µ Õß µ«å â Õß Ÿ â ß ËÕπ â« µ å Ëß Ê π «µ π µ Èß µà ªØ «π ß Õ æ «µõ å «â ËÕß««π Õß πÿ å π ß «Ë ª àõ πõ ß π «å â«π ªìπº º µ Õß µ å À ºŸâ π Õ ÿ π â««à «â «Àπâ Á ÕÕ âõ Àπ Ëß ËÕæŸ ß «È Õß «Ÿâ ß µ å â π Ë â âπ æ ß µ å µà«à Õ ªìπ ËÕߺ π «â «Àπâ Õ à ß àà ÿ Èßπ È à? π Ë ÀÁπ â π Õß µ å âßà µ å Á Õ ÿ Ëß µà π 2 3
µ å ªìπ ç ««Õ à ß Ÿ åé À Õ à? µàπ π π π Ëß ËÕ Á«Ê π È µ «µ «πµ Õß µ å«à ªìπ âπà «Ÿâ ««Ë «µ «ªìπ ß π µ å â «æ Ë ß Õ πÿ åºÿâ ß ÿ µàõ Ÿâ À Õπ«ÿ ÿ øíπωé «à πàπõπ ÈßÀ æ ËÕ âπæ «ß «ß Ë櫪 ÿ ª È Õ ÕÕ µ Á Ÿ «à ªìπ «ßÕ à ß Ÿ å... π ß «π ÿ»«ò Ùapple âæ π «â«à µ å âõπ Õß µ à Ë «âõß ËßÕ Ëπ ç «ß «à «Ÿâ Õ µõ Á à «ß«Àâ µâõß π ß ß ß µ ªìπ ««Õ Ÿà â«π µ å àµâõßæ π é À Õ Ë Õ åπõ (Ò appleò- Ò) π ª «µ» µ å µ åºÿâ ««æ å â à «Õ «â...... ªìπ ««ª» à π ªìπ µ å Õ ÿ Õ à ß Ë Ë ««ªìπ Àµÿ ªìπº «ªìπ ª Õ º ª πå 4 5
««â«ß π µ åà Õ ª à? æ Õßπ µ åºÿâ «ßÀ «ß Ëß ß π æ ËÕº Õß «πÿ åπ Èπ àõπ â ß à ß Õ Ÿâ Õß π Ë « µ å µ «π µ å Õß ºŸâ π à«π À à à à ç櫵àõµâ π µ åé æ«õ «à» æ Õß µ å Àâ «µ Õß «ÿ ßà Èπ µàº «à ÿ Õ «à π π«π à â ËÕ Ëππ µ å Á ß«º Õ πµ Ë Õ Èπ â Õß µ å π à â Õß π µ å«à ªìπ çºÿâà «ßé àõ ߺ ª πåà Õ µà Õß ªìπæ«À ÿàπ ËÀà«ß µà ËÕ ß Õπ µ Õß櫵π Õß ÿ ÕßµàÕπ µ å Ë æ π«æ πµ å Õ π Ëß Ÿ ºÁ âõπ «à π Èπ π Frankenstein (Ò Ò ) Õß (Ò -Ò ıò). Œπ ø ß π µπå π Èπ à â ªìπ µ«åª À µà ªìπ... π π«ß µ å ºŸâæ â ß πÿ å µ æ å Õß Õß «ßµàÕæ â à«π π Dr Jekyll and Mr Hyde (Ò ˆ) Õß åµ À ÿ å µ «π π (Ò ıapple- Ù) À Õ å ªìππ µ åàπÿà πõß ºŸâ âπæ Ÿµ Ë Àâµ «µπ Õß ª Ë π ª ß ª ªìπ......π Œ åºÿâπà ß Õß µ π The Island of Doctor Monreau (Ò ˆ) Õß Õ «å (Ò ˆˆ- Ò Ùˆ) π µ å âæ π Ÿª «µ æ π ÿå Ë ß æ Õ Ÿà â««á ª«π ÿ å π...... â ß ËÕß µàõºÿâ â ß Õ à ß ÿπ ß π ªìπ ŸàµàÕ Ÿâ æ«π... 6 7
