QUÏ NÖÅI 1 "LÚÂI NOÁI ÀÊÌU" TRONG BAÃN DÕCH QUÏ NÖÅI SANG TIÏËNG PHAÁP, CUÃA ALICE KAHN Khi giúái thiïåu quyïín truyïån "Quï nöåi" cuãa Voä Quaãng ngûúâi ta baão töi: Àêy laâ möåt loaåi Töm Xêy-dú cuãa Viïåt Nam. Àaä tûâ lêu töi rêët thñch taác phêím Töm Xêy-dú. Nhûng sau khi laâm quen vúái taác phêím cuãa Voä Quaãng töi caãm thêëy mònh coân thñch caác nhên vêåt Cuåc vaâ Cuâ Lao hún. Voä Quaãng àaä àùåt cêu chuyïån xaãy ra taåi chñnh quï hûúng mònh, êëy laâ laâng Hoâa Phûúác, tónh Quaãng Nam, möåt tónh nùçm giûäa nûúác Viïåt Nam. úã àêy caác sûå kiïån nhoã àùåt liïìn nhau, khùng khñt nhau taåo nïn cêu chuyïån. Cêu chuyïån bùæt àêìu sau Caách maång thaáng Taám, sau ngaây lïî tuyïn böë àöåc lêåp cuãa nûúác Viïåt Nam nùm 1945, möåt thúâi kyâ maâ maäi àïën nay vêîn coân àïí laåi dêëu tñch trong nïìn vùn hoåc Viïåt Nam. Taác phêím phaãn aánh têm traång phêën khúãi coá phêìn húi ngêy thú cuãa dên laâng, loâng tin tûúãng kyâ diïåu cuãa hoå vaâo tûúng lai àêët nûúác. Töi àaä coá dõp hoãi vaâi ngûúâi tûâng söëng trong thúâi kyâ êëy, khi hoå coân treã. úã hoå àïìu coân àoång laåi möåt niïìm nhúá thûúng thùæm thiïët. Baån àoåc ngûúâi Phaáp coá thïí tòm thêëy gò qua caác hònh tûúång úã àêy? Coá thïí úã möåt söë ngûúâi sau böën mûúi nùm, nhûäng nöîi àau xoát naãy sinh tûâ cuöåc chiïën tranh úã Àöng Dûúng chûa xoáa hïët àûúåc. Trong truyïån, ngûúâi Phaáp hiïån diïån nhû keã aáp bûác, nhû nhûäng keã thuâ. Taác giaã khöng nhaâo nùån laåi lõch sûã, nhûng úã àêy trong moåi thïí hiïån àïìu coá mûác àöå. Coá möåt tñ gò móa mai nheå nhaâng vaâ thên aái trong khi taác giaã nhùæc laåi baâi diïîn thuyïët coá phêìn khoa trûúng cuãa möåt caán böå cú súã. Nhûng chuáng ta khöng thïí naâo nhêìm, vò àêy khöng phaãi laâ nhûäng lúâi tröëng röîng. Chuá Nùm Muâi khöng hïì thuã àoaån, khöng àêìu cú chñnh trõ. Chuá àêëu tranh cho caách maång, chuá hiïíu roä baâ con trong laâng xoám cuãa mònh. Nhûäng lúâi noái cuãa chuá khöng phaãi laâ nhûäng cêu chêm ngön saách vúã, chuá cuäng khöng phaãi laâ keã khoe khoang. Traái laåi, trong nhiïìu trûúâng húåp chuá toã ra biïët
Voä Quaãng 2 nhiïìu kinh nghiïåm, coá nhûäng hiïíu biïët sêu sùæc vïì cuöåc söëng vaâ con ngûúâi. Ngoaâi ra chuá khöng phaãi khöng biïët hoám hónh. ÚÃ Viïåt Nam, Voä Quaãng àûúåc cöng nhêån laâ möåt trong nhûäng nhaâ vùn ûu tuá viïët cho thiïëu nhi. Mùåc duâ sûå khan hiïëm vïì giêëy àaä haån chïë gay gùæt söë lûúång baãn in, taác phêím cuãa Voä Quaãng àûúåc taái baãn nhiïìu lêìn vaâ nhanh choáng àûúåc tiïu thuå. Trûúác kia trong thúâi kyâ thûåc dên Phaáp àö höå, öng hoaåt àöång caách maång chöëng Phaáp. Nùm 1941 öng bõ thûåc dên Phaáp bùæt giam. Sau Caách maång thaáng Taám, öng phuå traách chñnh quyïìn Àaâ Nùéng, phuå traách viïåc xeát xûã úã caác toaâ aán miïìn Trung. Tûâ nùm 1957 àïën nay, öng chùm lo cöng viïåc giaáo duåc thiïëu nhi bùçng caác phûúng tiïån vùn hoåc nghïå thuêåt. Baãn dõch bùçng tiïëng Phaáp cuãa Quï nöåi àaáng tiïëc laâ chûa thïí chuyïín àaåt hïët caái hay cuãa ngön ngûä àõa phûúng maâ taác giaã sûã duång rêët coá tònh caãm. Baãn dõch cuäng khöng truyïìn àaåt àûúåc chêët nhaåc trong ngön ngûä àöåc àaáo cuãa cêu chuyïån. Àöåc giaã Phaáp coá thïí khöng àöìng caãm hïët vúái taác giaã, möåt sûå àöìng caãm naãy sinh tûâ chêët nhaåc cuãa cêu vùn. Voä Quaãng trûúác tiïn laâ möåt nhaâ thú. aång saáng taác cho caác em nhûäng baâi thú àêìy chêët nhaåc, àïën àöå caác em böën, nùm tuöíi cuäng rêët thñch lùåp ài lùåp laåi. Sûå àöìng caãm vïì ngön ngûä coá phêìn haån chïë nhûng baãn dõch ñt nhiïìu cuäng gúåi lïn àûúåc phong caãnh, nhûäng cöng viïåc laâm ùn haâng ngaây úã möåt vuâng quï Viïåt Nam. Chuáng ta hy voång taâi nùng cuãa taác giaã trong viïåc saáng taåo nhûäng hònh tûúång vùn hoåc, trong viïåc taåo ra sûå söëng àöång cuãa caác nhên vêåt. Khöng phaãi khöng àûúåc caãm nhêån úã àêy. Laâm sao ngûúâi ta coá thïí quïn àûúåc quang caãnh nhûäng ngoån àeân tröi doåc búâ raâo cuãa nhûäng ngûúâi ài hoåc lúáp xoáa naån muâ chûä trong àïm töëi, quïn àûúåc nhûäng con gaâ tröëng úã Hoâa Phûúác, con trêu Bónh bûúác giûäa ngaân sao, quïn baâ Hiïn... Chuáng ta hy voång tñnh chêët kñn àaáo rêët mûåc tinh vi cuãa nhûäng tònh caãm böåc löå trong cêu vùn seä àûúåc truyïìn qua baån àoåc. Chuá Hai Quên bõ lyá trûúãng àaánh àoân buöåc phaãi boã laâng ra ài. Trûúác khi ài chuá sûãa laåi tao nöi cuãa àûáa beá gaái con cuãa chuá. Nhûäng lúâi tûâ biïåt cuãa Cuåc vaâ Cuâ Lao àûúåc thïí hiïån qua tiïëng haát cuãa caác cö laái àoâ xuöi Höåi An. Lêìn chia tay thûá hai traái laåi laâ möåt sûå rûát ra àöåt ngöåt vaâo luác bïën àoâ Hoâa Phûúác nhöën nhaáo giûäa chiïën tranh. Vaâ cêu chuyïån cuãa Cuåc vaâ Cuâ Lao cuäng kïët thuác úã àêëy.
QUÏ NÖÅI 3 Caác àöåc giaã phûúng Têy coá leä seä ngaåc nhiïn trûúác bao nhiïu khña caånh dên töåc cuãa ngûúâi Viïåt Nam. Chùèng haån sûå say mï xem haát tuöìng cuãa dên laâng vaâ vai troâ quan troång cuãa sên khêëu trong àúâi söëng cuãa hoå, caãnh chaåy tröën chiïën tranh hay chaåy tröën àoái ngheâo keáo daâi suöët lõch sûã àêët nûúác Viïåt Nam qua bao thïë kyã àaä tûâng taåo nguöìn caãm hûáng cho bao nhiïu baâi haát dên gian. Vïì phêìn töi, töi mong muöën trûúác hïët àûúåc Cuåc vaâ Cuâ Lao àûa laåi cho chuáng ta möåt sûå hiïíu biïët nhiïìu hún vïì möåt nûúác Viïåt Nam hêìu nhû coân hoaân toaân xa laå àöëi vúái ngûúâi Phaáp. 1 1987 1 Taác phêím "Quï nöåi" cuãa nhaâ vùn Voä Quaãng àaä àûúåc nhiïìu nhaâ vùn, nhaâ thú, nhaâ phï bònh vùn hoåc Viïåt Nam bònh luêån. NXB Kim Àöìng àaä coá dõp giúái thiïåu nhûäng yá kiïën àoá. Trong lêìn xuêët baãn naây, chuáng töi xin daânh viïåc àaánh giaá taác phêím "Quï nöåi" dûúái caách nhòn cuãa möåt ngûúâi nûúác ngoaâi.
