file://D:MRC964MI-docsSingleFile - Pending85DD70B7B3EE42B74

of 12 MARD Dù n Ph t trión L m nghiöp X héi S«ng µ Sè 5 Chuyªn Ò Æc biöt vò " µo t¹o" Trong sè nµy: Néi dung: trang Th cña tæng biªn tëp µo t¹o vµ t ng cêng n ng lùc ë Dù n PTLNXH S«ng µ 1 C c thµnh tùu µo t¹o cña Dù n PTLNXH S«ng µ 2 µo t¹o trung häc chuyªn nghiöp vµ sù hîp t c gi a Trêng trung häc chuyªn nghiöp vµ Dù n PTLNXH S«ng µ 3 Quan hö hîp t c cña trêng Trung häc kinh tõ kü thuët iön biªn víi Dù n PTLNXH S«ng µ 4 µo t¹o l m ghiöp céng ång - híng tíi mét mèi quan hö tèt Ñp h n gi a c c c n bé l m nghiöp nhµ níc víi ngêi d n th«n b n 5 Trêng qu n lý rõng cña n«ng d n 5 C u chuyön vò mét líp tëp huên VDP cho phô n H'm«ng ë tña Chïa 7 Sù tham gia cña ngêi d n ë cêp c së vµ nghö thuët µo t¹o b»ng kü n ng híng dén hç trî 8 X y dùng nhãm së thých nu«i ong ë huyön Tña chïa - mét vý dô vò ho¹t éng khuyõn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n 9

of 12 Th cña gi m èc dù n C c b¹n ång nghiöp th n mõn, èi víi c c Dù n ho¹t éng trªn lünh vùc qu n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn, µo t¹o lu«n lµ mét yõu tè cã vai trß rêt quan träng. Cho Õn nay, Dù n PTLNXH S«ng µ kõt thóc giai o¹n III (nghiªn cøu vµ x y dùng c c ph ng ph p luën) vµ chuyón sang giai o¹n IV, trong giai o¹n nµy dù n coi µo t¹o nh lµ mét ph ng thøc thých hîp Ó chuyón giao c c ph- ng ph p luën îc thö nghiöm thµnh c«ng trªn thùc Þa. C c ph ng ph p nµy, th«ng qua mèi quan hö hîp t c chæt chï víi c c c quan èi t c t¹i tønh îc iòu chønh, hoµn thiön vµ îc UBND tønh phª duyöt. Chóng t«i hy väng lµ tê tin lçn nµy sï cung cêp cho quý vþ mét tçm nh n tæng qu t vò c c ho¹t éng µo t¹o cña chóng t«i ång thêi sï hç trî quan hö trao æi vµ hîp t c xa h n trong t ng lai víi c c ång nghiöp cña Ó thóc Èy qu tr nh häc hái lén nhau còng nh hç trî cho viöc qu n lý ngußn tµi nguyªn thiªn nhiªn còng nh ph t trión nguån nh n lùc cña ViÖt Nam. Hµ Néi, th ng 9 n m 2001 TiÕn sü NguyÔn Hång Qu n Phã Côc trëng Côc Ph t trión L m nghiöp ChÞu tr ch nhiöm xuêt b n Biªn tëp Þa chø Ts. Elke Forster Cè vên trëng Dù n Lª ThÞ H ng Liªn 1A NguyÔn C«ng Trø, Hµ Néi iön tho¹i 8.214771; 8.214768 Fax 8.214765 Email GTZSFDP@netnam.org.vn nh trang b a: µo t¹o thùc Þa cho c nam giíi vµ phô n rêt cçn thiõt cho LËp KÕ ho¹ch Qu n lý Rõng µo t¹o vµ t ng cêng n ng lùc ë Dù n PTLNXH S«ng µ Ts. Elke Forster Cè vên trëng Dù n Sau khi UBND tønh phª duyöt ph ng ph p luën Çu tiªn cña Dù n vµo th ng 9/1999, nhu cçu µo t¹o mét c ch cã hö thèng trë nªn ngµy cµng cêp b ch. C n bé Þa chýnh cêp tønh lµ nh ng ngêi tõ l u rêi ghõ nhµ trêng. Do vëy, khi muèn p dông ph ng ph p luën vò QHSD - G GR th viöc ph t cho hä s ch híng dén vò ph ng ph p luën kh«ng thó ñ m b o vò chêt lîng. Vµ chø äc "chay" c c s ch híng dén nµy còng kh«ng thó hiöu qu vµ thay thõ îc cho c c ho¹t éng µo t¹o cçn thiõt. Bªn c¹nh ã, sù cã mæt cña c c gi o viªn - nh ng ngêi biõt vën dông c c tµi liöu µo t¹o còng nh tæ chøc c c kho µo t¹o nµy - lµ hõt søc cçn thiõt. Nh ng liöu c c c quan ban ngµnh cã liªn quan cã chþu m nhën thªm vai trß lµm gi ng viªn hay c quan µo t¹o kh«ng? ChÝnh nh ng c u hái nµy khëi nguån cho sù hîp t c gi a Dù n PTLNXH S«ng µ vµ hai trêng d¹y nghò t¹i hai tønh S n La vµ Lai Ch u vµo n m 1999. C hai trêng Òu bµy tá sù quan t m vµ nguyön väng îc céng t c cïng Dù n. ChÝnh

of 12 quyòn tønh còng ñng hé tých cùc cho viöc chó träng vµo µo t¹o cã hö thèng do ã sù h p t c víi c c trêng ang ngµy cµng ph t trión theo thêi gian. Còng vµo thêi ióm ã, bé phën µo t¹o cña Dù n îc Èy m¹nh víi sù tham gia cña hµng lo¹t chuyªn gia t vên trong vµ ngoµi níc. Cuèi cïng vµo n m 2000, mét chuyªn gia µo t¹o níc ngoµi Õn lµm viöc t¹i Dù n vµ gãp phçn t ng cêng mét c ch ng kó c c ho¹t éng ph t trión vµ x y dùng míi tµi liöu µo t¹o, b¾t Çu b»ng bé tµi liöu LËp KÕ ho¹ch ph t trión th«n b n (VDP). Trong pha tiõp theo cña Dù n, viöc chuyón giao nhiöm vô µo t¹o cho c c trêng d¹y nghò sï îc cñng cè bòn v ng h n. ThËt vëy, nh hëng cña c c dù n Çu t míi, c chýnh s ch còng nh nhu cçu cña tønh Òu rêt thuën lîi. Thªm vµo ã, trong khu«n khæ Ch ng tr nh Hç trî Ngµnh L m nghiöp, nhiòu dù n bµy tá mèi quan t m Æc biöt trong viöc t ng cêng c c ph ng thøc tiõp cën µo t¹o cã hö thèng. Chóng t«i tin tëng r»ng, víi µ ph t trión nµy, cßn rêt nhiòu iòu thó vþ n a ang chê ãn chóng ta ë phýa tríc. Träng t m c c ho¹t éng µo t¹o cña Dù n PTLNXH S«ng µ lµ g? Dù n PTLNXH S«ng µ ang ph t trión c c ph ng ph p luën cã sù tham gia cña ngêi d n nh: Quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng (QHSD - G GR), LËp KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n, Quy íc b o vö rõng (Q BVR), KÕ ho¹ch qu n lý rõng céng ång vµ Ph ng ph p khuyõn n«ng cã ngêi d n tham gia. µo t¹o îc thiõt kõ vµ tæ chøc Æc biöt nh»m hç trî p dùng c c ph ng ph p nµy trªn diön réng t¹i c c tønh. "X