Ph n tých vµ ph t trión thþ tr êng: Nh ng bµi häc thu îc tõ kinh nghiöm thùc Þa ë hai x thý ióm t¹i c c huyön Mï C ng Ch i vµ V n ChÊn tønh Yªn B i Isabelle Lecup Th ng 6/1999 Bé N«ng NghiÖp vµ Ph t trión N«ng th«n Ch ng tr nh Ph t trión N«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thôy ión 1996-2001
Môc lôc 1. ViÖc ph n tých vµ ph t trión thþ tr êng cña MRDP...5 2. Cho Õn nay thùc hiön nh ng ho¹t éng g?...7 2.1 C c b íc tiõn hµnh MA & D t¹i c c vïng dù n...7 2.2 ViÖc thùc hiön MA&D ë hai x NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph nh vµ nh ng kõt qña chýnh...9 3. Th o luën...13 4. KhuyÕn nghþ...23 5. KÕt luën...27 Phô lôc1: BiÓu å qu tr nh MA&D...29 Phô lôc 2: KÕ ho¹ch vµ tãm l îc nh ng ho¹t éng chýnh îc nhãm hç trî thùc hiön Ó gióp nh ng ng êi d n tiõn hµnh qu tr nh MA&D...29 Phô lôc 3: Thùc hiön thùc Þa vò ph ng ph p MA & D ë 2 x NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph nh, tønh Yªn B i vµ nh ng kõt qu chýnh cña mçi giai o¹n cña qu tr nh MA & D...31 Phô lôc 4: TiÕn hµnh thùc Þa ph ng ph p MA&D LÞch tr nh thêi gian, c c ho¹t éng, nh ng ng êi thùc hiön vµ Þa ióm: vý dô vò x Gie Xu Phinh, huyön Mï C ng Ch i, tønh Yªn B i...35 3
1. ViÖc ph n tých vµ ph t trión thþ tr êng cña MRDP Qu tr nh ph n tých vµ ph t trión thþ tr êng ãng vai trß quan träng trong viöc x y dùng ph ng ph p vµ qu tr nh x y dùng thó chõ cña Dù n Ph t trión n«ng th«n vïng cao Yªn B i, Ch ng tr nh Ph t trión n«ng th«n miòn nói. Trong hai vïng thý ióm lùa chän lµ x GiÕ Xu Ph nh ë huyön Mï C ng Ch i vµ x NËm Lµnh ë huyön V n ChÊn, qu tr nh ph n tých vµ ph t trión thþ tr êng (MA & D) cã môc tiªu më réng c c kü n ng hç trî (trong tr êng hîp nh ng ng êi thùc hiön MRDP lµ c c c n bé hµnh chýnh Nhµ n íc cña tønh Yªn B i, cña 2 huyön vµ 2 x ) nh»m gióp ng êi d n x c Þnh vµ ph t trión c c s n phèm (hiön ang cã hoæc nh ng s n phèm míi) mµ cã thó thu ho¹ch hoæc s n xuêt, chõ biõn vµ tiªu thô Ó mang l¹i cho hä thu nhëp. ã lµ ph ng ph p cã sù tham gia cña céng ång nh»m a d¹ng ho nguån thu nhëp vµ khuyõn khých ng êi d n Þa ph ng sö dông c c nguån lùc cña hä còng nh x c Þnh vµ thµnh lëp c c doanh nghiöp nhá. N m 1997, nhu cçu ph t trión c c ho¹t éng kinh tõ a d¹ng Ó t¹o nguån thu nhëp trë thµnh mét trong nh ng mong muèn chýnh cña ng êi d n Þa ph ng x NËm Lµnh. Mong muèn nµy îc thó hiön qua ch ng tr nh lëp kõ ho¹ch ph t trión cña th«n do ng êi d n Þa ph ng tiõn hµnh, sö dông qu tr nh s ng t¹o. Qua ch ng tr nh nµy, ng êi d n thó hiön sù quan t m s u s¾c tíi viöc s n xuêt cho thþ tr êng, nh ng hä còng cho biõt r»ng hä cã Ýt kiõn thøc vµ kinh nghiöm trong viöc x c Þnh s n phèm nµo lµ tèt cho thþ tr êng vµ lµm thõ nµo Ó ph t trión mét doanh nghiöp bòn v ng. MRDP quyõt Þnh sö dông ph ng ph p (MA & D) Ó gióp nh ng ng êi d n ph t trión c c ho¹t éng kinh tõ a d¹ng Ó t¹o thu nhëp. Theo ã, MA & D ph t trión thµnh ph ng ph p lëp kõ ho¹ch cho c c doanh nghiöp Þa ph ng (bióu å ph t trión vò kõt qu cña c c giai o¹n vµ c c b íc trong qu tr nh MA & D îc kìm trong Phô lôc 1). Tõ th ng 2/1998, dù n hç trî nh ng ng êi d n Þa ph ng cña 2 x ph t trión ph ng ph p MA & D ë nh ng n i mµ ng êi d n: Chän doanh nghiöp hä muèn ph t trión Tù tæ chøc Ó nh gi týnh kh thi cña ý t ëng doanh nghiöp theo ý muèn th«ng qua viöc nh gi cèn thën t nh h nh hiön nay cña hä. LËp kõ ho¹ch vµ tiõn hµnh têt c c c ho¹t éng Ó ¹t îc kõt qu cuèi cïng, nghüa lµ x c Þnh, tù iòu hµnh doanh nghiöp cña m nh ång thêi x c Þnh vµ yªu cçu c c hç trî cçn thiõt. ViÖc nµy nhên m¹nh mét trong nh ng Æc tr ng quan träng cña ph ng ph p ph n tých vµ ph t trión thþ tr êng, ã lµ theo Þnh h íng 5
nhu cçu cña c c doanh nghiöp nhá: c c thµnh viªn trong céng ång Þa ph ng tù nh gi t nh h nh hiön nay vò tiòm n ng s n xuêt cho thþ tr êng. Sau ã hä chän nh ng mæt hµng cã nhiòu trión väng vµ lªn kõ ho¹ch ph t trión cho doanh nghiöp cña m nh. B»ng c ch tham gia tých cùc vµo qu tr nh, c c céng ång Þa ph ng ph i chþu tr ch nhiöm vò ho¹t éng cña doanh nghiöp m nh. ChÝnh v vëy hä xem xðt cèn thën kh n ng cña m nh vµ kh n ng s½n cã (c ë trong th«n vµ c c nguån ë ngoµi th«n khi hä cçn hç trî) tr íc khi quyõt Þnh lëp doanh nghiöp. 6
2. Cho Õn nay thùc hiön nh ng ho¹t éng g? 2.1 C c b íc tiõn hµnh MA & D t¹i c c vïng dù n KÕt qu cuèi cïng cña bé phën hç trî - nh ng ng êi thùc hiön cña MRDP - lµ t¹o c c iòu kiön thuën lîi cho céng ång Ó x c Þnh c c s n phèm cho thþ tr êng, trión khai c«ng viöc kinh doanh cña hä ång thêi x c Þnh vµ yªu cçu c c hç trî cçn thiõt. V MA & D lµ ph ng ph p míi èi víi c d n Þa ph ng vµ bé phën hç trî nªn Ó thùc hiön îc viöc nµy dù n lëp kõ ho¹ch vµ thùc hiön nh ng ho¹t éng sau (xem kõ ho¹ch vµ tãm t¾t c c ho¹t éng trong Phô lôc 1) N ng cao nhën thøc vò ph ng ph p MA & D Th ng 9/1997, MA & D îc x c Þnh lµ ph ng ph p phï hîp Ó gióp ng êi d n tù x c Þnh c c ý t ëng kinh doanh, iòu hµnh doanh nghiöp nhá cña m nh ång thêi x c Þnh còng nh yªu cçu nh ng hç trî cçn thiõt. Ph ng ph p MA & D îc giíi thiöu víi Gi m èc dù n tønh Yªn B i. V ph ng ph p nµy rêt míi èi víi c c c n bé dù n nªn Æt ra yªu cçu ph i tæ chøc héi th o t m hióu ph ng ph p MA&D vµ c c kho µo t¹o vò MA&D trong tønh Yªn B i. Th ng 12/1997, tiõn hµnh c c ho¹t éng chuèn bþ: tæ chøc mét cuéc héi th o giíi thiöu ph ng ph p MA & D cho c n bé bé phën nhµ n íc cã liªn quan ë tønh vµ c c c n bé dù n ë tønh Yªn B i. Ch ng tr nh giíi thiöu nµy lµ cçn thiõt Ó m b o c c c n bé nhµ n íc cña tønh vµ huyön hióu îc vai trß hç trî cña hä trong qu tr nh vµ x c Þnh îc nh ng yõu tè quan träng trong viöc lëp kõ ho¹ch (nguån nh n lùc, c c yªu cçu vò thêi gian vµ tµi chýnh) khi p dông qu tr nh MA & D. C c ho¹t éng s bé Th ng 12/1997 vµ th ng 1/1998, tiõn hµnh ho¹t éng chuèn bþ cho viöc p dông thùc Þa ph ng ph p MA & D, mét kho µo t¹o 2 buæi vò ph ng ph p MA & D cho c c c n bé th êng xuyªn lµm viöc t¹i th«n: c c c n bé khuyõn n«ng tønh vµ huyön cña Së N«ng nghiöp vµ Ph t trión n«ng th«n. CÇn cã sù chuèn bþ tèt Ó m b o nh ng ng êi tham gia vµo viöc thùc hiön ph ng ph p hióu râ qu tr nh. 7
