No tile

v n hãa lµ nòn t ng tinh thçn cña x héi ph¹m quang nghþ Uû viªn Ban ChÊp hµnh Trung ng ng Bé tr ëng Bé V n hãa Th«ng tin NghÞ quyõt Trung ng n m (kho VIII) vò "X y dùng vµ ph t trión nòn v n ho ViÖt Nam tiªn tiõn, Ëm µ b n s¾c v n ho d n téc" cña ng chøa ùng nh ng quan ióm lín vò lý luën vµ thùc tiôn, võa cã týnh tæng kõt lþch sö s u s¾c, võa cã gi trþ chø ¹o mang ý nghüa chiõn l îc l u dµi. NghÞ quyõt nªu lªn n m quan ióm c b n, m êi nhiöm vô vµ bèn gi i ph p lín, gi i quyõt nh ng vên Ò võa cêp b ch, võa c b n, l u dµi vò t t ëng, v n ho, ¹o øc, lèi sèng ang Æt ra trong êi sèng x héi, lµm cho v n ho ngµy cµng thêm s u vµo tõng ng êi, tõng céng ång d n c vµ toµn x héi; thùc hiön cho îc iòu mµ Chñ tþch Hå ChÝ Minh d¹y: "Muèn x y dùng CNXH, tr íc hõt ph i cã con ng êi XHCN". Do ã, nhiöm vô träng t m cña viöc x y dùng vµ ph t trión nòn v n ho ViÖt Nam tiªn tiõn, Ëm µ b n s¾c d n téc ph i lµ x y dùng con ng êi ViÖt Nam ¹i iön xøng ng cho nòn v n ho ã. Trong giai o¹n hiön nay, hä lµ chñ nh n cña c«ng cuéc æi míi Êt n íc, h íng tíi môc tiªu x y dùng mét x héi c«ng b»ng, d n chñ vµ v n minh. NghÞ quyõt Trung ng n m (khãa VIII) lµ bióu hiön sinh éng vò t duy æi míi cña ng ta vò vai trß nòn t ng, võa lµ môc tiªu, võa lµ éng lùc cña v n ho èi víi viöc thùc hiön c c nhiöm vô kinh tõ - x héi, h íng tíi môc tiªu x y dùng Êt n íc ViÖt Nam d n giµu, n íc m¹nh, x héi c«ng b»ng, d n chñ, v n minh. Khi nhên m¹nh v n ho lµ nòn t ng tinh thçn cña x héi, tr íc hõt iòu ã ph i îc thó hiön trong ng vµ trong toµn bé hö thèng chýnh trþ. Cuéc vën éng x y dùng vµ chønh èn ng mµ chóng ta ang thùc hiön còng nh viöc ng ta x c Þnh x y dùng ng lµ nhiöm vô then chèt th thùc sù y còng lµ cuéc vën éng x y dùng êi sèng v n ho trong ng, theo tinh thçn vµ môc tiªu gi g n ng ta trong s¹ch, v ng m¹nh; Ó ng ta thët sù xøng ng lµ ¹o øc, lµ v n minh nh Chñ tþch Hå ChÝ Minh tõng c n dæn. Qua s u n m thùc hiön NghÞ quyõt, nhën thøc cña c c cêp uû, chýnh quyòn, c n bé, ng viªn nãi chung cã sù chuyón biõn râ röt, iòu ã îc thó hiön ë sù quan t m h n Õn nhiöm vô ph t trión v n ho, n ng cao d n trý, p øng ngµy cµng tèt h n møc h ëng thô v n ho cña nh n d n, më réng vµ lµm s u s¾c thªm qu tr nh d n chñ ho trong êi sèng x héi, cæ vò c«ng cuéc æi míi, Æc biöt lµ t ng c êng sù nhêt trý víi êng lèi, chýnh s ch cña ng vµ Nhµ n íc. Phong trµo "Toµn d n oµn kõt x y dùng êi sèng v n ho " - mét trong bèn gi i ph p lín Ó thùc hiön NghÞ quyõt Trung ng n m (kho VIII) éng viªn, quy tô c c tçng líp nh n d n cïng nhau thi ua x y dùng gia nh, th«n, lµng, b n, Êp... v n ho. Nãi réng ra, lµ x y dùng Êt n íc ViÖt Nam giµu, Ñp, 1

