Microsoft Word - hai van dam duoi day bien2.doc

Bản ghi

1 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 1 MUC LUÅC 1. PHÊÌN MÖÅT... 5 Chûúng Daãi àaá ngêìm di àöång... 6 Chûúng Taán thaânh vaâ phaãn àöëi Chûúng Xin tuây giaáo sû Chûúng Neát len Chûúng May ruãi Chûúng Múã hïët töëc lûåc Chûúng Con caá voi khöng biïët thuöåc loaåi naâo Chûúng Mobilis in mobile Chûúng Neát Len nöíi khuâng Chûúng Ngûúâi chuã cuãa biïín caã Chûúng Taâu "nau-ti-luáx" Chûúng Têët caã àïìu chaåy bùçng àiïån!... 71

2 Jules Verne 2 Chûúng Vaâi con söë Chûúng Doâng "söng Àen" Chûúng Giêëy múâi Chûúng Daåo chúi dûúái àaáy biïín Chûúng Khu rûâng dûúái biïín Chûúng Böën ngaân dùåm dûúái thaái bònh dûúng Chûúng Va-ni-cö-rö Chûúng Eo biïín Tö-rex Chûúng Mêëy ngaây trïn àaão Chûúng Tiïëng seát cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö Chûúng Cún nguã khöng thïí giaãi thñch àûúåc Chûúng Vûúng quöëc san hö PHÊÌN HAI Chûúng ÊËn Àöå Dûúng Chûúng Möåt àïì nghõ múái cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö

3 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 3 Chûúng Viïn ngoåc giaá mûúâi triïåu Chûúng Biïín àoã Chûúng Àûúâng ngêìm A-ra-bi-a Chûúng Quêìn àaão hy Laåp Chûúng böën mûúi taám giúâ qua àõa trung haãi Chûúng Vuäng biïín Vi-gö Chûúng Möåt luåc àõa àaä biïën mêët Chûúng Moã than ngêìm dûúái biïín Chûúng Biïín xaác-gax Chûúng Caá nhaâ taáng vaâ caá voi Chûúng Bùng giaá mïnh möng Chûúng Nam cûåc Chûúng Möåt trúã ngaåi ngêîu nhiïn hay möåt trûúâng húåp ruãi ro Chûúng Thiïëu khöng khñ Chûúng

4 Jules Verne 4 Tûâ muäi hooác àïën A-ma-dön Chûúng Baåch tuöåc Chûúng Doâng biïín Gún-xtú-rim Chûúng ÚÃ àöå vô 47 o 24' vaâ àöå kinh 17 o 28' Chûúng Nghôa àõa khöíng löì Chûúng Nhûäng lúâi cuöëi cuâng cuãa thuyïìn trûúãng Nï-mö Chûúng Kïët luêån

5 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 5 1. PHÊÌN MÖÅT

6 Jules Verne 6 CHÛÚNG 1 DAÃI ÀAÁ NGÊÌM DI ÀÖÅNG Nùm 1866 àûúåc àaánh dêëu bùçng möåt sûå kiïån kyâ laå, möåt hiïån tûúång khöng àûúåc giaãi thñch vaâ khöng thïí giaãi thñch nöíi maâ chùæc chûa ai quïn. Nhûäng lúâi àöìn àaåi vïì hiïån tûúång bñ hiïím àoá chùèng nhûäng laâm nhên dên caác thaânh phöë caãng vaâ caác luåc àõa xön xao, maâ coân gêy hoang mang lúán trong àaám thuãy thuã. Caánh laái buön, chuã taâu, thuyïìn trûúãng úã chêu Êu vaâ chêu Myä, caác sô quan haãi quên caác nûúác, vaâ sau àoá nhiïìu chñnh phuã úã caã hai chêu àïìu hïët sûác lo lùæng vïì sûå kiïån naây. Söë laâ thúâi gian gêìn àêy, nhiïìu taâu buön ài biïín thûúâng gùåp möåt vêåt hònh thoi daâi àöi khi saáng lêëp laánh, vûúåt xa caá voi vïì kñch thûúác vaâ töëc àöå di chuyïín. Nhûäng lúâi ghi trong nhêåt kyá cuãa caác con taâu àoá giöëng nhau möåt caách laå luâng vïì sûå miïu taã hònh daáng bïn ngoaâi, vïì töëc àöå ghï gúám vaâ sûác maånh cuãa vêåt àoá, cuäng nhû vïì thaái àöå àùåc biïåt cuãa noá. Nïëu àoá laâ möåt loaåi caá voi thò theo sûå miïu taã, noá lúán hún têët caã nhûäng con caá voi àaä àûúåc khoa hoåc biïët àïën. Khöng möåt nhaâ khoa hoåc naâo coá thïí tin àûúåc hiïån tûúång kyâ laå naây nïëu khöng àûúåc nhòn thêëy noá têån mùæt. Nïëu boã qua nhûäng sûå àaánh giaá quaá deâ dùåt cho rùçng con quaái vêåt khöng daâi quaá saáu mûúi meát vaâ gaåt ài nhûäng lúâi thöíi phöìng quaá àaáng miïu taã noá nhû möåt con vêåt khöíng löì röång möåt haãi lyá, daâi ba haãi lyá, thò ta vêîn phaãi thûâa nhêån rùçng quaái vêåt, nïëu coá thêåt, nhêët àõnh vûúåt quaá nhûäng kñch thûúác àaä àûúåc caác nhaâ àöång vêåt hoåc ghi nhêån. Con ngûúâi vöën caã tin nhûäng àiïìu huyïìn hoùåc, nïn ta cuäng dïî hiïíu rùçng hiïån tûúång kyâ laå naây àaä laâm hoå xao xuyïën thïë naâo. Möåt söë ngûúâi àaä tòm caách xïëp têët caã caác cêu chuyïån àoá vaâo möåt loaåi bõa àùåt haäo huyïìn, nhûng vö ñch! Con vêåt kia vêîn töìn taåi, àiïìu àoá khöng coân nghi ngúâ gò nûäa. Ngaây 20 thaáng 7 nùm 1866, chiïëc taâu Ga-vúác-nú Hi-ghin-xún cuãa cöng ty taâu biïín Can-cuát-ta-en Beác-nùæc àaä gùåp möåt vêåt nöíi khöíng löì caách búâ biïín phña àöng uác nùm haãi lyá. Thoaåt tiïn, thuyïìn trûúãng Bï-cú àinh ninh rùçng mònh phaát hiïån ra möåt daãi àaá ngêìm chûa àûúåc ghi trïn baãn àöì. Öng ta vûâa bùæt àêìu xaác àõnh toåa àöå cuãa daãi àaá, thò tûâ trong loâng caái khöëi maâu àen êëy böîng voåt lïn hai cöåt nûúác cao hún böën mûúi meát. Vò sao vêåy? Àoá laâ

7 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 7 möåt daãi àaá maåch nûúác ngêìm? Hay àoá chó laâ möåt àöång vêåt coá vuá söëng dûúái biïín phun khöng khñ tûâ muäi ra laâm voåt lïn nhûäng luöìng nûúác? Ngaây 23 thaáng 7 nùm àoá, taâu Cri-xtö-ban Cö-lön cuãa Cöng ty taâu biïín Àöng êën laåi thêëy hiïån tûúång naây úã vuâng biïín Thaái Bònh Dûúng. Xûa nay àêu coá chuyïån caá voi búi vúái töëc àöå laå thûúâng nhû vêåy? Chó trong ba ngaây maâ hai chiïëc taâu gùåp noá úã hai àiïím caách nhau trïn baãy trùm dùåm. Mûúâi lùm ngaây sau, caách núi noái trïn hai ngaân dùåm, taâu Hen-vï-xi-a cuãa Cöng ty taâu biïín Quöëc gia vaâ taâu Sa-nún cuãa Cöng ty Roi-ún Mêy-lú trïn àûúâng ài giûäa chêu Myä vaâ chêu Êu gùåp nhau úã Àaåi Têy Dûúng, àaä phaát hiïån ra quaái vêåt úã 42,15 àöå vô bùæc vaâ 60,35 àöå kinh vïì phña têy kinh tuyïën Grin-uyát. Hai taâu cuäng quan saát vaâ xaác àõnh àûúåc bùçng mùæt, laâ con vêåt coá vuá, daâi ñt nhêët hún möåt trùm meát. Hoå xaác àõnh àûúåc nhû vêåy laâ vò hai taâu àïìu nhoã hún con vêåt, mùåc duâ caã hai àïìu daâi möåt trùm meát. Giöëng caá voi khöíng löì úã vuâng àaão A-lï-uát cuäng khöng thïí daâi quaá nùm mûúi meát. Nhûäng tin tûác naây döìn dêåp bay vïì, nhûäng thöng baáo múái cuãa taâu Pï-rï vûúåt Àaåi Têy Dûúng, cuöåc chaåm traán giûäa quaái vêåt vúái taâu eát-na, biïn baãn cuãa caác sô quan trïn chiïëc taâu chiïën Phaáp Nooác-mùng-ài vaâ baãn baáo caáo tó mó cuãa Phñt-xú Giïmxú, thuyïìn trûúãng taâu Lo Clai-àú -têët caã nhûäng caái àoá àaä laâm naáo àöång dû luêån. ÚÃ nhûäng nûúác hay suy nghô höì àöì thò hiïån tûúång kyâ laå naây laâ àïì taâi vö têån cho nhûäng chuyïån böng àuâa, nhûng nhûäng nûúác chñn chùæn hún vaâ coá àêìu oác thûåc tïë nhû Anh, Myä, Àûác thò hïët sûác quan têm àïën chuyïån naây. ÚÃ thuã àö caác nûúác, con quaái vêåt àaä trúã thaânh "möët": ngûúâi ta haát vïì noá trong caác tiïåm caâ phï, nhaåo baáng noá trïn baáo chñ, àûa noá lïn sên khêëu. Vúá àûúåc dõp may hiïëm coá, mêëy túâ laá caãi tha höì tung tin võt. Hoå dûång lïn àuã loaåi quaái vêåt hoang àûúâng, tûâ con caá voi trùæng khuãng khiïëp úã caác nûúác vuâng Bùæc cûåc àïën nhûäng con baåch tuöåc gúám ghiïëc coá thïí duâng voâi cuöën caã taâu chúã nùång nùm trùm têën dòm xuöëng àaáy biïín. Trong caác höåi nghiïn cûáu vaâ caác taåp chñ khoa hoåc nöíi lïn möåt cuöåc tranh luêån öìn aâo khöng dûát giûäa nhûäng ngûúâi tin vaâ khöng tin. Caác nhaâ baáo, nhûäng ngûúâi yïu khoa hoåc trong cuöåc tranh caäi vúái àöëi phûúng, àaä phaãi àöí biïët bao nhiïu mûåc thêåm chñ möåt söë àaä àöí caã maáu vò cuöåc àêëu khêíu vïì con rùæn biïín àoá dêîn túái nhûäng trêån àêëu chên àêëu tay thûåc sûå! Cuöåc "chiïën tranh" naây àaä keáo daâi suöët saáu thaáng roâng khöng phên thùæng baåi... Mêëy thaáng àêìu nùm 1867, cêu chuyïån quaái vêåt hònh nhû àaä bõ chön vuâi vaâ chùèng cêìn gúåi laåi