Voä Quaãng 4 I Sau ngaây Töíng khúãi nghôa Caách maång thaáng Taám, töi thûúâng thûác dêåy súám. Khi thûác giêëc, töi cûá tûúãng mònh nhû vûâa chúåp mùæt, tai töi coân nghe tiïëng hö têåp tûå vïå cuãa chuá Nùm Muâi: - Têët caã quay bïn phaãi! Bïn phaãi laâ bïn tay ta cêìm àuäa, nghe chûa? Chõ Ba töi àang têåp liïìn hoãi to: - Töi cêìm àuäa tay traái, töi quay bïn naâo? Chuá Nùm Muâi quaát: - Àêy khöng phaãi viïåc cö giúän àêu! Àêy laâ viïåc quên! - Chuá quùæc mùæt, hö àuáng laâ to: - Nghiïm! Quay! Töi nùçm nhúá laåi tûâng àöång taác luyïån têåp cuãa àöåi tûå vïå, chúåt con gaâ tröëng úã phña nhaâ bïëp nöíi gaáy. Tiïëng noá lanh laãnh. Töi biïët àoá laâ gaâ cuãa anh Böën Linh. Con gaâ naây coá böå löng maä tña, cöí baånh, maâo haåt àêåu. Tiïëng noá doäng daåc nhêët xoám. Noá thûúâng laâm töi chuá yá. Noá nhoán chên, bûúác tûâng bûúác oai vïå, ûác ûúän ra àùçng trûúác, coá gan nhaãy lïn lûng trêu Bônh, vöî caánh phaânh phaåch röìi gaáy nhû theát vaâo tai trêu. Bõ choá Vïån àuöíi, noá boã chaåy. Àöåt ngöåt noá quay laåi nïån cho choá Vïån möåt àaá vaâo àêìu röìi nhaãy phoác lïn cêy raác àûáng nhòn xuöëng veã phúát lúâ, nöíi gaáy nhû thaách thûác: - Tao khöng súå ai hïët! Sau gaâ anh Böën Linh, gaâ cuãa öng Kiïím Laâi gaáy theo. Tiïëng cuãa noá nghe khaân khaân laâm töi nhúá àïën tiïëng rao cuãa öng thúå haân nöìi khi ài qua xoám: - Ai haân nöìi khöng? Con gaâ cuãa öng Kiïím Laâi hay búái bêåy. Noá coá böå maä khaá àeåp, löng trùæng, phao to, moã buáp chuöëi, maâo cúâ, hai caánh nhû hai voã trai uáp, nhûng laåi hay taán tónh laáo khoeát. Noá àïën chöî búâ tre múâi boån gaâ maái theo noá àïí noá àaäi giun. Búái àûúåc con giun, noá lêëy moã
QUÏ NÖÅI 5 keåp boã ra giûäa àêët, kïu tuåc tuåc múâi boån gaâ maái àïën xúi. Boån naây vûâa xö túái, noá àaä nuöët chûãng con giun vaâo buång. Noá coân giaã vúâ nghïính cöí kïu oaác nhû phên bua: "uãa! Chúá con giun àêu mêët röìi heâ?" Boån gaâ maái tûng hûãng nhûng vöën dïî tñnh nïn boã qua. Noá coân ra nûúng beã bùæp bõ töi bùæt quaã tang, xuyát choá cùæn cho möåt trêån. Choá vùåt mêët tuám löng àuöi. Möåt con gaâ tröëng bõ mêët tuám löng àuöi tröng cuåt nguãn, àêìu nhû bõ chuác vïì àùçng trûúác, nom hïët sûác buöìn cûúâi. Sau gaâ öng Kiïím Laâi, gaâ baâ Hiïën nöíi gaáy theo. Noá phoáng ra ba tiïëng khöng àïìu nhau eác, e, e. Gaâ baâ Hiïën laâ gaâ tröëng tú, löng àen, chên chò, gioâ cao, cöí ngùæn. Tiïëng noá gaáy coân vûúáng trong cöí, chûa ai mï àûúåc. Mêëy lêìn töi gùåp noá nhaãy toát lïn cêy raác thêåt cao phoáng têìm mùæt nhòn quanh nhû muöën moåi ngûúâi haäy chuá yá, noá seä gaáy möåt húi thêåt to, thêåt daâi. Noá xoâe caánh, nghïính cöí, nhûng röët cuåc chó rùån ra ba tiïëng eác, e, e cuåt nguãn. Noá ngûúång quaá àoã chñn mùåt, hêëp têëp nhaãy xuöëng àêët. Gaâ thêìy Lï Haão, gaâ öng Tû Àaâm, gaâ chuá Nùm Muâi cuäng thi nhau gaáy. Gaâ trong laâng nöíi gaáy loaån xõ. Töi nghe loaáng thoaáng gaâ öng Böën Rõ baán thõt choá úã dûúái xoám, gaâ dûúång Hûúng Thû vaâ gaâ öng Hoaåt úã ngoaâi vaån Hoâa Phûúác cuäng gaáy theo. aång Hoaåt vaâ dûúång Hûúng Thû úã thuyïìn, nhöët gaâ trong möåt chiïëc löìng tre, chiïëc löìng treo bïn maån thuyïìn, nom xa giöëng nhû quaã lûåu àaån. Möîi lêìn dûúång Hûúng Thû raãi thoác cho ùn boån gaâ tranh nhau phoáng cöí ra ngoaâi. Caái löìng böîng nhiïn moåc àêìy muäi nhoån. n xong, nhûäng muäi nhoån àoá laåi thuåt ài mêët. Dûúång Hûúng Thû múã löìng, boån gaâ bay ra tûá tung, tiïëng oang oaác nöí ra inh oãi. Chuáng bay xuöëng àêåu chöî meá nûúác, coá con nöíi gaáy nùm ba tiïëng. Öng Hoaåt àêåu thuyïìn bïn caånh nhö caái àêìu coá buái toác ra khoãi khoang, noái vúái dûúång Hûúng: - Giöëng gaâ rûâng cuãa anh töët thiïåt! Lêìn sau ài Duâi Chiïng nhúâ mua cho möåt àöi. Töi nuöi thiïën vaâi con ùn Tïët. Thêåt ra gaâ dûúång Hûúng Thû khöng phaãi giöëng gaâ rûâng. Chuáng cuäng laâ giöëng gaâ nhaâ. Dûúång Hûúng thûúâng mua gaâ úã trïn rûâng, xûá Duâi Chiïng, vò quï dûúång trïn àoá! * * * Dûúái nhaâ bïëp, chõ Ba töi cuäng thûác dêåy nhoám lûãa. Boáng chõ chêåp choaång trïn vaách bïëp. Chõ àang àûa tay vuöët toác. Chõ Ba vûâa
Voä Quaãng 6 cùæt toác ngùæn. Caác chõ thanh nûä laâng töi, sau Töíng khúãi nghôa, àïìu cùæt toác ngùæn, noái laâ àïí cùæt àûát vúái phong kiïën. Chõ Ba cêìm àeân bûúác lïn nhaâ trïn vûát caái yïëm thao vaâ khùn ùn trêìu àem nheát vaâo goái meå töi. Chõ noái vúái meå laâ chõ khöng duâng nhûäng thûá laåc hêåu àoá nûäa. Chõ àaä mua thuöëc caåo hïët rùng àen. Rùng chõ hoáa trùæng noän. Meå töi kïu lïn, veã thêët voång: "Rùng maây trùæng, tao thêëy nhû rùng choá!" Chõ Ba àûa cêy àeân vïì phña töi, goåi: - Cuåc úi! Trúâi saáng trùæng röìi! Dêåy àûa trêu ài ùn! Töi rûúán ngûúâi nhoãm dêåy bûúác ra chuöìng trêu, múã dêy muäi àûa con Bônh ài gùåm coã ngoaâi búâ söng. Ra khoãi xoám, sao Mai trïn trúâi àaä baåc thïëch. Boáng töëi bùæt àêìu rúâi khoãi cêy sung àêìu laâng. Möåt con cheâo beão àûáng trïn noác miïëu baâ Tùçm àêåp caánh kïu mêëy tiïëng choeåt choeåt! Tûâ chöî sên àònh vang lïn tiïëng hö cuãa àöåi tûå vïå. Anh Böën Linh laâm àöåi trûúãng coá tiïëng hö töët lùæm. Àêy laâ àöåi tûå vïå noâng cöët, choån toaân nhûäng trai traáng khoeã maånh trong laâng. Buöíi saáng súám hoå têåp nhûäng àöång taác cú baãn, sau àoá coân luyïån nhiïìu miïëng voä dên töåc. Anh Böën Linh daåy luyïån cön. Cêy cön trong tay anh quay vun vuát. Anh quaát chuáng töi phaãi traánh thêåt xa, nhúä cêy cön va phaãi thò àêìu chuáng töi bay mêët. Töi ngöìi trïn lûng trêu Bônh ra àïën chöî cêy baâng, töi nhoán ngûúâi, bùæt tay lïn miïång laâm loa goåi to: Hu hu, hu hu! Àoá laâ hiïåu lïånh cuãa töi ra quên, baáo cho boån chùn trêu trong xoám biïët laâ töi àaä sùén saâng "xuêët trêån" àïí chúi troâ giêåt laá. Vïì phêìn luä treã cuäng phaãi mau mau àûa trêu ra söng àïí àaánh baåi boån chùn trêu xoám dûúái. Chû tûúáng cuãa töi vûâa nghe tiïëng goåi liïìn traã lúâi bùçng hai tiïëng hu, hu! Nhû vêåy coá nghôa laâ: Xin tuên lïånh! Sau ngaây cûúáp chñnh quyïìn, mön chúi giêåt laá úã quï töi hoáa thõnh haânh. Chúi giêåt laá phaãi chia laâm hai phe. Ngûúâi tham gia giùæt sau lûng möåt que dêu daâi chûâng böën têëc. Phaãi xöng ra giêåt cho kò àûúåc que dêu cuãa àöëi phûúng. Àûáa naâo bõ giêåt mêët que dêu thò xem nhû àaä bõ chùåt mêët àêìu, tûác khùæc phaãi nùçm lùn ra, mùåt uáp xuöëng àêët khöng àûúåc ngoå nguêåy. Bïn naâo bõ chùåt àêìu nhiïìu nhêët laâ bïn àoá bõ baåi. Töi àûúåc phong laâm nguyïn suyá. Khöng phaãi vò töi àaánh giùåc gioãi maâ vò töi thuöåc nhiïìu tñch tuöìng. úã chúå Quaãng Huïë, gêìn laâng töi, coá möåt raåp haát tuöìng. Thónh thoaãng chõ Ba cho töi hai xu àïí mua veá vaâo xem. Do àoá tñch tuöìng töi àïìu biïët hïët. Phe
QUÏ NÖÅI 7 chuáng töi coá nùm àûáa, töi goåi laâ nùm tûúáng Nguä Höí. Töi tûå xûng laâ Triïåu Tûã Long. Dûúái trêìn naây töi chûa thêëy ai vûâa àeåp vûâa oai nhû võ tûúáng àoá. Mùåt àoã nhû son, mùæt sùæc nhû gûúm, xiïm giaáp rûåc rúä àuã maâu, sau lûng coân cùæm bao nhiïu cung tïn cúâ xñ. Khi Triïåu Tûã Long bûúác ra sên khêëu, töi choaáng ngúåp vò veã oai phong lêîm liïåt. Böën àûáa khaác, töi cuäng phong cho möîi àûáa möåt tïn. Tûúáng Trûúng Phi coá nhûäng cún thõnh nöå khuãng khiïëp. Tûúáng Lûu Khaánh biïët bay trïn trúâi nhû chim. Tûúáng Haång Voä coá sûác maånh vö àõch. Tûúáng Quan Cöng vûúåt nùm cûãa aãi cheám saáu tûúáng cuãa Taâo Thaáo. Töi chöëng hai tay lïn höng theát vaâo mùåt boån chùn trêu xoám dûúái: - Húäi quên Taâo tùåc! Ta àêy laâ Triïåu Tûã Long! Chó caái tïn cuãa ta cuäng àuã laâm boån bay khiïëp vña. Haäy mau mau giaãi giaáp quy haâng thò ta tha chïët! Boån chùn trêu xoám dûúái röëng to khöng keám: - Chuáng bay laâ nhûäng thùçng àui! Chuáng tao laâ Lña àêy. Khöng phaãi Taâo tùåc naâo caã. Möåt thùçng mùæt gûúâm gûúâm chó vaâo àêìu cuãa mònh: - Haäy xem quaã chuây cuãa tao àêy! Noá nùång nghòn cên. Cho möåt chuây laâ boån Nguä Höí chuáng bay höìn vïì chñn suöëi! Thùçng naây chiïën àêëu khaá lúåi haåi. Noá tïn laâ Thên úã xoám chúå, coá caái àêìu troåc loác. Khi xaáp trêån, noá liïìu maång huác àêìu vaâo buång chuáng töi laâm nhiïìu àûáa ngaä uyåch. Möåt thùçng khaác vöî hai tay àaánh àeát, thõ uy: - Coân tao laâ Voä Toâng, Voä Toâng àaã höí àêy! Tao tûâng nhai höí nghe rau raáu. Saá gò nhûäng meâo ûúát chuáng bay! Noái xong, noá nhoán möåt chên, quay voâng, trïì möi, meáo möìm, àiïåu böå phaách löëi àïën cûåc àöå. Nhûäng àûáa khaác cuäng nhaãy ra phuâng mang trúån mùæt tûå xûng mònh laâ Cöët Àöåt, laâ Thiïn Löi. Coá àûáa coân xûng mònh laâ quyã Àêìu Trêu, phen naây chuáng phaãi bùæt cho hïët boån Nguä Höí àem laâm goãi ùn cho sûúáng. Töi cöë giûä nhuïå khñ: - Boån bay laâ lúáp sinh sau àeã muöån, miïång coân höi sûäa, sao daám ngaåo maån vúái caác tûúáng Nguä Höí chuáng tao!...