h¹nh phóc. Lµm cho mçi ng êi, mçi gia nh lµ mét tõ bµo khoî m¹nh cña Êt n íc ViÖt Nam XHCN h¹nh phóc, phån vinh. ý thøc h íng vò céi nguån d n téc trong c c tçng líp nh n d n îc kh i dëy. Trong nh ng n m qua, chóng ta chøng kiõn mét tinh thçn chên h ng c c gi trþ v n ho truyòn thèng, kh¾c phôc nhën thøc gi n n, Êu trü mét thêi ång nhêt nhiòu phong tôc, tëp qu n, lô héi, t«n gi o... víi di s n cña phong kiõn, Õ quèc, muèn xo i cµng nhanh cµng tèt Ó o¹n tuyöt víi qu khø. NhiÒu lo¹i h nh v n ho, nghö thuët truyòn thèng nh Tuång, ChÌo, C i l ng, Rèi n íc, D n ca... îc Nhµ n íc quan t m b o tån vµ ph t huy; c c lô héi cæ truyòn, c c lµng nghò thñ c«ng mü nghö, v n ho Èm thùc, trang phôc c c d n téc, thuçn phong mü tôc... tõ trong mçi gia nh, dßng hä, lµng x îc gi g n vµ ph t trión. C c gi trþ v n ho cña céng ång 54 d n téc anh em îc tr n träng vµ ph t huy, lµm cho nòn v n ho ViÖt Nam ngµy cµng phong phó, a d¹ng, nh ng vén gi îc týnh thèng nhêt cña v n ho ViÖt Nam. Víi ý nghüa ã, nh n tè v n ho kh«ng chø lµ môc tiªu, éng lùc thóc Èy kinh tõ - x héi ph t trión mµ cßn lµ nh n tè rêt quan träng èi víi sù nghiöp t ng c êng vµ cñng cè khèi ¹i oµn kõt toµn d n téc, m b o cho sù æn Þnh chýnh trþ cña Êt n íc. HÖ thèng v n b n ph p quy bao gåm mét sè LuËt, Ph p lönh, NghÞ Þnh... vò c c c chõ, chýnh s ch, quyòn tù do s ng t c cña v n nghö sü, c c iòu kiön tinh thçn, vët chêt nh»m g n gi vµ ph t huy truyòn thèng v n hãa cña d n téc îc Nhµ n íc quan t m. V n nghö sü, c c nhµ ho¹t éng v n ho yªn t m, phên khëi lao éng s ng t¹o. C c t c phèm, c«ng tr nh nghö thuët, b o chý, s n phèm v n ho ngµy cµng nhiòu. ChÊt l îng, gi trþ vò t t ëng nghö thuët, thèm mü cña t c phèm îc n ng cao; néi dung, h nh thøc c c s n phèm v n ho phong phó, a d¹ng, thó hiön râ nðt kh«ng chø trong c c lünh vùc v n ho, nghö thuët chuyªn nghiöp nh phim nh, ca nh¹c, héi ho¹... mµ c trong c c lünh vùc lao éng nghö thuët d n gian nh c c lµng nghò thñ c«ng mü thuët thªu an, å gç... t¹o ra kh n ng ãng gãp to lín vò kinh tõ cho Êt n íc. NhiÒu v n nghö sü, nhµ b o trong c c t c phèm cña m nh d m nh n th¼ng vµo sù thët, Êu tranh, lªn n, phª ph n c c hµnh vi phi ¹o øc, phi v n ho, tham nhòng, tiªu cùc... C«ng t c giao l u v n ho vµ th«ng tin èi ngo¹i trong nh ng n m qua îc më réng. Ho¹t éng giao l u v n ho