PHẠM ĐOAN TRANG PHẢN KHÁNG PHI BẠO LỰC HATE CHANGE

Bản ghi

1 PHẠM ĐOAN TRANG PHẢN KHÁNG PHI BẠO LỰC HATE CHANGE

2 Với tất cả tấm lòng yêu mến và kính phục, xin dành tặng cuốn sách này cho những người Việt Nam đã, đang và sẽ cống hiến, đấu tranh không mệt mỏi và sẵn sàng hy sinh vì một đất nước Việt Nam dân chủ, tự do và thịnh vượng. 2 3

3 MU C LU C LƠ I NO I ĐÂ U CU A TA C GIA Ba n đo c thân mê n, Lơ i no i đâ u cu a ta c gia I. Hiê u đô i thu II. La m tô t tư ng viê c nho III. Tôi đươ c gi trong chuyê n na y? IV. Tô t gô, tô t ca nươ c sơn V. Vô hiê u ho a sư đa n a p VI. Đa i chiê n ha nh tinh khi : Cu ng nhau, khi se ma nh VII. Câ n ca chiê n lươ c lâ n chiê n thuật VIII. Phi ba o lư c, phi ba o lư c, phi ba o lư c Lời kết: Tri tuê va lo ng du ng ca m se đươ c tươ ng thươ ng Phụ lục: - Nha hoa t động hiê u qua - Chô ng na n thu phi ơ BOT Cai Lậy mâ u mư c về pha n kha ng dân sư phi ba o lư c Cuô n sa ch na y đươ c viê t da nh riêng cho ba n, nê u ba n la ngươ i yêu nươ c, yêu tư do, ghe t độc ta i, mong muô n một đâ t nươ c Viê t Nam dân chu, va đă c biê t, nê u ba n khao kha t la m một điều gi đo đê thay đô i Viê t Nam ma la i không biê t pha i la m gi va như thê na o. Ba n co thê coi sa ch như một câ m nang mo ng, dê đo c, nhưng đa bao gô m tâ t ca như ng điều quan tro ng nhâ t ma một ngươ i đâ u tranh vi dân chu, chô ng độc ta i, câ n pha i biê t. Nội dung cu a sa ch dư a theo như ng ta i liê u về đâ u tranh phi ba o lư c (ơ Viê t Nam lâu nay vâ n go i la bâ t ba o động ) do ca c nha hoa t động dân chu ngươ i Serbia, tha nh viên nho m Otpor!, viê t. Ho la như ng ngươ i đa bo ra tâ t ca như ng năm tha ng tuô i tre đe p nhâ t cu a cuộc đơ i đê dâ n thân va o cuộc chiê n đâ u gian khô, không cân sư c, chô ng chê độ độc ta i cu a Milosevic. Kê t qua cu a cuộc chiê n đâ u â y la chi nh quyền Milosevic su p đô, Serbia trơ tha nh một nền dân chu mơ i ơ châu Âu. Co n ho thi nghiên cư u va viê t la i câu chuyê n cu a ho, vơ i đâ y đu như ng kinh nghiê m ma ho ru t ra đươ c. Va tôi chi la m mô i ca i viê c la lươ c di ch va đi a phương ho a cuô n sa ch cu a ho cho phu hơ p vơ i hoa n ca nh Viê t Nam. Tâ t ca ca c chương, trư Chương I ( Hiê u đô i thu ), đều đươ c lâ y tư cuô n Blueprint for Revolution cu a Srdja Popovic, ngươ i la nh đa o tre tuô i cu a phong tra o Otpor! Cu ng chi co Chương I la chương da i, va da i nhâ t. Co n la i, tôi cô gă ng đê sa ch đu ng la một câ m nang: ngă n go n, ro ra ng va dê đo c hê t mư c co thê. Tôi tin ră ng độc gia se nhận đươ c nhiều điều sau khi đo c sa ch. Ngay ca nê u ba n không pha i la nha hoa t động dân chu -nhân quyền, ba n cu ng vâ n co thê đo c va ru t ra tư sa ch như ng bi quyê t thu vi đê a p du ng va o công viê c va cuộc sô ng cu a ba n. Việt Nam, 05/8/2017 Pha m Đoan Trang 4 5

4 CHƯƠNG I HIÊ U ĐÔ I THU Xin cam đoan vơ i ba n đây la chương da i nhâ t, nhiều ly thuyê t nhâ t cu a sa ch nên đo c se lâu hơn. Ca c chương kha c se không la m ba n pha i mâ t nhiều thơ i gian đâu. Trong Chương I na y, chu ng ta se ti m hiê u về một sô kha i niê m căn ba n. I t nhâ t, chu ng ta câ n thô ng nhâ t đươ c vơ i nhau ră ng thê chê cộng sa n ơ Viê t Nam la một chê độ độc ta i toa n tri, va vi thê no câ n pha i đươ c xo a bo. * * * Mô t ti ly thuyê t: chê đô toàn trị 1 Chê độ toa n tri la một hê thô ng chi nh tri trong đo a ch cai tri bao tru m lên tâ t ca, toa n bộ, ca c mă t cu a đơ i sô ng (hiê u nôm na la toa n tri nghĩa la cai tri toa n bộ); a ch cai tri đo đươ c xa c lập vơ i viê c a p đă t một y thư c hê bao tru m va sư ta n ba o, ha khă c, gây sơ ha i. Chê độ toa n tri kha c vơ i chê độ chuyên quyền va chê độ độc đoa n ơ chô no ti m kiê m toa n bộ quyền lư c, quyền lư c tuyê t đô i thông qua viê c chi nh tri ho a mo i khi a ca nh cu a đơ i sô ng xa hội va ca nhân. Co n chê độ chuyên quyền va chê độ độc đoa n co mu c tiêu khiêm tô n hơn, la chi nă m độc quyền về quyền lư c chi nh tri, thươ ng la bă ng ca ch loa i quâ n chu ng ra kho i chi nh tri. Chê độ toa n tri thẳng thư ng xo a bo xa hội dân sư : tiêu diê t ca i ca nhân, ca i riêng, cu a tư nhân. Đôi khi chê độ toa n tri đươ c xa c đi nh nhơ co hội chư ng sa u điê m như sau : 1. Co một y thư c hê chi nh thư c; 2. Nha nươ c độc đa ng, co khi bi cai qua n bơ i một nha la nh đa o hu ng ma nh, toa n năng; 3. Một hê thô ng ca nh sa t gia m sa t, gây sơ ha i; 4. Độc quyền ca c phương tiê n truyền thông đa i chu ng; 5. Độc quyền ca c phương tiê n vu trang; 6. Nha nươ c kiê m soa t tâ t ca ca c khi a ca nh cu a đơ i sô ng kinh tê. Căn cư va o ca c triê u chư ng â y thi ro ra ng Viê t Nam dươ i thơ i cộng sa n la một nha nươ c toa n tri. Mô t ti ly thuyê t nư a: chê đô quân phiệt và chê đô công an trị Đă c trưng cu a chê độ quân phiê t hay nha nươ c quân sư la : Tươ ng lĩnh quân đội nă m giư ca c chư c vu la nh đa o cu a nha nươ c như ng chư c vu ma le ra la thuâ n tu y dân sư. Quân đội kiê m soa t tiê n tri nh chi nh sa ch. Chu nghĩa quân phiê t trơ tha nh y thư c hê bao tru m: Quô c pho ng, quân sư pha i ma nh thi đâ t nươ c mơ i hu ng cươ ng; chiê n tranh la một công cu chi nh sa ch chi nh đa ng va hiê u qua ; quân nhân đươ c tôn vinh va đươ c hươ ng đă c quyền, đă c lơ i; tinh thâ n yêu nươ c, chu nghĩa anh hu ng, kỷ luật nha binh, sư phu c tu ng, cô ng hiê n, xa thân đươ c ngơ i ca. Luật nha binh, to a a n quân sư đươ c tăng cươ ng va a p đă t rộng ra i; thiê t quân luật co thê đươ c a p du ng thươ ng xuyên va ke o da i. Đâ t nươ c bi quân sư ho a (co thê đê n mư c độ như đang trong thơ i chiê n). Ca c quyền tư do dân sư bi bo p nghe t. Đê lâ y vi du về nha nươ c quân phiê t, co thê kê đê n: Chile dươ i thơ i Pinochet, Myanmar tư 1962 đê n khi ca i ca ch dân chu, Lybia dươ i thơ i đa i ta Gaddafi. Đă c trưng cu a chê độ công an tri hay nha nươ c ca nh sa t la : Lư c lươ ng công an pha t triê n râ t hu ng ma nh về quân sô. Công an đươ c hươ ng đă c quyền đă c lơ i, hoa t động ngoa i sư giơ i ha n cu a luật pha p, co thê no i la đư ng trên luật pha p. Công an nă m quyền lư c ha nh pha p không giơ i ha n, không bi kiê m soa t, va co thê sử du ng tu y tiê n, không pha i chi u tra ch nhiê m gia i tri nh trươ c bâ t kỳ lư c lươ ng na o kha c trong xa hội (công chu ng, ba o chi, quô c hội hay to a a n). Công an can thiê p va kiê m soa t tiê n tri nh chi nh sa ch. Công an can thiê p va kiê m soa t mo i khi a ca nh cu a đơ i sô ng dân sư, bă ng ca c biê n pha p nghiê p vu như theo do i, nghe le n, quay phim trộm, quay phim công khai. Ca c quyền tư do dân sư bi bo p nghe t. Vi du về ca c nha nươ c ca nh sa t, co thê kê đê n Đông Đư c cu (CHDC Đư c), va chi nh đâ t nươ c nơi chu ng ta đang sô ng: Viê t Nam cộng sa n (CHXHCN Viê t Nam). Ca c ba n chu y điê m giô ng nhau lơ n giư a chu ng la ơ ca hai loa i xa hội na y, ca c quyền tư do dân sư đều bi bo p nghe t. Đo la như ng nhân quyền ma ngươ i dân co trong quan hê cu a ho vơ i nha nươ c, tư c la ca c nhân quyền đê ba o vê ngươ i dân kho i sư can thiê p tu y tiê n cu a nha nươ c, vi du : tư do ngôn luận, tư do tôn gia o va lương tâm, tư do đi la i, tư do tu tập, tư do hiê p hội. Khi quyền lư c đươ c tập trung cao độ va o một ngươ i hoă c một nho m ngươ i ơ cương vi la nh đa o, va ca c quyền tư do dân sư bi siê t chă t, quô c gia co thê đa trơ tha nh độc ta i quân sư hoă c độc ta i công an tri. Đa nhâ t tri vơ i nhau đươ c ră ng Viê t Nam dươ i thơ i cộng sa n la một nha nươ c độc ta i toa n tri, công an tri rô i, bây giơ chu ng ta se ti m hiê u một ly thuyê t râ t quan tro ng cu a một ho c gia ha ng đâ u thê giơ i về đâ u tranh phi ba o lư c, ke thu cu a mo i chê độ độc ta i: ly thuyê t về nguô n gô c cu a quyền lư c, cu a Gene Sharp. 6 7

5 * * * Nguô n cu a quyê n lư c 3 Co hai quan điê m chi nh về ba n châ t cu a quyền lư c. Quan điê m chi nh quyền ma nh nhi n nhận ngươ i dân sô ng lê thuộc va o y chi, quyê t đi nh, va sư ban ơn cu a chi nh quyền. Quyền lư c chi nh tri bă t nguô n tư một sô i t ca nhân đư ng ơ nâ c thang cao nhâ t, chi huy tâ t ca bên dươ i. Quyền lư c â y tư duy tri va râ t bền vư ng, không dê bi kiê m soa t hoă c pha hu y. Quan điê m xa hội cho ră ng chi nh quyền mơ i pha i lê thuộc va o y chi, quyê t đi nh va sư u ng hộ cu a ngươ i dân. Quyền lư c liên tu c nô i lên tư như ng bộ phận kha c nhau trong xa hội. Quyền lư c chi nh tri la ca i râ t mong manh, no tô n ta i đươ c hoa n toa n nhơ va o viê c cu ng cô ca c nguô n cu a no. Do vậy, co thê kiê m soa t quyền lư c chi nh tri bă ng ca ch kiê m soa t ca c nguô n cu a no. Ca c nguô n đo la gi vâ y? Hay no i ca ch kha c, quyê n lư c khơ i pha t tư nơi đâu? 1. Ti nh chi nh danh cu a nhà câ m quyê n Ti nh chi nh danh la niềm tin phô biê n cu a ca c tha nh viên trong một xa hội ră ng quyền lư c cu a chi nh quyền hay đa ng câ m quyền la đu ng, chi nh đa ng, hơ p ly, hơ p pha p, va vi thê dân chu ng pha i phu c tu ng. No i ca ch kha c, chi nh quyền co chi nh danh tư c la viê c câ m quyền cu a ho la phu hơ p, thi ch đa ng trong suy nghĩ cu a ngươ i dân, va vi thê ngươ i dân châ p nhận phu c tu ng chi nh quyền â y. Tư niềm tin â y, dân chu ng châ p nhận ră ng nha câ m quyền co quyền ra lê nh, la nh đa o, chi huy, ma dân pha i lă ng nghe va tuân theo. Quyền lư c cu a ca i tô chư c đươ c go i la chi nh quyền bă t nguô n tư đo. Nguô n quan tro ng nhâ t cu a quyền lư c chi nh tri la ti nh chi nh danh cu a nha câ m quyền hay la niềm tin cu a dân chu ng. Điều đo cu ng co nghĩa la một khi chi nh quyền đa hê t ti nh chi nh danh tư c la không co n đươ c sô đông dân chu ng u ng hộ no se su p đô. 2. Ca c nguô n lư c con ngươ i (nhân lư c) Quyền lư c chi nh tri bi a nh hươ ng ma nh bơ i sô lươ ng ngươ i tuân lê nh nha câ m quyền, hơ p ta c vơ i nha câ m quyền, hoă c u ng hộ nha câ m quyền, cu ng như bơ i tỷ lê sô ngươ i đo trên toa n thê dân sô, va bơ i mư c độ tô chư c cu a ho, hi nh thư c tô chư c cu a ho. Điều na y nghĩa la nê u sô đông ngươ i dân tuân theo, hơ p ta c va u ng hộ chi nh quyền, va ho co tô chư c, thi nha câ m quyền â y co một nguô n lư c râ t lơ n cho quyền lư c chi nh tri cu a mi nh. Đô ng thơ i, cu ng co nghĩa la nê u sô ngươ i bâ t tuân, bâ t hơ p ta c, không u ng hộ, thậm chi chô ng đô i chi nh quyền, ma đông đa o, va la i co tô chư c nư a thi quyền lư c chi nh tri cu a nha câ m quyền lung lay đa ng kê. 3. Ky năng, kiê n thư c, năng lư c Quyền lư c chi nh tri cu ng bi a nh hươ ng ma nh bơ i ky năng, kiê n thư c va năng lư c cu a như ng ngươ i tuân theo, hơ p ta c va u ng hộ chi nh quyền (đă c biê t trong trươ ng hơ p ky năng, kiê n thư c va năng lư c â y đa p ư ng đo i ho i cu a nha câ m quyền khi câ n). 4. Ca c yê u tô vô hi nh Quyền lư c chi nh tri cu ng xuâ t pha t tư một nguô n nư a, đo la ca c yê u tô tâm ly va y thư c hê, tho i quen va tha i độ về sư tuân phu c, về sư mê nh, va viê c co hay không co một tôn gia o, ti n ngươ ng, niềm tin hay y thư c hê chung. 5. Ca c nguô n lư c vâ t châ t Một nguô n nư a cu a quyền lư c chi nh tri, va nuôi dươ ng quyền lư c chi nh tri, la mư c độ nha câ m quyền kiê m soa t đâ t đai, ta i nguyên thiên nhiên, ta i chi nh, hê thô ng kinh tê, cô ma y truyền thông, hê thô ng giao thông vận ta i, v.v. Mư c độ kiê m soa t ca ng chă t che, ca ng rộng lơ n, thi quyền lư c chi nh tri ca ng đươ c nuôi dươ ng. 6. Hi nh pha t Hi nh thư c trư ng pha t va mư c độ trư ng pha t ma nha câ m quyền a p đă t đê cươ ng e p ngươ i ta pha i tuân phu c mi nh cu ng la một nguô n sinh ra quyền lư c chi nh tri. * * * Quyền lư c chi nh tri đươ c sinh ra tư 6 nguô n trên. Va ba n thâ y không, ca sa u ca i nguô n đe ra quyền lư c na y đều lê thuộc va o một thư thôi, đo la sư tuân lê nh va hơ p ta c cu a ke bi tri. Cô t lo i cu a quyê n lư c chi nh tri la sư phục tùng Quan hê giư a mê nh lê nh va sư tuân lê nh luôn la một mô i quan hê hai chiều: Ke ra lê nh va ngươ i tuân lê nh vư a tương ta c vơ i nhau vư a co a nh hươ ng lâ n nhau. Trong một tô chư c, câ p trên luôn lê thuộc va o câ p dươ i trong viê c thư c thi ca c mê nh lê nh va nghĩa vu. Trong một quô c gia cu ng vậy, mê nh lê nh không pha i tư nhiên ma đươ c tuân thu ngay. Nha câ m quyền thi ha nh quyền lư c cu a mi nh đươ c hay không la tu y thuộc va o mư c độ phu c tu ng va hơ p ta c cu a ke bi tri. 8 9

6 Ta i sao người ta phục tùng ke thô ng tri? Ngươ i dân như ng ngươ i bi tri khuâ t phu c va tuân lê nh ke thô ng tri vi nhiều nguyên nhân, như: - Tho i quen; - Nô i sơ bi trư ng pha t; - Quan niê m ră ng phu c tu ng la một nghĩa vu đa o đư c; - Lơ i i ch riêng; - Tâm ly đô ng nhâ t mi nh vơ i ke thô ng tri ; - Sư thơ ơ, vô ca m; - Thiê u tư tin, tư chu. Sư phu c tu ng về ba n châ t la tư nguyê n. No chi tô n ta i khi ngươ i ta tuân theo mê nh lê nh cu a ke thô ng tri. Vi du cu a Gene Sharp thê na y: Nê u ba n tư bươ c chân va o tu, tư c la ba n đa phu c tu ng. Nê u ba n không chi u đi ma ca nh sa t pha i lôi ba n đi, tư c la ba n đa không phu c tu ng (du cuô i cu ng tâ t nhiên ba n cu ng ơ trong tu ). Trong ca hai ti nh huô ng, ca i kê t cu a ba n đều la ơ trong tu, nhưng i t ra ơ ti nh huô ng 2, ba n đa không phu c tu ng, y chi cu a ba n đa không khuâ t phu c trươ c mê nh lê nh ma y pha i đi va o trong đo. Vi du cu a thu lĩnh nho m Otpor!, Srdja Popovic, co ma u să c phim a nh hơn: Gia sử co một băng đa ng mafia bă t co c ba n đê n một nơi xa la, di su ng va o đâ u ba n, bă t ba n pha i đa o một ca i hô. Chu ng no i nê u ba n không đa o, chu ng se bă n chê t. Chă c chă n chu ng co sư c ma nh đê đe do a ba n, va chă c chă n không dê no i ly le vơ i một ke đang di đâ u su ng va o tha i dương mi nh. Nhưng liê u co ai co thê thư c sư khiê n ba n pha i la m một viê c gi không? Không ai ca. Chi ba n la ngươ i quyê t đi nh co đa o hay không đa o hô. Ba n co toa n quyền no i không. Sư trư ng pha t se la khu ng khiê p, nhưng ba n vâ n co thê tư chô i đa o hô. Va nê u ba n dư t khoa t không chi u câ m xe ng lên, chu ng bă n chê t ba n, thi cu ng co nghĩa la ba n đa không đa o hô theo lê nh chu ng. Tư đây, ta ru t ra một kê t luận quan tro ng: Không pha i ca c hi nh pha t ta o nên sư phục tu ng, ma la nô i sơ bi trư ng pha t mơ i khiê n ngươ i ta phục tu ng. Vậy nên, vâ n đề cô t lo i cu a đâ u tranh chô ng độc ta i la la m thê na o đê nhiều ngươ i cu ng vươ t qua nô i sơ ha i, châ m dư t hơ p ta c va phu c tu ng nha câ m quyền độc ta i. Ca ng nhiều ngươ i như vậy ca ng tô t, hay no i đu ng hơn, ca ng nhiều ngươ i như vậy thi kha năng chiê n thă ng độc ta i ca ng cao hơn. Ngươ i dân không nhâ t nhâ t la m như ng gi nha câ m quyê n bă t ho pha i la m. Đôi khi, ho co thê la m như ng việc bi câ m đoa n. Ho co thê không tuân theo như ng luâ t ma ho đa ba c bo. Công nhân co thê đi nh công, la m tê liệt nê n kinh tê. Bô ma y ha nh chi nh co thê ngư ng hươ ng dâ n mo i ngươ i la m ca c quy tri nh, thu tục. Công an, ca nh sa t, quân đô i co thê lơi lo ng trong chuyện đa n a p; thâ m chi co thê nô i dâ y. Khi tâ t ca như ng sư việc đo diê n ra đô ng thơ i, như ng ke đang la nha câ m quyê n se trơ tha nh ngươ i bi nh thươ ng như mo i ngươ i dân kha c. Nê u co đu đông ngươ i không hơ p ta c, không vâng lơ i trong thơ i gian đu da i, toa n hệ thô ng chi nh tri se chă ng co n quyê n ha nh gi nư a. Đo la đi nh đê căn ba n cu a đâ u tranh phi ba o lư c