Th ng 2/1998, quyõt Þnh thùc hiön ph ng ph p MA&D ë 2 vïng thý ióm: x NËm Lµnh vµ x GiÕ Xu Ph nh. Th ng 2 vµ th ng 5/1998, b»ng c ch göi mét thµnh viªn cña m nh («ng Tó) tham gia vµo viöc thùc hµnh thùc Þa t¹i mét dù n kh c (ë tønh Qu ng B nh), c c c n bé tønh Yªn B i cã kh n ng thùc hiön ph ng ph p MA & D. Th ng 4/1998, mét nhãm MA&D îc thµnh lëp thý ióm ë cêp tønh vµ huyön Ó gióp ng êi d n sö dông qu tr nh MA & D trong 2 x thý ióm. Nhãm bao gåm 2 c n bé khuyõn n«ng tønh (chñ yõu lµ «ng Tó, bµ H n vµ trong giai o¹n Çu lµ «ng B y) vµ mçi huyön 2 c n bé khuyõn n«ng (bµ Dung vµ «ng L m cña huyön V n ChÊn, ë huyön Mï C ng Ch i lµ «ng Hïng, bµ Linh vµ «ng Nguyªn trong giai o¹n Çu). ViÖc thùc hiön giai o¹n 1 Th ng 4/1998, nhãm MA & D tønh vµ huyön µo t¹o ng¾n (2 ngµy) mét nhãm d n cña x NËm Lµnh vò ph ng ph p vµ c«ng cô thùc hiön giai o¹n 1 trong th«n cña hä. Nhãm µo t¹o gióp ì nh ng ng êi d n trong th«n tiõn hµnh giai o¹n 1. Th ng 9/1998, nhãm MA & D tønh vµ huyön µo t¹o ng¾n (2 ngµy) mét nhãm d n cña x GiÕ Xu Ph nh vò ph ng ph p vµ c«ng cô thùc hiön giai o¹n 1 trong th«n cña hä. Nhãm µo t¹o gióp ng êi d n x GiÕ Xu Ph nh tiõn hµnh giai o¹n 1. ViÖc thùc hiön giai o¹n 2 Th ng 11/1998, nhãm MA & D tønh vµ huyön îc µo t¹o ng¾n (2 ngµy) vò ph ng ph p vµ c«ng cô thùc hiön giai o¹n 2. Trong 8 ngµy tõ th ng 11/1998 Õn th ng 1/1999, nhãm iòu phèi îc µo t¹o hç trî ng êi d n x GiÕ Xu Ph nh tiõn hµnh giai o¹n 2 trong tønh Yªn B i. Th ng 11/1999, ng êi d n cña 2 x Ò nghþ cè vên quèc gia tiõn hµnh mét cuéc iòu tra thþ tr êng ng¾n (kho ng 10 ngµy trong th ng 11 vµ th ng 12) vò c c s n phèm îc lùa chän. Th ng 3/1999, nhãm iòu phèi îc µo t¹o hç trî ng êi d n x NËm Lµnh tiõn hµnh giai o¹n 2. ViÖc thùc hiön giai o¹n 3 Th ng 3/1999, nhãm MA & D tønh vµ huyön îc µo t¹o ng¾n ngµy vò c c ph ng ph p vµ c«ng cô thùc hiön giai o¹n 3. Th ng 3/1999, cè vên quèc gia vò ph t trión kinh doanh îc dù n göi i µo t¹o quèc tõ 2 tuçn vò MA & D, kho µo t¹o do RECOFTC tæ chøc t¹i Lµo. 8
Çu th ng 5/1999, nhãm iòu phèi îc µo t¹o hç trî ng êi d n ë x GiÕ Xu Ph nh tiõn hµnh giai o¹n 3. KÕt qu lµ mét sè doanh nghiöp nhá Ò nghþ tæ chøc kho µo t¹o vò kü thuët nu«i ong cho nhãm nh ng ng êi nu«i ong. Cuèi th ng 5/1999, nhãm iòu phèi îc µo t¹o hç trî nh ng ng êi d n ë x NËm Lµnh tiõn hµnh giai o¹n 3. Cuèi th ng 5/1999, tiõn hµnh chän mét sè ng êi cã kh n ng h íng dén nu«i ong Ó µo t¹o kü thuët cho nh ng ng êi nu«i ong ë GiÕ Xu Ph nh. 2.2 ViÖc thùc hiön MA&D ë hai x NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph nh vµ nh ng kõt qña chýnh. ViÖc thùc hiön b íc Çu gåm 3 ho¹t éng sau: nhën thøc cña c n bé dù n vò ph ng ph p MA&D th«ng qua th o luën víi c c tr ëng dù n vµ tr nh bµy t¹i cuéc héi th o tæ chøc t¹i thü x Yªn B i. C«ng viöc nµy mêt kho ng 5 ngµy trong vßng 4 th ng tõ th ng 9 Õn th ng 12 n m 1997, víi sù hç trî thªm cña mét cè vên quèc gia vµ mét cè vên quèc tõ, chuyªn gia vò MA & D. viöc µo t¹o chýnh thøc c c c n bé khuyõn n«ng thµnh thµnh viªn cña nhãm thùc hiön thùc Þa îc hoµn têt trong 15 ngµy trong 2 th ng tõ th ng 12/1997 Õn th ng 1/1998 víi sù hç trî thªm cña mét cè vên quèc gia vµ mét cè vên quèc tõ, chuyªn gia vò MA & D. C«ng t c nµy îc tæ chøc t¹i thþ x Yªn B i. µo t¹o nghò ë tønh Qu ng B nh cho mét trong c c c n bé dù n tønh trong 20 ngµy trong 4 th ng tõ th ng 2 Õn th ng 5/1998 víi sù hç trî cña c c nguån bªn ngoµi dù n. µo t¹o chýnh thøc vò viöc thùc hiön MA & D cho cè vên quèc gia vò bé phën ph t trión kinh doanh cña dù n îc tæ chøc t¹i Lµo trong 2 tuçn cuèi th ng 3/1999. ViÖc thùc hiön thùc Þa 3 giai o¹n Çu cña qu tr nh MA & D îc tiõn hµnh tõ th ng 4/1998 Õn th ng 5/1999 ë x NËm Lµnh (kho ng 13 th ng) vµ tõ th ng 9/1998 Õn th ng 5/1999 ë x GiÕ Xu Ph nh (kho ng 9 th ng). ViÖc thùc hiön nµy cã sù tham gia cña 218 hé d n tõ 5 th«n ng êi H'M«ng ë x GiÕ Xu Ph nh vµ 411 hé d n tõ 6 th«n ng êi Dao vµ 1 th«n ng êi H'M«ng ë x NËm Lµnh. Thêi gian thùc tõ mµ nhãm thùc Þa MA & D tiõn hµnh 3 giai o¹n lµ kho ng 31 ngµy ë x NËm Lµnh (giai o¹n 1 vµ 2, mçi giai o¹n 10 ngµy, giai o¹n 3: 13 ngµy) vµ 33 ngµy ë x GiÕ Xu Ph nh. 9
HÇu hõt c c ho¹t éng îc hoµn thµnh ë 2 x trõ 2 buæi µo t¹o ng¾n cña c c c n bé dù n tæ chøc ë Yªn B i vµ Hµ Néi vµ mét phçn cña viöc iòu tra thùc Þa tiõn hµnh ë cêp huyön, tønh vµ cêp quèc gia. Dù n cè g¾ng h nh thµnh mét nhãm th êng trùc Ó hç trî viöc thùc hiön MA & D ë 2 x. Nh n chung nhãm bao gåm 2 thµnh viªn îc µo t¹o cña dù n tønh/c n bé cña Së NN - PTNT, 2 thµnh viªn îc µo t¹o cña tr¹m khuyõn n«ng huyön vµ mçi th«n 3 ng êi îc µo t¹o vò c c ph ng ph p thu thëp sè liöu MA & D ë c c giai o¹n. Cè vên quèc tõ hç trî thªm, giµnh 2 ngµy cho mçi giai o¹n Ó µo t¹o c c thµnh viªn nhãm thùc Þa cña c 2 huyön vµ thªm 2 ngµy tæng kõt vµ lëp kõ ho¹ch héi th o vµo cuèi mçi giai o¹n t¹i tõng x. Cè vên quèc tõ vò bé phën ph t trión kinh cã ch ng tr nh (kho ng10 ngµy) phèi hîp iòu tra thþ tr êng tãm t¾t ë cêp quèc gia trong giai o¹n 2. Cè vên nµy thønh tho ng còng tham gia tõ giai o¹n 2 trë i Ó häc vò qu tr nh MA & D. C c ph ng ph p chñ yõu îc sö dông khi tiõn hµnh MA & D bao gåm héi th o nhën thøc víi ng êi d n, µo t¹o mét sè ng êi lùa chän vò c«ng cô vµ c c ph ng ph p MA & D, a hä tham gia vµo viöc thu thëp sè liöu trong c c th«n, x, huyön, tæ chøc nhiòu héi th o/th o luën gi a c c th«n Ó hä th«ng qua qu tr nh thu thëp/quyõt Þnh sè liöu qua têt c c c qu tr nh. Nh ng kõt qu chýnh cña 3 giai o¹n ë huyön GiÕ Xu Ph nh bao gåm: B íc Çu lùa chän 12 s n phèm nhiòu trión väng ë cuèi giai o¹n 1 mµ trong ã 4 s n phèm îc ng êi d n lùa chän ë cuèi giai o¹n 2. Nh ng s n phèm mµ ng êi d n muèn ph t trión lµ: mët ong, t o mìo, chì Þa ph ng vµ ý dü. H nh thµnh c c nhãm phô tr ch tõng s n phèm nh sau: c c nhãm phô tr ch vò mët ong gåm 50 hé d n, c c nhãm t o mìo gåm 55 hé, nhãm chì gåm 54 hé vµ c c nhãm ý dü gåm 43 hé. C c kõ ho¹ch ph t trión doanh nghiöp îc c c ¹i diön cña nhãm phô tr ch cña mçi th«n Ò ra. Nh ng kõ ho¹ch nµy hiön nay ang îc c c thµnh viªn cña c c nhãm th o luën vµ th«ng qua. Trªn c së ã, mét kõ ho¹ch ph t trión t¹o thu nhëp îc c c l nh ¹o x vµ th«n cïng víi nhãm phô tr ch Ò ra Ó tiõn tíi têt c c c hé Òu trë thµnh thµnh viªn cña mét hoæc nhiòu nhãm phô tr ch nh»m t¹o thu nhëp víi sù tham gia cña phô n Ýt nhêt lµ 30%. C c nhãm phô tr ch vò mët ong x c inh c c lünh vùc mµ hä cçn hç trî: hä Ò nghþ µo t¹o vò kü thuët nu«i ong tr íc khi thùc hiön. 10
C c kõt qu chýnh cña 3 giai o¹n ë x NËm Lµnh bao gåm: B íc Çu lùa chän 9 s n phèm cã trión väng ë cuèi giai o¹n 1 vµ sau ã Õn cuèi giai o¹n 2 chän 4 s n phèm trong sè ã. C c s n phèm mµ hä muèn ph t trión lµ: mët, m ng, chì Shan vµ quõ. ViÖc h nh thµnh c c nhãm phô tr ch tõng s n phèm nh sau: c c nhãm phô tr ch vò mët bao gåm 62 hé, c c nhãm m ng gåm 217 hé, nhãm chì Shan gåm 214 hé vµ nhãm quõ gåm 201 hé. C c kõ ho¹ch ph t trión doanh nghiöp cho tõng s n phèm îc c c ¹i diön cña c c nhãm phô tr ch Ò ra ë tõng th«n. C c kõ ho¹ch nµy hiön nay ang îc c c thµnh viªn cña c c nhãm th o luën vµ th«ng qua. Trªn c së ã, mét kõ ho¹ch ph t trión t¹o nguån thu nhëp îc c c l nh ¹o x vµ th«n cïng c c nhãm phô tr ch Ò ra Ó tiõn tíi huy éng têt c c c hé tham gia vµo Ýt nhêt mét trong c c nhãm phô tr ch nh»m t¹o thu nhëp. C c nhãm phô tr ch vò mët ong x c Þnh c c lünh vùc cçn hç trî: hä yªu cçu µo t¹o thªm vò kü thuët nu«i ong, thµnh lëp mét c chõ Ó cã thó tiõp cën thþ tr êng, qu n lý nguån lîi, th«ng tin vò chýnh s ch vµ kü thuët khi cçn thiõt. 11