îc trión khai ë têt c c c ch u lôc, võa giíi thiöu îc v n ho ViÖt Nam víi b¹n bì quèc tõ, võa tiõp thu cã chän läc nhiòu gi trþ v n ho tiªn tiõn cña nh n lo¹i. Tuy trong qu tr nh thùc hiön NghÞ quyõt cña ng, nhën thøc vò vþ trý, vai trß cña v n ho îc n ng lªn mét b íc, nh ng ch a ång Òu, ch a t ng xøng víi sù quan t m mµ chóng ta ang dµnh cho lünh vùc kinh tõ vµ còng kh«ng t ng xøng víi c c thµnh tùu kinh tõ. XÐt vò quan ióm, chñ tr ng nªu trong c c v n b n NghÞ quyõt ¹i héi vµ NghÞ quyõt Trung ng n m (kho VIII) th chóng ta kh«ng hò coi nhñ vai trß cña v n ho. Nh ng trong chø ¹o, iòu hµnh cô thó, trong trión khai thùc hiön th râ rµng v n ho ch a îc quan t m óng møc. NhiÒu n i bµn vò v n ho nh lµ viöc bµn thªm. Çu t kinh phý, ng n s ch cho v n ho kh«ng t ng xøng víi ßi hái cña t nh h nh, nhiöm vô Æt ra, cho hiön nay vµ mai sau, víi nhiöm vô "x y" vµ "chèng". HÖ thèng thiõt chõ v n ho 2

tõ trung ng tíi c së, nh b o tµng, th viön, nhµ h t, v ên hoa, ióm vui ch i... cßn qu Ýt nh ng c«ng tr nh míi. Trong ho¹t éng s ng t¹o, mæc dï nhiòu chõ é, chýnh s ch cña ng vµ Nhµ n íc îc cëi më, t¹o iòu kiön thuën lîi h n tr íc cho v n nghö sü, song vén cßn qu Ýt c c c«ng tr nh v n ho, nghö thuët chêt l îng, t t ëng, nghö thuët t ng xøng víi thêi ¹i, víi thµnh tùu æi míi. Sù g¾n bã gi a ph t trión v n ho víi kinh tõ ch a îc chó ý Çy ñ trªn thùc tõ. Trong nhiòu Ò n, quy ho¹ch hoæc ch ng tr nh, dù n quan träng nh chiõn l îc ph t trión kinh tõ - x héi cña c c ngµnh, Þa ph ng, néi dung v n ho hoæc kh«ng îc Ò cëp, hoæc chø nªu chung chung, kh«ng óng tçm. Trong nhiòu tr êng hîp, cã nh ng c quan chøc n ng kh«ng thêy hõt týnh Æc thï cña v n ho ; trong khi x y dùng c chõ, chýnh s ch ch a t¹o ra sù ång bé, ch a t¹o thuën lîi cho lünh vùc v n ho ph t trión. M«i tr êng v n ho ë nhiòu Þa bµn d n c, c ë thµnh phè vµ n«ng th«n cßn tån t¹i nhiòu bióu hiön tiªu cùc vò ¹o øc, lèi sèng, nhêt lµ mét sè tö n¹n x héi vén diôn ra nghiªm träng nh nghiön hót, téi ph¹m, m¹i d m, mª týn dþ oan... ViÖc kõ thõa, ph t huy c c gi trþ v n ho truyòn thèng îc quan t m h n tr íc. Nh ng trong thùc hiön do thiõu nh ng tiªu chý khoa häc lµm chuèn mùc nªn cã n i ång nhêt viöc kõ thõa v n ho truyòn thèng víi sù phôc cæ trµn lan, lµm sèng l¹i c nh ng tëp tôc l¹c hëu, mª týn dþ oan; næng vò ch m lo cóng tõ, nhñ lo viöc gi i quyõt c c nhu cçu êi th êng, bøc thiõt cña nh n d n. Khi tiõp thu v n ho nh n lo¹i chän c c i lè l ng, xa l¹, sao chðp mét c ch thiõu c n nh¾c