NHƯ NG BÊ NH THƯƠ NG GĂ P Ơ TRE NHO
Điê u quan tro ng khi tre bi ô m ha y liên la c ngay tơi pho ng kha m sư c kho e tư vâ n đi nh ky hoă c trung tâm y tê xin giâ y ô m ngay trong nga y. Giâ y ô m chư ng nhâ n viê c nghi trông con ô m trong vo ng 3 nga y li ch liên tiê p đô i vơ i tre dươ i 10 tuô i. Mô t phu huynh co thê nghi ơ nha chăm con ô m trong vo ng 3 nga y hoă c cha hoă c me luân phiên nghi tro ng nga y nghi trông con (khi đo câ n giâ y chư ng nhâ n nghi ô m cho ca hai) Nghi chăm con ô m đươ c tra lương trong vo ng 3 nga y. Nê u tre ô m ke o da i hơn 3 nga y cha hoă c me co thê xin nghi tư tu c không lương. Ca c đươ ng lây truyê n bê nh Lây truyê n qua tiê p xu c lây truyê n giư a ca c ca nhân ( tay, vê t lơ loe t, vê t thương, sư ba i tiê t, nươ c mu i, nho gio t vv...) Lây truyê n qua vâ t thê qua va i vo c (vi du như gô i, đê m, khăn tă m, đô chơi, tay câ m) Lây truyê n qua gio t nho trươ c khi bay lên không khi (ho, hă t hơi, no i, nôn mư a..) như ng gio t nho co thê rơi xuô ng ca c bê mă t tiê p xu c va ta o nên môi trươ ng lây nhiê m. Lây truyê n qua không khi ca c ta c nhân lây nhiê m co thê di chuyê n trong luô ng không khi vơ i khoa ng ca ch da i. Lây nhiê m qua đươ ng ruô t xa y ra khi nguô n thư c phâ m hoă c nươ c không đa m ba o, ô nhiê m hoă c không giư gi n vê sinh tay. Lây truyê n qua đươ ng ma u chu yê u la khi ma u tiê p xu c vơ i da bi thương hoă c ma ng nha y. Ca m la nh Ca m la nh la do viru t gây ra va thươ ng gă p ơ tre nho. Tre nho thươ ng dê bi lây nhiê m ca m la nh va co thê bi va i lâ n trong mô t năm, đă c biê t khi tre đi nha tre va tiê p xu c vơ i nhiê u tre kha c. Viru t gây ca m la nh thươ ng lây truyê n dê tư tre na y qua tre kha c. Biê u hiê n cu a ca m la nh bao gô m như nga t mu i, hă t hơi, sô mu i, ho, đau ra t ho ng, sô t ke m theo mê t mo i. Bê nh ca m la nh se tư kho i trong vo ng hai tuâ n. Thươ ng không câ n tơ i kha m ba c sy. Đê gia m bơ t ca c triê u chư ng trên cho tre uô ng nhiê u nươ c, nho nươ c muô i va o mu i hoă c cho uô ng thuô c đê gia m sô t (vi du như panadol..) Nê u ca m la nh ke o da i, tre bi đau tai, kho thơ hoă c ti nh tra ng sư c kho e ke m ha y liên la c tơ i trung tâm y tê.