12
3. Th o luën Qua viöc ph t trión ph ng ph p MA&D ë 2 x thý ióm, th«ng qua mét lo¹t c c b íc tiõn hµnh cã hö thèng, c nhãm cã nhu cçu (ng êi d n/c c doanh nghiöp) vµ nhãm hç trî (c n bé dù n cña Phßng KhuyÕn n«ng huyön, Së NN - PTNT tønh vµ Bé NN - PTNT) Òu: thu îc nh ng kiõn thøc míi vò ph ng ph p MA & D vµ c c b íc thùc hiön ph ng ph p nµy. qua viöc thùc hiön, t m ra vµ häc îc c ch ph t trión ph ng ph p tèt nhêt. ViÖc ph n tých c c kinh nghiöm ë c 2 x gióp x c Þnh îc nh ng thay æi cçn thiõt trong t ng lai trong viöc ph t trión ph ng ph p Ó ¹t îc kõt qu sö dông tèt nhêt. PhÇn nµy sï xem xðt l¹i vµ nh gi kõt qu 4 h nh thøc sö dông ph ng ph p MA & D. KÕt qu cña viöc nh gi nµy sï gióp x c Þnh nh ng yõu tè cçn quan t m vµ nh ng thay æi cçn thiõt cho viöc ph t trión ph ng ph p trong phçn sau Ó ¹t îc nh ng kõt qu mong muèn: "t¹o iòu kiön thuën lîi cho céng ång x c Þnh nh ng s n phèm cho thþ tr êng, trión khai ho¹t éng doanh nghiöp cña m nh vµ x c Þnh còng nh Ò nghþ nh ng hç trî cçn thiõt" trong mét khung thêi gian hîp lý. KÕt qu nh gi 4 n vþ thùc hiön ph ng ph p MA&D vµo cuèi th ng 5/1999 Ó lëp kõ ho¹ch vµ thùc hiön qu tr nh MA & D ë 2 x thý ióm C c c u hái Æt ra lµ: Chóng ta ang ë u? Cã sù thay æi g vò n ng lùc cña 4 n vþ thùc hiön ph ng ph p MA & D tr íc khi tiõn hµnh ph ng ph p nµy vµ t nh h nh hiön nay. C c bé phën tham gia vµo qu tr nh nh gi bao gåm: Bé phën yªu cçu: 1. Nh ng ng êi d n/c c doanh nghiöp Bé phën hç trî: 2. C c c n bé iòu phèi vµ qu n lý cña MRDP tønh (Së NN - PTNT) vµ huyön (phßng khuyõn n«ng). 3. C n bé thùc hiön cña MRDP tønh vµ huyön 4. C c cè vên quèc gia cña MRDP, c c c n bé iòu phèi vµ qu n lý MRDP tønh huyön. Vµ qu tr nh nh gi tëp trung vµo 7 yõu tè sau: n ng lùc, nguån lùc, m u thuén vò lîi Ých, quyòn quyõt Þnh, kû luët vµ kh n ng häc tëp. 13
N ng lùc N ng lùc kü thuët N ng lùc kü thuët liªn quan Õn kiõn thøc vò mét lo¹t c c b íc tiõn hµnh liªn quan Õn qu tr nh MA & D vµ kh n ng sö dông c c ph ng ph p vµ c«ng cô trong thùc tõ. 1. N ng lùc vò kü thuët cña nh ng ng êi d n/doanh nghiöp thùc hiön MA & D vén ch a ñ do kh«ng cã ñ thêi gian Ó truyòn c c kiõn thøc vò kü thuët cho hä. PhÇn lín thêi gian vµ c«ng søc îc dµnh cho viöc µo t¹o c c cè vên quèc gia vµ c c c n bé khuyõn n«ng vò c c nguyªn t¾c, c«ng cô vµ ph ng ph p thùc hiön h n lµ cho c c doanh nghiöp/ng êi d n. iòu nµy tr i víi mong muèn cña ng êi d n lµ tù hä cã thó x c Þnh c c ý t ëng kinh doanh, ph t trión chóng vµ yªu cçu hç trî b»ng c ch sö dông ph ng ph p MA&D. Vµ têt c mäi ng êi ång ý r»ng nh ng ng êi d n cçn cã nhiòu thêi gian h n v hä ch a îc tiõp cën víi ph ng ph p nµy. 2. C c c n bé iòu phèi vµ qu n lý cña MRDP tønh (Së NN - PTNT) vµ huyön (phßng khuyõn n«ng) nh n chung ch a ñ n ng lùc kü thuët vò ph ng ph p MA & D do sù kõt hîp c c yªu cçu kü thuët cña ph ng ph p MA & D ch a îc ph n nh trong c c kõ ho¹ch lµm viöc cña tønh, huyön vµ trong viöc huy éng c c nguån lùc. 3. C c c n bé thùc hiön cña MRDP tønh, huyön cã ñ n ng lùc kü thuët nh ng thiõu kü n ng vµ kinh nghiöm iòu phèi. Hä îc µo t¹o chýnh thøc vµ mét sè tham gia vµo c«ng viöc. Mét sè c n bé tønh vµ huyön cã ñ n ng lùc kü thuët vò ph ng ph p MA & D («ng Tó vµ bµ H n ë tønh; bµ Dung vµ «ng L m ë huyön), nh ng kh«ng mét ai trong sè hä ñ kinh nghiöm iòu phèi c c ph ng ph p vµ c«ng cô cã sù tham gia cña céng ång. Tuy nhiªn hä kh«ng g y nh h ëng Õn viöc kõt hîp óng ¾n c c yªu cçu kü thuët khi thùc hiön ph ng ph p MA & D trong c c kõ ho¹ch lµm viöc cña tønh, huyön vµ viöc huy éng c c nguån lùc. 4. C c cè vên quèc gia, c c c n bé iòu phèi vµ qu n lý cña MRDP cã ñ n ng lùc kü thuët vò ph ng ph p MA & D do tham gia vµo mét vµi kho µo t¹o chýnh thøc vµ quan s t c c ho¹t éng thùc Þa ë 2 vïng thý ióm. N ng lùc kü thuët cña bé phën yªu cçu lµ kh«ng ñ v kh«ng dµnh nhiòu thêi gian vµ nç lùc Ó gi i thých cho hä c c c«ng cô vµ ph ng ph p thùc hiön MA & D. Bé phën hç trî ñ n ng lùc kü thuët toµn cçu nh ng n ng lùc cña hä kh«ng îc sö dông hõt (do ã kh«ng ¹t îc kõt qu mong muèn) do nh ng giíi h¹n qu n lý vµ nh ng h¹n chõ cña hö thèng lëp kõ ho¹ch hiön nay. N ng lùc qu n lý 14
N ng lùc qu n lý liªn quan Õn kh n ng qu n lý viöc sö dông ph ng ph p MA & D bao gåm viöc kõt hîp ph ng ph p trong c c kõ ho¹ch, huy éng ñ nguån nh n lùc vµ c c nguån thiõt bþ còng nh tµi chýnh, thµnh lëp c chõ iòu phèi gi a c c cêp thùc hiön, thiõt kõ hö thèng qu n lý Ó nh gi sù tiõn bé vµ c c ph ng ph p thùc hiön thay æi còng nh häc tëp kõt hîp. 1. N ng lùc qu n lý cña nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp thùc hiön MA & D ch a ñ nh ng sï kh h n tõ giai o¹n 3: l nh ¹o x, th«n vµ c c nhãm phô tr ch x c Þnh râ kõ ho¹ch lµm viöc cña hä, x c Þnh nh ng b íc cçn tiõn hµnh vµ hä chýnh lµ nh ng ng êi Ò nghþ hç trî Çu tiªn ( µo t¹o vò kü thuët nu«i ong, liªn hö tªn vµ Þa chø cña nh ng ng êi nu«i ong µn, v.v). ViÖc tham gia cña nh ng ng êi d n vµ c c l nh ¹o x, th«n tõ khi b¾t Çu giai o¹n khiõn hä c m thêy cçn ph i tù tæ chøc vµ thùc hiön nh ng b íc cçn thiõt Ó qu n lý viöc x c Þnh còng nh ph t trión cña c c doanh nghiöp. Hä cçn ph i häc c c ph ng ph p vµ c«ng cô lëp kõ ho¹ch, a ra quyõt Þnh, huy éng nh ng nguån lîi cã s½n còng nh sù hç trî cçn thiõt. Hä cçn ph i thay æi th i é chê îi vµ chêp nhën bêt kú c i g x y ra/bêt kú hç trî nµo tr íc y b»ng th i é " Çu ãc doanh nghiöp", qu n lý c c ho¹t éng cña m nh vµ yªu cçu nh ng hç trî cã thó vµo thêi ióm thých hîp. V y vén lµ mét vên Ò míi èi víi hä nªn hä vén cçn nhiòu sù khých lö vµ hç trî Ó tiõn s u h n n a vµo viöc qu n lý c c ho¹t éng cña hä vµ thêy îc nh ng lîi Ých khi lµm viöc nµy. 2. C c c n bé iòu phèi vµ qu n lý cña MRDP tønh (Së NN - PTNT) vµ huyön ( phßng khuyõn n«ng) nh n chung vén ch a ñ n ng lùc qu n lý vò MA & D do viöc tæng hîp c c yªu cçu kü thuët khi thùc hiön ph ng ph p MA & D ch a îc ph n nh trong c c kõ ho¹ch lµm viöc cña tønh, huyön vµ trong viöc huy éng c c nguån lùc. iòu nµy t¹o ra mét lo¹t c c iòu kiön bêt lîi c n trë toµn bé qu tr nh ph t trión toµn diön cña ph ng ph p còng nh viöc ¹t îc nh ng kõt qu thµnh c«ng: thiõu tiòn trî cêp cho c c iòu phèi viªn thùc Þa; trong c c kõ ho¹ch cña tønh huyön thiõu thêi gian cho c c ho¹t éng MA & D, c n trë c c c n bé thùc Þa dµnh thêi gian víi nh ng ng êi d n mµ kh«ng thó häc îc nh ng kiõn thøc mong muèn vµ do ã hä kh«ng thó thùc hiön îc c c ho¹t éng. 3. C c c n bé thùc hiön cña MRDP tønh (Së NN - PTNT) vµ huyön cã ñ n ng lùc qu n lý vµ hoµn toµn cã thó lëp kõ ho¹ch thùc hiön c c b íc nõu hä d îc giao tr ch nhiöm lµm viöc nµy. Tuy nhiªn, hö thèng nghiªm ngæt do c c c n bé qu n lý tønh vµ huyön Æt ra kh«ng cho phðp hä qu n lý c c ho¹t éng MA & D mµ hä phô tr ch trong th«n. Hä kh«ng cã îc ñ sù linh ho¹t trong viöc lëp kõ ho¹ch cho nh ng ho¹t éng nµy theo nhu cçu cña ng êi d n mµ theo nh ng h¹n chõ cña "kõ ho¹ch phi MA & D" tõ cêp trªn h n. 4. C c cè vên, c c c n bé iòu phèi vµ qu n lý cña MRDP cã ñ n ng lùc qu n lý mæc dï c c c n bé dù n cêp tønh vµ huyön kh c kh«ng nhën thêy vai trß cña hä. Nguån lùc 15