y dùng n ng lùc cho c c c quan ban ngµnh" "C c c quan ban ngµnh Þa ph ng" lµ nh ng c quan chuyªn m«n cêp tønh, huyön vµ x cã quan hö hîp t c víi Dù n nh c c c quan thuéc ngµnh n«ng nghiöp vµ ph t trión n«ng th«n, khuyõn n«ng, Þa chýnh, ph t trión l m nghiöp, kióm l m vµ c c trêng trung häc chuyªn nghiöp t¹i Mai S n vµ iön Biªn. X y dùng n ng lùc cho c c c quan ban ngµnh nµy lµ t ng cêng n ng lùc trong thùc hiön nhiöm vô cña c c c n bé trùc thuéc. ¹t îc iòu nµy lµ nhê hö thèng µo t¹o îc ph t trión Æc biöt Ó µo t¹o nh ng ph ng ph p luën cã ngêi d n tham gia nãi trªn. Réng h n n a, Ban qu n lý th«n b n, c c tæ chøc oµn thó quçn chóng nh Héi phô n hay Héi n«ng d n vµ c c Hîp t c x còng cã thó îc coi lµ nh ng tæ chøc cêp c së. X y dùng n ng lùc cho cêp nµy cã vai trß Æc biöt quan träng nh»m t ng cêng d n chñ vµ týnh lµm chñ trong viöc a ra c c quyõt Þnh, n ng lùc gi i quyõt c c vên Ò vµ ph t huy néi lùc. Klaus Kirchmann Chuyªn gia µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng C c thµnh tùu µo t¹o cña Dù n PTLNXH S«ng µ C c c quan Þa ph ng ãng vai trß lµ gi ng viªn Klaus Kirchmann Chuyªn gia µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng Trong giai o¹n ba (01/1999-12/2001), x y dùng n ng lùc cho c c c quan Þa ph ng îc chó träng h n trong hai giai o¹n tríc cña Dù n. Vµo nh ng n m Çu cña dù n (1995-1998), c c ph ng ph p lëp kõ ho¹ch cã ngêi d n tham gia nh Quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng vµ LËp kõ ho¹ch ph t trión kinh tõ x héi th«n b n... îc thö nghiöm trªn quy m«hñp. Ho¹t éng thö nghiöm nµy îc thùc hiön th«ng qua mèi quan hö hîp t c chæt chï víi c c c quan ban ngµnh chøc n ng cã liªn quan nh Chi côc Ph t trión L m nghiöp, Chi côc KiÓm l m, Së KÕ ho¹ch vµ Çu t vµ Së N«ng nghiöp vµ Ph t trión N«ng th«n. V vëy, mét sè lîng nhêt Þnh c n bé cña tønh îc n ng cao n ng lùc Ó thùc hiön c c ph ng ph p luën nµy. ViÖc µo t¹o thªm chø cçn thiõt trong diön hñp.

of 12 HiÖn t¹i, hai tønh S n La vµ Lai Ch u chýnh thøc phª duyöt mét sè ph ng ph p luën cña Dù n vµ nh ng c quan ban ngµnh cã liªn quan cã tr ch nhiöm më réng c c ph ng ph p luën nµy ë tønh. Do vëy, nhu cçu µo t¹o gia t ng mét c ch ng kó. Dù n kh«ng thó p øng îc nhu cçu tæ chøc µo t¹o nh tríc y do viöc më réng µo t¹o vît qu kh n ng cña Dù n. Thay vµo ã, c c c quan cña tønh cçn ph i m nhiöm nhiòu h n c c nhiöm vô µo t¹o. C c c n bé tiòm n ng cña c c së ban ngµnh cçn trang bþ nh ng kiõn thøc vµ n ng lùc cçn thiõt, c vò n ng lùc chuyªn m«n lén n ng lùc µo t¹o. KÕt qu lµ, trong giai o¹n nµy, Dù n ph t trión îc mét hö thèng µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) nh»m p øng nhu cçu ngµy cµng gia t ng vò mét éi ngò gi o viªn cã chêt lîng tèt. Häc viªn cña c c kho ToT nµy sau ã cã thó éc lëp øng ra tù tæ chøc c c kho µo t¹o tëp huên cho c n bé hiön trêng. C c kho µo t¹o îc tiªu chuèn ho tëp trung vµo c c kü n ng hç trî Trong giai o¹n ba nµy, Dù n tiõn hµnh îc h n 350 ho¹t éng µo t¹o víi trªn 5000 häc viªn tham gia. y cã thó nãi lµ mét thµnh tùu ng ghi nhën vµ còng îc oµn nh gi dù n nh gi cao (04/2001). Nh Ò cëp, c c ho¹t éng µo t¹o cã thó îc t¹m chia thµnh µo t¹o tëp huên kü thuët vò ph ng ph p thùc hiön vµ µo t¹o tióu gi o viªn (ToT). Ho¹t éng µo t¹o chñ chèt lµ tëp huên kü thuët cho c n bé hiön trêng cêp huyön, c n bé x vµ trëng b n. C c kho häc nµy îc thùc hiön theo yªu cçu th«ng qua c c c quan cã liªn quan. KÕt qu cña viöc µo t¹o theo Þnh híng lµ trªn 50% sè häc viªn øng dông îc c c chñ Ò µo t¹o vµo c«ng viöc cña m nh. C c kho µo t¹o còng ang tõng bíc îc tiªu chuèn ho cïng víi c c tµi liöu µo t¹o phï hîp îc so¹n th o. Thªm vµo ã, têt c c c kho µo t¹o îc tµi liöu ho rêt cèn thën th«ng qua c c b o c o cña gi o viªn vµ phiõu nh gi kho häc cña häc viªn. Bªn c¹nh néi dung vò kü thuët, kü n ng híng dén hç trî ãng mét vai trß quan träng trong c c kho µo t¹o. Do c c ph- ng ph p luën míi lu«n dùa trªn nguyªn lý vò sù tham gia vµ ph n chia lîi Ých, vai trß cña c n bé thùc Þa chuyón híng chñ yõu sang vai trß cña ngêi hç trî, híng dén. Sù thay æi nµy thó hiön râ ë c c c n bé l m nghiöp vµ kióm l m, nh ng ngêi mµ tríc y chø îc biõt Õn nh lµ c nh s t rõng chø kh«ng lµ c n bé hç trî kü thuët. Cïng víi Quy íc b o vö rõng cêp th«n b n vµ c c ho¹t éng cã ngêi d n tham gia kh c do c n bé kióm l m hç trî, sù hióu biõt lén nhau gi a c n bé vµ ngêi d n ngµy cµng t ng. ChÝnh iòu nµy mang l¹i mét mèi quan hö hîp t c mang týnh x y dùng vµ tých cùc. ång thêi, c c c n bé kióm l m lµ nh ng ngêi rêt n ng éng trong viöc thùc hiön c c ph ng ph p luën cã ngêi d n tham gia ë th«n b n. µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) Dù n PTLNXH S«ng µ tæ chøc îc 6 kho µo t¹o ToT cho 186 häc viªn vò c c ph ng ph p luën îc phª duyöt. Nh n chung, môc Ých tæ chøc c c kho häc ToT lµ Ó thùc hiön më réng c c ph ng ph p luën. C c c n bé cã n ng lùc - îc ph t hiön vµ sau ã, îc µo t¹o Ó trë thµnh gi o viªn cho c c líp tëp huên cêp huyön vµ x. C c c n bé nµy Òu ph i cã