8 Jules Verne 8 laâm gò. Nhûng nhûäng sûå kiïån múái laåi lan truyïìn trong cöng chuáng. Bêy giúâ khöng coân laâ chuyïån giaãi quyïët möåt vêën àïì khoa hoåc thuá võ nûäa, maâ laâ möåt nguy cú nghiïm troång. Quaái vêåt àoá àaä biïën thaânh möåt hoân àaão, möåt daãi àaá ngêìm di àöång, bñ hiïím, khöng thïí bùæt àûúåc! Muâng nùm thaáng ba nùm 1867, taâu Mö-ra-vi-an cuãa Cöng ty taâu biïín Möng-rï-an àang chaåy nhanh úã 27,30 àöå vô vaâ 72,15 àöå kinh böîng àêm phaãi möåt daãi àaá ngêìm khöng thêëy ghi trïn möåt baãn àöì hoa tiïu naâo. Nhúâ gioá thuêån vaâ àöång cú maånh böën trùm sûác ngûåa, chiïëc taâu chaåy vúái töëc àöå mûúâi ba haãi lyá möåt giúâ. Taâu àêm maånh àïën nöîi nïëu voã taâu khöng thêåt vûäng vaâng thò nhêët àõnh seä bõ àùæm cuâng vúái hai trùm ba mûúi baãy thuãy thuã vaâ haânh khaách tûâ Ca-na-àa vïì. Cuöåc va chaåm xaãy ra luác raång àöng, khoaãng nùm giúâ saáng. Caác sô quan trûåc nhêåt lao túái muäi taâu. Hoå xem xeát rêët kyä mùåt biïín, nhûng chùèng thêëy gò àaáng nghi ngúâ, ngoaâi möåt àúåt soáng to nöíi lïn caách àoá hún nûãa ki-lö-meát. Xaác àõnh toåa àöå xong, taâu Möra-vi-an laåi tiïëp tuåc haânh trònh maâ khöng thêëy chöî naâo bõ hû haåi. Noá àaä va phaãi caái gò vêåy? Möåt daãi àaá ngêìm hay xaác möåt chiïëc taâu bõ àùæm? Chùèng ai biïët caã. Nhûng sau àoá, khi xem xeát phêìn dûúái cuãa taâu úã xûúãng sûãa chûäa, ngûúâi ta thêëy möåt böå phêån cuãa loâng taâu bõ hû haåi. Sûå kiïån nghiïm troång naây chùæc cuäng coá thïí bõ laäng quïn nhanh choáng nhû nhiïìu sûå kiïån khaác tûúng tûå, nïëu ba tuêìn sau àoá noá khöng àûúåc lùåp laåi trong nhûäng àiïìu kiïån y hïåt. Vaâ cuäng do chiïëc taâu mang cúâ möåt cûúâng quöëc vaâ thuöåc möåt cöng ty haâng haãi nïn tin xaãy ra tai naån àûúåc truyïìn ài rêët röång... Ngaây 13 thaáng 4 nùm 1867, taâu Xcöët-len cuäng thuöåc cöng ty noái trïn àang úã 15,37 àöå kinh vaâ 45,37 àöå vô. Biïín lùång, gioá nheå. Nhúâ àöång cú rêët maånh, taâu chaåy hún mûúâi ba haãi lyá möåt giúâ. Guöìng baánh quay àïìu trong soáng biïín. Böën giúâ mûúâi baãy phuát chiïìu, khi haânh khaách àang ùn trong phoâng ùn thò thên taâu böîng rung lïn vò va nheå vaâo möåt vêåt gò àoá úã phña laái, sau guöìng bïn traái möåt chuát. Xeát tñnh chêët cuãa va chaåm, coá thïí àoaán laâ taâu vûâa bõ möåt vêåt nhoån àêm vaâo. Nhûng coá leä cuäng chùèng ai chuá yá túái sûå viïåc àoá nhiïìu, nïëu thúå àöët loâ khöng chaåy lïn boong vaâ kïu êìm lïn: - Hêìm taâu bõ thuãng! Hêìm taâu bõ thuãng! Trong giêy phuát àêìu, haânh khaách hoang mang nhöën nhaáo, nhûng thuyïìn trûúãng An-àúác-xún àaä laâm hoå bònh tônh laåi. Thûåc ra taâu khöng bõ àe doåa gò. Vò noá àûúåc chia thaânh baãy ngùn riïng biïåt khöng thêëm nûúác, nïn möåt chöî roâ ró nhoã chùèng àaáng súå. An-àúácxún lêåp tûác xuöëng hêìm taâu. Öng ta thêëy ngùn söë nùm bõ ngêåp

9 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 9 nûúác. Cùn cûá vaâo töëc àöå nûúác uâa vaâo, thò löî thuãng úã thên taâu khaá to. Cuäng may laâ úã ngùn naây khöng coá nöìi húi, nïëu coá thò àaä bõ tùæt ngêëm. An-àúác-xún ra lïånh tùæt maáy vaâ cûã möåt thuyã thuã lùån xuöëng nûúác xem xeát chöî thuãng. Mêëy phuát sau xaác àõnh àûúåc rùçng phêìn dûúái thên taâu coá möåt löî thuãng röång hai meát. Vò khöng coá khaã nùng bõt kñn chöî àoá nïn taâu Xcöët-len phaãi tiïëp tuåc haânh trònh, àïí guöìng baánh xe ngêåp möåt nûãa xuöëng nûúác. Tai naån xaãy ra caách muäi Cle ba trùm haãi lyá. Thïë laâ taâu Xcöët-len cêåp bïën Li-vúác-pun chêåm mêët ba ngaây, laâm moåi ngûúâi hïët sûác lo lùæng. Taâu àûúåc àûa vaâo xûúãng sûãa chûäa àïí caác kyä sû xem xeát. Hoå khöng tin úã mùæt mònh nûäa! ÚÃ thên taâu, dûúái mùåt nûúác hai meát rûúäi, coá möåt löî thuãng hònh tam giaác cên. Ba caånh cuãa löî thuãng rêët nhùén, tûåa nhû bõ keáo cùæt. Roä raâng laâ vêåt choåc thuãng thên taâu phaãi coá àöå rùæn rêët cao. Hún nûäa sau khi xuyïn qua laá theáp daây böën cen-ti-meát, noá tûå ruát ra àûúåc. Sûå viïåc àoá khöng ai giaãi thñch nöíi! Tûâ ngaây àoá, têët caã nhûäng tai naån ngoaâi biïín maâ khöng coá nguyïn nhên àïìu quy caã cho quaái vêåt. Noá phaãi chõu traách nhiïåm vïì nhiïìu vuå àùæm taâu. Àaáng tiïëc rùçng söë taâu bõ àùæm khaá lúán vaâ ñt nhêët coá hai trùm trong söë taâu àùæm àûúåc coi laâ "mêët tñch". Duâ sao thò cuäng do quaái vêåt maâ giao thöng giûäa caác luåc àõa ngaây caâng nguy hiïím. Dû luêån tha thiïët yïu cêìu phaãi trûâ khûã quaái vêåt àoá bùçng bêët kyâ giaá naâo.