7 CHƯƠNG II: LA M TÔ T TƯ NG VIÊ C NHO Đư ng mơ mô ng, đư ng vô i va ng, đư ng tham vo ng qua sư c, đư ng chê việc vă t. Ba n ha y kiên tri la m tô t, hoa n tha nh tư ng việc nho trong công cuô c đâ u tranh chô ng đô c ta i. Nhơ tuyên bô chiê n thă ng ngay khi co thê. Nê u ba n la ngươ i quan tâm đê n chi nh tri, yêu nươ c va khao kha t la m một điều gi đo đê thay đô i Viê t Nam theo hươ ng dân chu ho a, tôi tin chă c la i t nhâ t một lâ n trong đơ i, ba n đa nhi n va o hiê n ti nh đâ t nươ c dươ i thơ i đa ng Cộng sa n, đê ma thơ da i: Đa ng nă m hê t công an, quân đội; va hai lư c lươ ng na y, nhâ t la công an, ra mă t ba o vê Đa ng, đô ng thơ i, liên tu c la m quyền, lộng ha nh, lâ n lươ t dân chu ng; Đa ng nă m hê t hê thô ng truyền thông chi nh thô ng (ca c đa i truyền hi nh-pha t thanh, ba o, ta p chi ); Đa ng tha nh lập lư c lươ ng dư luận viên đê đa pha, tâ n công ca c facebooker, blogger thuộc truyền thông không chi nh thô ng; Đa ng nuôi be o đội ngu doanh nghiê p nha nươ c, tập đoa n tư ba n đo ta n pha đâ t nươ c; va không cho kinh tê tư nhân ngo c đâ u lên; Đa ng tiêu diê t xa hội dân sư ; Đa ng bi t miê ng, dập tă t mo i tiê ng no i đô i lập, bă t bo tu mo i ca nhân, đa n a p mo i tô chư c co tiềm năng ca nh tranh chi nh tri vơ i Đa ng; mo i dâ u hiê u hoa t động co tô chư c đều bi đa n a p không nương tay; Trong khi đo thi tuyê t đa i đa sô trong 90 triê u ngươ i dân Viê t Nam vâ n im như tho c, thậm chi hoa n toa n thơ ơ, vô ca m. Va chă c chă n la trong đơ i, ba n đa ha ng chu c lâ n nghe như ng câu như thê na y (ke m tiê ng thơ da i): Không la m đươ c gi đâu, chu ng no ma nh lă m!, Co n lâu cộng sa n mơ i đô, Đâ u tranh cho lă m rô i mi nh va o tu, chư chu ng no vâ n trơ trơ Nghĩa la không chi mi nh ba n, gâ n như ai xung quanh ba n cu ng thâ y na n trươ c sư c sô ng cu a đa ng Cộng sa n độc ta i, như thê đa ng đu ng la quang vinh muôn năm. Song song vơ i đo, hẳn ba n cu ng tư ng nhiều lâ n ca m thâ y nga n ngâ m, sô t ruột khi pha i đo c như ng lơ i kêu go i, hô ha o tư một sô tha nh phâ n â n danh na o đo trên facebook: Toa n dân Viê t Nam xuô ng đươ ng lật đô cộng sa n đi!... Sư cha n na n, tuyê t vo ng cu a ba n không co gi la. No la tâm ly tâ t yê u cu a dân chu ng ơ tâ t ca ca c nha nươ c độc ta i. Bơ i vi mo i chi nh quyền độc ta i đều pha i la m như ng viê c như sau đê duy tri quyền lư c cu a chu ng: Một la gây sơ ha i trên diê n rộng (khu ng bô ): Chu ng pha i đa nh đập, bă t bơ, bo tu ngươ i đô i lập. Ha ng trăm tu nhân lương tâm ơ Viê t Nam la bă ng chư ng ro ra ng nhâ t cu a chi nh sa ch na y. Hai la tiêu diệt mo i hy vo ng thay đô i. Chu ng pha i dập tă t mo i tia hy vo ng, pha vơ mo i kha năng kê t nô i, gă n kê t giư a mo i ngươ i vơ i nhau (ta i liê u cu a nga nh an ninh go i la tiêu diê t tô chư c pha n động tư trong trư ng nươ c ), va gieo ră c, nuôi dươ ng tâm ly cha n na n, tuyê t vo ng, buông xuôi, kiê u: Không la m đươ c gi đâu, không la m nô i đâu. Ba n co thâ y dư luận viên luôn lă p đi lă p la i y na y: Bo n dân chu chi la một nhu m bâ t ma n, hă n ho c, ăn ba m xa hội, bi đông đa o ngươ i dân lên a n va tâ y chay. Toa n xa hội khinh bi chu ng, không ai theo chu ng ca. Đo la ca ch dư luận viên cô lập như ng ngươ i đâ u tranh, biê n ho tha nh thiê u sô, va tiê p tu c khoe t sâu thêm nô i cha n na n, tuyê t vo ng cu a như ng ngươ i đang na n. An ninh cộng sa n thi luôn to ra la chu ng thi ch la m gi thi la m, thi ch bă t ai thi bă t, đuô i ai kho i nha thi đuô i, ti ch thu ta i sa n cu a ai thi ti ch thu. Đo la ca ch đê chu ng gieo va o đâ u ngươ i dân ca i suy nghĩ: Chu ng ma y không co quyền gi ca. Bo n tao co thê lu a chu ng ma y như lu a vi t, đe be p chu ng ma y như đe be p con gia n. To m la i, nha câ m quyền độc ta i tiêu diê t mo i hy vo ng thay đô i cu a ngươ i dân. Vi thê, điều ca c nha hoa t động câ n la m la ngươ c la i: La m cho ngươ i dân hiê u ră ng chu ng ta co quyê n va chu ng ta co thê ta o ra sư thay đô i. Độc ta i: Tiêu diê t mo i hy vo ng thay đô i. Đâ u tranh: Pha i la m cho ngươ i dân hiê u ră ng chu ng ta co quyền va chu ng ta co thê ta o ra sư thay đô i. Va ca c ba n ha y la m điều đo, bă t đâ u tư la m tô t như ng việc nho, gom go p như ng tha nh công nho nho va niê m tin nho nho. Như ng viê c nho va tha nh công nho nho đo co thê la gi? Nhiều lă m, sau đây chi la một va i vi du : - Tô chư c đươ c một hội tha o quy mô nho, về chu đề nhân quyền, ma không bi đa n a p, hoă c nê u bi đa n a p thi thiê t ha i cu a phi a như ng ke đa n a p cu ng không nho. - Tô chư c đươ c một lơ p ho c về ca c môn nha y ca m như chi nh tri, pha p luật, nhân quyền, ma không bi đa n a p, hoă c nê u bi đa n a p thi thiê t ha i cu a phi a như ng ke đa n a p cu ng không nho. - Tô chư c đươ c một cuộc đi chơi, da ngoa i vui ve, kê t nô i nhiều gương mă t cu va mơ i, ma không bi an ninh pha. - In đươ c một quyê n li ch nhân quyền, pha t ha nh đươ c tơ i nhiều ngươ i, ma không bi công an ngăn chă n, ti ch thu

8 - In đươ c một mâ u a o phông cho ngươ i đâ u tranh, vi du a o Điê u Ca y, a o Nguyê n Văn Đa i, a o Me Nâ m, ma không bi công an ngăn chă n, ti ch thu. Thậm chi, khi mo i hoa t động tập thê đều bi đa n a p, thi như blogger Tha o Ga o (tên thật Đinh Thi Phương Tha o) đa no i: Khi chưa biê t la m gi thi cư ho c đi đa. Ca c kho a ho c cu a thanh niên Ha Nội đươ c duy tri nhơ suy nghĩ đo. Ba n đư ng vội chê như ng viê c đo nho qua, cư la m thê ma i thi đê n bao giơ lật đô đươ c cộng sa n. Ha y cư la m va pha i la m cho thật tô t, vi ca i quan tro ng chu ng ta đa t đươ c la niềm tin va sư lan to a niềm tin đo đê n ngươ i dân: Chu ng ta la m đươ c. Tiê n xa hơn, chu ng ta se la m tô t như ng viê c to hơn, kho hơn, chẳng ha n như tô chư c tha nh công một cuộc biê u ti nh, theo nghĩa không bi đa n a p ngay tư đâ u, không ai bi bă t bi đa nh, va vâ n truyền ta i đươ c thông điê p tơ i dân chu ng va nha câ m quyền. Như ng viê c nho ma co n chẳng la m nô i, thi liê u đê n nga y na o toa n dân xuô ng đươ ng lật đô cộng sa n? Như ng lơ i kêu go i kiê u như vậy râ t tiêu cư c: Hoă c la no khiê n ngươ i ta sô t ruột, kho chi u, hoă c la no la m ngươ i ta thâ y vô vo ng va na n thêm. Chẳng ai xuô ng đươ ng theo như ng lơ i kêu go i trên ba n phi m â y ca. La m thê na o đê co ha ng nghi n ngươ i xuô ng đươ ng? Đây chă c chă n la câu ho i a m a nh đô i vơ i ca c nha hoa t động dân chu, nhâ t la khi ba n đo c, xem video clip, xem phim về phong tra o đâ u tranh ơ ca c nươ c độc ta i. Co phong tra o như Otpor! ơ Serbia thơ i độc ta i Milosevic, đa pha t triê n tư một nho m thanh niên nam nư lên tha nh một ma ng lươ i ha ng nghi n ngươ i chi sau một năm. Ta co n co ca m gia c như Otpor! đươ c ca nươ c u ng hộ, cho nên ca c hoa t động cu a ho tro chơi tinh nghi ch trên đươ ng phô, biê u ti nh, ca nha c, gia m sa t kiê m phiê u mơ i thu hu t đươ c nhiều ngươ i như thê ma không bi đa n a p. Tâ t nhiên, Milosevic la một tên độc ta i ca nhân chư không pha i la một tập thê, va Serbia không pha i la CHXHCN Viê t Nam, nơi co một y thư c hê đa be n rê ăn sâu, sa n sinh ra ha ng thê hê công dân mâ t kha năng suy nghĩ độc lập va pha n biê n. Tuy vậy, đê co đươ c con sô ha ng nghi n ngươ i trư c tiê p tham gia hoă c âm thâ m u ng hộ, Otpor! cu ng pha i thư c hiê n nguyên tă c na y: Bă t đâ u tư như ng công việc nho, co ve i t ti nh chi nh tri, i t nha y ca m, i t nguy hiê m nhâ t, sao cho ai cu ng co thê la m đươ c. Va đo nên la như ng viê c vâ n nă m trong khuôn khô luật pha p. Xuô ng đươ ng biê u ti nh chô ng độc ta i thi không pha i ai cu ng da m tham gia ngay. Nhưng tuâ n ha nh ba o vê cây xanh thi co thê, hoă c nhe hơn nư a, thă t một da i ruy-băng xanh xung quanh thân cây. Công an không thê tư dưng nha y bô va o đa nh đập, ha nh hung ca c ba n tre đi thă t nơ cho cây đươ c. Cu ng lă m la bă t ngươ i lên đô n trao đô i, răn da y, gia i thi ch đươ ng lô i rô i tha về. Đê n Bộ Giao thông-vận ta i, đê n u y ban nhân dân đi a phương, đê biê u ti nh ngô i pha n đô i ca c tra m thu phi tu y tiê n hu t ma u dân, thi không pha i ai cu ng da m la m ngay. Nhưng gia m tô c độ, đi xe thật chậm, chi nộp tiền le khi qua tra m thu phi, như ca c ta i xê đi qua chô t Cai Lậy, Bê n Thu y đa la m, gây tă c nghe n giao thông, thi la viê c râ t đu ng luật, la i thông minh, ha i hươ c nư a, va không co gi nguy hiê m. Công an chẳng co ly do gi đê đa n a p. Ta i xê na o cu ng co thê tham gia. Hot boy Cai Lâ y. Ta i xê đo ng tiê n le tơ i 200 VND (tô ng sô tiê n tô i thiê u đô ng) khi qua tra m thu phi. A nh chụp ta i tra m thu phi BOT Cai Lâ y (Tiê n Giang), 8/2017. A nh: Thanh Niên. Như ng lu c công an đa n a p dư dội qua thi thậm chi chi một viê c nho như chu p a nh mi nh câ m khâ u hiê u, rô i đưa lên facebook, thay avatar, cu ng đa la một hi nh thư c đâ u tranh không qua kho khăn, nguy hiê m. Otpor! đa bă t đâ u như thê. Va chu ng ta cu ng nên như vậy. Đây cu ng la một phe p thử thu vi : Trong trươ ng hơ p đê n như ng viê c nho xi u ma cu ng co ai đo không da m la m, không muô n la m, thi ba n co thê tin ră ng ngươ i đo se không bao giơ tham gia đâ u tranh, va ba n không câ n mâ t thơ i gian 14 15

9 thêm cho ho. Quan tro ng hơn, qua mô i lâ n tô chư c thư c hiê n như ng viê c nho như vậy, ba n se co thêm nhiều gương mă t mơ i tham gia, đô ng thơ i, cu ng cô, gă n kê t đươ c mô i quan hê giư a như ng ngươ i cu. Đơn gia n la pha i co hoa t động chung mơ i ta o ra ngươ i. Tuyên bô chiê n thă ng Cu ng vơ i viê c ti ch lu y tư ng tha nh công nho nho, ba n pha i biê t tuyên bô chiê n thă ng khi câ n. Mu c đi ch la đê khi ch lê tinh thâ n ngươ i dân, lan to a đê n ho niềm tin chu ng ta la m đươ c. Tư đo ba n mơ i co thê dâ n dâ n kê t nô i, thu hu t như ng ngươ i cu ng chi hươ ng. Nê u ba n chẳng bao giơ tuyên bô chiê n thă ng thi chẳng ai biê t đê n tha nh công cu a ba n. Vậy thi ba n nghĩ ai se đi theo như ng ngươ i luôn thâ t ba i, la m gi cu ng ho ng, la m gi cu ng bi đa n a p? Không ai ca. Do vậy, tuyên bô chiê n thă ng la viê c tô i câ n thiê t. Ngoa i ta c du ng khi ch lê ngươ i dân, tuyên bô chiê n thă ng co n co y nghĩa như công bô sư hoa n tha nh một chiê n di ch, phong tra o, hay công viê c, ma trươ c đo đa đươ c nhiều ngươ i biê t đê n. No i một ca ch đơn gia n la, đa co bă t đâ u thi pha i co kê t thu c. Ai cu ng biê t ba n đa tư ng bă t đâ u, vậy không le cư ke o da i ma i hay sao? Điều na y đưa đê n một kinh nghiê m: Luôn luôn pha i ti nh trươ c nhiều phương a n, đê rô i tơ i một thơ i điê m thi ch hơ p kê ca khi chưa thă ng lơ i hoa n toa n hoă c chưa chiê n thă ng chu ng ta co ca ch kê t thu c một chiê n di ch, phong tra o, hay công viê c na o đo. Kê t thu c đê ta ru t kinh nghiê m va đê dân chu ng co n nghi chư. * * * Nho m Green Trees (Cây Xanh), khơ i đâ u la Vi Một Ha Nội Xanh, la một tô chư c xa hội dân sư độc lập (không giâ y phe p), đâ u tranh trong lĩnh vư c môi trươ ng. Đâ u năm 2015, chi nh quyền Ha Nội triê n khai đề a n ca i ta o, thay thê 6700 cây xanh, ma thư c châ t la chă t ha đô ng loa t ha ng nghi n cây xanh trên đi a ba n thu đô, đă c biê t la cây gô quy, cây lâu năm. Ca tha nh phô xôn xao. Một sô ngươ i dân, trong đo co nhân viên cu a ca c tô chư c phi chi nh phu (NGO) co giâ y phe p, đa đư ng ra tô chư c ca c sư kiê n đươ ng phô như ôm cây, ca ha t, tuâ n ha nh đê kêu go i ba o vê cây xanh. Sư kiê n ke o da i đươ c hai chu nhật (22 va 29/3) thi bi an ninh gây sư c e p va đe do a nên buộc pha i dư ng. Nga y 30/3, nho m Vi Một Ha Nội Xanh ra đơ i va tiê p tu c đâ y ma nh ca c hoa t động kêu go i ba o vê môi trươ ng. Nho m đa bi đa n a p nă ng nề: Hai gương mă t nô i bật la Nguyê n Chi Tuyê n (blogger Anh Chi ) va Tri nh Anh Tuâ n (Gio Lang Thang) bi an ninh thươ ng phu c ha nh hung, đa nh cha y ma u đâ u, va o hai nga y 26/4 va 11/5. Cuộc tuâ n ha nh nga y 26/4 cu a nho m bi dập tă t thô ba o, như ng phu nư mă c a o da i bi an ninh va dân pho ng khiêng lên xe buy t đưa về đô n thâ m vâ n, buộc tội gây rô i trật tư công cộng ; nhiều ngươ i bi đa nh. Vi Một Ha Nội Xanh không na n ma tiê p tu c chuyê n sang hi nh thư c đâ u tranh mơ i đâ u tranh pha p ly (đưa đơn châ t vâ n đê n U y ban Nhân dân Tha nh phô, Thanh tra Chi nh phu ). Mu c tiêu ma nho m đề ra gô m: 1. Ba o vê cây xanh Ha Nội; 2. Kê t nô i như ng ngươ i đâ u tranh vi môi trươ ng va nhân quyền; 3. Thu c đâ y tra ch nhiê m gia i tri nh cu a chi nh quyền, buộc chi nh quyền pha i chi u tra ch nhiê m về vu chă t ha cây xanh ha ng loa t. 4. Chư ng minh cho ngươ i dân thâ y ră ng chu ng ta co quyền va chu ng ta co kha năng ta o ra sư thay đô i. Nho m tiê p tu c bi đa n a p. Mo i cuộc gă p gơ, đo i châ t vâ n quan chư c U y ban Nhân dân Tha nh phô va Thanh tra TP. Ha Nội, Thanh tra Chi nh phu, đa i biê u Quô c hội, đều bi an ninh ca n pha, gây kho khăn. Dươ ng như phi a an ninh cu ng co mu c đi ch râ t ro ra ng: Không đê cho bâ t kỳ ngươ i dân na o thâ y ră ng chi nh quyền sai, chi nh quyền pha i chi u tra ch nhiê m; không đê cho bâ t kỳ ngươ i dân na o thâ y ră ng ho co quyền, co thê đo i ho i, va co kha năng ta o ra sư thay đô i. Ma i tơ i cuô i năm, ta i một cuộc ho p ba o nga y 27/11, Hội đô ng Nhân dân TP. Ha Nội cho biê t ông Nguyê n Thê Tha o, đương nhiê m Chu ti ch UBND TP. Ha Nội, đa co đơn xin tư chư c va đa đươ c Trung ương đô ng y. Ly do chi nh xa c la gi thi chẳng ai biê t. Chi nh quyền thi đương nhiên to ra ră ng ho râ t dân chu, không tiêu cư c, ca n bộ na o không đu năng lư c thi pha i nghi thôi. Điều đa ng tiê c lơ n nhâ t ơ đây la nho m Vi Một Ha Nội Xanh đa hoa n toa n im lă ng trươ c sư kiê n na y. Không một bi nh luận, không một lơ i phân ti ch, không một pha n ư ng na o chư đư ng no i la tuyên bô chiê n thă ng. Nho m cho ră ng kê t qua na y la chưa tho a ma n, đo không pha i la một chiê n thă ng cu a ngươ i dân, va nê u co la tha nh công thi cu ng không pha i do nho m go p phâ n ta o nên. Trong khi đo, le ra sư kiê n Nguyê n Thê Tha o bi buộc pha i tư chư c đa co thê la một di p tuyê t vơ i đê nho m Vi Một Ha Nội Xanh tuyên bô chiê n thă ng không nhâ t thiê t la chiê n thă ng cu a riêng nho m, ma la chiê n thă ng chung cu a ca phong tra o xa hội dân sư đâ u tranh vi môi trươ ng ơ Viê t Nam, đê tra nh ta o ca m gia c nho m đang nhận vơ va nhâ t la đê ta o một niềm vui chung, không khi vui mư ng chung. Chi nh quyền ca ng muô n xa hội dân sư tư ti va thâ t ba i, xa hội dân sư ca ng pha i to ra tư tin, vui ve, hiê u qua, va tha nh công. Ro ra ng, se không bao giơ nha câ m quyền độc ta i muô n to cho xa hội thâ y ră ng một quan chư c na o đo đa pha i mâ t chư c trươ c sư c e p cu a ngươ i dân. No i ca ch kha c, nha câ m quyền không khi na o muô n cho ngươ i dân vui mư ng, tư tin ră ng mi nh cu ng co quyền lư c, co sư c ma nh. Cho nên, nê u ca c nha hoa t động 16 17

