G V
Giíi thiöu vò h V ên quèc gia
hö éng vët ë a B i Tö Long
1. Chån b¹c m (Melogale moschata) 3. CÇy vßi h ng (Paradoxurus hermaphroditus)
4. GÊu ngùa (Ursus thibeta
gùa ibetanus)
2. MÌo rõng (Prionailurus bengalensis) 5. CÇy h ng (Viverricula indica)
6. Tª tª vµng (Manis pentadactyla)
gù (Ursus thibeta
gù ibetanus)
8. Nai (Cervus unicolor)
9. S n d ng (Capricornis sumatraensis) 1. Chån b¹c m (Melogale moschata) Loµi nµy cã thó t m thêy tõ vïng Assam Õn vïng trung t m Trung quèc vµ ViÖt nam, mæc dï chóng thých ë c c khu rõng vïng cën nhiöt íi vµ rõng vïng nhiöt íi nh ng còng cã thó t m thêy chóng ë c c ång cá. Lµ loµi nhá nhêt trong hä chån, chóng næng tõ 1 Õn 3 kg, th n dµi tõ 30 Õn 40 cm. Æc ióm cña loµi chån nµy lµ u«i rëm, dµi; tai lín; th n m nh kh nh. Loµi nµy n t¹p. Chóng n loµi gæm nhêm nhá, c«n trïng, éng vët l ìng c, éng vët kh«ng x ng sèng, tr i c y theo mïa. Chóng sinh con, th êng lµ quanh n m, chñ yõu vµo cuèi mïa xu n vµ løa thø 2 vµo cuèi thu, mçi løa trung b nh 2-3 con. 2. MÌo rõng (Prionailurus bengalensis) Loµi nµy ph n bè r i r c kh¾p Ch u, bao gåm c mét vµi hßn o. Chóng còng îc t m thêy ë vïng viôn «ng nh Ên é vµ vò phýa T y Õn Philippin. Bªn c¹nh viöc sèng ë c c m«i tr êng sèng a d¹ng, chóng cond sèng gçn nguån n íc vµ th êng îc t m thêy ë c c vïng cao vµ vïng thêp, mµ th êng lµ c c vïng c y thø sinh. KhÈu phçn n chñ yõu gåm c c loµi gæm nhêm. Tuy nhiªn, chóng còng n thþt thá rõng, loµi n s u bä, lîn rõng, th»n l»n, r¾n, chim, loµi bß s t, c«n trïng, giun, c, cua vµ x c chõt. Chóng îc t m thêy ë vïng «ng Nam ch u sinh në quanh n m. Sau thêi k mang thai kho ng 65-70 ngµy, b o en c i sï cho ra êi kho ng tõ 1 Õn 4 con b o con. 3. CÇy vßi h ng (Paradoxurus hermaphroditus) Loµi cçy nµy îc t m thêy kh¾p vïng Nam vµ «ng nam, c tró chýnh ë c c vïng cã rõng bao phñ còng nh ë c c vïng n«ng th«n vµ thµnh thþ. Chóng ho¹t éng vò ªm vµ leo trìo c«n s n 4. Urs gêu nh hì, ho¹ ngu kh«5. Loµ bao còn nh mæ n m 6. Loµ Tµi liöu tham kh o nµy îc thùc hiön bëi Dù n N ng cao nhën thøc a d¹ng sinh häc VÞnh B i Tö Long thuéc Tæ chøc Frontier-Vietnam víi sù tµi trî cña Darwin Initiative, V ng quèc Anh
