïín hay laâ cuãa àêët? Töt-tö-chan nhòn moán ùn naây, rêët phên vên khöng hiïíu thuöåc loaåi naâo. Noá coá maâu cuãa àêët nhû vêåy rêët coá thïí noá laâ cuãa àêët. Nhûng em khöng daám chùæc àiïìu àoá. - Chaáu khöng biïët aå, - em noái.

34 Tetsuko Kuroyanagi 34 àêët? Sau àoá thêìy hiïåu trûúãng hoãi caã lúáp: - Caác em coá biïët àen-bu tûâ àêu ra khöng naâo, tûâ biïín hay tûâ Dûâng laåi möåt luác àïí suy nghô, möåt söë em reo lïn: - Tûâ àêët aå. Nhûng khöng em naâo biïët chùæc chùæn. - Thöi àûúåc, thêìy seä kïí cho caác em nghe - thêìy hiïåu trûúãng noái. Den-bu laâ thûác ùn lêëy tûâ biïín lïn. - Taåi sao aå? - Möåt cêåu beá hoãi. Àûáng úã giûäa voâng troân baân ghïë, thêìy hiïåu trûúãng giaãi thñch: - Den-bu laâ thõt caá loåc boã xûúng, rang nhoã lûãa sau àoá nghiïìn nhoã vaâ nïm gia võ vaâo. - Öi! Caác em kïu lïn. Sau àoá möåt vaâi em àïì nghõ àûúåc xem moán ruöëc caá cuãa Töt-tö-chan. - Têët nhiïn laâ àûúåc, - thêìy hiïåu trûúãng noái. Vaâ thïë laâ caã lúáp xuám vaâo xem moán ruöëc caá cuãa Töt-tö-chan. Chùæc chùæn coá em àaä biïët den-bu laâ gò röìi, nhûng vêîn cûá thñch xem vaâ cuäng coá baån muöën xem moán den-bu cuãa Töt-tö-chan coá khaác gò moán àoá cuãa nhaâ em khöng. Quaá nhiïìu baån nhòn em, túái mûác, Töttö-chan ngaåi rùçng nhûäng súåi ruöëc coá thïí bay mêët. Töt-tö-chan húi hoaãng súå trong bûäa ùn trûa àêìu tiïn àoá, nhûng nhöån thêåt. Thuá võ biïët bao nhiïu khi hiïíu àûúåc haãi saãn vaâ nöng saãn laâ gò. Em cuäng àaä hiïíu thïm àûúåc rùçng den-bu laâm tûâ caá. Vaâ meå em àaä nhúá boã vaâo höåp cúm trûa cuãa em nhûäng thûác ùn cuãa biïín vaâ nhûäng thûác ùn cuãa àêët. Cuöëi cuâng moåi chuyïån àïìu töët àeåp, em haâi loâng nghô nhû vêåy. Töt-tö-chan àùåc biïåt phêën khúãi khi bùæt àêìu ùn nhûäng moán ngon miïång do meå em laâm.

35 Tottochan - Cö beá ngöìi bïn cûãa söí 35 CHÛÚNG MÛÚÂI - NHAI CHO KÔ Thöng thûúâng bùæt àêìu bûäa ùn ngûúâi ta hay noái: I-ta-da-kima-su coá nghôa laâ xin múâi. Nhûng úã trûúâng Tö-mö-e Ga-ku-en thò khaác, bùæt àêìu bûäa ùn laåi laâ möåt baâi haát. Thêìy laâ möåt nhaåc sô vaâ thêìy saáng taác möåt baâi haát àùåc biïåt àïí haát trûúác luác ùn trûa. Thûåc ra thêìy chó viïët lúâi vaâ dûåa vaâo nhaåc àiïåu cuãa möåt baâi dên ca nöíi tiïëng khoan, khoan, dö khoan maâ thöi. Lúâi cuãa baâi haát do thêìy hiïåu trûúãng saáng taác vaâ nhû thïë naây: Nhai, nhai, nhai cho kyä Nhûäng gò baån ùn. Nhúá nhai cho kyä, nhai cho kyä Cúm, rau, caá, thõt chuáng ta ùn. Chó sau khi haát xong, caác em múái noái I-ta-da-ki-ma-su. Lúâi cuãa baâi haát rêët húåp vúái giai àiïåu cuãa baâi khoan, khoan, dö khoan, àïën mûác sau àoá nhiïìu nùm coá hoåc sinh vêîn coi àoá laâ baâi haát àïí haát trûúác khi ùn. Coá thïí thêìy hiïåu trûúãng do àaä gêîy mêët mêëy chiïëc rùng nïn múái saáng taác baâi haát naây. Nhûng thûåc ra öng luön luön nhùæc caác em phaãi ùn chêåm, nhai kyä, vûâa ùn vûâa noái chuyïån vui veã. Vaâ nhû vêåy coá thïí öng saáng taác baâi naây laâ cöët àïí nhùæc nhúã caác em. Sau khi cêët cao gioång haát, têët caã caác em àïìu noái xin múâi, Ita-da-ki-ma-su, vaâ ngöìi vaâo ùn nhûäng thûác ùn cuãa biïín vaâ cuãa àêët. Phoâng hoåp yïn lùång trong chöëc laát.