Nh n lùc YÕu tè nguån nh n lùc nh»m môc Ých nh gi xem liöu c c tæ chøc liªn quan chýnh thøc vµ kh«ng chýnh thøc cã ph n c«ng ñ sè c n bé trùc tiõp vµ gi n tiõp Ó ph t trión ph ng ph p MA & D ë 2 x Ó ¹t îc môc tiªu mong muèn hay ch a. 1. Møc é tham gia cña ng êi d n vµo c c nhãm doanh nghiöp nhá rêt cao. TiÒm n ng lín vò nguån nh n lùc nµy lµ mét tµi s n quý gi cho c c nhãm doanh nghiöp nõu hä cã thó gi îc møc é tham gia vµ cam kõt thùc hiön nh ng nhiöm vô chung cña ng êi d n ë møc cao. C chõ tæ chøc nh c c thµnh viªn cña nhãm phô tr ch cïng tham gia lëp kõ ho¹ch, mçi ng êi thùc hiön c c nhiöm vô trong mét khung thêi gian giíi h¹n vµ cïng tham gia c c buæi häp tæng kõt trong ã nh ng ng êi thùc hiön trao æi c c kõt qu ho¹t éng vµ nh ng vý dô vò c c c chõ tæ chøc îc trión khai trong c c nhãm Ó t ng sù tham gia cña ng êi d n. ViÖc nµy sï îc x, th«n vµ ¹i diön cña c c nhãm phô tr ch quyõt Þnh cñng cè l¹i Ó cè g¾ng thu hót hçu hõt c c hé vµo mét hoæc nhiòu nhãm phô tr ch, theo ã mäi ng êi trong x cã c héi t ng thu nhëp cña m nh. 2. TØnh (Së NN - PTNT) cã ñ nguån nh n lùc cña Ó qu n lý vµ iòu phèi c c ho¹t éng MA & D (mét sè c n bé îc µo t¹o MA & D), nh ng nguån lùc thùc sù cña tønh vén ch a îc sö dông hõt v c c c n bé îc µo t¹o MA&D ph i lµm mét sè viöc kh c mµ iòu nµy h¹n chõ sù tham gia cña hä vµo c c ho¹t éng MA&D. Nguån nh n lùc Ó qu n lý vµ iòu phèi c c ho¹t éng ë cêp tønh lµ kh«ng ñ v viöc nµy îc giíi h¹n cho mét ng êi (Tr ëng tr¹m khuyõn n«ng HuyÖn ë x NËm Lµnh, gi m èc L m tr êng Póng Lu«ng ë x GiÕ Xu Ph nh). T nh h nh ang dçn dçn xêu i v c c c n bé tham gia vµo qu tr nh vµ nh ng ng êi nµy Æt u tiªn cho nhiòu ho¹t éng kh c cña hä h n lµ ph ng ph p MA & D. 3. C c c n bé thùc hiön cña MRDP tønh vµ huyön kh«ng ñ mæc dï cã ñ nh ng ng êi îc µo t¹o qu tr nh MA & D. Nh ng nh ng ng êi nµy ph i lµm nh ng c«ng viöc îc coi lµ quan trong h n so víi c c ho¹t éng MA & D do nhiòu yõu tè (thiõu u i vò tµi chýnh, kh«ng ßi hái nhiòu vò tr ch nhiöm vµ thiõu thêi gian Ó lëp kõ ho¹ch vµ thùc hiön nhiöm vô nµy, v.v). 4. N ng lùc cña c c cè vên quèc gia, c c c n bé iòu phèi vµ qu n lý cña MRDP vò MA & D ang tiõn bé h n v míi tuyón mét thµnh viªn míi ang tù µo t¹o ph ng ph p MA & D. Tµi s n Nguån lùc vò tµi s n liªn quan Õn nh ng tµi s n cã s½n Ó thùc hiön mét c ch su«n sî c c ho¹t éng MA & D ë c 4 cêp. 1. CÊp é trang thiõt bþ cña 2 x kh«ng t ng ng vµ iòu nµy cã nh h ëng Õn sù ph t trión thuën lîi ph ng ph p MA & D: hö thèng th«ng tin iön tho¹i cã s½n cho nh ng ng êi d n ë x Nam 16
Lanh vµ ë ng«i nhµ míi cña x n i mäi ng êi tæ chøc c c cuéc häp. V ë x GiÕ Xu Ph nh thiõu phßng vµ ghõ Ó tæ chøc c c cuéc häp nªn khi tiõn hµnh c c cuéc häp MA&D thønh tho ng cho trî em nghø häc Ó lêy tr êng häc lµm Þa ióm häp. 2. Tµi s n cña tønh (Së NN - PTNT) cho viöc qu n lý vµ iòu phèi c c ho¹t éng MA & D lµ ñ: c c c n bé th êng xuyªn cã «t«ó i thùc Þa vµ cã nh ng å v n phßng phèm cçn thiõt. 3. «i khi c c c n bé thùc hiön cña MRDP tønh vµ huyön ph i chþu c nh thiõu thèn trang thiõt bþ vµ c c ph ng tiön ho¹t «ng. Hä kh«ng cã «t«ó i l¹i vµ th êng kh«ng cã nh ng trang thiõt bþ tèi thióu nhêt Ó ë l¹i th«n (trong mïa «ng) còng nh Ó tæ chøc c c cuéc héi th o (b ng tr¾ng, giêy, v.v...) 4. C c c n cè vên quèc gia cña MRDP, c c c n bé iòu phèi vµ qu n lý vò ph ng ph p MA & D hiön nay ñ c c trang thiõt bþ nh «t«vµ c c trang thiõt bþ tæ chøc héi th o thùc Þa. Thêi gian Thêi gian bao gåm thêi gian îc giao Ó nh ng ng êi thùc hiön cã liªn quan tiõn hµnh c c ho¹t éng MA & D. 1. Nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp cã thó dµnh ñ thêi gian vµo c c ho¹t éng MA & D bëi v hä lµ nh ng ng êi thùc hiön chýnh vµ c m thêy r»ng hä cçn cã kho ng thêi gian nµy Ó ¹t îc kõt qu. Ó óng thêi gian, nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp th êng Èy nhanh qu tr nh thùc hiön nh ng ph i îi nh ng ng êi thùc hiön cña bé phën hç trî. 2. C c c n bé cña MRDP tønh (Së NN - PTNT) vµ MRDP huyön kh«ng cã thêi gian Ó qu n lý vµ iòu phèi c c ho¹t éng MA&D: ph i mêt 9 th ng ë mét x nµy vµ 13 th ng ë mét x kh c Ó tiõn hµnh 3 giai o¹n cña ph ng ph p MA & D mæc dï toµn bé qu tr nh cã thó hoµn têt trong kho ng 3-4 th ng nh thùc hiön ë c c vïng kh c. 3. C c c n bé thùc hiön cña MRDP tønh (Së NN - PTNT) vµ huyön còng kh«ng cã nhiòu thêi gian bëi v hä kh«ng thó dµnh nhiòu thêi gian ë c c x do nh ng lý do nªu trªn nh thiõu tµi chýnh, thiõu trang thiõt bþ vµ éng c lµm c«ng viöc mµ hä kh«ng cçn ph i cã nhiòu tr ch nhiöm. VÊn Ò thêi gian nµy lµ mét h¹n chõ cho c c c n bé thùc Þa bëi v kh«ng thó hy väng mét sù tiõn bé ë kõt qu cuèi cïng nõu kh«ng mét ai dµnh l îng thêi gian cçn thiõt Ó gióp ng êi d n hióu vµ n¾m b¾t îc qu tr nh. 4. VÊn Ò thêi gian èi víi c c cè vên quèc gia, c c c n bé iòu phèi vµ qu n lý cña MRDP kh«ng ph i lµ thiõu mµ d êng nh liªn quan nhiòu Õn viöc ph n phèi vµ u tiªn thêi gian cho c c ho¹t éng MA & D h n. M u thuén vò lîi Ých 17
