Ch n nu«i tr u bß Cμy kðo NỘI DUNG C së khoa häc cña sù co c nh gi kh n ng lao t c cña tr u bß Nh ng nh n tè nh h ëng søc lao t c Nu«i d ìng tr u bß cµy kðo Ch m sãc tr u bß cµy kðo Chän läc vµ sö dông tr u bß cµy kðo BiÖn ph p n ng cao søc kðo vµ n ng suêt cµy kðo c së khoa häc h c cña c a sùs CÊu tróc c b n cña c v n CÊu tróc c b n cña c v n CÊu tróc ph n tö vµ c chõ N ng l îng cho sù Sợi cơđượcbọcbởi mô liên Bó sợi cơđược bọcbởi mô liên Cơ đượcbọcbởi vỏ bọc mô liên Gân Màng xương Xương Sợi cơđượcbọc bởi mô liên Bó sợi cơđược bọcbởi mô liên Cơ đượcbọc bởi vỏ bọcmô liên Gân Màng xương Xương 3 4 CÊu tróc ph n tö vµ c chõ N ng l îng C2 Fatty acids 5 6
Mái c vµ gi i lao nh gi kh n ng lao t c cña tr u bß Thêi gian lµm viöc Lùc c kðo lao t c Søc bòn 7 8 Thêi gian lµm viöc a. Thêi gian lμm viöc trªn hiön tr êng Lµ thêi gian tõ lóc b¾t Çu lµm viöc khi kõt thóc (bao gåm c thêi gian quay Çu, nghø gi i lao hay nghø Ó iòu chønh c«ng cô s n xuêt). b. Thêi gian lμm viöc thùc tõ Lµ thêi gian thùc tõ tr u bß lµm viöc, kh«ng týnh thêi gian nghø. c. Tæng thêi gian lμm viöc c ngμy Bao gåm thêi gian lµm viöc trªn hiön tr êng céng víi thêi gian i i vµ v vò còng nh thêi gian chuèn bþ c«ng cô s n xuêt. 9 Lùc kðo a. Lùc L c kðo trung b nhb - X c Þnh b»ng lùc kõ Æt nèi gi a gia sóc víi c«ng cô s n xuêt. - Ph i o nhiòu lçn víi kho ng c chch o nh nhau Ó týnh ra gi trþ trung b nh. b. Lùc kðo tèi a - o b»ng lùc kõ nh o lùc kðo trung b nh. - Trªn o¹n êng mµ gia sóc kðo xe, xõp dçn träng l îng lªn xe cho khi gia sóc kh«ng thó i îc n a. Ghi l¹i träng t i vµ søc kðo lín nhêt. c. Søc giët tèi a X c Þnh b»ng c chch m¾c lùc kõ vµo c«ng cô s n xuêt, cho tr u bß kðo hõt søc, kðo nhiòu lçn vµ lêy lçn cã søc giët cao nhêt. 10 lao t c a. Tæng diön tých cμy bõa b. é s u cña r nh cμy c. é réng cña r nh cμy d. Kho ng c chch di chuyón e. suêt lμm viöc lý thuyõt CSLT (ha/giê giê) ) = [ TB é réng (m) x TB tèc é (m/s) x 360]/10.000 g. suêt lμm viöc thùc tõ CSTT (ha/giê giê) ) = DiÖn tých t. tõ/thêi thêi gian lµm viöc h. HiÖu qu lμm viöc thùc tõ = CSTT/CSLT i. s n sinh ra = lùc kðo x kho ng c chch di chuyón 11 Søc bòn a. NhÞp tim - NhÞp tim thay æi i nhanh chãng khi gia sóc s c b¾t b Çu u lµm l m viöc c vµ v sau khi nghø lµm. - NhÞp tim cã thó x c Þnh ë nhiòu vþ trý kh c c nhau trªn n c c thó. b. NhÞp thë - Quan s t s t nhþp thë th«ng qua chôp mòi - m m cña c a nhþp thë cã thó nghe îc. - Sö dông thiõt bþ o o nhþp thë g¾n n víi v i béb phën n sös lý sès liöu. c. NhiÖt é trùc c trμng vμv nhiöt é a - Cã thó sö dông thiõt bþ hoµn n chønh hoæc o o trùc c tiõp b»ng b nhiöt t kõ. - NhiÖt é c thó thay æi i tõ tõ nªn n n cã thó o o sau khi gia sóc s c nghø lµm m viöc c 1-21 2 phót t mµ m vén n kh«ng nh h ëh ëng é chýnh x c x c cña c a sès liöu. d. Thêi gian phôc håih - Lµ thêi gian tr u u bßb phôc håi h i l¹i l i c c c c chøc c n ng n ng ho¹t éng sinh lý b nh th êng êng sau thêi gian lµm l m viöc. - Th«ng th êng sau khi gia sóc s c lµm l m viöc c kho ng 2-32 3 giê míi m i håi h phôc îc. 12
Nh ng nh n tè nh h ëng søc kðo 1. Gièng 2. C thó 3. TÝnh biöt vµ tuæi 4. Nu«i d ìng ch m sãc 5. N«ng cô vµ tr nh é sö dông 6. TÝnh chêt cña ruéng vµ êng 13 Nu«i i d ìd ìng tr u u bßb cμy y kðo X c Þnh tiªu u chuèn n NL dïng cho lµm viöc = NL di chuyón c thó + NL n ngng xe hµng + NL kðo xe hµng + NL i lªn é cao. thøc nµy cã thó bióu diôn l îng ho nh sau: E = AFM + BFL + W/C + 9,81 H (M +L) /D Trong ã: E: N ng N l îl îng sös dông cho lµm l m viöc(kj) F: Kho ng c ch c ch di chuyón n (km) ( é( dµi) M: Khèi i l îl îng c c thó (kg) L: Khèi i l îl îng xe hµng h (kg) (c xe + hµng) h W: C sinh ra Ó kðo xe (J) H: é cao di chuyón n h íh íng th¼ng øng A: NL sös dông di chuyón n 1 kg c c thó i i 1 m theo ph ng n»m m ngang B: NL sös dông di chuyón n 1 kg hµng h i i 1 m theo ph ng n»m m ngang C : HiÖu u qu sö dông n ng n ng l îl îng nhê c c giíi i ho c«ng cô D : HiÖu u qu sö dông n ng n ng l îl îng Ó n ng ng c c thó vµ xe + hµng lªn l n cao 14 Thøc n n nu«i i tr u u bßb cµy y kðo - Cá xanh: Tr u bß cã thó ¹t møc 10-15 kg cá t i/100 kg P. Chñ yõu tën thu ë c c bê vïng, bê thöa vµ ven ª trong c c th ng hì thu. -R m:tr u bß cã thó n 2kg/100kgP. Chñ yõu dïng vô «ng xu n - C c phô phèm n«ng nghiöp kh c: c y ng«sau thu b¾p, b mýa v.v. - Thøc n tinh bæ sung: trong vô cµy kðo (0,5kg/con/ngµy) 15 ch m sãc tr u bß cμy kðo VÖ sinh - VÖ sinh c thó - VÖ sinh chuång tr¹i - VÖ sinh n uèng ãi, rðt say n¾ng, n ng, c m nãng lao t c qu søc dþch bönh 16 Phßng ãi, rðt vµ bönh tët 1. Phßng thiõu n - ThiÕu cá vµo vô «ng xu n -ChÊtl îng thøc n kðm -BËnmïavô 2. Phßng gi rðt - Chuång nu«i kýn giã mïa «ng - Lµm o cho tr u bß - Kh«ng ch n th vµ lµm viöc nh ng ngµy qu l¹nh - Cho n uèng Çy ñ 3. Phßng bönh tët - Cung cêp Çy ñ thøc n - VÖ sinh c thó vµ chuång nu«i s¹ch sï - Tiªm phßng vµ iòu trþ bönh kþp thêi - Phßng say n¾ng và c m nãng - Kh«ng Ó lao t c qu søc 17 18
Chän läc, huên luyªn vμ sö dông tr u bß cμy kðo Chän läc tr u bß cµy kðo HuÊn luyön tr u bß cµy HuÊn luyön tr u bß kðo C ch mæc vai Sö dông tr u bß cµy kðo «i Chän läc tr u bß cµy kðo + Toµn th n ph t trión c n èi, kh«ng cã khuyõt tët. + Da bãng, l«ng mäc Òu, tr n m ît. + TÇm vãc cµng to cµng tèt, søc khoî tèt. + Çu vµ cæ kõt hîp tèt, ch¾c khoî. + Sõng cong h nh b n nguyöt ión h nh + Vai v¹m v m vì, v, höh c ph t t trión. + Ngùc në, s u, réng. + L ng dµi, h«ngng réng,, th¼ng, ph¼ng. + M«ng dµi, réng, Ýt dèc. + Bông gän,, thon, kh«ng sö. + Ch n khoî, ph t trión c n èi, i kh«ng ch¹m khoeo. + Mãng trßn, khýt. 19 20 HuÊn luyön n (vùc) tr u u bßb cµy - Êt dïng Ó luyön nªn chän Êt c t pha, cµy vì. - Lóc Çu luyön vµo lóc m t, sau chuyón sang luyön lóc n¾ng. - Thêi gian Çu nªn dïng bõa Ó luyön, sau chuyón sang luyön cµy. - C ch tiõn hµnh: buéc hai thõng, ng êi vùc cçm thõng mòi tr i, ng êi d¾t tr u bß cçm thõng bªn ph i. Vai khi bõa cçn buéc ch¾c ch¾n Æc biöt chó ý phßng vì vai. Ng êi d¾t cçn chó ý d¾t bß theo khèu lönh cña ng êi vùc (cçm cµy hoæc bõa). KhÈu lönh cçn h«to râ rµng, døt kho t. Sau mét vµi ngµy cã thó kh«ng cçn d¾t n a. Ng êi vùc cçm c hai thõng Ó sai khiõn. MiÖng h«, tay iòu khión HuÊn luyön tr u bß kðo Thêi gian Çu tëp cho quen vai nªn cho kðo c y gç trªn êng hoæc trªn b i. TËp cho quen tiõng h«, quen víi tiõng éng cña xe cé i l¹i trªn êng sau míi kðo xe. Khi bß ch a quen cho kðo xe cã thó nguy hióm cho c tr u bß vµ ng êi. Khi vùc cçn chó ý kh«ng g y nªn thãi quen hô thêy nængng th lïi l¹i hoæc n»m xuèng ng, tr a th ph kðo c xe ch¹y vò chuång ng. thõng. 21 22 C ch m¾c vai Sö dông tr u u bß b «i i trong cµy c y kðo Tuú theo vþ trý Æt vai ng êi ta chia thµnh c c lo¹i sau: vai s ên, vai cæ, vai vai vµ vai hçn hîp. Cã 3 c ch m¾c vai hçn hîp: -Vai-s ên-ngùc: Ph ng ph p nµy chñ yõu phßng yªn tuét vò sau. -Vai-s ên-vai: VõakÐokhoÎ, tèc é nhanh, ngùa kðo th êng dïng lo¹i vai nµy. -Vai-s ên-cæ: Bß cµy hoæc kðo Òu cã thó dïng c ch m¾c nµy. 23 24
BiÖn n ph p p n ng n ng cao søc s c kðo vμ n ng ng suêt cμy c y kðo 1. C i tiõn chêt l îng gièng 2. C i tiõn c«ng cô lµm viöc 3. Nu«i d ìng vµ ch m sãc tèt 4. Èy m¹nh sinh s n 5. N ng cao tr nh é ng êi sö dông 25