ལག ན ད ས ར བས གཏར ག ན བ ས འབད ལ མད ར བ ས ན འ ན ལས ང འཚ བ ང ལ མ པ བ ད ད ན ང བཅས ར ནང པ ན ཁང ནང ནདཔ ད ན ན བ ས ཞབས ཏ ག ལ ཤ ག ཡ ད ལས ག ག གཏར ན བ ས ཞབས ཏ ག འ ན མ ག གཏར ར ད ན འ ཡང ནད པ ག གས ཁ ལས ནད ག ར བཏ ན གཏང ག ཝ ན ད གཏར དང གཞན ག ང ཤ ག ནང ལས ག གཏར ར ས ང སཔ ག ངས ཡ ད ང ད ས ད གས བསལ ས འ བ མ མ གཏར ར འ ད འ ཡང ང བཅས རང གས ག ག ང ལས ག ངས གཏར ལག ན དང ན ཁང ནང ལག ན ད ས བས འབད ཐངས མ མ འ ཝ ཡ དཔ མཐ ངམ མ ཚད ང བཅས རང གས ག ག ང བ ང འབད བ བ ང ཡ ད བ ང པ ན ཁང ནང ལག ན ད ས བ ར འབད བ བས ག གཏར ར གས ཤ མ ས ག འབད གས པ ཕན ཐབས ད གས ས སཝ ན ར ན ད ད ས ནང པ ང བཅས རང བསམ པ དང ད པ ར བ ས འ ཝ དང ག ག ཁར ནད ག ཡང འ ན ཚ གས ཐ ན ད ཡ དཔ ལས ན བ ས ཞབས ཏ ག ཡང འབད ལ མ འ ཝ ཤ ག ཡ ད ས ལས ག ག གཏར ག ད ད བ ས འབད ལ འ ན ང བཅས རང ནང པ ན ཁང ནང ལ བ ར བ ན གཏར ན བ ས ཞབས ཏ ག ན ང ཁ ཡར ང འ ད ཡ དཔ ལས ར བ ལ ཐབས ད གས མ ས འབད འབདཝ ན ར མ ག གཏར ག ར ད ན འ ད ན དང ད ག རང རང དང འ ལ བ གཏར ད གས གཙགས གདབ ཚ བ ག མ ས ནད ངན ག ཁར བཏ ན གཏང བ ད ད བ ས ག དང ད བ དཀའ འ ལ ལས ས ནད ག ར ད ང ད ད ད ང གཏར ས ག པ ད ན དང ཁ ས ད ན ད རང རང FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 1
གཏར ད གས ང གཙགས ས ག ང ག ངན ར ད ང བ ལམ ཁ གཏ ད པ ས པ ལ གཏར ཁ ས ས ར ག ངས གགཏར ས ཚ བ ནད ག བསལ ཕན པ མ ཡ དཔ མ ཚད ནད ག ད པ ག ངན ར བཏ ན ནད ད པར ས བ ཐང གནས ཐབས ཡང ཕན པ མ ཡ དཔ ན ད ན ཚན འ ནང གཏར བ ན ད ན བ ན ད དང གཏར བ བ བ དང མ བ བ པ ནད ག ར གཏར མ བ བ པ མ དང བ བས ཚར བ ལ འབད ད པ མ པ དང ཅ ཆས ལག ན གཏར བ ཐངས ལ ས གས ར ནང པ ན ཁང ནང ལག ན ད ས བ ར བས ག རང འབད ལ ཡ དཔ ན ན མད ར བ ས གས ག ག ང ལས ག ངས ད ངས ད ན དང འགལ བ དཔ འ ག ལས མར མ པ བ ན བ ད ཡ ད གཏར ད ན བ ན ད ས ད ད ནང ག རང ན ང ག མ ས ཚ བ ནད ངན ག ར བཏ ན བཏང ས གཏར ད གས མ ངས ང བཅས རང གས ག ད བ ས ནང ག ངས ཡ ད གཏར བ ན ད ན བ ན དང ས པ ལ བ ན ཡ ད གབ ག བ མས གཏར ད གས ག ག བ བ བ ག ས ཡ ད ས ལས གཏར བ ན ད ན བ ན ར ད ཙམ ན གཏར བ ན ད ན བ ན འ ཡང ར མཁར བས མཚ ག གསང ཐ ང ག མ བ ནང ན ང བ ག ག རལ ག ར མ ང ག ག ས ང བ ད ར ར ག ག མ ར ར ད ང ང ག མ དང ད ཀ ང ང འད མས མ ན མ ན མ ས འད མས དང བད མ ས ར གཤའ ངས དང ག འ ས ར ང ན ལག བ ག ས ག ས ན ག མ བ ལག པར ར ང པར ན བ དང མ ར ན ག ག ན ག དང གད ང ལ ང ཡ བ ང དང ག ས ག ས བ བ ད ད བས ལ ཕ བ ག ས དང ཕ མཚན འ མ ག ས བ ར བ ལ བས བ ན བ ན ས ག ངས པ ར མ ལ ར ག ག ལག པར ས བ ང པར བ བ ད ཕ བ ག ས དང ཕ མཚན འ མ ག ས བ བ མས པས བ ན ད ན བ ན ཡ ད ག ར ང བཅས FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 2