Voä Quaãng 8 Töi noái chûa dûát lúâi, thùçng Cöët Àöåt àaä nhaãy xöí ra. Noá laâm àiïåu böå nhû xaách chiïëc àeân soi vaâo mùåt chuáng töi, cûúâi hïì hïì àêìy veã khiïu khñch: - Tûúãng laâ Triïåu Tûã Long naâo, teá ra maây laâ thùçng Cuåc! Nguyïîn Vùn Cuåc haái tröåm öíi cuãa öng Baãy Hoáa laâ maây! Maây laâ thùçng miïång huâm gan sûáa. Bõ choá àuöíi, maây boã chaåy vêëp gaäy möåt chên. Coân möåt chên tao vùåt hïët lia choá gùåm. Coân thùçng naây, maây khöng phaãi Quan Cöng Quan Kiïëc naâo caã. Maây laâ thùçng Kïì coá caái buång chûãa to nhû caái cöëi. Maây ùn thõt choá bõ àau buång kinh niïn, nûúác da vaâng nhû nghïå. Coân maây laâ Haång Voä! Haång Voä bõ muåt 2 chuâm bao, chên ài caâ nhùæc, sûác khöng troái nöíi con gaâ. Coân maây nûäa - noá vûâa noái vûâa chó vaâo mùåt Trûúng Phi - maây laâ thùçng höîn ùn, toång baánh beâo noáng bõ ruång hïët rùng cûãa. Haå uy thïë chuáng töi xong, noá hö to: - Húäi chû tûúáng! Haäy xöng lïn cheám àêìu boån Nguä Höí. Boån chuáng laâ phaát xñt Nhêåt àaä bùæn vaâo àöìng baâo ta úã aái Nghôa höm cûúáp chñnh quyïìn. Töi lêëy hïët gên cöí, cöë giaãng giaãi: - Chúá noái baá laáp! Boån thùçng Lña chïët àúâi tu huyát tu lai, coân boån phaát xñt àang söëng súâ súâ. Nïëu chuáng tao laâ phaát xñt thò laâm sao àaánh nhau vúái thùçng Lña àûúåc? Töi chûa noái xong, boån chuáng àaä aâo lïn nhû nûúác luä. Phe töi phaãi nghïnh chiïën. Thïë trêån diïîn ra vö cuâng aác liïåt. Caát buåi trïn búâ söng Thu Böìn tung bay muâ mõt. Tiïëng reo hoâ cuãa ba quên dêåy àêët. Trûúng Phi gaåt têët caã nhûäng àoân chuây lúåi haåi cuãa thùçng Thên àêìu troåc. Coá luác bõ ngaä tïnh hïnh, möåt tay phaãi öm quêìn, Trûúng Phi böîng àûáng lïn vö cuâng mau leå. Boån giùåc mêët àaâ ngaä lùn löng löëc. Haång Voä àuáng laâ möåt höí tûúáng, biïët giûúng àöng kñch têy döìn boån thùçng Lña vaâo thïë bñ. Nhûng Haång Voä chó múái àaánh vaâi ba hiïåp, möì höi möì kï àaä àöí ra nhû tùæm. Töi ra hiïåu cho caác tûúáng Nguä Höí vûâa àaánh vûâa ruát lui. Àúåi àõch xöng àïën, chuáng töi reä ra hai bïn, eáp àõch vaâo giûäa. Boån thùçng Lña khöng àoâi hoãi gò hún vò chuáng seä coá dõp cùæt caác tûúáng Nguä Höí ra laâm àöi. Chúåt Trûúng Phi ngaä quay lú, chûa kõp àûáng dêåy, caânh dêu vùæt sau lûng àaä bõ cûúáp mêët. Boån thùçng Lña reo hoâ: 2 Nhoåt. Muåt chuâm bao: nhoåt laâm muã lêu khöng laânh.
QUÏ NÖÅI 9 - Trûúng Phi chïët röìi! Haäy lêëy àêìu Triïåu Tûã Long. Àûâng àïí noá muáa meáp! Thùçng Lña theát möåt tiïëng to, neám ngûúâi vaâo buång töi. Töi chûa kõp traánh, hai caánh tay cuãa Lña àaä moác chùåt ngang höng, quêåt töi ngaä xuöëng àêët. Hai tay töi giûä chùåt que dêu sau lûng, hai chên àaåp loaån xaå. Tiïëng reo hoâ laåi nöíi lïn: - Haång Voä ngoeão röìi! Chùåt lêëy thuã cêëp! Töi cöë ngoi àêìu nhòn lïn. Caã Quan Cöng cuäng àang giaäy giuåa. Quan Cöng àang bõ quãy Àêìu Trêu àeâ ngang buång lêëy tay boáp cöí. Chó coân Lûu Khaánh laåch baåch àang boã chaåy. Tònh thïë rêët khoá chuyïín baåi thaânh thùæng. Viïåc thua trêån cuãa phe Nguä Höí àaä hiïín nhiïn. Trong nùm tûúáng Nguä Höí thò Trûúng Phi vaâ Haång Voä àaä bõ mêët àêìu, caác tûúáng coân laåi cuäng sùæp bõ chùåt mêët thuã cêëp. * * * Chúåt khöng hiïíu vò sao thùçng Lña àang vñt chùåt lêëy töi böîng buöng töi ra. Noá àûáng phùæt dêåy, nhòn nhòn röìi ba chên böën cùèng boã chaåy. Coá tiïëng kïu to: - Chuáng bay úi! Coá thùçng moåi biïín! Mau ra coi! Boån Cöët Àöåt, thùçng Lña, boån Thiïn Löi boã chaåy. Trûúng Phi, Haång Voä, Quan Cöng böîng àûáng lïn. Têët caã chaåy àïën vêy quanh möåt thùçng mùåt maây nom kò dõ. Noá coá cùåp mùæt xïëch, nûúác da noá àen thui. Chûâng bao nhiïu tuöíi, töi khöng àoaán àûúåc. Coá thïí mûúâi tuöíi, coá thïí mûúâi hai, mûúâi ba tuöíi gò àoá. Noá gêìy àeát. Àêìu noá àöåi caái muä giöëng chiïëc muä nöìi, àuã maâu xanh àoã tûâng khoanh gheáp laåi. úã laâng töi cuäng coá nhûäng ngûúâi úã Saâi Goân, Luåc Tónh vïì. Hoå àöåi nhiïìu caái muä nom rêët laå. Nhûng töi chûa hïì thêëy möåt chiïëc muä naâo laåi coá nhiïìu maâu sùæc sùåc súä nhû vêåy. Boån treã àûáng vêy quanh, ài qua ài laåi - doâm doâm ngoá ngoá nhû nhûäng laái mua trêu. Möåt àûáa chúåt noái toaåc: - Àen quaá heâ! Têët caã nöíi cûúâi öì. Möåt àûáa hoãi: - Tïn maây laâ chi?
