H thng ch đ thi và dn dp xung quanh thùng rác Praha A) thi hn hp Trên lãnh th th đô Praha hin nay đã đt khong 118 nghìn thùng thu nhn đ thi hn hp có th tích 70 1 100 lít, vic ch và đ do các Cty chuyên trách thc hin thng k. Chu k ch các thùng đng đ thi có phm vi 1 ln trong 14 ngày đn 7 ln trong mt tun. S lng thùng đng đ thi luôn đc tăng ph thuc vào s ni đt thùng và vic tăng dân s ca thành ph. Trong điu kin ca th do Praha trách nhim đt thùng đ thu đ thi hn hp là ch c s,ngi s hu c s có trách nhim đt đ s thùng cn thit liên quan đn s ngi s dng c s đó. Trách nhim ca ch s hu c s đc qui đnh trong thông báo v đ thi, đó là thông báo s 5/2007 Sb. ca th đô Praha trong đó 6 có nêu lên vic ch c s phi đt Cty chuyên trách chuyên ch đ thi đ s thùng đm bo th tích đng đ thi,th tích đm bo ph thuc vào loi c s và đc nêu trong ph lc s 2 ca thông báo đã nêu. Th tích cn thit ca các thùng đng đ thi cho s ngi s dng c s đó đc qui đnh theo loi bt đng sn. i vi bt đng sn là nhà bit th đ thì đc tính 4 lít/1 ngi và 1 ngày, đi vi nhà khu ph tính 4 6 lít/1 ngi và 1 ngày và đi vi nhà trong khu chung c thì s thùng cha đ thi đc qui đnh 5 7 lít/1 ngi,1 ngày.vic qui đnh th tích cho đu ngi đã nêu ch mang tích cht hng dn vì nu các gia đình trong c s phân loi các đ thi nghiêm túc thì có th đt thùng đng đ thi và chu k ch đi đúng kích thc theo nguyên tc càng phân loi c th đ thi càng phi tr ít tin.giá ca thùng cha đ thi Praha ph thuc vào kích thc thùng và chu k ch đi đ.h thng này c v công dân thc hin nguyên lý t tit kim và phù hp vi ni dung làm vic ca toàn quc cng nh ca châu Âu. Nu ti c s bt đng sn có nhng thùng đy tràn thì phi xem ch c s đó có đt cho đn v ch đ thi đ s thùng cn thit hay chu k ch chúng đi có quá lâu không. Rt tic rng ch c s cho là đn v ch đ thi s đa đi c nhng th gì b ngoài thùng cha. H cho là có th b vào thùng cha mi th-k c nhng đ thi có th tích ln (nm ging,bàn ngh,xalong) và c các thit b đin đã không s dng đc na nh tivi,máy tính,t lnh,thit b đin phc v nu ăn Hình s 1: Mt dn chng tình trng trm đ thùng cha đ thi ti khu chung c
Câu hi: Cty ch đ thi có trách nhim đm bo sch s và dn dp các trm c đnh đ thùng đng đ thi hn hp khi xung quanh đó có đ thi vt b hay không? Câu tr li: Không. Cty ch có trách nhim dn dp nhng đ thi hay rác ri khi cho lên xe b ri ra khi thùng mà thôi. Nhng ch c s có th tha thun vi đn v ch đ thi tr thêm tin đ Cty ch thc hin thng xuyên dn dp trm đ thùng cng nh các thùng đng đ thi. Ngc li,khi nhn thy các thùng cha đ thi không có khi lng cn thit thì đn v ch thùng cn báo cho ch c s đ gii quyt tình trng này. Các cá nhân cho đ thi ngoài thùng (k c cho vào bch nylong ri đ bên cnh thùng) đã phm vào qui đnh ca 69 điu 2 ca lut s 185/2001 Sb., lut v đ thi và nhng thay đi ca các lut liên quan theo ni dung b sung v sau. Vi phm vào điu này,ngi sai phm có th b pht tin đn 50 000 Kč. Theo qui đnh ghi trong 33a điu 1 ch b) ca lut s 131/2000 Sb.,lut v th do Praha vi các ni dung b sung v sau,các cá nhân không gi sch s và đ đ đc ln xn ti khu đt mà mình là ch s hu hay đc quyn s dng và nh vy đã làm gim b mt khu ph đó. Phm vào điu khon này,ngi vi phm có th b pht tin đn 500 000 Kč. Nu mãnh đt hay mt phn ca mãnh đt mà ch s hu đã cho ngi khác s dng hp pháp thì ngi s dng chu trách nhim thc hin điu này trc pháp ch. Theo lut v th do Praha đã nêu thì các đn v hay các cá nhân kinh doanh cá th nu phm vào điu khon này thì cng b pht tin vi mc ti đa nh đi vi cá nhân. S vi phm ca các đn v hay cá nhân kinh doanh cá th đc điu chnh trong 33a điu 2 ch b) ca lut đã nêu. Chi phí cho vic ch và tiêu hy đ thi mt phn đc thanh toán bng ph phí do công dân đóng gp, ti Praha thc hin theo thông báo s 2/2005 Sb. Ph phí x lý đ thi t năm 2005 đn nay cha b tăng. Nh vy s đóng gp công dân đã 12 năm vn th, mc dù chi phí v chuyên ch đ thi và tiêu hy chúng thì càng ngày càng tăng. Các y Ban cp qun là t chc đc thu ph phí đ thi và đa phng Praha trung bình thu đc mi năm khong 701 triu Kč. so sánh- chuyên ch đ thi và tiêu hy chúng ti th đô Praha trong năm 2016 đã phi chi phí tng cng 864 triu Kč. Nh vy vic thu ph phí đ chuyên ch và tiêu hy đ thi không đ đ thc hin công vic này. B) Thu thp các đ vt còn s dng đc (Thu thp phân loi) Ngoài các thùng đ đng đ thi,trên lãnh th th do Praha còn b trí khong 18 000 thùng đ thu nhn các đ vt b thi nhng còn kh năng s dng tip nh giy,thy tinh (màu hay trng), nha, các hp các tông bng giy và kim loi (sau đây gi là Trm thu thp úphaan loi ). Ti Praha có đt các trm này trên mt đt và c di hm vi các thùng có th tích t 120 4000 lít. Vic lp các trm thc hin thu thp phân loi và b trí chúng ti đâu là thuc thm quyn ca y Ban các qun 1 đn 57. Ngoài các thùng thu thp phân loi đt trong hm,tt c các thùng thu thp phân loi khác là tài sn ca các đn v chuyên ch đ thi. Chu k ch thùng đi thng là t thp nht (1 ln sau 6 tun đi vi các thùng thu thy tinh và bao bì kim loi) đn cao nht : 7 ln trong mt tun (ch yu các thùng thu giy và nha).
