Phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH HÀ QUỐC VIỆT PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS THỊNH VĂN VINH THÁI NGUYÊN - 2015

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập. Các số liệu, tài liệu và kết quả nêu trong luận văn có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, chưa được công bố ở những công trình nghiên cứu khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình. Tác giả luận văn Hà Quốc Việt

ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến các thầy, cô giáo đã tận tình truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong thời gian học tập và nghiên cứu chương trình đào tạo Thạc sỹ Quản lý kinh tế, đặc biệt là PGS.TS. Thịnh Văn Vinh, người trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn tốt nghiệp. Tôi cũng xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp và các cơ quan, đơn vị liên quan đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi sưu tầm tài liệu và tham gia đóng góp ý kiến về chuyên môn trong quá trình nghiên cứu. Tác giả luận văn Hà Quốc Việt

iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN... i LỜI CẢM ƠN... ii MỤC LỤC... iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT... vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU... vii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ... viii MỞ ĐẦU... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu... 3 4. Bố cục của luận văn... 3 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƢ NHÂN... 4 1.1. Cơ sở lý luận về phát triển Kinh tế tƣ nhân... 4 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò Kinh tế tư nhân... 4 1.1.2. Ưu, nhược điểm của khu vực Kinh tế tư nhân... 15 1.1.3. Nội dung về phát triển Kinh tế tư nhân... 17 1.1.4. Các nhân tố tác động đến phát triển Kinh tế tư nhân... 18 1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển Kinh tế tƣ nhân... 24 1.2.1. Kinh nghiệm phát triển Kinh tế tư nhân ở một số địa phương... 24 1.2.2. Những bài học kinh nghiệm rút ra để phát triển Kinh tế tư nhân... 26 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU... 28 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu... 28 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu... 28 2.2.1. Khung phân tích... 28 2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin... 30 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin... 30

iv Chƣơng 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ... 32 3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội có ảnh hƣởng trực tiếp đến phát triển Kinh tế tƣ nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 32 3.1.1. Điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý... 32 3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội... 35 3.2. Thực trạng phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tƣ nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 38 3.2.1. Quá trình hình thành và phát triển các doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 38 3.2.2. Môi trường kinh doanh, môi trường kinh tế vĩ mô của các doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 39 3.2.3. Sự phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân phân theo loại hình doanh nghiệp... 44 3.2.4. Thực trạng về vốn của các doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 45 3.2.5. Thực trạng về nguồn nhân lực các doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 48 3.2.6. Sự phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân theo cơ cấu ngành... 50 3.2.7. Sự phân bổ doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh... 51 3.2.8. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 52 3.3. Đánh giá về sự phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tƣ nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 53 3.3.1. Những đóng góp của doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân với phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh... 53 3.3.2. Mốt số tồn tại trong quá trình phát triển các doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 57

v 3.3.3. Những nguyên nhân ảnh hưởng tới phát triển Kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 60 3.4. Áp dụng mô hình SWOT đánh giá tổng hợp vị thế của Kinh tế tƣ nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 63 3.4.1. Áp dụng mô hình SWOT... 63 3.4.2. Chiến lược cạnh tranh và lựa chọn chiến lược phát triển Kinh tế tư nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 65 Chƣơng 4: MỘT SỐ ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KHU VỰC KINH TẾ TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ... 67 4.1. Quan điểm phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tƣ nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 67 4.1.1. Quan điểm phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 67 4.1.2. Định hướng phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 68 4.2. Một số giải pháp nhằm phát triển doanh nghiệp khu vực Kinh tế tƣ nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ... 70 4.2.1. Giải pháp đổi mới công tác quản lý Nhà nước, cải thiện môi trường kinh doanh đối với doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 70 4.2.2. Giải pháp khuyến khích thành lập và nâng cao hiệu quả hoạt động của Hiệp hội các doanh nghiệp... 72 4.2.3. Giải pháp khuyến khích thành lập các doanh nghiệp khu vực Kinh tế tư nhân... 73 4.2.4. Giải pháp hỗ trợ khó khăn về tài chính... 73 4.2.5. Giải pháp hỗ trợ khó khăn về mặt bằng sản xuất kinh doanh... 74 4.2.6. Giải pháp hỗ trợ đổi mới công nghệ... 75 4.2.7. Giải pháp phát triển nguồn nhân lực... 76 4.2.8. Giải pháp hỗ trợ tiếp cận thị trường, mở rộng kinh doanh... 77 KẾT LUẬN... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO... 81

vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa 1 KTTN Kinh tế tư nhân 2 DN Doanh nghiệp 3 DNTN Doanh nghiệp tư nhân 4 TNHH Công ty trách nhiệm hữu hạn 5 GDP Tổng sản phẩm quốc nội 6 LLSX Lực lượng sản xuất 7 GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh 8 CNH HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa 9 PCI Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh

vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: GRDP của tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2009-2013... 35 Bảng 3.2: Số lượng các loại hình doanh nghiệp có đến 31/12 hàng năm... 39 Bảng 3.3: Tổng hợp PCI tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2009 2013... 40 Bảng 3.4: Số lượng các doanh nghiệp thuộc khu vực KTTN thành lập mới giai đoạn 2009-2013 theo loại hình doanh nghiệp... 44 Bảng 3.5: Số lượng các doanh nghiệp khu vực KTTN thành lập giai đoạn 2009 2013 theo quy mô vốn... 45 Bảng 3.6: Quy mô vốn của các doanh nghiệp khu vực KTTN thành lập giai đoạn 2009 2013... 46 Bảng 3.7: Cơ cấu vốn của các doanh nghiệp khu vực KTTN thành lập giai đoạn 2009 2013... 47 Bảng 3.8: Số lượng lao động trong các doanh nghiệp khu vực KTTN giai đoạn 2009 2013... 48 Bảng 3.9: Sự phát triển doanh nghiệp khu vực KTTN theo cơ cấu ngành giai đoạn 2009 2013... 50 Bảng 3.10: Phân bố theo địa bàn của các doanh nghiệp khu vực KTTN thành lập giai đoạn 2009 2013.... 51 Bảng 3.11: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp khu vực KTTN giai đoạn 2009 2013... 52 Bảng 3.12: Tỷ lệ GRDP doanh nghiệp khu vực KTTN (Giá thực tế) giai đoạn 2009 2013... 53

viii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1. Khung phân tích phát triển khu vực Kinh tế tư nhân...29 Hình 2.2. Phân tích các yếu tố bên trong và bên ngoài...31

1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Phát triển kinh tế nhiều thành phần là chính sách nhất quán trong đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước ta từ Đại hội Đảng cộng sản Việt nam VI đến nay. Trong khi khẳng định vai trò chủ đạo của khu vực kinh tế Nhà nước, Đảng và Nhà nước ta luôn chủ trương phát triển các thành phần kinh tế khác trong đó đặc biệt trú trọng đến phát triển khu vực Kinh tế tư nhân. Chỉ trong vòng hơn 20 năm cùng sự phát triển kinh tế - xã hội, với những thành tựu đã đạt được trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế xây dựng đất nước, KTTN đã và đang khẳng định được vai trò to lớn trong nền kinh tế Việt Nam. Vai trò này của khu vực KTTN thể hiện qua việc đóng góp quan trọng vào tốc độ tăng trưởng kinh tế của của đất nước, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế hợp lý, tạo ra nhiều công ăn việc làm; góp phần vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, làm tăng hiệu quả năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; đóng góp vào quá trình tăng tốc độ áp dụng công nghệ mới, thúc đẩy sự hợp tác kết hợp chặt chẽ giữa các khu vực kinh tế... Với vai trò to lớn như vậy, Việt Nam luôn coi phát triển KTTN là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Phú Thọ là một tỉnh là một tỉnh trung du miền núi, cửa ngõ phía Tây Bắc, những năm qua thực hiện chủ trương đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, Phú Thọ đã đạt được những thành tựu đáng kể trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, sự phát triển này chưa tương xứng với những tiềm năng thế mạnh của tỉnh. Nhận thức được vấn đề này, Phú Thọ luôn chú trọng phát triển các thành phần kinh tế của tỉnh trong đó có phát triển khu vực KTTN. Những năm vừa qua, khu vực KTTN trên địa bàn tỉnh đã phát triển khá mạnh cả về số lượng và quy mô, đã có những đóng góp không nhỏ vào phát triển kinh tế, tạo sự ổn định xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, khu vực kinh tế này trên địa bàn tỉnh hiện nay phát triển còn gặp những khó