SỞ GIAO THÔNG VẬN TẢI HẢI PHÒNG TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ-GIAO THÔNG VẬN TẢI HẢI PHÒNG GIÁO TRÌNH NGHỀ CÔNG NGHỆ ÔTÔ MÔ ĐUN 20: BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA HỆ T

SỞ GIAO THÔNG VẬN TẢI HẢI PHÒNG TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ-GIAO THÔNG VẬN TẢI HẢI PHÒNG GIÁO TRÌNH NGHỀ CÔNG NGHỆ ÔTÔ MÔ ĐUN 20: BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA HỆ THỐNG NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ DIESEL. SỬ DỤNG CHO ĐÀO TẠO TRUNG CẤP NGHỀ CÔNG NGHỆ Ô TÔ Tác giả: Trần Tuấn Hải Hải phòng - Năm 2012

MỤC LỤC Nội dung các bài Trang LỜI NÓI ĐẦU BÀI 1 : THÁO LẮP NHẬN DẠNG CÁC BỘ PHẬN CỦA HỆ THỐNG 1 NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ DIEZEL 1. Nhiê m vu, phân loa i hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel 2. Sơ đô câ u ta o va hoa t đô ng cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel 3. Ba o dươ ng bên ngoa i ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel BÀI 2 : BẢO DƯỠNGHỆ THỐNG NHIÊN LIỆU DIEZEL 12 1. Nhiê m vu, phân loa i hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel 2. Sơ đô câ u ta o va hoa t đô ng cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel 3. Ba o dươ ng bên ngoa i ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel BÀI 3 : SỬA CHỮA THÙNG CHỨA NHIÊN LIỆU, CÁC ĐƯỜNG ỐNG VÀ 14 BẦU LỌC 1. Nhiê m vu, yêu câ u va phân loa i bơm cao a p tâ p trung PE. 2. Câ u ta o va hoa t đô ng cu a bơm cao a p tâ p trung PE ( điều khiê n bă ng cơ khi va chân không). 3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân hư ho ng va phương pha p kiê m tra ba o dươ ng, sư a chư a bơm cao a p tâ p trung PE. 4. Ba o dươ ng va sư a chư a bơm cao a p tâ p trung PE. BÀI 4 : SỬA CHỮA BƠM THẤP ÁP (BƠM CHUYỂN NHIÊN LIỆU) 17 1. Nhiê m vu, yêu câ u cu a bơm chuyê n nhiên liê u. 2. Câ u ta o va hoa t đô ng cu a bơm chuyê n nhiên liê u. 3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân hư ho ng va phương pha p kiê m tra ba o dươ ng, sư a chư a bơm chuyê n nhiên liê u. 4. Ba o dươ ng va sư a chư a bơm chuyê n nhiên liê u. BÀI 5: SỬA CHỮA BƠM CAO ÁP 21 1. Nhiê m vu, yêu câ u va phân loa i bơm cao a p tâ p trung PE va VE 2. Câ u ta o va hoa t đô ng cu a bơm cao a p tâ p trung PE ( điều khiê n bă ng cơ khi va chân không)va VE 3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân hư ho ng va phương pha p kiê m tra ba o dươ ng, sư a chư a bơm cao a p tâ p trung PE va VE 4. Ba o dươ ng va sư a chư a bơm cao a p tâ p trung PE va VE BÀI 6: SỬA CHỮA VÒI PHUN CAO ÁP 30 1. Nhiê m vu, yêu câ u cu a vo i phun cao a p. 2. Câ u ta o va hoa t đô ng cu a vo i phun cao a p. 3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân hư ho ng va phương pha p kiê m tra ba o dươ ng, va phươngpha p sư a chư a. 4. Ba o dươ ng va sư a chư a vo i phun cao a p.

CHƯƠNG TRÌNH MÔ ĐUN BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA HỆ THỐNG NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ DIESEL Ma sô mô đun: MĐ 20 Thơ i gian mô đun: 105 giơ (Ly thuyê t: 30 giơ ; Thư c ha nh: 75 giơ ; Kiê m tra: 4 giơ ) I. VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔ ĐUN: - Vị tri : Mô đun đươ c bô tri da y sau ca c môn học/ mô đun sau: MH 07, MH 08, MH 09, MH 10, MH 11, MH 12, MĐ 13, MĐ 14, MĐ 15, MĐ 16, MĐ 17, MĐ 18, MĐ 19. - Ti nh châ t: Mô đun chuyên môn nghề bắt buô c. II. MỤC TIÊU MÔ ĐUN: Tri nh ba y đâ y đu ca c yêu câ u, nhiê m vu chung cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Gia i thi ch đươ c sơ đô câ u ta o va nguyên ly la m viê c chung cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Phân ti ch đu ng như ng hiê n tươ ng, nguyên nhân sai ho ng trong hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Tri nh ba y đươ c phương pha p ba o dươ ng, kiê m tra va sư a chư a như ng sai ho ng cu a ca c bô phâ n hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Tha o lắp, kiê m tra va ba o dươ ng, sư a chư a ca c chi tiê t, bô phâ n đu ng quy tri nh, quy pha m va đu ng ca c tiêu chuâ n ky thuâ t trong sư a chư a Sư du ng đu ng, hơ p ly ca c du ng cu kiê m tra, ba o dươ ng va sư a chư a đa m ba o chi nh xa c va an toa n + Châ p ha nh đu ng quy tri nh, quy pha m trong nghề công nghê ô tô + Rèn luyê n ti nh kỷ luâ t, câ n thâ n, tỉ mỉ cu a học sinh. III. NỘI DUNG MÔ ĐUN: 1. Nội dung tổng quát và phân phối thời gian: Thời gian Số Tên các bài trong mô đun TT Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra* 1 Tha o lắp, nhâ n da ng ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u diesel 30 12 18 0 2 Ba o dươ ng hê thô ng nhiên liê u diesel 17 3 12 2 3 Sư a chư a thùng chứa nhiên liê u va ca c đươ ng ô ng va bâ u lọc 12 3 9 0 4 Sư a chư a bơm thâ p a p (bơm chuyê n nhiên liê u) 12 3 9 0 5 Sư a chư a bơm cao a p 22 6 14 2 6 Sư a chư a vo i phun cao a p 12 3 9 0 Cộng: 105 30 71 4 * Ghi chú: Thời gian kiểm tra được tích hợp giữa lý thuyết với thực hành được tính bằng giờ thực hành

IV. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN MÔ ĐUN: - Vâ t liê u: Dâ u bôi trơn, mơ bôi trơn va dung dịch rư a, nhiên liê u diesel Gie sa ch Vâ t tư thay thê - Du ng cu va trang thiê t bị: - Học liê u: Ma y chiê u, ma y vi ti nh Mô hình cắt bổ cu a ca c bô phâ n hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Mô hi nh đô ng cơ diesel nổ Ca c loa i bơm thâ p a p, bơm cao a p, vo i phun cao a p Bô du ng cu câ m tay nghề sư a chư a ô tô Pho ng học, xươ ng thư c ha nh co đu ba n tha o lắp Ma y cân bơm cao a p va cân chỉnh vo i phun cao a p.. Nguyễn Tâ t Tiê n-nguyên ly đô ng cơ đô t trong-xnb Gia o du c-2009. Hoa ng Đi nh Long-Ky thuâ t sư a chư a ô tô-nxb GD-2006. Pha m Minh Tuâ n-đô ng cơ đô t trong-nxb KH&KT-2006. Trâ n Thê San, Đỗ Dũng-Sư a chư a - ba o tri đô ng cơ diesel-nxb Đa Nẵng-2008 Sơ đô câ u ta o cu a ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Ảnh, CD ROM cu a hê thô ng ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel va bô ma y chiê u Ca c ba n ve, tranh ve cu a ca c bô phâ n ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Ca c ta i liê u hươ ng dâ n về hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel Phiê u kiê m tra. - Nguô n lư c kha c: Thư c tâ p ta i ca c cơ sơ ba o dươ ng sư a chư a ô tô co đâ y đu ca c trang thiê t bị, du ng cu sư a chư a va đo kiê m hiê n đa i.