Ho Nguyên nhân thông thươ ng gây ra ho la do ca m la nh nhưng cu ng co thê do ca c nguyên nhân va yê u tô kha c (vi du như di ư ng). Ca c da ng ho như ho khan, ho đơ m, ho ông ô ng, ho kho khe. Ha y thâ n tro ng trong viê c giư gi n vê sinh tay va hươ ng dâ n tre không nên ho trư c tiê p ra ngoa i thay va o đo ha y ho va o phâ n ca nh tay cu a mi nh. Ca c đươ ng lây truyê n: Gio t nho hoă c va cha m Ca c biê n pha p: Nươ c â m giu p tan đơ m va giu p dê long đơ m khi ho, nâng cao gô i khi tre ngu giu p tre dê thơ. Thuô c nho mu i cu ng giu p mô t phâ n vi trong qu a tri nh thơ se ki ch ư ng cô ho ng gây ho. Tre co thê tơ i nha tre nê u không bi sô t va ti nh tra ng sư c kho e cho phe p. Sô t Khi nhiê t đô cao hơn 37,5 va o buô i sa ng va 38 đô va o buô i tô i đươ c coi la nhiê t đô ơ mư c tăng cao. Sô t la hi nh thư c ba o cơ thê bi nhiê m bê nh. Trong trươ ng hơ p nhiê t đô cơ thê tăng cao hơn 39 đô co thê cho tre du ng Paracetamol (panadol) 3 lâ n trong mô t nga y. Liê u lươ ng thuô c tu y theo đô tuô i va cân nă ng cu a tre. Luôn nhơ cho tre uô ng đu nươ c. Chu ng tôi kiê n nghi nên đê tre nghi ô m ơ nha cho tơ i khi hê t sô t sau mô t nga y mơ i đưa tre quay la i nha tre hoă c trươ ng ho c. Tu y theo hoa n ca nh va ti nh tra ng sư c kho e cu a tre. Sô t ba nga y Triê u chư ng: Tre trươ c tiên bi sô t va nhiê t đô cơ thê tăng nhanh. Sô t ke o da i khoa ng. Co thê ke m theo ho câ p ti nh va sô mu i 3 nga y. Sưng ha ch ơ cô. Khi hê t sô t tre bi nô i mâ n trên cơ thê. Vê t mâ n không gây ngư a va hê t sau va i nga y. Con đươ ng lây nhiê m: Sô t ba nga y do mô t loa i siêu vi khuâ n phô biê n gây ra va râ t dê lây truyê n. Hâ u hê t thươ ng bi nhiê m trươ c 2 tuô i. Bê nh lây lan qua không khi hoă c tiê p xu c trư c tiê p. Thươ ng mâ t tư 5 đê n 15 nga y tư lu c bi nhiê m bê nh cho tơ i khi bă t đâ u bi sô t. Ca ch chư a tri : Sô t ban ga y không co ca ch chư a tri. Bê nh tư kho i sau va i nga y.
Đi ngoa i va nôn mư a Bê nh tiêu ho a thươ ng do bi nhiê m virus, nhưng cu ng co thê do ngô đô c thư c phâ m hoă c nhiê m khuâ n. Mư c đô lây lan cu a bê nh đươ ng tiêu ho a la râ t cao. Hâ u hê t la bê nh tư kho i, liên hê ba c sy trong trươ ng hơ p bê nh ke o da i. Điê u quan tro ng la thươ ng xuyên cho tre uô ng lươ ng nho nươ c, vi du như cư 15 phu t cho tre mô t thi a nươ c. Ba n co thê mua sa n phâ m hô giư nươ c (Floridral) ơ tiê m thuô c. Đê tre ơ nha cho tơ i khi tre trơ la i bi nh thươ ng, không co n nôn mư a, tiêu cha y lo ng trong vo ng 2 nga y. Giư gi n vê sinh tay râ t quan tro ng. Đâ y nă p bô n câ u khi xa nươ c. Vê sinh ha ng nga y râ t quan tro ng (như tay câ m, ca c bê mă t, đô chơi...) Viru t RS Nhiê m virus RS phô biê n ơ tre em va ngươ i lơ n, đă c biê t la trong như ng tha ng giư a mu a đông. Triê u chư ng: Triê u chư ng cu a nhiê m bê nh thươ ng biê u hiê n như ca m thông thươ ng như sô mu i, ho, sô t nhe. Vơ i trươ ng hơ p nă ng hơn như viêm phê qua n gây kho thơ ke m theo tiê ng thơ kho khe. Con đươ ng lây nhiê m: Qua da ng gio t, tiê p xu c trư c tiê p. Ca ch chư a tri : Ca c triê u chư ng cu a bê nh biê u hiê n sau khi bi nhiê m viru t đươ c chư a tri bă ng chi nh kha năng sinh ra kha ng bê nh cu a cơ thê. Tu y theo ti nh tra ng sư c kho e cu a tre quyê t đi nh tre ơ nha hay đi ho c.