of 12 ñ tr nh é vò chuyªn m«n còng nh n ng lùc vò gi ng d¹y. Tr nh é chuyªn m«n: Môc tiªu chýnh cña c c kho ToT lµ n ng cao tr nh é sö dông tµi liöu µo t¹o vµ híng dén thùc Þa cña häc viªn. TÊt c c c gi o viªn Òu cã kiõn thøc chuyªn m«n vò c c ph ng ph p luën còng nh kü n ng thùc hµnh trªn thùc Þa. HÇu hõt c c gi o viªn nµy Òu trùc tiõp tham gia vµo viöc ph t trión c c ph ng ph p luën, do vëy hä n¾m rêt ch¾c c c chi tiõt kü thuët. Tr nh é gi ng d¹y: èi víi c c kho ToT, tµi liöu µo t¹o îc x y dùng mét phçn dùa trªn c c híng dén kü thuët. Tµi liöu nµ bao gåm nh ng néi dung thiõt yõu mµ gi o viªn cçn p øng nh chuèn bþ ch ng tr nh µo t¹o, Ò c ng kho tëp huên, ph ng ph p gi ng d¹y cho ngêi lín, kü n ng dïng dông cô trùc quan vµ c ch ióu khión nhãm th o luën... Nh n chung, c c kho µo Òu gåm phçn thùc hµnh trong mét vµi ngµy t¹i b n Ó häc viªn îc µo t¹o thùc tõ vò kü n ng hç trî vµ kü n ng lµm viöc cã sù tham gia cña ngêi d n. Môc tiªu cña c c kho µo t¹o lµ h¹n chõ ë møc thêp nhêt viöc gi ng d¹y trªn líp. Thay vµo ã, c c ph ng thøc lµm viöc theo nhãm, éng n o, ãng vai... îc kõt hîp víi néi dung lý thuyõt cña kho häc. Tuy nhiªn, Ó cã îc c c gi o viªn cã n ng lùc cao th cßn cçn nhiòu thêi gian trong t ng lai. HiÖn nay, c c kho ToT kðo dµi 5 ngµy. NÕu chø tham gia vµo mét kho ToT th«i th kh«ng ñ Ó m b o n ng lùc cña gi o viªn. V vëy, c c kho ToT bæ sung lµ rêt cçn thiõt Ó khuyõn khých qu tr nh häc tëp vµ dçn dçn n ng cao n ng lùc cho gi o viªn. Do vëy, hö thèng µo t¹o ToT ang îc hoµn thiön n ng vµ cao híng Õn c c kho µo t¹o cã Þnh híng víi chêt lîng cao. Dù týnh, kho µo t¹o ToT sï cã 3 module, mçi module 5 ngµy häc vµ tiõn hµnh trong kho ng thêi gian lµ 6 th ng. µo t¹o trung häc chuyªn nghiöp vµ sù hîp t c gi a Trêng Trung häc Chuyªn nghiöp víi Dù n PTLNXH S«ng µ Bïi Lª Inh Chuyªn gia µo t¹o µo t¹o trung häc chuyªn nghiöp n»m trong hö thèng gi o dôc vµ µo t¹o do nhµ níc qu n lý. H nh thøc µo t¹o nµy ãng mét vai trß quan träng trong µo t¹o nguån nh n lùc cho x héi. HiÖn nay, ViÖt Nam cã 276 trêng trung häc chuyªn nghiöp hµng n m µo t¹o h n 200.000 c n bé cã tr nh é trung häc chuyªn nghiöp trªn c c lünh vùc kh c nhau. Nh»m p øng nhu cçu thùc tõ cña x héi vµ øng v ng trong c chõ thþ trêng, c c trêng trung häc d¹y nghò díi sù chø ¹o cña bé, ngµnh, Þa ph ng tiõn hµnh nghiªn cøu, æi míi môc tiªu µo t¹o theo híng ph t trión con ngêi toµn diön, ång thêi c i tiõn néi dung, thùc hiön a d¹ng ho, x héi ho c c lo¹i h nh µo t¹o Ó x y dùng éi ngò gi o viªn vµ n ng cao chêt lîng µo t¹o. C c trêng trung häc d¹y nghò kh«ng chø n ng cao néi dung µo t¹o mµ cßn chuyªn s u ho c c µo t¹o i kìm víi viöc cung cêp thªm c c chuyªn gia gi ng d¹y phï hîp h n còng nh Çu t vµo c së h¹ tçng. Do vëy, chêt lîng vµ kõt qu µo t¹o ang dçn dçn îc n ng cao. Hai tønh S n La vµ Lai Ch u lµ hai tønh thuéc miòn T y B¾c ViÖt Nam cã nòn s n xuêt n«ng - l m nghiöp ãng vai trß then chèt v vëy viöc µo t¹o nguån nh n lùc phôc vô n«ng l m nghiöp cã mét ý nghüa Æc biöt quan träng. µo t¹o c n bé bao gåm µo t¹o d¹y nghò cho c n bé míi vµ µo t¹o ng¾n h¹n cho c c c n bé hµnh chýnh hiön ang lµm viöc cho c c c quan cña tønh. ChÝnh v vëy, ngay sau khi chiõn th¾ng iön Biªn Phñ, trêng Trung cêp N«ng nghiöp T y B¾c îc thµnh lëp (nay lµ Trêng Trung häc n«ng - l m nghiöp d¹y nghò S n La) µo t¹o îc hµng chôc ngh n c n bé cho vïng T y B¾c ViÖt Nam vµ níc b¹n Lµo. Sau nµy do týnh cêp b ch cña c«ng t c µo t¹o nªn trêng trung häc N«ng nghiöp thø hai îc thµnh lëp t¹i iön Biªn tønh Lai Ch u (nay lµ trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn). HiÖn nay, hai trêng ang µo t¹o c n bé trung cêp víi c c chuyªn ngµnh: ch n nu«i - thó y, l m sinh, qu n lý kinh tõ, kõ to n, trång trät, qu n lý Êt ai... Ngoµi ra, hai trêng cßn

of 12 tiõn hµnh liªn kõt më c c líp ¹i häc t¹i chøc vµ båi dìng chuyªn Ò ngay t¹i trêng. Mét sè lîng lín häc viªn sau khi hoµn thµnh kho häc trë vò c«ng t c t¹i c c x vµ c c hîp t c x trong tønh nhµ. Dù n S«ng µ víi môc tiªu cô thó lµ hç trî c c c quan ban ngµnh cña tønh phæ biõn c c ph ng ph p luën nh LËp KÕ ho¹ch ph t trión th«n b n, Giao Êt giao rõng, L m nghiöp céng ång, KhuyÕn n«ng... nh»m x y dùng nguån nh n lùc Ó hç trî ph t trión dµi h¹n ë tønh, huyön, x vµ b n. Ó ¹t îc môc Ých nµy, Dù n nhën thêy cçn më réng µo t¹o ång thêi hîp t c víi c c trêng trung häc chuyªn nghiöp vò n«ng l m nghiöp. Do vëy, tõ nh ng n m 1998, Dù n S«ng µ Æc biöt quan t m tíi viöc më réng c c ph ng ph p luën cña m nh th«ng qua quan hö hîp t c víi trêng trung häc d¹y nghò. C c trêng trung häc d¹y nghò còng cã mãi liªn hö chæt chï víi c c c quan ban ng nh cã liªn quan cña tønh trong c c lünh vùc n«ng nghiöp, l m nghiöp vµ Þa chýnh. Gi o viªn cña trêng