BÀI 1 : THÁO LẮP NHẬN DẠNG CÁC BỘ PHẬN CỦA HỆ THỐNG NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ DIEZEL THỜI GIAN(giờ) Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra 30 12 18 0 MỤC TIÊU - Tri nh ba y đươ c nhiê m vu, yêu câ u, phân loa i, câ u ta o, nguyên ly la m viê c cu a hê thô ng nhiên liê u diesel - Tha o, lắp, nhâ n da ng đươ c hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel đu ng quy tri nh, quy pha m, đu ng yêu câ u ky thuâ t - Châ p ha nh đu ng quy tri nh, quy pha m trong nghề công nghê ô tô - Rèn luyê n ti nh kỷ luâ t, câ n thâ n, tỉ mỉ cu a học sinh. NỘI DUNG 1. Nhiê m vu, yêu câ u và phân loại cu a hê thống nhiên liê u diesel động cơ ô tô 1.1 Nhiê m vu. - Bơm nhiên liê u a p suâ t cao tơ i vo i phun - Câ p nhiên liê u đu ng thơ i điê m va đu ng qui luâ t thiê t kê. - Câ p nhiên liê u đô ng đều tơ i ca c vo i phun. - Điều chỉnh thay đổi lươ ng nhiên liê u câ p cho chu tri nh mô t ca ch dễ da ng va nhanh cho ng phù hơ p vơ i chê dô la m viê c cu a đô ng cơ. 1.2 Yêu câ u. - Câ p nhiên liê u đu ng thơ i điê m va đu ng qui luâ t thiê t kê. - Câ p nhiên liê u đô ng đều tơ i ca c vo i phun. - Điều chỉnh thay đổi lươ ng nhiên liê u câ p cho chu tri nh mô t ca ch dễ da ng va nhanh cho ng phù hơ p vơ i chê dô la m viê c cu a đô ng cơ. 1.3. Phân loa i. Gô m 2 loa i - Loa i co mô t xi lanh pi t tông bơm - Loa i co nhiều xi lanh pi t tông bơm Bơm cao a p PE la cu m chi tiê t chi nh trong hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel co nhiê m vu : - Bơm nhiên liê u a p suâ t cao tơ i vo i phun - Câ p nhiên liê u đu ng thơ i điê m va đu ng qui luâ t thiê t kê. - Câ p nhiên liê u đô ng đều tơ i ca c vo i phun. - Điều chỉnh thay đổi lươ ng nhiên liê u câ p cho chu tri nh mô t ca ch dễ da ng va nhanh cho ng phù hơ p vơ i chê dô la m viê c cu a đô ng cơ. 1.2. Yêu câ u.- Pha i bơm nhiên liê u a p suâ t cao tơ i vo i phun - Pha i câ p nhiên liê u đô ng đều, đu ng thơ i điê m va đu ng qui luâ t thiê t kê. 1

- Pha i điều chỉnh thay đổi lươ ng nhiên liê u câ p cho chu tri nh mô t ca ch dễ da ng va nhanh cho ng phù hơ p vơ i chê dô la m viê c cu a đô ng cơ. 1.3. Phân loa i Gô m 2 loa i : - Loa i điều khiê n bă ng cơ khi. - Loa i điều khiê n bă ng điê n. 2. Câ u tạo và hoạt động cu a bơm cao áp tập trung PE. 2.1. Câ u ta o. Hình 2.1. Bơm cao áp kiểu Bosch của động cơ nhiều xi lanh 1. Bộ điều tốc 2. bơm chuyển nhiên liệu 3. Khớp nối trục dẫn động 2

5 - Lß xo van cao p 6 - Cöa n¹p, x nhiªn liöu 4 -Van cao áp 7 - Piston 3 - Thanh r ng 8 -èng r ng 2 - Con éi 9 - Vá b m 1-Tru c cam 10Bơm thâ p áp Hình 2.1b.Sơ đồ nguyên lý một nhánh Bơm cao áp 2.2. Nguyên ly hoa t đô ng. - Phâ n chi nh cu a tổ bơm la cặp bô đôi siêu chi nh xa c pi t tông va xi lanh, vơ i khe hơ lắp ghép chỉ va o khoa ng va i micro mét (va i phâ n nghi n mm). Pi t tông chuyê n đô ng lên xuô ng trong xi lanh nhơ cam va lo xo cùng vơ i con đô i va co thê xoay khi xoay ô ng xoay bă ng ca ch kéo hoặc đâ y thanh răng. Trên đâ u xi lanh co van cao a p đo ng ki n trên đê bơ i lo xo - Khi vâ u cam quay xuô ng, lo xo đâ y pi t tông đi xuô ng, van cao a p đo ng, do đô chân không ta o ra trong không gian phi a trên pi t tông nên nhiên liê u từ khoang thâ p a p đươ c na p đâ y va o xi lanh bơm khi ca c lỗ na p va xa nhiên liê u mơ - Vâ u cam quay lên đâ y pi t tông đi lên, khi đâ u pi t tông che ki n ca c lỗ na p va xa nhiên liê u thi nhiên liê u phi a trên pi t tông bị ép tăng a p suâ t đâ y mơ van cao a p va nhiên liê u đi va o đươ ng cao a p tơ i vo i phun. Qua tri nh câ p nhiên liê u cao a p tơ i vo i phun đươ c tiê p diễn trong khi pi t tông đi lên cho tơ i khi ra nh nghiêng trên đâ u pi t tông mơ lỗ xa. Lu c na y nhiên liê u cao a p trong xi lanh thoa t ra ngoa i khoang nhiên liê u thâ p a p la m a p suâ t nhiên liê u trên pi t tông gia m đô t ngô t va do đo van cao a p đo ng la i nhơ lư c lo xo va a p suâ t nhiên liê u trên đươ ng cao a p. - Đê thay đổi lươ ng nhiên liê u câ p cho mỗi chu tri nh khi thay đổi ta i cu a đô ng cơ, pi t tông đươ c xoay đi mô t mô t go c trong xi lanh nhơ câ u thanh răng va va nh răng cùng ô ng xoay. Pi t tông xoay đi la m thay đổi vị tri tương đô i giư a ra nh nghiêng va lỗ 3