10 cu ng châ p nhận như thê ma không tuyên bô chiê n thă ng khi câ n, tư c la ho đa đi đu ng va o ca i bâ y tâm ly ma nha câ m quyền giăng să n. Thật tiê c la nho m Vi Một Ha Nội Xanh đa qua câ u toa n, kho ti nh. Cu ng câ n kê thêm vơ i ba n: Trong trươ ng hơ p cu a nho m Green Trees, viê c không tuyên bô chiê n thă ng chi đơn thuâ n la sư bo lơ một cơ hội tuyê t vơ i ma thôi, chư không đê la i nhiều tô n thâ t. Co như ng câu chuyê n bi tha m hơn nhiều, như vu tha m sa t đâ m ma u trên qua ng trươ ng Thiên An Môn ơ Bă c Kinh va o tha ng 6/1989. Như ng nha phân ti ch sau na y no i ră ng, thật ra chi nh quyền Trung Quô c đa co lu c co va i nhươ ng bộ nho nho. Nhưng thay vi nă m ngay lâ y cơ hội đo đê tuyên bô chiê n thă ng một chiê n thă ng qua to lơ n đô i vơ i sinh viên trươ c một nha nươ c nga o ma n, ta n ba o như Bă c Kinh như ng sinh viên qua tre tuô i, thư a nhiê t ti nh va thiê u kinh nghiê m sô ng khi â y đa nhâ t đi nh không lu i bươ c va khăng khăng đo i ho i một thư râ t kho kha thi, râ t không tươ ng: thay đô i thê chê, dân chu ho a hoa n toa n đâ t nươ c. Bă c Kinh không nhân nhươ ng nư a, va ha ng nghi n ngươ i tre tuô i đa bi ta n sa t chi trong một đêm, bâ t châ p sư co mă t cu a truyền thông quô c tê khi đo. Bă n giê t xong, nha câ m quyền cho ră c vôi bột, phun nươ c, la m sa ch qua ng trươ ng. Phong tra o pha n kha ng ơ Trung Quô c bi đâ y lu i tơ i gâ n hai thập kỷ. Phong tra o sinh viên thâ t ba i va không phu c hô i đươ c. Do đo, ba n ha y nhơ : Mưu sư đa i thư a, ha nh sư tiê u thư a. Nghĩ lơ n nhưng pha i bă t đâ u tư như ng viê c nho va la m tô t tư ng viê c nho, tuyên bô chiê n thă ng ngay khi co thê CHƯƠNG III: TÔI ĐƯƠ C GI TRONG CHUYÊ N NA Y? Pha i xa c đi nh đươ c mô t đi ch đê n chung cho tâ t ca mo i ngươ i: Ba n muô n Việt Nam va ba n như thê na o trong 5, 10, 20 năm tơ i? Đâ t nươ c Việt Nam cu a 5, 10 hay 20 năm tơ i co gi đa ng sô ng hơn bây giơ, co gi đa ng đê chu ng ta đâ u tranh cho no lu c na y? Đây chi nh la khi a ca nh nghĩ lơ n trong chuyê n mưu sư đa i thư a, ha nh sư tiê u thư a hay la nghĩ lơ n nhưng pha i bă t đâ u tư viê c nho va la m tô t tư ng viê c nho. Trong viê c vận động va thu hu t quâ n chu ng cho công cuộc đâ u tranh chô ng độc ta i, ba n se pha i gă p râ t nhiều ngươ i, thuộc đu mo i tâ ng lơ p trong xa hội. Va chă c chă n, bâ t kỳ ngươ i dân na o, cho du yêu quy va tin tươ ng ba n đê n đâu, cu ng co lu c đă t một câu ho i ngâ m ngâ m hoă c công khai vơ i ba n. Câu ho i â y la : Tôi đươ c gi trong chuyê n na y? Không chi la đươ c gi trong chuyê n dâ n thân đâ u tranh theo ba n, ma co n hơn thê : Đươ c gi trong tương lai, khi cuộc đâ u tranh đa kê t thu c? Cho nên, trong khi đang cô gă ng la m tô t như ng viê c nho, ba n cu ng đư ng quên la ngay tư đâ u, ba n đa pha i xa c đi nh một đi ch đê n chung cho tâ t ca mo i ngươ i, trong đo co ba n nhưng không thê chi một mi nh ba n. Trong kinh doanh, đi ch đê n â y đươ c go i la tâ m nhi n hay viê n kiê n cu a công ty va ngươ i ta du ng no đê thu hu t nhân ta i về cho công ty. Trong đâ u tranh chô ng độc ta i cu ng vậy. Như ng ca nhân, tô chư c la nh đa o câ n xây dư ng một tâ m nhi n, va no pha i râ t hâ p dâ n, no pha i tâ m nhi n chung cu a ca ng nhiều ngươ i ca ng tô t, mơ i co thê thu hu t ho va o công cuộc chung. Tâ m nhi n hâ p dâ n Ngươ i cộng sa n nga y xưa vận động quâ n chu ng đi la m ca ch ma ng đa đưa ra tâ m nhi n như thê na o nhi, ba n nhơ không? Độc lập dân tộc, xa hội bi nh đẳng không giai câ p, không co n ca nh ngươ i bo c lột ngươ i, nam nư bi nh quyền, ngươ i ca y co ruộng, ai ai cu ng đươ c ho c ha nh. Nhiều lă m va hâ p dâ n lă m, nhâ t la vơ i một dân tộc hê t la m nô lê cho thư c dân Pha p la i bi pha t xi t Nhật đô hộ, 90% dân sô la m nông, 90% dân sô mu chư, một nửa dân sô (phu nư ) đa luôn 18 19

11 pha i sô ng trong như ng ra ng buộc cu a chê độ phong kiê n. Cư cho la đa ng Cộng sa n đa cho toa n dân tộc ăn ba nh ve, nhưng du sao cu ng pha i thư a nhận, ho đa ve qua khe o, ca i ba nh qua ngon va ra lo đu ng thơ i điê m. Bây giơ, ba n đâ u tranh chô ng độc ta i cộng sa n (va độc ta i no i chung, chư ng na o đâ t nươ c co n độc ta i). Tâ m nhi n ma ba n va ch ra cho ngươ i dân như ng ngươ i co thê đi theo ba n, dâ n thân cu ng ba n trong cuộc tranh đâ u, hoă c u ng hộ ba n về tinh thâ n, vật châ t la gi? Đo pha i la hi nh dung về một xa hội ma đa ng Cộng sa n đa không xây dư ng nô i cho ngươ i dân Viê t Nam. Trong xa hội tương lai â y, ai cu ng đươ c ha nh phu c hơn, kê ca công an, quân đội, va như ng ngươ i hiê n nay đang u ng hộ chê độ cộng sa n, la m nên như ng ca i nguô n cho quyền lư c chi nh tri cu a đa ng. Ta thử hi nh dung xa hội đo se như thê na o? Ơ đo : - Nông dân không bi cươ p đâ t nư a. Viê c lâ y đâ t nông nghiê p cho mu c tiêu pha t triê n se chi đươ c tiê n ha nh trên cơ sơ tho a thuận tư do, tư nguyê n va co đâ y đu thông tin giư a ca c bên, trong đo co nông dân. - Dân oan không co n bi oan nư a: Ca c vu tranh châ p đâ t đai đươ c gia i quyê t ô n tho a. - Ho c sinh đươ c đi ho c miê n phi bậc tiê u ho c. - Sinh viên không bi bă t buộc pha i ho c triê t ho c Ma c-lê, tư tươ ng Hô Chi Minh nư a. Gia o du c đươ c tư do, phi chi nh tri ho a. - Nghê thuật đươ c tư do, phi chi nh tri ho a. - Phu c lơ i xa hội, y tê, gia o du c đươ c ca i thiê n. - Môi trươ ng không bi ô nhiê m nư a. - Thư c phâ m, nguô n nươ c không co n bi bâ n, nhiê m độc nư a. Chô ng chê t ơ tra i ta m giam, vơ đem quan ta i diê u phô, 3/8/2015. A nh: Gia đi nh & Xa hô i. Pho ng viên ta c nghiê p bi công an vư a đa nh vư a chư i, 23/9/2016. A nh că t tư clip. Qua ta i trong bê nh viê n. A nh: Ha Nô i Mơ i. Không tiê n thuê xe, bo chiê u chơ xa c em vê, 12/9/2016. (A nh: Otofun) - Tai na n giao thông gia m hẳn, châ t lươ ng đươ ng xa tô t hơn. - Hê thô ng ha nh chi nh tô t hơn, minh ba ch, hiê u qua va thân thiê n hơn. - Công an, ca nh sa t li ch sư, văn minh, không hô ng ha ch như bô dân, không la m quyền ư c hiê p dân nư a. - Mo i ngươ i dân đều co thê tư do ra ba o, mơ đa i, viê t sa ch, viê t blog, đi biê u ti nh, va thoa i ma i chi tri ch chi nh quyền ma không lo bi đưa lên phươ ng. - Bâ t bi nh đẳng đươ c gia m tương đô i: Ngươ i gia u vâ n co thê gia u, nhưng xa hội đều biê t nguô n thu nhập cu a ho đê n tư đâu va co thê yên tâm ră ng đo la nguô n thu nhập chi nh đa ng. - Bâ t kỳ ai co năng lư c cu ng đều đươ c tươ ng thươ ng xư ng đa ng. - Bâ t kỳ ai la m viê c chăm chi cu ng đều đươ c tươ ng thươ ng xư ng đa ng. - Ngươ i yê u thê (ta n tật, neo đơn) đươ c ba o vê. - Về đô i ngoa i, nha nươ c độc lập, bi nh đẳng vơ i ca c quô c gia kha c, không to ra he n yê u, nhu nhươ c trươ c bâ t kỳ nươ c na o, nhâ t la Trung Quô c. - V.v. Đa nh ca xa bơ, ngư dân bi ta u Trung Quô c bă t va la m nhu c. Dân oan va vâ t biê u ti nh ta i Sa i Go n, 16/3/2012 Như vậy, ba n co thê thâ y: Pha i xa c đi nh đươ c một tâ m nhi n đu hâ p dâ n vơ i 20 21

12 nhiều tha nh phâ n trong xa hội, ca ng nhiều ca ng tô t, nhâ t la như ng tha nh phâ n co a nh hươ ng lơ n đê n phâ n co n la i, vi du như doanh nhân. Ma đê la m đươ c như vậy thi dư t khoa t như ng nha hoa t động, như ng ngươ i đâ u tranh như ba n pha i râ t hiê u thư c tra ng xa hội, râ t hiê u hoa n ca nh nươ c mi nh. No i một ca ch văn chương, ca c ba n pha i lă ng nghe ngươ i dân, ca m thông vơ i ti nh ca nh cu a ho, thâ u hiê u như ng nhu câ u, nguyê n vo ng cu a ho, ca c ba n pha i nhi n ra ca c vâ n đề cu a đâ t nươ c. Va đo la ly do ba n pha i la ngươ i Viê t Nam sô ng ơ Viê t Nam, đê co thê ca m nhận va thâ u hiê u. CHƯƠNG IV TÔ T GÔ, TÔ T CẢ NƯƠ C SƠN Pha i xây dư ng đươ c mô t hi nh a nh ti ch cư c đê lôi cuô n mo i ngươ i. Luôn ba o vệ, duy tri hi nh a nh â y mô t ca ch thô ng nhâ t. Ở tâ t ca ca c nơi trên thê giơ i, đă c biệt la ơ như ng nươ c ma châ t lươ ng sô ng cu a dân chu ng co n thâ p (như Việt Nam), hâ u hê t mo i ngươ i chi quan tâm đê n như ng vâ n đê ma ho ca m thâ y co liên quan trư c tiê p đê n ho, như lương thư c thư c phẩm, y tê, gia o dục, giao thông, an sinh xa hô i. Trong khi đo, điê u quan tro ng trong đâ u tranh phi ba o lư c la : Vu khi ma nh nhâ t ma chu ng ta co chi nh la sô lươ ng. Do đo, nê u muô n tha nh công, ba n pha i ti m ra mô t hoă c mô t sô vâ n đê ma đông đa o dân chu ng co thê dê da ng đo ng go p công sư c, điê u gi đo ma ngươ i ta kho lo ng tư chô i tham gia, nê u ho đươ c truyê n ca m hư ng va thu c giục. Đây la việc râ t quan tro ng, cho nên nha hoa t đô ng muô n thay đô i xa hô i pha i thâ t sư quan sa t, ti m hiê u, suy nghĩ va sa ng ta o đê xa c đi nh đươ c như ng vâ n đê â y. Nhà truyê n gia o Đa xa c đi nh đươ c tâ m nhi n rô i, bây giơ viê c ba n câ n la m la phô biê n tâ m nhi n â y đê n ngươ i dân, va trong qua tri nh la m công viê c cu a nha truyền gia o na y, ba n pha i thư c sư sô ng vơ i một niềm tin ma nh liê t va o tâ m nhi n â y, tin ră ng no tô t đe p va Viê t Nam pha i co no. Muô n vậy, ba n pha i la m gương. Ba n pha i thư c sư sô ng vơ i tâ m nhi n â y, sô ng trong tâ m nhi n â y. Gandhi ba o: Ba n pha i la sư thay đô i ma ba n muô n co ( You must be the change you want to ). No i ca ch kha c, ba n pha i xây dư ng hi nh a nh cu a ba n va ca phong tra o dân chu như hi nh a nh về xa hội ma ngươ i dân muô n thâ y trong tương lai. Va đo la nội dung cu a chương tiê p theo, tập trung va o viê c xây dư ng hi nh a nh. Không pha i lơ i da y na o cu a tiền nhân cu ng đu ng. Ca c cu nha ta da y: Tô t gô hơn tô t nươ c sơn, y la nội dung quy hơn hi nh thư c. Câu â y, đă t trong thơ i đa i na y thi sai be t, vi ro ra ng ca hai thư đều quan tro ng như nhau va câ n thiê t như nhau. Trong nhiều trươ ng hơ p, hi nh thư c, ca ch thê hiê n tư c la nươ c sơn co n quan tro ng hơn ca nội dung tư c gô. Trong hoa t động chi nh tri no i chung va đâ u tranh chô ng độc ta i no i riêng, hi nh thư c, hay ca i ma ba n thê hiê n ra bên ngoa i cho quâ n chu ng thâ y, đo ng vai tro đă c biê t quan tro ng. Muô n tha nh công, ba n không thê chi tập trung va o nội dung (ai, ca i gi, la m gi ) ma quên đi hi nh thư c (như thê na o). Nhiều khi, cu ng một công viê c, ba n la m thi ho ng, nhưng ngươ i kha c la i tha nh công, bơ i ho biê t ro ca i quan tro ng la la m như thê na o. Đư ng bao giơ nghĩ: Hi nh thư c không quan tro ng; xây dư ng hi nh a nh la tro ve vơ i, Không thê na o đo i ho i mo i ca nhân trong phong tra o dân chu đều giô ng nhau. Nê u co n tư duy như vậy, ba n co n thâ t ba i. Ca c ca nhân đâ u tranh trong phong tra o dân chu co thê kha c biê t nhau nhưng ca ch thư c ho thê hiê n ra bên ngoa i như một tha nh phâ n cu a phong tra o thi pha i thô ng nhâ t (va ti ch cư c). Dân chu, tư do đe p lă m! Hi nh a nh ma ba n xây dư ng cho ca nhân ba n, cho tô chư c cu a ba n, hay rộng hơn nư a, cho phong tra o dân chu -nhân quyền ơ Viê t Nam, nên la hi nh a nh mang ti nh ti ch cư c, nghĩa la no co như ng ti nh châ t ti ch cư c: xinh đe p, vui ve, ha i hươ c, thông minh, ôn ho a, đâ y yêu thương, nhân hậu, tha nh đa t. Đă c biê t la sư ha i hươ c ca nhân ngươ i viê t cho ră ng như ng gi ha i hươ c se đươ c ngươ i ta nhơ râ t lâu. Hi nh a nh đo không nên mang ne t tiêu cư c: xâ u, buô n tha m, khô cư ng, ngu 22 23

13 dô t, hiê u chiê n, ba o lư c, bâ t ma n, hă n ho c, thâ t ba i. Va ba n chu y, hi nh a nh ti ch cư c ma ba n ta o dư ng nên đo, ba n pha i thê hiện no thô ng nhâ t mo i lu c, mo i nơi, trên ma ng cu ng như ngoa i đơ i, va o như ng lu c đương đâ u vơ i lư c lươ ng công quyền trâ n a p ba n cu ng như như ng giây phu t ba n đư ng trong đoa n biê u ti nh, hay trong ca c ba i viê t, ca c status, ca c comment facebook cu a ba n. Đê n đây, chu ng ta se ti m hiê u ly thuyê t cu a Charles Tilly ( ), một trong như ng nha khoa ho c chi nh tri ha ng đâ u nghiên cư u về phong tra o xa hội như ng phong tra o đâ u tranh cu a ngươ i dân nhă m thay đô i xa hội. Trong ly thuyê t cu a mi nh, Charles Tilly cho ră ng co ba yê u tô ta o nên một phong tra o xa hội: Thứ nhất la một chiê n di ch vận động (campaign). Đo la một hoa t động co tô chư c, ke o da i, nhă m đưa ca c yêu sa ch tập thê đê n đô i tươ ng câ n ta c động đê thay đô i, vi du chi nh quyền. Thứ hai la ca c tiê t mu c đê hoa t động (repertoire): Đo la một loa t hi nh thư c hoa t động chi nh tri đươ c sử du ng kê t hơ p, như tha nh lập tô chư c, hội tha o, cafe gă p gơ, kiê n nghi, ra tuyên bô, câ u nguyê n tập thê, tuâ n ha nh, biê u ti nh, la m truyền thông, pha t tơ rơi v.v. Co râ t nhiều hoa t động như vậy. Tâ t ca đều pha i nhă m truyền ta i thông điê p đê n đô i tươ ng câ n ta c động, va công chu ng. Thứ ba la sư thê hiê n nhâ t qua n trươ c công chu ng bô n đă c điê m, ma Charles Tilly go i tă t la WUNC ghe p bô n chư ca i đâ u bô n tư tiê ng Anh: W: chi nh đa ng, xư ng đa ng (worthiness) U: đoa n kê t (unity) N: sô lươ ng (number) C: dâ n thân, cam kê t tham gia (commitment) Co nghĩa la gi? Theo Charles Tilly, như ng ngươ i la m phong tra o xa hội pha i thê hiê n cho công chu ng thâ y ră ng: Về đa o đư c, ho tô t, xư ng đa ng; sư nghiê p đâ u tranh cu a ho la chi nh đa ng; Về kỷ luật, ho đoa n kê t; Về sô lươ ng, ho ma nh, vi ho đông đa o; Về tinh thâ n, ho dâ n thân, cam kê t tham gia. Ngươ c la i, nê u như ng ngươ i la m phong tra o xa hội thâ t ba i trong viê c thê hiê n bô n yê u tô t trên cho công chu ng thi sao? Đơn gia n la công chu ng se nghĩ ră ng: Nê u không xư ng đa ng, chư ng to ho la ngươ i xâ u. Nê u không đoa n kê t, chư ng to ho không ma nh. Vư a la ngươ i xâ u, vư a không ma nh, chư ng to : Hoă c ho chi la na n nhân, hoă c la một lu hề. Nê u không đông đa o, chư ng to ho không đươ c đông ngươ i u ng hộ, không co ti nh chi nh danh. Nê u không cam kê t, dâ n thân, ho se không đi đê n cu ng. Ca c ba n co thê thâ y: Như vậy, đô i vơ i như ng ngươ i tiê n ha nh một phong tra o xa hội, la m gi (chiê n di ch vận động, ca c tiê t mu c đi ke m) la râ t quan tro ng, va la m như thê na o cu ng quan tro ng không ke m. La m như thê na o tư c la pha i thê hiê n bô n đă c điê m WUNC như liê t kê ơ trên. Sư thê hiê n nhâ t qua n bô n đă c điê m đo co liên quan đê n vâ n đề ti nh chi nh danh ma chu ng ta đa ba n ơ Chương I. No i ca ch kha c, ngươ i hoa t động pha i thê hiê n đươ c WUNC đê thu hu t quâ n chu ng, ta o ra va cu ng cô niềm tin cu a quâ n chu ng va o phong tra o. Áp du ng ly thuyê t cu a Charles Tilly va o thư c tê, chu ng ta co thê phân ti ch đươ c một sô phong tra o xa hội ơ Viê t Nam, vi du phong tra o dân oan, co n thiê u điều gi. Chu ng ta cu ng co thê hiê u đươ c ngay ta i sao an ninh va dư luận viên pha i tô n nhiều công sư c đê n thê cho viê c viê t ba i đa nh pha, bôi nho ca c phong tra o xa hội cô su y cho dân chu va nhân quyền ơ Viê t Nam, va công ki ch toa n bộ phong tra o dân chu no i chung. Không ro an ninh va ca c dư luận viên co nghiên cư u ly thuyê t cu a Charles Tilly không, nhưng cư cho la không, thi một ca ch vô ti nh, như ng gi bo n ho viê t, lập luận, đều nhă m va o pha hu y bô n đă c điê m WUNC cu a phong tra o dân chu. Vi du như sau: Đâ u tranh dân chu gi chu ng no, toa n một lu dân chu cuội, ăn ba m xa hội, mươ n danh chô ng cộng đê kiê m chu t bơ thư a sư a că n cu a ngoa i bang, cơ 24 25