Câu hi: Các đn v chuyên ch các thùng trm thu thp phân loi có trách nhim gi sch và thng xuyên dn dp các trm này hay không? Câu tr li: Có. n v có thùng đt ti các trm thu thp phân loi có trách nhim dn dp trm ít nht 2 ln trong mt tun và nhiu nht là 7 ln trong mt tun,có khi phi dn 5 ln trong mt ngày (ví d nh trm đt trung tâm thành ph và các ni có du khách thng đn thăm). Trm phi đc dn dp 3 mt v tt c các phía và phi quét sch cách trm 2 mét v tt c các phía. Cn phi lu ý là vic dn dp các trm thu thp phân loi đc thc hin trên c s k hoch khác vi k hoch ch đ vt đã thu các trm này và cng do các xe c khác thc hin. Trong trng hp phát hin ra là các thùng các trm thu nhn phân loi không đ th tích đ cha đ thi còn dùng tip đc hay chu k ch thùng đi quá dài thì cn phi báo cho V môi trng ca y Ban các qun Praha 1 đn 57 và khi v phía c quan qun lý môi trng qun liên quan đã xác nhn thì s rút ngn chu k ch các thùng đó đi. Tt c các chi phí cho vic ch đi và dn dp các trm thu thp phân loi do ngân sách thành ph chi, ví d trong năm 2016 thành ph đã chi cho vic ch thùng đi và dn dp các trm loi này vi giá tr tng cng 365 triu Kč. Trong đó ch riêng vic dn dp gi v sinh các trm hng năm thành ph đã phi chi khong 50 triu Kč. Mi năm vic dn dp các trm thu thp phân loi đã thu khong 7 000 tn đ thi. Rt tic là các trm thu thp phân loi thng b li dng đ b đ thi,nht là các trm đt trong trung tâm th đô thng b các hiu ăn,quày bar làm ni đ đ thi mà sau đó thành ph phi b chi phí ra đ dn dp (xem hình s 2). Cho nên hin nay các đn v và cá nhân kinh doanh cá th không đc phép s dng các trm thu hi đ thi còn dùng tip đc,các trm này ch phc v công dân. Hình s 2: Tình trng các thùng cha trm thu thp phân loi đt di hm Praha 1
Ngoài ra các công dân còn có th s dng mng li my chc bãi thu thp đ thi trên lãnh th th đô Praha đ x lý đ thi. Công dân không phi tr tin cho vic thanh lý đ thi và có th tìm danh mc bãi thu nhn đ thi trên trang www.portalzp.praha.eu. (trang thông tin ca c quan qun lý môi trng th do Praha). Hình s 3. ng vào bãi thu đ thi đng Podnikatelská, Praha - Běchovice Hình s 4: Bãi thu đ thi đng Zakrytá thuc đa phn y Ban Praha 4
Trong trng hp cn thit,có th đt cho các đn v chuyên ch đa đ thi đn tn các bãi thu nhn. ây là dch v phi tr tin,nhng có s đm bo là đ thi s đc x lý đúng theo qui đnh. Có th thuê ch tt c các loi đ thi đn bãi thu hi,tr các loi lng ( cát,đt...). Giá đc tính khi đa đ thi vào xe (theo s lng đ thi) và theo s cây s xe đã đi (t bãi thu gn nht đn ni nhn đ thi và ngc chiu li ). Hng năm trên nhiu ni th do Praha còn đt nhng công tây n có th tích ln đ phc v công dân x lý đ thi không cho vào các thùng đc (mi năm thng đt trên các ph khong 5 500 chic vi th tích ít nht 10 m 3 ) và t đu tháng ba đn tháng cui tháng mi mt còn đt các công tây n đ thu đ thi t nhiên (ví d trong năm 2016 đã đt trên các đng ph Praha tng cng 1 486 chic vi th tích ít nht 9 m 3 ) K hoch đt các công tây n này cng có th tìm thy trên trang www.portalzp.praha.eu hay trên các thông báo ca y Ban các qun Praha 1 đn 57. Thi đim và đa đim đt các công tây n có th tìm trên trang môi trng www đã nêu hay treenm các thông báo ca y Ban các qun t Praha 1 đn 57. Hình s 5: Công tây n thu đ thi t nhiên Praha Dubče