tham dù vµo c c kho µo t¹o kü thuët hoæc c c kho µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) dµnh cho c n bé kü thuët. Cã thó nãi, thµnh c«ng Çu tiªn thu îc trong mèi quan hö hîp t c gi a trêng Trung häc d¹y nghò vµ Dù n la viöc héi nhëp c c yõu tè cña L m nghiöp Céng ång, ph n tých kinh tõ hé gia nh vµ lëp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n vµo ch- ng tr nh µo t¹o cña nhµ trêng. Tuy nhiªn, vén cßn mét sè bíc cçn ph i tiõn hµnh tríc m¾t nh»m m b o chêt lîng µo t¹o còng nh týnh bòn v ng l u dµi cho viöc héi nhëp hö thèng µo t¹o cña Dù n vµo c c trêng d¹y nghò. Bªn c¹nh ch ng tr nh µo t¹o chýnh thøc îc c i tiõn cña trêng d¹y nghò, h nh thøc µo t¹o ng¾n h¹n vò kü thuët theo Þnh híng nhu cçu nªn trë thµnh mét ho¹t éng cña c c trêng trung häc d¹y nghò. Thµnh c«ng Çu tiªn trong viöc chuyón giao tr ch nhiöm µo t¹o cña Dù n cho c c trêng d¹y nghò lµ viöc cïng hîp t c tiõn hµnh 13 kho µo t¹o vò KÕ ho¹ch ph t trión th«n b n cho Dù n Ph t trión N«ng th«n miòn nói S n La - Lai Ch u míi îc thµnh lëp cña EU. Dù n hç trî c c trêng trung häc d¹y nghò qu n lý c c kho µo t¹o, ph n bæ c c gi o viªn phï hîp, qu n lý c c c«ng viöc thùc Þa, chuèn bþ c c sè liöu vµ c c b o c o thùc thi ng¾n. Quan hö hîp t c cña trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn víi dù n S«ng µ Phan Thanh Dòng, Gi o viªn trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn Lai Ch u lµ mét tønh miòn nói phýa B¾c ViÖt Nam víi 23 d n téc thióu sè anh em. MÆc dï lµ mét tønh giµu tiòm n ng vò Êt ai vµ nguån rõng, ngêi d n ë y l¹i sèng trong iòu kiön nghìo ãi. C c iòu kiön vò gi o dôc thêp vµ tû lö mï ch cao. Ó ph t trión n«ng l m nghiöp, c së h¹ tçng, n ng cao hö thèng gi o dôc vµ c i thiön iòu kiön sèng cña ngêi d n, tønh Lai Ch u cã chýnh s ch më cöa èi víi c c hîp t c vµ Çu t tõ bªn ngoµi. Sau khi îc UBND tønh cho phðp, Trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn céng t c chæt chï vµ hiöu qu víi Dù n PTLNXH S«ng µ. Mèi quan hö hîp t c nµy thu îc nh ng kõt qu tèt Ñp. Cã thó nãi, trêng trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn cã c së tèt Ó hoµ hîp víi c c ph ng ph p luën cã ngêi d n tham gia cña Dù n S«ng µ còng nh víi c c ph ng ph p µo t¹o tióu gi o viªn (ToT). HiÖn nay, nhµ trêng ký kõt hai hîp ång hîp t c víi dù n S«ng µ Ó tæ chøc µo t¹o vµ qu n lý thùc hiön kõ ho¹ch Ph t trión Th«n b n, tríc tiªn lµ ë 72 th«n b n thuéc 3 huyön vµ sau ã lµ trªn 220 b n thuéc 7 huyön thþ. Chóng t«i tin tëng r»ng mèi quan hö hîp t c gi a Dù n S«ng µ vµ nhµ trêng sï ngµy cµng chæt chï vµ mang l¹i nhiòu nh hëng tých cùc cho nhµ trêng. µo t¹o l m nghiöp céng ång - híng tíi mét mèi quan hö tèt h n gi a c c c n bé l m nghiöp nhµ níc vµ ngêi d n ë th«n b n Ts. Ulrich Apel

of 12 Chuyªn gia L m nghiöp Céng ång N m 2000, µo t¹o l m nghiöp céng ång cña Dù n PTLNXH S«ng µ híng träng t m vµo µo t¹o c n bé kióm l m cêp huyön vò ph ng ph p x y dùng c c quy íc b o vö vµ ph t trión rõng cêp th«n b n. Víi ph ng ph p luën nµy, c c c n bé kióm l m cã vai trß lµ c n bé híng dén hç trî d n b n x y dùng Quy íc B o vö rõng cña m nh. Ph ng ph p luën nµy - îc tønh S n La phª duyöt (theo quyõt Þnh sè 1495 Q -UB) lµ ph ng ph p luën chýnh thøc Ó thùc hiön th«ng t 56 cña Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión N«ng th«n vò x y dùng c c quy íc b o vö vµ ph t trión rõng cêp th«n b n. µo t¹o lµ u tiªn hµng Çu cña viöc thùc hiön ph ng ph p luën nµy. Mét tæ c«ng t c do Dù hç trî vµ mét chuyªn gia µo t¹o îc mêi tõ Trung t m µo t¹o L m nghiöp Céng ång vïng t¹i Th i Lan (RECOF-TC) ph t trión tµi liöu híng dén µo t¹o vµ híng dén thùc Þa cho c n bé kióm l m khi tiõn hµnh thùc thi. Híng dén µo t¹o cung cêp chi tiõt c c bíc thùc hiön mét kho häc vµ thùc hµnh t¹i thùc Þa. Ch ng tr nh µo t¹o bao gåm mét kho µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) 5 ngµy Ó lµm quen víi tµi liöu híng dén, víi nguyªn t¾c häc cña ngêi lín vµ víi kü n ng hç trî híng dén. Kho ToT còng bao gåm c chñ Ò lëp kõ ho¹ch, tæ chøc vµ nh gi mét kho häc. Sau ToT, c c kho µo t¹o cêp huyön gåm 4 ngµy îc tæ chøc t¹i têt c 9 huyön cña tønh S n La víi sù tham gia cña 129 c n bé kióm l m Õn tõ c c H¹t kióm l m. ViÖc µo t¹o c c c n bé kióm l m nhên m¹nh vµo viöc thùc hµnh ngoµi thùc Þa vµ kü n ng híng dén hç trî. Trong khu«n khæ cña kho häc, mçi thµnh viªn còng lëp mét kõ ho¹ch thùc hiön viöc x y dùng quy íc b o vö vµ ph t trión rõng cho x m nh phô tr ch. Cho Õn nay, c c c n bé kióm l m híng dén 400 th«n b n trong tæng céng 3000 th«n b n t¹i S n La x y dùng quy íc cña b n m nh. Con sè nµy chø thó hiön îc kõt qu µo t¹o mang týnh chêt Þnh lîng. nh hëng cña c c quy íc Õn t nh tr¹ng b o vö rõng chø cã thó îc nh gi sau kho ng 3-5 n m. Tuy nhiªn, nh hëng Çu tiªn cña viöc µo t¹o lµ mèi quan hö gi a c n bé kióm l m vµ d n b n îc c i thiön. C n bé kióm l m cã