xa, do đo ha nh tri nh bơm thư c tê từ lu c đâ u pi t tông đo ng ki n lỗ xa tơ i lu c ra nh nghiêng mơ lỗ xa se thay đổi va do đo thay đổi thê ti ch nhiên liê u bơm 2. Sơ đô câ u tạo và nguyên lý làm viê c cu a hê thống nhiên liê u động cơ diesel 2.1. Sơ đô câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel dùng bơm cao a p kiê u da y PE. 2.1.1. Sơ đô câ u ta o Hình 2.1. Sơ đồ hệ thống cung cấp nhiên liệu động cơ diesel 1. Thùng nhiên liê u 2. Lươ i lọc 3. Cô c lọc 4. Bơm thâ p a p 5. Bơm tay 6. Bơm cao a p 7. Bâ u lọc 8. Đươ ng ô ng cao a p 9. Vòi phun 10. Vi t xa không khi 11. Bô điều tô c 12. Đươ ng dâ u hô i 2.1.2. Nguyên lý la m viê c. Khi đô ng cơ la m viê c, tru c khuỷu dâ n đô ng cho tru c cam cu a bơm cao a p hoa t đô ng theo, tru c cam dâ n đô ng cho bơm thâ p a p la m viê c, bơm thâ p a p hu t nhiên liê u từ thùng chứa đâ y lên bâ u lọc, qua đây nhiên liê u đươ c lọc sa ch mô t lâ n nư a. Tiê p đo nhiên liê u đươ c đâ y lên bơm cao a p, đô ng thơ i bơm cap a p hoa t đô ng ta o cho nhiên liê u co a p suâ t cao 175KG/cm2 đâ y qua van triê t hô i lên đươ ng ô ng cao a p đưa ra vo i phun nhiên liê u phun va o trong buô ng đô t cu a đô ng cơ ơ cuô i kỳ nén cơ Qua tri nh hoa t đô ng như vâ y cứ diễn ra liên tu c theo đu ng thứ tư nổ cu a đô ng 4

Trong qua tri nh la m viê c hê thô ng nhiên liê u tuyê t đô i ki n không đươ c lâ n không khi nê u không se không ta o đươ c a p suâ t cao. Nê u như hê thô ng bị lâ n không khi thi câ n pha i tiê n ha nh xa không khi theo quy tri nh riêng 2.2. Sơ đô câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel dùng bơm cao a p phân phô i kiê u VE 2.2.1. Câ u ta o Hình 4-1. Bơm phân phối VE với bộ điều tốc cơ khí nhiều chế độ 1- Tru c bơm; 2- Tru c bô điều tô c; 3- Qua văng; 4- Cơ câ u điều khiê n; 5- Lo xo điều tô c; 6- Ống trươ t; 7- Khoang nhiên liê u thâ p a p; 8- Cơ câ u câ n nô i cu a bô điều tô c; 9- Chô t quay; 10- Qua ga; 11- Pít tông bơm. 1 3 2 4 5 6 7 8 9 10 11 Hình 2.1. Sơ đồ cấu tạo của bơm phân phối VE 2.2.2. Nguyên ly hoa t đô ng. - Nguyên ly hoa t đô ng cu a bơm phân phô i VE điều chỉnh lươ ng nhiên liê u câ p bă ng van xa nhiên liê u cao a p. Tru c 1 đươ c dâ n đô ng từ tru c khuỷu đô ng cơ va nhơ khơ p chư thâ p 18 la m đĩa cam 16 va pi t tông 13 quay. Đĩa cam co sô vâ u cam bă ng sô xi lanh cu a đô ng cơ va đươ c ca c lo 15 ép luôn tỳ lên ca c con lăn 17 nên đĩa cam vừa quay vừa chuyê n đô ng tịnh tiê n qua la i mang pi t tông chuyê n đô ng theo. Sô lâ n chuyê n đô ng tịnh tiê n qua la i cu a đĩa cam va pi t tông trong mô t vo ng quay bă ng sô xi lanh đô ng cơ. Chuyê n đô ng tịnh tiê n qua la i cu a pi t tông thư c hiê n qua tri nh hu t va bơm nhiên liê u, co n chuyê n đô ng quay thư c hiê n phân phô i nhiên liê u đê n ca c xi lanh theo thứ tư la m viê c cu a đô ng cơ. - Khi pít tông 13 đi sang tra i (do lo xo 15 1 ép), mô t ra nh na p 9 trên đâ u pi t tông se thẳng vơ i 2 cư a na p 8 thông vơ i đươ ng na p 6, do đo nhiên 3 liê u từ khoang thâ p a p 3 đươ c na p va o không gian phi a trên cu a pi t tông cho tơ i khi pi t tông đi 4 đê n điê m chê t dươ i. Khi pi t tông quay đi mô t go c va chuyê n đô ng sang pha i (do đĩa cam 16 đâ y), ra nh na p 9 quay lê ch đi kho i cư a na p 8 va đâ u pi t 7 6 5 tông đo ng cư a na p, trong khi cư a câ p nhiên liê u 7 Hình 2.2.b. Cơ cấu tự động điều chỉnh góc phun sớm 5 1- Gia con lăn; 2- Con lăn; 3- Chiều quay cu a pi t tông; 4- Xi lanh dâ u; 5- câ n khơ i đô ng; 6- Pít tông; 7- Lò xo.

trên pi t tông quay đê n vị tri thẳng vơ i mô t nha nh phân phô i nhiên liê u 12 đê n mô t xi lanh nào đo cu a đô ng cơ. Pi t tông đi sang pha i, nhiên liê u trong khoang 10 bị nén đê n a p suâ t cao va đi theo lỗ khoan ơ tâm pi t tông đê n cư a câ p nhiên liê u 7 va o đươ ng nha nh 12 đâ y mơ van cao a p 11 đi đê n vo i phun va o buô ng cha y cu a đô ng cơ. - Qua tri nh câ p nhiên liê u đươ c tiê p diễn cho tơ i khi lỗ xa 14 đi ra kho i mặt tru bao ki n cu a qua ga 5 (qua ga mơ cư a xa ). Lu c na y nhiên liê u trong không gian 10 theo lỗ xa 14 thoa t trơ la i khoang thâ p a p, la m a p suâ t trong khoang 10 tu t va van cao a p 11 đo ng la i, kê t thu c qua tri nh câ p nhiên liê u. Như vâ y, muô n điều chỉnh lươ ng nhiên liê u cung câ p chu tri nh khi thay đổi ta i cu a đô ng cơ, chỉ câ n thông qua câ n điều khiê n 4 dịch chuyê n qua ga 5 sang tra i (gia m ta i) hoặc sang pha i (tăng ta i) đê thay đổi thơ i điê m kê t thu c câ p nhiên liê u sơ m hay muô n. Sau đo, pi t tông la i lặp la i qua tri nh hu t va bơm nhiên liê u như trên nhưng lâ n na y pi t tông quay đê n vị tri thư c hiê n câ p nhiên liê u cao a p va o đươ ng phân phô i cho xi lanh co thứ tư la m viê c tiê p theo. Sau mô t vo ng quay cu a pi t tông, lâ n lươ t tâ t ca ca c xi lanh đều đươ c câ p nhiên liê u. Trong bơm phân phô i no i trên, ngoa i hai bô đôi siêu chính xác pít tông - xi lanh và van cao áp - đê van, bô đôi qua ga - pi t tông cũng la bô đôi siêu chi nh xa c. - Bơm co cơ câ u tư đô ng điều chỉnh go c phun sơ m theo tô c đô đô ng cơ (hình 2.2.b). Khi tô c đô đô ng cơ tăng, a p suâ t nhiên liê u cung câ p bơ i bơm thâ p a p va o xi lanh 4 tăng, đâ y pi t tông 6 la m gia con lăn mang con lăn quay đi mô t go c theo chiều ngươ c chiều quay cu a pi t tông, la m qua tri nh câ p nhiên liê u sơ m lên Gô m co : Bi nh nhiên liê u, van điều chỉnh, van điê n từ cắt nhiên liê u, buô ng a p suâ t, bơm câ p nhiên liê u, pittong, van phân phô i, vo i phun, đĩa cam 2 Sơ đô hê thô ng nhiên liê u diesel dùng bơm VE 6