Liên câ u khuâ n (Streptokock) da ng A (Angina) Co nhiê u da ng liên câ u khuâ n. Da ng A la da ng phô biê n va dê bi lây truyê n nhâ t, co thê ta o tha nh di ch bê nh ta i nha tre hoă c trươ ng ho c. Biê u hiê n ban đâ u như triê u chư ng ca m thông thươ ng, sô t va râ t đau ho ng hoă c không co biê u hiê n đau ho ng mă c du bi nhiê m liên câ u khuâ n. Con đươ ng lây nhiê m: da ng gio t Điê u râ t quan tro ng la thay đô i ba n cha i đa nh răng sau 3-4 nga y sau khi bă t đâ u điê u tri kha ng sinh. Ta i nha tre nên thươ ng xuyên rư a vu nu m, bi nh sư a va đô chơi la điê u râ t tô t đê gia m kha năng lây nhiê m bê nh. Đê chuâ n đoa n đươ c bê nh bă ng ca ch lâ y xe t nghiê m ơ ho ng va sau ba nga y co kê t qu a. Nê u trươ ng hơ p bi đau ho ng nă ng dươ i ba nga y co thê la m xe t nghiê m nhanh va co kê t qu a ngay trong nga y. Ca ch chư a tri : Liên câ u khuâ n Streptokock da ng A đươ c điê u tri bă ng kha ng sinh trong vo ng 10 nga y. Nê u bi nhiê m ca c da ng kha c cu a liên câ u khuâ n đươ c chư a tri tu y va o mư c đô nghiêm tro ng cu a bê nh. Sau tư 1-2 nga y du ng kha ng sinh tre co thê quay la i nha tre. Ghi chu : Vơ i gia đi nh co nhiê u tre nho chi câ n lâ y xe t nghiê m ho ng cu a ngươ i co triê u chư ng. Nê u tre bi lây bê nh lă p la i nhiê u lâ n lâ y xe t nghiê m cu a ngươ i thân trong gia đi nh hoă c trong trươ ng hơ p câ n thiê t lâ y xe t nghiê m cu a ca ông hoă c ba. Du ng Paracetamol (Panadol) hoă c Ibuprofen (Burana) trong trươ ng hơ p gia m đau. Thu y đâ u Triê n chư ng: Thu y đâ u la da ng mu n nươ c nho mo c trên khă p cơ thê. Nguyên nhân gây bê nh thu y đâ u la do mô t loa i viru t gây lên va mo c lên như ng châ m đo nho ơ mô t sô nơi trên cơ thê, đâ u tiên la như ng châ m đo sau đo la tha nh như ng mu n nươ c, rô i tư vơ va khô dâ n tha nh vâ y sau đo tư du ng. Sô t cao la
triê n chư ng thươ ng gă p ơ bê nh thu y đâ u. Bê nh thu y đâ u gây ngư a vi vâ y co nguy cơ ca c mu n nươ c dê bi nhiê m tru ng. Con đươ ng lây nhiê m: Lây râ t nhanh qua đươ ng không khi va ca c vâ t thê. Thươ ng chi bi lây nhiê m mô t lâ n trong đơ i. Thâ t không may thu y đâ u co thê lây nhiê m trươ c khi mu n bi vơ. Ca ch chư a tri : Poxclin co ba n ta i tiê m thuô c giu p la m gia m ngư a va ki ch ư ng, ngăn ngư a nhiê m tru ng ta i pha t (nhiê m khuâ n trong mô se o). Khi mu n thu y đâ u khô co thê đưa tre tơ i nha tre hay trươ ng ho c nê u ti nh tra ng sư c kho e cho phe p, thươ ng nghi trong vo ng mô t tuâ n. Phô ng rô p mu a thu Triê u chư ng: Phô ng rô p/vê t nơ ơ miê ng, ơ trong lo ng ba n tay hoă c trong lo ng ba n chân. Mô