C nh n M u thuén c nh n vò lîi Ých liªn quan Õn viöc nh ng ng êi thùc hiön ph i hoµn thµnh mét nhiöm vô mµ kh«ng p øng îc lîi Ých cña hä, do ã hä hoµn thµnh c«ng viöc kh«ng nhiöt t nh hoæc nh h ëng Õn viöc thùc hiön Ó ¹t îc kõt qu p øng lîi Ých c nh n cña hä. 1. M u thuén c nh n vò lîi Ých kh«ng ph i lµ vên Ò lín gi a nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp trong qu tr nh MA & D bëi v viöc lùa chän s n phèm vµ x c Þnh doanh nghiöp cña hä do nh ng ng êi d n trong nhãm quyõt Þnh vµ do hiön nay trong x kh«ng cã nh ng ng êi thu thëp hoæc nh ng th ng gia mµ èi víi hä c c ho¹t éng nµy cã thó lµ mét mèi e do¹. Nh ng y còng lµ mét yõu tè nh¹y c m mµ cã thó sï xêu i khi c c doanh nghiöp ph t trión. 2. M u thuén c nh n vò lîi Ých gi a nh ng ng êi thùc hiön cña bé phën hç trî lµ hä dµnh Ýt thêi gian vµ c«ng søc Ó thùc hiön c c ho¹t éng MA & D nh ng viöc nµy kh«ng îc x c Þnh lµ mét yõu tè quan träng. CÇn ph i chó ý r»ng mét sè c nh n cã thó c¹nh tranh víi nh ng ng êi trong th«n thay v hç trî hä do sù tham gia c nh n vµo c c ho¹t éng s n xuêt vµ bu«n b n nh ng s n phèm mµ nh ng ng êi d n lùa chän. C«ng viöc M u thuén lîi Ých vò c«ng viöc liªn quan Õn viöc nh ng ng êi thùc hiön ph i hoµn thµnh nhiöm vô chuyªn m«n mµ hä kh«ng quan t m l¾m, dén tíi viöc hä sï kh«ng nhiöt t nh hoµn thµnh nhiöm vô îc giao hoæc nh h ëng Õn viöc thùc hiön Ó ¹t îc kõt qu p øng lîi Ých cña hä. 1. M u thuén lîi Ých vò c«ng viöc ch a ph i lµ vên Ò lín gi a nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp trong qu tr nh MA & D bëi v hä ch a trión khai ho¹t éng doanh nghiöp cña m nh hõt kh n ng. Tuy nhiªn m u thuén lîi Ých vò c«ng viöc ch¾c ch¾n sï t ng lªn cïng víi sù gia t ng c c ho¹t éng s n xuêt vµ bu«n b n. NÕu lîi Ých vµ lîi Ých m u thuén t ng lªn gi a doanh nghiöp t nh n hay nhµ n íc tham gia trùc tiõp vµo s n xuêt, chõ biõn vµ tiªu thô cïng mét s n phèm, n gi n sï cã "sù c¹nh tranh" mµ iòu nµy sï t¹o ra mét nh h ëng tých cùc trªn thþ tr êng. 2. Trong ph ng ph p MA & D, vai trß cña bé phën hç trî lµ gióp ì nh ng ng êi d n häc ph ng ph p MA & D, iòu phèi viöc thùc hiön ph ng ph p nµy cña nh ng ng êi d n vµ h íng vµo hç trî theo yªu cçu cña c c doanh nghiöp. Vai trß cña c c doanh nghiöp lµ häc c c ph ng ph p vµ c«ng cô thùc hiön MA & D, sö dông chóng Ó x c Þnh vµ ph t trión c c doanh nghiöp cña m nh còng nh yªu cçu nh ng hç trî cçn thiõt. M u thuén vò lîi Ých c«ng viöc cña c c tæ chøc hç trî ang trë nªn rêt lín vµ nguy hióm v Ó ¹t îc nh ng kõt qu thµnh c«ng, hä i qu xa vai trß cña m nh, vý dô nh ph t trión c c 18
ho¹t éng s n xuêt, chõ biõn vµ tiªu thô, trùc tiõp c¹nh tranh víi c c doanh nghiöp th«n. Tham gia trùc tiõp vµo viöc kinh doanh mét sè nguyªn liöu th«îc cung cêp bëi nh ng ng êi d n, Së NN - PTNT quan t m thóc Èy ng êi d n sö dông Êt vµ nguån lao éng Ó s n xuêt nguyªn liöu th«mµ c c doanh nhiöp nhµ n íc cçn. Së NN - PTNT võa u tiªn ¹t îc môc tiªu cung cêp ñ sè l îng cho c c doanh nghiöp mµ hä qu n lý (nh quõ, chì, cµ phª, nhùa th«ng, v.v) võa thùc hiön vai trß hç trî ng êi d n x y dùng nòn t ng ph t trión kinh tõ. Së NN - PTNT sö dông ph ng ph p MA&D Ó thùc hiön vai trß hç trî ng êi d n nh ng vén tiõp tôc gi hö thèng lëp kõ ho¹ch trung ng Ó tån t¹i c c doanh nghiöp nhµ n íc. KÕt qu cña viöc nµy lµ phçn lín thêi gian cña c c c n bé khuyõn n«ng cêp tønh vµ huyön îc dµnh cho viöc ¹t îc "môc tiªu s n xuêt", do ã hä cã Ýt thêi gian vµ sù linh ho¹t cho c c ho¹t éng kh c nh vai trß hç trî cña Së NN - PTNT vµ Æc biöt lµ thêi gian cho c«ng t c MA & D. Mét vý dô kh c vò nh h ëng gi n tiõp lµm cho m u thuén lîi Ých t ng lªn lµ viöc lùa chän L m tr êng Ph ng L ng lµm v n phßng iòu phèi cho c c ho¹t éng MA & D ë Mï C ng Ch i. Vµ Ó tån t¹i, l m tr êng ph i s n xuêt vµ tiªu thô mét sè s n phèm vµ hä cã thó dô dµng i tröch h íng vai trß hç trî cña m nh Ó phôc vô lîi Ých cña hä. Mèi e do¹ ë y lµ cã thó kh«ng ¹t îc kõt qu mong muèn bëi v c c doanh nghiöp cña nh ng ng êi d n sï bþ yõu i do c c ho¹t éng c¹nh tranh thay v hç trî cña l m tr êng. KÕ ho¹ch 1. Nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp b¾t Çu häc c ch lëp kõ ho¹ch cho doanh nghiöp cña m nh th«ng qua mét lo¹t c c bµi tëp îc tiõn hµnh qua 3 giai o¹n MA & D. LËp kõ ho¹ch lµ mét bµi tëp míi èi víi c c doanh nghiöp nh ng hä nhën thêy îc nh ng lîi Ých cña viöc lëp kõ ho¹ch. Hä x c Þnh îc môc Ých, môc tiªu vµ nhiöm vô cña doanh nghiöp m nh vµ lëp kõ ho¹ch chi tiõt cho c c ho¹t éng Çu tiªn ph I tiõn hµnh. Hä th êng kh«ng gæp khã kh n trong viöc ph n tých t nh h nh hiön t¹i nh ng vén lóng tóng trong viöc x c Þnh c c b íc ph I tiõn hµnh Ó ¹t îc môc tiªu cña m nh. 2. C c c n bé thùc thi vµ qu n lý cña MRDP tønh (Së NN-PTNT) vµ huyön (phßng khuyõn n«ng) cã xu h íng quªn i r»ng têt c c«ng viöc lëp kõ ho¹ch cña bé phën hç trî nªn îc thùc hiön theo c c kõ ho¹ch cña nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp: viöc nµy dén Õn t nh tr¹ng lµ bé phën hç trî lëp kõ ho¹ch ph t trión viöc chõ biõn m ng tr íc khi nh ng doanh nghiöp th«n chuèn bþ c c kõ ho¹ch ph t trión doanh nghiöp cña m nh vµ yªu cçu hç trî. BÊt kú hç trî nµo îc a ra tr íc khi c m thêy cçn thiõt hoæc cã nhu cçu cao vò hç trî nµy th ng êi ta khã cã thó íc týnh îc nh ng rñi ro cã thó x y ra vµ viöc nµy cã thó trë thµnh v«ých bëi v nh ng ng êi îc hç trî cã thó kh«ng cçn sù hç trî ã. QuyÒn quyõt Þnh vµ gi m s t qu n lý 19
QuyÒn quyõt Þnh vµ gi m s t qu n lý liªn quan Õn viöc ph n chia quyòn quyõt Þnh gi a nh ng n vþ thùc hiön. ViÖc lëp kõ ho¹ch chþu nh h ëng rêt lín cña hö thèng lëp kõ ho¹ch cña ChÝnh phñ (c cêu vµ c c ph ng thøc ho¹t éng) vµ liªn quan chæt chï Õn c c yõu tè vì quyòn lùc nh sau: nh ng ng êi kh«ng cã quyòn quyõt Þnh (ng êi d n) kh«ng cçn ph I lëp kõ ho¹ch bëi kõ ho¹ch îc mét tæ chøc kh c thiõt kõ cho hä (c quan hµnh chýnh nhµ n íc). 1. Mét kõ qu chýnh cña viöc thùc hiön ph ng ph p MA & D lµ Ó c c doanh nghiöp c m thêy tù cã quyòn lëp kõ ho¹ch cho doanh nhgiöp m nh, b o vö kõ ho¹ch nµy vµ thùc hiön nã. Sau khi hoµn thµnh giai o¹n 3, n«ng d n ë c 2 vïng thý ióm ang trión khai viöc xem xðt møc é tých cùc cña viöc chuyón tõ hö thèng "bao cêp" mµ theo ã hä chø chê îi bêt kú mét sù hç trî nµo (cã thó sù hç trî nµy kh«ng p øng nhu cçu cña hä) sang viöc thµnh lëp doanh nghiöp riªng cña m nh mµ hä cã thó tù quyõt Þnh lµm g, lµm nh thõ nµo víi sù hç trî nh thõ nµo. Nãi c ch kh c, th«ng qua ph ng ph p MA & D, hä häc îc c ch quyõt Þnh, c ch x c Þnh nh ng g cçn lµm, tù m nh thu thëp nh ng th«ng tin cçn thiõt mµ cho phðp hä a ra nh ng quyõt Þnh óng ¾n. ViÖc trao quyòn quyõt Þnh vµo tay nh ng nhµ kinh doanh ang tiõn trión tèt theo quan ióm cña c c nhµ kinh doanh, tuy nhiªn xu h íng nµy vén kh«ng ch¾c ch¾n do sù lóng tóng cña cêp trªn. 2. C c c n bé thùc thi vµ qu n lý cña tønh (Së NN - PTNT) vµ huyön (phßng khuyõn n«ng) vén cã thãi quen thùc hiön ph ng ph p MA & D gièng nh hä tiõn hµnh c c hö thèng kh c. ViÖc tiõp cën vµ ph t trión ph ng ph p míi nµy vén ch a îc gi i thých vµ hióu cæn kï Õn møc c c c n bé cã thó bá thãi quen lµm viöc cò vµ lång ghðp c c thay æi trong c c ho¹t éng chuyªn m«n cña m nh. iòu nµy îc ph n nh b»ng sù cçn thiõt ph i qu n lý c c kõ ho¹ch cña c c doanh nghiöp mµ tr i víi vai trß hç trî cña hä. C c kõ ho¹ch hç trî cêp tønh vµ huyön chø nªn xem xðt hç trî mµ hä cã thó cung cêp. Trong c c kõ ho¹ch cña m nh, c c doanh nghiöp nªu ra mét lo¹t nh ng hç trî cçn thiõt Ó ph t trión doanh nghiöp m nh, mµ Së NN - PTNT chø cã thó hç trî îc mét phçn trong sè ã. ViÖc c c doanh nghiöp kh«ng nhën thøc îc quyòn quyõt Þnh cña m nh Ó x c Þnh vµ t m nh ng hç trî cçn thiõt tõ c c nguån kh c ngoµi Së NN - PTNT cã thó sï dén Õn kh«ng ¹t îc kõt qu mong muèn cuèi cïng. ViÖc b¾t buéc ph i th«ng qua Së NN - PTNT mµ cã thó mêt rêt nhiòu thêi gian tr íc khi cung cêp nh ng th«ng tin cçn thiõt bëi v hä kh«ng cã th«ng tin trùc tiõp cã thó dén tíi viöc mêt c héi thþ tr êng èi víi c c nhµ doanh nghiöp. QuyÒn quyõt Þnh cuèi cïng d êng nh vén thuéc vò bé phën hç trî cña ChÝnh phñ mæc dï cã tinh thçn s½n sµng p dông chýnh s ch míi cña ChÝnh phñ vµ Ó c c doanh nghiöp nhá ph t trión. ng nhiªn 20
