Market Chuyen de Pho bien kien thuc thang _Market Ban tin Pho bien kien thuc 129.qxd

Bản ghi

1 CHUYÏN ÀÏÌ SÖË 12 (THAÁNG 3/2019) TÀI LIỆU THAM KHẢO CỦA LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT VIỆT NAM Baão vïå vaâ sûã duång hiïåu quaã nguöìn taâi nguyïn nûúác

2 CHUYÏN ÀÏÌ PHÖÍ BIÏËN KIÏËN THÛÁC Soá naøy GOÁC CHUYÏN GIA CHÕU TRAÁCH NHIÏÅM XUÊËT BAÃN TS Phan Tuâng Mêåu Phoá Chuã tõch Liïn hiïåp caác Höåi Khoa hoåc & Kyä thuêåt Viïåt Nam Giaãi phaáp baão vïå vaâ khai thaác sûã duång bïìn vûäng nguöìn taâi nguyïn nûúác úã Viïåt Nam.7-8 CÊÌM TAY CHÓ VIÏÅC BAN BIÏN TÊÅP Àùång Vuä Caãnh Linh Phaåm Thõ Bñch Höìng Nguyïîn Minh Thuêån Trêìn Maånh Huâng Trònh baây: DUY ANH Chuyïn àïì Phöí biïën kiïën thûác söë 12 (thaáng 3/2019) Moåi thöng tin phaãn höìi vïì nöåi dung xin liïn hïå Ban Truyïìn thöng vaâ Phöí biïën kiïën thûác Àõa chó: 53 Nguyïîn Du, Haâ Nöåi Àiïån thoaåi: (024) Fax: (024) Têån duång nûúác thaãi sinh hoaåt tûúái cêy.12 HOÃI - ÀAÁP KHOA HOÅC Tònh traång vaâ mûác àöå ö nhiïîm nguöìn nûúác.17 TIN TÛÁC - SÛÅ KIÏÅN Kiïím soaát chêët lûúång nûúác sinh hoaåt.19 Àöíi múái cöng nghïå, nhu cêìu thiïët yïëu cho phaát triïín bïìn vûäng ngaânh nûúác Viïåt Nam.24

3 GOÙC CHUYEÂN GIA Baão vïå vaâ sûã duång hiïåu quaã nguöìn taâi nguyïn nûúác úã Viïåt Nam Kïí tûâ sau Höåi nghõ Thûúång àónh cuãa Liïn Húåp Quöëc vïì Möi trûúâng vaâ Phaát triïín (UNCED) nùm 1992 àïën nay, Ngaây nûúác thïë giúái hùçng nùm laâ dõp àïí thïë giúái tùng cûúâng nhêån thûác vaâ haânh àöång àïí baão vïå vaâ sûã duång húåp lyá nguöìn taâi nguyïn vö cuâng quyá giaá àöëi vúái àúâi söëng vaâ sinh kïë cuãa nhên loaåi. Do àoá, Böå trûúãng Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng Trêìn Höìng Haâ àaä coá lúâi kïu goåi nhên dõp Ngaây Nûúác Thïë giúái nùm Nguy cú mêët an ninh nguöìn nûúác trong tûúng lai Theo Töí chûác Y tïë Thïë giúái (WHO), hiïån àang coá hún 663 triïåu ngûúâi trïn toaân cêìu phaãi xïëp haâng haâng giúâ, ài böå caã chuåc cêy söë àïí lêëy nûúác sinh hoaåt, àoá laâ chûa kïí söë ngûúâi chõu aãnh hûúãng tiïu cûåc do sûã duång nguöìn nûúác nhiïîm bêín. Theo dûå baáo, àïí àaáp ûáng caác muåc tiïu phaát triïín, àïën nùm 2050 coá khoaãng hún 1,7 tyã ngûúâi àang söëng trïn caác lûu vûåc söng coá nguy cú suy thoaái, caån kiïåt nguöìn nûúác do hêåu quaã cuãa viïåc khai thaác quaá mûác, vaâ nïëu hiïån traång naây vêîn tiïëp diïîn thò dûå àoaán àïën nùm 2025 seä coá khoaãng 2/3 dên söë trïn toaân cêìu söëng úã caác khu vûåc coá àiïìu kiïån khoá khùn vïì nguöìn cung cêëp nûúác. Nhûäng caãnh baáo naây àaä vaâ àang gioáng lïn möåt höìi chuöng baáo àöång túái toaân nhên loaåi vïì nguy cú mêët an ninh nguöìn nûúác trong tûúng lai khöng xa nïëu nhû chuáng ta khöng chung tay cuâng nhau haânh àöång, nöî lûåc àïí giaãi quyïët ngay tûâ bêy giúâ. Nhû chuáng ta àaä biïët, Viïåt Nam laâ möåt nûúác úã haå lûu caác söng quöëc tïë, thûúâng xuyïn phaãi gaánh chõu caác thaãm hoåa do nûúác gêy ra, phaãi àöëi mùåt vúái tònh traång khan hiïëm nûúác vaâ suy giaãm nguöìn nûúác do khai thaác quaá mûác úã nhiïìu núi, búãi vêåy taâi nguyïn nûúác cuãa Viïåt Nam àang êín chûáa nhiïìu yïëu töë thiïëu bïìn vûäng cho phaát triïín. Töíng lûúång doâng chaãy mùåt trïn laänh thöí nûúác ta vaâo khoaãng tyã m 3, trong àoá khoaãng 63% coá nguöìn göëc tûâ bïn ngoaâi laänh thöí. Theo quan àiïím cuãa Hiïåp höåi Nûúác quöëc tïë, töíng lûúång nûúác bònh quên àêìu ngûúâi àaåt khoaãng 9.560m 3 /ngûúâi/nùm, nïëu tñnh theo lûúång nûúác nöåi sinh thò chó àaåt khoaãng 4.000m 3 /ngûúâi/nùm, thêëp hún chuêín cuãa quöëc gia coá taâi nguyïn nûúác trung bònh laâ m 3 /ngûúâi/nùm. Mùåt khaác, doâng chaãy phên böë khöng àïìu theo muâa vaâ theo vuâng, trong àoá 70-80% töíng lûúång doâng chaãy têåp trung trong muâa luä, muâa khö keáo daâi tûâ 6-9 thaáng vúái töíng lûúång doâng chaãy chó chiïëm khoaãng 20-30%, nïn vïì cú baãn Viïåt Nam vêîn laâ quöëc gia thiïëu nûúác. Cuâng vúái aáp lûåc tûâ gia tùng dên söë, tùng trûúãng kinh tïë vaâ nhu cêìu sûã duång nûúác ngaây caâng cao, taâi nguyïn nûúác coá nguy cú caån kiïåt. Nhûäng aáp lûåc naây seä taåo nïn caác yïëu töë keám bïìn vûäng cho phaát triïín nïëu taâi nguyïn nûúác àûúåc quaãn lyá möåt caách bïìn vûäng vaâ àûúåc chia seã, khai thaác möåt caách hiïåu quaã. Vò vêåy, nûúác àang àûúåc coi laâ möåt trong nhûäng nguöìn taâi nguyïn chiïën lûúåc, cêìn àûúåc quaãn lyá, khai thaác, sûã duång phuâ húåp, hiïåu quaã àïí thuác àêíy phaát triïín bïìn vûäng vaâ tùng trûúãng xanh. 3

4 GOÙC CHUYEÂN GIA Trong thúâi gian qua, Àaãng vaâ Nhaâ nûúác àaä coá nhiïìu chuã trûúng, giaãi phaáp nhùçm tùng cûúâng quaãn lyá, baão vïå hiïåu quaã, khai thaác vaâ sûã duång bïìn vûäng taâi nguyïn nûúác, gùæn liïìn vúái cöng taác baão vïå möi trûúâng theo phûúng phaáp tiïëp cêån quaãn lyá töíng húåp, baão àaãm tùng trûúãng xanh vaâ phaát triïín bïìn vûäng. 6 nhiïåm vuå troång têm Àïí àaáp ûáng yïu cêìu quaãn lyá, baão vïå taâi nguyïn nûúác, baão àaãm an ninh nguöìn nûúác quöëc gia trong àiïìu kiïån biïën àöíi khñ hêåu, höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë, phaát triïín kinh tïë thõ trûúâng àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa vaâ trong böëi caãnh caác quöëc gia úã thûúång nguöìn àang tùng cûúâng khai thaác, sûã duång nûúác trïn caác lûu vûåc söng coá chung nguöìn nûúác vúái Viïåt Nam, trong nùm 2019 vaâ nhûäng nùm tiïëp theo, Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng seä têåp trung vaâo möåt söë nhiïåm vuå troång têm sau àêy. Möåt laâ, raâ soaát Luêåt Taâi nguyïn nûúác nùm 2012; tùng cûúâng cöng taác tuyïn truyïìn, phöí biïën quaán triïåt phaáp luêåt, thöng tin àïën ngûúâi dên, doanh nghiïåp àïí àûa Luêåt vaâo thûåc tiïîn cuöåc söëng; tùng cûúâng cöng taác baão vïå taâi nguyïn nûúác, àùåc biïåt laâ thiïët lêåp, quaãn lyá chùåt cheä haânh lang baão vïå nguöìn nûúác, baão vïå rûâng àêìu nguöìn, quaãn lyá chùåt cheä caác hoaåt àöång khai thaác, baão vïå nguöìn nguöìn dûúái àêët; àêíy maånh cöng taác àiïìu tra, quy hoaåch taâi nguyïn nûúác... Hai laâ, àiïìu hoâa, phên böí nguöìn nûúác cho caác muåc àñch sûã duång nûúác bùçng cöng cuå quan trùæc, giaám saát tûå àöång trïn cú súã caác quy hoaåch vaâ haån ngaåch cêëp pheáp khai thaác sûã duång nguöìn nûúác. Trong àoá, têåp trung raâ soaát, àiïìu chónh caác quy trònh vêån haânh liïn höì chûáa trïn caác lûu vûåc söng àaä ban haânh cho phuâ húåp vúái thûåc tïë ài àöi vúái kiïím tra, giaám saát viïåc vêån haânh cuãa caác höì chûáa nhùçm phaát hiïån, xûã lyá kõp thúâi caác trûúâng húåp khöng tuên thuã Quy trònh. Ba laâ, têåp trung xêy dûång, triïín khai cú chïë, chñnh saách taâi chñnh vïì taâi nguyïn nûúác nhùçm thuác àêíy sûã duång nûúác tiïët kiïåm, hiïåu quaã, àöìng thúâi coá chñnh saách phuâ húåp àïí thûåc hiïån ûu àaäi nhùçm khuyïën khñch caác hoaåt àöång phaát triïín khoa hoåc, cöng nghïå, sûã duång nûúác tiïët kiïåm, hiïåu quaã... Böën laâ, tùng cûúâng khaã nùng trûä nûúác thöng qua caác giaãi phaáp phi cöng trònh trong quaãn lyá nguöìn nûúác dûåa vaâo xu thïë tûå nhiïn trïn cú súã dûå baáo daâi haån vïì khñ hêåu, thuãy vùn, nhêët laâ vuâng Àöìng bùçng söng Cûãu Long, duyïn haãi Nam Trung böå vaâ Têy Nguyïn. Nghiïn cûáu, xêy dûång hïå thöëng giaám saát taâi nguyïn nûúác nhùçm cung cêëp thöng tin, söë liïåu chñnh xaác, kõp thúâi àïí xûã lyá nhûäng vêën àïì vïì ö nhiïîm, caån kiïåt doâng söng. Nùm laâ, töí chûác triïín khai coá hiïåu quaã caác cú chïë àiïìu phöëi, giaám saát liïn ngaânh trong quaãn lyá, khai thaác, sûã duång, baão vïå nguöìn nûúác thöng qua caác töí chûác quaãn lyá lûu vûåc söng vúái sûå tham gia giaám saát cuãa cöång àöìng, trûåc tiïëp laâ caác höå sûã duång nûúác àïí giaãi quyïët coá hiïåu quaã hún nhûäng vêën àïì chung trïn phaåm vi toaân lûu vûåc. Saáu laâ, chuã àöång àïì xuêët caác giaãi phaáp trong phöëi húåp quöëc tïë giaãi quyïët caác vêën àïì vïì khai thaác, sûã duång bïìn vûäng nguöìn nûúác söng Mï Cöng, qua àoá coá nhûäng giaãi phaáp phuâ húåp àïí àaâm phaán, ûáng phoá. Xêy dûång kïë hoaåch àïí triïín khai coá hiïåu quaã Cöng ûúác vïì Luêåt Sûã duång caác nguöìn nûúác liïn quöëc gia cho caác muåc àñch phi giao thöng thuãy maâ Viïåt Nam múái gia nhêåp, àöìng thúâi nghiïn cûáu caác quy àõnh àïí tham gia Cöng ûúác vïì baão vïå vaâ sûã duång caác nguöìn nûúác xuyïn biïn giúái vaâ caác höì quöëc tïë. TRÊÌN HÖÌNG HAÂ (Böå trûúãng Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng) 4