7. KhØ vµng (Macaca mul Th«ng tin th mæc ã 3 c, hñ m c c c»n leo trìo rêt giái, chø xuèng Êt khi t m kiõm thøc n. Thøc n cña chóng gåm cã chim chãc, chuét, r¾n, c«n trïng, tr i c y, éng vët th n mòm, h¹t. Chóng sinh s n vµ ë trong c c th n c y môc. Chóng sinh s n 2 lçn mçi n m, mçi løa tõ 2 Õn 4 con con. 4. GÊu ngùa (Ursus thibetanus) Ursus thibetanus lµ tªn khoa häc cña mét lo¹i gêu en vïng ch u, theo nghüa en th cã nghüa lµ gêu mæt tr ng vïng T y T¹ng. Loµi gêu nµy thých sèng ë nh ng khu rõng rëm r¹p trªn åi, trªn nh ng ngän nói vµ trong c c khu rõng nhiöt íi Èm ít phýa d íi c c d y nói cao. Trong suèt mïa hì, loµi gêu en ch u nµy cã thó t m thêy ë é cao trªn 300 mðt so víi mùc n íc bión. Ph¹m vi ho¹t éng cña chóng trong kho ng tõ 4 Õn 8 dæm vu«ng vµ phô thuéc chñ yõu vµo sù dåi dµo cña nguån thøc n. Chóng thých n thþt, nh ng vén buéc ph i n thùc vët, qu chýn, c«n trïng, éng vët kh«ng x ng sèng, chim, thó nhá do sù thay æi lín vò m«i tr êng sèng mµ con ng êi g y nªn. 5. CÇy h ng (Viverricula indica) Loµi nµy îc t m thêy kh¾p vïng Nam vµ «ng Nam. Chóng c tró chñ yõu ë c c khu cã rõng bao phñ còng nh ë c c b i cá, c c khu c y cèi rëm r¹p. Chóng ho¹t éng vò ªm nh ng ng êi ta còng thêy chóng s n måi ban ngµy ë nh ng khu vùc kh«ng cã ng êi. Thøc n cña chóng gåm Õch nh i, chim chãc, chuét, r¾n, gµ con, x c chõt, c«n trïng, Êu trïng, tr i c y vµ rô c y. Chóng sèng trªn mæt Êt lµ chýnh nh ng leo trìo còng kh tèt. Loµi nµy sinh s n vµo c c thêi ióm kh c nhau trong n m, mçi løa tõ 2 Õn 5 con. 6. Tª tª vµng (Manis pentadactyla) Loµi nµy îc t m thêy trong c c khu rõng ë phýa Nam ch u vµ ch u Phi. Æc ióm cña chóng lµ cã tr í cña Nh nh tª c 7. Loµ nam ngh con kh íi c«n ngµ 8. S ê còn bió phæ Liªn HÖ: Hßm th : PO Box 20, B u iön V n ån HuyÖn V n ån, TØnh Qu ng Ninh iön tho¹i: 033 874855 Email: btlb@netnam.vn www.baitulongnp.com
ng mulatta) in thªm vò loµi h h n cã v y lín phñ toµn th n, Çu, c c chi, u«i réng; mâm thon dµi; m¾t nhá xýu; vµ vuèt phýa tr íc rêt dµi. Khi bþ e do¹, tª tª sï cuén trßn nh mét qu bãng, gi ng líp v y dµy Æc cña nã ra Ó chèng cù nh mét c i o gi p b o vö. Thøc n chýnh cña chóng lµ kiõn vµ mèi. Nh ng c i vuèt lín phýa tr íc gióp tª tª cã thó ph îc nh ng tæ mèi kiªn cè nhêt hay nh ng th n c y môc khi kiõm n. Sau 130 ngµy mang thai, tª tª mñ sï cho ra êi 1-2 con tª tª con mçi løa. 7. KhØ vµng (Macaca mulatta) Loµi nµy îc t m thêy phæ biõn ë phýa t y Afghanistan, qua Ên é Õn B¾c Th i lan vµ ViÖt nam. Chóng sèng trong mét ph¹m vi m«i tr êng a d¹ng vµ chøng tá mét kh n ng thých nghi rêt tèt. Mét sè sèng ë nh ng vïng Êt b»ng ph¼ng, trong khi mét sè kh c nh nh ng con sèng ë nam Ên é vµ Pakistan l¹i sèng trªn d y Himalaya ë é cao 3000m. Chóng cã kh n ng thých nghi víi nhiöt é nãng, kh«cña sa m¹c; hoæc víi nhiöt é cã khi xuèng tíi d íi é ãng b ng cña mïa «ng gi l¹nh. Loµi nµy n t¹p vµ th êng n rô c y, cá, tr i c