10 Jules Verne 10 CHÛÚNG 2 TAÁN THAÂNH VAÂ PHAÃN ÀÖËI Khi xaãy ra nhûäng viïåc vûâa kïí trïn thò töi àaä hoaân thaânh cöng viïåc nghiïn cûáu úã bang Nï-braát-xca (bùæc Myä) vaâ àang quay vïì. Chñnh phuã Phaáp cûã töi vaâo àoaân nghiïn cûáu khoa hoåc vúái tû caách laâ phoá giaáo sû cuãa Viïån baão taâng lõch sûã tûå nhiïn Pa-ri. Sau khi àaä ài khùæp miïìn Nï-braát-xca trong saáu thaáng vaâ thu thêåp àûúåc nhûäng böå hiïån vêåt hïët sûác quyá giaá, cuöëi thaáng ba töi vïì túái Niu I-ooc. Töi dûå àõnh seä lïn àûúâng vïì Phaáp vaâo àêìu thaáng nùm. Vò vêåy, mêëy ngaây röîi raäi coân laåi trûúác khi xuöëng taâu, töi daânh àïí xïëp loaåi nhûäng böå sûu têåp vïì khoaáng vêåt, thûåc vêåt vaâ àöång vêåt cuãa töi. Chñnh luác àoá taâu Xcöët-len gùåp naån. Têët nhiïn töi theo doäi saát moåi viïåc àaä laâm dû luêån xön xao. Töi àaä àoåc ài àoåc laåi têët caã nhûäng baáo chñ chêu Myä vaâ Chêu Ru, nhûng nhûäng caái àoá cuäng chùèng soi saáng gò thïm cho vêën àïì àang laâm moåi ngûúâi thùæc mùæc. Cêu chuyïån bñ hiïím àaä kñch thñch tñnh toâ moâ cuãa töi... Töi túái Niu I-ooc àuáng luác àang nöíi lïn nhûäng cuöåc tranh caäi gay gùæt xung quanh cêu chuyïån naây. Nhûäng giaã thiïët vïì hoân àaão di àöång, vïì daãi àaá ngêìm do nhûäng ngûúâi ñt thêím quyïìn àïì ra, àaä bõ vûát boã hoaân toaân. Thêåt vêåy "daãi àaá ngêìm" sao coá thïí di chuyïín vúái töëc àöå nhû vêåy nïëu noá khöng coá maáy moác cûåc maånh? Giaã thiïët cho rùçng àoá laâ xaác möåt chiïëc taâu khöíng löì bõ àùæm tröi ài vúái töëc àöå ghï gúám nhû vêåy cuäng bõ gaåt boã. Coân laåi hai giaã thiïët coá ngûúâi uãng höå: möåt söë ngûúâi cho rùçng moåi sûå bêët haånh àïìu do möåt con vêåt khöíng löì gêy ra; möåt söë khaác thò cho rùçng àoá laâ möåt chiïëc taâu ngêìm coá àöång cú cûåc maånh. Giaã thiïët cuöëi cuâng àoá coá veã gêìn sûå thêåt hún caã, nhûng laåi bõ baác boã sau nhûäng cuöåc àiïìu tra úã caã hai baán cêìu. Khoá coá thïí tin rùçng möåt tû nhên naâo laåi coá àûúåc möåt chiïëc taâu nhû vêåy. Noá àaä àûúåc àoáng bao giúâ vaâ úã àêu? Vaâ viïåc àoáng möåt chiïëc taâu khöíng löì nhû vêåy laâm sao coá thïí giûä kñn àûúåc? Chó nhaâ nûúác múái coá thïí chïë taåo ra nhûäng loaåi maáy coá sûác phaá hoaåi ghï gúám nhû vêåy. ÚÃ thúâi àaåi chuáng ta, khi trñ tuïå con ngûúâi rêët thaânh thaåo trong viïåc

11 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 11 saáng chïë ra nhûäng cöng cuå giïët ngûúâi thò cuäng dïî tin àûúåc rùçng coá möåt nûúác naâo àoá àaä bñ mêåt chïë taåo vaâ àem thûã chiïëc taâu khuãng khiïëp naây. Nhûng cuöëi cuâng giaã thiïët vïì möåt chiïëc taâu ngêìm quên sûå àaä àöí suåp, vò têët caã caác chñnh phuã àïìu tuyïn böë laâ khöng dñnh daáng gò àïën chuyïån naây. Khöng thïí nghi ngúâ àûúåc sûå thaânh thêåt cuãa nhûäng baãn tuyïn böë àoá, vò caác àûúâng biïín quöëc tïë àïìu bõ àe doåa. Hún nûäa, viïåc àoáng möåt chiïëc taâu ngêìm khöíng löì nhû vêåy khöng thïí thoaát khoãi sûå chuá yá cuãa dû luêån. Giûä bñ mêåt trong nhûäng àiïìu kiïån nhû vêåy àöëi vúái tû nhên àaä hïët sûác khoá, coân àöëi vúái tûâng nûúác laâ àiïìu khöng tûúãng vò möîi haânh àöång cuãa hoå àïìu bõ caác cûúâng quöëc àöëi àõch theo doäi gùæt gao. Thïë laâ sau khi àiïìu tra úã caác nûúác Anh, Phaáp, Nga, Phöí, Têy Ban Nha, I-ta-li-a, Myä vaâ caã Thöí nûäa, giaã thiïët vïì taâu ngêìm àaä phaá saãn hoaân toaân. Mùåc duâ bõ nhûäng túâ baáo laá caãi chïë giïîu, con quaái vêåt kia laåi nöíi lïn mùåt nûúác. oác tûúãng tûúång àûúåc kñch àöång laåi veä nïn nhûäng bûác tranh vö lyá nhêët trong lônh vûåc khoa hoåc viïîn tûúãng. Vïì túái Niu I-ooc, töi coá vinh dûå àûúåc nhiïìu ngûúâi àïën hoãi yá kiïën vïì vêën àïì naây. ÚÃ Phaáp töi coá cho xuêët baãn cuöën saách in thaânh hai têåp, nhan àïì "Nhûäng bñ mêåt cuãa biïín sêu". Cuöën saách àoá àûúåc giúái khoa hoåc hoan nghïnh vaâ àaä khiïën töi trúã thaânh chuyïn gia nöíi tiïëng vïì möåt lônh vûåc ñt àûúåc nghiïn cûáu cuãa lõch sûã tûå nhiïn. Ngûúâi ta yïu cêìu töi phaát biïíu yá kiïën vïì vêën àïì naây. Nhûng trong tay töi khöng coá möåt taâi liïåu cuå thïí naâo nïn töi tûâ chöëi, lêëy cúá laâ hoaân toaân khöng hiïíu biïët gò caã. Tuy nhiïn, bõ döìn vaâo chên tûúâng, töi àaânh phaãi noái lïn phaán àoaán cuãa mònh. Vaâ cuöëi cuâng, "Tön öng A-rö-nùæc", giaáo sû viïån baão taâng Pa-ri, maâ caác phoáng viïn baáo Niu I-ooác Hï-rún yïu cêìu "phaát biïíu yá kiïën" phaãi àêìu haâng. Töi lïn tiïëng vò im lùång maäi cuäng khöng tiïån. Töi xem xeát vêën àïì vïì caã moåi mùåt chñnh trõ vaâ khoa hoåc. Töi xin trñch ra àêy mêëy àoaån trong baâi baáo àùng ngaây 30-4: Sau khi cên nhùæc tûâng giaã thiïët àaä àûúåc àïì ra vaâ khöng coá nhûäng giaã thiïët khaác vûäng chùæc hún, chuáng ta àaânh thûâa nhêån sûå töìn taåi cuãa möåt con vêåt söëng dûúái biïín coá sûác maånh phi thûúâng. Nhûäng lúáp nûúác sêu cuãa àaåi dûúng hêìu nhû chûa àûúåc nghiïn cûáu. Chûa möåt cuöåc thùm doâ naâo xuöëng àûúåc túái nhûäng lúáp nûúác àoá. Caái gò àang xaãy ra dûúái vûåc thùèm chûa ai biïët àïën êëy? Nhûäng sinh vêåt naâo àang söëng vaâ coá thïí söëng úã àöå sêu mûúâi hai, hay mûúâi lùm haãi lyá dûúái mùåt biïín? Cú thïí cuãa chuáng ra sao? Bêët kyâ giaã thiïët naâo cuäng chó laâ phoãng àoaán maâ thöi. Nhiïåm vuå àùåt ra cho chuáng ta coá thïí giaãi quyïët bùçng hai caách: Hoùåc laâ chuáng ta àaä biïët hïët caác loaâi

12 Jules Verne 12 sinh vêåt söëng trïn haânh tinh chuáng ta, hoùåc laâ chûa biïët hïët. Nïëu ta chûa biïët hïët, nïëu trong lônh vûåc ngû hoåc, thiïn nhiïn coân giêëu ta nhiïìu àiïìu bñ mêåt, thò chùèng coá cú súã naâo àïí khöng thûâa nhêån sûå töìn taåi cuãa nhûäng con caá, hay àöång vêåt coá vuá thuöåc nhûäng giöëng, loaâi maâ ta chûa biïët, nhûäng sinh vêåt àùåc biïåt söëng àûúåc úã caác lúáp nûúác sêu; chó thónh thoaãng múái nöíi lïn mùåt biïín do taác àöång cuãa caác Quy luêåt vêåt lyá naâo àoá, hoùåc do tñnh khñ bêët thûúâng cuãa thiïn nhiïn. Traái laåi, nïëu ta àaä biïët hïët caác loaâi àöång vêåt, thò cêìn tòm kiïëm con vêåt noái trïn trong söë nhûäng con vêåt biïín àaä àûúåc phên loaåi, trong trûúâng húåp naây, töi sùén saâng cho rùçng àêy laâ möåt con caá thiïët hònh khöíng löì. Caá thiïët hònh bònh thûúâng, hay caá möåt sûâng, daâi túái mûúâi taám meát. Haäy nhên kñch thûúác noá lïn nùm lêìn, mûúâi lêìn, haäy cho noá möåt sûác maånh, möåt caái sûâng cên xûáng vúái thên hònh noá. Nhû vêåy caác baån seä hònh dung àûúåc con quaái vêåt! Noá seä coá kñch thûúác maâ caác sô quan taâu Sa-nún cho biïët, coá caái sûâng nhoån àêm thuãng àûúåc taâu Xcöët-len vaâ caác taâu vûúåt àaåi dûúng khaác. Caá thiïët hònh coá möåt sûâng lúán sùæc nhû gûúm vaâ rùæn nhû theáp. Ngûúâi ta àaä nhiïìu lêìn thêëy nhûäng vïët thûúng trïn mònh caá voi laâ loaåi àöång vêåt maâ bao giúâ caá thiïët hònh cuäng àaánh thùæng. Nhiïìu khi ngûúâi ta lêëy àûúåc nhûäng maãnh vuån cuãa sûâng caá úã voã taâu bùçng göî bõ àêm thuãng. Viïån baão taâng cuãa Àaåi hoåc y khoa Pa-ri coá möåt caái sûâng caá thiïët hònh daâi hai meát hai mûúi lùm centi-meát, chu vi chöî to nhêët laâ böën mûúi taám cen-ti-meát. Chuáng ta haäy hònh dung möåt caái sûâng lúán hún mûúâi lêìn, con caá maånh hún mûúâi lêìn, búi nhanh hai mûúi nhùm haãi lyá möåt giúâ, haäy nhên khöëi lûúång cuãa con caá vúái töëc àöå cuãa noá, thò seä hiïíu àûúåc nguyïn nhên gêy ra tai naån. Toám laåi, trong khi chúâ àúåi nhûäng tin tûác àêìy àuã hún, töi nghiïng vïì yá kiïën cho rùçng àêy laâ möåt con caá thiïët hònh khöíng löì coá sûâng nhoån, lúán nhû nhûäng taâu chiïën boåc theáp vaâ cuäng di chuyïín nhanh nhû vêåy. Töi xin giaãi thñch hiïån tûúång bñ hiïím naây nhû trïn, nhûng vúái àiïìu kiïån laâ noá phaãi coá thûåc chûá khöng phaãi laâ chuyïån bõa àùåt (àiïìu naây cuäng coá thïí xaãy ra)." Nhûäng lúâi cuöëi cuâng laâ mûu meåo cuãa töi: töi muöën giûä uy tñn cuãa nhaâ baác hoåc vaâ khöng muöën cho dên Myä, möåt dên töåc hay àuâa cúåt, coá cúá àïí nhaåo baáng. Töi àaä àïí laåi möåt con àûúâng àïí ruát lui. Thûåc loâng töi rêët tin rùçng àêy laâ möåt quaái vêåt. Baâi baáo cuãa töi àaä gêy ra nhûäng cuöåc tranh luêån söi nöíi vaâ àûúåc nhiïìu ngûúâi àoåc. Coá caã nhûäng ngûúâi taán thaânh töi. Caách giaãi quyïët vêën àïì do töi àïì nghõ, cho pheáp ngûúâi ta àûúåc hoaân toaân tûå do tûúãng tûúång. Trñ tuïå con ngûúâi àûúåc thoãa thñch taåo nïn hònh tûúång nhûäng con vêåt khöíng löì, maâ