5 GOÙC CHUYEÂN GIA Chñnh saách phaát triïín ngaânh nûúác, cú höåi khoá khùn vaâ thaách thûác Phaát triïín ngaânh Nûúác bïìn vûäng laâ möåt trong nhûäng muåc tiïu quan troång cuãa Chiïën lûúåc phaát triïín kinh tïë - xaä höåi maâ Àaãng vaâ Chñnh phuã àùåt ra cho ngaânh, nhùçm àaãm baão nhu cêìu cú baãn thiïët yïëu cho ngûúâi dên, cuäng nhû caãi thiïån àiïìu kiïån cú súã haå têìng àïí nêng cao chêët lûúång àúâi söëng vaâ phaát triïín kinh tïë xaä höåi àêët nûúác. Àêy cuäng laâ möåt trong nhûäng muåc tiïu phaát triïín bïìn vûäng cuãa Liïn Húåp Quöëc àïën 2030 maâ Chñnh phuã Viïåt Nam àaä cam kïët. Cú höåi vaâ thaách thûác Thúâi gian qua, khung thïí chïë cú baãn vïì phaát triïín cêëp, thoaát nûúác àaä tûâng bûúác àûúåc hoaân thiïån goáp phêìn nêng cao hiïåu lûåc quaãn lyá nhaâ nûúác cuäng nhû taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho caác doanh nghiïåp àêìu tû vaâ kinh doanh trong lônh vûåc cêëp, thoaát nûúác. Àùåc biïåt, caác chñnh saách liïn quan àïën xaä höåi hoáa nhùçm huy àöång moåi nguöìn vöën vaâ khuyïën khñch sûå tham gia cuãa caác thaânh phêìn kinh tïë. Tûâ 01/7/2014, nhiïìu àaåo luêåt múái coá liïn quan àïën quaãn lyá vaâ phaát triïín cêëp, thoaát nûúác nhû Luêåt Giaá, Luêåt Phñ vaâ lïå phñ, Luêåt Taâi nguyïn nûúác, Luêåt Xêy dûång... àaä àûúåc ban haânh vúái nhûäng àöíi múái cú baãn; nhiïìu àõnh hûúáng, chiïën lûúåc, chûúng trònh, quy hoaåch vïì cêëp vaâ thoaát nûúác cuäng àûúåc phï duyïåt vúái nhiïìu ûu àaäi höî trúå khuyïën khñch huy àöång caác nguöìn lûåc tham gia nhùçm phaát triïín ngaânh nûúác bïìn vûäng. 10 nùm qua, nhiïìu chó tiïu cuãa ngaânh àïìu tùng nhû töíng cöng suêët caác nhaâ maáy nûúác àaåt khoaãng 9 triïåu m 3 ; tyã lïå dên cû àö thõ àûúåc cung cêëp nûúác saåch qua hïå thöëng cêëp nûúác têåp trung àaåt 86%; tyã lïå thêët thoaát thêët thu giaãm tûâ 30% (2010) àïën nay chó coân 21.5%; töíng lûúång nûúác thaãi àûúåc xûã lyá gêìn 1 triïåu m 3 /ngaây tûúng ûáng vúái tyã lïå xûã lyá nûúác thaãi àö thõ àaåt khoaãng 15-16%; 37/63 àõa phûúng coá nhaâ maáy xûã lyá nûúác thaãi sinh hoaåt têåp trung Mùåc duâ cú chïë chñnh saách àang àûúåc hoaân thiïån, böå maáy quaãn lyá khaá àêìy àuã song cuäng coân nhiïìu khoá khùn thaách thûác göìm: Chûa thöëng nhêët trong caác vùn baãn quy phaåm phaáp luêåt hoùåc caác quy àõnh trong caác vùn ban phaáp luêåt chûa àûúåc cêåp nhêåt, böí sung, sûãa àöíi gêy khoá khùntrong quaá trònh töí chûác triïín khai thûåc hiïån. Vñ duå nhû quy àõnh àiïìu kiïån àöëi vúái caác àún võ tham gia thûåc hiïån dõch vuå cêëp nûúác, thoaát nûúác thò Phuå luåc 4 Luêåt Àêìu tû (sûãa àöíi) coá hiïåu lûåc tûâ 01/01/2017 laåi quy àõnh dõch vuå khai thaác, xûã lyá vaâ cung cêëp nûúác, dõch vuå thoaát nûúác khöng coân laâ dõch vuå kinh doanh coá àiïìu kiïån. Tuy nhiïn, dõch vuå cêëp, thoaát nûúác àö thõ laâ dõch vuå cöng ñch vaâ àûúåc thûåc hiïån theo hònh thûác àêëu thêìu hoùåc àùåt haâng maâ caác Nghõ àõnh 130/2013, 117/2007 cuãa Chñnh phuã quy àõnh... hoaåt àöång cêëp nûúác laâ hoaåt àöång saãn xuêët kinh doanh coá àiïìukiïån, nhû vêåy caác quy àõnh trïn chûa coá sûå thöëng nhêët. Bïn caånh àoá, hiïåu lûåc caác vùn baãn phaáp lyá chûa cao, nhiïìu quy àõnh vïì ûu àaäi höî trúå chûa àûúåc thûåc hiïån, caác quy àõnh vïì cöí phêìn hoáa vaâ quaãn lyá caác doanh nghiïåp sau cöí phêìn hoáa coân thiïëu hoùåc chûa húåp lyá. Taåi àiïìu 31 Nghõ àõnh 5

6 GOÙC CHUYEÂN GIA 117/2007 quy àõnh UBND hoùåc cú quan àûúåc uãy quyïìn vúái doanh nghiïåp thûåc hiïån dõch vuå cêëp nûúác kyá kïët thoãa thuêån thûåc hiïån dõch vuå cêëp nûúác. Tuy nhiïn, hònh thûác thoãa thuêån thïí hiïån tñnh phaáp lyá khöng cao, àöìng thúâi khöng coá chïë taâi ài keâm, nïn àïën nay múái coá ñt àõa phûúng kyá kïët. Nhiïåm vuå àaãm baão cung cêëp nûúác saåch phuåc vuå sinh hoaåt vaâ àúâi söëng ngûúâi dên laâ traách nhiïåm cuãa chñnh quyïìn àõa phûúng, viïåc khöng kyá kïët naây coá thïí tiïìm êín ruãi ro vïì an toaân trong cêëp nûúác. Hïå thöëng caác Tiïu chuêín, Quy chuêín kyä thuêåt liïn quan tiïn ngaânh cêët thoaát nûúác chûa àêìy àuã, chûa sûãa àöíi, böí sung, thay thïë hoùåc ban haânh múái àïí phuâ húåp vúái yïu cêìu vaâ tònh hònh múái. Àoá laâ caác tiïu chuêín thiïët kïë cêëp nûúác, thoaát nûúác ngoaâi nhaâ theo hûúáng cêëp nûúác thöng minh, thoaát nûúác bïìn vûäng, quy chuêín xaã nûúác thaãi vaâo hïå thöëng thoaát nûúác, quy hoaåch xêy dûång cêëp nûúác, thoaát nûúác chêåm àöíi múái thiïëu nöåi dung liïn quan àïën taác àöång cuãa biïín àöíi khñ hêåu, quaãn lyá ruãi ro Kiïën nghõ Àïí ngaânh nûúác phaát triïín bïìn vûäng, nêng cao chêët lûúång dõch vuå thò cêìn nghiïn cûáu, raâ soaát, sûãa àöíi böí sung caác vùn baãn quy phaåm phaáp luêåt àaãm baão tñnh thöëng nhêët vaâ àöìng böå (Luêåt Giaá, Luêåt Àêìu tû, Luêåt Baão vïå möi trûúâng, Luêåt Xêy dûång vaâ caác Nghõ àõnh hûúáng dêîn thûåc hiïån). Tiïëp tuåc böí sung vaâ hoaân thiïån caác quy àõnh vïì àêìu tû theo hònh thûác àöëi taác cöng tû àöëi vúái lônh vûåc cêëp thoaát nûúác àïí thu huát caác nguöìn lûåc àêìu tû vaâo lônh vûåc naây. Nghiïn cûáu xêy dûång vaâ ban haânh Luêåt cêëp nûúác, Luêåt Thoaát nûúác vaâ xûã lyá nûúác thaãi. Trûúác mùæt chûa xêy dûång Luêåt cêëp nûúác cêìn nghiïn cûáu sûãa àöíinghõ àõnh 117/2007 cho phuâ húåp vúái thûåc tiïîn quaãn lyá vaâ phaát triïín, àùåc biïåt lûu yá àïën quy àõnh vïì Thoãa thuêån thûåc hiïån dõch vuå cêëp nûúác vaâ àïì nghõ chuyïín sang hònh thûác Húåp àöìng saãn xuêët vaâ cung cêëp nûúác saåch àûúåc kyá kïët giûäa Chñnh quyïìn àõa phûúng vúái àún võcung cêëp dõch vuå cêëp nûúác. Nghiïn cûáu hoaân thiïån àïí ban haânh múái, sûãa àöíi, böí sung hoùåc thay thïë hïå thöng caác Tiïu chuêín, Quy chuêín kyä thuêåt liïn quan àïën ngaânh cêëp thoaát nûúác (trong àoá kïí caã tiïu chuêín kyä thuêåt vïì vêåt tû thiïët bõ ngaânh nûúác) àïí phuâ húåp vúái yïu cêìu, trònh àöå phaát triïín vaâ cöng nghïå múái; Böí sung caác nöåi dung liïn quan àïën taác àöång cuãa biïín àöíi khñ hêåu, quaãn lyá ruãi ro, thoaát nûúác bïìn vûäng, quaãn lyá nûúác thöng minh... vaâo caác àöì aán quy hoaåch xêy dûångcêëp nûúác, thoaát nûúác. Nûúác laâ saãn phêím haâng hoáa àùåc biïåt coá aãnh hûúãng trûåc tiïëp àïën tñnh maång cuãa con ngûúâi, thoaát nûúác laâ dõch vuå cöng ñch, vò vêåy àïì nghõ lûåa choån àún võ cung cêëp caác dõch vuå naây (thöng qua àêëu thêìu hay àùåt haâng) nhùçm àaãm baão cho dõch vuå àûúåc thûåc hiïån möåt caách an toaân, bïìn vûäng, hiïåu quaã àaáp ûáng yïu cêìu cuãa cuöåc söëng ngûúâi dên. Giaá nûúác saåch phaãi àûúåc tñnh àuáng, tñnh àuã caác yïëu töë chi phñ saãn xuêët húåp lyá trong quaá trònh saãn xuêët, phên phöëi nûúác saåch baão àaãm quyïìn, lúåi ñch húåp phaáp cuãa caác àún võ cêëp nûúác vaâ khaách haâng. Àöìng thúâi, thûåc hiïån àuáng nguyïn tùæc, ngûúâi xaã nûúác thaãi phaãi traã tiïìn xûã lyá nûúác thaãi. Vaâ cêìn coá sûå haâi hoâa vaâ àöìng böå giûäa Nghõ àõnh 154/2016 vaâ Nghõ àõnh 80/2014 vïì giaá dõch vuå thoaát nûúác vaâ phñ baão vïå möi trûúâng. Àïì nghõ nghiïn cûáu àöíi múái mö hònh quaãn lyá thöëng nhêët theo hûúáng möåt Böå quaãn lyá chuyïn ngaânh vïì cêëp nûúác sinh hoaåt, thoaát nûúác vaâ xûã lyá nûúác thaãi àö thõ, khu dên cû nöng thön. PGS.TS NGUYÏÎN HÖÌNG TIÏËN (Phoá Chuã tõch kiïm Töíng Thû kyá Höåi cêëp Thoaát nûúác Viïåt Nam) 6

7 GOÙC CHUYEÂN GIA Giaãi phaáp baão vïå vaâ khai thaác sûã duång bïìn vûäng nguöìn taâi nguyïn nûúác úã Viïåt Nam Thúâi gian qua, Quöëc höåi, Chñnh phuã, Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng àaä xêy dûång, ban haânh hïå thöëng vùn baãn quy phaåm phaáp luêåt khaá àöìng böå cho cöng taác quaãn lyá taâi nguyïn nûúác tûâ Trung ûúng àïën àõa phûúng. Àïí baão àaãm quaãn lyá, khai thaác, sûã duång vaâ baão vïå taâi nguyïn nûúác theo phûúng thûác töíng húåp, toaân diïån, hiïåu quaã cao, Thuã tûúáng Chñnh phuã phï duyïåt Kïë hoaåch haânh àöång quöëc gia nêng cao hiïåu quaã quaãn lyá, baão vïå, sûã duång töíng húåp taâi nguyïn nûúác giai àoaån Caác giaãi phaáp - Àön àöëc, hûúáng dêîn, kiïím tra viïåc triïín khai caác quy àõnh cuãa phaáp luêåt vïì taâi nguyïn nûúác àaä ban haânh, troång têm laâ caác quy àõnh nhû: haån chïë khai thaác nûúác dûúái àêët; thu tiïìn cêëp quyïìn khai thaác taâi nguyïn nûúác; lêåp vaâ quaãn lyá haânh lang baão vïå nguöìn nûúác; giaám saát caác hoaåt àöång khai thaác, sûã duång taâi nguyïn nûúác trïn cú súã aáp duång hïå thöëng thöng tin, cöng nghïå tûå àöång trûåc tuyïën; xaác àõnh doâng chaãy töëi thiïíu trïn söng, suöëi vaâ haå lûu caác höì chûáa, àêåp dêng. - Àêíy maånh àiïìu tra tòm kiïëm nguöìn nûúác dûúái àêët úã vuâng khan hiïëm nûúác, thiïëu nûúác, haãi àaão; nghiïn cûáu xêy dûång àïí súám àûa vaâo hïå thöëng giaám saát caác hoaåt àöång khai thaác, sûã duång taâi nguyïn nûúác, xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác, giaám saát viïåc vêån haânh cuãa hïå thöëng liïn höì chûáa, vêån haânh duy trò doâng chaãy töëi thiïíu cuãa caác höì chûáa thuãy àiïån... bùçng cöng nghïå tûå àöång, trûåc tuyïën. - Triïín khai Quy hoaåch töíng thïí àiïìu tra cú baãn taâi nguyïn nûúác àïën nùm 2030, têìm nhòn àïën 2050 sau khi àûúåc Thuã tûúáng Chñnh phuã phï duyïåt. Quy hoaåch àaä àïì ra muåc tiïu cuå thïí àïën nùm 2030, phêën àêëu hoaân thaânh caác chó tiïu chuã yïëu vïì: Àiïìu tra, àaánh giaá töíng húåp taâi nguyïn nûúác mùåt; àiïìu tra, àaánh giaá töíng húåp taâi nguyïn nûúác dûúái àêët; cöng böë àûúåc kïët quaã töíng kiïím kï taâi nguyïn nûúác quöëc gia, baáo caáo taâi nguyïn nûúác quöëc gia (theo giai àoaån 5 nùm möåt lêìn) vaâo nùm 2025, 2030 vaâ lêåp baáo caáo chuyïn àïì vïì taâi nguyïn nûúác, baáo caáo sûã duång nûúác hùçng nùm cuãa caác böå, ngaânh, àõa phûúng theo quy àõnh cuãa Luêåt Taâi nguyïn nûúác. - Hoaân thaânh viïåc xêy dûång vaâ àûa vaâo vêån haânh hïå thöëng giaám saát viïåc phöëi húåp vêån haânh liïn höì chûáa cuãa khoaãng 70 höì chûáa lúán, quan troång trïn 11 lûu vûåc söng vaâ hïå thöëng giaám saát hoaåt àöång khai thaác nûúác, xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác; hoaân thaânh viïåc khoanh àõnh, cöng böë vuâng haån chïë khai thaác nûúác dûúái àêët trïn phaåm vi caã nûúác; hoaân thaânh viïåc xaác àõnh vaâ cöng böë khaã nùng tiïëp nhêån nûúác thaãi cuãa nguöìn nûúác àöëi vúái caác söng lúán, quan troång hoùåc troång àiïím vïì ö nhiïîm nguöìn nûúác. Theo àoá, xaác àõnh àûúåc têìm nhòn àïën nùm 2050, vïì cú baãn thöng tin, söë liïåu, kïët quaã àiïìu tra cú baãn taâi nguyïn nûúác àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu quaãn lyá hiïåu quaã, khai thaác, sûã duång vaâ baão vïå bïìn vûäng, baão àaãm an ninh nguöìn nûúác quöëc gia trïn cú súã nïìn taãng cöng nghïå, kyä thuêåt hiïån àaåi, tiïn tiïën theo chuêín mûåc chung quöëc tïë. 7