vai trß míi lµ c n bé híng dén gióp x y dùng sù tin tëng vµ hióu biõt lén nhau gi a c n bé nhµ níc chþu tr ch nhiöm b o vö rõng vµ ngêi d n, nh ng ngêi mµ cuéc sèng hµng ngµy chñ yõu nhê vµo tµi nguyªn rõng. Khi x y dùng quy íc trong b n, c n bé kióm l m híng dén bµ con th o luën, khuyõn khých phô n vµ ngêi lín tuæi ãng gãp ý kiõn, hç trî h nh nh ho néi dung th o luën vµ tr lêi th¾c m¾c cã liªn quan Õn khung ph p lý. Ngîc l¹i, d n b n t«n träng c n bé kióm l m, nh ng ngêi ang trùc tiõp quan t m vµ tham gia vµo bµn b¹c hoµn c nh cô thó cña hä chø kh«ng cßn b¾t hä tuên theo nh ng quy Þnh mang týnh chêt b¾t buéc. Ò cã îc chuyón biõn tõ c hai phýa, ßi hái ph i cã mét lîng thêi gian thých hîp. Híng dén, hç trî còng lµ mét kü n ng mµ kh«ng thó chø häc qua mét kho µo t¹o lµ cã îc. Tuy nhiªn, khi lµm viöc cïng víi céng ång d n c Þa ph ng, c ch tiõp cën nµy ch¾c ch½n sï dén tíi mét mèi quan hö tèt Ñp h n gi a c c c n bé l m nghiöp nhµ níc vµ nh n d n trong viöc cïng nhau b o vö vµ ph t trión lîi Ých cña rõng. Trêng Qu n lý rõng cña n«ng d n Ts. Bjorn Wode Chuyªn gia L m nghiöp Céng ång ë vïng dù n S«ng µ, Êt rõng îc ph n lo¹i chñ yõu lµ rõng phßng hé vµ do vëy rêt khã cã thó ¹t îc viöc qu n lý rõng Ó thu îc lîi nhuën. Qu n lý rõng mét c ch phï hîp rêt cçn thiõt Ó b o vö nguån lîi tù nhiªn cïng víi c c chøc n ng sinh th i quan träng cña nã. "Trêng qu n lý rõng cña n«ng d n" (FFMS) lµ mét c ch tiõp cën µo t¹o cã sù tham gia cña ngêi d n nh»m t ng cêng n ng lùc cña nhãm hé n«ng d n trong viöc gi i quyõt nhiöm vô nµy. Qu n lý rõng cã sù tham gia cña ngêi d n tëp trung vµo t ng cêng kh n ng qu n lý b»ng c ch giao nhiòu quyòn h n cho céng ång Þa ph ng èi víi nh ng nguån rõng îc chuyón giao cho n«ng d n. ChuyÓn giao quyòn cho ngêi sö dông gióp t ng quyòn së h u vµ týnh éc lëp trong viöc ra quyõt Þnh. KÕt qu lµ n ng lùc cña ngêi sö dông rõng îc t ng c- êng. iòu nµy cã thó ¹t îc b»ng c ch p dông tých cùc ph ng ph p qu n lý rõng víi céng ång Þa ph ng. Dù n PTLNXH S«ng µ hîp t c víi Trung t m µo t¹o l m nghiöp céng ång vïng t¹i Th i Lan (RECOFTC) tæ chøc kho häc 10 ngµy vò qu n lý rõng céng ång nh»m n ng cao n ng lùc cña ngêi sö dông rõng. Cã 14 c n bé tõ c c dù n kh c nhau tham gia vµo kho häc nµy. Sù tham gia cña c n bé tõ nhiòu vïng kh c nhau m b o lµ c ch tiõp cën mêi vò Trêng

of 12 Qu n lý rõng cña n«ng d n phï hîp víi m«i trêng sinh th i - x héi kh c nhau trong bèi c nh l m nghiöp céng ång cña ViÖt Nam. Kho µo t¹o bao gåm: (i) µo t¹o cho häc viªn theo ph ng ph p gi o dôc kh«ng chýnh qui cho ngêi lín, c c kü thuët vµ kü n ng hç trî vµ (ii) trión khai c ch tiõp cën cña trêng qu n lý rõng cho n«ng d n t¹i 2 b n thuéc huyön Yªn Ch u, tønh S n La. Môc tiªu chýnh cña c ch tiõp cën nµy lµ sù can thiöp trùc tiõp cña ngêi d n trong qu tr nh "häc th«ng qua lµm" èi víi nh ng gi i ph p qu n lý rõng c i tiõn. Kho häc cho hä mét gi i ph p Ó x c Þnh nh ng lîi Ých häc hái vµ gi i ph p cã thó mµ ngêi d n muèn thö nghiöm trªn ång ruéng. B»ng viöc n ng cao sù tù tin cña ngêi sö dông rõng vò kh n ng gi m s t thö nghiöm cña hä, ngêi n«ng d n cã thó a ra nh ng quyõt Þnh qu n lý óng ¾n. T¹i huyön Yªn Ch u, n«ng d n quyõt Þnh thö nghiöm hai gi i ph p l m sinh èi víi qu n lý c i tiõn rõng tre, nøa trong th«n b n cña hä. ë mét ióm thö nghiöm, nh ng th n c y chõt, bönh tët, cong queo bþ c¾t bá. ióm thö nghiöm thø hai p dông biön ph p èt löa Ó thö nghiöm t c éng cña biön ph p nµy èi víi kh n ng t i t¹o vµ s n xuêt m ng tre. Nhãm häc tëp cña n«ng d n thêng xuyªn gæp gì t¹i ióm thö nghiöm Ó quan s t vµ th o luën vò kõt qu cña èi víi biön ph p thö nghiöm kh c nhau nµy èi víi sè lîng vµ chêt lîng cña tre vµ m ng tre. Vµo cuèi thö nghiöm, nhãm sï p dông ph ng ph p nh gi cã sù tham gia nh»m t m ra nh ng thay æi vò mæt kiõn thøc vµ kü n ng qu n lý tríc vµ sau kho häc. Cã thó nãi, thùc hµnh lµ mét céng cô thých hîp cho ngêi d n vµ c n bé khuyõn l m trong viöc t m ra nh ng gi i ph p qu n lý rõng. C u chuyön vò mét líp tëp huên VDP cho phô n Hm«ng ë Tña Chïa. NguyÔn ThÞ NguyÖt Minh C n bé vò giíi SÏ kh«ng bao giê t«i quªn îc nh ng bµi h t Çy chêt du môc mµ nh ng ngêi phô n H'm«ng ë Tña Chïa h«m ã h t cho chóng t«i nghe trong phßng kh ch chët chéi cña héi phô n huyön. Nh ng bµi ca vò t nh yªu dang dë vµ nh ng cæp t nh nh n au khæ thêi xa xa khiõn chóng t«i xých l¹i gçn nhau h n. T«i vén cßn nhí m nh xóc éng nh thõ nµo khi hä thæ lé víi chóng t«i vò nh ng nçi nhäc nh»n thêng nhët, nh ng kh t khao t nh yªu vµ gia nh mét c ch tho i m i vµ cëi më mµ tríc ã t«i cha thêy bao giê. Nh ng ngêi phô n nµy lµ thµnh viªn trong mét khãa tëp huên LËp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n cña Dù n S«ng µ mµ chóng t«i lµ gi ng viªn. Tèi h«m ã, chóng t«i võa tr i qua ngµy tëp huên Çu tiªn. TÊt c chóng t«i Òu c m thêy vui vµ hµi lßng víi kõt qu cña ngµy h«m ã.