13 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 13 nhûäng àöång vêåt trïn traái àêët nhû: voi, tï giaác, nïëu àûáng caånh chó laâ nhûäng chuá chim chñch. Möi trûúâng nûúác saãn ra nhûäng loaâi coá vuá rêët lúán, coá leä caã nhûäng loaâi nhuyïîn thïí khöíng löì, nhûäng loaâi giaáp xaác khuãng khiïëp, nhûäng con cua nùång hai trùm têën! Àaä coá möåt thúâi, nhûäng àöång vêåt trïn traái àêët, nhûäng loaâi böën chên böën tay, boâ saát vaâ chim àïìu coá hònh thuâ àöì söå. Sau àoá thúâi gian àaä ruát ngùæn kñch thûúác cuãa chuáng laåi. Vò sao ta khöng thïí cho rùçng dûúái caác lúáp biïín sêu chûa àûúåc nghiïn cûáu coân baão töìn àûúåc nhûäng àöång vêåt khöíng löì cuãa nhûäng thúâi kyâ xa xûa nhêët? Nhûng nïëu têët caã cêu chuyïån huyïìn bñ àoá àöëi vúái möåt söë ngûúâi chó coá yá nghôa thuêìn tuáy khoa hoåc, thò nhûäng ngûúâi coá àêìu oác thûåc tïë hún, àùåc biïåt laâ ngûúâi Myä vaâ ngûúâi Anh, laåi rêët lo lùæng àïën sûå an toaân cuãa caác àûúâng giao thöng vûúåt àaåi dûúng vaâ àùåt viïåc trûâ khûã con quaái vêåt ra möåt caách cêëp thiïët. Baáo chñ àaåi diïån quyïìn lúåi cuãa caác giúái cöng nghiïåp vaâ taâi chñnh xem xeát vêën àïì naây möåt caách nguyïn tùæc, nghôa laâ tûâ mùåt thûåc tïë naây. Dû luêån caác nûúác, trûúác hïët laâ Myä, uãng höå saáng kiïën àoá cuãa giúái kinh doanh. ÚÃ Niu I-ooc, ngûúâi ta bùæt àêìu chuêín bõ möåt chuyïën ài àùåc biïåt, nhùçm tòm kiïëm con caá thiïët hònh àoá. Chiïëc taâu chiïën A-bram Lin-cön phaãi gêëp ruát ra khúi ngay. Cûãa caác kho quên sûå àûúåc múã ra àïí cung cêëp moåi thûá cêìn thiïët cho thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát, chó huy taâu. Nhûng àuáng luác coá quyïët àõnh trang bõ cho àoaân thaám hiïím, thò con caá laåi biïën mêët. Suöët hai thaáng trúâi con caá chùèng thêëy tùm húi noá àêu. Chùèng möåt chiïëc taâu naâo gùåp noá. Hònh nhû con caá caãm thêëy ngûúâi ta àang mûu haåi noá. Ngûúâi ta àaä noái àïën chuyïån àoá quaá nhiïìu! Laåi truyïìn ài bùçng caã àûúâng àiïån tñn àùåt ngêìm dûúái Àaåi Têy Dûúng nûäa! Nhûäng ngûúâi hay àuâa quaã quyïët rùçng con caá xaão quyïåt àoá àaä toám àûúåc bûác àiïån vaâ àaä coá nhûäng biïån phaáp àïì phoâng. Chiïëc taâu chiïën àaä chuêín bõ xong àïí ài xa, àûúåc trang bõ loaåi àaån bùæn caá voi rêët maånh, nhûng seä ài hûúáng naâo thò chùèng ai àûúåc biïët. Tònh traång cùng thùèng àang lïn túái àónh cao thò böîng ngaây 2 thaáng 7 coá tin àöìn laâ chiïëc taâu chaåy thûúâng xuyïn giûäa Xan Phran-xit-xcö vaâ Thûúång Haãi ba tuêìn trûúác àêy àaä gùåp quaái vêåt úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng. Tin àoá àaä gêy möåt êën tûúång rêët maånh. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát chó coân khöng àêìy hai mûúi böën tiïëng àöìng höì àïí chuêín bõ. Lûúng thûåc àaä àûúåc chêët lïn taâu. Caác hêìm taâu àêìy ùæp than. Thuãy thuã àaä têåp húåp àöng àuã. Chó coân viïåc àöët loâ vaâ nhöí neo! Pha-ra-guát khöng àûúåc pheáp chêåm trïî duâ chó mêëy giúâ! Vaã laåi, chñnh Pha-ra-guát cuäng nön noáng muöën ra khúi ngay. Trûúác khi taâu

14 Jules Verne 14 Lin-cön nhöí neo ba tiïëng àöìng höì, töi nhêån àûúåc möåt bûác thû, nöåi dung nhû sau: Kñnh gûãi Ngaâi A-rö-nùæc, giaáo sû Viïån baão taâng Pa-ri. Khaách saån "Àaåi löå söë 5" Niu I-ooác, Thûa Ngaâi, Nïëu Ngaâi coá yá muöën tham gia àoaân thaám hiïím trïn taâu A-bram Lin-cön, thò chñnh phuã Myä seä lêëy laâm haâi loâng vïì viïåc Ngaâi thay mùåt nûúác Phaáp àoáng goáp vaâo viïåc naây, Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát seä daânh cho Ngaâi möåt phoâng riïng trïn taâu. Kñnh chaâo Ngaâi Böå trûúãng Böå haâng haãi À.B.Höëp- Xún.

15 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 15 CHÛÚNG 3 XIN TUÂY GIAÁO SÛ Khi nhêån àûúåc thû cuãa öng Höëp-Xún, töi àang vûâa nghô nhiïìu vïì viïåc bùæt con caá möåt sûâng, vûâa nghô nhiïìu vïì yá àõnh vûúåt qua nhûäng caánh àöìng Têy -Bùæc. Tuy vêåy, àoåc xong thû cuãa öng böå trûúãng, töi hiïíu ngay rùçng sûá mïånh thûåc sûå cuãa töi, muåc àñch cuãa caã cuöåc àúâi töi laâ phaãi tiïu diïåt àûúåc con quaái vêåt naây, khöng cho noá laâm haåi moåi ngûúâi. Töi vûâa kïët thuác möåt cuöåc haânh trònh gian khöí nïn rêët mïåt moãi vaâ cêìn nghó ngúi: Töi rêët mong trúã vïì Töí quöëc, vïì vúái baån beâ vaâ cùn phoâng úã Vûúân baách thuá, vïì vúái nhûäng böå sûu têåp quñ giaá cuãa töi! Nhûng khöng gò coá thïí ngùn caãn töi tham gia àoaân thaám hiïím naây. Sûå mïåt nhoåc, baån beâ, nhûäng böå sûu têåp -têët caã àïìu bõ quïn ài! Khöng cêìn suy nghô nhiïìu, töi nhêån ngay lúâi múâi cuãa chñnh phuã Myä. Töi nghô: Duâ thïë naâo, moåi con àûúâng cuäng àïìu dêîn túái búâ biïín nûúác Phaáp! Noá seä giuáp ta mang vïì Viïån baão taâng tûå nhiïn Pa-ri caái sûâng daâi khöng dûúái nûãa meát cuãa noá". Nhûng trong khi chúâ àúåi tûúng lai xa xöi àoá, töi coân phaãi tòm noá úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng, noái khaác ài, laâ phaãi ài vïì phña ngûúåc vúái nûúác Phaáp. - Cöng-xêy! Töi noáng ruöåt goåi to. Cöng-xêy laâ ngûúâi giuáp viïåc töi vaâ theo töi ài khùæp núi. Töi mïën anh ta vaâ anh ta cuäng quyá töi. Cöng-xêy tñnh àiïìm àaåm, trung thûåc, cêìn cuâ, thûúâng nhòn nhêån caác bûúác ngoùåt cuãa söë phêån möåt caách triïët lyá, rêët kheáo tay vaâ luön sùén saâng giuáp àúä moåi ngûúâi. Traái hùèn vúái tïn goåi, anh ta chùèng bao giúâ khuyïn ai, ngay caã khi ngûúâi ta àïën hoãi yá kiïën. Vò thûúâng xuyïn tiïëp xuác vúái giúái khoa hoåc cuãa Vûúân baách thuá. Cöng-xêy hoåc têåp àûúåc nhiïìu àiïìu. Anh ta chuyïn vïì phên loaåi tûå nhiïn, rêët thaânh thaåo vïì caác "kiïíu, nhoám, lúáp, böå, hoå, giöëng, loaâi". Nhûng kiïën thûác cuãa anh ta àïën àêëy cuäng laâ hïët. Phên loaåi laâ nùng khiïëu tûå nhiïn cuãa Cöng-xêy, anh ta