8 GOÙC CHUYEÂN GIA Khai thaác, sûã duång taâi nguyïn nûúác hiïåu quaã Ngoaâi ra, àõnh hûúáng cuãa Chñnh phuã hiïån nay laâ haån chïë khai thaác nûúác dûúái àêët do nguöìn nûúác dûúái àêët àang ö nhiïîm, suy thoaái, caån kiïåt vaâ dêìn chuyïín hûúáng sang khai thaác nûúác mùåt. Chñnh vò thïë, trong thúâi gian túái, cêìn coá caác giaãi phaáp àïí baão vïå nguöìn nûúác baão vïå sûå söëng cuãa chuáng ta vaâ haån chïë khai thaác nûúác dûúái àêët. Nhû chuáng ta àaä biïët, vúái töëc àöå khai thaác nhû nhûäng nùm vûâa qua nhiïìu têìng chûáa nûúác àaä bõ ö nhiïîm suy thoaái, caån kiïåt, khöng coân khaã nùng khai thaác, coá thïí noái viïåc khai thaác nguöìn taâi nguyïn nûúác naây àaä úã mûác baáo àöång, àoâi hoãi Chñnh phuã phaãi coá caác biïån phaáp quaãn lyá hiïåu quaã vaâ biïån phaáp phaãi haån chïë khai thaác nguöìn nûúác dûúái àêët laâ àiïìu têët yïëu. Trong thúâi gian túái, Böå vaâ caác àõa phûúng seä tiïëp tuåc triïín khai maånh meä caác quy àõnh cuãa Luêåt Taâi nguyïn nûúác, àùåc biïåt laâ caác quy àõnh vïì haån chïë khai thaác nguöìn nûúác dûúái àêët theo quy àõnh cuãa Nghõ àõnh söë 167/2018/NÀ-CP, àöìng thúâi vúái caác giaãi phaáp cuå thïí phuâ húåp cho tûâng àõa phûúng. Ngoaâi ra, chuáng ta phaãi khêín trûúng triïín khai caác biïån phaáp quaãn lyá, baão vïå nguöìn nûúác mùåt möåt caách töíng thïí, hiïåu quaã. Thïë nhûng, thûåc tïë hïå thöëng caác vùn baãn quy phaåm phaáp luêåt nhùçm quaãn lyá, kiïím soaát ö nhiïîm nguöìn nûúác mùåt àaä àûúåc quy àõnh khaá àêìy àuã trong caác hïå thöëng vùn baãn phaáp luêåt vïì taâi nguyïn nûúác vaâ möi trûúâng. Tuy nhiïn, trong quaá trònh thûåc thi vêîn coá möåt söë vûúáng mùæc, bêët cêåp giûäa caác cêëp, caác ngaânh bïn caånh nhûäng haån chïë vïì nguöìn lûåc thûåc hiïån, nhêët laâ nguöìn taâi chñnh vaâ yá thûác chêëp haânh phaáp luêåt cuãa cöång àöìng dêîn àïën viïåc quaãn lyá ö nhiïîm nguöìn nûúác hiïåu quaã chûa cao. Do vêåy, Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng cêìn raâ soaát àïí tiïëp tuåc hoaân thiïån 8 hïå thöëng vùn baãn phaáp luêåt vïì quaãn lyá taâi nguyïn nûúác vaâ baão vïå möi trûúâng àïí giaãi quyïët caác bêët cêåp, àaáp ûáng vúái tònh hònh múái. Àöìng thúâi, cêìn phaãi triïín khai caác giaãi phaáp töíng thïí nhû sau: - Trûúác mùæt, triïín khai viïåc caãi thiïån, phuåc höìi caác doâng söng bõ ö nhiïîm laâ nhiïåm vuå ûu tiïn haâng àêìu; têåp trung àêìu tû hïå thöëng quan trùæc chêët lûúång nguöìn nûúác, hïå thöëng giaám saát caác hoaåt àöång xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác, hïå thöëng giaám saát quy trònh vêån haânh caác höì chûáa thuãy lúåi, thuãy àiïån trïn caác lûu vûåc söng àïí chuã àöång phoâng ngûâa, ngùn chùån vaâ giaãm thiïíu ö nhiïîm nguöìn nûúác cho caác doâng söng. - Thûåc hiïån viïåc àiïìu tra cú baãn vïì taâi nguyïn nûúác trïn caã nûúác vaâ trïn caác lûu vûåc söng. Dûä liïåu àiïìu tra cú baãn taâi nguyïn nûúác laâ cú súã àaánh giaá thûåc traång nguöìn nûúác àïí chuáng ta coá caác giaãi phaáp quaãn lyá taâi nguyïn nûúác phuâ húåp vaâ hiïåu quaã. - Triïín khai viïåc lêåp quy hoaåch taâi nguyïn nûúác, trong àoá àùåc biïåt laâ viïåc lêåp quy hoaåch taâi nguyïn nûúác lûu vûåc söng. Quy hoaåch taâi nguyïn nûúác lûu vûåc söng möåt trong nhûäng biïån phaáp quan troång trong cöng taác quaãn lyá taâi nguyïn nûúác trïn lûu vûåc söng. - Khêín trûúng triïín khai thûåc hiïån caác vùn baãn múái ban haânh nhùçm kiïím soaát, giaãm thiïíu ö nhiïîm nguöìn nûúác cho caác doâng söng nhû Thöng tû söë 64/2017/TT- BTNMT ngaây 22/12/2017; Thöng tû söë 76/2017/BTNMT ngaây 29/12/2017; àön àöëc àêíy nhanh tiïën àöå thûåc hiïån cùæm möëc haânh lang baão vïå nguöìn nûúác theo Nghõ àõnh söë 43/2015/NÀ-CP ngaây 06/5/2015 cuãa Chñnh phuã quy àõnh lêåp, quaãn lyá haânh lang baão vïå nguöìn nûúác taåi caác àõa phûúng. NGUYÏÎN THU PHÛÚNG (Phoâng Quaãn lyá taâi nguyïn nûúác, Ban Quaãn lyá Lûu vûåc söng vaâ Baão vïå taâi nguyïn nûúác)

9 Nûúác saåch laâ baâi toaán nan giaãi cho ngûúâi dên vuâng ngêåp luä, àùåc biïåt laâ nhûäng núi bõ cö lêåp do saåt lúã, vúä àï Theo caác chuyïn gia, coá nhiïìu caách chûäa chaáy àïí coá nûúác saåch sûã duång taåm thúâi úã nhûäng núi khan hiïëm nûúác saåch. PGS.TS Trêìn Höìng Cön, Khoa Hoáa, Àaåi hoåc Khoa hoåc Tûå nhiïn, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi cho biïët, úã nhûäng vuâng bõ luä cö lêåp thò möåt phûúng phaáp àûúåc sûã duång tûâ lêu laâ lêëy nûúác vaâo thau, chêåu, duâng pheân chua pha vaâo cho nûúác trong. Sau àoá duâng cloramin B àïí khûã khuêín cho nûúác. Nûúác sau khi xûã lyá coá thïí uöëng ngay àûúåc. Lûu yá laâ nûúác khi àem vaâo loåc phaãi saåch raác, khöng baám lêîn nhiïìu gúån bêín. Khi duâng pheân chua vaâ cloramin B (àûúåc baán nhiïìu úã caác hiïåu thuöëc), duâng àuáng theo chó dêîn. Khöng vò nûúác àêìu vaâo bêín hún maâ duâng nhiïìu hún, vò duâng nhiïìu pheân thò nûúác seä chua, khoá sûã duång. Cho cloramin B quaá nhiïìu thò nûúác seä bõ nhiïîm muâi hùæc, àöåc haåi cho sûác khoeã. Coân GS.TSKH Dûúng Àûác Tiïën, Trung têm Cöng nghïå Sinh hoåc Phuåc vuå Àúâi söëng vaâ Saãn xuêët cho hay, trong àiïìu kiïån xûã lyá nûúác bêín thaânh nûúác saåch thöng thûúâng thò ngûúâi ta duâng pheân chua cho lùæng cùån, sau àoá seä tiïën haânh saát truâng bùçng cloramin B vúái liïìu lûúång 2mlg/l àïí diïåt khuêín. Chúâ khi clo bay húi hïët, khoaãng 1 2 tiïëng hoùåc khi ngûãi thêëy nûúác hïët muâi clo laâ coá thïí sûã duång àûúåc. Sau àoá àun söi àïí duâng laâm nûúác uöëng. Nïëu khöng coá cloramin B dûå trûä thò coá thïí sûã duång nûúác têíy Javen thay thïë. Rêët nhiïìu gia àònh coá thoái quen tñch trûä nûúác têíy Javen trong nhaâ àïí têíy àöì, trong trûúâng húåp naây coá thïë duâng nûúác Javen àïí loåc nûúác CAÀM TAY CHÆ VIEÄC Biïën nûúác bêín thaânh nûúác saåch thay cho chïë phêím cloramin B. Tuy nhiïn, traánh keáo daâi giaãi phaáp laâm saåch nûúác kiïíu naây vò khöng coá lúåi cho da vaâ sûác khoeã. Cuäng theo PGS.TS Trêìn Höìng Cön, viïåc sûã duång vaãi loåc boã caác lùæng cùån nhiïìu lêìn röìi lêëy nûúác àoá duâng cho sinh hoaåt, ùn uöëng nhùçm giuáp loaåi boã caác thaânh phêìn raác lú lûãng trong nûúác, nhûng khöng thïí khûã khuêín àûúåc. Do àoá, sau khi loåc phaãi duâng chïë phêím cloramin B saát truâng thò coá thïí yïn têm duâng nûúác àûúåc. GS.TSKH Dûúng Àûác Tiïën cuäng cho biïët thïm, nïëu trong àiïìu kiïån nûúác luåt, khöng coá caác loaåi nguyïn liïåu trïn thò coá thïí tûå saáng taåo bùçng caách têån duång quêìn aáo saåch àïí loåc. Lêëy vaãi aáo àïí vaâo möåt chiïëc röí hoùåc raá, hûáng xö nûúác phña dûúái röìi àöí nûúác qua àoá. Àêìy xö nûúác thò giùåt vaãi vaâ tiïëp tuåc loåc lêìn 2, 3. Caách naây coá thïí loåc àûúåc caác loaåi chêët bêín cú baãn coá trong nûúác, sau khi àïí lùæng cùån thò coá thïí duâng laâm nûúác sinh hoaåt àûúåc. Nïëu coá àiïìu kiïån thò cho möåt ñt vöi vaâo àïí nûúác trong hoùåc cho cloramin B vaâo khuêëy àïìu sau 1 giúâ laâ duâng àûúåc. Hiïån trïn thõ trûúâng coá baán möåt söë saãn phêím maáy loåc nûúác àún giaãn. Chó cêìn àûa voâi huát nûúác laâ àêìu ra coá nûúác saåch vò bïn trong voâi huát chûáa phin loåc vaâ chêët tiïåt truâng. Nûúác sau loåc coá thïí uöëng àûúåc ngay. Tuy nhiïn úã nhûäng vuâng bõ luä cö lêåp, vuâng sêu vuâng xa, ài laåi khoá khùn, thò viïåc mua àûúåc chiïëc maáy naây cuäng khöng àún giaãn. Ngoaâi ra, coá möåt caách laâ têån duång cêy möìng túi àïí laâm saåch nûúác. Lêëy cêy vaâ laá möìng túi giaä nhoã röìi cho vaâo nûúác khuêëy àïìu. Nhúát möìng túi coá taác duång keáo chêët bêín lùæng xuöëng dûúái, sûã duång thay cho pheân hoùåc nûúác Javen vò noá laâm cho nûúác trong hún. BAÃO KHAÁNH 9

10 Ngoaâi viïåc loaåi boã caác cêëu tûã ö nhiïîm, coá khaã nùng loaåi boã toaân böå caác vi khuêín coá haåi cho con ngûúâi bùçng caách sûã duång cöng nghïå diïåt khuêín bùçng nano baåc. Do àoá, nûúác sau loåc coá thïí uöëng trûåc tiïëp maâ khöng cêìn àun söi... Àoá laâ maáy loåc nûúác do caác nhaâ khoa hoåc thuöåc Phoâng Hoáa vö cú, Viïån Hoáa hoåc, Viïån Haân lêm KH&CN Viïåt Nam nghiïn cûáu, saãn xuêët trong nûúác. CAÀM TAY CHÆ VIEÄC Maáy loåc nûúác khöng duâng àiïån Theo KS Nguyïîn Vùn Lêm, Trûúãng phoâng Hoáa vö cú, maáy coá 2 cöng àoaån loåc laâ loåc thö vaâ loåc tinh. Muåc tiïu cuãa cöng àoaån loåc thö laâ loaåi boã töëi àa caác cùån rùæn khöng tan trong nûúác coá kñch thûúác lúán hún 1-5µm (caác haåt rùæn lú lûãng, huyïìn phuâ nhû àêët seát, buân cùån, caác gó seát do àûúâng öëng dêîn lêu ngaây tröi theo vaâo nûúác...). Loäi loåc naây khöng ngùn chùån àûúåc vi khuêín vaâ caác àöåc töë hoâa tan trong nûúác. Loäi loåc thö àûúåc cêëu taåo tûâ Polypropylene (PP) àêy laâ möåt vêåt liïåu polymer coá àùåc tñnh cú hoåc töët vaâ tûúng àöëi trú vïì hoáa hoåc do àoá noá chõu àûúåc aáp suêët cao vaâ khöng bõ aãnh hûúãng búãi hoáa chêët trong nûúác. Loäi loåc thö PP coá kñch thûúác löî loåc thûúâng trong khoaãng 1-5 micromet. Giúái haån nhiïåt àöå laâm viïåc hiïåu quaã cuãa loäi loåc PP laâ nhoã hún 55 0 C. Vúái vai troâ laâ "loåc chùån àêìu nguöìn" nïn loäi loåc PP laâ loäi loåc àûúåc lùæp àùåt àêìu tiïn trong thiïët bõ loåc nûúác, noá giuáp loaåi boã caác vêåt chêët coá kñch thûúác lúán, giaãm aãnh hûúãng cuãa chuáng túái caác loäi loåc úã phña sau do àoá tùng hiïåu quaã laâm viïåc cuãa toaân böå thiïët bõ loåc. Tuây vaâo chêët lûúång nguöìn nûúác, thúâi gian thay thïë cuãa loäi loåc PP cuäng khaác nhau, nïn caác chuyïn gia khuyïn khöng nïn sûã duång quaá 6 thaáng. Töët nhêët laâ thay thïë sau 3 thaáng sûã duång. v Maáy loåc nûúác NANOVAST MODEL VH/2016 lùæp àùåt trong tuã bïëp gia àònh Hiïån maáy loåc nûúác àûúåc àùåt vúái tïn goåi nano VAST. Maáy tñch húåp caác vêåt liïåu vaâ cöng nghïå tiïn tiïën nhêët cuãa caác nhaâ khoa hoåc Viïåt nam vaâ caác saãn phêím nöíi tiïëng trïn thïë giúái trong möåt maáy loåc Cöng nghïå Nano. Maáy loåc nûúác Nano VAST goån, nheå, tiïån duång, àaãm baão an toaân vïì nûúác ùn uöëng trong möåt phöí röång caác nguöìn nûúác. Vúái khoaãng 80% caác vêåt liïåu loåc tiïn tiïën àûúåc caác nhaâ khoa hoåc thuöåc Phoâng Hoáa vö cú - Viïån Hoáa hoåc Viïån Haân lêm Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå Viïåt Nam nghiïn cûáu, saãn xuêët trong nûúác. Caác loäi loåc dïî daâng thay thïë, àùåc biïåt, maáy loåc khöng sûã duång hoáa chêët, khöng duâng àiïån, khöng coá nûúác thaãi, coá khaã nùng giûä nguyïn caác chêët khoaáng coá lúåi cho sûác khoeã úã daång vi lûúång. Ngoaâi viïåc loaåi boã caác cêëu tûã ö nhiïîm, maáy loåc Nano VAST coá khaã nùng loaåi boã toaân böå caác vi khuêín coá haåi cho con ngûúâi bùçng caách sûã duång cöng nghïå diïåt khuêín bùçng nano baåc. Do àoá, nûúác sau loåc coá thïí uöëng trûåc tiïëp maâ khöng cêìn àun söi. THU HIÏÌN 10