π æ πµ å Dr Strangelove (1964) µ «Ë ËÕ «æ πµ åπ ß ªï µõ å Õ å (1925-80) ªìππ µ åπ Ë ªìπÕ æ µ àõπ à ß... ºŸâ Ëß Ÿà Ê ÁÀ ªÉ«Õ à ß À» å ËÕ âæ ª Ÿà ß π «å â ß Ÿâ Õß πµàõ µ å π µ å ß µ µà ßÕ à ß æ Ëπ µ å Õßµπ Õß«à ªìππ ÿ «ŸâºŸâÀ À Ëß «à à â «π Õ «à à ß π ÿπ π πÿπ «à à «ËÕ ÕÕ à ß à ÀŸ µ? Õ ªìπ æ πõ π â π Ÿà «πÿ å â« µ å Áπ ÿ Èπ À å Àâ â« µ å Õ Àâ â«á ß Õ «ÿ «æ À ª The Boys from Brazil (1978) Àâ æ π µ å«à ªìπªï» π Ë«â Ë µâõß â ß ºà æ π ÿåœ µ Õ å Èπ À à Batman and Robin (1997) µ «â Èß Ÿà Á ªìππ µ å ªï». ø æõ π Õ«Ë ºŸâÀ ߺ ππ Ëß πÿ å º Ë æ âõ µ å àπ π «å æ ß π Èß π âõß Ëπ Ÿ ßπ Èπ µ å ß Õ Ëß Ê Àâ æ âõ à ߫˵âÕß ª ß Ëß Ëπ øî å ß«π Õ å Õ åøõ å (1871-1937) à ««âõ ªìπ «æ Ë πõ æ Ë ËÕ à Èπ Õß µ å Á ªìπ â π ß Àâ Ÿâ æ Ëπà «Õß Õ ºà æ π ÿå πÿ å π ª Ÿà Õ À«Õß µ å Õ Ëß Ëπ µ å 8 9
ßÊ â«π µ å Õ? π Ë Õµ «Õ à ß Õߺ ß π â π Ëπ µ å µ Ë ËÕ â ß π «â Àπ ß Õæ æå Õ π æπ π å «π Ë Úˆ Ò ı ß π«à çæ«ßà Ÿ à À?é Õ Ÿàπ Ëß Ê π... à Á π ËÀπà«ß π«æõ åµ π «πå πõ ß ƒ π µ å â µ«å ªìπÊ æ ËÕ Õ ªÑÕß π à ß µ«å Ÿ Õ «â π ËÕπ Ÿ Õß ß Ë 600. 750. Àà ß ª àõ ÿ µõπ π µ å Õ â ß π Õß µàµàõ Á ª Ë π ªìπ âà Ÿ µ«å Õß Ÿ ß Àπ Õµ æ ß π «æ ËÕµ «Õ º Õß ÿπ «Á«Ÿß Ë µàõ π ÈÕ ËÕ Õß ππ µ å Ò Ù ª «πå π ç π µ å â µ é Õ «å π«ò Ù ß π«à Õ Ÿàπ Ëß Ê π... à Á π π À Õ π à«ß»«ò Ùapple «ÿàπ Ÿ ªÑÕπÕ À æ ªπ πµ ß à«ß π Ÿ æ Ÿ µ π πµ ß π Ÿ ß Ë Ÿ Õ ± ÈßÀ ª â«õâ ß ËÕ µ å «â «Àπâ «Ëπ ß Õß µ Õß π È ß π ËÕ π ß à«ß»«ò apple 10 11
ไม ม หน า ๑๒-๘๓