རང ནང པ ན ཁང ནང ལག ན འཐབ ལ ན འ ག གཏར བ ན ད ན བ ན ད ས དང ལག ན བ ག འཐབ ལ ཡ ད གཏར ང འ ག ས པར ག གས གས གཏར བ བ བ པ ནད ག འ མས ཚད དང འ གས ཚད ཡ ད མས ཚད གཉན ག པ ས ན ས ག མ ས ས ག གས ནམ ལས གཉན ད ངམ ཐལ ཐལཝ ག ནད ར ཡ དབལ ར མ ནད དང ཤ ན ས གས མད ར བ ས ན བད ང གས ད པ ཚ བ ནད དང ག པར ག མ ས ཤས བ ནད གས ས པར གཏར བ བ ན ད ག ཚད ར འ ལ བ ལ ག ར ཟས ཟ ད པ ལས བ ཙམ ག གཏར བ བ གས ར ག ངས ད བ མ ན གཏར བ མ བ བ པ ནད ག གད ན ཡ ད པ ནད གས ས ངས ཟད པ ཨམ ཨ ལ ཡ ད ཨ ལ ས ཚར བ ལ བ ནད ག ང ནད ར ནད ངམ ཐལ ཐལཝ ཕ བ ད གས ཤ མ ད ལ ས གས པ མད ར ན བད ཀན བ དང བད ང ལས ར པ ནད ག གཏར བ བ བ ན FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 3
ལ ན ཚ ད ཐད ཁ ལས གཏར བ མ བ བ ཡང ལ ན གཏར ར ཡང བ ག མ ལ ན དང བ ན འདས པར ག ད ང ར ག ངས ཡ ད ང ང སང བ ནང ས པ ལ ༦༠ ཡན ཆད འབད དང ལ ན ང ལ ༡༦ མན ཆད གཏར ང ར བཤདཔ ན ད གས བསལ ཚ བ ལས ར པ ནད གས ན ང གཏར བ མ བ བ པ ནད གས ནད ག དང ངས ག མ ད པ མས ཚད དང ཚ བ མ ན པ ངས ཚད དང ག ཚད གཉན པ ས མ བསད པ གཉན ཚད དང ས ངས ཟད པ ཚ བ འ ང གཏར བ བ ས ཚ ད ད ལས ད ར ས མ བ ལ མ ས གས ག ང འ ར མ ས ན ང ད ན ད བ ལ བས ར ག ངས ད བ མ ག མ ས ཚ བ ནད ག འ གནམ ར ས ག གས ནང བསག དང ན ཀ ས ག མ ས ཚ བ ནད འ ཡར འ ལ ལངས ད ཡ དཔ ལས ས ཚ ད བས ག གཏར ད པ ན གཏར ག མ བ བ པ མར འབད ད པ མ པ ད ང བཅས ར ནང པ ན ཁང ནང ལག ན འཐབ ལ ཡ ད གཏར ག ན འ ར མད ར བ ས བ ན ད ལས ང བ མ ན ན པར བ དང ནད ག ངས ག ཐང ས ད བར ཐང མ བཏང བར གཏར ན ངས ག འ ར ནད ག འཐ ན ང ཚད ར ངས ས ག ངས པ ར ང བ ན འ ནད ག དང ངས ག ད ད ན ལས ཐང འ ས ག མ ཐང ས གས བ ན ག ག ག ང གཏང དང ནད པ གཟའ དང གནས བ ནམ ལས ས བས བཟ ལས བ ན འ ན པ ན ནདཔ འ དང མ གས ཤ མ བ བ ག ད པ དང ག གཏར བ བས འ ལ བ ང འབད ད པ ན FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 4
smen-jong gsorig Journal Eighth Issue November 2017 ག གཏར བ བས ད པ ཅ ཆས ང དང ར ལས ག གཏར ཐངས Fig.1Gauze bandage, soaked cotton, provident, distilled water, Dettol, scissors, gloves, surgery blade no. 11, 12 and 15. Rubber thread བ ལ ཐབས Fig. 2 Chlorine to infect blood. Fig. 4 ནད ག བ ད ད Fig. 3 After Bloodletting boil the Instruments for 20 minutes. Fig. 5 ངས FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 5
ང ད ས ནང གསལ ཡ དཔ བ མ གཙགས ས ག འ ས ས ད ད ནང ག ཡ ད ད ན དང ད ག ས གས ག གཏར གཏར ད གས གསང ཚད མ འཛ ལ བར གས ཤ མ འཇལ ད པ དང བ ལ ཐབས ཡང བ མ མ གས ད མ གས པ རན ཏ ག ཏ བ མས པ ལ གཏར ན མ འ ག ས ར ག མ མ ག འཇལ ནམ ལས གཙགས ས ག ང ལས ག ངས ག ལ གས ནས འ ད ག པ ང གཤགས ལ ང ནས ག ང གཤགས པ ད ལ ཆད ད ས ག ད པ ས ལན ན ལ ང པགས པ ད ལ ནས ས ལ འ བས པ ག ཁ ག གས འ ས འ བས པ ས གས གདབ ཐབས མ འ ཝ ཤ ག ཡ ད ང ལག ན མ ནང ག དང ང གཤགས ག ས བ ག ལག ན འཐབ ས མཐ ང ག ག གཏར བ ལ མ ཐག བ ལ ཐབས མ ལ བར མ ག བཞག པ ལ ད གཏང ད པ ན ག གཏར བ བས ནད ག མང ང ཡང རན ཙམ ནད ག ཁ ད ག གནགཔ བ མ ར ཐ ན ཚརབ ལ མཚལ དང ཚ ས བ བ མ ཐ ན པ བས འ ས ལས ག བཅད ད པ ན མཚལ དང ཚ ས བ བ མ མ ག འ ས ངས ག འབདཝ ལས འ བ མ མ ག མ ག ག ཡང ར བཏ ན ང ག འབད ར བ ན ནད པ ག ན ཁ ཡ དཔ ལས བ ན ན གཏར ག ལ ག གན ན ག གཏར ཚར བ ལ ག མ ཆད པ ན ད ལས ག མ ད ན ད ས བ ངས ང པ ར བ ག ན ལ ད ས མས བ མ ར ག ངས འབད དང མ ཚད ད ས ནངས པར ཚན FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 6