14 va ng lưu vong : Đây la lập luận nhă m triê t ha ti nh chi nh đa ng cu a hoa t động đâ u tranh vi dân chu -nhân quyền (W). Bo n dân chu că n xe nhau như cho vơ i me o : Đây la lập luận nhă m chư ng to như ng ngươ i hoa t động không đoa n kê t (U). Quanh đi quâ n la i, lâ n na o biê u ti nh cu ng chi chư ng â y gương mă t cu ri ch, như ng luận điê u cu ri ch : Đây la lập luận đa nh va o vâ n đề sô lươ ng cu a phong tra o dân chu, không đông đa o, chư ng to không đươ c lo ng dân (N). Suy cho cu ng cu ng toa n la một lu anh hu ng ba n phi m, thâ y xe công an đê n la cha y như vi t, va o đô n la nhận tội hê t : Đây la lập luận nhă m nhâ n ma nh ră ng như ng ngươ i hoa t động nhân quyền không đu y chi dâ n thân (C). Vâ y, kê t luâ n la : Ba n nhơ nhe, pha i xây dư ng hi nh a nh ti ch cư c. La m sao đê công chu ng thâ y ră ng dân chu, tư do, nhân quyê n như ng gia tri ma ba n theo đuô i đe p đe lă m, va ngươ c la i, đô c ta i đa ng tri la xâ u xa lă m. Ngươ i đâ u tranh cho dân chu, tư do, ba o vệ nhân quyê n, la đe p lă m, va ke u ng hô đô c ta i la xâ u lă m. a p bă ng ca ch cươ ng chê, khiêng lên xe buy t. Bư c a nh nu cươ i Thu y Nga la một trong như ng bư c a nh đe p nhâ t cu a chi va cu a phong tra o cây xanh năm 2015 ta i Ha Nội. Sau đo, chi tiê p tu c thê hiê n la một ngươ i râ t câ u thi, câ u tiê n, ham ho c ho i, bên ca nh viê c vâ n kiên cươ ng trong đâ u tranh. Chi tư ho c tiê ng Anh. Chi chi u kho trang điê m va chăm chu t hi nh thư c hơn. Chi lă ng nghe go p y cu a ba n be, ngươ i thân nhiều hơn va luôn tra nh xa mo i cuộc tranh ca i, đôi co trên ma ng. Tiê c la hi nh a nh cu a Thu y Nga ca i thiê n chưa đươ c bao lâu thi chi đa bi công an bă t khi chi co n sa u nga y la đê n tê t nguyên đa n Đinh Dậu (nga y 26/1/2017). Tuy nhiên, ai cu ng nhận thâ y gương mă t bi nh tha n ma uy nghi cu a chi giư a ha ng chu c công an a o xanh le t đang xu m xi t quanh chi, một an ninh thươ ng phu c co n đội mu ba o hiê m (khi không hề ngô i trên xe ma y), be tay chi. Bư c a nh la m nô i bật ca i du ng cu a ngươ i phu nư kiên cươ ng, một mi nh đư ng trươ c như ng viên an ninh đông a p đa o về sô lươ ng. Va no cu ng la m nô i bật chi nh nghĩa cu a ngươ i đâ u tranh vi dân chu -nhân quyền trươ c ca i phi nghĩa cu a một lư c lươ ng luôn chi ti m ca ch bă t bơ, đa n a p, pha hoa i công cuộc dân chu ho a đâ t nươ c. * * * Nha hoa t động nhân quyền Thu y Nga đem đê n cho chu ng ta một vi du tuyê t vơ i về viê c co y thư c xây dư ng, ca i thiê n va ba o vê hi nh a nh. Ban đâ u khi mơ i tham gia hoa t động nhân quyền, do ăn mă c xuềnh xoa ng, ha nh xử va du ng ngôn tư bô ba, să n sa ng văng tu c khi đô i diê n công an, chi không gây đươ c thiê n ca m vơ i nhiều ngươ i, bi đa nh gia la i t ho c, văn ho a thâ p. Dư luận viên va an ninh cu ng liên tu c đa nh va o nhươ c điê m đo cu a chi, nhân tiê n chửi chung ca phong tra o dân chu Viê t Nam. Tuy thê, kê tư cuộc tuâ n ha nh ba o vê cây xanh ơ Ha Nội (tha ng 4/2015), ngươ i ta đa thâ y một Thu y Nga kha c hẳn, khi chi xuâ t hiê n trong ta a o da i ma u xanh, không chửi bơ i va luôn giư nu cươ i trên môi, kê ca khi bi công an trâ n Nga y 25/7/2017, Thu y Nga ra to a. Một lâ n nư a hi nh a nh cu a chi trươ c to a la m mo i ngươ i pha i sửng sô t vi chi qua đe p va qua bâ t khuâ t, tương pha n vơ i đa m công an vơ i ve mă t vô ca m đư ng bao quanh. Thu y Nga đa xây dư ng cho chi va cho phong tra o dân chu như ng hi nh a nh râ t ti ch cư c; viê c co n la i la như ng ngươ i đâ u tranh kha c như ba n pha i tham gia duy tri, phô biê n va giư gi n hi nh a nh â y. Thô ng nhâ t thông điệp Đê n đây co thê ba n se ho i: Rô i, xa c đi nh đươ c tôi muô n hi nh a nh tôi va tô chư c cu a tôi la thân thiê n, ôn ho a, tư do rô i, bây giơ la m sao tôi bă t tay va o xây dư ng hi nh a nh â y trong mă t công luận? Tôi đâu co tiền mua qua ng ca o, la m phim, viê t sa ch tư ca ngơ i mi nh đâu, vậy pha i la m sao? 26 27

15 Câu tra lơ i la : Đơn gia n, ba n ha y nghĩ ba n, hoă c tô chư c cu a ba n, la như thê đi (thân thiê n, ôn ho a, tư do), rô i thê hiê n thô ng nhâ t hi nh a nh đo ơ mo i nơi, mo i lu c, mo i hoa n ca nh, mo i thơ i điê m. Tâ t ca như ng gi ba n va tô chư c cu a ba n no i, viê t, la m đều la m toa t lên hi nh a nh ma ca c ba n muô n xây dư ng. Ha y coi hi nh a nh đo như một thông điê p ngâ m ma ba n muô n truyền ta i đê n cộng đô ng; no pha i thô ng nhâ t. Nê u ca c ba n la một tô chư c môi trươ ng thi tâ t ca ca c tha nh viên đều pha i thê hiê n ti nh yêu va trân quy đô i vơ i thiên nhiên, môi trươ ng. Mo i lơ i no i, ha nh vi, cử chi, viê c la m đi ngươ c la i vơ i hi nh a nh đo pha i bi loa i bo. Không ai vư t ra c ra đươ ng, du chi la một ca i tăm, đâ u mâ u thuô c la hay miê ng giâ y ke o. Ca c ha nh động pha hoa i, la m tô n ha i môi trươ ng bi nghiêm câ m, chẳng ha n, tuyê t đô i không nô mi n pha nu i, buôn gô lậu, mă c a o lông thu, uô ng rươ u thuô c ngâm động vật. Nê u ca c ba n la một tô chư c đâ u tranh cho dân chu, thi tâ t ca tha nh viên đều pha i thê hiê n tinh thâ n tôn tro ng sư kha c biê t va đa nguyên, tôn tro ng sư minh ba ch, bi nh đẳng về nhân quyền. Tư ng lơ i no i, tư ng ba i viê t, thậm chi tư ng câu comment, cu nhâ p chuột like hay share cu a mô i tha nh viên đều pha i cho ngươ i ngoa i thâ y ho la ngươ i cô su y dân chu. Chẳng ha n, ba n không đươ c co như ng pha t ngôn su ng ba i ca nhân du cho đo la ngươ i la nh đa o tô chư c cu a ba n. Nê u la tha nh viên cu a một tô chư c nhân quyền, ba n không đươ c kỳ thi, phân biê t đô i xử. Không đươ c si nhu c ngươ i kha c, không đươ c ha thâ p nhân phâ m cu a ho, bơ i vi tôn tro ng nhân quyền va bi nh đẳng về nhân quyền đo i ho i ba n pha i đô i xử vơ i tâ t ca mo i ngươ i một ca ch trân tro ng như nhau. Bên ca nh đo, ba n pha i co sư ca m thông, ba o vê ca c na n nhân cu a sư vi pha m nhân quyền, đô ng thơ i, chô ng vi pha m nhân quyền. Liên Hơ p Quô c, thi như ng ngươ i la m chiê n di ch pha i thê hiê n ro ra ng quan điê m đo ngay tư đâ u, trong suô t chiê n di ch, cu ng như đoa n cuô i chiê n di ch. Ho pha i chuâ n bi tinh thâ n cho hai ki ch ba n: 1. Viê t Nam bi loa i; 2. Viê t Nam đươ c va o Hội đô ng Nhân quyền Liên Hơ p Quô c. Trên thư c tê, Viê t Nam đa trơ tha nh tha nh viên cu a Hội đô ng Nhân quyền Liên Hơ p Quô c nhiê m kỳ Lu c â y, thông điê p cu a như ng ngươ i thư c hiê n chiê n di ch 258 không nên la chu c mư ng, u ng hộ Chi nh phu Viê t Nam gia nhập Hội đô ng na y, vi điều đo mâu thuâ n vơ i quan điê m ban đâ u cu a ho va la m rô i thông điê p. Ho câ n co ca c pha n ư ng kha c, cu ng râ t ro ra ng, vi du như tiê p tu c pha n đô i, hoă c châ p nhận nhưng tuyên bô se tăng cươ ng gia m sa t Nha nươ c Viê t Nam trong suô t nhiê m kỳ To m la i, pha i thô ng nhâ t thông điệp ma ba n truyê n ta i đê n cô ng đô ng, mo i lu c mo i nơi. Q&A - NHƯ NG CÂU HO I THƯƠ NG GĂ P Q: Liên quan tơ i thông điệp, trong trươ ng hơ p co như ng mâu thuâ n trong tô chư c thi sao, không le pha i giâ u ki n, vi sư thô ng nhâ t thông điệp? A: Đu ng như vậy. Nhưng xin lưu y ba n, chu ng ta đang no i về viê c xây dư ng hi nh a nh cu a ca nhân, tô chư c hay phong tra o, ma muô n thê thi hi nh a nh thê hiê n ra bên ngoa i pha i thô ng nhâ t. Trong nội bộ thi ca c ba n co thê thoa i ma i trao đô i, tranh luận đê gia i quyê t mâu thuâ n; nhưng vơ i công chu ng, đư ng đê ho thâ y như ng thông điê p kha c nhau pha t ra tư ba n hay tô chư c cu a ba n. Viê c xây dư ng hi nh a nh không hề mâu thuâ n, không hề loa i trư viê c ba n pha i hoa n thiê n ba n thân mi nh va tô chư c cu a mi nh. Nê u ca c ba n xây dư ng một phong tra o thanh niên va hi nh a nh ba n muô n co la như ng ngươ i tre tuô i vui ve, yêu đơ i, thi đư ng đê tha nh viên na o trong sô ca c ba n viê t như ng status, comment râ u rĩ, u sâ u trên facebook. Logo, hi nh chân dung, trang phu c cu a ca c ba n, như ng clip ma ca c ba n quay, như ng ba i ha t điê u nha y ca c ba n biê u diê n, đều pha i la m toa t lên tinh thâ n vui ve, la c quan, yêu cuộc sô ng. Sư thô ng nhâ t về thông điê p không chi la giư a ca c ca nhân vơ i nhau, ca nhân vơ i tô chư c, ma co n pha i la sư thô ng nhâ t theo thơ i gian. Gia sử, chiê n di ch 258 đă t mu c tiêu cao nhâ t la ngăn, không đê một nha nươ c vi pha m nhân quyền như CHXHCN Viê t Nam trơ tha nh tha nh viên Hội đô ng Nhân quyền Nho m Green Trees (Cây Xanh) trong mô t chương tri nh âm nha c cuô i năm, nga y 14/1/2015. Q: Chu ng tôi la mô t tô chư c ba o vệ nhân quyê n. Hi nh a nh chu ng tôi muô n xây dư ng la sư đe p đe, tươi sa ng, ma nh me, cao ca. Vâ y nê u tôi bi công an đa n a p, đa nh cha y ma u đâ u, bi côn đô quăng mă m tôm va o nha, tôi co thê chụp hi nh ca i đâ u ma u hay sân nha đâ y mă m tôm, rô i đăng a nh lên ma ng không? Tôi co thê chư i an ninh, côn đô không? 28 29

16 A: Nê u hi nh a nh ca c ba n muô n xây dư ng la sư đe p đe, tươi sa ng, ma nh me, cao ca cu a như ng ngươ i ba o vê nhân quyền, chuyên ba o vê ngươ i kha c, thi no i chung la không nên thê hiê n mi nh như na n nhân, yê u ơ t va bi đa n a p. Tuy nhiên, cu ng co thê xem xe t tư ng trươ ng hơ p cu thê. Nê u ba n thâ y viê c đăng a nh hay clip tô ca o chuyê n mi nh bi đa n a p la một viê c câ n thiê t pha i la m trong một trươ ng hơ p na o đo vi du đê tư vê thi co thê đăng ta i no nhân danh tô chư c hoă c ca nhân. Nhưng câ n cân nhă c ky ca ng va không nên la m du ng, nhâ t la nê u viê c đo la m tô n ha i đê n hi nh a nh mang ti nh thông điê p cu a ba n va tô chư c. Q: Chu ng tôi muô n thê hiện mi nh như mô t tô chư c chi nh tri theo đuô i đươ ng lô i phi ba o lư c, ôn ho a, co ho c. Tuy nhiên, nhiê u tha nh viên cu a chu ng tôi la i co ha n chê vê ho c vâ n, ti nh ti nh no ng na y va kho kiê m chê, thi sao? A: Như vậy ba n nên xem xe t hai điều. Hoă c la cho n một hi nh a nh kha c đê xây dư ng, vi du chu ng tôi la như ng ngươ i dân bi nh thươ ng, xuâ t thân nghe o khô, chi nh vi thê chu ng tôi gă n bo vơ i như ng tha nh phâ n thâ p cô be ho ng trong xa hội. Hoă c la, nê u vâ n muô n ta o hi nh a nh ôn ho a, co ho c, thi pha t triê n đội ngu, ti m kiê m như ng ngươ i ôn ho a, co ho c, đô ng thơ i nâng cao năng lư c cho như ng tha nh viên hiê n co. Suy cho cu ng, hi nh a nh ma ba n xây dư ng cu ng câ n gâ n gu i vơ i nội dung thư c châ t cu a ba n. Nươ c sơn tô t nhưng gô cu ng pha i tô t. Nê u ba n nhâ t đi nh muô n ta o hi nh a nh ti ch cư c trong khi nội dung không đươ c ti ch cư c như thê, ba n se rơi va o ti nh tra ng mă c chiê c a o qua rộng so vơ i ngươ i hay la va o nhâ m vai. Cô qua thi qua cô, ba n co nguy cơ thâ t ba i. Vi vậy, ha y phâ n đâ u đê nươ c sơn va gô đều cu ng tô t. Xin nhă c la i: Viê c xây dư ng hi nh a nh không hề mâu thuâ n, không hề loa i trư viê c ba n pha i hoa n thiê n ba n thân mi nh va tô chư c cu a mi nh. pha i co biê n pha p xử ly đô i vơ i ho, tu y quy đi nh cu a tô chư c, phong tra o. Co n nê u ho không pha i la tha nh viên ma la ngươ i ngoa i đê n tham gia, vô ti nh hay cô y ma la m loa ng thông điê p, thi ca c ba n cô gă ng phân biê t mi nh vơ i ho ca ng ro ca ng tô t. Trong cuộc tuâ n ha nh, ha y ca ch ly ho ra hoă c tra nh xa ho. Sau cuộc tuâ n ha nh, ca c ba n co thê ra tuyên bô no i ro ră ng như ng ke ki ch động ba o lư c không pha i la tha nh viên cu a phong tra o cu a ba n. Ha y giư khoa ng ca ch, đư ng đê ngươ i ngoa i đô ng nhâ t ca c ba n vơ i ho. Q: Tô chư c cu a chu ng tôi co tơ i ca trăm tha nh viên, nhưng chi co mô i ngươ i la nh đa o la nô i bâ t. Ngươ i ngoa i cư co ca m gia c như tâ t ca chu ng tôi đê u tụ la i xung quanh mô t ca nhân duy nhâ t, ca nhân â y nô i tiê ng, co phẩm châ t la nh tụ, ta i ba, lôi cuô n v.v. co n gâ n 100 tha nh viên co n la i thi mơ nha t, chă ng ai biê t đê n. Điê u đo co gi bâ t ô n không? Nê u tô chư c tâ p trung va o việc xây dư ng hi nh a nh mô t va i ca nhân thi co sao không? A: Bây giơ ta ha y cư cho ră ng nhân vật nô i tiê ng nhâ t trong tô chư c cu a ba n va la đa i diê n cho tô chư c cu a ba n la một ngươ i co hi nh a nh râ t đe p, co như ng phâ m châ t tuyê t vơ i. Vậy thi sao? Đư ng tư gia c độ ca một phong tra o đâ u tranh (phong tra o dân chu ), mô i một ca nhân tô t đe p đều ta o nên một sư đo ng go p cư c kỳ gia tri cho công cuộc chung. Tuy nhiên, nê u đư ng tư gia c độ tô chư c, ca một tập thê tập trung xung quanh một ca nhân nô i bật, lê thuộc va o ông/ba ta, la điều không la nh ma nh. Thư nhâ t, no hu t hê t mo i ru i ro về ca nhân đo, ta o nên một tử huyê t cho tô chư c: Ke đa n a p chi viê c bă t hoă c giê t đu ng ca nhân đo, la tô chư c tan vơ như ră n mâ t đâ u. Ngoa i ra, ca nhân đo cu ng râ t dê bi tha ho a. Co khi chưa câ n bi đa n a p, ông/ba ta dao động, lung la c tư tươ ng, hoă c pha m sai lâ m chê t ngươ i na o đo, la ca tô chư c cu ng đô theo luôn. Ba n co nhơ 108 anh hu ng Lương Sơn Ba c, chi vi chu tươ ng (Tô ng Giang) dao động, ma đều tha m ba i? Q: Chu ng tôi tô chư c mô t phong tra o xa hô i nhă m ba o vệ môi trươ ng. Chu ng tôi cho n hi nh a nh thê hiện la thân thiện vơ i môi trươ ng, yêu thiên nhiên, yêu ma u xanh, yêu ho a bi nh. Tuy nhiên, trong lu c tuâ n ha nh, la i co ngươ i mă c trang phục cơ đo, cơ va ng đê n tra trô n va o chu ng tôi, giương như ng khẩu hiệu co nô i dung kha c, thâ m chi đô t pha o gây tiê ng nô va ne m đa va o công an. Chu ng tôi biê t la m sao? A: Thông điê p cu a một tô chư c câ n pha i thô ng nhâ t, nê u co yê u tô na o la m tô n ha i đê n thông điê p đo thi lơ no đi, nê u no tê qua thi thậm chi pha i loa i bo. Tha nh viên na o không gi n giư hi nh a nh tô chư c hay phong tra o cu a ba n thi Thư hai, sư nô i bật về diê n ma o (xinh đe p) hay tri tuê (uyên ba c, mưu lươ c), sư du ng ca m, ma nh me vô song la như ng hi nh a nh ti ch cư c va đa ng khuyê n khi ch như chu ng ta đa no i ơ trên. Nhưng khi đâ y một sô ca nhân xinh đe p, ta i năng, can đa m vươ t xa ngươ i thươ ng lên, chu ng ta câ n hê t sư c câ n thận đê không quên ră ng trong đâ u tranh phi ba o lư c, vu khi ma nh nhâ t ma chu ng ta co chi nh la sô lươ ng, cho nên ha y luôn hươ ng tơ i, luôn tôn tro ng va thu hu t như ng ngươ i bi nh thươ ng. Du ng ca m như Me Nâ m thi ai cu ng khâm phu c, nhưng noi gương Me Nâ m đê ha nh động hê t như thê thi không mâ y ai da m. Do đo, tôn vinh hi nh a nh ca c 30 31