c c gi trþ v n ho bªn ngoµi, kh«ng phï hîp víi yªu cçu x y dùng nòn v n ho tiªn tiõn, Ëm µ b n s¾c d n téc. Trong lünh vùc nghö thuët vµ dþch vô v n ho, t nh tr¹ng chiõu phim b¹o lùc, nhiòu ch ng tr nh bióu diôn nghö thuët kh«ng phï hîp víi phong tôc tëp qu n tèt Ñp cña d n téc bþ c«ng chóng ph n øng; ho¹t éng qu ng c o, thi hoa hëu, ng êi Ñp bþ l¹m dông vµo môc Ých th ng m¹i ho ; t nh tr¹ng vi ph¹m b n quyòn, sao chðp t c phèm m nh¹c... ang lµ nh ng vên Ò næi cém hiön nay. Trong l nh ¹o, chø ¹o vµ qu n lý lünh vùc v n ho, cã lóc, cã n i ch a thêy hõt týnh Æc thï, a d¹ng trong s ng t¹o còng nh trong h ëng thô v n ho cña nh n d n; n gi n trong viöc "x y" vµ "chèng"; xem xðt, xö lý c c vên Ò v n ho «i khi cßn Ýt chó ý nh ng biön ph p gi o dôc, thuyõt phôc, næng xö lý b»ng c c biön ph p hµnh chýnh vµ ph p luët, lµm cho mét sè vô viöc kh«ng em l¹i kõt qu. éi ngò nh ng ng êi ho¹t éng v n ho cã dêu hiöu héng hôt nh ng tµi n ng lín, c n bé Çu ngµnh, nh ng chuyªn gia cã tçm cì quèc gia, quèc tõ. ã lµ nguyªn nh n hµng Çu cña viöc thiõu nh ng t c phèm v n ho, v n nghö Ønh cao. Tr nh é l nh ¹o, qu n lý cña éi ngò c n bé v n ho nh n chung cßn nhiòu h¹n chõ, chþu nh h ëng s u næng cña thãi quen Ø l¹i, thô éng, vèn lµ s n phèm cña c chõ bao cêp cò. So víi lünh vùc kinh tõ, t duy trong ho¹t éng 3

qu n lý v n ho ang cã sù tôt hëu, kh«ng theo kþp t nh h nh. Nh ng ng êi lµm c«ng t c qu n lý v n hãa ang øng tr íc t nh h nh hõt søc míi mî, «i khi qu n lý kh«ng xuó; lóng tóng trong xö lý, thiõu ång bé trong phèi hîp gi a c c cêp, c c ngµnh. Trong éi ngò c n bé, ng viªn cã nh ng ng êi thiõu g ng méu trong viöc thùc hiön nõp sèng v n minh, trong viöc c íi, viöc tang, lô héi. Võa qua, khi tæng kõt viöc thùc hiön ChØ thþ 27 cña Bé ChÝnh trþ, trong b o c o cã nhën xðt, t nh tr¹ng phæ biõn hiön nay lµ mét bé phën c n bé l nh ¹o kðm g ng méu h n c«ng chøc, viªn chøc b nh th êng; ng viªn kðm h n quçn chóng; c n bé ë thµnh phè, «thþ thùc hiön kðm h n n«ng th«n. NhiÒu m c íi, m tang nõu kh«ng ph i lµ lîi dông Ó "b n cç thu tiòn" th còng 1µ ph«tr ng, xa hoa, tæ chøc qu linh nh, l ng phý. ã còng lµ nh ng vên Ò v n ho trong ng, trong hö thèng chýnh trþ chóng ta cçn ph i quan t m kh¾c phôc. Trong c chõ thþ tr êng, lünh vùc v n ho còng ph i chþu nh ng t c éng tiªu cùc tõ mæt tr i, ã lµ khuynh h íng th ng m¹i ho, t m lý thùc dông, ch¹y theo ång tiòn, h¹ thêp nh ng gi trþ v n ho Ých thùc. LÜnh vùc v n ho lu«n lu«n lµ mæt trën hõt søc nãng báng