viöc nµy ang tiõn trión tèt vµ viöc thö p dông ph ng ph p MA & D cã thó gãp phçn lµm t ng vµ iòu chønh nh ng thay æi cçn thiõt. Kû luët 1. Nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp ch a ¹t îc tr nh é nghiöp vô vµ týnh nhêt qu n do hä kh«ng cã nhiòu c héi thùc nghiöm tr nh é nghiöp vô. Tuy nhiªn qua viöc tham gia vµo qu tr nh MA & D, hä cã îc kiõn thøc vò nh ng c«ng cô cã thó gãp phçn a tr nh é nghiöp vô cña hä vµo ho¹t éng thùc tõ nh lëp kõ ho¹ch, m b o khung thêi gian, ph n tých c c kõt qu, v.v... 2. Bé phën hç trî thó hiön sù hçn hîp vò tr nh é nghiöp vô vµ týnh kh«ng nhêt qu n trong qu tr nh ph t trión ph ng ph p MA & D. Trong phçn lín thêi gian, c c buæi µo t¹o, sù chuèn bþ l«gic vµ cã kõ ho¹ch îc thùc hiön ë cêp tønh vµ rêt Ýt khi ë cêp huyön: nhiòu cuéc héi th o îc chuèn bþ mét c ch véi vµng vµ th«ng b o víi nh ng ng êi tham gia ë th«n vµo phót cuèi cïng, hoæc kh«ng cã g Ó trión khai cuéc häp (thiõu phßng häp, giêy...) Sù thiõu nhêt qu n îc ph n nh trong viöc thùc hiön chëm trô c c ho¹t éng vµ viöc c c nhãm MA & D kh«ng cã mæt hoæc thay æi thµnh viªn vß phót cuèi cïng. Nh ng viöc nµy kh«ng phï hîp víi môc tiªu Æt ra vµ c c môc tiªu ph t trión ph ng ph p MA & D. N ng lùc häc tëp 1. Nh ng ng êi d n/nhµ doanh nghiöp cã n ng lùc häc tëp tèt nõu dµnh ñ thêi gian víi hä Ó gióp hä nh gi t nh h nh, ph n tých vµ thùc hiön theo. Mét sè vý dô (nh ng kinh nghiöm tiªu cùc trong viöc vay týn dông chýnh thøc nh ng kh«ng thó tr l¹i; h íng dén trång c c lo¹i c y mµ cã thó mang l¹i thu nhëp chø trong 1 n m) cho thêy r»ng nh ng ng êi d n/doanh nghiöp kh«ng bþ l«i kðo Ó læp l¹i nh ng sai lçm mµ hä m¾c ph i vµ viöc nµy cã nh h ëng tiªu cùc Õn cuéc sèng cña hä. Qu tr nh MA & D cho thêy nh ng ng êi sö dông th êng xuyªn nh gi nh ng g diôn ra tr íc y vµ nh ng g hiön nay ang diôn ra, ph n nh, häc tëp tõ chóng, vµ xö lý chóng Ó cã mét quyõt Þnh cã c së h n. ChÝnh v vëy mµ b»ng c ch sö dông ph ng ph p MA & D, c c nhµ doanh nghiöp ang n ng cao n ng lùc häc tëp cña m nh. Møc é tham gia cao cña nh ng ng êi d n vµo têt c c c giai o¹n cña qu tr nh vµ sù s ng t¹o tých cùc cña c c nhãm phô tr ch cho thêy hä rêt s½n sµng thö nh ng vên Ò míi vµ ång thêi nh ng cuéc th o luën dµi vµ c c bµi tëp gióp hä Þnh liöu d îc nh ng rñi ro vµ tõ ã cã quyõt Þnh phï hîp. 2. C c c n bé thùc hiön vµ qu n lý cña MRDP tønh (Së NN - PTNT) vµ huyön (phßng khuyõn n«ng) cã n ng lùc häc tëp tèt t ng tù bëi v toµn bé s ng kiõn cña MRDP lµ n ng cao vµ ph t trión n ng lùc häc tëp nµy. ViÖc nµy kh«ng chó träng qu nhiòu vµo n ng lùc 21
häc tëp mµ tëp trung nhiòu h n vµo viöc kõt hîp häc tëp vµo hö thèng, vµo viöc lëp kõ ho¹ch vµ vµo c ch thùc hiön. ViÖc nh gi nµy gióp chóng ta cã îc mét bøc tranh râ nðt vò nh ng yõu tè cçn ph i xem xðt Ó cã îc kõt qña thµnh c«ng (kõt qu mong muèn cuèi cïng) khi sö dông ph ng ph p. Trong phçn sau sï giíi thiöu mét sè thay æi cã thó gãp phçn gióp bé phën hç trî t¹o m«i tr êng thuën lîi cho céng ång tù x c Þnh c c ý t ëng kinh doanh, më doanh nghiöp nhá, x c Þnh vµ yªu cçu nh ng hç trî cçn thiõt. 22
4. KhuyÕn nghþ CÇn cã nh ng thay æi g? NhiÒu iòu kiön thuën lîi s½n cã îc ph t trión trong c c ho¹t éng cña n m ngo i. Tuy nhiªn bé phën hç trî nªn thùc hiön mét sè nh ng thay æi quan träng Ó xu h íng tých cùc nµy tiõp tôc tiõn trión khi b¾t Çu c c ho¹t éng MA & D. Ó tiõp tôc t¹o iòu kiön thuën lîi cho céng ång tù x c Þnh c c ý t ëng kinh doanh, më doanh nghiöp cña m nh, x c Þnh vµ yªu cçu nh ng hç trî mµ hä cçn, bé phën hç trî cçn ph i: N ng lùc N ng lùc kü thuët V c c c n bé dù n cung cêp hç trî ph ng ph p, viöc µo t¹o nh ng ng êi chñ chèt lµ mét iòu kiön tiªn quyõt. Nh ng ng êi chñ chèt nµy chø cã thó tæ chøc häp lëp kõ ho¹ch MA & D khi hä îc trang bþ Çy ñ kiõn thøc cçn thiõt vò môc tiªu vµ ph ng ph p. ViÖc truyòn c c kiõn thøc vò kü thuët nµy cho thêy nh ng ng êi µo t¹o îc trang bþ nh ng kiõn thøc vµ kinh nghiöm vò ph ng ph p MA & D vµ h n thõ n a hä cã kü n ng vò c c ph ng ph p iòu phèi cã sù tham gia cña céng ång. CÇn ph i µo t¹o Ó nh ng ng êi n«ng d n cã thó hióu vµ p dông ph ng ph p v hä chýnh lµ nh ng ng êi thùc hiön c c ho¹t éng kinh doanh cña hä. Nªn tæ chøc µo t¹o ph ng ph p iòu phèi cã sù tham gia cña céng ång cho c c c n bé thùc hiön. ThËm chý trong tr êng hîp c c c n bé cã kiõn thøc vò ph ng ph p MA & D, nõu hä kh«ng cã kü n ng tèi thióu Ó truyòn ¹t nh ng kiõn thøc nµy theo ph ng ph p cã sù tham gia cña céng éng th còng Ýt cã Ých lîi h n. N ng lùc kü thuët cña doanh nghiöp sï îc n ng cao h n nõu doanh nghiöp kh«ng phô thuéc vµo mét tæ chøc n ph ng. iòu ã cã nghüa lµ nªn thóc Èy nhiòu tæ chøc vµ n vþ tham gia hç trî ng êi d n. ViÖc tham gia thùc Þa nhiòu h n cña c c cè vên quèc gia chuyªn vò MA & D vµ cã c c kü n ng iòu phèi cã sù tham gia cña céng ång còng n ng cao viöc truyòn kiõn thøc cho c c doanh nghiöp th«n. N ng lùc qu n lý N ng lùc qu n lý chung cña nh ng ng êi d n/doanh nghiöp sï tù éng tiõn bé do kõt qu cña nh ng ph ng ph p trªn. NÕu dµnh thªm 23