t sô trươ ng hơ p bi sô t, mô t sô kha c không co biê u hiê n gi. Con đươ ng lây nhiê m: Bê nh phô ng rô p mu a thu lây nhiê m râ t nhanh do tiê p xu cc gâ n vơ i bê nh di ch tiê t ra qua mu i va cô ho ng (nhiê m qua nho gio t). Mu a he va mu a thu thươ ng la thơ i điê m bê nh bu ng pha t nhiê u hơn. Ca ch chư a tri : Thê tra ng sư c kho e quyê t đi nh tre ơ nha hay đi ho c. Thươ ng ca nho m tre đê u bi nhiê m tuy không co triê u chư ng gi do vâ y kha năng lây nhiê m vâ n co n mă c du tre nghi ơ nha. Chô c nơ. Triê u chư ng: Như ng vê t thương va vê t loe t va ng, thươ ng la quanh miê ng va mu i, cu ng như trên ca nh tay, chân, đu i. Hiê m khi tre bi thương nă ng. Con đươ ng lây nhiê m: Ca c chu ng khuâ n hay liên câ u khuâ n. Chô c nơ lây nhanh cho ng qua tiê p xu c trư c tiê p. Nê u bi nhiê m liên câ u khuâ n ơ ho ng tre cu ng co thê bi pha t ban. Kha năng lây nhiê m cho tơ i khi vê t nơ loe t hoă c mu n kho i hă n. Ca ch chư a tri : Giư gi n vê sinh tay. Că t ngă n mo ng tay cu a tre, lưu y khi tre ga i ngư a, cho tay va o mu i hoă c că n mo ng tay. Rư a ca c vê t pha t ban bă ng xa pho ng va nươ c sa ch. Điê u tri vơ i Pennicilin (bôi kem hoă c cho tre uô ng kha ng sinh). Tre ơ nha nê u ca c vê t thương co n â m va co n mu n nươ c. Viêm tai
Triê u chư ng : Viêm thươ ng tai bă t đâ u sau va i nga y tre bi ca m la nh ke m theo sô t. Vơ i tre dươ i 2 tuô i thươ ng se dê bi viêm tai. Tre lơ n hơn co thê pha n na n vê viê c đau đâ u hoă c đau tai trong khi tre nho thươ ng không ro biê u hiê n to ra buô n cha n. Triê u chư ng thươ ng biê u hiê n va i giơ va o buô i tô i khi a p lư c ơ tai giư a tăng lên sau đo gây lên cơn đau. Ca ch chư a tri : Chư a viêm tai bă ng ca ch uô ng kha ng sinh va thuô c gia m đau (Panadol, Burana). Cho tre nă m la m gia m cơn đau đâ u, du ng thuô c nho mu i la m gia m sưng tai. Viêm tai không co kha năng lây nhiê m, tuy vâ y khi tre hê t sô t mơ i đưa tre tơ i nha tre. Viêm mă t Triê u chư ng: Biê u hiê n khi mă t cha y nhiê u di va ng, di đo ng ki n mă t va o buô t sa ng la triê u chư ng bi viêm mă t. Bên trong mă t bi sưng đo va mi mă t bi sưng. Râ t kho phân biê t giư a di ư ng hoă c bi viêm mă t vi triê u chư ng thươ ng râ t giô ng nhau. Con đươ ng lây nhiê m: Tiê p xu c. Dê lây truyê n. Ca ch chư a tri : Tô t nhâ t la luôn lau di mă t tiê t ra bă ng miê ng bông lau thâ m nươ c. Lau xung quanh mă t va hô c mă t. Du ng miê ng bông lau kha c khi. Nê u triê u chư ng nă ng hơn du ng thuô c kha nh sinh nho mă t. Sau 2 nga y du ng kha ng sinh tre se không co nguy cơ lây bê nh. Tre chi câ n ơ nha trong như