3. Quy trình và yêu câ u kỹ thuật tháo lắp hê thống nhiên liê u động cơ diesel 3.1Quy tri nh va yêu câ u ky thuâ t tha o lắp hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel dùng bơm cao a p kiê u da y PE 3.1.1. Quy tri nh tha o lắp ca c bô phâ n ra kho i đô ng cơ STT Nội dung công viê c Du ng cu Yêu câ u kỹ thuật 1 Xa dâ u ơ thùng chứa Clê dẹt Xa dâ u va o thùng chứa 2 Tha o ca c đươ ng ô ng dâ n cao Clê dẹt Tra nh bẹp đươ ng ô ng a p, thâ p a pva đươ ng dâ u hô i 3 Tha o thùng chứa nhiên liê u Clê dẹt Tra nh la m bẹp thùng nhiên liê u 4 Tha o bi nh lọc nhiên liê u Chòong Tránh la m trơ n ren, mô t ha m mô t vặn 5 Tha o bơm thâ p a p Tô vít Nơ i đều đô i xứng 6 Tha o vo i phun ra kho i đô ng cơ Clê dẹt No i đều nhét gie va o lỗ lắp vo i phun 7 Tha o bơm cao a p tâ p trung PE ra kho i đô ng cơ Clê dẹt Tra nh la m trơ n ren 3.1.2. Quy tri nh: Tha o bơm cao a p tâ p trung PE. STT Nội dung công viê c Du ng cu Yêu câ u kỹ thuật 1 Tha o ca c nu t dâ u va xa hê t dâ u hoặc nhiên liê u trong bơm Tuô c nơ vi t Xa hoặc nhiên liê udâ u vào khay 2 Mơ nắp mặt trươ c cu a bơm Tô vít 150 Không la m ho ng chi 3 Tha o bơm nhiên liê u thâ p a p, Mô t ha m mô t vặn tha o nắp bô điều tô c va tha o câ n nô i giư a bô điều tô c va thanh răng Clê 4 Tha o khơ p nô i dâ n đô ng ra Chòong Mô t ha m mô t vặn kho i đâ u tru c bơm 5 Nơ i lo ng ca c đai ô c giư a van Tra nh la m trơ n ren cao ap, quay tru c cam va khi mô t con đô i lên hê t thi lâ y chô t ha m con đô i Tuô c nơ vi t 6 Tha o bô điều tô c va ca c vi t Clê Tra nh la m trơ n ren giư a ổ tru c cam, tha o lắp đâ u tru c va ru t tru c cam ra 7 Lâ y con đô i, lo xo, đĩa lo xo, ô ng xoay Đa nh dâ u thứ tư ca c con đô i 8 Tha o ca c bô đôi pittông Xi lanh va bơm a p Ru t thẳng tra nh la m xươ c 9 Tha o vi t ha m thanh răng va ru t thanh răng ra Tuô c nơ vi t Tra nh la m trơ n ren, ho ng răng 7

- Quan sa t tổng qua t ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ điezel dùng bơm tâ p trung PE - Nhâ n biê t ca c bô phâ n, vị tri lắp ghép va mô i liên hê giư a ca c bô phâ n trên hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ điezel dùng bơm tâ p trung PE - Tiê n ha nh kiê m tra bên ngoa i ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ didezel dùng bơm tâ p trung PE bă ng mắt hoặc thiê t bị kiê m tra 3.1.3. Lắp ca c bô phâ n lên đô ng cơ. Sau khi tha o va quan sa t nhâ n da ng, kiê m tra tổng qua t hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ điezel dùng bơm tâ p trung PE thi ta tiê n ha nh lắp ca c bô phâ n cu a hê thô ng la i theo quy tri nh. Va quy tri nh lắp ngươ c la i vơ i quy trình tháo. 3.2.Quy tri nh va yêu câ u ky thuâ t tha o lắp hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel dùng bơm phân phô i VE 3.2.1. Quy tri nh tha o ca c bô phâ n ra kho i đô ng cơ STT Nội dung công viê c Du ng cu Yêu câ u kỹ thuật 1 Xa dâ u ơ thùng chứa Chòong Xa dâ u va o thùng chứa 2 Tha o ca c đươ ng ô ng dâ n cao Clê dẹt Tra nh la m bẹp ô ng a p, thâ p a p va o đươ ng dâ u hô i 3 Tha o thùng chứa nhiên liê u Chòong Tra nh la m bẹp thùng 4 Tha o bi nh lọc nhiên liê u Chòong Mô t ha m mô t vặn 5 Tha o bơm thâ p a p Tuô c nơ vi t Nơ i đều đô i xứng 6 Tha o vo i phun ra kho i đô ng cơ Chòong Nu t gie va o lỗ lắp vo i phun 7 Tha o bơm phân phô i VE ra kho i đô ng cơ Clê dẹt, khâ u, tay nô i Tra nh la m trơ n ren 3.2.2. Tha o lắp bơm cao a p phân phô i VE. STT Nội dung công viê c Du ng cu Yêu câ u kỹ thuật A. Tháo 1 Tha o cu m van hô i Clê Nhẹ nha ng, tra nh la m ho ng van 2 Tha o nắp đâ y hông Tô vít Tra nh la m méo nắp 3 Tha o đê đơ lo xo : lâ y lo xo, Đê theo từng bô pittông ra 4 Tháo vít hãm xi lanh Tô vít Ru t thẳng 8

5 Tháo xi lanh Tô vít Tra nh la m ho ng xi lanh 6 Tha o bô điều tô c Clê Nhẹ nha ng 7 Tha o tru c bơm ra Không đươ c la m cong tru c B. Lắp. Sau khi tiê n ha nh kiê m tra, ba o dươ ng, sư a chư a thi ta lắp ca c chi tiê t. Qua tri nh lắp ngươ c la i vơ i qua tri nh tháo - Quan sa t tổng qua t ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ điezel dùng bơm phân phô i VE - Nhâ n biê t ca c bô phâ n, vị tri lắp ghép va mô i liên quan giư a ca c bô phâ n trên hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ điesel dùng bơm phân phô i VE - Tiê n ha nh kiê m tra bên ngoa i ca c bô phâ n cu a hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ didezel dùng bơm phân phô i VE bă ng mắt hoặc thiê t bị kiê m tra Nhâ n da ng chi tiê t: Đươ ng ô ng phân phô i. Van xa a p suâ t 9