ག ཡར ས དང བ ན ན པ ན (Provident) ལ ས གས པ ལག ན འཐབ ག བཅདཔ ན མས ག གཏར བ ལ ཁ ས པ ན ད ལས ངས ན མར གཞ བ ག ལ མ ས མ བ ན ཨ ས བ ས བ ག ར ག ངས ད བ མ འབད བ ན ཕན ག གཏར བ ལ ནདཔ འ མ འ ར ལ ས གས པ འབད བ ན ག ར བ ག དང ང ལག མ ལ བ བ མ འབད དང ང མ ལ བ ངས ང ས གད ང ག འབད དང མ གས འབད རམ ར ག འ ང ར ཆང དང ས ཐང ཤ གསར ཚ འ ང ཁ མར གན ན ད ན བ ན ད ག གཏར བ ལ ཟས ད བ བ ག གཏར ཚར བ ལ ཁ ཟས ང ད པ འ ཡང ལ ར ཁ ཟས ད ར ན དར ལ ལ ལཝ ཞ རཔ མ ཝ ཆང རཔ ཐལ ཐལཝ ཚ ད གས བ བ ཝ དང འ ག འ ག པ ལ ས གས ང ཁ ཟས གསར བ ད དང ན པ བ ན ད ད ལམ ང ད སཔ འ ཡང ན ངམ ཡར ལ ང ད དང ལམ འ འད ད ད འབད ག ལ འབད ས གས ང ད ལམ དལ བར གནས ད མ ག བ FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 7
ག གཏར བ བས ཁག ཤ ས རང ནད པ ནད ག འ ག གཏར བ བ པ ནད ག ན ན ན ན ས ད དང གལ ད ག གཏར བ བ པ ནད ག ན པ ག ག མ གཏར བ མ ག རང འབད ད པ ན ན དང ག གཏར བ བས ཅ ཆས ག ར ད པ ན ན དང ག གཏར ཚར བ ལ ཟས ད བ བ ས གས ག རང འབད ད པ ན ན ང བ ད ཡ ད གནད ད ན ས ད པ ན འ མ འ ནང གཏར ར བ ད ཡ ད ལག ན ད ས བས ག རང འབད ལ ཡ དཔ ན ན ས གས ད ན ལས ངམ ག མ གཏ གས ས ང སཔ དཔ ལས མ ན འད ད ཡ ད ས ད ད མ ག གཏར ག ལག ན ན གསལ ལ ང ལ ས གས པ བ ནང ག གས གནང ར ན བ ན ག ཆ ༡. ལ བ ད ད མ ག གཏར ག ལག ན ན གསལ ལ ང མཚ ན གས ད བ ན ཁང ༢. མ གས ག ད བ འ ལ ན ང ང ཞལ ང ན གས ད བ ན ཁང ༣. བ ད ད འ དཔ ན ང འཚ ཀ ན དང བ ལན FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 8
healthy. If the body and humors are well functioning, this process keeps them healthy without accumulation of disease, whilst if the body state is unhealthy, it produces blockages, manifests symptoms, and then expels the disease. It is a natural process of healing called seasonal healing process, the seasonal clock and rhythm which is very essential to every being living on this earth. References: 1. Men-Tsee Khang. (2001) Fundamentals of Tibetan Medicine, fourth edition Editorial & Publication Department. Dharamsala, HP. India 2. Dash B & Tulku D. (1991) Positive Health in Tibetan Medicine, first edition. Sri Satguru Publications, Delhi-110007, India 3. Men-Tsee Khang. (2015) The Root Tantra and The Explanatory Tantra, second edition, Reprint. 4. Tibetan Medical & Astrological Institute of H.H. the Dalai Lama. Dharamsala, HP. India FoTM, Tel 321473 Fax 331712, www.ftm.edu.bt Page 9