17 ca nhân kiê t xuâ t vơ i như ng phâ m châ t nô i bật, nhưng chu ng ta cu ng cô gă ng đư ng la m cho công chu ng ca m thâ y ca c ca nhân â y qua xa la va kho vươn tơ i. Va vi thê, khi xây dư ng hi nh a nh cu a một tô chư c, đư ng tập trung toa n bộ va o chi một ca nhân nô i bật; ha y da n công sư c â y ra cho va i ca nhân kha c nhau va cho ca tô chư c, đê công chu ng thâ y ră ng đo la một tô chư c đoa n kê t, vư ng ma nh, co nhiều ngươ i ta i va mă t bă ng chung về nhân sư la râ t ô n. Ba n thân ke đa n a p khi đo cu ng không dê triê t tiêu ca tô chư c chi bă ng ca ch bă t bơ, sa t ha i một ca nhân. * * * Hi nh a nh chi nh la ta i sa n cu a ba n. Ha y xây dư ng, giư gi n, ba o vệ, pha t triê n no. Ha y trân tro ng hi nh a nh mi nh, đư ng đê no bi vâ y bẩn. CHƯƠNG V VÔ HIÊ U HO A SƯ ĐA N ÁP Pha i la m sao đê ca i gia ma ke đa n a p pha i tra thâ t lơ n, i t nhâ t la lơ n hơn ca i lơ i ma chu ng thu đươ c. Ơ xư độc ta i, khi tham gia đâ u tranh thay đô i xa hội, hoă c u ng hộ như ng ngươ i đâ u tranh, thi không tra nh kho i bi đa n a p ơ mư c độ na y kha c đâu. Ba n cư tin la như vậy đi. Vâ n đề la ti m ca ch gia m nhe thiê t ha i cu a viê c bi đa n a p, tiê n tơ i vô hiê u ho a ha nh động đa n a p. Phơi trâ n âm mưu cu a ke đàn a p Bi quyê t đâ u tiên đê gia m thiê t ha i cu a viê c bi đa n a p la ba n dư ba o trươ c va bo c trâ n ca c âm mưu cu a lư c lươ ng se đa n a p ba n, công bô như ng âm mưu đo trên ma ng va trên mo i phương tiê n truyền thông kha c ba n co. Điều na y co hai ta c du ng: Một la, như ng ke đa n a p ba n tư c an ninh se thâ y như ng đo n chu ng đi nh gia ng xuô ng ba n đều đa bi ba n biê t trươ c hê t va chuâ n bi tinh thâ n să n sa ng, yê u tô bâ t ngơ không co n nư a. Như thê, co thê chu ng se pha i ti m biê n pha p kha c đô i vơ i ba n. Hai la, nê u chu ng vâ n đa n a p ba n, thi du gi đi nư a, viê c chuâ n bi tâm ly să n sa ng tư trươ c cu ng giu p ba n gia m nhe sư tô n thương, i t nhâ t về mă t tâm ly. Giô ng như khi gia đi nh co ngươ i cao tuô i bi bê nh nă ng, ta xa c đi nh cu kho qua kho i, thi co thê đê n khi cu ra đi, ta se bơ t đau khô hơn chu t i t. Câu chuyện thư nhâ t Năm 2014, nha hoa t động nhân quyền Pha m Lê Vương Ca c trơ về Viê t Nam sau một chuyê n đi vận động quô c tê. Anh bi an ninh câu lưu suô t một nga y đêm ơ sân bay Tân Sơn Nhâ t. Trong lu c thâ m vâ n, một an ninh ho i anh: - Anh nghĩ 5 năm nư a thi anh la m gi? Pha m Lê Vương Ca c mi m cươ i: - Tôi nghĩ 5 năm nư a, va o giơ na y, tôi đang ơ trong tu

18 Ca c kê la i câu chuyê n trên facebook ca nhân va cho biê t, phi a an ninh co ve bâ t ngơ vơ i câu tra lơ i cu a anh. Một an ninh ba o: Đươ c, nê u anh không sơ tu thi cơ quan an ninh se co biê n pha p kha c đô i vơ i anh. Biê n pha p kha c la gi, ta chưa biê t, nhưng điều chă c chă n la phi a an ninh đa thâ y Ca c chuâ n bi tâm ly să n sa ng cho hi nh thư c đa n a p khô c liê t nhâ t. Viê c bo tu chẳng co n bâ t ngơ, nha tu chẳng co n gi bi mật, chẳng co gi đa ng sơ đô i vơ i anh nư a. Câu chuyện thư hai Đâ u năm 2011, Nha nươ c CHXHCN Viê t Nam chuâ n bi đưa TS. luật Cu Huy Ha Vu ra to a đê xe t xử tội tuyên truyền chô ng nha nươ c, theo Điều 88 Bộ luật Hi nh sư. Suô t một thơ i gian da i kê tư khi bi bă t (tha ng 11/2010), giô ng như mo i tu nhân lương tâm kha c ơ Viê t Nam, ông Vu bi biê t giam, không ai nghe tin tư c gi tư ông. Nô i a m a nh về viê c tu nhân nhận tội va bi công an quay phim, đưa lên truyền hi nh cho ca nươ c xem, đa khiê n ai cu ng lo sơ ông Vu co thê khuâ t phu c va nhận tội, xin khoan hô ng. Trong một ba i viê t, nha gia o Pha m Toa n đô ng sa ng lập trang Bauxite Viê t Nam nhận đi nh ră ng vơ i ti nh ca ch cu a mi nh, ông Cu Huy Ha Vu se không nhận tội. Tuy nhiên, ông cu ng viê t thêm: Tôi chi sơ bo n no tiêm thuô c hoă c co ta c động na o đâ y la m cho cậu â y (ông Vu ) ngơ ngâ n, mâ t tri đi ma nhận tội chăng. Ngươ i không hiê u về đâ u tranh phi ba o lư c co thê chi tri ch nha gia o Pha m Toa n ve đươ ng cho hươu cha y. Nhưng thật ra dư đoa n đo chi nh la một thu thuật râ t khôn ngoan cu a ông đê chă n trươ c âm mưu ha i TS. Cu Huy Ha Vu. Chưa đo c ta i liê u na o về đâ u tranh phi ba o lư c, nhưng bă ng kinh nghiê m sô ng va sư nha y ca m cu a một nha văn, di ch gia, cây viê t ga o cội, tư râ t lâu ông đa biê t ră ng vơ i bo n na y, pha i phơi tâ t ca âm mưu cu a chu ng no lên, la m như mi nh biê t hê t ruột gan no rô i â y. Câu chuyện thư ba Trong nhiều vu viê c sau na y, một sô blogger cu ng đa tung ra ca c ba i viê t dư ba o ki ch ba n, ma thật ra la đê khe o le o chă n trươ c, vô hiê u ho a hoă c gia m ta c ha i cu a như ng đo n trâ n a p tư an ninh, cu ng la đê cộng đô ng ti nh ta o, ca nh gia c trươ c ca c âm mưu đa n a p. Vi du như trong vu công an va quân đội phô i hơ p cươ p đâ t cu a dân Đô ng Tâm, facebooker Bu i Văn Thuận đa co một ba i dư ba o ca c ki ch ba n xa y ra. Ngay ca sau khi Chu ti ch TP. Ha Nội Nguyê n Đư c Chung, tư c Chung con, nguyên la tươ ng công an, đê n đô i thoa i vơ i ba con Đô ng Tâm va ky cam kê t không khơ i tô, cu ng đa co như ng facebooker chi ra kha năng Chung con lật ke o. (Thư c tê diê n ra đu ng la như thê, nên mo i ngươ i cu ng không bơ ngơ, chi co ca c ni nh thâ n đa i biê u Quô c hội, nha ba o, facebooker nô i tiê ng v.v. na o đa tro t ca ngơ i ông tươ ng la bi hô nă ng). Tương tư, facebooker cu ng chi ra như ng ki ch ba n cu a chi nh quyền va công an nhă m xử ly vu Formosa (tha m ho a môi trươ ng biê n miền Trung lơ n nhâ t tư trươ c đê n nay trong li ch sử Viê t Nam): đi đêm, đa m pha n le n vơ i Formosa, châ p nhận mư c bô i thươ ng re ma t co n hơn la bi Formosa tô ca o bi mật na y kha c, song song vơ i đo, gă n nha n gây rô i lên như ng ngươ i pha n đô i mư c bô i thươ ng đo, đa n a p biê u ti nh, va gia tăng bă t bơ đê la m dân chu ng pha i im miê ng. Tâ t ca như ng điều đo đa đươ c va ch trâ n tư trươ c. Cu ng co ngươ i chi tri ch ca c facebooker chi va ch ra âm mưu cu a công an ma không nêu gia i pha p ho a gia i. Tuy nhiên, câ n pha i thâ y ră ng nhiều khi chi câ n dư luận biê t ro ca c âm mưu đo la đa đu la m công an va chi nh quyền gă p kho khăn khi thư c hiê n chu ng. Như một sư dă n mă t trươ c vậy. * * * Làm tăng ca i gia mà như ng ke đàn a p pha i tra Mu c tiêu cu a sư đa n a p luôn la dập tă t ca c hoa t động đô i kha ng va răn đe, gây sơ ha i đê không co như ng hoa t động đô i kha ng tương tư trong tương lai. Chư ng na o thâ y ca ch la m na y co n hiê u qua, lư c lươ ng an ninh se co n tiê p tu c. Ca ch ho a gia i chi co thê la la m tăng ca i gia cu a sư đa n a p. Cu thê như sau: 1. Xây dư ng hi nh a nh cho như ng ngươ i bị bă t bớ, đàn a p Kinh nghiê m cu a như ng chiê n sĩ tư do Otpor! la ha y la m cho như ng ngươ i bi bă t nô i tiê ng, la m cho viê c bi bă t trơ tha nh tha nh ti ch. Khi viê c đa n a p không ta o đươ c sư sơ ha i câ n thiê t ma co n gây pha n ca m cho ke đa n a p hoă c cộng điê m, phong tha nh cho ngươ i bi đa n a p, thi lư c lươ ng an ninh đương nhiên se pha i cân nhă c râ t ky viê c ra tay đa n a p

19 Ơ Serbia, như ng năm cuô i cu ng dươ i thơ i độc ta i Milosevic, Otpor! co sa ng kiê n in một ba loa i a o phông cho thanh niên. Ba loa i a o đều co logo cu a Otpor! hi nh nă m đâ m ca ch điê u, nhưng co ma u să c kha c nhau đê thê hiê n sô lâ n ngươ i mă c bi ca nh sa t bă t va o đô n. Trong vo ng va i tuâ n, loa i a o phông ma u đen vơ i hi nh nă m đâ m trong vo ng tro n tră ng đa trơ tha nh ha ng hot, vi no đươ c tă ng riêng cho thanh niên na o bi bă t tư 10 lâ n trơ lên. Ai cu ng thâ y ha nh diê n, vinh dư khi đươ c mă c a o phông đen na y. Hê t như đươ c lên đai đen vo thuật vậy. Vi vậy, kinh nghiê m la xây dư ng hi nh a nh cho như ng ngươ i bi bă t bơ, đa n a p; vi du khă c ho a chân dung ho như như ng con ngươ i can đa m, bâ t khuâ t, đâ u đội trơ i chân đa p đâ t. Trong một xa hội ma đa sô dân chu ng quen chi u đư ng, nhiều ngươ i châ p nhận sô ng nha t như Viê t Nam, hi nh a nh đo co thê gơ i ca m hư ng râ t tô t, va cu ng khiê n an ninh pha i ti nh toa n ky khi muô n công khai đa n a p ai đo. 2. Ba o vệ, hỗ trợ như ng ngươ i bị bă t bớ, đàn a p Otpor! râ t co y thư c ba o vê như ng ngươ i đâ u tranh, kê ca tha nh viên cu a ho lâ n như ng ngươ i không pha i tha nh viên. Ho lâ p să n hô sơ vê tâ t ca ca c gương mă t đâ u tranh, đê khi bâ t kỳ ai bi bă t, như ng hô sơ đo đươ c tung ra ngay (riêng phâ n nơi giam giư co thê bo trô ng, chơ điền sau), ke m thông ca o ba o chi gửi ca c phương tiê n truyền thông đa i chu ng. Điều đo giu p giơ i truyền thông trong nươ c va quô c tê dê da ng đưa tin về vu viê c. Tâ t nhiên, ơ Serbia thơ i Milosevic vâ n co 2-3 cơ quan ba o đa i độc lập chư không như Viê t Nam thơ i cộng sa n. Tuy vậy, đô i la i, Viê t Nam co facebook, va mô i facebooker đều co thê trơ tha nh một cây viê t, một nha quay phim, nha ba o; mô i trang facebook co thê la một tơ ba o nho. Trong lu c ngươ i bi bă t ơ trong đô n ca nh sa t, Otpor! huy động ha ng chu c, ha ng trăm ngươ i, nhâ t la thân nhân, ba n be cu a ngươ i bi bă t, đư ng trươ c cô ng đô n go i loa ho i thông tin, go i điê n thoa i va o đô n châ t vâ n ca nh sa t vi sao bă t ngươ i tô t, vi sao bă t đư a con trai tuyê t vơ i cu a tôi. (Điều na y cu ng giô ng như câu chuyê n đo i ngươ i cu a ca c nha hoa t động ơ Viê t Nam). Va khi ngươ i bi bă t bươ c chân ra kho i đô n, đa m đông bên ngoa i vô tay, tă ng hoa, chu p a nh, reo ho vang dội, pho ng vâ n va quay phim ta i chô, khiê n ngươ i bi bă t ca m thâ y không chi đươ c an u i ma co n đươ c tôn vinh. Nê u nha hoa t động bi bă t bo tu luôn, thi Otpor! huy động ta i chi nh u ng hộ ho va gia đi nh ho. Tinh thâ n ma Otpor! theo đuô i trong viê c vô hiê u ho a sư đa n a p la không đê bâ t ky ai bi bo rơi. Điều đo khiê n cho nhiều ngươ i can đa m va quyê t tâm dâ n thân hơn, bơ i ho biê t ră ng nê u ho bi bă t, se co ca một ma ng lươ i phi a sau ho, hô trơ ho, chăm so c va ba o vê gia đi nh ho, cu ng như đâ u tranh đê ho sơ m đươ c ra tu hay i t nhâ t cu ng nô i tiê ng; ho se không pha i đơn độc chiê n đâ u va âm thâ m hy sinh trong sư quên la ng cu a xa hội * * * Nga y 22/4/2015, một trong như ng gương mă t nô i bật cu a phong tra o ba o vê cây xanh ơ Ha Nội blogger Gio Lang Thang (tên thật Tri nh Anh Tuâ n, SN 1989) bi an ninh ha nh hung, đa nh cha y ma u đâ u va dập ngo n tay. Lập tư c, như ng ngươ i u ng hộ dân chu cho Viê t Nam a o a o gửi tiền về hô trơ anh; sô tiền lên đê n hơn 100 triê u đô ng chi trong một tuâ n, la m dư luận viên điên ruột, an ninh ngô t ca ngươ i. Tâ t nhiên chu ng cu ng co biê n pha p đô i pho : Bi a ra ki ch ba n ră ng ca c nha hoa t động tư gây thương ti ch cho mi nh đê ăn va cộng đô ng, xin tiền hô trơ. Tuy nhiên, co muô n tuyên truyền thi cu ng pha i dư a i t nhiều trên nền ta ng sư thật va lập luận logic, nên như ng lơ i nha m nhi yê u ơ t cu a chu ng không lo t tai mâ y ai. Nga y 29/6/2017, blogger Me Nâ m (Nguyê n Ngo c Như Quỳnh) bi kê t a n 10 năm tu. Chi trong vo ng va i nga y sau khi to a tuyên a n, ngươ i me gia va hai con nho cu a chi đa nhận đươ c i t nhâ t 800 triê u đô ng hô trơ, đươ c gửi tư khă p nơi trên thê giơ i, đă c biê t co râ t nhiều ngươ i Viê t trong nươ c công khai gửi tư ta i khoa n ngân ha ng cu a ho. Sô tiền khô ng lô â y không đơn thuâ n la tiền hô trơ nuôi hai cha u nho, ma co n la sư u ng hộ, đô ng ti nh vơ i viê c la m cu a Me Nâ m va ti nh thương mê n đô i vơ i chi. No cu ng la m â m lo ng như ng ngươ i đâ u tranh; i t ra ho co thê tin ră ng sư nghiê p ho đang theo đuô i la đu ng đă n. Va ti nh chi nh danh cu a ca i nha nươ c đa bo tu Me Nâ m bi nghiêng nga ro rê t. Về phi a an ninh va chi nh quyền, la i một lâ n nư a, chu ng điên ruột vi ghen ghe t, không thê châ p nhận pha n động la i đươ c yêu quy, ngươ ng mộ như thê. 3. Bi nh thươ ng ho a sư đàn a p Theo nguyên tă c na y, ngươ i hoa t động nên cô gă ng đê không la m công chu ng sơ bi đa n a p.