âõ«æ å µ å À ßÕ π π πõß «π µ π âõ«æ å π«à ßÕ π πõ«à ª Ë π ª ß Ë â ß Èπ â ÁµàÕ ËÕ µ å «ª Ë π ª ß Èπ Ÿ π π ËÕß π««µ «Ëß ªì𠪻 ßµ «Ë «âπæ ß µ å Õ à ß µá Ë µ å» π«à ßÕ π Õ Ÿà Û πß Ë àõπ â ß µ µà ß π...» πß «æ åπ ««Ë «âõß π À«à ß µ å «æ π ÿ π Ë à ൠ«πµ µàõ µ å µ «πµ» πß ª åπ ÿàß ªÑ Ë âπà ª «µ» µ åõ «π- Ë à ൠ«πµ À àõ Èß π «æ å π«à ß Õ π Ÿ µ å» À Ë ÿ ªìπ Õß Á à π µ π æ ß π ««π ËßÀ ß»«Ò apple ËÕº ß π«ßª ÿ æ Õß π«à ßÕ π π«π Èπ π àõ Ÿ µàõ ª âõ â« µ å» π«à ßÕ π Á Ë â ߺ µàõ µ å» µ «πµ» πß ππ æ æ π «à««à â µ åæ Èπ Õß 84 85
µ å « µ å» µ π«à ßÕ π æ â ß «ËÕ ß À«à ß à Õ π ( «Èß à Õ π À à) «â «Àπâ ß µ å µ «Õ à ß àπ Àπ ß ÕÀ à Õß æ ÿ π ª «µ» µ å π ª µ å «Õ π Ëæ ß Àâ ÀÁπ«à à Õ π ÕßÕ ß ƒ πõ π π Èπ à«π π æ π µ å Õß µ «πµ Õ à ß æ«õ ß ƒ Õ â π Õ Ë «à ßπ Èπ ß â ß ÀÕ ß µ å» µ å Àâ ß π π πÿππ» µ å Á π π ß «Õ à ß ªìπ æ µ æ πå ÕßÕ æ Õ π Õπ Õπ : π Á ªìπ â«àπ π µ å «æ π µ µ ª â«π µà ßΩÉ µà ß À àõ È ß π Õß Õ π Ë ß âπ àõµ «Èπ Õß π ß µ å π«π µ å Õ «Ÿ ààåª ªÑÕß «âõπ ª â ß à«ß «Ë ÿ ª Ë π ߺ æ ËÕ «π « µ å µ âõπ π Õπ Õπ «Õ åæÿ Á àõµ Èß Èπ ËÕªï Ò â«ÿ ÿàßà æ ËÕ à«â ß «àπ π» ç µ âõπé à â «Õ µ âõπ ÈßÀ» µà æ Ë «µàõ º ª πå ÕßÕ ß ƒ ßπ ÈπÕ à â ª À µ å Õß ÿ ª Ë µ Èß Èπ πõ π Õ Ÿ» µ å 惻 µ å µ Õ ÿ ËÕ ß ƒ ª ÕßÕ π ºà πõÿª π Èπ ßÊ â« µ å ÕßÕ ß ƒ æ π È𠫪 π ß À ß» ß Õß ÕßÕ ß ƒ «à à à â««àµÿ º Õ π Õß µ åà Õ «ÿàß Ëπ Õßπ µ å µàõ âπà «ß Ëª Õ º ª πå Ë «âõß ß Ë ËÕ π µ å µ âõπ ÿàß πâπ ª Ë ªÉ«â Õß «ÿ ª ËÕ» Ë ª Õ ÿ πæ Èπ Ëπ πªï Ò Ò â«ß â âπæ ª Ëπ Õ À â«à«π ª Ÿ æ º µ âõππ Èπ Õ ÈßÀ ªìπ ª Ÿ æ ËÕ 86 87
Ÿ» µ å ««πõ ß Õß Õß Õ µåõ π Àâ ªìπµâÕß â ß «Ÿâ ß Ÿ» µ åõ à ß Õ â«àµÿπ È ß ««Õ π ß â ß πõÿ Àπÿπ Ÿß Ë ÿ Õ ß ƒ ËÕ «Á Èπ πªï Ò ıˆ ß π È â à «π«à ªìπµ «π ç π Õß Õ æé Ÿ â ªìπ âõõâ ß π Õ π ªìπÕ π «à Ëß Õß «Õÿ» Àâ âπà À Õß à πà π æ π Ëπ Õ Ëß Ëß Õ ß ƒ π Ë ÿ πõ ªµå Ÿ π Õ ß ƒ Õß â æ â π Õ Õ ŸàÀ»«ªí ÿ π π È â Õ «à ªìπ ª Ëπ Õß π π π È àõπªï Ò Ùapple ß à» Õ à ß ªìπ µ å πª» Õ π πæ Èπ Õß Ëß Õ π«à â À ßÕ Ÿà µ π Èπ ß π ªìπ à à ß π ºŸâ à«àâõߪø µ à â Õ π π æ å À Õπ µ åà Õπ «Õ Èπ µâõ π? À«à ß ªìπ â Õ π µ å â âπ æ» µàõ» µ å Ë à ൠ«πµ π µ å µ «πµ Õ Õß«à à» µ åõ Ëπ Ë â ß Æ Ààß ß πâ à«ß À Õ ªØ «π â æ ß µ åµ «πµ à π Èπ Ë âπæ Æ Ààß µ Èߪ«ß ßπ Èπ ß âπ ªî Èπ» µ å âõß Ëπ» µ å Ë àµ «πµ Õ à ß àª ª» æ Õ à ß Ëß µ åµ «πµ âºπ««õ Õ» µ å Ë à ൠ«πµ ªìπ Õßµ «à Àâ µ µàõ À àß Ë µ ÿ àõπ Ë Àâ Õ» ª Ÿ â π æπ ÿ ª Á ªìπ à«πàπ Ëß Õß µ å ÿ ª ª «Á ß µ» µ å» µ å Ë «π Õ À Õ π Á ªìπÕ µ «Õ à ßÀπ Ëß à«π æ åõ π Èπ Ÿ ª ÈßÀ Á» À ß Õ πªóπ π Õ ËπÊ Ë ªìπª πåµàõ ÿ ªÕ Á â«π µàà π Èß Èπ «Ÿâµà ßÊ Ë «âõß Ëπ Èß â π Ÿ» µ å «ËÕß µ«å ËÕßæ ºπ π æ å ª ÿß µ «π Õπ Èπ â«π µà µ «Ÿâ Ë à à ÿ ª Èß Èπ À ß Õ «Ÿâ Ë à à µ «πµ â« µ åµ «πµ Á π â À à ª ÿ ªìπ Õßµπ Õß µ åµà ßÊ Ë à ൠ«πµ π Èπ Ÿ ÀâÀ ª â«à π π «â πª «µ» µ å ËÕßπ È Èπ À«à ß à«ß ÿ Ÿ ªí (Enlightenment) µ «Õ à ß àπ π ª «Ω Ëß» º µ πÿ à µ Õßæ«Èπ ßπ Èπ à«ß «À«à ß ÿ ÿ Õ π Õß å (Renaissance) ß Ÿ π ππ «à ç ÿ é (Dark Ages) Õ π ªìπ à«ß «Ë à Õ Èπ Õ µ µ «πµ â ŸÀ Ëπ ªî Èπ µ Õ π Õ» µ å Ë à ൠ«πµ ª â π ß Ëº πª»õ π Õ Ë «Ÿ ªí À Õ π Ÿâ æ Èπ Õß Ÿ Àâ ªìπ ËÕß º ÆÀ µ «Õ à ß àπ πõ µÿπ «Ω Ëß» Àâ Ωñ À ß æ åõ ªìπ Õ ÈπµâÕß ª À À ÕÕ π à â«π Ë Ÿ Á π È à«π πõ π π «å âªî À «π π Ÿâ Èπ Ÿß ÈßÀ â«àâ â» Õß πæ Èπ Õß ªìπ ËÕߺ ÆÀ 88 89
ª «µ» µ å ߪ å Õß µ åõ µ å» π«à ßÕ π Ë µâπ â«ß π» ߪ å Ë «ª «µ Õ Õ Õ π π ß πª «µ µ åõ Èπ Ê π à«ß À«à ß»«Ò ˆapple ß Ò apple ß Àâ ÀÁπ«à «Á ß µ å ÕßÕ Õ Èß π ß ß «â ßπ Èπ æ ß Introduction to the History of Science (Ò Ú ) ªìπß π Ë àπ Èπ Àπ Ëß Õß Õ å åµ π (1884-1956) µàß πª «µ µ åõ Ë ËÕ ß ß Ê Õß π Èπ» Õß øÿõ π Gesichte des Arabischen Schrifttums ( À à, µ Èß µàªï Ò ˆ )... µ åõ π π ª «µ µ åõ π â øóôπøÿ Èπ π πõß «π ß π ««πÿ π«π 2 à Õß Õ Àå π A Concise History of Science in India ÕÁ, Õ ÕÁπ Áπ æ «å... ß πõ π«π Àπ Ëß Õßπ «πω Ëß» Ë π à«õ π π Èπ ªìπµâπ º ß π«π«π «ßß π Õßπ ««µ å ÕÁ π Õ π Ÿ ( πªï Ò ÙÛ) Ë « µ å Õß «ÕÕµ µ π â«π â ÿ «Ë«à µ å Ëß Ÿâ π πªí ÿ ππ Èπ à ªìπ µ «ªìπµπ Èπ â À à µ åõ àõπ à«πß π Ë À⪠«µ µ å π æ àà ª π πõß «π Õ ß π Õß ø π Œ (Ò appleapple- ı) Science and Civilisation in China π«π à (µ Èß µàªï Ò ıù) ß π Èππ È ªìπ π À ß π Õß «π Õß Õ à ß àπß π Õß º ßÀ À Li, Qi and Shu: An Introduction to Science and Civilization in China (Ò ı) 90 91
âπæ À à Ë « µ å π«õ â Ë ÿ π À ßÕ π æ ÈÕøóôπ µ å Õ Õ π À Õ π Àâ Ÿª Èπ À à π ÿ à«õ Èß µ «Õ à ß àπ π« µ åõ à«π«àπ Ëß Õÿ»µπ Àâ ««à â ß µ å π π Õ Ë «ËÕß µ «ªìπÀπ Ëß «π À«à ß «Ÿâ ÿ à À Õ ËÕߺ ª πå âõ à ß ªìπµâπ Õ π«à µ å Õ Àπ À µ å Õ Èπ À à π ÿ à«π Èπ π π«π«πàπ Ëß π åõ ÿ Õà π π«à à π È πõ ÿ à æ Èπ π Õß«π µ å Õ Àπ Ëß Ë ªìπ «â «Àπâ Õß µ å «â Òapple ª àß ªìπ Ù âõ Ë «Û Ÿàµ ß â... µ Œ ( «ªìπÀπ Ëß «) Õ ø Àå (µ ÀπàߺŸâæ å) Õ ä Àå ( ªØ µ» π ) Õ å ( «Ÿâ) Àâµ! ªìπ Õß ª â«! πàπ ß Õ Õß â æ â The Touch of Midas (Ò Ù) «à«ë « µ åõ â æ π Èπ ªìπ Èß µàõ π Ÿ µàß µ µàõ πß π ËÕß Explorations in Islamic Science (Ò ) Œ ( Ëß Ë» π Õπÿ µ ) Œ Õ ( Ëß Ë» π Àâ ) Õ ä å ( «ªìπ ß ß ) Í å ( Ë) Õ µ Àå (º ª πå ) ä À ( «Èπ ª Õß) π«π È æõ ª ß ª ªìπ ËÕß ÿ à â«õ Õÿâ µ Õß âπ «â ß µ å Õ à ßÀ «πº π ËÕß âõ Á ß ËÕß ÿ à â â«π Àâ «Ÿâ «ªìπ π Èπ Ë«ßÕ Ÿà π 𠫪 àß µ «Õ â «º Õ µàõ ß Õ â«92 93 ß «ß
ไม ม หน า ๙๔-๑๗๓