11 CAÀM TAY CHÆ VIEÄC Xûã lyá nûúác cûáng taåi nhaâ Theo caác chuyïn gia, nûúác cûáng vïì cú baãn khöng aãnh hûúãng sûác khoãe nïëu nùçm trong ngûúäng cho pheáp, tuy nhiïn coá thïí aãnh hûúãng àïën caãm quan, vïå sinh hoùåc maáy moác nïëu khöng àûúåc xûã lyá qua. Vò thïë, àïí khùæc phuåc, ngûúâi dên coá thïí sûã duång caác phûúng phaáp àún giaãn àïí loaåi boã thaânh phêìn canxi coá trong nûúác cûáng sinh hoaåt haâng ngaây. Theo KS Phaåm Vùn Lêm, Phoá trûúãng phoâng Hoáa Vö cú, Viïån Hoáa hoåc, Viïån Haân lêm KH&CN Viïåt Nam, nûúác cûáng laâ nûúác chûáa coá thaânh phêìn canxi vaâ magie cao hún, trong àoá chuã yïëu laâ canxi. Nguöìn göëc cuãa nûúác coá chûáa thaânh phêìn naây laâ do nûúác ngêìm chaãy vaâo hoùåc nûúác taåi caác vuâng chûáa àaá vöi. Taåi caác nhaâ maáy, nguöìn nûúác àûúåc xûã lyá vaâ nöìng àöå canxi vaâ magie nùçm trong ngûúäng dûúái 300mg/lñt. Àêy laâ ngûúäng maâ Böå Y tïë cho pheáp vaâ àaãm baão nguöìn nûúác ùn vaâ sinh hoaåt cho dên. Tuy nhiïn, do nöìng àöå canxi vaâ magie coá trong nûúác cao nïn khi gùåp nhiïåt àöå cao hoùåc bay húi seä kïët tuãa taåo thaânh cùån. Chñnh vò yïëu töë naây, nïn theo caác chuyïn gia, vúái ngûúäng cho pheáp laâ an toaân cho nûúác ùn uöëng nhûng trïn thûåc tïë haâm lûúång naây vêîn cao vaâ coá thïí taác àöång nhoã àïën àúâi söëng cuãa con ngûúâi. Nhû, nïëu sûã duång nûúác cho caác nöìi húi coá thïí gêy àoáng cùån, tùæc voâi. Hoùåc khi tùæm seä bõ khö da, giùåt quêìn aáo bõ cûáng, caác àöì duâng àûång nûúác bõ lùæng cùån, hay êëm vaâ nöìi nêëu nûúác coá thïí bõ àoáng cùån, maáy giùåt vaâ maáy rûãa baát bõ cùån úã caác khe dêîn àïën phaãi sûã duång caác thiïët bõ, hoáa chêët àïí vïå sinh Rêët nhiïìu gia àònh úã caác khu vûåc Hoaâng Mai (Haâ Nöåi) cho hay, do nûúác àoång cùån cao nïn caác àöì duâng nhû êëm, nöìi thûúâng xuyïn bõ àoáng cùån phña trong. Hoùåc caác maáy rûãa baát bõ àoáng cùån úã caác khe khiïën ngûúâi dên phaãi thuï thúå vïå sinh. Hay nhû caác böìn rûãa baát coá thïí bõ àoáng vaáng duâ àûúåc vïå sinh saåch seä Trûúác thûåc tïë naây, KS Nguyïîn Vùn Lêm cho hay, caác nhaâ maáy sûã duång nöìi húi cêìn kiïím tra vaâ xûã lyá nïëu phaát hiïån nguöìn nûúác cûáng àïí traánh àoáng cùån gêy hoãng caác thiïët bõ. Coân vúái ngûúâi dên, caác thiïët bõ loåc coá thïí haån chïë nhûng hoå cuäng coá thïí sûã duång caác phûúng phaáp àún giaãn hún. Cuå thïí, coá nhiïìu phûúng phaáp xûã lyá nhû trao àöíi ion, duâng vöi loåc. Àöëi vúái phûúng phaáp trao àöíi ion, KS Nguyïîn Vùn Lêm hûúáng dêîn: Ngûúâi dên coá thïí mua haåt trao àöíi cation sau àoá àoáng vaâo caác cöåt nhûåa àïí loåc dûúái voâi nûúác. Quaá trònh loåc àûúåc dûåa vaâo nguyïn lyá, caác haåt trao àöíi cation seä hêëp thuå thaânh phêìn canxi naây vaâo tûâ àoá giaãm lûúång canxi coá trong nûúác. Sau khi haåt àaä àêìy canxi, ngûúâi dên coá thïí vïå sinh, loaåi boã canxi vaâ loåc laåi. Caách vïå sinh haåt cation nhû sau: Pha 100g muöëi vúái gêìn 1 lñt nûúác àïí àûúåc dung dõch 1 lñt nûúác muöëi vaâ ngêm haåt cation vaâo trong voâng möåt tiïëng, sau àoá rûãa laåi bùçng nûúác saåch. Tuây tûâng loaåi haåt cation, ngûúâi dên coá thïí sûã duång vaâ vïå sinh vaâi chuåc lêìn sau àoá thay bùçng nhûäng haåt múái. Ngoaâi ra, KS Phaåm Vùn Lêm cuäng chó caách laâm khaác laâ ngêm nûúác vaâo nûúác vöi HIÏÌN DUNG 11

12 Theo caác chuyïn gia, nûúác thaãi sinh hoaåt coá thïí àûúåc têån duång tûúái cêy nhùçm tiïët kiïåm nûúác vûâa böí sung chêët dinh dûúäng cho cêy maâ khöng súå ö nhiïîm. Möåt nghiïn cûáu gêìn àêy cuãa Khoa Vi khuêín, Viïån Vïå sinh Dõch tïî T.Û cho thêëy, hêìu hïët caác loaåi rau bõ nhiïîm vi khuêín chuã yïëu àïìu do nguöìn tûâ nûúác tûúái. Nguöìn nûúác úã àêy chuã yïëu àûúåc lêëy tûâ ao höì, cöëng raänh cuãa nöåi àö tûúái trûåc tiïëp hoùåc pha vúái nûúác giïëng, thêåm chñ nûúác tiïíu àûúåc pha vúái nûúác giïëng àïí tûúái trûåc tiïëp lïn cêy. Àiïìu naây dêîn àïën rêët nhiïìu loaåi vi khuêín kyá sinh trïn rau, nhêët laâ caác loaåi rau ùn söëng. Theo Cûã nhên Nguyïîn Xuên Huêën, Böå mön thöí nhûúäng, Khoa Möi trûúâng, Àaåi hoåc Khoa hoåc Tûå nhiïn, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi, caác nghiïn cûáu gêìn àêy vïì mûác àöå ö nhiïîm cuãa rau àïìu cho thêëy chuã yïëu do thuöëc trûâ sêu vaâ vi khuêín tûâ nûúác tûúái, trong àoá tó lïå nhiïîm khuêín cao hún nhiïîm caác chêët àöåc tûâ kim loaåi nùång. Àiïìu naây cuäng dïî daâng lyá giaãi búãi nguöìn nûúác tûúái cuãa rau chuã yïëu laâ nûúác sinh hoaåt. PGS.TS Nguyïîn Xuên Cûå, Trûúãng Böå mön Thöí nhûúäng vaâ Möi trûúâng àêët, Khoa Möi trûúâng, Àaåi hoåc Khoa hoåc Tûå nhiïn, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi cho hay, tuy chûáa nhiïìu chêët bêín aãnh hûúãng àïën chêët lûúång rau tröìng nhûng nûúác thaãi sinh hoaåt laåi laâ nguöìn thûác ùn, chêët dinh dûúäng töët cho rau vaâ àêët. Cuå thïí, nûúác thaãi sinh hoaåt coá chûáa nhiïìu chêët Nitú, phöët pho Caác chêët naây kñch thñch sûå phaát triïín úã cêy. Ngoaâi ra, àêët coân coá tñnh chêët khaác biïåt vúái möi trûúâng nûúác vaâ khöng khñ chñnh laâ tñnh àïåm. Chñnh tñnh àïåm naây nïn caác chêët gêy àöåc, ö nhiïîm seä khöng taác haåi trûåc tiïëp lïn cêy maâ seä bõ giûä laåi vaâ dêìn àûúåc caãi taåo trong àêët. 12 CAÀM TAY CHÆ VIEÄC Têån duång nûúác thaãi sinh hoaåt tûúái cêy Cûã nhên Nguyïîn Xuên Huêën cho rùçng, vò coá tñnh chêët àïåm cuãa àêët nïn nûúác sinh hoaåt coá thïí sûã duång àïí tûúái cêy maâ khöng súå bõ ö nhiïîm. Cuå thïí, khöng nïn sûã duång nûúác thaãi sinh hoaåt àïí tûúái trûåc tiïëp lïn cêy, nhêët laâ caác loaâi cêy duâng àïí ùn söëng nhûng têån duång àïí tûúái êím àêët vaâ cêy tröìng luöëng. Luác naây nûúác seä ngêëm vaâo àêët vaâ böí sung caác chêët dinh dûúäng cho cêy. Àöìng thúâi, do khöng tiïëp xuác trûåc tiïëp lïn cêy nïn caác chêët àöåc haåi nhû kim loaåi nùång hay vi khuêín seä khöng aãnh hûúãng àïën cêy tröìng. Bïn caånh àoá, coá thïí kïët húåp nûúác saåch nhû nûúác giïëng khoan, nûúác maáy àïí tûúái lïn phêìn trïn thên laá cuãa cêy àïí giuáp rau saåch vaâ an toaân. Tuy nhiïn, PGS.TS Nguyïîn Xuên Cûå, khuyïën caáo: Viïåc kïët húåp nûúác giïëng khoan vaâ nûúác thaãi sinh hoaåt àïí tûúái cêy bùçng phûúng phaáp trïn mang yá nghôa tñch cûåc nhûng vêîn cêìn chuá yá möåt söë àiïìu: Coá thïí aáp duång àöëi vúái nûúác thaãi sinh hoaåt vuâng dên cû coân nûúác thaãi tûâ caác khu cöng nghiïåp khöng nïn duâng. Búãi nûúác thaãi caác vuâng naây thûúâng chûáa haâm lûúång kim loaåi nùång cao. Nïëu tûúái lïn àêët coá nguy cú laâm tùng ö nhiïîm àêët, nhêët laâ caác vuâng àêët àûúåc xïëp vaâo vuâng nguy cú ö nhiïîm nhû vuâng Thanh Trò HAÂ LINH

13 CAÀM TAY CHÆ VIEÄC Duâng buát thûã khoá biïët nguöìn nûúác an toaân, àöåc haåi Caác chuyïn gia cho rùçng, buát thûã TDS Meter chó mang tñnh chêët biïíu kiïën, khöng thïí hiïån roä sûå an toaân cuãa nguöìn nûúác. Theo thöng tin giúái thiïåu tûâ trang TV Shop, saãn phêím buát thûã TDS Meter coá giaá chó à nhûng vúái chûác nùng kiïím tra nöìng àöå dung dõch thuãy canh, chêët lûúång cuãa nûúác nïn àûúåc sûã duång àïí kiïím tra hiïåu suêët cuãa böå loåc nûúác, xaác nhêån nguöìn nûúác cuãa baån coá úã mûác an toaân hay khöng. Saãn phêím coá xuêët xûá Àaâi Loan (Trung Quöëc), coá cêëu taåo tûåa nhû chiïëc cùåp nhiïåt àöå chaåy bùçng pin. Ngoaâi ào chó söë TDS, thiïët bõ coân ào nhiïåt àöå, àöå F Tuy nhiïn, theo KS Nguyïîn Vùn Lêm, Viïån Hoáa hoåc, Viïån Haân lêm KH&CN Viïåt Nam, TDS laâ chó söë cho thêëy töíng caác chêët rùæn hoâa tan trong nûúác, hay noái caách khaác laâ qua chó söë naây cuãa thiïët bõ ào àûúåc seä cho biïët trong nûúác coá bao nhiïu chêët khoaáng. Nhûng con söë naây chó laâ möåt pheáp töíng, khöng chó roä caác chó tiïu cuå thïí. Ngoaâi ra, möåt nguöìn nûúác coá chó söë TDS cao chûa chùæc àaä àöåc haåi, trong khi möåt nguöìn nûúác coá TDS thêëp laåi àöåc haåi àïën sûác khoeã ngûúâi duâng. Nïn nïëu chuã quan, chó dûåa vaâo chó söë naây thò rêët phaãn khoa hoåc. Vñ duå nhû möåt nguöìn nûúác coá TDS khoaãng 300 nhûng khi phên tñch thò chuã yïëu do canxi carbonat cao, chûáng toã nûúác naây vêîn an toaân àïí sûã duång trong gia àònh. Trong khi, möåt nguöìn nûúác ào TDS chó khoaãng nhûng trong àoá lêîn asen úã mûác 10 phêìn tyã laâ àaä àöåc haåi. KS Nguyïîn Vùn Lêm cuäng nhêën maånh, viïåc àún võ baán cho rùçng buát thûã TDS àûúåc sûã duång àïí kiïím tra hiïåu suêët cuãa böå loåc nûúác cuäng chûa chñnh xaác. Nïëu noái chñnh xaác thò buát thûã naây cho biïët böå loåc nûúác coá hoaåt àöång hay khöng. Búãi khi lùæp maáy, ngûúâi ta thûã nûúác bùçng buát naây seä coá möåt thöng söë. Vaâ sau khi lùæp, thûã laåi thò cho thêëy coá möåt thöng söë khaác. Vúái caách naây seä chûáng toã thiïët bõ loåc coá hoaåt àöång nïn chó söë coá thïí khaác nhau. Coân àïí biïët hiïåu suêët coá töët hay khöng, thiïët bõ naây khöng àaánh giaá àûúåc. Búãi trong nûúác coá nhiïìu chó söë, nïëu maáy laâm töët laâ loaåi boã nhûäng chó söë mang tñnh chêët àöåc haåi. Nhûng trïn thûåc tïë, buát naây khöng laâm àûúåc àiïìu trïn. Do àoá, KS Nguyïîn Vùn Lêm cho rùçng, maáy naây chó mang tñnh chêët biïët caãm giaác thiïët bõ loåc vêîn hoaåt àöång, khöng thïí hiïån àûúåc àöå an toaân cuãa nûúác. Thay vaâo àoá, àïí biïët nûúác an toaân hay khöng cêìn coá nhûäng phên tñch theo caác chó tiïu cuãa Böå y tïë. Taåi caác àõa àiïím cung cêëp nûúác, tuây vaâo caác chó tiïu coá thïí thay àöíi àïí giaãm caác chi phñ. KS Nguyïîn Vùn Ngö, Cöng ty Cöí phêìn Àêìu tû Phuá Löåc, Hoaâng Mai, Haâ Nöåi nhêën maånh: Ngûúâi dên khi mua caác thiïët bõ daång naây cêìn tòm hiïíu roä vïì taác duång cuäng nhû khaã nùng hoaåt àöång cuãa thiïët bõ àöëi vúái caác chó söë nûúác àïí traánh tònh traång mua xong, mêët tiïìn nhûng khöng coá taác duång thûåc sûå vúái cuöåc söëng. Thêåm chñ traánh tònh traång vò mua loaåi thiïët bõ naây sau àoá laåi mang thïm nhûäng lo lùæng vò thêëy thöng söë TDS cao. DUNG HIÏÌN 13