Voä Quaãng 10 Thùçng laå mùåt àûáng lùång thinh. Noá húi nuáng vò thêëy àûáa naâo cuäng coá veã hung túån. Sau cuöåc chúi giêåt laá, mùåt maây boån chùn trêu àang àöí lûãa phûâng phûâng. Chúåt thùçng Thên úã xoám chúå nhaãy ra: - Tïn laâ Cuâ Lao àoá! Noá huú tay ra sûác giaãng giaãi: - Noá úã xûá cuâ lao Chaâm ngoaâi biïín Àöng. Tïn noá cuäng Cuâ Lao, tïn múái dõ chúá! Noá vïì àêy höm qua. úã xûá biïín Àöng coá con caá aång to lùæm, bùçng caái àònh vêåy! Khi döng töë, ghe thuyïìn bõ chòm. Ngûúâi ùn úã coá hêåu àaä coá aång coäng vaâo, khöng chïët àêu maâ súå. Khi aång chïët, trúâi cuäng mõt muâ... Thên àêìu troåc coân àõnh noái daâi nûäa, nhûng àûáa khaác àang noáng ruöåt muöën hoãi thùçng Cuâ Lao. - Phaãi vêåy khöng? Coá phaãi tïn laâ Cuâ Lao khöng? Thùçng laå mùåt bûúác thuåt lui hai bûúác, quay lûng ài vïì phña búâ cêy baä àêåu. Noá quay laåi nhòn nhòn röìi co gioâ boã chaåy. Boån chùn trêu nöíi cûúâi öì. Thên àêìu troåc noái aát têët caã: - Noá úã dûúái biïín Àöng. Biïín Àöng laâ chöî mùåt trúâi moåc. úã àoá gêìn mùåt trúâi, nûúác noáng lùæm! - Heân gò! Mùåt trúâi àöët noá chaáy àen thui. -Möåt thùçng vûâa noái vûâa gêåt guâ nhû vûâa khaám phaá möåt àiïìu bñ mêåt. Têët caã nhûäng àûáa khaác cuäng gêåt guâ theo. Thên àêìu troåc caâng quaã quyïët: - Tao xem ài xem laåi, thùçng àoá cuäng laâ moåi biïín. Moåi biïín thùçng naâo cuäng àen nhû àñt traä. Moåi nuái cuäng àen. Boån úã cao caâng àen, vò gêìn mùåt trúâi. Moåi cao coá giöëng coá àuöi. Chuáng coá möåt thûá "ngaãi" kinh lùæm! Noá kïí laåi möåt lêìn ài theo cha noá lïn nguöìn gùåp moåi coá àuöi biïët boã ngaãi. Bõ boã ngaãi laâ boã xûâ! Caái buång seä phònh lïn, to maäi, cùng maäi röìi, àoaâng! Buång nöí nhû phaáo cöëi, ruöåt gan vùng tung ài hïët... Nhûng chuyïån buång nöí nhû phaáo cöëi khöng hêëp dêîn bùçng chuyïån caái àuöi. Möåt thùçng hoãi:
QUÏ NÖÅI 11 - Nhûng tao muöën hoãi caái àuöi àoá moåc chöî naâo? Coá phaãi moåc chöî naây khöng? - Vûâa hoãi noá vûâa súâ vaâo chöî möng cuãa thùçng àûáng bïn caånh. - Noá to hay nhoã, giöëng caái àuöi lúån lùng quùng hay caái àuöi trêu? Nhû vêåy noá cûá cöåm, laâm sao ngöìi àùång? Thên àêìu troåc giú ngoán tay uát: - Bùçng caái loáng tay naây neâ. Ghïë ngöìi àïìu phaãi àuåc möåt caái löî tröëng. Möåt vaâi àûáa tiïëc reã laâ luác naäy quïn xem thùçng moåi biïín coá caái àuöi hay khöng? Thên àêìu troåc quaã quyïët: - Laâm gò coá àuöi! Nhûng noá biïët uöëng nûúác bùçng löî muäi, uöëng àûúåc nûúác mùån! Möåt thùçng úã xoám dûúái böîng nöíi cûúâi lùn cûúâi loác: - Bay neâ! Tao gùåp noá ngoaâi chúå. Ai àúâi, hò hò! Caái "dung" àêåy caái nöìi maâ noá noái laâ caái vung. Caái traä noá goåi laâ caái traách. Coá traách moác ai àêu. Hò, hò! Noá noái vúái baâ baán nöìi: Baán cho töi caái vung àïí àêåy caái traách. Baâ baán nöìi chõu chïët, khöng biïët noá noái caái chi chi, hò, hò! Ài "dïì" nhaâ, noá noái ài huïì nhaâ, hò hò! Noá uöëng nhiïìu nûúác mùån nïn bõ cûáng lûúäi! - Noái àïën àêy noá ngaä lùn xuöëng àêët, öm buång cûúâi ruä rúåi. Möåt àûáa khaác phuå hoåa: - Noá chùèng biïët möëc gò caã. Höm qua tao laåi chöî noá. Noá lêëy tay àaánh àöëp, àêåp chïët con muöîi. Noá lûúåm con muöîi àem ra sên ngùæm nghña nhû möåt con gò laå. Thêëy ngûúâi ta ùn nhöång, noá súå mêët maáu. Noá noái laâ ùn sêu. Möåt thùçng khaác cheáp miïång tiïëc reã: - UÁy! Nhöång ngon vêåy maâ khöng biïët ùn! Noá ùn caái chi? - Tao thêëy noá mua àûúâng vúái mùæm caái. - uáy meå úi! Kinh lùæm! Ùn àûúâng vúái mùæm caái phaãi oeå ra hïët. Möåt vaâi àûáa khaåc nhöí röìi nön oeå nhû chñnh mònh vûâa ùn àûúâng tröån vúái mùæm caái. - Thêëy con ngöîng, noá khöng biïët con chi.
Voä Quaãng 12 Gùåp trêu noá traánh xa, giûúng mùæt ïëch. Noá nhaát nhû caáy. Gùåp noá, tao theát möåt tiïëng, noá hoaãng caái chúi! Möåt àûáa àêìy veã quan troång: - Tao xem thùçng naây dõ tûúáng! Noá laåi úã xûá biïín Àöng, chöî mùåt trúâi moåc. Thêìy Lï Haão noái phaát xñt Nhêåt cuäng úã chöî àoá. úã cuâng möåt chöî, chuáng phaãi quen nhau - Noá haå thêëp gioång -Phaãi coi chûâng múái àûúåc! Àïën àêy khöng khñ böîng àöíi khaác. Àûáa naâo cuäng hoáa nghiïm nghõ tûúãng nhû mêåt thaám Nhêåt àaä àöåt nhêåp vaâo söng Thu Böìn. Möåt àûáa nhòn khùæp chung quanh: - Phaãi baáo uãy ban bùæt quaách! * * * Trûa höm àoá, àûa trêu vïì nhaâ, töi thuêåt laåi vúái chõ Ba töi vûâa gùåp möåt thùçng moåi biïín. Tïn noá laâ Cuâ Lao, úã ngoaâi cuâ lao Chaâm múái vïì. Thêëy chõ Ba nghe coá veã chùm chuá, töi caâng nhêën thïm möåt vaâi chi tiïët coá veã giêåt gên. Naâo laâ thùçng Cuâ Lao àoá tröng rêët gúám ghiïëc. Noá biïët uöëng nûúác bùçng löî muäi. Cùåp mùæt noá con nhoã con to cûá lêëm leát. Chõ Ba nghe xong xò möåt tiïëng: - Laâm gò coá moåi biïín moåi nuái! Hoå cuäng laâ ngûúâi nhû ta caã. Thùçng Cuâ Lao àoá laâ con cuãa chuá Hai Quên. Chuá Hai Quên úã ngoaâi cuâ lao Chaâm vïì àêy höm qua. Trûúác kia bõ lñ trûúãng àaánh, chuá boã laâng ài mêët. Chuá cuâng hoå vúái nhaâ mònh, chuá cuãa anh Böën Linh àoá. Chuá coá àûáa con trai, chùæc laâ thùçng maây gùåp. Chuáng maây ma cuä chúá ùn hiïëp ma múái. Chúá bõa àùåt nhûäng chuyïån bêåy baå! Caách noái cuãa chõ Ba coá möåt caái gò quaã quyïët laâm têët caã nhûäng àiïìu töi tûúãng vïì thùçng Cuâ Lao böîng tan ra mêy khoái. Chõ Ba baão töi ài xuác ngö ra giaä. Töi xaách muãng leo vaâo coát xuác möåt muãng bùæp àöí vaâo cöëi. Chõ Ba hûáa seä laâm moán lúá bùæp. Nghe vêåy töi giaä caâng nhanh. Chúåt chõ Ba ra hiïåu baão töi dûâng chaây: - Im àïí nghe thûã! Hònh nhû coá tiïëng ai khoác. Töi dûâng chaây lùæng nghe. Roä raâng coá tiïëng kïí lïí tûâ phña nhaâ anh Böën Linh àûa laåi. Chõ Ba gaác chaây lïn cöëi, boã chaåy. Töi vûát chaây chaåy theo.
QUÏ NÖÅI 13 Trûúác nhaâ anh Böën Linh, boån treã con àang nhöën nhaáo. Trong nhaâ coá tiïëng khoác öì öì vaâ tiïëng kïí lïí: - ÖËi trúâi úi! Chõ chïët ài boã möåt mònh anh úã laåi... söëng möåt ngaây dûúng gian bùçng nghòn ngaây êm phuã... Quaái! Chõ Böën Linh höm qua bõ caãm àaä nhúâ chõ Nùm Nhû caâo xöng. Sau àoá laåi laâm thïm mêëy baát chaáo haânh. Khöng nheä chõ Böën laåi àaânh boã anh Böën vïì vúái öng baâ àöåt ngöåt nhû vêåy? Töi nhòn quanh trong nhaâ cuäng chùèng coá ai nùçm im àùæp chiïëu, cuäng chùèng thêëy coá cöî aáo quan naâo caã. Baác uác ngöìi xïëp haâng trïn phaãn cûúâi tuãm tóm. Thêìy Lï Haão cûúâi haâ haâ. Chuá Nùm Muâi cûúâi hò hò. aång Baãy Hoáa cûúâi nhû ngûúâi ta ho kheåc, kheåc! aång vûâa cûúâi vûâa vuöët rêu ra böå khoan khoaái lùæm. Böå rêu cuãa öng Baãy vûâa rêåm vûâa daâi toãa xuöëng àïën röën. Xem àiïåu böå öng vuöët rêu, ngûúâi ta tûúãng öng coân muöën keáo rêu öng daâi àïën àêët. Möåt ngûúâi laå mùåt, toác hoa rêm ngöìi caånh baác uác. Tiïëng khoác vaâ tiïëng kïí lïí nöíi lïn: - ÖËi chõ Hai öi! Anh Hai àaä vïì àoá maâ chõ ài àêu?... Thò ra baâ Hiïën àang ngöìi khoác. Baâ laâ ngûúâi khoác to nhêët. Chõ Baãy Coá, chõ Nùm Nhû ngöìi chung quanh cuäng thuát thñt. Töi rêët laå laâ trong luác caác baâ àang khoác loác thò bïn nam giúái laåi cûúâi noái öìn aâo. Tûâ nhoã àïën lúán, töi chûa hïì thêëy möåt caãnh vûâa cûúâi vûâa khoác nhû vêåy. Trong nhûäng höåi heâ àònh àaám têët caã àïìu uöëng rûúåu, ùn thõt, àïìu cûúâi hïí haã, khöng ai khoác. Töi cuäng coá ài xem nhûäng àaám ma, nhiïìu àaám to lùæm, cuäng chó thêëy ngûúâi ta khoác. Nïëu khöng khoác cuäng laâm ra veã buöìn, chùèng coá ngûúâi cûúâi ngûúâi khoác bao giúâ caã. Baâ Hiïën nêëc lïn: - Khi anh Hai boã laâng ra ài thò chõ Hai cuäng ài biïåt tñch. Chõ em thûúng nhau tûâ thuúã àïí choãm. Con rêån, con chñ cuäng cùæn laâm àöi, khöng nhúá khöng thûúng sao àûúåc! Öng Baãy Hoáa laåi vuöët rêu daâi cûúâi kheåc kheåc: - Öi caái baâ naây! Trûúác àêy anh Hai bõ àïë quöëc phong kiïën aáp bûác, cûåc chùèng àaä phaãi boã laâng ra ài. Nay Caách maång lïn röìi. Àêët àaä laânh thò chim phaãi bay vïì àêåu. Anh Hai vïì tòm laåi quï cha àêët töí, baâ con ta phaãi mûâng chúá laâm rùng baâ laåi khoác? - Öng bùæt chûúác caách noái löëi cuãa haát tuöìng - Anh Hai giêån laâng ra ài, boã chõ Hai úã laåi. Ra ngoaâi cuâ lao Chaâm laåi lêëy àûúåc möåt baâ khaác. Baâ sau sinh àûúåc möåt cêåu quyá tûã. Thêåt laâ haånh ngöå!