thêi gian Ó gi i thých ph ng ph p cho hä th hä cã thó n ng cao mét sè ph ng diön vò n ng lùc qu n lý mµ lµ mét phçn cña qu tr nh MA & D. N ng lùc qu n lý chuyªn m«n cã thó cçn thiõt sau nµy khi c c doanh nghiöp ho¹t éng ë cêp cao h n. ã sï lµ lóc tr lêi nh ng yªu cçu cña c c doanh nghiöp vµ tæ chøc ch ng tr nh µo t¹o ng¾n phï hîp vò c c lünh vùc qu n lý chuyªn m«n. CÇn ph i lµm râ vai trß vµ môc tiªu cña bé phën yªu cçu vµ bé phën hç trî: viöc c c doanh nghiöp îc thµnh lëp bëi c c hé Þa ph ng vµ cho c c hé d n Þa ph ng trong khi vai trß cña dù n c c cêp lµ µo t¹o ph ng ph p, ph n c«ng tr ch nhiöm vµ c c nguån lùc cho mçi n vþ hç trî vµ gîi ý c c biön ph p huy éng nguån lùc Ó cung cêp cã hiöu qu nh ng hç trî mµ c c doanh nghiöp yªu cçu. Nguån lùc Nh n lùc Ó p øng nhu cçu ph n phèi nguån nh n lùc nhiòu h n cho qu tr nh, cçn cã nhiòu ng êi tham gia h n. V nguån nh n lùc cña tæ chøc thùc hiön, c c phßng khuyõn n«ng qu h¹n chõ nªn cçn ph i cã sù tham gia cña c c c n bé thùc Þa tõ c c phßng kü thuët huyön trùc thuéc Së NN - PTNT. C c phßng nµy cã c c c n bé thùc Þa lµm c«ng t c gièng c c c n bé khuyõn n«ng nªn kh«ng cã g khã kh n trong viöc µo t¹o hä Ó tham gia vµo c c ho¹t éng míi t ng tù nh thõ. Tµi s n Nªn cã nh ng u i cho c c c n bé thùc Þa Ó hä dµnh thêi gian ë c c th«n v sù v¾ng mæt cña hä ë th«n îc nh gi lµ mét trong nh ng h¹n chõ chñ yõu trong viöc ph t trión ph ng ph p. Nh ng u i bao gåm kho n trî cêp t ng èi Ýt nhêt lµ b»ng víi tû lö trî cêp îc thùc hiön trong c c ch ng tr nh kh c cña ChÝnh phñ vµ nh ng trang thiõt bþ tèi thióu Ó ë l¹i vµ lµm viöc ë c c th«n (nh tói ngñ, å v n phßng phèm, v.v...) ViÖc ph t trión thuën lîi cña qu tr nh ßi hái nhiòu sù vën chuyón tõ c c v n phßng quèc gia, tønh, huyön Õn c c x. CÇn ph i nç lùc Ó m b o r»ng c c c n bé kh«ng bþ h¹n chõ do thiõu ph ng tiön chuyªn chë. Thêi gian Nh nªu râ ë trªn, thêi gian lµ mét vên Ò quan träng. dµnh thêi gian Ó µo t¹o c c c n bé hç trî, vµ kh«ng cã g ng ng¹c nhiªn lµ ng êi n«ng d n cçn nhiòu thêi gian Ó tiõp thu cïng mét kiõn thøc nh vëy. ã lµ qu tr nh x y dùng n ng lùc vµ týnh kiªn nhén lµ 24
mét øc týnh cçn ph i cã èi víi c c c n bé ãng gãp vµo qu tr nh nµy. Nh ng thêi gian kh«ng ph i lµ mét yõu tè tuyöt èi, nã phô thuéc vµo tçm quan träng/sù u tiªn dµnh cho ho¹t éng liªn quan so víi c c ho¹t éng kh c Ó tõ ã cã thó ph n phèi ñ thêi gian Ó lëp kõ ho¹ch hoµn thµnh ho¹t éng ã. VÊn Ò ë y lµ ph i quyõt Þnh ph n phèi thêi gian cçn thiõt h n lµ chþu c nh thiõu thêi gian. M u thuén vò lîi Ých Nªn cè g¾ng gi m m u thuén lîi Ých vò c«ng viöc. Mét trong nh ng ph ng ph p Çu tiªn lµ giao tr ch nhiöm s n xuêt vµ bu«n b n cho tæ chøc kinh doanh nh ng giao tr ch nhiöm hç trî cho c c tæ chøc hç trî. Trong vên Ò nµy, vai trß cña l m tr êng Ph ng L ng ang vµ sï trë thµnh mét vên Ò nghiªm träng v cã nguy c tëp trung qu møc vµo vai trß s n xuêt/kinh doanh h n lµ vai trß hç trî îc giao. VÝ dô nh l m tr êng Ph ng L ng kh«ng nªn tham gia vµo viöc mua b n bêt kú thø g cho c c nhãm phô tr ch cña c c doanh nghiöp nõu hä ång thêi ãng vai trß tæ chøc hç trî cña ChÝnh phñ. Còng nh vëy iòu phèi viªn nªn x c Þnh râ r»ng hä ang gióp n«ng d n x c Þnh s n phèm tèt nhêt cho hä,vµ tr nh g y nh h ëng èi víi viöc lùa chän s n phèm mµ tæ chøc cña hä cçn. CÇn ph i biõt r»ng hçu hõt nh ng g cã lîi cho c c doanh nghiöp th«n cã thó còng lµ mét b íc ph t trión tèt cho c c n vþ kh c trªn thþ tr êng. LËp kõ ho¹ch LËp kõ ho¹ch lµ mét nhiöm vô kh«ng thó thiõu èi víi sù ph t trión cña doanh nghiöp. Kh«ng lëp kõ ho¹ch sï dén tíi kh«ng cã môc tiªu ph t trión, hiöu qu vµ hiöu suêt t¹o thu nhëp thêp. Tuy nhiªn kh i niöm lëp kõ ho¹ch nªu ra ë y kh«ng ph i lµ lëp kõ ho¹ch theo h íng tõ trªn xuèng d íi. KÕ ho¹ch liªn quan Õn c c doanh nghiöp nªn do ng êi d n Þa ph ng lëp bëi v hä biõt nh ng nguån lùc cña hä lµ g vµ hä cçn g Ó n ng cao êi sèng cña m nh. iòu nµy phï hîp víi chýnh s ch cña nhµ n íc: "D n biõt, d n bµn, d n lµm, d n kióm tra". ChÝnh phñ ViÖt Nam ban hµnh mét chýnh s ch míi Ó chuyón dþch nòn kinh tõ tõ hö thèng kõ ho¹ch trung ng sang hö thèng thþ tr êng tù do. MA & D lµ mét trong nh ng biön ph p Ó thùc hiön sù chuyón æi nµy. Nh ng ã còng cã nghüa lµ ph i t¹o ra mét sè iòu kiön thuën lîi. iòu nµy còng bao gåm c viöc kõ ho¹ch hç trî lµ theo Þnh h íng nhu cçu cña doanh nghiöp, y lµ mét yõu tè quan träng Ó ng êi d n trë nªn n ng éng trong viöc s n xuêt. QuyÒn quyõt Þnh vµ gi m s t qu n lý NÕu quyòn quyõt Þnh cña ng êi d n èi víi doanh nghiöp cña m nh îc x c Þnh, iòu ã còng cã nghüa lµ ng êi d n cçn cã ñ th«ng 25
tin b»ng ng«n ng cña m nh Ó lµm c së cho quyõt Þnh cña hä. ChÝnh v thõ viöc c c c n bé hç trî lµm viöc víi hä cã thó giao tiõp b»ng ng«n ng cña th«n lµ rêt quan träng Ó cã thó hióu râ îc têt c nh ng th«ng tin cña bé phën yªu cçu. Sè iön tho¹i vµ viöc lµm mét danh b¹ iön tho¹i Ó liªn hö víi nh ng ng êi hoæc tæ chøc cã vai trß quan träng èi víi sù ph t trión doanh nghiöp vµ kh«ng chø giíi h¹n ë bé phën hç trî cña ChÝnh phñ lµ rêt cçn thiõt cho sù ph t trión thuën lîi cña doanh nghiöp. C c c n bé thùc hiön thùc Þa cña huyön cçn cã thªm quyòn quyõt Þnh vµ ph ng tiön thùc hiön Ó cã thó hoµn thµnh tèt nhiöm vô víi ng êi d n. Hä nªn cã quyòn quyõt Þnh, lëp kõ ho¹ch vµ yªu cçu c c nguån lùc Ó thùc hiön mét c ch cã hiöu qu mçi giai o¹n vµ mçi b íc cña qu trinh vµ sau ã tiõn hµnh c c ho¹t éng hç trî. Kû luët Mét nhãm æn Þnh gåm nh ng ng êi îc µo t¹o lµ mét iòu kiön quan träng Ó x y dùng ph ng ph p vµ ¹t îc thµnh c«ng. CÇn ph i cã kû luët h n èi víi nh ng ng êi hç trî Ó hä gi óng giíi h¹n vai trß hç trî cña m nh ång thêi nç lùc vµ tham gia tiõn hµnh c c ho¹t éng. N ng lùc häc tëp C c c n bé thùc hiön vµ qu n lý cña MRDP cã n ng lùc häc tëp rêt tèt bëi v toµn bé s ng kiõn cña MRDP lµ n ng cao vµ ph t trión n ng lùc häc tëp nµy. VÊn Ò nµy kh«ng chø liªn quan nhiòu Õn n ng lùc häc tëp mµ cßn vò viöc kõt hîp còng nh p dông häc tëp vµo hö thèng, vµo viöc lëp kõ ho¹ch vµ c ch thøc thùc hiön. 26
5. KÕt luën Cho Õn nay cã nhiòu thay æi tých cùc trong khi thùc hiön thý ióm ph ng ph p MA & D t¹i 2 x. Tuy nhiªn vén cçn ph i c i tiõn ph ng ph p Ó ¹t îc kõt qu mong muèn. ViÖc nµy bao gåm: Nh ng ng êi d n (nh ng ng êi thùc hiön trùc tiõp/bé phën yªu cçu) vµ c c c n bé MRDP c c cêp (nh ng ng êi thùc hiön gi n tiõp/bé phën hç trî) cïng hióu râ c c môc tiªu cña qu tr nh MA&D vµ c c b íc liªn quan. Nh ng ng êi d n (nh ng ng êi thùc hiön trùc tiõp/bé phën yªu cçu) vµ c c c n bé MRDP c c cêp (nh ng ng êi thùc hiön gi n tiõp/bé phën hç trî) hióu râ vai trß cña m nh vµ chþu tr ch nhiöm èi víi c c nhiöm vô liªn quan trong qu tr nh. Nh ng ng êi d n (nh ng ng êi thùc hiön trùc tiõp/bé phën yªu cçu) îc x c Þnh lµ nh ng ng êi thùc hiön chñ yõu trong qu tr nh vµ îc µo t¹o phï hîp) C c c n bé MRDP cêp tønh vµ huyön (nh ng ng êi thùc hiön gi n tiõp/béphën hç trî) lëp kõ ho¹ch vµ ph n phèi Çy ñ thêi gian Ó tiõn hµnh c«ng t c thùc Þa nõu ph i ¹t îc kõt qu cuèi cïng. C c c n bé MRDP cêp tønh vµ huyön (nh ng ng êi thùc hiön gi n tiõp/béphën hç trî) cã thó linh ho¹t trong viöc lëp kõ ho¹ch cho nh ng ho¹t éng mµ chñ yõu phô thuéc vµo nhu cçu cña doanh nghiöp. Môc tiªu chýnh cña viöc nh gi nµy lµ viöc nh gi sï trë thµnh mét c«ng cô h u Ých cho sù ph t trión. ChÝnh v vëy cçn ph i îc dþch, phæ biõn cho nh ng ng êi thùc hiön cã liªn quan vµ th o luën. Sau ã c c tæ chøc nªn lång ghðp nh ng bµi häc nµy vµo t nh h nh hiön nay cña hä vµ lëp l¹i kª ho¹ch lµm viöc cho phï hîp. ViÖc cã nh ng môc tiªu häc tëp sï dén tíi viöc thùc hiön îc hiöu qu h n. Trong nh ng th ng tíi, dù n sï chñ yõu tiõp tôc s¾p xõp µo t¹o kü thuët mµ c c nhãm phô tr ch cña c c doanh nghiöp yªu cçu vµ hç trî c c nhãm phô tr ch kh c Ó ¹t îcmôc tiªu mµ qua ã hä thó hiön nhu cçu hç trî cña m nh. 27