of 12 ît tëp huên nµy îc tæ chøc riªng cho phô n, chñ yõu lµ ngêi H'm«ng, cã sù kõt hîp gi a vên Ò giíi vµ giíi thiöu vò ph ng ph p luën LËp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n cã sù tham gia cña ngêi d n. cã nhiòu khãa tëp huên VDP îc tæ chøc song y lµ lçn Çu tiªn phô n îc tëp huên riªng vµ v thõ chóng t«i rêt lo. Thø nhêt, rêt nhiòu ngêi kh«ng nãi îc tiõng Kinh. Nh ng ngêi nãi îc th còng kh«ng thó hióu hõt îc nh ng g mµ gi ng viªn muèn trao æi. Mµ chóng t«i th kh«ng thó nãi îc tiõng H m«ng, cã ch ng chø lµ hai ba c u chµo vµ "Tsi pau", tøc lµ "kh«ng biõt". Lµm thõ nµo chóng t«i cã thó truyòn ¹t vµ trao æi víi hä? Thø hai, phçn lín nh ng ngêi phô n nµy míi häc hõt líp hai hoæc míi îc häc phæ cëp. Lµm thõ nµo chóng t«i cã thó nãi chuyön víi hä vò nh ng ý tëng lëp kõ ho¹ch cã sù tham gia cña ngêi d n vµ c c quy tr nh kõ ho¹ch? LiÖu hä cã quan t m g tíi KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n hay kh«ng khi Çu t¾t mæt tèi víi c«ng viöc ruéng n ng vµ viöc nhµ? Vµ råi, liöu hä cã cã thó Õn îc Ó dù tëp huên hay kh«ng?... Hãa ra c u tr lêi cho nh ng nçi b n kho n trªn còng kh«ng ph i lµ khã: chø cçn phèi hîp nh ng g cã ë Þa ph ng. Tríc hõt, chóng t«i Æt vên Ò víi huyön héi phô n Tña Chïa. Hä hëng øng rêt nhiöt t nh vµ ång ý m nhën kh u tæ chøc cho khãa tëp huên. Chóng t«i còng t m îc mét ngêi phiªn dþch tiõng H'm«ng lµ c n bé cña huyön héi. ChÞ lµ mét ngêi H'm«ng lµm viöc l u n m vµ rêt giái giao tiõp. Gi ng viªn chýnh cho khãa häc lµ mét c n bé n cña Tr¹m khuyõn n«ng huyön Tña Chïa. Chóng t«i îc biõt cã mét ngêi cã hoa tay vï tranh hiön ang lµm viöc trong tr¹m KhuyÕn n«ng vµ nhê ngêi nµy vï mét lo¹t nh ng bøc tranh n gi n theo chñ Ò cña líp häc. Nh ng bøc tranh võa phong phó, võa Ëm chêt H'm«ng nµy chøng tá cã hiöu qu rêt cao trong khãa häc. ã lµ nh ng g chóng t«i chuèn bþ cho ît tëp huên. TÊt c nh ng viöc ã Òu tèn thêi gian vµ c«ng søc song thùc sù em l¹i kõt qu tèt. Do y lµ lçn Çu tiªn nh ng ngêi phô n nµy îc tham gia tëp huên, chóng t«i kh«ng mong lµ hä cã thó thµnh th¹o sau hai ngµy. Nhng qu lµ ng mõng khi thêy hä th o luën s«i næi vò nh ng vên Ò kõ ho¹ch, ghi chðp cèn thën (mæc dï rêt vêt v ) vµ lªn tr nh bµy tríc têt c mäi ngêi. Bªn c¹nh ã, hä rêt "mª" ngêi phiªn dþch mµ chóng t«i t m îc. TiÕng H'm«ng lµm cho hä tù tin h n vµ rêt thých thó víi nh ng bøc tranh. Hä rêt cëi më vµ kh«ng ng¹i ngïng nhiòu khi ph t bióu. Hä øng lªn tham gia ý kiõn vµ th o luën h ng h i vò nh ng vên Ò nªu lªn vµ c ch lëp mét b n kõ ho¹ch ph t trión cho b n m nh. Nh ng trß ch i vµ c c bµi h t khiõn cho líp häc thªm phçn vui nhén, tho i m i. Hãa ra, nh ng ngêi phô n nhiòu khi cã thó lëp kõ ho¹ch tèt h n c mét sè l nh ¹o b n lµ nam giíi mµ chóng t«i mêi Õn Ó lµm quan s t viªn. Hai ngµy tëp huên cña khãa thø nhêt tr«i qua nhanh chãng. Vµo buæi cuèi cïng, mét ngêi phô n H'm«ng øng lªn ph t bióu. ChÞ nãi b y giê Çu chþ s ng trng nh cã mét bãng iön cao thõ soi s ng sau khi îc tëp huên. ChÞ nãi cã h i qu lêi song chþ lµm cho chóng t«i rêt vui v biõt r»ng m nh cã c ch lµm óng Ó vît qua îc nh ng bøc têng ng n c ch vò ng«n ng vµ v n hãa. y kh«ng ph i lµ c«ng viöc ngµy mét ngµy hai cã thó lµm îc. Sù tham gia cña ngêi d n ë c së, vµ nghö thuët µo t¹o b»ng kü n ng híng dén hç trî Klaus Kirchmann Chuyªn gia µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng Bªn c¹nh céi nguån truyòn thèng cña v n ho, îc tæ chøc theo mét tr nh tù tõ trªn xuèng rêt râ rµng, ChÝnh phñ ang më ra c héi cho ngêi d n th«n b n tham gia vµo c c ho¹t éng Ó ¹t îc môc tiªu Ò ra trong quy chõ d n chñ. Th ng 5 n m 1998, sù ra êi cña NghÞ Þnh sè 29 nh dêu mét bíc quan träng vò mæt ph p lý cña quy chõ d n chñ ë cêp x mµ îc biõt Õn díi c i tªn "NghÞ Þnh d n chñ c së". Nhng p dông nghþ Þnh nµy nh thõ nµo trong iòu kiön Þa ph ng vµ nhu cçu cña ngêi d n? Lµm thõ nµo Ó a nh ng ý tëng nµy vµo thñ tôc thùc hiön c c ho¹t éng hµnh chýnh vµ kü thuët hiön thêi? Lµm thõ nµo Ó ph t huy îc d n chñ c së trong n ng lùc c n bé? C u tr lêi n gi n lµ: B»ng c ch x y dùng n ng lùc cho c n bé. Tuy vëy, Ó thùc hiön c u tr lêi nµy l¹i ßi hái c mét qu ng thêi gian dµi. Th«ng thêng, c c c n bé kü thuët thêng quan niöm r»ng, ngêi d n ë c së cã tr nh é thêp. B¹n sï thêng nghe thêy nhën xðt lµ "hä ch¼ng îc häc hµnh g, hä ch¼ng hióu g u". V vëy, nh mét thãi quen, c n bé thêng cã xu híng "d¹y" ngêi d n ë c së vò nh ng g mµ hä nghü. Ph ng ph p p Æt tõ trªn xuèng nh vëy b m rô tõ rêt l u trong suy nghü cña rêt