Voä Quaãng 14 Öng Baãy Hoáa àûa mùæt nhòn quanh. Chúåt öng chó tay vaâo chöî goác cöåt: - Coá phaãi noá kia khöng? Töi nhòn theo ngoán tay chó cuãa öng Baãy Hoáa. Thò ra thùçng Cuâ Lao àang àûáng neáp sau göëc cöåt. Öng Baãy Hoáa àûa tay vêîy vêîy: - Ra àêy. Maây ra àêy àïí baác xem caái tûúáng maây ra sao? aái chaâ! Traán cao, mùæt xïëch, tai xûâng, àûúâng àûúâng nhû Luåc Vên Tiïn. Laåi àen thui àen thuãi! uáy, coá caái muä kheáo àaä hung! Cho baác mûúån baác àöåi möåt chuát cho sûúáng. - Öng quay vïì phña ngûúâi laå mùåt: - Neâ anh Hai, àaä vïì àïën àêy, anh àïí cho em noá ùn mùåc chi laå vêåy? Quêìn daâi khöng ra quêìn daâi, quêìn xaâ loãn khöng ra quêìn xaâ loãn. Phaãi sùæm cho em noá möåt böå àöì têy, coá caái ca-vaát hùèn hoi, àöåi cho noá caái muä phúát, ngoá múái àûúåc! Thùçng Cuâ Lao mùæc cúä laåi thuåt vaâo sau göëc cöåt. Öng Baãy Hoáa cûúâi to: - Con trai sao laåi thêåm thaâ thêåm thuåt laâm vêåy! Phaãi can trûúâng lïn chúá! Luåc Vên Tiïn tuöíi vûâa àöi taám àaä àaánh àûúåc boån lêu la. Vïì àêy, nïn duâi maâi kinh sûã. Caách maång àaä thaânh cöng, phong vên ta àaâ gùåp höåi! Öng Baãy Hoáa quay sang phña thêìy Lï Haão: - Sùén àêy coá thêìy Lï Haão, anh Hai nïn nhúâ thêìy lo bïì àeân saách cho em noá. "Danh con àùång raång thò tiïëng thêìy àöìn xa" àoá thêìy! Anh Böën Linh úã dûúái nhaâ bïëp bûúác lïn noái liïìn theo: - Töi phaãi lo cho noá hoåc têåp caái àaä. Chuá töi vïì àûúåc àêy, öng chùèng phaãi lo caái chi cho mïåt. Mêët cha coân chuá. Chuá cuäng nhû cha. Vúå chöìng töi seä lo hïët cho chuá. Chûä hiïëu trung boån naây giûä troån. Öng Baãy Hoáa kheåc kheåc to hún: - Vêåy múái phaãi àaåo chúá! Töi coân muöën hoãi, vêåy caái khoaãn mûâng anh Hai vïì laâng, anh chõ Böën àõnh sao? - Trûa nay töi coá con gaâ, laâm bûäa qua loa.
QUÏ NÖÅI 15 Múâi öng Baãy úã laåi vúái chuá töi cho vui, khöng mêëy khi hai öng gùåp laåi. Ngoaâi chuöìng, töi coân con heo. Töi baão muå Böën thuác cho noá beáo uá uâ röìi múâi baâ con àïën cêìm... cheán rûúåu! Dûúái nhaâ coá tiïëng gaâ bõ bùæt kïu oang oaác. Chúåt con Vïån nhaâ anh Böën Linh suãa ran. Con Vaâng nhaâ töi cuäng suãa. Choá nhaâ baâ Hiïën suãa röån lïn. Öng Kiïím Laâi bïn haâng xoám chaåy qua, chuá Nùm Muâi, dûúång Hûúng Thû, öng Böën Rõ úã xoám dûúái chaåy àïën. Öng Kiïím Laâi vûâa bûúác vaâo cûãa àaä oang oang: - AÂ anh Hai! Anh vïì àoá haã? Anh giêån coá ngûúâi, chúá sao laåi giêån caã baâ con, boã ài biïåt tñch. Saáng nay anh vïì... Heân gò con chim khaách cûá bay qua bay laåi kïu choeåt choeåt. Tûúãng coá khaách laå. Teá ra anh Hai vïì. thêåt! Öng Baãy Hoáa vï rêu: - Saáng nay töi cûá hùæt xò, hùæt xò, àoaán coá àiïìm laânh. Hoáa ra Baác uác cûúâi: - Bûäa nay maâ öng Baãy coân noái chuyïån mï tñn. Saách cuãa öng Baãy cuäng phaãi àöët ài. Öng Baãy nûãa àuâa nûãa thêåt: - Thïë töi xem tûúáng coá sai khöng naâo? Khi anh Saáu coân bõ àïë quöëc laâm tuâ, töi xem tûúáng biïët caái hêåu vêån cuãa anh seä laâm öng lúán. Nay nghe noái anh laâm àïën chûác gò röìi àoá! Coá àuáng khöng naâo? Öng quay sang phña chuá Hai Quên chó vaâo caái cùçm cuãa chuá: - Theo saách tûúáng, ngûúâi coá caái cùçm daâi vaâ nhoån nhû thïë naây thò caã àúâi lao khöí. Nhûng àûúåc möåt caái thûúång àònh 3 bùçng bùçng nhû anh Hai thò hêåu vêån vïì sau phuá quyá. Baác uác cûúâi to hún: - Nûúác nhaâ àöåc lêåp, röìi àêy ai chùèng phuá quyá. Àoaán nhû vêåy cuäng chùèng khaác chi thêìy boái "àoaán cho möåt queã trong nhaâ, vúå chuá àaân baâ chùèng phaãi àaân öng". 3 Phêìn trïn cuãa mùåt.
Voä Quaãng 16 Moåi ngûúâi cuâng cûúâi. Baâ Hiïën nñn khoác cûúâi theo: - Coân caái hêåu vêån cuãa töi neâ? - Baâ hûã? Baâ coá hai tai to, hai maá bêìu bêìu. Nhû vêåy tûúáng baâ àuáng laâ tûúáng phêåt. Tiïn phêåt ra àúâi phaãi nïëm àuã muâi cay àùæng. Àûác Quan êm cuäng vêåy, phaãi chõu hïët oan khiïn. Àaá thûã vaâng gian nan thûã sûác, sau àoá múái ngöìi àûúåc trïn toâa sen. Baâ tûâ nhoã àïën giaâ, khöng núi chui ruác. Nhûng nhúâ caái hiïëu trung giûä troån nïn àaä àïën luác... thaái lai. Vaâi ngaây nûäa baâ coá möåt gian nhaâ múái, coá hai traái taám cöåt àaâng hoaâng! - Phaãi chõu thêìy coi tûúáng gioãi! uãy ban àaä cêëp àuã tranh tre keâo cöåt. Àúåi vaâi bûäa seä coá nhaâ múái. Tiïëng cûúâi nhû phaáo nöí. Ai cuäng muöën hoãi chuá Hai rêët nhiïìu chuyïån, múâi chuá Hai vïì nhaâ mònh chúi. Cho àïën luác chõ Böën Linh nhùæc chöìng queát baân àïí doån cúm, moåi ngûúâi múái lêìn lûúåt giaãi taán.
QUÏ NÖÅI 17 II Chuá Hai Quên laâ ngûúâi laâng Hoâa Phûúác, nùçm trïn búâ söng Thu Böìn, hònh thïë giöëng nhû möåt con ruâa nùçm caånh búâ bïí. Bïí àoá laâ möåt rûâng dêu xanh. Chuyïån kïí laåi rùçng: - Luác khai thiïn lêåp àõa, trúâi àêët coân höîn mang, chûa coá söng Thu Böìn. Têët caã nguöìn nûúác khöng chaãy vïì phña àöng maâ cûá chaãy loanh quanh úã phña têy, vò úã àoá coá con giao long khöíng löì huát hïët nûúác. Thuúã êëy thêìn Mûa tñnh hay lú àïînh, coá luác quïn caã nhûäng viïåc coá thïí gêy ra caái chïët cho caã trùm loaâi. Möåt nùm thêìn Mûa quïn goåi Mêy tûúái nûúác xuöëng phña àöng, gêy ra nhûäng cún haån haán khuãng khiïëp. Ao höì caån nûúác, cêy cöëi khö queo. Lûúái lûãa suöët ngaây cûá bêåp buâng. Loaâi biïët boâ vaâ loaâi biïët bay, loaâi coá rêu vaâ loaâi khöng rêu àïìu chaáy ra tro buåi. Höìi àoá trïn non cao coá möåt võ thêìn tïn laâ Thûúång Ngaân. Ngaâi cao to khaác thûúâng. Ngûúâi àúâi phaãi coá têìm mùæt thêåt xa múái nhòn thêëy àûúåc ngaâi trong raáng chiïìu löång lêîy. Ngaâi hay qua laåi giûäa khoaãng trùng sao. Möåt höm nhòn vïì hûúáng àöng, biïët coá cún haån lúán, ngaâi vöåi vaä ài tòm con giao long huát nûúác. Ngaâi nhöí sùén nhiïìu cuåm nuái röìi àûáng àúåi. Giao long vûâa haá möìm, ngaâi lêåp tûác toång nhiïìu quaã nuái vaâo hoång noá. Noá giêîy lïn laâm nuái non aâo aâo suåp àöí. Möåt phen àêët chaåy àaá bay! Giao long bõ quêåt chïët, ngaä soáng sûúåt, xûúng xêíu nanh vuöët cuãa noá chêët thaânh nuái nhû nuái Mô Yïn, nuái Lêåp Thaåch truâng àiïåp vaâ lúãm chúãm àïën vaâi mûúi dùåm, hiïån nay coân thêëy. Nûúác khöng bõ giao long huát cûá traân ra. Võ Thûúång Ngaân phaãi cheã nuái, vaåch nguöìn Chiïn Àaân, nguöìn Thu Böìn, vaâ nguöìn aå Da. Têët caã ba nguöìn Chiïn Àaân, Thu Böìn, aå Da ngaâi cho nhêåp laåi thaânh möåt con söng to. Àoá laâ söng Thu Böìn ngaây nay. Söng Thu Böìn chaãy àïën Vùn Li, ngaâi Thûúång Ngaân cho cheã ra laâm àöi nhû àöi tay öm lêëy khu Goâ Nöíi. Võ Thûúång Ngaân coân vaåch doåc theo búâ bïí söng Trûúâng Giang, söng Tam Kò, söng Bêìu Bêìu... Ngang doåc chöî naâo cuäng coá söng, coá nûúác, àuã cho dên cû naãy núã. Nhûng viïåc múái laåi àeã ra.
Voä Quaãng 18 Dên cû trïn söng Thu Böìn hoáa àöng àuác. Söë ngûúâi àeã ra nhiïìu thò söë ngûúâi chïët khöng ñt. Nhaâ cûãa dûúái êm phuã ngaây caâng thêëy thiïëu, moåi viïåc trúã nïn phiïìn phûác. Vua Diïm Vûúng thêëy cêìn thiïët phaãi xêy dûång thïm nhaâ cûãa vaâ cung àiïån. Ngaâi sai boån Haâ Baá mang theo boån Thuöìng Luöìng, Baåch Tuöåc lïn nguöìn àöën göî. Chuáng ngûúåc söng Thu Böìn, hö mûa goåi gioá gêy ra nhûäng baäo taáp dûä döåi, vùåt hïët göî töët. Võ Thûúång Ngaân phaãi àaánh traã. Ngaâi nhöí nhûäng nuái to neám xuöëng. Boån thuyã quaái chïët coá haâng triïåu, thêy àùåc caã nûúác. Nuái rúi loaån xõ cùæm xuöëng àêët, coá hoân cao ngêët nhû Nuái Chuáa, nuái Cu Àï, nuái Phoâ Nam. Coá hoân laâm thaânh nhûäng hònh thuâ kò quaái: Hoân Nghï giöëng nhû con sû tûã àûáng chöìm ra biïín, cuåm Nguä Haânh Sún giöëng nhû nùm ngoån thaáp choåc trúâi xanh, nuái Quùæp giöëng nhû möåt caái vuöët höí, daäy Phoâ Nam giöëng nhû àaân caá kònh vuâng vêîy... Nhû vêåy sau nhûäng cuöåc chiïën àêëu aác liïåt, nuái cuäng nhû söng úã quï nöåi cuãa thùçng Cuâ Lao àaä hònh thaânh, hiïån nay coân nguyïn nhû cuä. Cêu chuyïån vêîn tiïëp tuåc. * * * Nhúâ nhûäng trêån àaánh traã quyïët liïåt cuãa võ Thûúång Ngaân, nhên dên àaä söëng soát. Nhûng sau trêån luåt baäo, naån dõch taã laåi hoaânh haânh. Möåt nùm bïånh àêåu muâa laâm ngûúâi chïët nhû raå. Viïn quan dûúái êm phuã lo vïì nhên thïë böå khöng ghi hïët danh saách. Möåt söë cö höìn phaãi úã laåi trêìn gian. Chuáng nöíi lïn phaá phaách, bùæt moåi ngûúâi phaãi cuáng lïî. Möåt söë thay àöíi hònh daång. Coá luác chuáng biïën thaânh chim, thaânh caá hoùåc hoáa thaânh nhûäng öng giaâ, hoùåc nhûäng ngûúâi baån thên thiïët. Coá ngûúâi àang ngöìi noái chuyïån vúái möåt ngûúâi baån, chúåt ngûúâi baån àoá hoáa thaânh hai, giöëng nhau nhû àuác. Ngûúâi naâo cuäng cho mònh laâ baån thêåt, laâm khöng biïët àêu laâ thêåt, àêu laâ giaã. Boån ma quyã gieo rùæc hoang mang giûäa baån beâ, anh em, cha con. Cuöåc söëng bõ àaão löån. Vûâa luác àoá coá möåt võ àaåo sô ra àúâi. Ngaâi biïët con àûúâng ài vaâo trùng sao vaâ con àûúâng ài vaâo loâng ngûúâi. Do àoá thêåt hû ngaâi àïìu hiïíu roä. Ngaâi cêìm chiïëc quaåt nan, mùåc aáo vaãi, ài chên àêët, nhûng àïën àêu boån ma quyã àïìu khiïëp súå. Võ àaåo sô duâng buâa chuá, têåp húåp caác loaåi êm höìn giaãng giaãi:
QUÏ NÖÅI 19 - Ta khöng hiïíu sao caác ngûúâi cûá laâm töín haåi àïën sinh linh. Nïëu ngûúâi söëng coân laåi ñt thò têët nhiïn viïåc lïî baái cuäng seä ñt ài. Söë chïët ài biïën thaânh ma quyã ngaây caâng àöng, thò caái ùn cuãa caác ngûúâi caâng bõ thiïëu. Caái ùn caâng thiïëu thò dïî sinh laâm bêåy. Ta khuyïn caác ngûúi nïn têåp húåp laåi, laâm giêëy khai vúái Diïm Vûúng àïí xin hoáa kiïëp. Keã vò viïåc nghôa phaãi chïët, àêìu thai laâm bêåc thaánh hiïìn hoùåc laâm thaânh cêy tuâng cêy baách àuâa reo vúái gioá. Keã vö töåi seä hoáa kiïëp laâm ngûúâi ài caây ài cêëy. Keã phaåm töåi seä àêìu thai vaâo muön loaâi àiïíu thuá, tûå tòm lêëy maâ ùn, ung dung ngaây thaáng. Coá cêìn gò phaãi laâm àiïìu phi nghôa. Ta coá thïí têu vúái Nam Taâo giuáp caác ngûúi laâm viïåc àoá. Nïëu caác ngûúi truâ trûâ, seä mang lêëy hoåa! Boån ma quyã nöíi lïn huá hñ om soâm. Röët cuåc chuáng chia laâm hai phe: möåt phe ài àêìu thai hoáa kiïëp, möåt phe chûáng naâo têåt êëy cûá phaá phaách trong nhên dên. Võ àaåo sô luyïån tay êën, duâng buâa pheáp döìn chuáng laåi úã nhûäng núi ho-ang vùæng. úã quï töi, boån cûáng àêìu cûáng cöí àoá bõ nhöët laåi úã choâm àa Lñ. Àoá laâ möåt maãnh àêët hoang coá nhiïìu cêy àa êm u cao vuát. Göëc àa suâ sò àêìy hang höëc, caânh àa cao to, löng laá cheáo nhau thaânh möåt voâm kñn mñt. Chöëc chöëc vaâi quaã àa rúi löåp àöåp. Coá tiïëng raâo raâo nhû coá ai àang nhaãy nhoát trïn cao, keã baåo daån nhêët qua àêy cuäng phaãi co gioâ boã chaåy. Vaâo luác trúâi hûãng saáng hoùåc luác coá mûa lêm thêm, coá ngûúâi àaä thêëy boån quyã Baåch Thöë Nùm Nanh ngöìi àu àûa trïn caânh cêy vûâa ru con vûâa chaãi chêëy, toác xoaä daâi túái àêët. Ai chùèng may nhòn thêëy chuáng àïìu bõ nöí mùæt hoùåc phaãi höåc maáu traâo cúm. Trûúác ngaây Töíng khúãi nghôa, àïm àïm nhûäng ngoån lûãa úã àoá cûá chêåp chúân, luác phuåt tùæt nhû ma trúi tröng rêët ghï súå! Võ àaåo sô deåp xong boån ma quyã, nhên dên yïn öín laâm ùn. Luác àêìu hoå chó biïët tröìng ngö vaâ cêëy luáa. Möåt höm coá võ tiïn nûä tïn laâ Têy Lùng àang ài du sún du thuãy, chúåt thêëy trûúác mùæt phong caãnh hûäu tònh. Àoá laâ con söng Thu Böìn giöëng nhû daãi thùæt lûng cuãa tiïn nga muáa lûúån. Hoa maâu traãi ra nhû gêëm voác. Nhúá àïën caãnh nhûäng naâng tiïn ngöìi quay tú ca haát, baâ Têy Lùng nghô nïn baây cho nhên dên úã àêëy tröìng dêu vaâ nuöi tùçm. Nhúâ baâ Têy Lùng, baäi dêu doåc söng Thu Böìn traãi ra xanh nghñt. Tiïëng thoi reo vui, luåa phúi oáng aánh. Dên vuâng töi lêåp miïëu thúâ baâ. Hai chûä Têy Lùng húi khoá nhúá nïn moåi ngûúâi àïìu goåi laâ Baâ Tùçm. Höm naâo cuáng tïë, miïëu Baâ Tùçm múã cûãa. Lïå laâng cûá ba nùm möåt laåi töí chûác haát höåi àïí tïë baâ. Àoá laâ nhûäng ngaây höåi lúán, khöng coá vui naâo saánh vúái caái vui àoá àûúåc! *