20 Bi nh thươ ng ho a viê c bi đa n a p không co nghĩa la giâ u ki n, im bă t về viê c mi nh bi đa n a p (điều na y se mâu thuâ n vơ i nguyên tă c tiê p theo) ma la đưa tin về no một ca ch co y thư c, co ti nh toa n. Cu thê la pha i cân nhă c tư ng hi nh a nh, tư ng câu văn, tư ng tư ngư, sao cho: - Không ta o ca m gia c mi nh sơ ha i nha câ m quyền va ke gây ba o lư c; - Không ta o ca m gia c mi nh đang ăn va, kê khô ; - Không la m cho công luận, đă c biê t la như ng ngươ i ngoa i phong tra o đâ u tranh, thâ y khiê p sơ. Ha y cô gă ng diê n đa t, thê hiê n sao cho thông điê p ma ba n truyền ta i đê n công luận la : Đâ u tranh vi dân chu -nhân quyền la viê c tô t, như ng ke chô ng la i điều tô t ă t la ke xâ u, câ n pha i bi lên a n. Ba o lư c câ n pha i bi xo a sô trong mo i xa hội văn minh La m sao đê công luận phâ n nộ vi ca i xâ u, đô ng thơ i, co ca m ti nh vơ i ba n, thương hoă c thông ca m vơ i ba n, thay vi coi thươ ng ba n hoă c khiê p sơ chuyê n bi đa n a p. Muô n đa t đươ c như vậy, một lâ n nư a, ba n pha i gâ n gu i va hiê u như ng ngươ i dân xung quanh mi nh, hiê u tâm ly xa hội, thư c tra ng xa hội. bi nh thươ ng ho a sư đa n a p, không đê công chu ng sơ. 4. Va ch mă t như ng ke đàn a p Se râ t tô t nê u xa c đi nh đươ c thông tin nhân thân cu a ngươ i đa n ông mă c a o tră ng trong hi nh na y. Ông ta tra trô n trong đoa n ngươ i biê u ti nh ơ Sa i Go n sa ng 30/4/2016, giâ t khẩu hiệu rô i vo na t. A nh: Tin Mư ng Cho Ngươ i Nghe o. Song song vơ i viê c bi nh thươ ng ho a hoa t động đâ u tranh va ca sư đa n a p, ba n cu ng râ t câ n pha i bo c trâ n, la m xâ u mă t như ng ke đa n a p, gây thiê t ha i cho hi nh a nh cu a chu ng. No i ca ch kha c, ba n gi n giư hi nh a nh ngươ i bi đa n a p nhưng pha i phơi trâ n như ng ke đa n a p va khiê n chu ng pha i tra gia đă t bă ng chi nh hi nh a nh cu a chu ng trươ c cộng đô ng. Do vậy, ba n nên cân nhă c khi đưa hi nh a nh mi nh trong ti nh tra ng qua thê tha m. Bên ca nh đo, ba n cân nhă c ca ch diê n đa t, chẳng ha n như ng thông ba o như sau: - S.O.S. Nha câ m quyền cộng sa n la i cho an ninh mật vu bao vây va ha nh hung tôi. - Khâ n: Hiê n nay an ninh mật vu cu a ta quyền cộng sa n đang râ t đông xung quanh nha tôi, không biê t co chuyê n gi. Mong mo i ngươ i quan tâm. Diê n đa t như vậy không sai, tuy nhiên chu ng ta nên biê t la đa sô ngươ i dân Viê t Nam thông thươ ng không quen ca ch du ng tư nha câ m quyền cộng sa n, ta quyền cộng sa n, mật vu. Nê u ba n du ng ca c tư na y se ta o cho ho ca m gia c xa la vơ i ba n, dươ ng như ba n đang ơ đâu đo chư không ơ Viê t Nam, hoă c la ba n thuộc về một cộng đô ng biê t lập na o đo trên đâ t Viê t Nam. Ngoa i ra, thông ba o nê u lă p đi lă p la i nhiều lâ n co n co thê la m ngươ i dân khiê p sơ : Hoa t động ba o vê nhân quyền kiê u gi ma suô t nga y bi ha nh hung, bi bao vây không biê t co chuyê n gi. Thê thi ai ma da m ba o vê nhân quyền nư a? To m la i, nê u co thê, ba n ha y cô đê bi nh thươ ng ho a hoa t động đâ u tranh va cuộc sô ng cu a mi nh đư ng đê no trơ tha nh xa la, ta ch biê t vơ i cộng đô ng va Ca c nha hoa t động tre tuô i trong phong tra o Otpor! co sa ng kiê n da n như ng tơ poster in hi nh một viên ca nh sa t nô i tiê ng ta n ba o ơ nhiều nơi trong tha nh phô hă n sinh sô ng, trên poster ghi ro : Đây la Ivan, một ke chuyên ha nh ha ngươ i. Ha y go i điê n ho i xem ta i sao hă n đa nh con ca i chu ng ta, va ke m vơ i đo la sô điê n thoa i va đi a chi nha riêng cu a hă n. Poster na y đươ c da n ca ơ tiê m la m đâ u ưa thi ch cu a vơ Ivan, va trên ca c gô c cây ơ ngôi trươ ng ma con hă n ho c. Hiê u qua đê n râ t nhanh. Gia đi nh Ivan gâ n như bi cô lập, vơ hă n xâ u hô, co n ơ trươ ng thi không đư a tre na o muô n chơi vơ i con ca i hă n. Ca c bậc cha me cu ng không muô n con em mi nh chơi vơ i con cu a một ke chuyên ha nh ha, đa nh đập như ng ngươ i tre. Không ro viên ca nh sa t đo co pha i chi u hi nh thư c kỷ luật na o tư câ p trên cu a hă n không, nhưng ngươ i ta đều thâ y la kê tư đo, hă n co ve ne tra nh ca c cuộc tuâ n ha nh, biê u ti nh, va nê u buộc pha i xuâ t hiê n thi e de hơn, không co n thâ y hăng ha i đa nh đập mo i ngươ i như trươ c nư a. Chu ng ta luôn co thê a p du ng ca ch na y trong đâ u tranh chô ng độc ta i công an tri. Tâ t nhiên, đê la m đươ c điều đo, ta pha i co đươ c thật nhiều thông tin nhân thân về như ng viên an ninh, ca nh sa t chuyên đi đa n a p va pha hoa i xa hội dân sư. I t nhâ t ta pha i biê t đi a chi nha riêng hoă c cơ quan cu a chu ng, sô điê n thoa i 38 39

21 liên la c, hoa n ca nh gia đi nh, va hi nh chân dung. * * * 5. Luôn đă t ke đàn a p vào thê lươ ng nan Một điều râ t thu vi cu a đâ u tranh pha n kha ng phi ba o lư c la no giô ng như một tro chơi tri tuê, ơ đo, ba n va đô i thu đâ u tri vơ i nhau, va ba n pha i luôn ti m mo i ca ch đê đă t đô i thu cu a ba n ke đa n a p ba n va o thê lươ ng nan, chi co hai lư a cho n: Đa n a p cu ng dơ, không đa n a p cu ng dơ. Đa n a p dơ nê u ca i gia chu ng pha i tra qua đă t, va nê u chu ng không đa n a p thi... ba n se la m tơ i, pha i không? Tôi nghĩ câ n co mô t cơ chê ba o vệ như ng ngươ i ba o vệ nhân quyê n. Cơ chê đo gô m hai phâ n: 1. Xây dư ng mô t hệ thô ng ca nh ba o ru i ro nô i bô, đê phân ti ch ru i ro va ca nh ba o sơ m giu p ca c nha hoa t đô ng dân chu -nhân quyê n. 2. Tư vâ n vê pha p lý va truyê n thông đê giu p nha hoa t đô ng xư lý vâ n đê ma ho đang pha i đô i mă t. Ngoa i ra, râ t câ n mô t sư hô trơ, điê u tri vê sư c kho e tâm thâ n cho như ng ngươ i bi sang châ n tâm lý như la hâ u qua cu a sư đa n a p cu a an ninh. Không đê cho ho cô đơn, không đê ho co ca m gia c bi bo rơi hoă c pha i mô t mi nh gia i quyê t vâ n đê. (nha hoa t đô ng pha p lý Pha m Lê Vương Ca c) Khi Ma ng Lươ i Blogger Viê t Nam co y đi nh mang Tuyên bô 258 đê n Đa i sư qua n Thu y Điê n ta i Ha Nội, ho câ n pha i quyê t đi nh la co đưa tin về sư kiê n trươ c khi no xa y ra hay không. Cuô i cu ng, ho đa công bô trươ c, vơ i một ba n tin no i ră ng: Nga y mai, Ma ng Lươ i Blogger Viê t Nam se trao Tuyên bô 258 cho Đa i sư qua n Thu y Điê n. Quyê t đi nh như vậy la do ho đa xa c lập thê lươ ng nan ma ho đă t an ninh va o: Nê u đa n a p, an ninh se râ t mang tiê ng, vi không le đa nh đập, bă t bơ một nho m blogger chi vi ho đê n Sư qua n đưa một văn ba n? Nê u an ninh không đa n a p thi ca ng tô t, nho m se cư theo đu ng kê hoa ch ma la m đê trao Tuyên bô 258 tận tay Đa i sư qua n. Vượt qua sư sợ hãi Loa i ngươ i no i chung luôn co như ng nô i sơ lơ n, như ng a m a nh lơ n, như sơ chê t, sơ đau. Mô i con ngươ i no i riêng cu ng đều co như ng nô i sơ riêng. Tuy vậy, ba n câ n biê t la khi đương đâ u vơ i một nha nươ c độc ta i, thi hê co n bâ t kỳ một nô i sơ na o la ba n co n điê m yê u đê ke thu lơ i du ng. Do vậy, ha y cô tập luyê n đê vươ t qua sư sơ ha i, kê ca như ng ca i tươ ng la nho, như sơ bâ n. Ba n no i: Tôi chẳng sơ gi, đi tu cu ng chẳng sơ. Nhưng chi câ n 1-2 nga y không tă m thôi la tôi thâ y kho chi u, kho chi u thôi chư không pha i sơ. Ba n nhâ m rô i, đo thư c châ t la biê u hiê n cu a nô i sơ. Sơ bâ n. Ba n no i: Tôi chẳng sơ gi cho tôi, nhưng ngă t ca i la co n me gia. Tôi đi tu bây giơ thi không ai lo cho me. Ba n nhâ m rô i, đo thư c châ t la biê u hiê n cu a nô i sơ. Sơ bi bă t, sơ đi tu. Không co n gi kha c. Co thê vươ t qua sư sơ ha i không? Câu tra lơ i la co, vơ i điều kiê n pha i luyê n tập. Vươ t qua đươ c nô i sơ lâ n na y rô i thi ta se ma nh me thêm đê vươ t qua như ng nô i sơ kha c tiê p theo. Ha y nghe ho (Huy nh Anh Tu - Pha m Thanh Nghiên) kê vê đơ i tu cu a ho. Co n nhận đi nh cu a ca c chuyên gia về đâ u tranh phi ba o lư c la, một trong như ng nô i sơ lơ n nhâ t cu a con ngươ i la sơ ca i ma ngươ i ta thâ y mu mơ, không hiê u. Ta sơ ma quỷ cu ng vi le â y. Không ai thư c sư biê t ma như thê na o, chu ng chi giô ng như như ng ca i bo ng mơ hô, lơ n vơ n, a m a nh. Va đo cu ng la ly do vi sao khi đa n a p ba n, công an luôn pha i ta o cho ba n sư Trong vu ca c ta i xê nộp tiền le khi đi qua tra m thu phi BOT Cai Lậy (tha ng 8/2017), ca nh ta i xê đa khe o le o đă t công an va o thê lươ ng na n: Trâ n a p cu ng dơ (vi chẳng co cơ gi la i trâ n a p một sô ngươ i vi ho co ha nh vi tra tiền le, trong khi đo dân chu ng đang râ t phâ n nộ vơ i chi nh sa ch thu phi ơ đây). Co n nê u không trâ n a p cu ng dơ thi ca c la i xe se cư tiê p tu c la m tơ i. To m la i, ba n ha y nhơ : Luôn ti m ca ch đă t ke đa n a p mi nh va o thê lươ ng nan, đi đươ ng na o cu ng thiê t. mơ hô, không biê t chuyê n gi đang va să p xa y ra, không biê t rô i mi nh se như thê na o. Ca ch tô t nhâ t đê ho a gia i nô i sơ na y la ha y bă ng mo i ca ch đa nh tan 40 41

22 sư mơ hô cho mi nh va cho mo i ngươ i kha c. Ha y giu p mo i ngươ i hiê u ro ră ng la m viê c vơ i công an, va o đô n, va o tra i giam, va o tu cu thê như thê na o, co gi đa ng sơ không, nê u co thi tô i tê tơ i mư c na o. Ha y kê cho mo i ngươ i biê t tra i nghiê m cu a ba n về như ng lâ n bi bă t, bi thâ m vâ n, bi đa nh, vi du như nha hoa t động Bu i Thi Minh Hă ng kê về hai lâ n ba bi công an, qua n gia o tha ră n va o pho ng giam. Ha y nhơ la i, viê t ra, va chia se thật nhiều. Đư ng nga i ră ng ngươ i đo c se khiê p sơ ma không da m đâ u tranh nư a, bơ i vi ai sơ thi đa sơ rô i, ai không sơ thi se vươ t qua nhanh cho ng va tơ i khi bi bă t, bi đa nh, bi thâ m vâ n, ho đa đươ c chuâ n bi tâm ly, biê t ră ng mo i sư se chi theo đu ng ki ch ba n đo thôi, không co gi mơ i. Ngă n go n la : Ha y viê t la i, kê la i. Ha y chia se thông tin, ca ng cu thê, chi tiê t, ro ra ng, ca ng tô t. Đư ng đê ai thâ y mu mơ, mơ hô. * * * Chu ng ta vư a ti m hiê u một sô bi quyê t cơ ba n đê vô hiê u ho a sư đa n a p. Xin to m tă t la i đê ba n ro thêm, chu ng la : 1. Dư đoa n trươ c, phơi trâ n âm mưu cu a ke đa n a p; 2. Xây dư ng hi nh a nh đe p cho như ng ngươ i bi bă t bơ, đa n a p; 3. Chuâ n bi să n tư liê u, ta i liê u về mô i ngươ i đâ u tranh; ba o vê, hô trơ ho va gia đi nh ho, ba o đa m không ai bi bo la i ; 4. Bi nh thươ ng ho a sư đa n a p; 5. Va ch mă t như ng ke đa n a p; 6. Đă t ke đa n a p va o ti nh thê lươ ng nan, chi co hai lư a cho n ma ca ch na o cu ng dơ ; 7. Vươ t qua sư sơ ha i. Như ng bi quyê t na y không ba o đa m châ m dư t ngay lập tư c mo i ha nh vi đa n a p cu a nha câ m quyền, công an đô i vơ i ba n ngươ i hoa t động. Nhưng điều chă c chă n la chu ng se la m gia m ta c ha i cu a sư đa n a p đi râ t nhiều va la m cho ke đa n a p chu n tay. CHƯƠNG VI: ĐA I CHIÊ N HA NH TINH KHI : CU NG NHAU, KHI SE MA NH! Bă t buô c pha i đoa n kê t tâ t ca mo i ngươ i vi mô t mục tiêu chung lơ n nhâ t. Ba n thân sư đoa n kê t cu ng la mô t mục tiêu, pha i nô lư c đa t đươ c no. Ba n na o tư ng xem series phim gia tươ ng cu a điê n a nh My về cuộc nô i dậy cu a loa i khi, hẳn nhơ một câu thâ n chu cu a lu khi : Cu ng nhau, khi se ma nh! Chu ng luôn nhă c nhơ câu â y đê động viên tinh thâ n nhau va tập hơ p nhau la i, cu ng chiê n đâ u chô ng ke a p bư c chu ng, la loa i ngươ i. Chu ng ta cu ng vậy. Trong cuộc đâ u tranh chô ng độc ta i, nê u không đoa n kê t đươ c cho một mu c tiêu chung, mu c tiêu lơ n nhâ t (dân chu ho a đâ t nươ c), chu ng ta se thâ t ba i. Hiê u đu ng vê dân chu, đa nguyên, minh ba ch, tư do ngôn luâ n Trong phong tra o dân chu, co hiê n tươ ng nhiều ngươ i hay pha t biê u trên ma ng xa hội (nơi công cộng) đê công khai ma t sa t va ha nhu c ngươ i kha c, nhưng la i cho ră ng đo la biê u hiê n cu a sư dân chu, đa nguyên. Hoă c, lôi chuyê n riêng tư cu a ngươ i kha c ra, bă t ho pha i công khai chuyê n riêng tư, va ba o đo la minh ba ch. Nhưng thật ra đo chẳng pha i la chi dâ u cu a dân chu, đa nguyên hay minh ba ch na o ca. Dân chu la một hệ thô ng qua n tri đâ t nươ c, trong đo, nha câ m quyê n pha i chi u tra ch nhiê m về tâ t ca ca c hoa t động cu a ho thuộc đi a ha t công cộng trươ c công dân, va công dân thư c thi điều đo một ca ch gia n tiê p thông qua, hay la nhơ co sư ca nh tranh va hơ p ta c giư a như ng ngươ i đa i diê n cho ho, do ho bâ u ra (đi nh nghĩa cu a Philippe C. Schmitter va Terry Lynn Karl). Một đi nh nghĩa kha c: Dân chu la một hi nh thư c tô chư c chi nh quyê n theo ca c nguyên tă c sau: a) Quyền quyê t đi nh tô i cao thuộc về ngươ i dân; b) Tâ t ca mo i ngươ i đều bi nh đẳng về ca c quyền chi nh tri ; c) Tâ t ca mo i ngươ i đều đươ c co tiê ng no i; d) Đa sô thô ng tri ; thiê u sô pha i theo đa sô (đi nh nghĩa cu a Austin Ranney)

23 Điều chu ng ta câ n nhận thâ y la, dân chu la tên go i cu a một hê thô ng qua n tri đâ t nươ c hay la một hi nh thư c tô chư c chi nh quyền. Nghĩa la no xoay quanh mô i quan hê giư a nha nươ c va công dân, chư không pha i giư a ca c công dân vơ i nhau. Râ t nhiều ngươ i Viê t Nam hiê u nhâ m kha i niê m minh ba ch, khi ho nghĩ minh ba ch nghĩa la thông ba o ro ra ng va đâ y đu về như ng viê c mi nh la m cho công chu ng trên Facebook, thậm chi cho cơ quan an ninh (!). Sư hiê u nhâ m đo đương nhiên khiê n ho bi phi a an ninh lơ i du ng ngay: Lư c lươ ng na y chi viê c ngô i một chô, triê u tập/mơ i ho đê n, điềm nhiên khai tha c thông tin cu a ho một ca ch nhe nha ng, đơn gia n, không pha i nô lư c gi. Thông tin sau đo se đươ c sử du ng va o mu c đi ch gi thi chi co an ninh biê t, co n như ng ngươ i vư a minh ba ch kia thi không biê t hoă c cư nghĩ la chẳng co vâ n đề gi đâu, tôi không sơ an ninh, tôi la m viê c tô t ma, tôi đa ng hoa ng, minh ba ch thông tin ma. Thật tiê c, ho đa đa ng hoa ng vơ i như ng ngươ i không đa ng hoa ng. Ho đa bi lư a, bi lơ i du ng. Chưa kê, như ng thông tin ma ho nghĩ la chẳng co vâ n đề gi đâu, cuô i cu ng se bi như ng ke kia du ng đê ha i ngươ i kha c, thậm chi ha i chi nh ho. luận la quyền cu a ngươ i dân trong quan hê vơ i chi nh quyền. No chẳng co liên quan gi đê n chuyê n giư a hai ngươ i dân, một ngươ i nha y bô va o nha ngươ i kia chửi bơ i, mi a mai, khiêu khi ch, da y đơ i va bi tô ng cô ra ngoa i (như ơ trên ma ng xa hội, ta go i đo la ha nh động block, chă n). Minh ba ch va quyền tư do nghĩa la thê, nhưng nhiều ngươ i không hiê u hoă c hiê u nhâ m, nên mơ i thươ ng la m du ng kha i niê m nay đê chi tri ch, lăng ma lâ n nhau va tê hơn nư a, đê bi lư c lươ ng an ninh va dư luận viên lơ i du ng. Co n đa nguyên la một trong như ng lơ i i ch ma dân chu đem la i cho một xa hội. Nhơ dân chu, mơ i co sư đa nguyên, khi ma tâ t ca mo i ngươ i biê t sô ng khoan dung, châ p nhận sư kha c biê t va cu ng tô n ta i trong ho a bi nh. Đa nguyên luôn đi ke m vơ i ca c gia tri như khoan dung, ho a bi nh. Viê c chi tri ch, miê t thi, ha nhu c ngươ i kha c công khai, tâ t nhiên không pha i la đa nguyên. Tuy nhiên, sau khi hiê u đu ng một sô kha i niê m như vậy thi điều quan tro ng chu ng ta pha i thâ y la : Dân chu, đa nguyên không co nghĩa la chô ng pha nhau, va trong đâ u tranh chô ng độc ta i, nê u không đoa n kê t thi chă c chă n se bi đa n a p, chă c chă n se thâ t ba i. Trong khi đo, minh ba ch đu ng nghĩa la sư chia se thông tin cu a chi nh quyền đê n ngươ i dân, cu a một cộng đô ng hay tô chư c (kê ca doanh nghiê p) đê n tha nh viên cu a no. Minh ba ch không pha i la viê c ngươ i dân câ n la m vơ i cơ quan công quyền; no la viê c ma chi nh quyền, cơ quan nha nươ c, quan chư c nha nươ c pha i la m vơ i dân. Bi hiê u nhâ m tương tư la kha i niê m tư do biê u đa t, tư do ngôn luận. Ca c dư luận viên lâu nay co tho i quen mo va o trang cu a như ng ngươ i kha c chi nh kiê n, chửi bơ i, mi a mai, khiêu khi ch, da y đơ i đu ca, rô i tơ i khi bi chu trang block thi re lên: Dân chu ma thê a? Không tôn tro ng tư do ngôn luậậậậ n!. Nhưng thư c ra, tư do biê u đa t, tư do ngôn luận la ca c quyền dân sư ma vơ i no, ngươ i dân co thê co quan điê m, co thê lên tiê ng va vâ n đươ c ba o vê kho i sư can thiê p tu y tiê n tư phi a chi nh quyền. Tư c la, tư do biê u đa t, tư do ngôn Pha i coi đoàn kê t là mô t mu c tiêu đê hướng tới Đa xa c đi nh ră ng nê u không đoa n kê t, chă c chă n thâ t ba i, thi chu ng ta pha i coi đoa n kê t la mu c tiêu đê hươ ng tơ i, va câ n pha i co chiê n lươ c, chiê n thuật, ha nh động đê đa t mu c tiêu â y. Vi du, ca c tha nh viên trong một nho m, hoă c giư a ca c nho m vơ i nhau, co thê tô chư c như ng hoa t động chung không qua kho khăn, nguy hiê m đê gă n kê t ca c bên. La m chung vơ i nhau một cuô n li ch, tô chư c một chuyê n đi chơi chung, hoă c ca phê, gă p gơ đều co thê la ca ch đê gă n kê t mo i ngươ i vơ i nhau. Tiê p xu c trư c tiê p, trư c diê n (face-to-face, mă t đô i mă t) luôn tô t hơn la chi qua chat chit, thư tư, trao đô i trên ma ng, bơ i chi tiê p xu c trư c tiê p mơ i đu sư gâ n gu i đê ngươ i ta hiê u về nhau va nê u co thê thi tiê n tơ i thông ca m vơ i nhau. Luôn luôn mơ rô ng, hướng ra bên ngoài Đo c hê t phâ n trên, co le ba n se nghĩ đây la như ng đề nghi đoa n kê t giư a như ng ngươ i đâ u tranh dân chu -nhân quyền, trong nội bộ phong tra o vơ i nhau. Nhưng thật ra, đoa n kê t co y nghĩa rộng lơ n hơn thê nhiều: Đoa n kê t ơ đây co nghĩa la sư kê t nô i ca vơ i khô i đông đa o như ng ngươ i bên ngoa i phong tra o 44 45