vµ phøc t¹p, c c thõ lùc thï Þch vén kh«ng tõ bá c c m m u thñ o¹n chèng ph n íc ta. KÎ thï sö dông c c s n phèm, c«ng cô v n ho lµm ph ng tiön tuyªn truyòn xuyªn t¹c, qu ng c o cho lèi sèng t s n, h íng thõ hö trî vµo con êng lçm lçi, xa rêi môc tiªu, lý t ëng c ch m¹ng, xa rêi b n s¾c v n ho vµ céi nguån d n téc. Ó tiõp tôc thùc hiön NghÞ quyõt Trung ng n m (kho VIII), Héi nghþ lçn thø m êi Ban ChÊp hµnh Trung ng (kho IX) Æc biöt nhên m¹nh môc tiªu cçn ph i ¹t îc 1µ sù ph t trión ång bé vò chêt l îng v n ho trªn têt c c c lünh vùc. Tr íc hõt, lµ ph i quan t m g¾n kõt ång bé c ba lünh vùc: Kinh tõ lµ nhiöm vô trung t m; x y dùng, chønh èn ng lµ nhiöm vô then chèt; kh«ng ngõng n ng cao v n ho - nòn t ng tinh thçn cña x héi. ViÖc gi g n vµ ph t huy truyòn thèng v n ho tèt Ñp cña d n téc ph i i liòn víi viöc båi ¾p, bæ sung nh ng gi trþ míi cña v n ho ViÖt Nam ng ¹i, tiõp thu cã chän läc tinh hoa v n ho nh n lo¹i. Chóng ta tr n träng gi g n, ph t huy týnh a d¹ng, b n s¾c éc o cña 54 d n téc anh em, n ng cao týnh thèng nhêt trong a d¹ng cña v n ho ViÖt Nam. KÕt luën cña Héi nghþ Trung ng còng nhên m¹nh yªu cçu ph i huy éng cho îc mäi nguån lùc trong x héi Ó ch m lo cho sù nghiöp v n ho, båi d ìng c c tµi n ng, cã c chõ, chýnh s ch t¹o iòu kiön cho nòn v n ho n íc nhµ ph t trión m¹nh mï vµ óng h íng. Tõ khi ng ta ra êi vµ trong suèt qu tr nh l nh ¹o c ch m¹ng n íc ta, ng ta lu«n x c Þnh v n ho lµ mét bé phën quan träng cña sù nghiöp c ch m¹ng. VÞ trý cña vên Ò v n ho trong c c v n kiön c ng lünh, êng lèi, chiõn l îc cña ng qua c c thêi kú îc nh gi lµ mét mæt trën träng yõu; lµ mét trong ba cuéc c ch m¹ng hîp thµnh êng lèi c ch m¹ng XHCN ë n íc ta; lµ mét trong s u Æc tr ng c b n cña chõ é XHCN mµ ng ta chñ tr ng x y dùng. Tõ Héi nghþ Trung ng n m (kho VIII) Õn nay, ng ta x c Þnh: V n ho lµ nòn t ng tinh thçn cña x héi; v n ho võa lµ môc tiªu, võa lµ éng lùc thóc Èy ph t trión kinh tõ x héi ë n íc ta. 4

X y dùng vµ ph t trión nòn v n ho ViÖt Nam tiªn tiõn, Ëm µ b n s¾c d n téc lµ nhiöm vô chiõn l îc l u dµi cña toµn ng, toµn d n ta. y còng lµ néi dung quan träng m b o Þnh h íng XHCN, lµ nh n tè sù ph t trión bòn v ng cña Êt n íc; Héi nghþ lçn thø m êi Ban ChÊp hµnh Trung ng (kho IX) mét lçn n a kh¼ng Þnh týnh óng ¾n vµ quyõt t m tiõp tôc thùc hiön thët tèt n m quan ióm chø ¹o, m êi nhiöm vô cô thó vµ bèn gi i ph p lín, t¹o b íc chuyón biõn c b n vµ m¹nh mï trong sù nghiöp x y dùng, ph t trión nòn v n ho n íc ta. 5