Voä Quaãng 20 * * * Khi chuá Hai Quên ra àúâi röìi lúán lïn, chuá thêëy àaä coá miïëu Baâ Tùçm dûång lïn thuúã naâo khöng biïët. Cuäng àaä coá söng Thu Böìn, coá choâm àa Lñ. Trúâi àêët böën muâa vêîn thay àöíi. Muâa xuên dêu non xanh mûúát. Cuäng laâ muâa tùçm tú röån rõp. Muâa heâ baäi dêu chuyïín maâu xanh àêåm. Nùæng to. Àêët nûát. Àöî neã. Vûâng nöí. Cho àïën thaáng chñn trúâi böîng êm u, röìi nhûäng cún mûa töëi àêët. Con söng Thu Böìn duyïn daáng böîng phïình to vuâng lïn gaâo theát, giöëng nhû con baåch tuöåc giûúng nhûäng voâi daâi vaâo caác laâng xoám, dòm têët caã xuöëng nûúác. Giûäa doâng nûúác cuöìn cuöån àuåc ngêìu, nhûäng cêy to bõ vùåt, kïët beâ tröi xuöi vun vuát. Chuá Hai tin àoá laâ Diïm Vûúng sai boån Haâ Baá lïn nguöìn vùåt göî àem vïì laâm cung àiïån. Chuá Hai lúán lïn, biïët tröìng dêu nuöi tùçm. Chuá Hai tin laâ úã trïn trúâi chöî xanh xanh kia coá caác võ Thûúång Àïë àaä àõnh trûúác söë mïånh con ngûúâi. Chuá Hai lúán lïn lêëy vúå. Hai nùm sau chuá sinh àûúåc möåt beá gaái àêìu loâng. Vaâ sau khi mùåt trúâi moåc úã phûúng àöng vaâ lùån úã phûúng têy ba trùm saáu mûúi lêìn thò beá gaái cuãa chuá cuäng vûâa troân möåt tuöíi. Vûâa luác àoá laâng töi coá töí chûác haát böåi úã miïëu Baâ Tùçm. Caã laâng böîng röån lïn, caái vui khöng biïët àïí chöî naâo cho hïët. Treã con àûáa naâo cuäng hoáa nhanh nheån. Ngûúâi lúán àöång viïn: - Laâm cho gioãi ài! Tao cho ài xem haát böåi! Nhûäng àûáa lò lúåm nhêët cuäng hoáa nhanh chên nhanh tay, moåi khoá khùn àïìu vûúåt àûúåc tuöët. Möåt thiïn àaâng sùæp múã cûãa. Choá suãa gêu gêu nhû àoaán biïët möåt ngaây höåi to seä múã. Lúån àang nguã trong chuöìng böîng bõ gêåy thoåc vaâo buång bùæt àûáng dêåy àïí xem àûúåc bao nhiïu múä. Trêu cuäng nhúán nhaác lo cho söë phêån cuãa mònh. Quaán thõt choá bùæt àêìu dûång. Boån cúâ baåc mang thuâng mang àôa keáo àïën. Ngoaâi àònh tiïëng lúån röëng, tiïëng trêu boâ bõ choåc tiïët êåm oâ. Dao maác chùåt xûúng nghe löëc cöëc. Àïën luác àaâo keáp tïì tûåu thò caái vui lïn àïën cûåc àöå. Chuá Hai Quên cuäng haáo hûác nhû moåi ngûúâi. Chuá thuöåc vaâo haång giaáp phe trong laâng, nïn caâng phaãi laâm viïåc túái têëp trong ngaây lïî höåi. Öng xaä goåi, öng hûúng kïu, chó daå daå vêng vêng cuäng khöng kõp. Öng baão àùçng naây, öng sai àùçng noå, moåi viïåc caâng thïm rùæc röëi. Àïm àêìu, laâng haát tuöìng Nguä Höí bònh Liïu, höm sau haát tuöìng Sún Hêåu. Chuá Hai ngöìi bùm thõt, buång daå cûá àïí àêu àêu. Ngûúâi laåi ngûúâi qua bïn caånh luön luön taán thûúãng:
QUÏ NÖÅI 21 - ÖËi chaâ chaâ! Vai Àöíng Kim Lên hay nöí trúâi nöí àêët! - Thùçng Cöi taâi quaá! Tuyïåt diïåu! Tuyïåt diïåu! Tröëng chêìu giuåc giaä. Loaáng thoaáng möåt vaâi cêu haát nam haát khaách tûâ raåp àûa sang. Chuá Hai biïët àoá laâ lúáp Àöíng Kim Lên vaâ Khûúng Linh Taá thûã loâng trung nghôa cuãa Tûã Trònh. Àoá laâ lúáp Àöíng Kim Lên cheám tïn cai nguåc àïí àûa baâ Phi bïë con chaåy thoaát. Tiïëng tröëng chêìu caâng döìn dêåp. Phêåt àang ngöìi trïn baân cuäng phaãi nhaãy xuöëng ài xem. Chuá Hai chõu khöng àûúåc nûäa, buöng con dao chaåy sang raåp haát luác naâo khöng biïët. Ngûúâi xem khöng chen loåt. Chuá Hai treâo lïn möåt caânh cêy thaã ngûúâi xuöëng maái raåp, vaåch tranh doâm xuöëng. Trïn sên khêëu, möåt tûúáng mùåt àoã, mùæt sùæc, àêìu àöåi muä vùn coá cùæm hoa àoã, mùåc aáo coá röìng thïu, chên ài hia, tay cêìm giaáo àêìy veã uy nghiïm. Àoá laâ Àöíng Kim Lên àang phoâ baâ Phi chaåy tröën. Baâ Phi trong böå àöì tang maâu trùæng, tay ùém hoaâng tûã vûâa loåt loâng meå. Àöíng Kim Lên giuåc: - Xin baâ rúâi chöî chïët, maâ lïn ngûåa cho mau! Àöíng Kim Lên àúä lêëy hoaâng tûã, ùém hoaâng tûã vaâo loâng, trao cho baâ Phi cêy kiïëm. Àöíng Kim Lên múâi baâ Phi lïn ngûåa: - Chúâ khi nguy biïën, ngùn boån tùåc binh, baâ kñp thûúång trònh, àïm thúâi àaä àïën! Àöíng Kim Lên cuäng lïn ngûåa röìi haát cêu nam chaåy: - Àïm àïën mau mau tõ naån. Naát gan vaâng àoâi àoaån chua cay! Baâ Phi haát tiïëp: - Mêëy phen trúâi àêët àöíi thay! Caâng cao danh voång caâng daây gian nan. Caã raåp raâo raâo. Tiïëng tröëng chêìu döìn dêåp. Àöíng Kim Lên vûúåt qua aãi. Àïm töëi trêåp truâng. Chúåt baâ Phi bõ laåc mêët. Khûúng Linh Taá, baån söëng chïët cuãa Àöíng Kim Lên vûâa sa cú bõ giùåc giïët. Trïn tay Àöíng Kim Lên, hoaâng tûã khaát sûäa nöíi khoác. Boån giùåc hoâ heát àuöíi saát sau lûng. Àöíng Kim Lên bõ laåc giûäa rûâng sêu, àïm töëi mõt muâng khöng tòm ra phûúng hûúáng. Böîng möåt cún gioá thöíi, röìi möåt ngoån àeân böîng chêåp chúân bïn khe nuái. Àoá laâ höìn cuãa Khûúng Linh Taá vûâa hiïån lïn: - Em àêy laâ Khûúng Linh Taá! Xûng tïn xong, Khûúng Linh Taá chó vïì phña trûúác:
Voä Quaãng 22 - Khöng quïn lúâi thïì ûúác, chên trúâi goác bïí phaãi coá nhau. Giùåc àang àuöíi gêëp. Nhùæm thaânh Sún Hêåu khaá ài mau! naâo? Àöíng Kim Lên baâng hoaâng hoãi: - Töi vûâa chön anh àoá, vêåy trêìn gian êm phuã xa caách thïë Chuá Hai Quên bõ huát theo Àöíng Kim Lên àang gêåp ghïình bûúác theo boáng ma cuãa Khûúng Linh Taá. Àöíng Kim Lên haát: tònh! - Vin cêy, leo àaá ngaåi gò. Àeân soi chñnh nghôa, non ghi caãnh * * * Chúåt chuá Hai Quên nghe coá ai nùæm chên keáo. Chuá vúái tay khöng kõp, ngaä quay xuöëng àêët. Chuá nöíi quaát: - Chúi caái maã töí bay haã? Chuá chûa dûát lúâi thò hai baåt tai nêíy lûãa vùng vaâo mùåt chuá. Chuá Hai nhaâo sêëp xuöëng àêët, la to: - Búá laâng! Búá laâng! Du cön àaánh töi! Àöëp, àöëp! Nhûäng baåt tai khaác nïån vaâo mùåt, vaâo tai tuái buåi: - AÁ! Tao laâ du cön haã! Maây chûãi tao laâ chûãi tiïn sû laâng naây. Chuá Hai cöë múã mùæt. Thùçng lñ trûúãng mùåt àoã nhû lûãa, quaát: - Viïåc cuáng tïë, viïåc trïn àêìu trïn cöí. Mêm cuáng chûa xong, maây daám ài mêët. Goåi maây xuöëng, maây chûãi. Dên àêu! Troái noá laåi! Cùng noá ra giûäa àònh cho tao! Noá chó vaâo boån thuã haå, gêìm lïn: - Truâ trûâ gò? Mau lïn! Boån thuã haå xöng vaâo. Chuá Hai la laâng inh oãi: - Búá laâng! Xaä Cöëng giïët töi! Búá laâng... Chuá vûâa theát vûâa àêëm àaá, giaäy giuåa. Boån anh em xaä Cöëng êåp laåi vêåt chuá ngaä xuöëng, àeâ lïn ngûúâi, cúãi dêy thùæt lûng troái quùåt hai caánh tay vaâ hai chên chuá laåi. - Búá laâng búá xoám! Cûáu töi vúái! Noá giïët töi röìi! Töí cha maây!