of 12 nhiòu ngêi vµ v thõ cçn ph i cã thêi gian vµ nh ng nç lùc riªng Ó ¹t îc nh ng thay æi theo híng häc tëp vµ µo t¹o cã ngêi d n thùc sù tham gia. ThËm chý c ngêi d n ë c së còng thêng "Èn" sau vá bäc lµ kh«ng îc häc, khiõn cho c n bé kü thuët cµng muèn p dông ph ng ph p µo t¹o p Æt tõ trªn xuèng. Thªm n a, kinh phý cho gi o dôc vµ µo t¹o t¹i n«ng th«n ViÖt nam cßn t ng èi thêp, cë së vët chêt trang thiõt bþ cho gi ng d¹y thiõu vµ xuèng cêp, chi tr l ng cho gi o viªn cßn thêp. Tuy nhiªn, ngêi d n c së vén cã rêt nhiòu kiõn thøc, nh ng kiõn thøc mµ cã khi tù b n th n hä còng kh«ng nhën biõt îc. ã lµ nh ng kiõn thøc b n Þa vµ mét "kho tµng" kinh nghiöm thùc tiôn. Trong mét kho µo t¹o tëp huên vò LËp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n cho c n bé x vµ trëng b n, häc viªn thêng tá ra ngçn ng¹i, hä cha biõt lµ hä sï ph i ãng gãp nh ng g vµo trong nh ng b ng bióu phóc t¹p vµ kh c l¹ îc gäi lµ "kõ ho¹ch hµng n m" hay "kõ ho¹ch 5 n m" ã. Gi ng viªn cã thó a ra vý dô vµ híng dén thùc hiön c«ng cô PRA vò "LÞch sö th«n b n". Trong khi thùc hµnh bµi tëp, c c thµnh viªn th o luën vò sù kiön cã c n lò khñng khiõp x y ra mêy n m tríc. Vµ hä cã thó liªn hö Õn sù xuèng cêp cña khu vôc rõng Çu nguån Ó gi níc mçi khi ma to. Ph n tých cho thêy, râ rµng, viöc x m ph¹m nh ng vïng xung yõu sï dén Õn sù suy gi m chøc n ng cña rõng vµ gi i ph p m b o chèng lò l u dµi lµ chó träng b o vö rõng Çu nguån. y kh«ng ph i lµ vý dô Ó minh ho¹ nh ng ph t hiön vò mæt sinh th i mµ quan träng h n lµ liªn quan Õn "tiõn tr nh th o gì gi i quyõt vên Ò" cña thµnh viªn tham gia, nh ng g hä cã thó tù ph t hiön îc trong khi tham gia, còng nh èi víi ngêi d n vµ hä cã thó tù thëng cho m nh mét trµng ph o tay éng viªn cho b n th n Cã thó nh ng iòu nªu trong bµi viõt nµy cã thó lµ nh ng kh i niöm x héi kh«ng phæ biõn nh ng l¹i dén Õn nh ng thay æi ng kó t¹i vïng n«ng th«n ViÖt Nam. VÝ dô kó trªn chø ra: víi nh ng kü n ng híng dén hç trî óng ¾n, c n bé hiön trêng cã thó khuyõn khých ngêi d n ph t huy kh n ng vµ kinh nghiöm cña hä. Mét iòu râ rµng lµ nh ng g n«ng d n cã thó ãng gãp lµ rêt quan träng trong sù nghiöp x y dùng vµ ph t trión n«ng th«n. Mét c n bé híng dén giái cçn biõt iòu ã vµ hä cçn biõt lµm thõ nµo Ó ph t huy tiòm n ng néi lùc quý gi nµy. y lµ mét c u tr lêi cho c u hái lµm thõ nµo Ó chuyón t i vµ thùc hiön nh ng chýnh s ch tõ Trung ng Õn Þa ph- ng. Híng dén, hç trî lµ g? Híng dén hç trî ë y cã thó îc hióu nh mét tiõn tr nh c«ng viöc, trong ã c n bé híng dén cè g¾ng éng viªn, hç trî vµ t¹o iòu kiön cho ngêi d n c së tham gia thùc hiön nh ng ho¹t éng phï hîp gióp cho hä gi i quyõt, th o gì c c vên Ò cña hä vµ gióp hä tù hoµn thµnh tõng c«ng viöc cô thó. Qua ã, ngêi d n cã îc kinh nghiöm trong viöc th o gì c c vên Ò vµ t m ra gi i ph p gi i quyõt c c vên Ò gæp ph i. Tõ ã, hä cã thªm nhiöt t nh vµ Þnh híng cho c c ho¹t éng Ó gi i quyõt vén Ò. iòu nµy bæ sung thªm n ng lùc, ý tëng vµ nguån cho hä thùc hiön c«ng viöc. Mèi quan hö gi a c n bé híng dén hç trî vµ d n b n ph i îc x y dùng trªn c së tin cëy vµ t«n träng lén nhau, trong ã ngêi c n bé híng dén quan t m Õn quyòn lîi cña ngêi d n. QuyÒn tù quyõt Þnh vµ tù chþu tr ch nhiöm cña ngêi d n ph i îc b o m hoµn toµn bëi v chþnh hä lµ nh ng ngêi chþu tr ch nhiöm vò nh ng thµnh qu cña quyõt Þnh vµ ho¹t éng cña hä. X y dùng nhãm së thých nu«i ong ë huyön Tña chïa - mét vý dô vò ho¹t éng khuyõn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n Æng ThÞ Hång Tr¹m KhuyÕn n«ng Tña Chïa Tña chña lµ mét huyön vïng cao tønh Lai ch u, n i nói non trïng iöp víi nh ng loµi hoa rõng quý rêt thých hîp cho nghò nu«i ong. NghÒ nu«i ong truyòn thèng cña ngêi Th i vµ ngêi Hm«ng ë y cã tõ bao giê kh«ng ai biõt, chø biõt r»ng îc truyòn tõ êi nµy qua êi kh c. Tuy nhiªn, do tr nh é kü thuët cßn thêp nªn hiöu qu kinh tõ cña nghò nu«i ong

of 12 truyòn thèng kh«ng cao. Bªn c¹nh ã, y còng chø lµ mét ho¹t éng s n xuêt mang týnh "tù ph t" riªng lî cña mét vµi hé gia nh víi mét vµi tæ ong lî tî. N m 1995, khi Dù n PTLNXH S«ng µ hç trî ngêi d n x y dùng kõ ho¹ch ph t trión th«n b n, mét c u hái îc c c hé n«ng d n bµn b¹c rêt s«i næi lµ "lµm g Ó t ng thªm thu nhëp" vµ "nu«i ong" lµ mét "lèi tho t". Ngêi d n m¹nh d¹n Ò nghþ Dù n hç trî hä kü thuët nu«i ong tiõn tiõn Ò lµm sao gi îc µn ong kh«ng bay mêt trong mïa khan hiõm hoa, c ch phßng bönh cho ong. Dù n mêi Trung t m ong Trung ng tëp huên nh ng kho häc Çu tiªn cho n«ng d n Tña Chïa. ång thêi, mét c n bé khuyõn n«ng huyön vµ mét n«ng d n cã kinh nghiöm nu«i ong îc cö vò Hµ Néi tëp huên trong 6 tuçn Ó lµm "c n bé nguån". Trong suèt 4 n