Đươ ng ô ng, đai ô c, giắc co Đươ ng ô ng dâ n nhiên liê u từ bơm cao a p đê n vo i phun cao a p. Tru c điều khiê n bơm 10

Ca c chi tiê t bên trong bơm cao a p. 3.2.3. Lắp ca c bô phâ n lên đô ng cơ. Sau khi tha o va quan sa t nhâ n da ng, kiê m tra tổng qua t hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ điezel dùng bơm phân phô i VE thi ta tiê n ha nh lắp ca c bô phâ n cu a hê thô ng la i theo quy tri nh. Va quy tri nh lắp ngươ c la i vơ i quy tri nh tháo. 11

BÀI 2 : BẢO DƯỠNGHỆ THỐNG NHIÊN LIỆU DIEZEL THỜI GIAN(giờ) Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra 17 03 12 02 MỤC TIÊU - Tri nh ba y đươ c mu c đi ch, nô i dung va yêu câ u ky thuâ t ba o dươ ng hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel - Ba o dươ ng đươ c hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel đu ng quy tri nh, quy pha m, va đu ng yêu câ u ky thuâ t ba o dươ ng - Châ p ha nh đu ng quy tri nh, quy pha m trong nghề công nghê ô tô - Rèn luyê n ti nh kỷ luâ t, câ n thâ n, tỉ mỉ cu a học sinh. 1. Mu c đi ch, yêu câ u. Mu c đi ch: NỘI DUNG Đề pho ng như ng hư ho ng, sai lê ch va nhăn ngừa sư ma i mo n trươ c thơ i ha n cu a ca c chi tiê t trong hê thô ng nhiên liê u điesel. Khắc phu c kịp thơ i như ng hư ho ng bâ t thươ ng cu a ca c bô phâ n, chi tiê t cu a hê thô ng nhiên liê u diesel. Đa m ba o an toa n tuyê t đô i trong qua tri nh sư du ng đô ng cơ trong qua tri nh sư du ng. Qua tri nh ba o dươ ng va sư a chư a ca c chi tiê t cu a hê thô ng co u c đi ch la kéo da i tuổi thọ va tăng đô an toa n trong qua tri nh hoa t đô ng. Đê đô ng cơ la m viê c đu ng ky thuâ t va đa t hiê u suâ t cao nhâ t. Yêu câ u: Sau khi hê thô ng đươ c ba o dươ ng va sư a chư a pha i đa m ba o ca c yêu câ u sau: - Hiê u qua hoa t đô ng cu a đô ng cơ cao - Không co n dâ u hiê u cu a ca c pha t sinh đa thư c hiê n. - Thư c hiê n va tuân thu đu ng ca c quy định chê đô ba o dươ ng. - Đa m ba o đu ng ca c thông sô điều chỉnh. 2. Quy tri nh ba o dươ ng Mô t sô công viê c ba o dươ ng ky thuâ t HTNL Diesel bao gô m như ng nô i dung sau: 1. Rư a nắp thùng nhiên liê u va lươ i lọt ơ miê ng ro t: Nắp va lươ i lọc đươ c rư a sa ch trong dâ u lư a hoặc dâ u diesel. 2. Xa cặn thùng nhiên liê u: Trươ c khi cho ma y la m viê c câ n pha i xa cặn lắng qua kho a xa thùng nhiên liê u. 3. Rư a thùng nhiên liê u: Khi rư a thùng pha i tha o ra kho i ma y, xa hê t nhiên liê u trong thùng. Sau đo đổ mô t i t dâ u lư a hoặc dâ u Diesel su c thùng va xa ra ngoa i cho đê n khi nhiên liê u 12

cha y ra đươ c trong sa ch. 4. Xa không khi ra kho i hê thô ng: Câ n chu y khi xa gio trong đươ ng dâ u a p lư c thâ p câ n tha o ca c đinh ô c ơ bâ u lọc va bơm. Khi xa gio ơ đươ ng ô ng cao a p thi nơ i lo ng ca c đâ u nô i cu a ô ng cao a p. Mô t sô đô ng cơ không co bơm tay, khi xa gio pha i đê tay ga vị tri lơ n nhâ t va cho đô ng cơ quay bă ng ma y khơ i đô ng. Xa gio pha i tiê n ha nh mô t ca ch câ n thâ n đê tra nh khơ i đô ng đô ng cơ kho khăn va đô ng cơ la m viê c bị ngắt qua ng. 5. Ba o dươ ng vo i phun: Đê đa m ba o châ t lươ ng, viê c ba o dươ ng vo i phun, pha i tiê n ha nh ơ xươ ng co trang bị va du ng cu chuyên dùng. Ba o dươ ng vo i phun bao gô m la m sa ch, rư a, kiê m tra va điều chỉnh 13

BÀI 3 : SỬA CHỮA THÙNG CHỨA NHIÊN LIỆU, CÁC ĐƯỜNG ỐNG VÀ BẦU LỌC THỜI GIAN(giờ) Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra 12 03 09 0 MỤC TIÊU - Pha t biê u đu ng yêu câ u, nhiê m vu, câ u ta o cu a thùng chứa nhiên liê u, ca c đươ ng ô ng dâ n va bâ u lọc - Tha o lắp, nhâ n da ng kiê m tra, sư a chư a đươ c thùng chứa nhiên liê u, ca c đươ ng ô ng dâ n nhiên liê u va bâ u lọc - Châ p ha nh đu ng quy tri nh, quy pha m trong nghề công nghê ô tô - Rèn luyê n ti nh kỷ luâ t, câ n thâ n, tỉ mỉ cu a học sinh. 1. Nhiê m vu, yêu câ u 1.1. Nhiê m vu NỘI DUNG 1.1.1. Nhiê m vu cu a thùng nhiên liê u Thùng chứa nhiên liê u dùng đê chứa mô t lươ ng nhiên liê u điezel câ n thiê t cho sư la m viê c cu a đô ng cơ, ki ch thươ c thùng lơ n hay bé tuỳ theo công suâ t va đặc ti nh la m viê c cu a đô ng cơ 1.1.2. Nhiê m vu cu a bâ u lọc Ca c bâ u lọc trong đô ng cơ điezel co kha năng lọc sa ch ca c ta p châ t cơ học va nươ c co lâ n trong nhiên liê u. 1.1.3. Nhiê m vu cu a đươ ng ô ng: Dâ n nhiên liê u từ thùng chứa qua bâ u lọc đê n bơm thâ p a p va bơm cao a p. 1.2. Yêu câ u 1.2.1. Yêu câ u cu a thùng nhiên liê u Dùng đê chứa nhiên liê u dùng đê chứa mô t lươ ng nhiên liê u điezel câ n thiê t cho sư la m viê c cu a đô ng cơ 1.2.2. Yêu câ u cu a bâ u lọc Pha i co kha năng lọc sa ch ca c ta p châ t cơ học va nươ c co lâ n trong nhiên liê u. 1.2.3. Yêu câ u cu a đươ ng ô ng: Pha i chịu đươ c a p suâ t. Pha i đa m ba o đô ki n va không bị ro rỉ. 14