16 Jules Verne 16 khöng tiïën xa nûäa. Nhûng duâ sao Cöng-xêy cuäng laâ ngûúâi rêët töët. Mûúâi nùm nay, Cöng-xêy theo töi trong têët caã caác chuyïën ài nghiïn cûáu. Töi chûa hïì thêëy anh ta kïu ca phaân naân khi chuyïën ài bõ keáo daâi hay gùåp khoá khùn, gian khöí, Cöng-xêy sùén saâng theo töi ài bêët kyâ nûúác naâo, duâ àoá laâ Trung Quöëc hay Cöng-gö, duâ àûúâng xa àïën mêëy. Ngoaâi ra, Cöng-xêy coá thïí tûå haâo vïì sûác khoãe hiïëm coá bêët chêëp moåi bïånh têåt, vïì nhûäng bùæp thõt rùæn chùæc vaâ möåt hïå thêìn kinh rêët vûäng vaâng. Cöng-xêy ba mûúi tuöíi, so vúái tuöíi töi thò nhû mûúâi lùm so vúái hai mûúi. Xin caác baån thûá löîi cho caách diïîn àaåt rùæc röëi cuãa töi vò àoá chó laâ caách thuá nhêån rùçng töi àaä böën mûúi tuöíi! Nhûng Cöng-xêy coá möåt nhûúåc àiïím. Laâ ngûúâi cêu nïå hònh thûác, anh ta bao giúâ cuäng goåi töi laâ "giaáo sû", àiïìu àoá laâm töi rêët bûåc mònh. - Cöng-xêy! Töi goåi lêìn thûá hai vaâ höëi haã chuêín bõ lïn àûúâng. Töi rêët tin úã loâng trung thaânh cuãa Cöng-xêy. Thöng thûúâng, töi khöng hoãi xem anh ta coá àöìng yá ài theo töi khöng, nhûng chuyïën ài naây coá thïí seä keáo daâi chûa biïët àïën bao giúâ, coá thïí seä nguy hiïím, vò àêy laâ cuöåc sùn bùæt möåt con vêåt coá khaã nùng àaánh chòm taâu chiïën xuöëng biïín nhû möåt caái voã haåt deã! Moåi ngûúâi duâ dûãng dûng àïën àêu cuäng phaãi suy nghô ñt nhiïìu! - Cöng-xêy! Töi goåi lêìn thûá ba. Cöng-xêy xuêët hiïån. - Giaáo sû goåi töi aå? Anh ta vûâa vaâo vûâa hoãi. - Àuáng vêåy, anh baån aå. Anh haäy thu xïëp àöì àaåc cuãa töi vaâ chuêín bõ cho mònh nûäa. Hai giúâ nûäa chuáng ta seä lïn àûúâng! - Xin tuây giaáo sû, - Cöng-xêy bònh thaãn traã lúâi. - Khöng àûúåc lïì mïì möåt chuát naâo! Anh xïëp têët caã haânh lyá, quêìn aáo cuãa töi vaâo va-li, caâng nhiïìu caâng nhanh caâng töët. - Coân nhûäng böå sûu têåp cuãa giaáo sû thò sao aå? Cöng-xêy hoãi. - Chuáng ta seä giaãi quyïët sau. - Sao laåi sau aå?

17 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 17 - Chuáng seä àûúåc baão quaãn úã khaách saån. Röìi töi seä cho gûãi vïì Phaáp. - Thïë chuáng ta khöng vïì Pa-ri aå? - ÛÂ... têët nhiïn seä vïì... nhûng coá leä phaãi ài voâng möåt chuát... - Xin tuây yá giaáo sû. Ài voâng cuäng àûúåc aå! - Voâng möåt chuát thöi! Chuáng ta chó ài chïåch àûúâng thùèng möåt chuát thöi! Vaâ ài bùçng taâu A-bram Lin-cön. - Xin tuây giaáo sû. Cöng-xêy ngoan ngoaän traã lúâi. - Anh baån aå, anh biïët khöng, chuáng ta seä ài àïí trûâ khûã con quaái vêåt, con caá thiïët hònh nöíi tiïëng àoá. Taác giaã böå saách "Nhûäng bñ mêåt cuãa biïín sêu" khöng thïí tûâ chöëi viïåc ài cuâng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát trong chuyïën thaám hiïím naây àûúåc. Nhiïåm vuå thûåc vinh quang nhûng cuäng rêët nguy hiïím, vò phaãi haânh àöång möåt caách moâ mêîm vaâ con quaái vêåt coá nhiïìu àiïìu bñ êín. Nhûng duâ thïë naâo, thuyïìn trûúãng cuãa chuáng ta cuäng seä khöng cho noá thoaát!... - Giaáo sû ài àêu, töi xin ài àoá aå, - Cöng-xêy traã lúâi. - Anh cûá nghô kyä ài! Töi chùèng muöën giêëu anh àiïìu gò caã. Tham gia nhûäng cuöåc thaám hiïím thïë naây coá thïí seä khöng trúã vïì àêëy. - Xin tuây giaáo sû. Mûúâi lùm phuát sau, va-li àaä xïëp xong. Cöng-xêy chuêín bõ rêët nhanh, coá thïí baão àaãm laâ anh chùèng quïn gò, vò anh ta xïëp quêìn aáo cuäng thaåo nhû phên loaåi chim vaâ caá vêåy. Ngûúâi phuåc vuå úã khaách saån mang haânh lyá cuãa chuáng töi ra phoâng ngoaâi. Töi chaåy vöåi xuöëng têìng dûúái, thanh toaán tiïìn nong úã vùn phoâng khaách saån, núi luön luön têëp nêåp khaách múái àïën. Töi yïu cêìu chuyïín vïì Pa-ri nhûäng kiïån haâng göìm tiïu baãn àöång vêåt vaâ thûåc vêåt àaä sêëy khö. Sau àoá, töi vaâ Cöng-xêy nhaãy lïn xe ngûåa. Mêëy phuát sau, xe àöî úã bïën, núi taâu Lin-cön àang thaã tûâng cuöån khoái daây àùåc. Haânh lyá cuãa chuáng töi àûúåc mang ngay lïn boong. Töi chaåy lïn taâu vaâ hoãi thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát. Möåt thuãy thuã dêîn töi ài. Möåt sô quan tû thïë huâng duäng bùæt tay töi vaâ hoãi: - Ngaâi laâ Pi-e A-rö-nùæc? - Vêng. Coân ngaâi laâ thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát?

18 Jules Verne 18 - Vêng, chñnh töi! Xin chaâo giaáo sû! Chuáng töi àaä daânh cho ngaâi möåt phoâng riïng! Töi àaáp lïî vaâ biïët thuyïìn trûúãng àang rêët bêån chuêín bõ cho taâu nöí maáy nhöí neo, töi chó àïì nghõ cho biïët phoâng riïng cuãa töi úã àêu. Taâu Lin-cön rêët thñch húåp vúái nhiïåm vuå múái. Àoá laâ möåt chiïëc taâu chiïën coá nhûäng maáy moác töëi tên chaåy bùçng húi nûúác coá aáp suêët túái baãy at-möët-phe. Vúái aáp suêët àoá, taâu Lin-cön chaåy nhanh mûúâi taám haãi lyá möåt giúâ. Töëc àöå nhû vêåy laâ nhanh nhûng tiïëc thay vêîn chûa àuã àïí àuöíi bùæt con caá khöíng löì kia. Sûå trang trñ bïn trong taâu cuäng tûúng xûáng vúái nhûäng phêím chêët haâng haãi cuãa taâu. Töi rêët haâi loâng vïì cùn phoâng riïng úã phña laái vaâ thöng vúái phoâng ùn. - Chuáng ta úã àêy rêët tiïån, - töi baão Cöng-xêy. - Thûa giaáo sû vêng. Töi baão Cöng-xêy múã va-li, xïëp ra nhûäng àöì duâng cêìn thiïët coân töi thò lïn boong xem taâu chuêín bõ nhöí neo. Àuáng luác àoá, thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát haå lïånh thaáo dêy neo taâu Lin-cön úã bïën Bluác-lin. Nïëu töi àïën chêåm 15 phuát, thêåm chñ ñt hún, thò coá leä taâu àaä lïn àûúâng vaâ töi seä khöng àûúåc tham gia cuöåc thaám hiïím rêët àùåc biïåt, coá möåt khöng hai naây, cuöåc thaám hiïím duâ coá thuêåt laåi möåt caách chên thûåc cuäng vêîn bõ coi nhû möåt chuyïån bõa àùåt hoaân toaân. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát khöng àïí mêët möåt ngaây, möåt giúâ naâo. Öng ta phaãi tûác töëc túái nhûäng vuâng biïín àaä phaát hiïån ra quaái vêåt. Pha-ra-guát goåi trûúãng maáy lïn hoãi: - AÁp suêët àaä àuã chûa? - Thûa, àuã. - Cho taâu chaåy! - Pha-ra-guát ra lïånh. Mïånh lïånh lêåp tûác àûúåc truyïìn xuöëng buöìng maáy. Chên võt quay ngaây caâng nhanh. Taâu Lin-cön huâng duäng tiïën quên, coá haâng trùm xuöìng vaâ taâu keáo chúã àêìy ngûúâi tiïîn àûa long troång. Bïën taâu Bluác-lin vaâ têët caã khu vûåc doåc söng It-ri-vú cuãa Niu I-ooc chêåt nñch ngûúâi. Nhûäng tiïëng hoan hö tûâ miïång nùm mûúi vaån ngûúâi vang lïn khöng ngúát. Haâng ngaân khùn tay àûúåc tung lïn trúâi cho túái khi taâu Lin-cön ra túái võnh Huát-dön úã moãm ngoaâi cuâng cuãa baán àaão, núi thaânh phöë Niu I-ooc àang xêy dûång. Ba giúâ chiïìu. aáp lûåc húi nûúác tùng lïn, chên võt quay ngaây caâng nhanh. Chiïëc taâu chaåy doåc theo búâ caát thêëp Long Ai-len vaâ túái gêìn taám giúâ saáng thò múã hïët töëc lûåc vûúåt trïn soáng nûúác Àaåi Têy Dûúng àen thêîm.