ng trươ ng hơ p bê nh nă ng. Luôn nhơ vê sinh tay sa ch se. Viêm đươ ng tiê t liê u Triê u chư ng: Thươ ng tre dươ i 2 tuô i bi viêm đươ ng tiê t liê u thươ ng không co biê u hiê n gi ngoa i sô t. Tre lơ n hơn thươ ng co biê u hiê n dươ i da ng đau ra t khi đi tiê u, đa i ră t va đôi khi co lâ n ma u trong nươ c tiê u. Tre lơ n hơn râ t i t bi sô t khi bi viêm đươ ng tiê t liê u. Ca ch chư a tri r: Chuâ n đoa n bê nh viêm đươ ng tiê t liê u qua xe t nghiê m nươ c tiê u. Xe t nghiê m tô t nhâ t la lâ y nươ c tiê u va o buô i sa ng, nê u không thi lâ y nươ c tiê u trư trong ba ng quang i t nhâ t la sau 4 tiê ng. Kê t qu a xe t nghiê m se nhâ n đươ c ngay trong nga y, sơ m nhâ t trong vo ng 2 nga y tre se nhâ n kê t qu a do loa i vi khuâ n na o gây lên va phương pha p chư a tri hiê u qu a. Viêm đươ ng tiê t liê u la bê nh dê lây nhiê m. Ti nh tra ng sư c kho e quyê t đi nh tre co câ n nghi ơ nha hay không. Viêm đươ ng tiê t liê u điê u tri bă ng kha ng sinh. Châ y
Triê u chư ng: Ngư a nhiê u ơ cô hoă c ơ chân to c. Như ng vê t châ m đen co thê xuâ t hiê n trên gô i. Con đươ ng lây nhiê m: Bâ t cư ai cu ng không may bi lây châ y Đo không pha i dâ u hiê u cu a viê c ke m vê sinh! Châ y co thê lây khi va cha m gâ n. Ca ch chư a tri : Co thê ti m bă t đươ c châ y thông qua viê c cha i to c bă ng lươ c đă c biê t. Ca gia đi nh câ n kiê m tra. Co thê mua không câ n đơn thuô c ta i tiê m thuô c va điê u quan tro ng la ca gia đi nh câ n chư a tri cu ng mô t lu c. Kiê m tra khi cha i to c va chư a tri tiê p tu c sau mô t tuâ n. Gia đi nh pha i liên hê vơ i nha tre /trươ ng ho c nê u ti m thâ y châ y, bă ng ca ch đo cu ng vơ i viê c chư a tri va ngăn chă n kha năng lây lan ki p thơ i. Nê u la m theo biê n pha p trên tre không câ n thiê t pha i nghi ơ nha. Giun kim Triê u chư ng: Ngư a ơ đi t đă c biê t la va o buô i tô i (vi giun đi đê n trư c tra ng đê đe trư ng va o lô trư c tra ng). Đôi khi co thê pha t hiê n giun ma u tră ng, da i va i centime t. Ca ch chư a tri : Trư ng giun vâ n co kha năng lây nhiê m trong va i tuâ n như u trong ga giươ ng hoă c va i vo c. Bi lây truyê n bă ng ca ch nuô t pha i trư ng giun. Tre thươ ng bi nhiê m tư chi nh giun cu a mi nh bă ng ca ch mu t tay hoă c ga i đi t. Ca ch chư a tri : Giư vê sinh tay tô t, că t ngă n mo ng tay tre, giă t va i vo c va thu bông. Rư a nha vê sinh ha ng nga y. Mua thuô c giun (Pyrvin) ma không câ n đơn thuô c cu a ba c sy. Ca gia đi nh câ n điê u tri Tiê p tu c điê u tri trong vo ng 10 nga y sau. Điê u tri khi triê u chư ng vâ n co n. Thông ba o vơ i nha tre vê viê c tre co giun kim.