2. Câ u ta o 2.1 Câ u ta o cu a thùng nhiên liê u 1.Tấm ngăn 2. Ống đổ nhiên liệu 3. Nút xả 4. Ống khóa 5. Lưới lọc 6. Nắp 7. Cảm biến mức báo nhiên liệu Hình 2.1.1. Sơ đồ thùng nhiên liệu 2.2.Câ u ta o cu a bâ u lọc a) b) a) b) 1. Ốc xả không khí1,2. Bu lông xả cặn lõi lọc 2. Ống dçu vµo3,4. Vỏ, lỗ ra nhiên liệu 3. Lưới lọc 5,6. Nắp, ốc xả không khí 7. Đường dầu vào Hình 2.1.2. Bầu lọc thô 3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân sai ho ng va phương pha p kiê m tra, sư a chư a 3.1. Hiê n tươ ng va nguyên nhân hư ho ng. Thùng nhiên liê u bị bẹp, thu ng, ôxi ho a Lõi lọc bị tắc Ca c lỗ ren bị chơ n.. 3.2. Phương pha p kiê m tra va ba o dươ ng sư a chư a. 15

- Nê u tru c rôto bị mo n bề mặt la m viê c vơ i ba c co thê ma thép hoặc ma crôm, sau đo ma i đê n ki ch thươ c quy định. Đa m ba o đô bo ng Ra 0,53 µm. Đô cong trên suô t chiều da i tru c 0,02 mm, đô méo, côn 0,01mm. - Nê u ba c lo t mo n thi thay mơ i, câ n nghiền lỗ ba c mơ i đa m ba o đô bo ng Ra 0,5µm.Khe hơ ba c va tru c trong pha m vi cho phép 0,005 0,008 mm. - Lỗ phun tắc dùng dây thép thông la i. 16

BÀI 4 : SỬA CHỮA BƠM THẤP ÁP (BƠM CHUYỂN NHIÊN LIỆU) THỜI GIAN(giờ) Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra 12 03 09 0 MỤC TIÊU - Pha t biê u đu ng yêu câ u, nhiê m vu cu a bơm chuyê n nhiên liê u - Gia i thi ch đươ c câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a bơm chuyê n nhiên liê u - Tha o lắp, nhâ n da ng va kiê m tra, sư a chư a đươ c bơm chuyê n nhiên liê u đu ng yêu câ u ky thuâ t - Châ p ha nh đu ng quy tri nh, quy pha m trong nghề công nghê ô tô - Rèn luyê n ti nh kỷ luâ t, câ n thâ n, tỉ mỉ cu a học sinh NỘI DUNG 1. Nhiê m vu, yêu câ u cu a bơm chuyê n nhiên liê u 1.1. Nhiê m vu Bơm chuyê n nhiên liê u co nhiê m vu hu t nhiên liê u từ thùng chứa cung câ p va o khoang nhiên liê u thâ p a p cu a bơm cao a p vơ i mô t a p suâ t ổn định nhâ t định 1.2. Yêu câ u Pha i đa m ba o đươ c nhiên liê u từ thùng chứa cung câ p va o khoang nhiên liê u thâ p a p cu a bơm cao a p vơ i mô t a p suâ t ổn định 6 10 11 12 5 4 7 6 3 2 1 9 8 4 7 13 4 7 (a) (b) (c) Hình 2.1.Bơm chuyển nhiên liệu kiểu pít tông (a), kiểu bánh răng (b) và kiểu cánh gạt (c) 1- Cam; 2- Con đô i con lăn va thanh đâ y; 3- Lo xo bơm; 4- Cư a câ p nhiên liê u; 5,8- Van mô t chiều; 6- Bơm tay kiê u pi t tông (bơm mô i); 7- Cư a hu t nhiên liê u; 9- Pi t tông bơm; 10- Cặp ba nh răng bơm; 11- Van an toàn; 12- Rô to va ca nh ga t; 13- Van mô t chiều. 17

2. Câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a bơm chuyê n nhiên liê u 2.1. Câ u ta o Ca c hê thô ng nhiên liê u diesel thươ ng sư du ng mô t trong ca c loa i bơm sau: bơm pi t tông bơm ba nh răng va bơm ca nh ga t. Bơm pi t tông thươ ng gặp cung câ p nhiên liê u cho bơm Bosch, trong khi bơm ba nh răng va bơm ca nh ga t thươ ng gặp trong hê thô ng nhiên liê u dùng bơm cao a p phân phô i va bơm cao a p - vòi phun. 2.2 Nguyên ly hoa t đô ng. - Bơm pi t tông (hình 2-1.a) đươ c dâ n đô ng từ cam 1. Khi cam quay xuô ng, lo xo 3 đâ y pi t tông 8 đi xuô ng ép nhiên liê u ơ không gian phi a dươ i pi t tông la m cho van mô t chiều 5 đo ng la i va nhiên liê u bị đâ y sang đươ ng câ p nhiên liê u 4 đê n bơm cao a p. Lu c na y không gian phi a trên pi t tông co đô chân không nên van mô t chiều 8 mơ va nhiên liê u đươ c hu t từ thùng chứa qua cư a hu t 7 va o không gian na y. Khi cam đâ y pi t tông nén lo xo 3 va đi lên, van 8 đo ng la i, nhiên liê u từ khoang phi a trên pi t tông đươ c bơm qua van 5 mơ đi xuô ng không gian phi a dươ i pi t tông. Tiê p theo, chu tri nh đươ c lặp la i như trên. Bơm tay 6 dùng đê bơm nhiên liê u lên bơm cao a p va xa khi trươ c khi khơ i đô ng đô ng cơ. Khi kéo câ n pi t tông bơm tay thi van 5 đo ng la i, 8 mơ, nhiên liê u đươ c hu t va o xi lanh cu a bơm, khi đâ y câ n bơm thi van 8 đo ng la i, van 5 mơ va nhiên liê u đươ c bơm va o đươ ng câ p nhiên liê u 4. Bơm chuyê n nhiên liê u kiê u ba nh răng (hi nh 2.1.b) co nguyên ly hoa t đô ng hoàn toàn giô ng bơm dâ u kiê u ba nh răng dùng trong hê thô ng bôi trơn. Bơm co thê đươ c trang bị thêm bơm tay 6 kiê u pi t tông như trên hi nh đê bơm nhiên liê u lên hê thô ng va xa khi trươ c khi khơ i đô ng đô ng cơ. Vi lắp kê t hơ p bơm tay kiê u pi t tông nên pha i co ca c van mô t chiều 13. - Bơm ca nh ga t thuô c da ng bơm rô to. Rô to 11quay mang theo ca c ca nh ga t chuyê n đô ng va ga t nhiên liê u từ cu a hu t sang cư a câ p nhiên liê u lên bơm cao a p. Van an toa n 10 la mô t van lo xo se mơ xa bơ t nhiên liê u từ đươ ng câ p về đươ ng hu t khi a p suâ t ơ đươ ng câ p nhiên liê u vươ t qua giơ i ha n qui định. 3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân sai ho ng va phương pha p kiê m tra, sư a chư a bơm chuyê n nhiên liê u 3.1. Hiê n tươ ng va nguyên nhân hư ho ng. - Bơm chuyê n nhiên liê u thâ p a p bị mo n ho ng không cung câ p đu lưu lươ ng yêu câ u cho bơm cao a p. Ca c hư ho ng chu yê u cu a bơm thâ p a p la mo n ca c chi tiê t chi nh như pi t tông va xi lanh trong bơm pi t tông, ca c ba nh răng va vo bơm trong bơm ba nh răng, rô to, ca nh ga t va thân trong bơm ca nh ga t. Ca c hư ho ng kha c như mo n hoặc liê t ca c van mô t chiều, lo xo bơm yê u, ho ng hoặc ca c chi tiê t dâ n đô ng bị mo n cũng se la m cho bơm không cung câ p đu lưu lươ ng yêu câ u. - Khe hơ giư a pi t tông va xi lanh bơm thâ p a p không đươ c vươ t qua 0,25 mm. Đô i vơ i bơm ba nh răng, khe hơ giư a đỉnh răng va tha nh bơm, khe hơ giư a mặt đâ u ba nh răng va đa y bơm cũng như khe hơ giư a ca c răng ăn khơ p không đươ c vươ t qua 0,2 mm. 3.2. Phương pha p kiê m tra va ba o dươ ng sư a chư a. 3.2.1. Phương pha p kiê m tra - Ta tiê n ha nh kiê m tra bên ngoa i bă ng mắt thươ ng hoặc ca c thiê t bị chuyên dung đê kiê m tra than bơm, lo xo, pittông, bơm tay va ca c van 18