14 Àêy laâ kinh nghiïåm àûúåc àuác kïët tûâ viïåc xêy dûång mö hònh nûúác moá taåi xaä Cêím Chêu vaâ Cêím Têm, huyïån Cêím Thuãy, tónh Thanh Hoáa. Hiïån trïn àõa baân tónh Thanh Hoaá coá 496 cöng trònh nûúác saåch nöng thön, trong àoá coá khoaãng 213 cöng trònh hoaåt àöång bïìn vûäng, chiïëm 43%. Àiïìu àoá phêìn naâo cho thêëy cöng taác quaãn lyá khai thaác, sûã duång nûúác saåch nöng thön hiïån taåi coân nhiïìu bêët cêåp, xuêët phaát tûâ nhiïìu nguyïn nhên khaác nhau, nhû ngûúâi dên nöng thön söëng phên taán, trong khi àõa hònh phûác taåp nïn khöng thïí aáp duång möåt mö hònh cêëp nûúác têåp trung; sûå yïëu keám trong quaãn lyá, àiïìu haânh hoaåt àöång àöëi vúái caác cöng trònh nûúác saåch (thiïëu kiïím tra, giaám saát cuãa caác àõa phûúng, àún võ liïn quan vaâ ngûúâi dên). Trûúác thûåc traång àoá, viïåc tòm ra mö hònh àïí vûâa cung cêëp giaãi phaáp khai thaác sûã duång taâi nguyïn nûúác bïìn vûäng, tiïët kiïåm vaâ hiïåu quaã, vûâa àaáp ûáng chûúng trònh muåc tiïu nûúác saåch vïå sinh nöng thön vaâ xêy dûång nöng thön múái cuãa nhaâ nûúác, laâ hïët sûác cêìn thiïët. Mö hònh khai thaác vaâ sûã duång nûúác moá taåi hai xaä Cêím Chêu vaâ Cêím Têm kïët húåp vúái caác mö hònh xêy dûång hïå thöëng mûúng àöìng mûác, tröìng rûâng, chùn nuöi boâ sinh saãn, xêy dûång cöëng dûúái àêåp Coåc vaâ nuöi tröìng thuyã saãn... nhùçm muåc àñch giaãm thiïíu tònh traång haån haán, thiïëu nûúác; haån chïë luä queát; vaâ caãi thiïån sinh kïë cuãa ngûúâi dên, thuöåc caác lônh vûåc àa daång sinh hoåc, biïën àöíi khñ hêåu maâ Chûúng trònh taâi trúå caác dûå aán nhoã cuãa Quyä Möi trûúâng toaân cêìu (GEF SGP) cung cêëp caác khoaãn viïån trúå trong chu kyâ 5, àöìng thúâi cuäng laâ nhûäng ûu tiïn cuãa Chñnh phuã Viïåt Nam cho nguöìn vöën tûâ GEF 14 CAÀM TAY CHÆ VIEÄC Dûåa vaâo cöång àöìng quaãn lyá taâi nguyïn nûúác trong giai àoaån Àïí xêy dûång mö hònh, dûå aán àaä tiïën haânh caác bûúác tûâ khaão saát thiïët kïë àïën xêy dûång, quaãn lyá vêån haânh vaâ giaám saát àaánh giaá àïìu coá sûå tham gia cuãa ngûúâi dên. Kïët quaã taåi hai xaä Cêím Chêu vaâ Cêím Têm àaä coá 86 höå gia àònh tham gia mö hònh, vúái 391 ngûúâi hûúãng lúåi trûåc tiïëp, trong àoá 70% laâ dên töåc Dao, coân laåi 30% laâ dên töåc Mûúâng. Töíng cöång coá 19 bïí trung chuyïín nûúác àûúåc xêy duång, vúái m àûúâng öëng dêîn nûúác tûâ moá vïì caác bïí trung chuyïín vaâ 4.811m àûúâng öëng dêîn nûúác tûâ caác bïí trung chuyïín vïì bïí cuãa tûâng höå tham gia. Àïí quaãn lyá töët mö hònh, dûå aán àaä töí chûác 2 khoaá têåp huêën vïì quaãn lyá taâi nguyïn nûúác (TNN) cho 100 lûúåt ngûúâi tham gia, göìm àaåi diïån cac höå gia àònh tham gia mö hònh vaâ caác töí chûác ban ngaânh coá liïn quan cuãa àõa phûúng. Ngoaâi ra, ngûúâi dên cuäng àaä àûúåc tuyïn truyïìn nêng cao nhêån thûác vïì tröìng vaâ baão vïå rûâng àêìu nguöìn, hiïíu àûúåc vai troâ quan troång cuãa rûâng laâ goáp phêìn àiïìu hoâa nguöìn nûúác, giaãm doâng chaãy bïì mùåt, tùng lûúång nûúác ngêìm, khùæc phuåc àûúåc xoái moân àêët, tùng lûúång nûúác vaâo muâa khö, haån chïë nûúác vaâo muâa luä. Coá thïí thêëy, mö hònh nûúác moá úã hai xaä Cêím Chêu vaâ Cêím Têm (huyïån Cêím Thuãy) àaä chûáng minh àûúåc rùçng taâi nguyïn nûúác seä àûúåc quaãn lyá töët hún nïëu coá sûå tham gia cuãa cöång àöìng trong quaá trònh ra quyïët àõnh, tûâ àoá taåo nïn cuá huyách àïí cöång àöìng cuâng tham gia, hûúãng lúåi, goáp phêìn phaát triïín kinh tïë - xaä höåi, xoaá àoái giaãm ngheâo, baão vïå möi trûúâng vaâ nêng cao chêët lûúång cuöåc söëng. ÖNG PHAÅM XUÊN QUYÁ (Phoá Chuã tõch Höåi Khoa hoåc Thuãy lúåi Thanh Hoáa)

15 Vúái ûáng duång nghiïn cûáu cöng nghïå nano vaâo vêåt liïåu, nhoám nghiïn cûáu thuöåc Viïån Khoa hoåc Vêåt liïåu (Viïån Haân lêm KH&CN Viïåt Nam àaä nghiïn cûáu thaânh cöng thiïët bõ thu nûúác tûâ húi sûúng (aãnh) àïí taåo nguöìn nûúác saåch cho vuâng sêu, vuâng cao. CAÀM TAY CHÆ VIEÄC Thu nûúác tûâ húi sûúng cho vuâng cao TS Haâ Phûúng Thû, thaânh viïn nhoám nghiïn cûáu cho hay, cöng nghïå nano àang ngaây caâng àûúåc ûáng duång nhiïìu trong cuöåc söëng. Xuêët phaát tûâ yá tûúãng muöën giuáp ngûúâi dên vuâng sêu vuâng cao coá nûúác saåch phuåc vuå àúâi söëng nïn nhoám àaä lïn kïë hoaåch nghiïn cûáu vaâ thiïët kïë thiïët bõ thu sûúng àïí taåo ra nûúác saåch. Sau nhiïìu thaáng nghiïn cûáu, nhoám àaä hoaân thaânh àûúåc thiïët bõ dûúái daång thûåc nghiïåm. Theo àoá, thiïët bõ thu sûúng vïì àïm vaâ chuyïín thaânh nûúác saåch coá tïn laâ E.free-WACO, hoaåt àöång dûåa trïn nguyïn lyá cuãa laá sen vaâ sûå va chaåm caác haåt sûúng trong khöng khñ. Bïì mùåt vêåt liïåu cuãa thiïët bõ àûúåc thiïët kïë laâ caác têëm lûúái bùçng súåi Polypropylen (PP) àûúåc tïët tûâ caác súåi nhoã cúä 30µm. Trïn bïì mùåt súåi Polypropylen, coá caác haåt nano baåc àïí khûã khuêín, chöëng rïu, möëc. Khi chaåm vaâo bïì mùåt lûúái, sûúng àûúåc tñch tuå vaâ hònh thaânh caác gioåt nûúác coá thïí tñch lúán àuã seä chaãy vaâo hïå thöëng kïnh dêîn truyïìn cuãa thiïët bõ. Cuäng nhúâ coá nano nïn nûúác àûúåc khûã khuêín, laâm saåch giuáp ngûúâi dên coá thïí duâng trûåc tiïëp, khöng cêìn qua caác bûúác loåc thö khaác. Nûúác tûâ sûúng bònh thûúâng, sau khi qua loåc nano seä àûúåc khûã khuêín, chöëng rïu möëc, chöëng buåi bêín coá trong khöng khñ. Vò thïë, ngûúâi dên coá thïí sûã duång laâm nûúác ùn, uöëng, sinh hoaåt hùçng ngaây, khöng cêìn mêët cöng hoùåc tiïu hao qua caác khêu loåc khaác. Nhûng àêëy chó laâ nûúác trong sûúng bònh thûúâng. Coân nûúác trong sûúng bõ nhiïîm axit do quaá trònh khai thaác quùång cêìn coá cú chïë loåc khaác àïí àaãm baão an toaân, TS Haâ Phûúng Thû cho biïët. Thiïët bõ àûúåc thiïët kïë daång khñ àöång hoåc nïn coá thïí tûå quay quanh truåc maâ khöng cêìn àiïån hay ùæc quy. Vúái cêëu hònh naây, nûúác coá thïí àûúåc thu tûâ nhiïìu hûúáng gioá khaác nhau. Coân úã nûúác ngoaâi chó thu àûúåc tûâ hai phûúng vuöng goác vúái bïì mùåt lûúái. Vúái thiïët kïë ban àêìu, duâ diïån tñch têëm thu chó hún 1m 2 nhûng möîi àïm, thiïët bõ coá thïí thu tûâ lñt nûúác saåch. Vò lûúång nûúác thu àûúåc chûa cao, nhêët laâ phaãi tuây thuöåc vaâo nhiïìu àiïìu kiïån nhû mûác àöå sûúng, hûúáng gioá nïn theo TS Haâ Phûúng Thû, nhoám àang tiïëp tuåc hûúáng nghiïn cûáu àïí coá thïí thu àûúåc hún 100 lñt nûúác möîi àïm. Àïën nay, thiïët bõ thu nûúác tûâ sûúng rêët phuâ húåp cho caác vuâng cao, núi khoá khùn vïì nûúác saåch. Àöëi vúái nhûäng vuâng ñt sûúng, saãn phêím khöng hiïåu quaã cao. MINH TUYÏËT 15

16 Giêëy pheáp xaã thaãi vaâo nguöìn nûúác Hoãi: Cöng ty cuãa chuáng töi hiïån nay àaä xêy dûång hïå thöëng xûã lyá nûúác thaãi cöng suêët 100m3/ngaây àïm vaâ xûã lyá nûúác thaãi àaåt tiïu chuêín möi trûúâng QCVN 40 vúái lûu lûúång thûåc tïë xaã laâ 70m3/ngaây àïm. Tuy nhiïn, do nhu cêìu tûúái cêy xanh trong khuön viïn cöng ty nïn àaä taái sûã duång hoaân toaân 100% nûúác thaãi sau xûã lyá. Vêåy xin cho hoãi cöng ty chuáng töi coá phaãi laâm giêëy pheáp xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác hay khöng. Hiïån taåi cöng ty chuáng töi khöng xaã thaãi ra möi trûúâng maâ taái sûã duång nûúác hoâan toaân? LÛÚNG LÛU NHÊN (TPHCM) Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng traã lúâi: Theo quy àõnh cuãa Luêåt Taâi nguyïn nûúác vaâ quy àõnh taåi Khoaãn 3 Àiïìu 16 Nghõ àõnh söë 201/2013/NÀ-CP ngaây 27/11/2013 cuãa Chñnh phuã quy àõnh chi tiïët thò haânh möåt söë Hoãi: Khi sùæc thuöëc, meå töi thûúâng hay sûã duång nûúác söi àïí nguöåi cho yïn têm. Vêåy xin hoãi nhû vêåy coá àuáng khöng? VUÄ KIÏÌU LIÏN (Haâ Giang) BS Hoaâng Xuên Àaåi, nguyïn caán böå Böå Y tïë traã lúâi: Nhiïìu ngûúâi nghô rùçng duâng nûúác àun söi àïí nguöåi sùæc thuöëc cho yïn têm khöng biïët caách naây laâm mêët ài dûúäng chêët trong thuöëc bùæc. Caác võ thuöëc trong thuöëc bùæc, tuyïåt àaåi böå phêån lêëy tûâ caác rïî cêy, thên cêy, hoa, laá vaâ caác hoaåt giöëng cuãa caác cêy trong thiïn nhiïn, thaânh phêìn hûäu hiïåu cuãa chuáng töìn taåi trong caác tïë baâo. Nïëu duâng nûúác àung söi àïí nguöåi seä khiïën caác chêët prötïin, tinh böåt sinh ra lùæng àoång, thaânh phêìn hûäu hiïåu cuãa thuöëc khöng dïî bõ chiïët xuêët, do àoá giaãm thêëp hiïåu HOÛI - ÑAÙP KHOA HOÏC àiïìu cuãa Luêåt taâi nguyïn nûúác thò trûúâng húåp Baån cuãa thuöåc diïån phaãi xin pheáp xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác.trûúâng húåp Baån trûä nûúác thaãi sau khi àaä xûã lyá àaåt tiïu chuêín trong ao, höì thuöåc phaåm vi àêët sûã duång húåp phaáp cuãa mònh àïí àïí tûúái cêy thò cuäng phaãi tuên thuã quy àõnh taåi Khoaãn 5 Àiïìu 26 cuãa Luêåt taâi nguyïn nûúác, baão àaãm khöng laâm ö nhiïîm àêët, nguöìn nûúác mùåt, nûúác dûúái àêët taåi khu vûåc àoá, àöìng thúâi phaãi tuên thuã Quy àõnh vïì baão vïå taâi nguyïn nûúác dûúái àêët ban haânh keâm theo Quyïët àõnh söë 15/2008/QÀ-BTNMT ngaây 31/12/2008 cuãa Böå trûúãng Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng. MINH TÊM (ghi) Khöng duâng nûúác söi àïí nguöåi sùæc thuöëc quaã cuãa thuöëc. Khi sùæc, nïn ngêm tûâ phuát röìi múái sùæc, àïí taåo àiïìu kiïån cho caác hoaåt chêët taách ra àûúåc dïî daâng vaâ ruát ngùæn àûúåc thúâi gian sùæc thuöëc, àun vúái lûãa vûâa phaãi àun caån dêìn. Vò nhû vêåy thò thaânh phêìn nûúác thêím thêëu vaâo trong thuöëc, theo nhiïåt àöå cuãa nûúác àûúåc tùng lïn, tïë baâo thûåc vêåt seä dêìn dêìn núã vaâ nûát ra, thaânh phêìn hûäu hiïåu trong àoá cuäng dêìn dêìn hoâa tan trong nûúác, do vêåy múái chiïët hïët hoaåt chêët cuãa thuöëc, baão àaãm hiïåu quaã chûäa bïånh. HAÃI NAM (ghi) 16