28
Phô lôc1: BiÓu å qu tr nh MA&D Ngµy B íc C c ho¹t éng cña nh ng ng êi thùc hiön hç trî MRDP x c Þnh MA & D lµ ph ng ph p phï hîp, th o luën víi c c c n 9/199 1 bé dù n ë Yªn B i vµ lëp kõ ho¹ch 7 héi th o vµ µo t¹o vò MA & D ë Yªn B i 12/19 97 12/19 97 & 1/199 8 2/199 8 4/199 8 4/199 8 9/199 8 11/19 98 11/19 98-1/199 9 2 3 4 5 6 7 8 9 Phô lôc 2: KÕ ho¹ch vµ tãm l îc nh ng ho¹t éng chýnh îc nhãm hç trî thùc hiön Ó gióp nh ng ng êi d n tiõn hµnh qu tr nh MA&D Héi th o giíi thiöu ph ng ph p MA & D víi bé phën hµnh chýnh nhµ n íc tønh vµ c c c n bé dù n ë Yªn B i µo t¹o thùc hiön MA & D cho c c c n bé khuyõn n«ng tønh vµ huyön thuéc Së NN - PTNT. QuyÕt Þnh thùc hiön ph ng ph p MA & D míi cña MRDP ë 2 vïng thý ióm. Mét c n bé dù n tønh îc göi i µo t¹o ë Qu ng B nh Ó tham gia thùc hiön thùc Þa ph ng ph p MA & D µo t¹o nhãm iòu phèi Ó gióp nh ng ng êi d n sö dông qu tr nh MA & D t¹i 2 x vµ µo t¹o ng¾n vò giai o¹n 1 Nhãm iòu phèi qua µo t¹o hç trî ng êi d n x NËm Lµnh thùc hiön giai o¹n 1 Nhãm iòu phèi qua µo t¹o hç trî ng êi d n x GiÕ Xu Ph nh thùc hiön giai o¹n 1 µo t¹o mét nhãm iòu phèi Ó gióp ng êi d n sö dông MA & D ë 2 x vµ µo t¹o ng¾n vò giai o¹n 2 Nhãm iòu phèi qua µo t¹o hç trî ng êi d n x GiÕ Xu Ph nh thùc hiön giai o¹n 2 Nh ng ng êi hç trî/tham gia Së NN - PTNT Yªn B i, c n bé dù n, Marit, Isabelle 25 ng êi tham gia, Marit Isabelle ( iòu phèi viªn), Ban ( iòu phèi viªn) 14 ng êi tham gia, Marit, Isabelle vµ Ban Tu 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 4 c n bé khuyõn n«ng huyön, Isabelle 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 2 c n bé khuyõn n«ng huyön 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 2 c n bé khuyõn n«ng huyön 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 4 c n bé khuyõn n«ng huyön, Hµ vµ Isabelle - 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 2 c n bé khuyõn n«ng huyön, - Hµ vµ Isabelle Thêi gian 3 ngµy 2 ngµy 11 ngµy 12 ngµy 2 ngµy 7 ngµy 7 ngµy 2 ngµy 7 ngµy 2 ngµy 11-12 10 Kh o s t thþ tr êng, cêp quèc gia Hµ vµ mét cè vên 15 ngµy Nhãm iòu phèi qua µo t¹o hç trî 7 ngµy 3/199 ng êi d n x Nam Lanh thùc hiön 11 9 giai o¹n 2 2 ngµy - 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 2 c n bé khuyõn n«ng huyön, - Hµ vµ Isabelle 29
5/199 9 12 13 14 15 Thµnh lëp nhãm iòu phèi Ó gióp ng êi d n sö dông qu tr nh MA&D ë 2 x vµ µo t¹o ng¾n vò giai o¹n 3 Nhãm iòu phèi qua µo t¹o hç trî ng êi d n x Gie Xu Phinh thùc hiön giai o¹n 3 Nhãm iòu phèi qua µo t¹o hç trî ng êi d n x NËm Lµnh thùc hiön giai o¹n 3 TriÓn khai hç trî: p l¹i yªu cçu hç trî µo t¹o kü thuët cho nh ng ng êi s n xuêt mët ong ë x GiÕ Xu Ph nh. Chän ng êi µo t¹o. 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 4 c n bé khuyõn n«ng huyön, Hµ vµ Isabelle - 2 c n bé khuyõn n«ng tønh, 2 c n bé khuyõn n«ng huyön, - Marit, Hµ vµ Isabelle - 1 c n bé khuyõn n«ng tønh, 2 c n bé khuyõn n«ng huyön - Marit, Hµ vµ Isabelle Marit, Hµ vµ Isabelle 2 ngµy - 7 ngµy - 2 ngµy - 7 ngµy - 2 ngµy 30
Phô lôc 3: Thùc hiön thùc Þa vò ph ng ph p MA & D ë 2 x NËm Lµnh vµ GiÕ Xu Ph nh, tønh Yªn B i vµ nh ng kõt qu chýnh cña mçi giai o¹n cña qu tr nh MA & D Giai o¹n X GiÕ Xu Ph nh MA & D 5 th«n, 218 hé Giai o¹n 1 Ngµy: Th ng 9/1998 Thêi gian: kho ng 10 ngµy Þa ióm: X / c c th«n Nhãm MA & D : C n bé khuyõn n«ng tønh: 2 C n bé khuyõn n«ng huyön: 2 Ng êi thu thëp sè liöu th«n: 15 Hç trî bªn ngoµi: Cè vên quèc tõ: 4 ngµy Nh ng kõt qu chýnh: Nhãm môc tiªu: têt c c c hé d n Danh s ch 12 s n phèm Tæ chøc mét nhãm gåm 12 ng êi d n Ó thùc hiön giai o¹n sau Giai o¹n 2 Ngµy: Th ng 9/1998 Thêi gian: kho ng 10 ngµy Þa ióm: x, huyön, tønh (Hµ néi Ó lêy mét sè th«ng tin thþ tr êng) Nhãm MA & D: C n bé khuyõn n«ng tønh: 2 C n bé khuyõn n«ng huyön: 2 Ng êi thu thëp sè liöu th«n: 12 Hç trî bªn ngoµi: Cè vên quèc tõ: 3 ngµy Cè vên quèc gia: 5 ngµy Nh ng kõt qu chýnh: iòu tra thþ tr êng Ó lëp danh s ch s n phèm X NËm Lµnh 7 th«n, 411 hé Ngµy: Th ng 4/1998 Thêi gian: kho ng 12 ngµy Þa ióm: X / c c th«n Nhãm MA & D : C n bé khuyõn n«ng tønh: 2 C n bé khuyõn n«ng huyön: 2 Ng êi thu thëp sè liöu th«n: 19 Hç trî bªn ngoµi: Cè vên quèc tõ: 4 ngµy Nh ng kõt qu chýnh: Nhãm môc tiªu: têt c c c hé d n Danh s ch 9 s n phèm Tæ chøc mét nhãm gåm 15 ng êi d n Ó thùc hiön giai o¹n sau. Ngµy: Th ng 3/1999 Thêi gian: kho ng 12 ngµy Þa ióm: x, huyön, tønh (Hµ néi Ó lêy mét sè th«ng tin thþ tr êng) Nhãm MA & D: C n bé khuyõn n«ng tønh: 2 C n bé khuyõn n«ng huyön: 2 Ng êi thu thëp sè liöu th«n: 15 Hç trî bªn ngoµi: Cè vên quèc tõ: 3 ngµy Cè vên quèc gia: 5 ngµy Nh ng kõt qu chýnh: iòu tra thþ tr êng Ó lëp danh s ch s n phèm 31
Giai o¹n 3 Chän 4 s n phèm: mët ong, t o mìo, chì Þa ph ng, Ý dü Thµnh lëp c c nhãm phô tr ch: mët ong t o mìo chì - Ý dü Ngµy: Th ng 4&5/1999 Thêi gian: kho ng 13 ngµy Þa ióm: x / c c th«n Nhãm MA & D: C n bé khuyõn n«ng tønh: 1 C n bé khuyõn n«ng huyön: 2 ¹i diön nhãm phô tr ch: 16 Hç trî bªn ngoµi: Cè vên quèc tõ: 3 ngµy Nh ng kõt qu chýnh Nhãm phô tr ch vò mët ong x c Þnh kõt qu mong muèn cuèi cïng cña doanh nghiöp Nhãm mët ong chuèn bþ kõ ho¹ch ph t trión doanh nghiöp Nhãm mët ong yªu cçu hç trî kü thuët - b íc tr íc khi thùc hiön QuyÕt Þnh trión khai giai o¹n víi c c nhãm phô tr ch vò 3 s n phèm cßn l¹i cµng sím cµng tèt Chän 4 s n phèm: mët ong, chì Shan, m ng, quõ Thµnh lëp c c nhãm phô tr ch: - mët ong m ng chì Shan quõ Ngµy: Th ng 5/1999 Thêi gian: kho ng 7 ngµy Þa ióm: x / c c th«n Nhãm MA & D: C n bé khuyõn n«ng tønh: 1 C n bé khuyõn n«ng huyön: 2 ¹i diön nhãm phô tr ch: 19 Hç trî bªn ngoµi: Cè vên quèc tõ: 3 ngµy Nh ng kõt qu chýnh Nhãm phô tr ch vò mçi s n phèm x c Þnh kõt qu mong muèn cuèi cïng cña doanh nghiöp Nhãm phô tr ch chuèn bþ kõ ho¹ch ph t trión doanh nghiöp Nhãm phô tr ch vò mët ong Ò nghþ hç trî thªm vò kü thuët, th«ng tin vò nh ng ngõi nu«i ong vµ bò mæt rõng cçn thiõt cho mçi tæ ong trong vïng. 32