19 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 19 CHÛÚNG 4 NEÁT LEN Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát laâ möåt ngûúâi ài biïín daây kinh nghiïåm, thûåc xûáng àaáng vúái chiïëc taâu chiïën maâ öng ta chó huy. Pha-ra-guát vúái con taâu chó laâ möåt. Öng ta laâ linh höìn cuãa taâu. Öng ta khöng maãy may nghi ngúâ sûå töìn taåi cuãa con caá, nhûng cuäng khöng cho pheáp ai àûúåc baân taán nhaãm nhñ vïì vêën àïì àoá. Öng ta tin laâ coá con quaái vêåt khöng phaãi bùçng oác maâ bùçng tim. Pha-ra-guát seä trûâ khûã àûúåc noá - öng ta thïì nhû vêåy. Hoùåc laâ thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát seä diïåt con caá thiïët hònh, hoùåc laâ con caá seä giïët chïët Pha-ra-guát. Khöng thïí coá sûå thoãa hiïåp naâo! Toaân thïí thuãy thuã nhêët trñ vúái thuyïìn trûúãng. Àiïìu àoá thïí hiïån rêët roä khi hoå baân luêån, tranh caäi vúái nhau, khi hoå cên nhùæc tûâng khaã nùng giuáp hoå tòm ra con quaái vêåt möåt caách nhanh choáng nhêët, khi hoå chùm chuá quan saát mùåt biïín! Ngay caã nhûäng sô quan, luác bònh thûúâng vêîn xem viïåc trûåc ban laâ möåt nhiïåm vuå khöí sai, giúâ àêy cuäng sùén saâng trûåc thïm giúâ. Vïì phña thuãy thuã thò hoå chó coá möåt nguyïån voång: tòm thêëy con caá möåt sûâng, bùæn truáng noá, keáo lïn taâu röìi xaã ra tûâng maãnh. Hoå quan saát mùåt biïín möåt caách cùng thùèng. Cêìn noái thïm rùçng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àaä hûáa laâ seä thûúãng hai ngaân àö-la cho ngûúâi naâo phaát hiïån ra quaái vêåt àêìu tiïn, khöng kïí laâ thuãy thuã àang hoåc nghïì, thuãy thuã hay sô quan. Töi cuäng chùèng thua gò moåi ngûúâi, töi cuäng àûáng trïn boong ngaây naây sang ngaây khaác. Chó coá Cöng-xêy laâ toã veã dûãng dûng trûúác chuyïån naây vaâ khöng hïì coá caái têm traång bõ kñch àöång àang lan traân trïn taâu. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àaä trang bõ cho taâu cuãa mònh têët caã nhûäng thûá cêìn thiïët àïí àaánh con caá voi khöíng löì. Khöng möåt chiïëc taâu àaánh caá voi naâo coá thïí àûúåc trang bõ töët hún. Trïn taâu Lin-cön coá têët caã caác thûá àaån bùæn caá voi hiïån àaåi nhêët, tûâ loaåi àaån giöëng muäi tïn nhoån phoáng ài bùçng tay, àïën caác loaåi àaån phaá bùæn bùçng suáng noâng daâi. Phña muäi taâu coá möåt cöî àaåi baác kiïíu caãi tiïën bùæn loaåi àaån hònh noán nùång böën ki-lö-gam ài xa mûúâi saáu

20 Jules Verne 20 ki-lö-meát. Toám laåi, taâu Lin-cön àûúåc trang bõ têët caã caác loaåi vuä khñ ghï gúám nhêët. Nhûng chûa hïët! Trïn taâu coân coá Neát Len -"vua" bùæn caá voi. Neát Len, göëc Ca-na-àa, laâ thúå sùn caá voi gioãi tuyïåt vúâi. Anh ta chûa hïì gùåp àöëi thuã trong caái nghïì nguy hiïím cuãa mònh. ÚÃ Neát Len, sûå kheáo leáo vaâ bònh tônh, loâng can àaãm vaâ sûå nhanh trñ àaä kïët húåp vúái nhau möåt caách cên àöëi. Caá voi hay caá nhaâ taáng phaãi quyã quyïåt ranh ma lùæm múái thoaát àûúåc phaát àaån cuãa anh ta. Neát Len khoaãng gêìn böën mûúi tuöíi. Anh ta cao lúán, vaåm vúä, veã mùåt khùæc khöí, ñt cúãi múã, noáng tñnh, nïn húi möåt chuát laâ nöíi giêån àuâng àuâng. Veã bïì ngoaâi cuãa anh ta laâm moåi ngûúâi chuá yá, àùåc biïåt laâ àöi mùæt cûúng nghõ. Töi cho rùçng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát àaä haânh àöång àuáng khi múâi Neát Len tham gia cuöåc tòm kiïëm. Caánh tay rùæn chùæc vaâ àöi mùæt tinh tûúâng cuãa anh ta cuäng bùçng têët caã àöåi thuãy thuã röìi. Coá thïí vñ Neát Len nhû möåt caái kñnh viïîn voång àöìng thúâi laâ möåt khêíu àaåi baác luön luön sùén saâng nhaã àaån. Ngûúâi Ca-na-àa thò cuäng laâ ngûúâi Phaáp, vaâ töi phaãi thuá thûåc rùçng, mùåc duâ ñt cúãi múã, Neát Len vêîn coá àöi chuát caãm tònh vúái töi; chùæc anh ta bõ quöëc tõch cuãa töi hêëp dêîn. Àaä coá dõp anh ta noái vúái töi bùçng tiïëng Phaáp, möåt thûá tiïëng Phaáp cöí tûâ thúâi Ra-bú-le hiïån coân duâng úã möåt söë tónh cuãa Ca-na-àa. Neát xuêët thên tûâ möåt gia àònh göëc rïî lêu àúâi úã thaânh phöë Quï-bïëch thuöåc doâng doäi nhûäng thuãy thuã can trûúâng tûâ thúâi thaânh phöë coân thuöåc Phaáp. Dêìn dêìn Neát cúãi múã hún, vaâ töi sùén loâng nghe anh ta kïí chuyïån cuöåc àúâi phiïn baåt cuãa mònh úã vuâng biïín Bùæc vaâ Nam cûåc. Chuyïån àaánh caá cuãa Neát, chuyïån chiïën àêëu tay àöi vúái caá voi àûúåm möåt chêët thú chên thûåc. Neát kïí chuyïån theo löëi anh huâng ca, àöi luác töi coá caãm tûúãng nhû àang nghe möåt Hö-me ngûúâi Ca-na-àa àang ca I-li-aát... Töi miïu taã con ngûúâi can àaãm àoá àuáng nhû töi hiïíu anh ta hiïån nay. Töi àaä kïët baån vúái Neát. Chuáng töi raâng buöåc vúái nhau bùçng möåt tònh baån khöng gò phaá vúä nöíi, möåt tònh caãm naãy núã vaâ cuãng cöë qua nhûäng thûã thaách gay go cuãa cuöåc àúâi. Neát cûâ lùæm! Töi sùén saâng söëng thïm möåt trùm nùm nûäa àïí nhúá túái anh, Neát aå! Nhûng Neát coá yá kiïën gò àöëi vúái con vêåt àoá? Phaãi thuá thûåc rùçng anh ta khöng tin sûå töìn taåi cuãa con caá möåt sûâng thêìn bñ êëy. Vaâ laâ ngûúâi duy nhêët trïn taâu khöng taán thaânh sûå muâ quaáng cuãa söë àöng. Thêåm chñ anh ta laãng traánh khöng àöång chaåm túái chuyïån con quaái vêåt maâ töi coá lêìn àõnh noái vúái anh ta. Buöíi chiïìu ngaây 30 thaáng 7 tuyïåt àeåp, ba tuêìn sau khi taâu nhöí neo, chuáng töi túái gêìn muäi Blùng. Taâu vûúåt qua chñ tuyïën nam vaâ chó coân baãy trùm haãi lyá nûäa vïì phña nam laâ túái eo biïín Ma-gien-lùng. Taám