17 HOÛI - ÑAÙP KHOA HOÏC Nguyïn nhên söng Saâi Goân nhiïîm mùån Hoãi: Vò sao söng Saâi Goân bõ nhiïîm mùån ngaây caâng cao, coá phaãi nguyïn nhên do àõa hònh thêëp dêìn khöng? LÏ HÛÄU MINH (Àöìng Nai) TS Trêìn Thõ Kim, Trûúâng Àaåi hoåc Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng TPHCM traã lúâi: Nhûäng nùm gêìn àêy, nguöìn nûúác trïn söng Saâi Goân àöå mùån ngaây caâng tùng cao vaâ chûa coá xu hûúáng giaãm. Tònh traång thiïëu nûúác, xêm nhêåp mùån trong muâa khö diïîn ra ngaây caâng gay gùæt. Lyá do laâ hïå thöëng söng Saâi Goân Àöìng Nai bao göìm doâng chñnh söng Àöìng Nai vaâ 4 söng nhaánh lúán laâ söng La Ngaâ, söng Beá, söng Saâi Goân vaâ söng Vaâm Coã. Xêm nhêåp mùån laâ möåt hiïån tûúång àaáng chuá yá úã phêìn haå lûu söng Saâi Goân Àöìng Nai. Vúái àùåc àiïím loâng dêîn sêu, àöå döëc àaáy söng nhoã, biïn àöå triïìu lúán, do àoá nûúác mùån theo doâng triïìu xêm nhêåp rêët cao lïn thûúång lûu vaâo giûäa vaâ cuöëi muâa khö. Nûúác biïín dêng keáo theo sûå thay àöíi biïn àöå vaâ pha thuãy triïìu trong caác võnh vaâ vuâng biïín ven búâ, dêîn àïën quaá trònh lan truyïìn chêët trong söng thay àöíi. Lyá giaãi nguyïn nhên mùån àïën súám vaâ sêu hún nùm trûúác, caác chuyïn gia khñ tûúång thuãy vùn cho biïët, do lûúång nûúác khu vûåc àêìu nguöìn nùm nay rêët ñt. Hún nûäa, àïí àaãm baão àuã àiïån cung cêëp cho muâa khö, caác höì thuãy àiïån khu vûåc thûúång nguöìn àaä tùng cûúâng tñch trûä khiïën cho tònh traång xêm nhêåp mùån phña haå lûu caâng trúã nïn nghiïm troång. MAÅNH HUÂNG (ghi) Tònh traång vaâ mûác àöå ö nhiïîm nguöìn nûúác Hoãi: Theo àaánh giaá nguöìn nûúác cuãa chuáng ta àang ngaây caâng ö nhiïîm vaâ caån kiïåt. Vêåy tònh traång vaâ mûác àöå ö nhiïîm nguöìn nûúác hiïån nay laâ nhû thïë naâo? NGUYÏÎN THUÁY HÙÇNG (Haâ Nam) Öng Hoaâng Vùn Bêíy, Cuåc trûúãng Cuåc Quaãn lyá Taâi nguyïn nûúác: Hêìu hïët caác söng chñnh úã Viïåt Nam àïìu bõ ö nhiïîm. Caác khu cöng nghiïåp (KCN) hiïån tûúång ö nhiïîm diïîn ra nghiïm troång hún. Àùåc biïåt, mûác àöå ö nhiïîm tùng cao vaâo muâa khö, khi lûúång nûúác chaãy vaâo caác con söng giaãm. Ngoaâi ö nhiïîm nguöìn nûúác mùåt, thò nguöìn nûúác dûúái àêët cuäng àang phaãi àöëi mùåt vúái nhûäng vêën àïì, nhû: Nhiïîm mùån, nhiïîm thuöëc trûâ sêu vaâ caác chêët coá haåi khaác. Nguyïn nhên dêîn àïën tònh traång ö nhiïîm nguöìn nûúác, chuã yïëu do ö nhiïîm nûúác thaãi sinh hoaåt. Hiïån nay, viïåc thu gom, xûã lyá nûúác thaãi sinh hoaåt tûâ caác höå gia àònh coân haån chïë, chó coá möåt söë thaânh phöë lúán coá hïå thöëng cöng trònh thu gom, xûã lyá têåp trung àûúåc möåt phêìn nhoã, coân laåi hêìu hïët nûúác thaãi tûâ caác höå dên àïìu xaã trûåc tiïëp vaâo hïå thöëng cöëng, raänh, söng ngoâi. Taåi caác KCN, cuåm KCN viïåc àêìu tû vaâ aáp duång cöng nghïå xûã lyá nûúác thaãi chûa àaáp ûáng yïu cêìu, nhiïìu KCN, cuåm KCN khöng coá hïå thöëng xûã lyá nûúác thaãi têåp trung, hoùåc möåt söë cú súã saãn xuêët coá xûã lyá nûúác thaãi nhûng khöng àaåt quy chuêín cho pheáp. Ngoaâi ra, coân möåt lûúång lúán nûúác thaãi cöng nghiïåp tûâ caác laâng nghïì tiïíu thuã cöng nghiïåp, tûâ caác höå saãn xuêët cöng nghiïåp vûâa vaâ nhoã gêìn nhû khöng àûúåc xûã lyá trûúác khi xaã vaâo caác nguöìn nûúác tiïëp nhêån. Àïí giaãi quyïët tònh traång naây cêìn coá giaãi phaáp töíng thïí cêëp baách vaâ lêu daâi. Àïí baão àaãm cho ngûúâi dên àûúåc sûã duång nûúác àaåt quy chuêín cuãa Böå Y tïë thò viïåc baão vïå caác nguöìn cêëp nûúác, bao göìm caã nûúác mùåt vaâ nûúác dûúái àêët. MAÅNH HUÂNG (ghi) 17

18 Giaãi phaáp baão vïå nguöìn nûúác mùåt Hoãi: Àõnh hûúáng cuãa Chñnh phuã hiïån nay laâ haån chïë khai thaác nûúác dûúái àêët do nguöìn nûúác dûúái àêët àang ö nhiïîm, suy thoaái, caån kiïåt vaâ dêìn chuyïín hûúáng sang khai thaác nûúác mùåt. Trong khi àoá, nhiïìu lûu vûåc söng trong caã nûúác cuäng àang ö nhiïîm. Theo àoá, cêìn coá giaãi phaáp gò àïí baão vïå nguöìn nûúác baão vïå sûå söëng cuãa chuáng ta? MAI HÖÌ (Sún La) Cuåc trûúãng Cuåc Quaãn lyá Taâi nguyïn nûúác Hoaâng Vùn Bêíy traã lúâi: Viïåc khai thaác nûúác mùåt àoâi hoãi chuáng ta phaãi khêín trûúng triïín khai caác biïån phaáp quaãn lyá, baão vïå nguöìn nûúác mùåt möåt caách töíng thïí, hiïåu quaã. Thûåc tïë hïå thöëng caác vùn baãn quy phaåm phaáp luêåt nhùçm quaãn lyá, kiïím soaát ö nhiïîm nguöìn nûúác mùåt àaä àûúåc quy àõnh khaá àêìy àuã trong caác hïå thöëng vùn baãn phaáp luêåt vïì taâi nguyïn nûúác vaâ möi trûúâng. Tuy nhiïn, trong quaá trònh thûåc thi vêîn coá möåt söë vûúáng mùæc, bêët cêåp. Hoãi: Nhaâ töi coá thoái quen uöëng nûúác àun söi, khi cêìn êëm thò töi laåi àun lïn cho êëm. Xin hoãi nûúác àun söi nhiïìu lêìn coá gêy àöåc khöng? NGUYÏÎN THÕ CHÑNH (Haâ Nöåi) PGS.TS Trêìn Höìng Cön, Àaåi hoåc Khoa hoåc Tûå nhiïn, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi traã lúâi: Nûúác söi àun laåi nhiïìu lêìn laâ loaåi nûúác àun ài àun laåi, àun trong möåt thúâi gian daâi hoùåc àun liïn tuåc trong bònh àiïån. Loaåi nûúác naây seä söi nhiïìu lêìn dêîn àïën quaá trònh àun thò sinh ra nitrit vaâ nhiïìu loaåi àöåc töë gêy haåi khaác. Nitrit laâ möåt loaåi húåp chêët vö cú vúái thaânh phêìn chñnh laâ sodium nitrite. Nûúác coá loaåi chêët hoáa hoåc tûå nhiïn naây laâ búãi, phêìn lúán nûúác uöëng àïìu coá nguöìn göëc tûâ nûúác tûå nhiïn vaâ nûúác ngêìm. 18 HOÛI - ÑAÙP KHOA HOÏC Do vêåy, Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng cêìn raâ soaát àïí tiïëp tuåc hoaân thiïån hïå thöëng vùn baãn phaáp luêåt vïì quaãn lyá taâi nguyïn nûúác vaâ baão vïå möi trûúâng, giaãi quyïët caác bêët cêåp vaâ àaáp ûáng vúái tònh hònh múái. Àöìng thúâi, cêìn phaãi triïín khai caác giaãi phaáp töíng thïí göìm: Caãi thiïån, phuåc höìi caác doâng söng bõ ö nhiïîm laâ nhiïåm vuå ûu tiïn haâng àêìu; têåp trung àêìu tû hïå thöëng quan trùæc chêët lûúång nguöìn nûúác, hïå thöëng giaám saát caác hoaåt àöång xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác; triïín khai viïåc lêåp quy hoaåch taâi nguyïn nûúác, trong àoá àùåc biïåt laâ viïåc lêåp quy hoaåch taâi nguyïn nûúác lûu vûåc söng; khêín trûúng triïín khai thûåc hiïån caác vùn baãn múái ban haânh nhùçm kiïím soaát, giaãm thiïíu ö nhiïîm nguöìn nûúác cho caác doâng söng TRÊÌN HAÃI (ghi) Nûúác àun söi nhiïìu lêìn coá gêy àöåc? Nitrit laâ hoáa chêët hoâa tan trong nûúác, nïn noá coá thïí ngêëm vaâo maåch nûúác ngêìm. Bïn caånh àoá, nûúác coá chûáa nitrit coá thïí laâ do bõ vi khuêín laâm ö nhiïîm, trúã thaânh muöëi nitrit. Tuy nhiïn, haâm lûúång àöåc haåi naây thûåc ra laâ khöng àaáng kïí, phaãi tñch tuå trong rêët nhiïìu nùm thò múái biïíu hiïån thaânh bïånh. Nïëu nhû möåt ngûúâi bõ ngöå àöåc gêy ung thû khi uöëng nûúác àun laåi, ngûúâi àoá ñt nhêët phaãi uöëng 20 têën nûúác àun laåi trong möåt lêìn. Nhû vêåy uöëng nûúác àun laåi coá chûáa haâm lûúång nitrit cao dêîn túái ung thû chó laâ lúâi àöìn chûá chûa àûúåc chûáng minh búãi cú súã khoa hoåc. Àïí phoâng trûâ caác nguy cú coá haåi cho sûác khoeã thò nïn sûã duång nûúác uöëng àun söi trong ngaây. MINH TUYÏËT (ghi)

19 Hoãi: Xin cho biïët chuã trûúng vaâ cú chïë phöëi húåp giûäa caác tónh, thaânh trong viïåc thanh tra, kiïím tra, giaám saát caác cöng ty cung cêëp dõch vuå nûúác phuåc vuå àúâi söëng sinh hoaåt cuãa nhên dên? THANH HAÃI (Hûng Yïn) Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng traã lúâi: Viïåc kiïím tra, thanh tra, giaám saát caác cöng ty cung cêëp dõch vuå nûúác saåch phuåc vuå àúâi söëng, sinh hoaåt thuöåc phaåm vi traách nhiïåm cuãa caác nhû Böå Xêy dûång (àö thõ), Böå Nöng nghiïåp vaâ Phaát triïín nöng thön (nöng thön), Böå Y tïë (ngûúâi dên). Tuy nhiïn, àïí quaãn lyá, baão vïå chêët lûúång nguöìn nûúác khai thaác, Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng àaä xêy dûång vaâ trònh Chñnh phuã ban haânh Nghõ àõnh quy àõnh vïì lêåp, quaãn lyá haânh lang baão vïå nguöìn nûúác (Nghõ àõnh söë 43/2015/NÀ-CP) HOÛI - ÑAÙP KHOA HOÏC Kiïím soaát chêët lûúång nûúác sinh hoaåt Hoãi: Nhûäng nöåi dung cú baãn cuãa quaãn lyá nhaâ nûúác vïì taâi nguyïn nûúác laâ gò? TRÊÌN THANH HAÃI (Haãi Phoâng) Cuåc Quaãn lyá Taâi nguyïn nûúác traã lúâi: Theo quy àõnh taåi Àiïìu 57 Luêåt Taâi nguyïn nûúác, nöåi dung quaãn lyá nhaâ nûúác vïì taâi nguyïn nûúác, bao göìm nhû sau: - Xêy dûång vaâ chó àaåo thûåc hiïån chiïën lûúåc, quy hoaåch, kïë hoaåch, chñnh saách vïì baão vïå, khai thaác, sûã duång, phaát triïín taâi nguyïn nûúác; phoâng chöëng vaâ khùæc phuåc hêåu quaã, taác haåi do nûúác gêy ra; - Ban haânh vaâ töí chûác thûåc hiïån caác vùn baãn phaáp luêåt, quy trònh, quy phaåm, tiïu chuêín vïì taâi nguyïn nûúác; - Quaãn lyá cöng taác àiïìu tra cú baãn vïì taâi nguyïn nûúác; dûå baáo khñ tûúång thuãy vùn, caãnh baáo luä, luåt, haån haán vaâ caác taác haåi khaác do nûúác gêy ra; töí chûác nghiïn cûáu, aáp duång tiïën böå khoa hoåc, cöng nghïå, taâi liïåu vïì taâi nguyïn nûúác; - Cêëp, thu höìi giêëy pheáp vïì taâi nguyïn nûúác; - Quyïët àõnh biïån phaáp, huy àöång lûåc lûúång, vêåt tû, phûúng tiïån àïí phoâng, chöëng, khùæc phuåc hêåu quaã luä, luåt, haån haán, xûã lyá sûå cöë cöng trònh thuãy lúåi vaâ caác taác haåi khaác do nûúác gêy ra; - Kiïím tra, thanh tra viïåc chêëp haânh vaâ xûã lyá caác haânh vi vi phaåm phaáp luêåt vïì taâi nguyïn nûúác; giaãi àïí quaãn lyá, giaám saát chùåt cheä caác hoaåt àöång ven söng, ven höì coá nguy cú gêy ö nhiïîm nguöìn nûúác; ban haânh Thöng tû Quy àõnh viïåc xaác àõnh vaâ cöng böë vuâng baão höå vïå sinh khu vûåc lêëy nûúác sinh hoaåt (Thöng tû 24/2016/TT- BTNMT) nhùçm kiïím soaát caác hoaåt döång coá nguy cú gêy ö nhiïîm nguöìn nûúác cuãa caác cöng trònh khai thaác nûúác àïí cêëp cho sinh hoaåt cuãa nhên dên; ban haânh Thöng tû quy àõnh vïì viïåc giaám saát khai thaác, sûã duång taâi nguyïn nûúác (Thöng tû 47/2017/TT- BTNMT) àïí giaám saát tûå àöång, trûåc tuyïën hoaåt àöång khai thaác nûúác cuãa caác töí chûác, caá nhên, bao göìm caã viïåc giaám saát chêët lûúång nguöìn nûúác khai thaác. THU HIÏÌN(ghi) Nöåi dung cú baãn cuãa quaãn lyá nhaâ nûúác vïì taâi nguyïn nûúác quyïët tranh chêëp, khiïëu naåi vaâ töë caáo caác haânh vi vi phaåm phaáp luêåt vïì taâi nguyïn nûúác; - Quan hïå quöëc tïë trong lônh vûåc taâi nguyïn nûúác; thûåc hiïån àiïìu ûúác quöëc tïë vïì taâi nguyïn nûúác maâ Cöång hoâa xaä höåi chuã nghôa Viïåt Nam kyá kïët hoùåc tham gia; - Töí chûác böå maáy quaãn lyá, àaâo taåo caán böå; tuyïn truyïìn, phöí biïën phaáp luêåt vïì taâi nguyïn nûúác. TÊM MINH (ghi) 19