- Muô n kiê m tra cu thê hư ho ng cu a từng chi tiê t thi ta pha i tha o rơ i ca c bô phâ n cu a bơm chyê n nhiên liê u va sư du ng ca c du ng cu đo chi nh xa c đê xa c định đô hư ho ng cu a bơm. 3.2.2. Ba o dươ ng va sư a chư a. - Cu m chi tiê t quan trọng cu a hê thô ng câ p nhiên liê u thâ p a p la bơm chuyê n nhiên liê u. Hiê n tươ ng mo n ca c chi tiê t chi nh cu a bơm như đa no i ơ trên se la m gia m lưu lươ ng cung câ p cu a bơm, do đo câ n pha i kiê m tra sư a chư a. Trong điều kiê n cung câ p phu tùng thuâ n lơ i, ca c chi tiê t mo n ho ng cu a bơm như pi t tông trong bơm chuyê n nhiên liê u kiê u pi t tông, cặp ba nh răng trong bơm chuyê n kiê u ba nh răng va ca c ca ch ga t cu a bơm ca nh ga t va ca c van mô t chiều cũng như ca c loa i lo xo thươ ng đươ c thay mơ i. Riêng thân bơm thi đươ c phu c hô i sư a chư a. - Đô i vơ i bơm pi t tông, xi lanh bơm mo n co thê đươ c sư a chư a bă ng ca ch doa ma i hê t phâ n mo n méo va ca c vê t rỗ, vê t lõm, đa t đô bo ng va đô côn méo theo yêu câ u va lắp pi t tông mơ i co ki ch thươ c phù hơ p, đa m ba o khe hơ lắp ghép trong pha m vi 0,015-0,03 mm. Thanh đâ y va lỗ dâ n hươ ng cũng đươ c sư a chư a theo phương pha p tương tư. Nê u không co pi t tông ki ch thươ c lơ n hơn ki ch thươ c nguyên thuỷ thi co thê doa rô ng xi lanh rô i ép ba c va gia công la i đê n ki ch thươ c nguyên thu y va thay pi t tông mơ i cùng cô t ki ch thươ c. Trong ca c xươ ng sư a chư a lơ n co đu phương tiê n, ngươ i ta co thê phu c hô i sư a chư a pi t tông va xi lanh bơm bă ng phương pha p ma crôm hoặc ma thép lên bề mặt mo n, sau đo ma i la i đê n ki ch thươ c nguyên thuỷ đa m ba o khe hơ lắp ghép theo yêu câ u. - Vơ i bơm ba nh răng, viê c sư a chư a đươ c thư c hiê n như đô i vơ i ba nh răng bơm dâ u đa no i trươ c đây. Ca c bơm ca nh ga t thươ ng đươ c la m liền vơ i thân bơm cao a p (bơm cao a p kiê u bơm phân phô i) nên viê c kiê m tra sư a chư a đươ c thư c hiê n cùng vơ i ca cu m bơm. - Bơm sau khi sư a chư a đươ c kiê m tra lưu lươ ng va a p suâ t trên ca c băng thư chuyên dùng dươ i ca c điều kiê n qui định bơ i nha chê ta o. Nê u không co thiê t bị băng thư chuyên dùng thi co thê kiê m tra a p suâ t trên đươ ng hu t va a p suâ t trên đươ ng câ p cu a bơm sau khi lắp lên đô ng cơ. Viê c kiê m tra đươ c thư c hiê n ơ chê đô không ta i cu a đô ng cơ va theo phương pha p tương tư như phương pha p kiê m tra bơm chuyê n xăng đa giơ i thiê u ơ chương 9. Đô chân không ơ đươ ng hu t ơ chê đô không ta i cu a đô ng cơ cu a ca c loa i bơm khoa ng 80-150 mmhg. Nê u đô chân không đo đươ c thâ p hơn giơ i ha n na y thi câ n kiê m tra la i hiê n tươ ng hơ khi cu a đươ ng ô ng hu t cu a bơm đê khắc phu c rô i kiê m tra la i a p suâ t hu t đê đa nh gia đu ng ti nh tra ng cu a bơm. Áp suâ t trên đươ ng câ p cu a bơm tuỳ thuô c loa i bơm va tô c đô la m viê c cu a đô ng cơ, câ n dư a va o yêu câ u ky thuâ t cu thê cu a mỗi loa i bơm do nha chê ta o qui định đê kiê m tra. 4. Quy tri nh va yêu câ u ky thuâ t tha o lắp bơm chuyê n nhiên liê u STT Nội dung công viê c Du ng cu Yêu câ u kỹ thuật A. Tháo 1 Tha o rơ i bơm thâ p a p Clê Đa nh dâ u trươ c khi tha o 2 Tha o lắp bơm Tuô c nơ vi t Tra nh trơ n ren 3 Tha o thân bơm Tuô c nơ vi t Tra nh trơ n ren 4 Tháo pittông Clê dẹt Tránh rách 19