21 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 21 ngaây nûäa taâu Lin-cön seä bùæt àêìu reä soáng Thaái Bònh Dûúng! Töi vaâ Neát Len ngöìi úã phña trûúác taâu noái chuyïån phiïëm, mùæt khöng rúâi khoãi mùåt biïín. Cêu chuyïån têët nhiïn chuyïín sang vêën àïì con caá möåt sûâng, khöíng löì. Töi bùæt àêìu àiïím qua têët caã caác trûúâng húåp coá thïí quyïët àõnh ñt nhiïìu sûå thêët baåi cuãa chuyïën ài naây. Nhûng thêëy Neát laãng traánh, töi àùåt thùèng vêën àïì: - Öng Neát aå, sao öng coá thïí nghi ngúâ sûå töìn taåi cuãa con caá maâ chuáng ta àang tòm diïåt? Öng coá cú súã gò àïí khöng tin vaâo nhûäng sûå viïåc àaä xaãy ra? Neát àûa mùæt nhòn töi khoaãng möåt phuát. Trûúác khi traã lúâi, anh ta theo thoái quen vöî traán möåt caái röìi nhùæm mùæt laåi dûúâng nhû àïí têåp trung tû tûúãng, röìi múái noái: - Coá cú súã vûäng chùæc, ngaâi A-rö-nùæc aå! - Öng haäy nghe töi, öng Neát! Öng laâ thúå sùn caá voi chuyïn nghiïåp, öng àaä tûâng gùåp nhûäng con caá rêët lúán. Leä ra öng phaãi tin hún nhiïìu ngûúâi khaác laâ coá möåt con caá khöíng löì thêåt, nhû thïë múái àuáng. Ai chûá öng thò trong trûúâng húåp naây khöng nïn laâ keã nghi ngúâ. - Ngaâi lêìm röìi, giaáo sû aå. Nïëu ngûúâi döët naát tin rùçng coá nhûäng ngöi sao chöíi baáo àiïìm dûä àang bay trïn trúâi, rùçng trong loâng àêët coá nhûäng con quaái vêåt thúâi cöí xûa thò hoå cûá viïåc tin! Nhûng nhaâ thiïn vùn hoåc vaâ nhaâ àõa chêët hoåc thò thêëy nhûäng chuyïån huyïìn hoùåc àoá thêåt nûåc cûúâi. Ngûúâi àaánh caá voi cuäng vêåy. Töi àaä bao lêìn sùn caá voi, bùæn truáng vaâ diïåt àûúåc cuäng nhiïìu, nhûng duâ chuáng coá to vaâ khoãe àïën àêu thò sûâng vaâ àuöi cuãa chuáng cuäng khöng thïí àêm thuãng àûúåc voã taâu bùçng kim loaåi. - Nhûng öng Neát aå, ngûúâi ta kïí laåi rùçng coá nhûäng trûúâng húåp rùng caá thiïët hònh àêm xuyïn qua voã taâu. - Taâu göî thò àûúåc thöi. Nhûng töi cuäng chûa thêëy, vaâ khi chûa thêëy têån mùæt thò töi chûa thïí tin àûúåc rùçng caá voi, caá nhaâ taáng vaâ caá möåt sûâng laåi coá thïí àêm thuãng taâu. - Öng haäy nghe töi, öng Neát... - Xin löîi giaáo sû! Giaáo sû muöën noái gò thò noái, nhûng àoá nhêët àõnh khöng phaãi laâ caá. Laâ loaåi baåch tuöåc khöíng löì thò coân coá lyá hún. - Baåch tuöåc caâng ñt khaã nùng hún, öng Neát aå! Baåch tuöåc laâ loaâi coá thên mïìm. Duâ noá daâi möåt trùm nùm mûúi meát ài nûäa thò noá

22 Jules Verne 22 vêîn laâ möåt loaâi khöng xûúng söëng vaâ hoaân toaân vö haåi àöëi vúái nhûäng taâu lúán nhû Xcöt-len vaâ Lin-cön. Àaä àïën luác phaãi xïëp nhûäng chuyïån hoang àûúâng vïì chiïën cöng cuãa caác loaåi baåch tuöåc vaâ caác quaái vêåt tûúng tûå vaâo kho röìi! - Toám laåi, thûa nhaâ nghiïn cûáu tûå nhiïn, - Neát hoãi coá veã chêm biïëm, -ngaâi tin chùæc con caá voi khöíng löì àoá laâ coá thêåt? - Àuáng! Loâng tin cuãa töi dûåa trïn viïåc àöëi chiïëu caác sûå kiïån möåt caách lö-gic. Töi tin rùçng àoá laâ möåt àöång vêåt coá vuá, cú thïí rêët khoãe, thuöåc loaåi coá xûúng söëng, nhû caá voi, caá nhaâ taáng hay caá heo, vaâ coá möåt caái sûâng rùæn chùæc àùåc biïåt. - Hûâm! Neát lùæc àêìu nghi ngúâ. Töi noái tiïëp: - Öng baån Ca-na-àa rêët àaáng kñnh úi, öng nïn nhúá rùçng, nïëu con caá àoá coá thêåt, nïëu noá söëng dûúái biïín sêu, úã nhûäng lúáp nûúác caách mùåt biïín mêëy haãi lyá, thò têët nhiïn noá phaãi coá möåt cú thïí khoãe maånh vö cuâng. - Khoãe maånh thïë àïí laâm gò? - Àïí chõu àûúåc aáp lûåc cuãa nhûäng lúáp nûúác phña trïn. - Thêåt khöng? Neát nheo mùæt hoãi. - Thêåt chûá! Àïí chûáng minh, töi coá thïí dêîn ra mêëy con söë. - Con söë àïí laâm gò? Con söë thò muöën noái thïë naâo chùèng àûúåc! - Àiïìu àoá chó àuáng trong viïåc buön baán chûá khöng àuáng trong toaán hoåc àêu. Öng nghe töi noái nheá: Ta haäy hònh dung aáp lûåc möåt aát-möët-phe laâ aáp lûåc möåt cöåt nûúác cao khoaãng mûúâi meát. Trïn thûåc tïë, cöåt nûúác àoá thêëp hún möåt chuát vò nûúác biïín àùåc hún nûúác ngoåt. Vêåy khi öng lùån xuöëng nûúác sêu khoaãng mûúâi meát, thò möîi cen-timeát vuöng trïn ngûúâi öng phaãi chõu aáp lûåc möåt aáp-möët-phe. Tûâ àêëy, ta coá thïí tñnh rùçng úã àöå sêu möåt trùm meát, aáp lûåc nûúác bùçng mûúâi aát-möët-phe; úã àöå sêu möåt ngaân meát, aáp lûåc nûúác bùçng möåt trùm aát-möët-phe; úã àöå sêu möåt vaån meát, aáp lûåc nûúác bùçng möåt ngaân aát-möët-phe. Toám laåi, nïëu ta xuöëng túái àöå sêu thêìn kyâ nhû vêåy thò möîi cen-ti-meát vuöng trïn mònh ta phaãi chõu möåt ngaân kilö-gam. Thïë öng coá biïët bïì mùåt thên thïí ngûúâi ta laâ bao nhiïu centi-meát vuöng khöng, öng Neát?

23 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 23 - Thûa ngaâi, töi thêåt khöng biïët aå. - Khoaãng mûúâi baãy ngaân. - Thïë cú aå? - Vò trong thûåc tïë, aáp lûåc khöng khñ húi nhónh hún möåt ki-lögam trïn möåt cen-ti-meát vuöng nïn mûúâi baãy ngaân cen-ti-meát vuöng ngûúâi öng àang phaãi chõu aáp lûåc mûúâi baãy ngaân nùm trùm saáu taám ki-lö-gam àêëy! - Thïë maâ töi chùèng thêëy gò caã! - Thêëy laâm sao àûúåc! Dûúái aáp lûåc lúán nhû thïë maâ ngûúâi öng khöng bõ àeâ beåp, chñnh vò khöng khñ trong ngûúâi öng cuäng coá aáp lûåc nhû vêåy. Nghôa laâ coá möåt sûå cên bùçng hoaân toaân giûäa aáp lûåc bïn ngoaâi vaâ bïn trong, trung hoâa lêîn nhau. Vò thïë öng khöng caãm thêëy gò caã. Nhûng úã dûúái nûúác thò hoaân toaân khöng giöëng nhû vêåy. - AÂ, aâ, töi hiïíu röìi! Neát chùm chuá nghe röìi traã lúâi. - Nûúác khaác vúái khöng khñ, noá eáp tûâ ngoaâi vaâo chûá khöng thêëm àûúåc vaâo trong. - Chñnh thïë öng Neát aå! Dûúái àöå sêu mûúâi meát, öng seä chõu aáp lûåc mûúâi baãy nghòn nùm trùm saáu taám ki-lö-gam, dûúái àöå sêu möåt trùm meát, aáp lûåc àoá tùng lïn mûúâi lêìn, nghôa laâ bùçng möåt trùm baãy mûúi nhùm nghòn saáu trùm taám mûúi ki-lö-gam. Noái möåt caách hònh tûúång, thò aáp lûåc nûúác seä caán moãng anh töët hún bêët cûá möåt maáy eáp naâo! - Chaâ chaâ, khiïëp quaá nhó! - Vêåy thò, öng baån bùæn caá voi kñnh mïën úi, nïëu möåt con vêåt coá xûúng söëng daâi mêëy trùm meát vaâ to ngang tûúng xûáng, coá thïí söëng úã àöå sêu nhû thïë, thò mêëy triïåu cen-ti-meát vuöng trïn thên noá phaãi chõu aáp lûåc haâng chuåc tyã ki-lö-gam. Con vêåt àoá phaãi coá caác cú maånh thïë naâo, cú thïí noá phaãi coá sûác àïì khaáng cao thïë naâo múái chõu nöíi möåt aáp lûåc lúán nhû thïë! - Coá leä noá àûúåc boåc möåt laá theáp daây hai mûúi cen-ti-meát hïåt nhû caái taâu boåc theáp! - Coá leä thïë àêëy, öng Neát aå. Öng thûã nghô xem, möåt khöëi àöì söå nhû vêåy, lao ài vúái töëc àöå xe lûãa chaåy nhanh, maâ àêm vaâo thên taâu thò seä coá sûác phaá hoaåi thïë naâo!