24 đâ u tranh, thu hu t ho va đoa n kê t tâ t ca la i vi một mu c tiêu chung. Srdja Popovic nha hoa t động nô i bật trong phong tra o Otpor! lư ng danh nga y na o ơ Serbia sau khi ca ch ma ng tha nh công đa trơ tha nh sa ng lập viên, gia m đô c cu a CANVAS, một trung tâm nghiên cư u về đâ u tranh phi ba o lư c. Popovic kê cho chu ng ta nghe một câu chuyê n râ t đa ng chu y về nho m nha c pha n kha ng nô i tiê ng ơ Nga, Pussy Riot. như ng ngươ i đa n ông va phu nư can đa m đo như ng ngươ i đa tiê n ra trươ c đa m đông đê biê u ti nh ơ mư c độ na o đo, đều mă c cu ng loa i trang phu c va xuâ t thân tư cu ng một tha nh phâ n nho trong xa hội. Ho đều tre, trong khoa ng tư 30 đê n hơn 40 tuô i, co gia o du c, va thuộc tâ ng lơ p trung lưu. Ho la như ng ngươ i đa đi nươ c ngoa i, lươ t web va đo c ca c trang ma ng độc lập. Ho la như ng cư dân tinh tê ơ Ma txcơva (Moscow) hoă c Xanh Pê-te c-bua (Saint Petersburg), ma đô i vơ i ho, ca c tro đu a cu a một nho m nha c punk co ca i tên râ t chô i tai (Pussy Riot) va nho m nghê sĩ Voina đều la một kiê u châm biê m chua cay, thu vi. Pussy Riot biê u diê n trên Qua ng trươ ng Đo, tha ng 1/2012. Pussy Riot la một nho m nha c punk rock toa n nư, tha nh lập tha ng 8/2011 ơ Nga. Tha nh viên cu a ho gô m khoa ng một chu c cô ga i tre đe p va đều la như ng nghê sĩ co ta i. Ho đâ u tranh vi nư quyền, quyền cu a ngươ i đô ng ti nh (cộng đô ng LGBT), va chô ng la i Vladimir Putin, ke ma ho coi la tên độc ta i va qua thật Putin la nha độc ta i, ca i đo thi hẳn ba n đô ng y. Tre, đe p, co ta i, nô i loa n, Pussy Riot tâ t nhiên râ t nô i tiê ng. Nhưng ta ha y đo c xem chuyên gia về đâ u tranh phi ba o lư c Srdja Popovic nhận xe t như thê na o về ho hay no i đu ng hơn, về ca ch đâ u tranh cu a ho. Ơ nươ c Nga, như ng la n so ng biê u ti nh gâ n đây chô ng la i viê c điê n Kremlin liên tu c cu ng cô quyền lư c đa thu hu t ha ng chu c nghi n ngươ i xuô ng đươ ng. Đươ c sư tiê p sư c cu a như ng nha hoa t động sa ng ta o như Pussy Riot, phong tra o chô ng Putin nhanh cho ng đươ c biê t đê n trên pha m vi quô c tê, đem la i hy vo ng cho bâ t kỳ ai pha n đô i chê độ ba o ngươ c cu a Putin. Tuy nhiên, chi nh ca i điều ma râ t i t ba o chi tập trung va o ho a ra la i la điều quan tro ng nhâ t: Tâ t ca Nhưng đa sô trong phâ n co n la i cu a nươ c Nga thi la i không ta n tha nh ho. Vơ i như ng ngươ i lao động bi nh thươ ng, sô ng trong ca c thi trâ n va la ng ma c nho trên khă p đâ t nươ c mênh mông na y, Pussy Riot la một cây câ u nă m qua xa. Co thê như ng ngươ i dân thươ ng đo cu ng tin ră ng mo i thư ơ Nga đều bâ t bi nh đẳng va bâ t công, nhưng nhi n như ng đô ng ba o trang phu c chi nh tề, đâ y tinh thâ n thê giơ i cu a ho, thi ho thâ y mi nh hâ u như không co điê m chung. Hậu qua la, cho du như ng nô lư c đâ u tranh ơ Ma txcơva va ca c tha nh phô lơ n kha c co la thê na o đi nư a, thi cu ng không pha i ca i gi liên quan đê n ho. Tâ ng lơ p bi nh dân Nga vô n chiê m đa i đa sô ơ nươ c na y không thâ y co chô na o cho ho trong ca i phong tra o pha n kha ng nhi nhô ơ đô thi đo. Cho đê n mu a he năm 2013, chi co n 11% dân sô Nga ba y to tha i độ să n sa ng đi biê u ti nh, va đây la một bươ c lu i tu t dô c so vơ i như ng nga y tha ng hoa ng kim cu a phong tra o pha n kha ng. Nê u ba n ho i thử bâ t kỳ ai trong như ng ngươ i đang tuâ n ha nh ơ Ma txcơva xem ho co hoan nghênh ca c anh chi em cu a mi nh ơ ca c vu ng nông thôn xa xôi tham gia đâ u tranh không, co thê ba n se đươ c nghe như ng diê n văn sôi su c, ră ng tâ t ca ngươ i dân Nga pha i đư ng bên nhau, điều đo râ t la quan tro ng Nhưng chuyê n â y đa không xa y ra. Không pha i la ngươ i Ma txcơva không thật tâm hoan nghênh dân ca c nơi kha c. Nhưng ho đa không la m như ng gi ma ba n cu a chu ng ta, Imran Zahir, tư ng la m ơ Maldives. Ho đa không bươ c chân ra ngoa i, lă ng nghe tiê ng no i cu a ngươ i dân trên khă p đâ t nươ c mi nh đê biê t đươ c ho co thê la m thê na o đê ke o tâ t ca như ng ngươ i kha c nhau cu ng tham gia va o cuộc đâ u tranh cu a ho. Phong tra o la một thư c thê sô ng, va nê u không co kê hoa ch đê đoa n kê t cu ng như không co ha nh động đê đa t sư đoa n kê t â y, thi phong tra o không bao giơ tha nh sư thật đươ c. Va đo la ly do ta i sao pha i la m cho phong tra o cu a ba n co liên quan đê n nhiều ngươ i nhâ t co thê, va o bâ t kỳ lu c na o; điều na y râ t quan tro ng. Popovic cu ng đă t câu ho i, điều gi se xa y ra nê u phong tra o Chiê m Phô Wall 46 47

25 (Occupy Wall Street) ơ My, thay vi la m một viê c co ti nh biê u tươ ng la chiê m lâ y qua ng trươ ng ơ ca c tha nh phô lơ n, thi ti m đê n nơi như ng ngươ i dân bi nh thươ ng sô ng va la m viê c? Se ra sao nê u thay vi tuyên bô chu ng tôi la một phong tra o da nh cho như ng ca nhân theo chu nghĩa tư do va muô n thư c thi ly tươ ng tư do, thi ho no i chu ng tôi la một phong tra o da nh cho như ng ai tin tươ ng ră ng ngươ i dân thươ ng ơ My xư ng đa ng đươ c nghi ngơi? Chuyên gia về đâ u tranh phi ba o lư c viê t: Tôi luôn tư ho i chuyê n gi xa y ra nê u Occupy bo ca i tên đo cu a ho đi ca i tên â y vô n ha m y ră ng ca ch duy nhâ t đê ba n thuộc về no la ba n vư t bo hê t mo i viê c ba n đang la m va đi chiê m lâ y một thư gi đo ; thay vi thê, ta i đi nh vi mi nh vơ i một thương hiê u thật hay la 99 Phâ n Trăm. Gia sử co ai ho i tôi: Anh Srdja, anh co thâ y mi nh la một phâ n cu a khô i 99 Phâ m Trăm không?, co le tôi se đa p: Vơ tôi va tôi co một căn hộ 500 feet (gâ n 50 me t vuông ND) va pha i la i một chiê c xe đa gâ n 10 năm tuô i. Thê nên, vâng, tôi nghĩ chă c tôi se thi ch 99 Phâ n Trăm. Co khi tôi co n đeo ca một ruy-băng viê t như vậy. Ta i sao la i không chư? Tuy nhiên, nê u ngươ i ta ho i tôi: Anh co thi ch đi chiê m Công viên Zuccotti không?, kha năng tôi tham gia se i t hơn. Chi câ n đô i tên một ca ch đơn gia n thê thôi, phong tra o Occupy co thê đa thu hu t đươ c râ t nhiều ngươ i: nông thôn, tha nh thi, ba o thu, câ p tiê n, lu n, cao, la i xe, ha nh kha ch. Đoàn kê t là gi và không pha i là gi? Đoa n kê t không pha i la viê c tâ t ca mo i ngươ i đều qua n triê t nguyên tă c câ p dươ i phu c tu ng câ p trên, ngươ i tre phu c tu ng ngươ i gia, ngươ i mơ i phu c tu ng ngươ i cư u tra o, cây đa cây đề. Đoa n kê t không pha i la không chia se thông tin, trao đô i, tha o luận, tranh luận. Đoa n kê t không pha i la tâ t ca mo i ngươ i tập hơ p bên dươ i một ca nhân la nh đa o hay la nh tu va dư a dâ m, trông chơ va o ca nhân đo, giao pho toa n bộ công viê c cu a tô chư c hay phong tra o cho ngươ i đo, co n ba n thân thi la m viê c riêng. Đoa n kê t, đo la một trong như ng nguyên tă c quan tro ng nhâ t cu a một tô chư c hay phong tra o, va chu ng ta pha i lập kê hoa ch cu ng như pha i ha nh động đê đa t đươ c no, bơ i vi đoa n kê t không tư đê n. Đoa n kê t la ta o ra y thư c về một cộng đô ng va ba n să c cu a cộng đô ng đo, la tinh thâ n không đê ai bi bo la i, la sư să n sa ng la m tâ t ca đê như ng ngươ i kha c ca trong va ngoa i tô chư c hay phong tra o đều ca m thâ y ră ng đây la sư nghiê p chung cu a ho, cuộc đâ u tranh cu a ba n cu ng la cuộc đâ u tranh cu a ho. Làm thê nào đê đoàn kê t? Trươ c hê t, ba n câ n nghĩ ră ng đoa n kê t la mô t gia tri, va đoa n kê t, la m viê c nho m mơ i kho, chư ca i thơ i độc lập mơ i ha nh phu c đa qua rô i. Ngươ i kê t nô i, gă n kê t đươ c mo i ngươ i vơ i nhau mơ i la ngươ i ta i, chư ca i thơ i ngươ i hu ng đơn độc, tư mi nh la m tâ t ca, không câ n ai đa qua rô i. Chi câ n nghĩ như vậy đa la khơ i đâ u cho sư đoa n kê t, chư không câ n ba n pha i tiêu diê t hay đe ne n ca i tôi cu a mi nh một viê c nghe râ t trư u tươ ng. Trong ca c phong tra o xa hội, ngươ i độc lập râ t co thê la ngươ i chẳng la m viê c đươ c vơ i ai. Va không la m viê c đươ c vơ i ai la hậu qua cu a một loa t nhươ c điê m: dô t (không y thư c đươ c ră ng la m viê c lơ n, nhâ t thiê t pha i co đô ng đội), đa nghi, nga i giao tiê p hoă c giao tiê p ke m, kho gâ n. Vi vậy cho nên, viê c một ai đo độc lập, không la m viê c vơ i ai, chẳng pha i điều đa ng hoan nghênh. Ba n không nên trơ tha nh ngươ i như thê. Thay vi vậy, ha y luôn cô gă ng ti m kiê m, huy đô ng thêm nhiê u ngươ i đi cu ng mi nh; ti m như ng ngươ i co thê chia se mục tiêu cu a mi nh (va cu ng hươ ng lơ i tư mu c tiêu đo khi no tha nh hiê n thư c); xây dư ng một hay một sô nho m ma nh. NHƯNG ba n cu ng câ n chu y ră ng quy mô va châ t lươ ng cu a nho m pha i tương xư ng vơ i mu c tiêu ba n muô n đa t đươ c. Nê u ba n thâ y sư nghiê p cu a mi nh co ve qua vĩ đa i thi nên chia nho no tha nh như ng mu c tiêu thâ p, va xây dư ng ca c nho m đa t như ng mu c tiêu đo. Ngươ i ta no i ră ng co một nho m ma nh ma mu c tiêu vư a pha i co n tô t hơn la co một mu c tiêu vĩ đa i vơ i một nho m ke m co i. Khi ba n la la nh đa o cu a một nho m, ha y la m cho ca nho m biê t mục tiêu chung cu a nho m. Chi u kho la m gương cho mo i ngươ i về sư să n sa ng hy sinh ca nhân vi mu c tiêu chung, đô ng thơ i, khuyê n khi ch va tươ ng thươ ng như ng ngươ i să n sa ng hy sinh vi mu c tiêu chung. Khi ba n la tha nh viên trong nho m, ha y luôn nghĩ ră ng mu c tiêu cu a ca nho m la quan tro ng nhâ t, quan tro ng hơn vai tro cu a mi nh, đê không nề ha viê c gi nê u đo la vi mu c tiêu chung. Cuô i cu ng, ca ng trong hoa n ca nh kho khăn, nguy hiê m, la i ca ng câ n la m việc nho m, co tô chư c hơn va đoa n kê t hơn va tuyệt đô i không đươ c co ý nghĩ bo cuô c, cha y la ng. Trong đâ u tranh chi nh tri, ca ng bi đa n a p, khu ng bô, ca ng pha i nă m chă t tay nhau, không tha o cha y, không ha nh động đơn le

26 Ba n ha y nhơ la ba n chi co hai lư a cho n đô i lập nhau: Hoă c tiê p tu c đi tơ i, hoă c tư bo mu c tiêu, ươ c mơ cu a mi nh. Khi kho khăn, ba n câ n biê t dư a va o đô ng đội, nhưng pha i y thư c đươ c chi nh ba n cu ng đang la chô dư a cu a đô ng đội. CHƯƠNG VII: CẦN CẢ CHIÊ N LƯƠ C LẪN CHIÊ N THUẬT Chu ng ta câ n mô t chiê n lươ c tô ng thê hay đa i chiê n lươ c, mô t chiê n lươ c nho hơn, va ca c chiê n thuâ t đê thư c thi chu ng. Nê u ba n co xem bo ng đa thi chă c chă n ba n co n hiê u biê t hơn ngươ i viê t về kha i niê m chiê n lươ c va chiê n thuật. Ta co thê hi nh dung sơ bộ ră ng chiê n lươ c la sư cu thê ho a tâ m nhi n (ma ba n đa xa c đi nh đươ c, va chu ng ta đa ba n tơ i ơ Chương III), co n chiê n thuật la như ng ky thuật cu thê hơn nư a, đươ c a p du ng trên con đươ ng thư c hiê n chiê n lươ c. No i ca ch kha c, như trong bo ng đa, chiê n lươ c la đươ ng lô i, chiê n thuật la ky thuật, mưu me o, tiê u xa o Nhưng no i như vậy thi vâ n trư u tươ ng, nhâ t la vơ i như ng ngươ i không ham bo ng đa (như ngươ i viê t cuô n sa ch na y). Đê thật sư hiê u về chiê n lươ c, kê hoa ch, chiê n thuật, chu ng ta ha y nghe câu chuyê n ma chuyên gia về đâ u tranh phi ba o lư c Đa i ta Bob Helvey kê về cuộc chiê n đâ u cu a ngươ i Miê n Điê n chô ng a ch độc ta i quân sư. Ca c anh chị thư c tê mô t chu t đi! Chuyê n xa y ra va o như ng năm , khi Bob Helvey gă p như ng thanh niên Myanmar đang â n mi nh trong rư ng đê la m chiê n tranh du ki ch. Ho tre, râ t du ng ca m, va cu ng co vu khi. Đô i vơ i ho, chiê n thă ng co nghĩa la đa nh đươ c một đô n giă c hoă c giật sập một tha p pha t so ng truyền thanh. Bob Helvey ho i ho co bao nhiêu quân? Câu tra lơ i la hơn 200 nghi n ngươ i. Câu ho i tiê p theo la bao nhiêu ngươ i trong sô đo thư c sư câ m su ng chiê n đâ u? Tra lơ i: Chi nh xa c la một phâ n mươ i cu a con sô 200 nghi n. Va bây giơ đê n câu ho i thư ba, mang ti nh quyê t đi nh: Dân sô Myanmar lu c đo la bao nhiêu? Câu tra lơ i la hơn 48 triê u. Đo la như ng câu ho i đâ u tiên pha i đă t ra cho bâ t kỳ đội quân chiê n đâ u na o, hay no i như Bob Helvey, đo la ba i ho c đâ u tiên, no i về viê c pha i kiê m tra va biê t ro nguô n lư c cu a mi nh. Như vậy la co 40 triê u đa n ông, đa n ba câ n đươ c huy động. Ho co thê đươ c 50 51

27 tô chư c la i đê chiê n đâ u chô ng bo n độc ta i quân sư, ngay trong như ng vươ n rau, quâ y ha ng ơ chơ, ghê ngô i trên xe buy t. Nê u lư c lươ ng đô i lập không tận du ng đươ c nguô n lư c khô ng lô na y, nê u luôn luôn bi giơ i ha n ơ con sô tay su ng AK-47 nhê nha i mô hôi, lâ n quâ t trong rư ng, thi chă c chă n lư c lươ ng đô i lập se thua. Ca nho m du ki ch nghe Bob Helvey no i thi đều thâ y thuyê t phu c. Va ho nhanh cho ng đi đê n câu ho i, vậy thi la m thê na o huy động ngươ i? Bob Helvey tra lơ i bă ng ca ch ho i ngươ c la i ho : Nê u muô n lôi ke o quâ n chu ng tham gia, thi ca c anh chi hi nh dung sư tham gia đo se như thê na o, dươ i hi nh thư c gi? Ca c du ki ch ngay lập tư c ba n ta n sôi nô i về như ng cuộc biê u ti nh đông đa o vơ i ha ng nghi n ngươ i tham dư. Nhưng rô i ho cu ng nhanh cho ng thư a nhận ră ng quân đội cu a chi nh quyền chă c chă n se đa n a p va dập tă t ngay mo i sư thê hiê n quyền tư do biê u đa t. Vậy la không khi chu ng xuô ng một la t, ai nâ y bơ t phâ n khi ch. Tuy thê, cuô i cu ng đa co một tia sa ng lo e lên dươ i đươ ng hâ m, khi một ngươ i chơ t nghĩ ra ră ng nê u co ca c vi tăng, ni dâ n đoa n thi co thê quân đội se không da m nô su ng. Co n nê u chu ng vâ n bă n thi hậu qua se kinh khu ng ngay ca vơ i nha câ m quyền độc ta i. Do vậy, bươ c đâ u tiên câ n tiê n ha nh la huy động ca c nha sư. Sau đâ y thi ca c ông gia, ba gia co thê tô chư c như ng cuộc pha n kha ng nho nho ơ trươ c cô ng nha mi nh, co n bo n tre đi ho c ơ trươ ng thi cu ng co thê bă t đâ u tập hơ p nhau la i đê pha n đô i chi nh quyền. Bob Helvey nhâ n ma nh vơ i ca c du ki ch ră ng đâ u tranh phi ba o lư c thật ra ma nh hơn đâ u tranh ba o lư c nhiều, ơ chô no cho phe p tâ t ca mo i ngươ i, du nghe o khô hay yê u đuô i đê n đâu, cu ng đều co thê tham gia pha n kha ng. Nho m du ki ch đa trông chơ va o tay su ng đê chiê n đâ u chô ng độc ta i quân sư, ma ho quên hẳn 48 triê u ngươ i dân Miê n Điê n như ng ngươ i hoa n toa n co thê đươ c khuyê n khi ch đê pha n kha ng độc ta i ơ bâ t kỳ nơi na o co mă t ho, thê ma sư c ma nh â y la i chưa tư ng đươ c tận du ng, pha t huy. ra ca c lơ i kêu go i toa n dân diê t cộng, toa n dân xuô ng đươ ng lật đô cộng sa n như chu ng ta vâ n thâ y nhan nha n trên ma ng xa hội. 2. Ngươ i dân thươ ng (không nhâ t thiê t pha i la nha hoa t động dân chu ) co thê biê u thi sư pha n đô i hoă c co ha nh vi pha n kha ng ơ bâ t cư đâu, tu y theo ca ch cu a ho. Ca i na y go i la tuô i nho la m viê c nho, tu y theo sư c cu a mi nh giô ng như sa ng lập viên cu a đa ng Cộng sa n Viê t Nam ông Hô Chi Minh đa no i ơ đâu đo. 3. Ha y nên co như ng hoa t động đê thu hu t như ng tha nh phâ n kha c nhau trong xa hô i, như ng ngươ i dân bi nh thươ ng, chư không pha i chi co ca c hoa t động da nh riêng cho như ng ngươ i đă c biê t du ng ca m. 4. Va, hê t sư c quan tro ng: Ha y la m kê hoa ch, la m chiê n thuật bă ng ca ch tư tâ m nhi n trong tương lai, đi ngươ c vê hiện ta i, tư ng bươ c mô t. Điều 2 va 3, chu ng ta đa nhă c đê n ơ Chương II, La m tô t tư ng viê c nho. Co n điều 4, la một ky thuật râ t quan tro ng ma co thê a p du ng ca trong marketing va kinh doanh chư không chi trong lĩnh vư c đâ u tranh chô ng độc ta i, vô n râ t đă c thu va độc đa o. Ba n ha y coi tâ m nhi n, hay mu c tiêu ly tươ ng ba n câ n đa t đê n trong tương lai, la điê m khơ i đâ u, đê bă t đâ u tư đo, ba n đi ngươ c trơ về hiê n ta i đê va ch ra tư ng bươ c pha i đi, tư ng viê c pha i la m, tư ng giai đoa n pha i tra i qua. Tâ m nhi n thi vĩ đa i va ly tươ ng thật đâ y, nhưng ca c viê c câ n la m thi pha i cu thê va thư c tê. Bao giơ cu ng pha i bă t đâ u vơ i một ươ c mơ, hay la hi nh dung cu a ta về viê n ca nh tương lai. Sau đo, ta chia nho ươ c mơ hay tâ m nhi n cu a mi nh tha nh nhiều bươ c, va cân nhă c thư c hiê n tư ng bươ c một ca ch thư c du ng va logic, thi cơ hội tha nh công se cao hơn. Bài học ru t ra là Tư câu chuyê n cu a Bob Helvey ma Srdja Popovic kê la i, ta co thê ru t ra như ng điều sau: 1. Hiê u ro nguô n lư c cu a mi nh. La m gi cu ng câ n hiê u ngươ i đâu, tiền đâu, sư c đâu, to m la i la nguô n lư c đâu?, đê cân nhă c một ca ch thư c tê. Chẳng ha n, nê u không co hoă c co i t nguô n lư c, i t ngươ i, thi ha y thôi đưa 52 53