y, c«n trïng, chim chãc, vµ c c éng vët nhá. Giai o¹n mang thai cña chóng trong vßng 165 ngµy vµ hçu hõt chóng Î 1 con trong mçi lçn sinh në. 8. Nai (Cervus unicolor) S ên åi, nhêt lµ khu vùc gçn khu trång trät, lµ n i kiõm n a thých cña loµi nai nµy. Chóng còng sèng trong rõng, bôi c y lín vµ trong c c khu rõng ë é cao 2500m so víi mùc n íc bión. Bé l«ng cña chóng th«vµ bêm xêm, nai ùc tr ëng thµnh cã bêm ë cæ vµ hçu. Mµu phæ biõn cña loµi lµ mµu n u phít vµng hoæc pha x m. ThÞ gi c cña chóng b nh th êng nh ng thýnh gi læng trong c th êng n c trong th ng mñ th êng m 9. S n d Loµi nµy th khã cã thó l cao cña vai Õn u«i. C m¾t, mòi vµ s t îc loµ 10. Ho½n N i kiõm n cao tíi 2500 trión vµ th ê TiÕng hó gä gåm c c lo¹ diôn ra chñ sinh në vµo C c dù n cña Frontier-Vietnam îc thùc hiön bëi sù kõt h Tæ chøc kh m ph m«i tr êng (SEE), London vµ ViÖn sinh Tµi nguyªn sinh vët, Hµ néi vµ sù kõt hîp gi a Tæ chøc kh m«i tr êng vµ ViÖn h i d ng häc Hµ néi.
10. Ho½ng (Muntiacus muntjak) hýnh gi c vµ khøu gi c th rêt chýnh x c. Chóng cã kh n ng k l¹ trong viöc di chuyón yªn trong c c bôi rëm dµy Æc bêt chêp h nh d ng cña m nh. Chóng cã thó b i kh tèt. Chóng ng n cá, l c y vµ c c lo¹i tr i c y d¹i. Chóng n chñ yõu vµo buæi tèi. Sù kõt «i diôn ra g th ng 11-12, nai con ra êi vµo Çu mïa m a, kho ng cuèi th ng 5 hoæc Çu th ng 6. Nai h êng mang thai kho ng 120 ngµy. S n d ng (Capricornis sumatraensis) nµy th êng sèng ë c c d y nói v«i dùng øng cã v ch che phñ dµy Æc vµ khu rõng cã thó lui tíi. Th n chóng ng¾n, ch n dµi, tai to nh tai lõa, th«, l«ng t ng èi dµi. ChiÒu cña vai kho ng chõng 1 m. Bêm cña chóng ph t trión m¹nh nhêt ë cæ vµ lan réng däc l ng u«i. C con ùc vµ con c i Òu cã sõng. Sõng cña chóng t ng èi ng¾n vµ dµy. Do c mòi vµ tai cña chóng Òu rêt thýnh, céng víi Æc ióm n i c tró cña loµi nªn rêt khã quan îc loµi s n d ng nµy. Ho½ng (Muntiacus muntjak) kiõm n cña loµi Muntiac lµ c c åi cã c y cèi dµy Æc vµ khu rõng phï du, Èm ít cã é tíi 2500m. G¹c cña chóng nhá vµ th êng cã mêu nhän. R ng nanh cña hµm trªn kh ph t vµ th êng îc sö dông Ó tù vö. Sõng cña chóng bþ rông trong kho ng th ng 5, th ng 6. g hó gäi nhau tõ xa cña loµi nµy nghe rêt gièng tiõng cña mét con chã. Thøc n chñ yõu c c lo¹i cá, l c y vµ qu d¹i. Chóng xuêt hiön Ó sinh s n vµo têt c c c mïa, sù éng dôc ra chñ yõu vµo mïa l¹nh. Thêi k mang thai cña loµi nµy kho ng 180 ngµy. Chóng th êng në vµo mïa m a, mçi lçn sinh s n cho ra êi 1 con con, «i khi lµ 2. sù kõt hîp gi a Ön sinh th i vµ høc kh m ph éi. VIETNAM