m, Dù n cïng víi Tr¹m khuyõn n«ng huyön Tña Chïa tiõn hµnh tëp huên 19 kho tëp huên vò kü thuët nu«i ong. 15 nhãm së thých nu«i ong îc thµnh lëp trong nh ng n m qua. Sè thïng ong t ng nhanh tõ 60 thïng n m 1996 lªn 420 thïng vµo n m 2000 víi tæng sè lîng mët ong lµ 4,4 tên. C n bé khuyõn n«ng p dông ph ng ph p võa häc võa lµm, kõt hîp víi nh ng cuéc trao æi cëi më víi n«ng d n vò nh ng khã kh n mµ hä thêng gæp trong nu«i ong Ó t m ra gi i ph p kü thuët gióp hä. Song song víi nh ng viöc tëp huên nh ng kü thuët míi, c n bé khuyõn n«ng còng khuyõn khých ngêi d n tù ph t trión nu«i ong theo c ch riªng cña hä. C n bé khuyõn n«ng gióp nh ng ngêi nu«i ong t m Õn nhau Ó trao æi th«ng tin, kiõn thøc vµ kinh nghiöm. ã chýnh lµ lý do Ó thµnh lëp nh ng nhãm së thých nu«i ong ë huyön Tña chïa. Nhãm së thých nu«i ong lµ lo¹i h nh nhãm së thých Çu tiªn vò c c ho¹t éng n«ng nghiöp îc thµnh lëp ë Tña Chïa. Kh i niöm vò nhãm së thých lµ kh i niöm rêt míi mî, Æc biöt l¹i cµng l¹ lém víi ngêi H'm«ng. C n bé khuyõn n«ng gi i thých rêt n gi n vò nhãm së thých cho ngêi Hm«ng " ã lµ nh ng ngêi cã cïng së thých, muèn trao æi kinh nghiöm vµ gióp ì nhau cïng nu«i ong". Víi sù trî gióp cña c n bé khuyõn n«ng nh ng nhãm së thých thêng gæp gì, th o luën vò kü thuët nu«i ong vµ x y dùng kõ ho¹ch hµnh éng cña nhãm. Sau mét thêi gian ho¹t éng c c thµnh viªn cña nhãm Òu nhën ra r»ng kiõn thøc nu«i ong c u hä n ng lªn rêt nhiòu. Tõ n m 1999, Tæ chøc T nh nguyön SNV cña Hµ Lan còng cung cêp nh ng híng dén cçn thiõt cho ho¹t éng cña nhãm së thých. KÕt qu mêy n m qua chøng tá r»ng nhãm së thých víi sù trî gióp tých cùc cña c c c n bé khuyõn n«ng huyön lµ mét ph ng thøc ho¹t éng hiöu qu nhêt Ó truyòn giao vµ më réng c c ho¹t éng n«ng nghiöp. Uû Ban Nh n D n huyön Tña Chïa nh gi rêt cao ho¹t éng cña c c nhãm së thých nu«i ong. Hy väng r»ng trong t ng lai tíi, ph ng ph p tëp huên kü thuët kõt hîp víi thùc hµnh ngay t¹i nhãm së thých sï îc p dông réng r i h n cho c c ho¹t éng khuyõn n«ng kh«ng nh ng chø ë Tïa chïa mµ cßn ë c c huyön kh c cña tønh Lai Ch u. Tranh vï phôc vô tëp huên nu«i ong ë Tña Chïa (do SNV gióp ì C c ho¹t éng chýnh trong n m 2000: Sau khi UBND hai tønh phª chuèn ph ng ph p luën vò QHSD - G GR vµo n m 1999, UBND tønh còng phª duyöt viöc cung cêp ng n s ch cho ho¹t éng thùc thi. 400 c n bé îc µo t¹o vò ph ng ph p luën nµy vµ hai tønh p dông ph ng ph p luën nµy trªn 150 th«n b n. Th ng 3 n m 2000, tønh S n La phª chuèn ph ng ph p luën vò KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n. Ph ng ph p luën nµy còng îc p dông trªn 200 b n. Theo chø thþ 56 cña Bé NN&PTNT, hai tønh phª duyöt ph ng ph p luën vò Quy íc b o vö rõng. TiÕp theo ã, c c ho¹t éng µo t¹o chuyªn s u îc tiõn hµnh vµ 400 th«n b n x y dùng îc quy íc cña m nh.

of 12 Ph ng ph p luën KhuyÕn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n îc tµi liöu ho vµ tr nh bµy trong héi th o vµo th ng 6 n m 2000 t¹i iön Biªn th«ng qua hîp t c víi «ng Wim Spieringhs - chuyªn gia cña Tæ chøc Ph t trión Hµ Lan SNV. Mét chuyªn gia µo t¹o níc ngoµi - «ng Klaus Kirchmann - b¾t Çu lµm viöc t¹i Dù n vµo th ng 4 n m 2000. N m 2000, Dù n chó träng vµo µo t¹o KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n. Bªn c¹nh ã, quan hö hîp t c víi c c trêng d¹y nghò tiõp tôc îc ph t trión. C c ho¹t éng trong n m 2001: Hoµn thµnh nh gi Dù n do hai phýa øc vµ ViÖt Nam tiõn hµnh vµ thiõt kõ cho giai o¹n chuyón giao cuèi cïng cña Dù n (2001-2004) Hîp t c chæt chï víi c c trêng trung häc chuyªn nghiöp d¹y nghò t¹i hai tønh S n La vµ Lai Ch u. Ký hîp ång ba bªn Ó më réng KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n cho Dù n Ph t trión N«ng th«n cña EU. Giao rõng tù nhiªn lµ mét tiõn bé c b n èi víi ngµnh l m nghiöp t¹i S n La. Dùa trªn QuyÕt Þnh 637 Q -UB, trªn 300.000 ha îc lëp kõ ho¹ch vµ giao cho hé gia nh vµ c c c quan. Dù n còng hç trî Ó x y dùng híng dén kü thuët dùa trªn «thö nghiöm. M¹ng líi L m nghiöp Céng ång S n La vµ Lai Ch u tiõp tôc ho¹t éng trong vai trß mét diôn µn th o luën gi a 19 c quan thµnh viªn. HÖ thèng theo dâi vµ nh gi hµng n m cho Quy íc b o vö rõng ang îc tiõn hµnh. Trong lünh vùc n«ng nghiöp, c c th o luën vò ph ng ph p luën khuyõn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n ang - îc tiõp tôc. Chuyªn gia míi cña Tæ chøc Ph t trión Hµ Lan - «ng Cor Hanssen - m nhën nhiöm vô ë Tña Chïa. H nh nh ho c c tµi liöu khuyõn n«ng cho ngêi kh«ng biõt ch lµ träng t m chýnh cña lünh vùc khuyõn n«ng. nh 2: µo t¹o LËp kõ ho¹ch Ph t trión th«n b n ë mét b n ngêi Th i