28 Như ng năm 1990, tâ t ca như ng ngươ i u ng hô Aung San Suu Kyi đê u mơ vê chiê n thă ng cu a ba sau hơn 15 năm bi qua n thu c, ngay ca trong như ng nga y đen tô i nhâ t cu a cuô c chiê n đâ u cu a ho. Nhưng ho không chi ngô i đo va tươ ng tươ ng ca i ca nh ba Aung San Suu Kyi mơ cô ng va bươ c ra, trong tư do va kha i hoa n. Thay vi thê, ho nghĩ xem buô i lê mư ng chiê n thă ng cu a ba se diê n ra ơ đâu, như ng chư c să c na o se đươ c mơ i đê n dư va se ngô i ơ đâu. Điê u na y nghe co ve tệ như la cho xe ngư a cha y trươ c con ngư a, nhưng la m kê hoa ch chi tiê t như vâ y la đê giu p ba n hi nh dung rõ hơn xem ba n thâ t sư muô n gi. Vi dụ, khi pha i nghĩ vê chô ngô i trong buô i lê mư ng chiê n thă ng cu a Aung San Suu Kyi chă ng ha n, như ng ngươ i u ng hô ba se nhanh cho ng nhâ n ra ră ng ho muô n ba o chi co mă t va muô n mô t sô chi nh tri gia co ca m ti nh vơ i đa ng cu a ba hiện diện ơ ha ng ghê đâ u. Điê u đo la i dâ n đê n việc ho nhâ n ra mô t vâ n đê kha c quan tro ng hơn: Ho muô n buô i lê không chi la di p mư ng la nh tụ cu a ho đươ c tư do, ma co n la mô t sư thông ba o ră ng ba se tha ch thư c như ng ke đa tư ng giam lo ng ba ; ba se tranh cư tô ng thô ng. (Bob Helvey kê cho Srdja Popovic, viê t la i trong cuô n Blueprint for Revolution ) * * * Bây giơ chu ng ta se ba n thêm một chu t xi u ly thuyê t nư a trong đâ u tranh chi nh tri phi ba o lư c đi nh nghĩa cu a Gene Sharp về đa i chiê n lươ c, chiê n lươ c va chiê n thuật. Đa i chiê n lược Theo Gene Sharp, đa i chiê n lươ c (grand strategy), hay chiê n lươ c tô ng thê, la toa n bộ nhận thư c nhă m phô i hơ p va hươ ng ca c nguô n lư c phu hơ p va să n co (về kinh tê, con ngươ i, đa o đư c, chi nh tri, tô chư c, v.v.) cu a đâ t nươ c hay cộng đô ng va o viê c thư c thi ca c mu c tiêu đề ra trong một cuộc đâ u tranh. Đê cho cu thê, dê hi nh dung hơn, thi Gene Sharp no i ră ng, khi xây dư ng đa i chiê n lươ c, ta pha i cân nhă c đê n ti nh chi nh đa ng (chi nh danh, chi nh nghĩa, đu ng đă n) cu a sư nghiê p cu a ta, đa nh gia a nh hươ ng, ta c động cu a ca c yê u tô kha c trong ti nh hi nh, hiê u ro tha i độ cu a ca c bên liên quan, hiê u ro ca c tru cột cu a quyền lư c chi nh tri, lư a cho n như ng ky thuật đâ u tranh na o ta se sử du ng, va đa nh gia xem se pha i la m thê na o đê đa t mu c tiêu, kê t qua về da i ha n la gi Chiê n lược Chiê n lươ c (strategy) đươ c Gene Sharp đi nh nghĩa la nhận thư c về ca ch tô t nhâ t đê đa t ca c mu c tiêu trong một cuộc đâ u tranh. Chiê n lươ c xoay quanh viê c xa c đi nh co nên chiê n đâ u không, bao giơ, như thê na o, la m sao đa t hiê u qua tô i cao. Chiê n lươ c la kê hoa ch thư c tiê n cho viê c phân bô, điều chi nh, va a p du ng ca c phương tiê n hiê n co đê đa t đươ c ca c mu c tiêu mong muô n. Chiê n thuâ t Chiê n thuật (tactic) co n co thê đươ c hiê u la tiê u xa o. Đo la ca c kê hoa ch ha nh động, va la kê hoa ch ơ quy mô nho nhâ t, ma ba n va ch ra ta i mô i thơ i điê m cu thê. Kha c vơ i chiê n lươ c, chiê n thuật la sư lên kê hoa ch mang ti nh tư c thơ i, ngay lập tư c, co thê thay đô i hay la đươ c điều chi nh liên tu c tu y hoa n ca nh, va đo i ho i ngươ i nghĩ ra hay thư c hiê n no pha i cư c kỳ hiê u về ti nh hi nh thư c chiê n (ta i hiê n trươ ng) cu ng như co kha năng sa ng ta o, nhanh nhe n, hoa t ba t, đê ki p thơ i tận du ng tô i ưu mo i nguô n lư c co đươ c lu c â y. Vi du, đi biê u ti nh bi công an, dân pho ng phô i hơ p ngăn chă n, đa n a p? Một trong nhiều chiê n thuật co thê a p du ng ngay lập tư c, ta i hiê n trươ ng, la tâ t ca mo i ngươ i ngô i hoă c nă m xuô ng đâ t va xiê t chă t tay nhau. I t nhâ t viê c đo cu ng la m công an, dân pho ng pha i mâ t sư c, hao tô n nguô n lư c thêm một chu t, chư không dê da ng xe le đa m đông rô i đuô i bă t tư ng ngươ i biê u ti nh như qua bă t ga con. Trươ c đo, ngươ i biê u ti nh cu ng co thê co như ng chiê n thuật kha c, như biê u ti nh mini ơ chơ, ơ khu phô Tây, rô i ru t sơ m trươ c khi công an ki p ke o quân đê n. Hoă c, ăn mă c, trang điê m thật đe p, câ m hoa khi đi biê u ti nh, đê giư hi nh a nh đe p va la m tăng sư đô i lập giư a bên đa n a p hung ha n, thô ba o va bên bi đa n a p thanh li ch, ôn ho a. Chu ng ta câ n ca hai: Chiê n lược gia và chuyên gia chiê n thuâ t Câu ho i ba n co thê đă t ra la đa i chiê n lươ c, chiê n lươ c, chiê n thuật, ca i na o quan tro ng hơn ca i na o? Xin tra lơ i la ca ba đều quan tro ng như nhau. Ba n cu ng co thê nhận thâ y ră ng viê c hoa ch đi nh chiê n lươ c va va ch chiê n thuật đo i ho i hai kiê u ngươ i vơ i như ng phâ m châ t kha c nhau. Ngươ i hoa ch đi nh chiê n lươ c, hay chiê n lươ c gia, đương nhiên pha i la ngươ i co tâ m nhi n, thông minh, hiê u biê t, va kiên nhâ n ho biê t ho pha i kiên nhâ n va chuâ n bi cho một chă ng đươ ng râ t da i. Ho pha i biê t nhi n xa, nghĩ xa. Ho 54 55

29 pha i hi nh dung đươ c ca bư c tranh rộng lơ n vơ i nhiều ma nh ghe p la như ng kê hoa ch ha nh động. Ngươ i la m chiê n thuật, va ch chiê n thuật, la như ng ngươ i sa ng ta o, nhanh nhe n, hoa t ba t, dê thay đô i, dê thi ch ư ng vơ i hoa n ca nh va tư duy ngă n ha n. Ho co ba n năng râ t tô t, linh ca m tô t, ca m nhận tô t, to m la i co kha năng đa nh hơi tô t, biê t lu c na o thi nên la m gi, thậm chi ngửi đươ c mu i nguy hiê m. Ca hai loa i ngươ i na y đều quan tro ng va quy gia như nhau. Se râ t sai lâ m nê u chu ng ta chi đề cao một trong hai, ma nhi n chung thi ngươ i ta thươ ng thi ch ca c chiê n lươ c gia cu ng như thi ch to ra la mi nh la chiê n lươ c gia nhi n xa trông rộng. Đo la quan niê m sai. Quan niê m na y la m na y sinh ra một lơ p ngươ i tư coi mi nh la la nh đa o, hay cho n nơi an toa n đê ngô i tư duy chiê n lươ c cho sa ng suô t va không bao giơ ra hiê n trươ ng, không bao giơ sa t ca nh cu ng anh em va o như ng thơ i điê m kho khăn kinh khu ng. Điều tê nhâ t ơ ho, la vi không co mă t ơ hiê n trươ ng, ho pha i dư a va o thông tin tư như ng ngươ i ơ hiê n trươ ng, ma ho la i thươ ng không muô n tiê p nhận thông tin trung thư c va cu ng thươ ng xuyên xem nhe như ng ngươ i trư c tiê p chiê n đâ u, coi la đa m chi đâu đa nh đâ y, ngă n ha n, nông nô i, không co đâ u o c chiê n lươ c Co thê đo la một trong ca c ly do khiê n ho thâ t ba i. Tuy nhiên, đo la chuyê n kha c, co n ơ đây, ta chi câ n nhơ ră ng ca chiê n lươ c gia lâ n chiê n thuật gia đều quan tro ng. Co như ng phong tra o đâ u tranh may mă n co ca hai loa i ngươ i na y, va trên đơ i, cu ng co như ng ca nhân gio i ca hai lĩnh vư c. Srdja Popovic lâ y vi du Napoleon va Alexander Đa i Đê, co n chu ng ta co thê nghĩ đê n Ta o Tha o chăng? CHƯƠNG VIII: PHI BA O LƯ C, PHI BA O LƯ C, PHI BA O LƯ C Ha y cô chô ng la i ca m dô ba o lư c. Bơ i vi phi ba o lư c dê thu hu t ngươ i hơn va co hiệu qua hơn. Ơ Viê t Nam lâu nay, chu ng ta vâ n quen go i đâ u tranh, pha n kha ng phi ba o lư c la đâ u tranh bâ t ba o động, theo cu m tư tiê ng Anh non-violent resistance. Tuy nhiên, thiê t nghĩ ca ch di ch đu ng pha i la pha n kha ng phi ba o lư c, bơ i vi tư violent co nghĩa la ba o lư c va non-violent nghĩa la phi ba o lư c. Co n ba o động (uprising hay insurrection) la một kha i niê m kha c; đo la một cuộc nô i dậy, hay la khơ i nghĩa, cu a quâ n chu ng co thê co vu trang va dĩ nhiên la pha i co ba o lư c đi ke m, nhă m lật đô chi nh quyền. Nhưng pha n kha ng phi ba o lư c thi không pha i lu c na o cu ng la cuộc nô i dậy lật đô. Như ca c ba n đa thâ y qua ca c chương trên, pha n kha ng phi ba o lư c co thê diê n ra ơ bâ t kỳ nơi đâu, trong bâ t cư vâ n đề gi xuâ t hiê n sư sai tra i cu a nha câ m quyền. Do vậy, chu ng ta nên thô ng nhâ t go i sư viê c bă ng đu ng tên go i cu a no. Va điều quan tro ng nhâ t la pha i trung tha nh vơ i ti nh châ t phi ba o lư c. Ba o lư c đươ c đi nh nghĩa la ha nh vi, ha nh xử co sử du ng sư c ma nh nhă m gây tô n thương, đau đơ n, thiê t ha i, hoă c la m chê t ngươ i. Phi ba o lư c, tư c la ha nh vi, ha nh xử du ng ca c biê n pha p ôn ho a thay vi sư c ma nh. Co n như một nha hoa t động ngươ i Philippines tên la Raul Socrates Banzuela thuộc tô chư c đâ u tranh cho quyền lơ i cu a nông dân PAKISAMA 1, tư ng tham gia va o cuộc ca ch ma ng nhân dân lật đô a ch độc ta i Marcos (tha ng 2/1986) no i vơ i ta c gia cuô n sa ch na y, thi ba o lư c la sư gây tô n thương cô y ca bă ng ha nh động thê châ t lâ n ngôn ngư. Miê t thi, si nhu c, xu c pha m nhân phâ m ngươ i kha c thư c châ t cu ng chi nh la biê u hiê n cu a ba o lư c. Trong khi đo, theo ông Raul, phi ba o lư c la một lô i sô ng va no pha i đươ c thư c ha nh suô t đơ i, trong tư duy, trong lơ i ăn tiê ng no i, trong ha nh động cu a như ng ngươ i chu trương phi ba o lư c. Co nghĩa la, ho không chi phi ba o lư c trong ha nh động ma co n pha i trong ca ca ch ho suy nghĩ, no i năng nư a. 4 PAKISAMA, Liên đoa n Quô c gia Tô chư c vi Nông dân, la tên viê t tă t cu a Pambansang Kilusan ng mga Samahang Magsasaka (tiê ng Tagalog ơ Philippines). Tên tiê ng Anh la National Federation of Peasant Organisation

30 Không no i chuyện đa o đư c ơ đây Tâ t ca ca c chuyên gia về đâ u tranh phi ba o lư c, như Gene Sharp, Bob Helvey, Srdja Popovic, đều khẳng đi nh ră ng pha i kiên tri, nhâ t qua n sử du ng đươ ng lô i ôn ho a, tuyê t đô i phi ba o lư c. Tâ t nhiên ta se ba o la, ư, thi vi ho cô xu y cho đâ u tranh phi ba o lư c thi ho pha i nhâ n ma nh sư ôn ho a chư sao. Co n nê u pha i đương đâ u vơ i như ng lư c lươ ng ta n ba o va bâ n ti nh như an ninh cộng sa n (Viê t Nam va Trung Quô c) thi ôn ho a chi co thiê t; vơ i bo n â y thi cư pha i chơi ră n no mơ i sơ. Nhưng ma, ba n biê t không, Srdja Popovic tư khi trơ tha nh Gia m đô c Trung tâm CANVAS chuyên nghiên cư u về đâ u tranh phi ba o lư c va xuâ t khâ u ca ch ma ng đê n ca c xư độc ta i đa nhận ra hai điê m chung giư a ca c nha hoa t động dân chu cu a tâ t ca ca c nươ c độc ta i: Mô t la ai cu ng no i ră ng công an, ca nh sa t, quân đội hay no i chung la lư c lươ ng ba o vê chê độ ơ nươ c ho la ta n ba o nhâ t, bâ n thi u nhâ t, va không thê ôn ho a vơ i chu ng đươ c ma chi co thê du ng biê n pha p ma nh (lâ y ba o lư c đa p tra ba o lư c). Hai la ai cu ng no i ră ng một cuộc biê u ti nh ha ng nghi n ngươ i, một cuộc ca ch ma ng, hay no i chung la sư thay đô i ôn ho a, không thê xa y ra ơ nươ c mi nh ho đươ c. Vi đa biê t trươ c hai điê m chung â y nên trong cuô n sa ch câ m nang về đâ u tranh phi ba o lư c cu a mi nh, Srdja Popovic đa da nh ngay chương đâ u tiên đê no i về tâm ly chuyê n đo không xa y ra ơ nươ c tôi đươ c đâu dâ n la i câu no i quen thuộc nhâ t ma Popovic nghe đươ c tư ca c nho m hoa t động sau khi anh ta kê la i như ng gi xa y ra ơ Serbia (va thu vi la sau đo đa sô ca c nho m na y đều tha nh công trong viê c chuyê n tiê p chi nh tri ơ nươ c ho ) va một chương kha c đê no i về sư câ n thiê t pha i ba o đa m nhâ t qua n đươ ng lô i phi ba o lư c, ma hoa n toa n không pha i vi ly do đa o đư c. Vi sao nên kiên tri phi ba o lư c? Biê t trươ c la se co như ng độc gia ly luận kiê u ôn ho a vơ i lu so i thi chi co chê t, nên Popovic chi đưa ra va i ly do râ t căn ba n va thư c du ng đê gia i thi ch vi sao nên cho n ca ch đâ u tranh phi ba o lư c. 1. Kha năng thành công cao hơn Ly do thư nhâ t, đơn gia n la vi theo thô ng kê, trong tâ t ca 323 chi nh biê n tư năm 1900 đê n năm 2006 trên toa n thê giơ i, ca c phong tra o pha n kha ng phi ba o lư c co tỷ lê thă ng lơ i (hoa n toa n hoă c một phâ n) cao gâ n gâ p đôi như ng trận chiê n ba o lư c: 53% so vơ i 26%. Ơ đây, Popovic tri ch dâ n thô ng kê cu a hai ho c gia My, Erica Chenoweth va Maria J. Stephan, va thô ng kê chi ti nh đê n năm Nê u muộn hơn thi không thê không kê đê n như ng trươ ng hơ p bi tha m: Ai Cập, Lybia, Syria. Chê độ độc ta i cu đa bi lật đô, ma u đa cha y, ngươ i đa chê t, nhưng dân chu, tư do vâ n không đê n vơ i như ng xư sơ na y va không biê t bao giơ mơ i đê n. 2. Thu hu t được nhiê u ngươ i hơn Sô ngươ i tham gia pha n kha ng phi ba o lư c luôn luôn đông hơn hẳn sô tham gia va o xung đột vu trang, kê ca khi đo la như ng cuộc khơ i nghĩa hoa n toa n chi nh đa ng va anh hu ng. Đo la bơ i vi như ng ngươ i să n sa ng lên nu i hay va o rư ng lập chiê n khu, chi u đư ng đu mo i gian khô, ti ch co p vu khi đê chiê n đâ u không thê na o nhiều bă ng như ng ngươ i ha o hư ng go p mă t trong ca c phong tra o hay chiê n di ch pha n kha ng đâ y ti nh sa ng ta o, thậm chi ha i hươ c, vui nhộn. Tô n thâ t tâ t nhiên la pha i co, song i t khi đê n mư c mâ t ma ng. Đôi khi ha nh đô ng pha n kha ng chi câ n nho như thê na y. A nh: Pha m Đoan Trang (chụp ta i Hoa ng Tha nh Thăng Long, 1/11/2015). Vi vậy, thay vi chi co một nho m nho du ng biê n pha p đương đâ u trư c tiê p, sinh tử, một mâ t một co n vơ i chê độ độc ta i, như ng ngươ i đâ u tranh ha y nên ti m ca ch ke o như ng ngươ i dân bi nh thươ ng về phi a mi nh, ta ch kho i phi a ke độc ta i. Ha y cô gă ng đê co ho, ma ca ch đâ u tiên la đư ng la m ho sơ ha i. Song song vơ i đo, co ca c hoa t động 58 59