24 Jules Verne 24 - Vêng... Àuáng vêåy... coá thïí... Neát traã lúâi. Anh ta luáng tuáng vò nhûäng con söë àoá, nhûng vêîn chûa muöën àêìu haâng. - Thïë naâo, öng tin röìi chûá? - Ngaâi àaä thuyïët phuåc töi àûúåc möåt àiïìu. Nïëu quaã thûåc dûúái biïín sêu coá nhûäng con vêåt nhû vêåy thò chuáng phaãi rêët khoãe àuáng nhû ngaâi noái. - Nhûng nïëu öng cûá caäi bûúáng laâ chuáng khöng coá thûåc thò öng seä giaãi thñch vuå taâu Xcöët-len nhû thïë naâo? - Giaãi thñch thïë naây... Neát ngêåp ngûâng. - Naâo, naâo. Noái ài. Giaãi thñch rùçng têët caã nhûäng caái àoá àïìu laâ chuyïån bõa àùåt! Nhûng traã lúâi nhû vêåy chó chûáng toã laâ Neát ûúng bûúáng chûá chùèng coá gò khaác. Höm àoá, töi àïí anh ta yïn. Vuå taâu Xcöët-len khöng coân nghi ngúâ gò nûäa. Taâu bõ thuãng to àïën nöîi phaãi haân laåi, vaâ töi thêëy chùèng cêìn àoâi hoãi nhûäng chûáng cúá coá tñnh thuyïët phuåc hún laâm gò. Taâu khöng thïí tûå nhiïn bõ thuãng, vaâ vò àaä loaåi trûâ nhûäng yá kiïën cho rùçng taâu àaä àêm phaãi möåt daãi àaá ngêìm hay möåt viïn àaån bùæn caá voi, nïn moåi sûå àïìu gaán caã cho caái sûâng nhoån cuãa quaái vêåt. Toám laåi, dûåa vaâo nhûäng lyá leä àaä trònh baây úã trïn, töi xïëp quaái vêåt vaâo kiïíu coá xûúng söëng, lúáp coá vuá, böå caá voi. Coân xïëp noá vaâo hoå, giöëng, loaâi naâo thò sau naây múái biïët roä àûúåc. Muöën giaãi quyïët vêën àïì naây, cêìn phaãi möí quaái vêåt, muöën möí thò phaãi bùæt àûúåc; muöën bùæt àûúåc thò phaãi bùæn truáng -àoá laâ viïåc cuãa Neát Len; muöën bùæn truáng thò phaãi tòm ra -àoá laâ viïåc cuãa caã taâu; muöën tòm ra thò phaãi gùåp -àoá laåi laâ chuyïån may ruãi!

25 HAI VÙÅN DÙÅM DÛÚÁI ÀAÁY BIÏÍN 25 CHÛÚNG 5 MAY RUÃI Luác àêìu, taâu Lin-cön chaåy möåt caách àún àiïåu. Chó coá möåt lêìn Neát Len àûúåc dõp tröí taâi khiïën moåi ngûúâi phaãi kñnh nïí. Ngaây 30 thaáng 6, úã àöå vô caác àaão Ma-lu-in, taâu Lin-cön bùæt liïn laåc vúái chiïëc taâu àaánh caá voi Mön-rö-ï àang ài ngûúåc chiïìu. Nhûng taâu àoá chùèng àûúåc tin gò vïì con caá thiïët hònh caã. Khi thuyïìn trûúãng taâu Mön-rö-ï biïët trïn taâu baån coá Neát Len, öng ta beân yïu cêìu Neát bùæn giuáp con caá voi maâ hoå àaä phaát hiïån ra úã vuâng biïín naây. Vò toâ moâ muöën xem Neát laâm ùn thïë naâo, thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát cho pheáp Neát sang taâu Mön-rö-ï. Cuöåc sùn bùæn rêët àaåt. Neát haå àûúåc nhûäng hai con caá voi; möåt con haå taåi chöî bùçng möåt phaát truáng tim; con thûá hai thò phaãi sùn àuöíi mêët mêëy phuát! Thêåt tònh, töi khöng daám àaãm baão tñnh maång cho con caá voi naâo chaåm traán vúái Neát. Taâu lûúát nhanh doåc búâ biïín àöng nam cuãa Nam Myä, vaâ ngaây möìng 3 thaáng 7 àaä túái cûãa vaâo eo biïín Ma-gien-lùng. Nhûng thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát khöng muöën vaâo caái eo khuác khuyãu àoá nïn hûúáng taâu vïì muäi Hooác. Toaân haåm taâu taán thaânh quyïët àõnh cuãa thuyïìn trûúãng. Thûåc tïë laâm gò coá khaã nùng gùåp con caá möåt sûâng úã eo biïín heåp naây! Phêìn lúán, thuãy thuã àïìu àinh ninh rùçng con quaái vêåt khöíng löì khöng thïí búi qua àûúåc eo naây. Ngaây 6 thaáng 7, khoaãng ba giúâ chiïìu, taâu Lin-cön voâng qua hoân àaão àún àöåc, moãm àaá cûåc nam cuãa Nam Myä maâ nhûäng ngûúâi ài biïín Haâ Lan àaä lêëy tïn thaânh phöë Hooác quï hûúng mònh àïí àùåt cho. Voâng qua muäi Hooác, chuáng töi hûúáng vïì phña têy bùæc vaâ súám höm sau taâu bùæt àêìu vaâo vuâng biïín Thaái Bònh Dûúng. "Chuá yá àêëy! Chuá yá àêëy!" Thuãy thuã taâu Lin-cön baão nhau. Hoå chùm chuá quan saát. Moán tiïìn thûúãng hai ngaân àö-la hêëp dêîn hoå. Mùæt hoå vaâ öëng nhoâm chùèng giêy phuát naâo àûúåc nghó. Ngaây àïm hoå doäi nhòn mùåt biïín. Töi khöng ham gò tiïìn thûúãng nhûng cuäng laâm nhû hoå. n, töi cuäng vöåi, nguã, cuäng chùèng yïn. Mùåc duâ nùæng chaáy vaâ mûa xöëi xaã, töi vêîn khöng rúâi boong taâu. Töi àùm àùm nhòn nhûäng ngoån soáng baåc àêìu

26 Jules Verne 26 lan têån chên trúâi! Vaâ àaä bao lêìn töi cuâng anh em thuãy thuã phaãi höìi höåp khi thêëy caá voi phúi lûng àen trïn mùåt nûúác. Nhûäng luác êëy, thuãy thuã chaåy uâa caã lïn boong. Hoå nñn thúã vaâ cùng mùæt ra theo doäi con caá. Töi cuäng cöë sûác nhòn; àïën mûác coá thïí hoãng voäng mö vaâ muâ mùæt. Nhûng chuáng töi àïìu höìi höåp möåt caách uöíng cöng vö ñch! Nhiïìu lêìn taâu Lin-cön àaä tiïën saát con caá. Nhûng àoá chó laâ möåt con caá voi hay caá nhaâ taáng bònh thûúâng. Chuáng boã chaåy khi nghe tiïëng hoâ heát cuãa thuãy thuã. Trúâi rêët àeåp. Taâu chaåy trong nhûäng àiïìu kiïån thuêån lúåi, mùåc duâ luác àoá àang muâa mûa lúán. Biïín lùång, têìm nhòn rêët xa. Neát Len vêîn toã veã hoaâi nghi. Anh ta cöë yá khöng lïn boong trong nhûäng giúâ khöng phaãi trûåc. Cùåp mùæt tinh tûúâng cuãa anh ta leä ra coá thïí rêët àûúåc viïåc. Nhûng trong mûúâi àöìng höì thò taám tiïëng anh chaâng Ca-na-àa bûúáng bónh naây ngöìi àoåc saách hay nùçm khaân trong phoâng. Töi àaä traách anh ta haâng trùm lêìn vïì thaái àöå dûãng dûng naây. Neát traã lúâi: - Öi daâo, thûa giaáo sû, nïëu con quaái vêåt àoá coá thûåc thò liïåu ta coá nhiïìu may mùæn tòm ra noá khöng? Àuáng laâ ta chó tòm noá möåt caách huá hoåa. Ngûúâi ta baão àaä thêëy noá úã phña bùæc Thaái Bònh Dûúng û? Cho laâ thïë. Nhûng tûâ ngaây àoá túái nay àaä hai thaáng, maâ tñnh con caá khöng thñch úã lêu möåt chöî! Chñnh ngaâi àaä noái: Con caá coá khaã nùng di chuyïín vúái töëc àöå phi thûúâng!" Thûa giaáo sû, ngaâi hùèn roä hún töi rùçng thiïn nhiïn khöng taåo ra caái gò khöng coá muåc àñch. Thiïn nhiïn chùèng bao giúâ phuá cho con vêåt baãn chêët lûúâi biïëng möåt sûå nhanh nheån nhû vêåy caã. Vò vêåy, nïëu con caá laâ coá thêåt, thò noá àaä chuöìn ài rêët xa röìi! Têët caã vêën àïì laâ nhû vêåy! Chuáng töi àang ài möåt caách huá hoåa! Nhûng biïët laâm thïë naâo! Hy voång gùåp con caá thiïët hònh ngaây caâng mong manh... Ngaây 20 thaáng 7, taâu vûúåt qua chñ tuyïën nam úã 105 àöå kinh vaâ ngaây 27 vûúåt xñch àaåo úã kinh tuyïën 110 àöå. Tûâ àêy, taâu hûúáng muäi vïì phña têy, vïì khu vûåc trung têm cuãa Thaái Bònh Dûúng. Thuyïìn trûúãng Pha-ra-guát phaán àoaán rêët coá lyá rùçng dïî bùæt gùåp con caá úã nhûäng vuâng biïín sêu, caách xa caác luåc àõa vaâ àaão lúán laâ nhûäng núi noá khöng daám àïën gêìn. "Vuâng biïín gêìn búâ àöëi vúái noá quaá röång" -ngûúâi hoa tiïu giaãi thñch cho chuáng töi nhû vêåy. Taâu Lin-cön chaåy ngang qua caác àaão Pau-mö-tu, Maác-ki-dú, Xan-uyát, vûúåt chñ tuyïën bùæc úã àöå kinh 132 àöå röìi tiïën vaâo biïín Trung Hoa. Cuöëi cuâng, chuáng töi àaä túái núi diïîn ra nhûäng "chiïën cöng" múái nhêët cuãa quaái vêåt! Moåi sinh hoaåt trïn taâu àïìu ngûng àoång laåi. Moåi ngûúâi àïìu bõ kñch àöång àïën cao àöå. Chùèng ai ùn nguã gò àûúåc.