20 Hoãi: Àöëëi vúái doanh nghiïåp coá giêëy pheáp khai thaác nûúác mùåt thò cùn cûá vaâo àêu àïí lêåp baáo caáo tònh hònh khai thaác nûúác mùåt, vùn baãn naâo quy àõnh nöåi dung cêìn coá trong baáo caáo. NGUYÏÎN ÀOAÂN (Haâ Nöåi) Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng traã lúâi: Theo quy àõnh taåi khoaãn 2, àiïìu 32, Nghõ àõnh söë 201/2013/ND- CP quy àõnh chi tiïët thi haânh 1 söë àiïìu Luêåt Taâi nguyïn nûúác, viïåc lêåp baáo caáo hiïån traång KTSD nûúác mùåt daânh cho trûúâng húåp àaä coá cöng trònh khai thaác. Mêîu baáo caáo vaâ nöåi dung baáo caáo àûúåc quy àõnh taåi mêîu 30 cuãa Thöng tû söë 27/2014/TT-BTNMT Quy àõnh viïåc àùng kyá khai thaác nûúác dûúái àêët, mêîu höì sú cêëp, gia haån, àiïìu chónh, cêëp laåi giêëy pheáp taâi nguyïn nûúác. Hoãi: Töi vêîn coá thoái quen hûáng nûúác mûa vaâ sûã duång nûúác mûa trong sinh hoaåt hùçng ngaây. Töi muöën hoãi trong viïåc sûã duång nûúác mûa cêìn lûu yá nhûäng àiïím gò? NGUYÏÎN THU GIANG (Haâ Nöåi) PGS.TS Trêìn Höìng Cön, Àaåi hoåc Khoa hoåc Tûå nhiïn, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi traã lúâi: Baãn chêët nûúác mûa laâ rêët saåch. Tuy nhiïn, nûúác mûa coá thïí bõ ö nhiïîm búãi khoái, buåi, vi khuêín coá trong khöng khñ vaâ hïå thöëng maái nhaâ, maáng thu gom dêîn vïì bïí chûáa. Do vêåy, khi sûã duång nûúác mûa cêìn lûu yá: Thûá nhêët laâ khi hûáng, baån khöng nïn hûáng ngay tûâ khi mûa bùæt àêìu rúi. Lyá do laâ ngaây nay, khöng khñ bõ ö nhiïîm nïn nûúác mûa coá thïí bõ nhiïîm bêín, vò thïë haäy àúåi khi mûa àûúåc khoaãng phuát, khi caác chêët bêín àaä bõ tröi hïët thò haäy hûáng. 20 HOÛI - ÑAÙP KHOA HOÏC Quy àõnh àõnh kyâ baáo caáo hoaåt àöång khai thaác nûúác Duâng nûúác mûa àuáng chuêín Vïì quy àõnh thúâi gian nöåp baáo caáo, taåi àiïìu 44, Luêåt Taâi nguyïn nûúác àaä quy àõnh vïì viïåc àùng kyá, cêëp pheáp khai thaác, sûã duång taâi nguyïn nûúác vaâ Àiïìu 16 cuãa Nghõ àõnh 201/2013/NÀ-CP àaä quy àõnh caác trûúâng húåp khai thaác, sûã duång nûúác, xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác khöng phaãi àùng kyá, khöng phaãi xin pheáp. Nhû vêåy, caác töí chûác, caá nhên khöng thuöåc trûúâng húåp khöng phaãi àùng kyá, khöng phaãi xin pheáp thò àïìu phaãi coá nghôa vuå xin cêëp pheáp. Vaâ viïåc xin cêëp pheáp naây phaãi thûåc hiïån tûâ giai àoaån chuêín bõ àêìu tû àöëi vúái cöng trònh chûa khai thaác vaâ àöëi vúái caác cöng trònh àaä coá cöng trònh khai thaác, viïåc xin cêëp pheáp phaãi thûåc hiïån ngay khi caác quy àõnh vïì cêëp pheáp taâi nguyïn nûúác coá hiïåu lûåc. HIÏÌN DUNG (ghi) Thûá hai, trûúác muâa mûa, cêìn phaãi coå rûãa maáng hûáng nûúác vaâ caác thiïët bõ chûáa nûúác mûa (thuâng/bïí) vaâ phaãi àaãm baão thuâng/bïí phaãi coá nùæp àêåy. Ngûúâi dên cuäng cêìn lûu yá, àïí àaãm baão, töët nhêët laâ nûúác mûa cuäng cêìn thiïët kïë bïí loåc. Thûá ba, khi sûã duång, cuäng cêìn phaãi àun söi àïí àaãm baão vïå sinh, traánh tònh traång uöëng trûåc tiïëp. Cêìn traánh thu hûáng nûúác mûa úã nhûäng cún mûa àêìu muâa. Vïå sinh saåch seä maáng thu nûúác mûa, bïí chûáa nûúác dûå trûä. Àêåy kñn bïí chûáa nûúác mûa traánh buåi bêín vaâ cön truâng, vêåt laå rúi vaâo. Àun söi nûúác mûa C trong 15 phuát trûúác khi sûã duång cho ùn uöëng. M.HUÂNG (ghi)

21 HOÛI - ÑAÙP KHOA HOÏC Xaã thaãi vaâo têìng chûáa nûúác àûúåc hiïíu nhû thïë naâo? Hoãi: Xaã thaãi vaâo têìng chûáa nûúác àûúåc hiïíu nhû thïë naâo? Têìng chûáa nûúác úã àêy laâ gò? Cú súã töi àaä coá hïå thöëng xûã lyá vaâ nûúác thaãi sau saãn xuêët vaâ sinh hoaåt àïìu àaåt tiïu chuêín loaåi B vêåy töi coá àûúåc thaãi thùèng trûåc tiïëp ra söng khöng? HOAÂNG ANH (Haâ Nam) Cuåc Quaãn lyá taâi nguyïn nûúác, Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng traã lúâi: Àöëi vúái nûúác thaãi sinh hoaåt thaãi ra möi trûúâng phaãi àaåt QCVN 14:2008/BTNMT Quy chuêín kyä thuêåt quöëc gia vïì nûúác thaãi sinh hoaåt, do Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng ban haânh taåi Quyïët àõnh söë 16/2008/QÀ-BTNMT ngaây 31 thaáng 12 nùm 2008, coá hiïåu lûåc thi haânh tûâ ngaây 15/01/2009. QCVN 14:2008/BTNMT Quy chuêín kyä thuêåt quöëc gia vïì nûúác thaãi sinh hoaåt thay thïë cho TCVN 6772:2000 Chêët lûúång nûúác - Tiïu chuêín nûúác thaãi sinh hoaåt ban haânh keâm theo Quyïët àõnh söë 35/2002/QÀ- BKHCNMT ngaây 25 thaáng 6 nùm 2002 cuãa Böå trûúãng Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng. Theo quy àõnh taåi Khoaãn 3, Àiïìu 37 Luêåt Taâi nguyïn nûúác thò cú súã xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác phaãi àûúåc cú quan coá thêím quyïìn quy àõnh taåi àiïìu 73 cuãa Luêåt Taâi nguyïn nûúác cêëp giêëy pheáp, trûâ caác trûúâng húåp quy àõnh taåi Khoaãn 5, Àiïìu 37 Luêåt Taâi nguyïn nûúác; caác trûúâng húåp khöng phaãi xin pheáp xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác àûúåc quy àõnh taåi Khoaãn 3, Àiïìu 16, Nghõ àõnh söë 201/2013/NÀ-CP ngaây 27/11/2013 cuãa Chñnh phuã. HAÃI TRÊÌN (ghi) Yïu cêìu àöëi vúái caác hoaåt àöång trong haânh lang baão vïå nguöìn nûúác Hoãi: Àöëi vúái caác hoaåt àöång trong haânh lang baão vïå nguöìn nûúác thò cêìn àaáp ûáng nhûäng yïu cêìu gò? PHÛÚNG DUNG (Haãi Dûúng) Traã lúâi: Nghõ àõnh söë 43/2015/NÀ-CP ngaây 6/5/2015 cuãa Chñnh phuã quy àõnh vïì caác yïu cêìu àöëi vúái caác hoaåt àöång trong haânh lang baão vïå nguöìn nûúác göìm töí chûác, caá nhên, höå gia àònh sinh söëng, hoaåt àöång saãn xuêët, kinh doanh, dõch vuå trong phaåm vi haânh lang baão vïå nguöìn nûúác phaãi baão àaãm caác yïu cêìu sau àêy: Khöng àûúåc gêy saåt, lúã búâ söng, suöëi, kïnh, raåch, höì chûáa hoùåc gêy aãnh hûúãng nghiïm troång, uy hiïëp àïën sûå öín àõnh, an toaân cuãa söng, suöëi, kïnh, raåch, höì chûáa. Khöng laâm aãnh hûúãng àïën caác chûác nùng cuãa haânh lang baão vïå nguöìn nûúác àaä àûúåc cú quan nhaâ nûúác coá thêím quyïìn phï duyïåt. Khöng gêy aãnh hûúãng xêëu àïën caãnh quan, möi trûúâng sinh thaái trong phaåm vi haânh lang baão vïå nguöìn nûúác; Thûåc hiïån caác biïån phaáp baão vïå taâi nguyïn nûúác theo quy àõnh cuãa phaáp luêåt. Töí chûác, caá nhên phaãi coá yá kiïën thöëng nhêët bùçng vùn baãn cuãa Súã Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng vïì aãnh hûúãng àïën chûác nùng cuãa haânh lang baão vïå nguöìn nûúác khi thûåc hiïån caác hoaåt àöång trong haânh lang baão vïå nguöìn nûúác sau àêy: Xêy dûång kho baäi, bïën, caãng, cêìu, àûúâng giao thöng, caác cöng trònh ngêìm vaâ cöng trònh kïët cêëu haå têìng khaác. THUÁY NGA (ghi) 21

22 Hoãi: ÛÁng duång cöng nghïå nano baåc Bacinix cho caã cöëc loåc vaâ loäi loåc coá giuáp ngùn khöng cho caác vi sinh vêåt gêy bïånh phaát triïín gêy haåi cho ngûúâi duâng khöng? NGUYÏÎN TUYÏËT (Haâ Nöåi) Cöng ty Cöí phêìn Vinsols Viïåt Nam, nhaâ phên phöëi àöåc quyïìn vaâ nhêåp khêíu nguyïn chiïëc maáy loåc nûúác cuãa haäng Aquafilter taåi Viïåt Nam traã lúâi: Sûå kïët húåp cuãa cöng nghïå nano vaâ hiïíu biïët vïì caác chêët coá cöng hiïåu vúái vi sinh vêåt khiïën caác nhaâ khoa hoåc phaát hiïån ra chêët múái goåi laâ nano baåc. Cöng nghïå nano baåc coá nhiïìu lúåi ñch vaâ rêët hiïåu quaã vò cú chïë têën 22 cöng liïn tuåc vaâo caác vi sinh vêåt gêy bïånh bùçng nhiïìu caách khaác nhau dûúái àêy: 1. Nano baåc têën cöng thaânh tïë baâo khiïën cho caác vi khuêín khöng thïí trao àöíi khñ (thúã) laâm cho vi khuêín chïët. 2. Nano baåc thêm nhêåp qua thaânh tïë baâo khiïën cho vi khuêín chïët ngay lêåp tûác. 3. Nano baåc thêm nhêåp vaâ bïn trong vi khuêín vaâ kïët laåi vúái DNA cuãa noá khiïën cho DNA khöng thïí nhên lïn. HOÛI - ÑAÙP KHOA HOÏC Duâng àaá ong loåc nûúác giïëng khoan Hoãi: Taåi khu vûåc Laáng - Hoâa Laåc töi thêëy ngûúâi dên duâng nûúác giïëng khoan (khöng qua bêët cûá khêu loåc naâo) khoan thùèng tûâ dûúái àêët lïn àïí ùn uöëng, sinh hoaåt, àùåc biïåt pha cheâ nûúác rêët xanh. Ngoaâi ra, nûúác trong vùæt, maát laånh, uöëng thûã ngoåt Xin hoãi, coá phaãi khu vûåc naây coá àaá ong nïn nûúác saåch nhû thïë khöng? Cú chïë loåc nûúác cuãa àaá ong thïë naâo? Coá thïí duâng àaá ong tûå nhiïn àïí laâm maâng loåc maâ khöng cêìn xûã lyá gò khöng? HOAÂNG HOA MAI (Haâ Nöåi) TS Phaåm Tñch Xuên, Phoâng Àõa hoáa, Viïån Àõa chêët (Viïån haân lêm khoa hoåc vaâ cöng nghïå Viïåt Nam traã lúâi: Nûúác taåi caác khu vûåc nhû Thaåch Thêët hay Laáng Hoâa Laåc rêët trong vaâ saåch, àaãm baão caác chó tiïu vïì kim loaåi. Búãi àêët cuãa khu vûåc naây coá caác têìng àaá ong. Khi nûúác chaãy qua caác lúáp àaá naây seä àûúåc loåc vaâ giûä laåi caác chêët bêín cuäng nhû kim loaåi nùång, cên bùçng àöå ph Vò thïë ngûúâi dên khu vûåc naây coá thïí duâng thùèng nûúác tûâ dûúái giïëng lïn àïí duâng maâ khöng cêìn qua giïëng loåc. Cú chïë loåc nûúác cuãa àaá ong dûåa trïn nguyïn lyá: Thaânh phêìn chñnh cuãa àaá ong laâ oxit sùæt II. Chêët naây coá khaã nùng hêëp thuå kim loaåi nùång nhû Asen, sùæt, chò rêët cao. Vò thïë, khi duâng àïí loåc nûúác, chêët oxit sùæt trong àaá ong seä giûä laåi chêët bêín. Tuy nhiïn, nïëu ngûúâi dên tûå sûã duång àaá ong tûå nhiïn taán nhoã duâng laâm maâng loåc cuäng coá khaã nùng tûúng tûå nhûng khöng cao. Búãi trong àaá ong tûå nhiïn coân coá caác chêët khaác nhû àêët seát, nïn khi duâng cêìn phaãi laâm saåch vaâ tùng caác chêët coá lúåi trûúác khi duâng. Töët nhêët cêìn hoaåt hoáa àaá ong dûúái daång haåt loåc. HIÏÌN DUNG (ghi) Lúåi ñch cuãa cöng nghïå nano baåc Bacinix 4. Nano baåc sau khi xêm nhêåp vaâo trong tïë baâo vi khuêín seä kïët laåi vúái enzym laâm dûâng quaá trònh trao àöíi chêët cuãa vi khuêín, laâm chuáng khöng phaát triïín àûúåc. Cöng nghïå nano baåc Bacinix laâ súã hûäu trñ tuïå cuãa haäng Aquafilter ûáng duång trong maáy loåc nûúác, tuên theo nhûäng quy àõnh cuãa Myä (EPA-FIFRA) vaâ chêu Êu (BPD). ÛÁng duång cöng nghïå nano baåc cho caã cöëc loåc vaâ loäi loåc seä ngùn khöng cho caác vi sinh vêåt gêy bïånh phaát triïín gêy haåi cho ngûúâi duâng. Vò vêåy, cöng nghïå nano baåc Bacinix rêët an toaân cho ngûúâi sûã duång. THUÂY LINH (ghi)