QUÏ NÖÅI 23 Thùçng xaä Cöëng chaåy ruát chiïëc roi mêy, quêët túái têëp: - Chûãi naây! Chûãi naây! Phaãn naây! Nghõch naây! Chiïëc roi trïn tay xaä Cöëng àaä naát. Quêìn aáo chuá Hai raách bûúm, khùæp ngûúâi rúám maáu. Xaä Cöëng vûát roi, ài thùèng vaâo raåp haát, cêìm duâi àaánh chêìu baão cûá tiïëp tuåc haát. Khùæp sên àònh ngûúâi àöí ra àöng nhû kiïën. Hoå dúán daác goåi nhau, chen lêën, xö àêíy, cöë xem têån mùæt ngûúâi bõ àaánh: - Baâ con úi! Coá ngûúâi bõ giïët! - ÚÁ laâng nûúác úi! Coá keã giïët ngûúâi! - Noá sùæp chïët röìi! Coá aán maång röìi! - Noá phaá laâng khöng cho haát! - Mùåt maây noá hung aác lùæm! - Noá laâ thùçng Hai Quên, du cön laâng naây àoá! Coá ngûúâi bõ àêíy ngaä êåp lïn trïn chuá Hai. Chuá Hai bõ troái phúi giûäa sên àònh. Àïën chiïìu tiïëng rïn ró cuãa chuá yïëu dêìn, cùåp mùæt chuá cûá nhùæm laåi. Thñm Hai hoaãng súå chaåy lïn chaåy xuöëng kïu khoác êìm ô. Viïåc àaä khêín cêëp. Coá ngûúâi baây cho thñm Hai àùåt möåt khay trêìu cau àïën xin xaä Cöëng tha cho chuá. Boån haâo lñ baân ra baân vaâo cho laâ keã quên tûã khöng nïn chêëp àûáa tiïíu nhên. Thñm Hai phaãi laåy mêëy laåy, xaä Cöëng chõu cho chuá Hai cúãi troái. Baâ con coäng chuá Hai vïì nhaâ, tòm ngaãi cûáu dêìm vúái rûúåu àùæp vaâo nhûäng chöî toaåc maáu. Mûúâi lùm höm sau, chuá Hai ngöìi dêåy àûúåc. Ngoaâi laâng, cöåt cúâ dûång giûäa sên àònh àaä haå xuöëng, raåp haát tûâ lêu àaä dúä ài, cuöåc söëng àaä trúã laåi nhû cuä. Möîi buöíi súám, vêîn boån böì chao huá goåi ngoaâi búâ tre laâng. Chiïìu töëi, vêîn tiïëng tröëng thu khöng khùæc khoaãi. Moåi vêåt àêu àoá vêîn y nguyïn. Nhûng trong loâng chuá Hai àaä coá caái gò raån vúä. Chuá khöng coân caái vui laâm luång àïí nuöi vúå nuöi con. Chuá dûãng dûng vúái nuå cûúâi cuãa beá gaái. Thñm Hai noái àöång gò laâ chuá nöíi lïn quaát mùæng. Cuöåc söëng chung quanh trúã nïn bûác böëi. Nhûäng caãnh aáp bûác bõ xoáa múâ nay laåi hiïån lïn. Chuá nhúá laåi coá lêìn chuá ài khiïng àaám ma, chuá khiïng chöíng àoân vò ngûúâi chuá cao. Ngûúâi chuá cao hay thêëp, caái àoá do baâ muå nùån ra, nhûng chuá bõ boån lñ hûúng quaát mùæng. Chuá nhúá laåi thaáng naâo trong laâng cuäng coá tiïëng tröëng moä baáo àöång, viïåc àöët nhaâ tröåm trêu xaãy ra liïn tiïëp. Ngûúâi bõ cuâm keåp úã àiïëm canh gaâo khoác trong muâa sûu thuïë! Keã bùæt öëc moâ cua luâng suåc trong ao sònh vaâo
Voä Quaãng 24 nhûäng thaáng àoái. Nhûäng ma àêåu muâa, dõch tïî gaâo röëng. Chuá Hai khöng hiïíu vò sao möåt khi con ngûúâi sinh ra phaãi chõu bao nhiïu tai hoåa. Chuá nhúá àïën Àöíng Kim Lên, tai hoåa cûá döìn dêåp keáo àïën. Àöíng Kim Lên coân àûúåc höìn Khûúng Linh Taá hiïån lïn soi àûúâng. Coân thên phêån cuãa chuá!... Khi nhúá laåi mònh bõ cöåt úã sên àònh dûúái cùåp mùæt chï cûúâi cuãa thiïn haå, chuá nghe hoaãng höët. Möåt tiïëng gaâ gaáy. Chuá Hai giêåt mònh biïët suöët àïm chûa nguã. Chúåt möåt yá nghô bêåt saáng: - Phaãi boã laâng ra ài! Caái yá nghô àoá cûá baám riïët lêëy chuá. * * * Chuá Hai hoáa lêìm lò. Möåt höm chuá cùåm cuåi löåt laá mña àem gioåt laåi chöî döåt trïn maái nhaâ, che laåi têëm phïn àïí gioá khoãi loåt, sûãa laåi caái vaânh nöi cuãa con beá. Chiïìu àoá, chuá boã thïm gaåo vaâo nöìi. n xong coân goái möåt goái, noái laâ súám mai vaâo rûâng àöën cuãi. Töëi, chuá ài nùçm súám. Möåt chöëc sau quanh laâng àaä im lùång. Chuá Hai khe kheä ngöìi dêåy, chuá cöåt mo cúm trïn cêy àoân xoác, àêíy cûãa bûúác ra. Bïn ngoaâi, trúâi töëi nhû mûåc. Trïn trúâi khöng möåt vò sao. Vaâi con àom àoám keáo nhûäng vïåt saáng nhò nhùçng. Cún mûa àaä taånh, nhûng tiïëng àöång cûá vang laåi tûâ xa. Chuá Hai ra khoãi laâng. Chuá vûâa ài vûâa chaåy. Ài àêu chuá cuäng chûa biïët, chó biïët cêìn xa laâng, xa cuöåc söëng chung quanh caái àaä. Coá thïí àïën möåt ngûúâi baâ con cuäng boã laâng ra ài, hiïån nay àang laâm nghïì tröìng cheâ àêu úã vuâng nuái Trûúâng Àõnh, Phoâ Nam bïn kia nuái Chuáa. Àïën àoá caái àaä, ài àêu haäy hay. Chuá traánh nhûäng con àûúâng lúán. Trïn nhûäng àûúâng àoá coá vö söë àiïëm canh. Ra khoãi laâng khöng coá giêëy cùn cûúác seä bõ bùæt. Chuá men theo nhûäng con àûúâng nhoã, vûúåt qua caách àöìng àêìy tiïëng ïëch nhaái van vó. Chuá xuöëng möåt caái döëc, vûúåt qua möåt baäi dêu. Möåt con söng hiïån ra trûúác mùåt. Giûäa khuya, söng khöng coá àoâ. Trúâi bùæt àêìu saáng. Chuá Hai chui vaâo giûäa möåt baäi mña ngöìi nghó. Nhûäng xuác àöång laâm chuá mïåt nhoaâi. Chuá chúåp mùæt nguã luác naâo khöng biïët. Khi tónh giêëc, trúâi àaä xïë chiïìu. Tiïëng con bòm bõp nghe rúâi raåc. Trïn trúâi, möåt vaâi con dúi àen bay chêëp chúái. Chuá Hai chui ra khoãi àaám mña, laåi tiïëp tuåc ài. Ngûúâi ta baão Trûúâng Àõnh, Phoâ Nam úã bïn kia nuái Chuáa. Ài hïët àïm thûá ba, chuá dûâng trûúác möåt con söng. Trúâi vûâa saáng, àoâ bïn kia söng vûâa sang. Chuá ngöìi neáp sau
QUÏ NÖÅI 25 möåt buåi dûáa, coá tiïëng ngûúâi baão nhau àêy laâ àoâ aái Nghôa. Chuá ngaåc nhiïn, àûáng nhòn lïn. Àuáng bïn kia söng laâ Goâ Muân, trûúác mùåt laâ söng aái Nghôa. Thò ra trong àïm töëi, chuá àaä laåc àûúâng, ài quay trúã laåi. Sang bïn kia àoâ, ài saáu cêy söë laåi löån vïì thön cuä. úã àêëy thñm Hai vaâ beá gaái àang àúåi. Möåt yá nghô vuåt ra: Hay laâ ta quay vïì vúái vúå con! Chuá bûúác ra khoãi buåi dûáa, toan goåi àoâ. Nhûng chiïëc àoâ àaä xö ra khoãi bïën. Chuá àaä lúä àoâ! Chuá Hai tin lúä àoâ laâ àiïìm khöng töët. Chuá lûúäng lûå röìi quay goát ài luön, ài möåt maåch khöng nhòn laåi. Chuá Hai nhùæm hûúáng mùåt trúâi lùån ài thùèng. Chuá ài maäi àïën saát nhûäng daäy nuái phña têy. Ài lêîn vaâo nhûäng núi coá cêy cöëi rêåm raåp. Gùåp rêîy sùæn rêîy khoai, chuá dûâng laåi moi mêëy cuã ùn àïí àúä àoái. Nûãa thaáng sau, chuá Hai biïët mònh àaä úã bïn kia nuái Chuáa. Vò khi úã nhaâ, aánh àiïån ban àïm cuãa xûá Haân úã vïì phña bùæc. Nay cuäng aánh saáng àoá àaä nùçm vïì phña àöng nam. Nhû vêåy Phoâ Nam, Trûúâng Àõnh, núi coá ngûúâi baâ con tröìng cheâ cuäng khöng coân xa nûäa. Trûúác mùæt laâ möåt caánh rûâng. Vûúåt qua caánh rûâng, chuá Hai seä men theo nhûäng sûúân àöìi thoai thoaãi ài xuöëng phña àöng. Núi àêy àaä xa nhaâ, khöng coân lo súå coá ngûúâi rûúåt theo àuöíi bùæt. Buöíi súám sûúng xuöëng daây àùåc, àoång maäi àïën nûãa buöíi chûa tan. Chuá Hai nhúá mònh ài àaä lêu nhûng buåi búâ gai goác cûá traãi ra nhû khöng bao giúâ hïët. Chúåt rûâng nuái chung quanh trúã töëi mõt. Gioá thöíi aâo aâo. Möåt tia chúáp saáng loáa. Sêëm nöí! Mûa! Möåt trêån mûa to chûa tûâng thêëy, tûúãng nhû coá haâng vaån chiïëc chum àang truát nûúác trïn cao! Àoái reát vaâ gioá mûa àaä laâm chuá Hai kiïåt sûác. Chên tay tï coáng, chuá Hai bûúác chêåp choaång. Chúåt chuá coá caãm giaác nhû mònh vûâa bõ rúi vaâo möåt chöî naâo àoá, sêu lùæm, sau khöng coân biïët gò nûäa! * * * Chuá Hai bûâng mùæt, thêëy mònh àang nùçm trong möåt cùn nhaâ nhoã. Khùæp nhaâ vùæng tanh, xa xa möåt boáng àeân leo lùæt. Coá tiïëng hoãi: - Àaä tónh chûa? Chuá Hai múã mùæt thêëy möåt öng giaâ. Öng giaâ hoãi: - Coá biïët töi laâ ai khöng? Chuá Hai nhòn chùm chùm röìi lùæc àêìu. Öng giaâ bûúác túái cêìm tay chuá. Öng lêëy ngoán tay troã vaâ ngoán tay giûäa bêëm vaâo cöí tay chuá