23 TIN TÖÙC - SÖÏ KIEÄN v Nûúác cho têët caã - Khöng àïí ai bõ boã laåi phña sau. Àêy laâ thöng àiïåp àûúåc phaát ài trong toåa àaâm Ngaây Nûúác Thïë giúái nùm Theo àoá, caác muåc tiïu cuå thïí cuãa chuã àïì nùm 2019 bao göìm: Nûúác cho phuå nûä, Nûúác cho núi laâm viïåc, saãn xuêët, Nûúác cho nöng thön, Nûúác cho ngûúâi tõ naån, Nûúác cho caác baâ meå, Nûúác cho treã em, Nûúác cho hoåc sinh, sinh viïn, Nûúác cho nhûäng ngûúâi baãn àõa, thiïíu söë, Nûúác cho ngûúâi khuyïët têåt... Cuâng vúái viïåc àûúåc tiïëp cêån àuã nûúác thò tiïëp cêån nguöìn nûúác an toaân laâ nïìn taãng cho sûác khoeã cöång àöìng; àiïìu naây laâ rêët quan troång àöëi vúái sûå phaát triïín bïìn vûäng, vò möåt thïë giúái öín àõnh vaâ thõnh vûúång. Chuáng ta khöng thïí tiïën lïn toaân cêìu hoáa trong khi coân nhiïìu ngûúâi àang söëng maâ khöng coá nguöìn nûúác sûã duång an toaân. Cuäng taåi buöíi toåa àaâm naây, caác àaåi biïíu àaä têåp trung trao àöíi, chia seã kinh nghiïåm quöëc tïë vaâ trong nûúác vïì quaãn trõ nûúác thöng minh; Nêng cao nhêån thûác cuãa cöång àöìng vïì sûã duång tiïët kiïåm, hiïåu quaã nguöìn nûúác, hûúáng àïën quaãn lyá, sûã duång húåp lyá, bïìn vûäng taâi nguyïn nûúác; Tùng cûúâng khaã nùng, cú höåi húåp taác vúái caác àöëi taác, doanh nghiïåp trong nûúác vaâ quöëc tïë trong lônh vûåc taâi nguyïn nûúác nhùçm thuác àêíy sûå phaát triïín cuãa thõ trûúâng nûúác vaâ ngaânh cöng nghiïåp nûúác taåi Viïåt Nam. MINH TÊM v Haâ Nöåi: ÛÁng duång thiïët bõ quaãn lyá nûúác thaãi chûáa nhiïìu dêìu múä. Theo àoá, àïí goáp phêìn haån chïë tònh traång tùæc ngheän hïå thöëng thoaát nûúác, giaãm ö nhiïîm möi trûúâng vaâ nêng cao hiïåu quaã xûã lyá cuãa caác traåm xûã lyá nûúác thaãi chung cuãa thaânh phöë, Súã TN&MT Haâ Nöåi tùng cûúâng thanh tra, kiïím tra, giaám saát, xûã lyá, khùæc phuåc vïì baão vïå möi trûúâng, taâi nguyïn nûúác àöëi vúái caác cú súã kinh doanh, dõch vuå phaát sinh dêìu múä trïn àõa baân. Phöëi húåp chùåt cheä, hiïåu quaã vúái caãnh saát phoâng chöëng töåi phaåm vïì möi trûúâng phaát hiïån, xûã lyá vi phaåm, àïì xuêët mûác xûã phaåt nùång àöëi vúái chuã cú súã kinh doanh, dõch vuå xaã nûúác thaãi chûáa nhiïìu dêìu múä ra hïå thöëng thoaát nûúác vaâ möi trûúâng gêy aách tùæc doâng chaãy dêîn àïën ûáng ngêåp cuåc böå vaâ ö nhiïîm möi trûúâng. Khuyïën khñch caác cú súã kinh doanh, dõch vuå sûã duång cöng nghïå thên thiïån vúái möi trûúâng. Àûúåc biïët, nùm 2019, Súã TN&MT Haâ Nöåi chuã trò, phöëi húåp vúái UBND caác quêån, huyïån, Cöng ty TNHH MTV Thoaát nûúác Haâ Nöåi thaânh lêåp àoaân thanh tra, kiïím tra liïn ngaânh taåi caác cú súã saãn xuêët, kinh doanh coá phaát sinh dêìu múä trïn àõa caác quêån nöåi thaânh. Trïn cú súã kïët quaã thanh, kiïím tra, Súã TN&MT Haâ Nöåi seä phöëi húåp vúái caác súã, ban, ngaânh baáo caáo UBND thaânh phöë àïí hoaân thiïån cú súã phaáp lyá àïí quaãn lyá nûúác thaãi chûáa nhiïìu dêìu múä trïn àõa baân thaânh phöë. M.TÊM v Tñch cûåc àiïìu tra, àaánh giaá taâi nguyïn nûúác taåo nguöìn cêëp nûúác cho nhên dên taåi caác àaão cuãa Viïåt Nam. Cuåc Quaãn lyá taâi nguyïn nûúác vûâa phöëi húåp vúái Súã TN&MT TP Haãi Phoâng töí chûác buöíi lïî baân giao 03 giïëng khoan phuåc vuå khai thaác, cêëp nûúác sinh hoaåt taåi àaão Caát Baâ. Àêy laâ nöåi dung nùçm trong khuön khöí thûåc hiïån dûå aán Àiïìu tra, àaánh giaá chi tiïët taâi nguyïn nûúác phuåc vuå xêy dûång cöng trònh cêëp nûúác cho caác àaão thuöåc laänh thöí Viïåt Nam nhùçm àaãm baão cêëp nûúác phuåc vuå dên sinh - kinh tïë, baão àaãm an ninh quöëc phoâng taåi caác àaão quan troång, coá têìm chiïën lûúåc thuöåc laänh thöí Viïåt Nam. Theo àoá, dûå aán àûúåc thûåc hiïån taåi 14 àaão vúái diïån tñch khoaãng 440km 2 göìm caác àaão: Quan Laån, Hoân Àêët, Thûúång Mai - Haå Mai, Phûúång Hoaâng, Thùæng Lúåi (Theã Vaâng), Àaão Trêìn, Caái Chiïn, tónh Quaãng Ninh; Caát Baâ, TP Haãi Phoâng; Cuâ Lao Chaâm, tónh Quaãng Nam; Nhún Chêu (Cuâ Lao Xanh), tónh Bònh Àõnh; Hoân Thúm (Quêìn àaão An Thúái), Hoân Àöëc (Hoân Tre Lúán II - quêìn àaão Haâ Tiïn), Hoân Sún (Hoân Raái), Nam Du, tónh Kiïn Giang. Viïåc thûåc hiïån dûå aán laâm cú súã àïí taåo lêåp caác thöng tin, dûä liïåu vaâ àïì xuêët phûúng aán khai thaác, sûã duång nûúác trïn caác àaão. Dûå aán dûå kiïën hoaân thaânh trong nùm HAÃI NAM 23

24 TIN TÖÙC - SÖÏ KIEÄN v Böå TN&MT àaä trònh Thuã tûúáng Chñnh phuã phï duyïåt Quy hoaåch töíng thïí àiïìu tra cú baãn taâi nguyïn nûúác àïën nùm 2030, têìm nhòn àïën Cuå thïí á, quy hoaåch àaä àïì ra muåc tiïu cuå thïí àïën nùm 2030, phêën àêëu hoaân thaânh caác chó tiïu chuã yïëu vïì àiïìu tra, àaánh giaá töíng húåp taâi nguyïn nûúác mùåt; àiïìu tra, àaánh giaá töíng húåp taâi nguyïn nûúác dûúái àêët; cöng böë àûúåc kïët quaã töíng kiïím kï taâi nguyïn nûúác quöëc gia, baáo caáo taâi nguyïn nûúác quöëc gia (theo giai àoaån 5 nùm möåt lêìn) vaâo nùm 2025, 2030 vaâ lêåp baáo caáo chuyïn àïì vïì taâi nguyïn nûúác, baáo caáo sûã duång nûúác hùçng nùm cuãa caác böå, ngaânh, àõa phûúng theo quy àõnh cuãa Luêåt Taâi nguyïn nûúác. Àöìng thúâi, hoaân thaânh viïåc xêy dûång vaâ àûa vaâo vêån haânh hïå thöëng giaám saát viïåc phöëi húåp vêån haânh liïn höì chûáa cuãa khoaãng 70 höì chûáa lúán, quan troång trïn 11 lûu vûåc söng vaâ hïå thöëng giaám saát hoaåt àöång khai thaác nûúác, xaã nûúác thaãi vaâo nguöìn nûúác; hoaân thaânh viïåc khoanh àõnh, cöng böë vuâng haån chïë khai thaác nûúác dûúái àêët trïn phaåm vi caã nûúác; vaâ hoaân thaânh viïåc xaác àõnh vaâ cöng böë khaã nùng tiïëp nhêån nûúác thaãi cuãa nguöìn nûúác àöëi vúái caác söng lúán, quan troång hoùåc troång àiïím vïì ö nhiïîm nguöìn nûúác. Theo àoá, xaác àõnh àûúåc têìm nhòn àïën nùm 2050 laâ vïì cú baãn thöng tin, söë liïåu, kïët quaã àiïìu tra cú baãn taâi nguyïn nûúác àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu quaãn lyá hiïåu quaã, khai thaác, sûã duång vaâ baão vïå bïìn vûäng, baão àaãm an ninh nguöìn nûúác quöëc gia... MINH TÊM v Sûã duång bïìn vûäng nûúác dûúái àêët caác àö thõ lúán. Öng Triïåu Àûác Huy, Phoá Töíng Giaám àöëc Trung têm Quy hoaåch vaâ Àiïìu tra Taâi nguyïn nûúác Quöëc gia cho biïët, kïët quaã cuãa Àïì aán Baão vïå nûúác dûúái àêët úã caác àö thõ lúán àaä àaánh giaá laåi toaân böå thûåc traång vïì taâi nguyïn nûúác dûúái àêët cuãa 9 àö thõ lúán; thûåc traång khai thaác, sûã duång vaâ nhûäng töìn taåi, caác nguy cú cuäng nhû nguyïn nhên gêy ra caác tònh traång caån kiïåt, ö nhiïîm, nhiïîm mùån, suåt luán nïìn àêët. Tûâ kïët quaã àoá, àaánh giaá àûúåc taâi nguyïn naây hiïån coá bao nhiïu, àang khai thaác nhû thïë naâo, nhûäng vêën àïì gò bêët cêåp vaâ phaãi khai thaác ra sao cho bïìn vûäng, öín àõnh lêu daâi; àöìng thúâi àûa ra caác giaãi phaáp baão vïå nûúác dûúái àêët cho caác àö thõ lúán. Àïì aán cuäng àûa ra caác giaãi phaáp cöng trònh vaâ phi cöng trònh phuåc vuå cho cöng taác quaãn lyá, quy hoaåch laåi caác baäi giïëng, sú àöì khai thaác húåp lyá. Cuâng vúái àoá laâ löå trònh àïí chuyïín àöíi caác khu vûåc hiïån nay àang khai thaác quaá mûác àïí giaãm khai thaác tiïën túái dûâng hùèn. Àöëi vúái nhûäng khu vûåc nguöìn nûúác dûúái àêët döìi daâo, coá khaã nùng cung cêëp àïí phuåc vuå cho viïåc phaát triïín kinh tïë - xaä höåi seä àûúåc àêìu tû vaâ phaát triïín caác haânh lang vúái muåc tiïu àaãm baão cho viïåc khai thaác nûúác dûúái àêët àûúåc bïìn vûäng... M.TÊM v Àöíi múái cöng nghïå, nhu cêìu thiïët yïëu cho phaát triïín bïìn vûäng ngaânh nûúác Viïåt Nam. Àêy laâ nöåi dung àaä àûúåc àïì cêåp taåi Höåi thaão cöng nghïå vaâ kïët nöëi doanh nghiïåp, nùçm trong khuön khöí chûúng trònh Diïîn àaân ngaânh Nûúác Àûác Viïåt do UBND TP Haâ Nöåi phöëi húåp töí chûác cuâng Höåi Cêëp thoaát nûúác Viïåt Nam (VWSA) vaâ Höåi Húåp taác ngaânh Nûúác Àûác (GWP). Trûúác àoá, Diïîn àaân chñnh saách vaâ nhu cêìu àêìu tû ngaânh Nûúác Haâ Nöåi vaâ Viïåt Nam diïîn ra chiïìu 19/3. Àaåi biïíu têåp trung trao àöíi, tham luêån vïì caác vêën àïì: Nhu cêìu àêìu tû trong lônh vûåc cêëp, thoaát, xûã lyá möi trûúâng nûúác taåi TP Haâ Nöåi; Tiïu chuêín nûúác sinh hoaåt duâng trong hoaåt àöång thöng thûúâng; Húåp taác phaát triïín ngaânh Nûúác taåi Viïåt Nam giûäa VWSA vaâ GWP; Caác tiïu chuêín hiïån taåi àang aáp duång taåi Àûác vïì cêëp nûúác, nûúác uöëng taåi voâi; Caác giaãi phaáp thoaát nûúác chöëng ngêåp vaâ xûã lyá nûúác thaãi Ngoaâi ra, möåt söë baâi tham luêån thu huát àûúåc sûå quan têm cuãa caác töí chûác, doanh nghiïåp göìm: Xûã lyá ngêåp luåt sau mûa baäo; Àöíi múái cöng nghïå - nhu cêìu cêëp thiïët àïí phaát triïín bïìn vûäng ngaânh Nûúác Viïåt Nam; Kinh nghiïåm quaãn lyá caác dûå aán cêëp nûúác vaâ xûã lyá nûúác thaãi taåi Viïåt Nam - ûáng duång cöng nghïå tiïn tiïën vaâ tiïët kiïåm nùng lûúång... LÏ HUÂNG 24