5 Tha o chô t câ n bơm ma y Bu a đô t Đo ng nhẹ nha ng 6 Tha o câ n bơm tay Clê Tra nh trơ n ren 7 Tháo lo xo, thanh đâ y va pittông, con đô i 8 Tha o van hu t van xa Bu a đô t Đo ng nhẹ nha ng B. Lắp. Sau khi tiê n ha nh kiê m tra, ba o dươ ng, sư a chư a thi ta lắp ca c chi tiê t. Qua tri nh lắp ngươ c la i vơ i qua tri nh tháo 5. Sư a chư a bơm chuyê n nhiên liê u - Tha o va kiê m tra chi tiê t: Thân bơm, ty đâ y, con đô i, lo xo, pi t tông, bơm tay va ca c van - Sư a chư a: Thân bơm, ty đâ y, con đô i, pi t tông va xi lanh - Lắp bơm : Sau khi tiê n ha nh kiê m tra, ba o dươ ng, sư a chư a thi ta lắp ca c chi tiê t. Qua tri nh lắp ngươ c la i vơ i qua tri nh tha o 20

BÀI 5: SỬA CHỮA BƠM CAO ÁP THỜI GIAN(giờ) Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra 22 06 14 02 MỤC TIÊU - Pha t biê u đu ng yêu câ u, nhiê m vu va phân loa i bơm cao a p - Gia i thi ch đươ c câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a bơm cao a p - Tha o lắp, nhâ n da ng va kiê m tra, sư a chư a đươ c bơm cao a p đu ng yêu câ u ky thuâ t - Châ p ha nh đu ng quy tri nh, quy pha m trong nghề công nghê ô tô - Rèn luyê n ti nh kỷ luâ t, câ n thâ n, tỉ mỉ cu a học sinh. NỘI DUNG 1. Nhiê m vu, yêu câ u va phân loa i bơm cao a p 1.1. Nhiê m vu Bơm cao a p la cu m chi tiê t chi nh trong hê thô ng nhiên liê u đô ng cơ diesel co nhiê m vu : - Bơm nhiên liê u a p suâ t cao tơ i vo i phun (100-200 kg/cm 2 ). - Câ p nhiên liê u đu ng thơ i điê m va đu ng qui luâ t thiê t kê. - Câ p nhiên liê u đô ng đều tơ i ca c vo i phun. Điều chỉnh thay đổi lươ ng nhiên liê u câ p cho chu tri nh mô t ca ch dễ da ng va nhanh cho ng phù hơ p vơ i chê dô la m viê c cu a đô ng cơ. 1.2. Yêu câ u - Câ u ta o cu a hê thô ng va ca c chi tiê t trong hê thô ng pha i co đô bền cao dễ chê ta o, gia tha nh re, ba o dươ ng dễ da ng. - Cung câ p nhiên liê u đô ng đều cho ca c xilanh phù hơ p vơ i thứ tư la m viê c cu a đô ng cơ. - Nhiên liê u pha i đươ c xé nho, phân bô đều trong thê ti ch xilanh. 2. Câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a bơm cao a p 2.1. Câ u ta o. Trong hê thô ng nhiên liê u thông thươ ng cu a đô ng cơ diesel, nhiên liê u đươ c câ p từ bơm cao a p đê n vo i phun pha i đi qua đươ ng ô ng cao a p kha da i nên bị tổn thâ t a p suâ t va qua tri nh câ p chịu a nh hươ ng gia n nơ đa n hô i cu a đươ ng ô ng. Điều na y se a nh hươ ng đê n sư câ p nhiên liê u đô ng đều va o ca c xi lanh. Bơm cao a p - vo i phun la mô t cu m gô m ca bơm cao a p va vo i phun đươ c la m kê t hơ p tha nh mô t cu m chi tiê t, không dùng ô ng cao a p nên khắc phu c đươ c nhươ c điê m no i trên. 21

7 Hình 2.1.a: Bơm cao áp - vòi phun 1- Thân vòi phun; 2- Lươ i lọc nhiên liê u; 3- Ca c lỗ na p xa ; 4- thân bơm (xi lanh); 5- Pi t tông bơm; 6- Lo xo bơm cao áp; 7- Đĩa lo xo; 8- Va nh răng; 9- Thanh răng; 10- Câ n nô i thanh răng vơ i bô điều tô c; 11- Rãnh chéo trên pít tông; 12- Van mô t chiều; 13- Đươ ng nhiên liê u; 14- Lò xo vòi phun; 15- Thanh đâ y; 16- Kim phun; 17- Đê kim phun. 6 5 4 3 2 1 17 8 9 11 12 13 14 15 16 10 11 1 10 Hình 2.2.b Bơm cao a p - vòi phun điều khiê n điê n tư 1- Cơ câ u điê n từ; 2- Dây ti n hiê u từ ECU; 3- Cam; 4- Xi lanh bơm; 5- pi t tông bơm; 6- Lỗ na p nhiên liê u; 7,8,10- đươ ng nhiên liê u; 9- Lỗ xa ; 11- Van điê n từ 9 8 2 3 4 5 6 7 22

Hình 2.1.a là mô t cu m bơm cao a p-vo i phun điê n hi nh dùng riêng cho mỗi mô t xi lanh đô ng cơ. Đây la sư kê t hơ p lắp liền mô t tổ bơm Bosch (xi lanh bơm 4 va pi t tông 5) vơ i mô t vo i phun ki n tiêu chuâ n (kim phun 16 va đê kim phun 17). Đâ u vo i phun 17 đươ c lắp va o buô ng cha y cu a đô ng cơ, pi t tông 5 cu a bơm đươ c dâ n đô ng trư c tiê p từ cam nhiên liê u tỳ lên đĩa lo xo 7 hoặc thông qua cơ câ u câ n bâ y con đô i, khoang nhiên liê u thâ p a p bao quanh lươ i lọc 2 va ca c cư a na p xa nhiên liê u 3. Ngăn ca ch giư a không gian xi lanh bơm cao a p va đươ ng nhiên liê u xuô ng vo i phun la van mô t chiều 12 (van đĩa tư do không co lo xo). 2.2 Nguyên ly la m viê c: Nguyên ly la m viê c cu a bơm hoa n toa n giô ng như nguyên ly cu a mô t tổ bơm Bosch đa tri nh ba y ơ trên. Khi pi t tông 5 đi lên thư c hiê n ha nh tri nh hu t thi van 12 đo ng, nhiên liê u từ khoang thâ p a p qua lươ i lọc 2 va hai cư a 3 na p va o trong xi lanh bơm. Khi cam đâ y pi t tông thư c hiê n ha nh tri nh bơm thi van 12 mơ, nhiên liê u theo đươ ng 13 xuô ng khoang nhiên liê u ơ đâ u kim phun đâ y kim nén lo xo 14 đi lên mơ lỗ phun va nhiên liê u đươ c phun va o buô ng cha y. Khi ra nh nghiêng 11 mơ lỗ xa thi qua tri nh bơm kê t thu c. Viê c điê u chỉnh lươ ng nhiên liê u cung câ p đươ c thư c hiê n nhơ cơ câ u va nh răng 8 va thanh răng 9 la m xoay pi t tông 5 đi mô t go c trong xi lanh 4. Cu m bơm cao a p - vo i phun điều chỉnh lươ ng nhiên liê u cung câ p bă ng van điê n từ (hình 2.2. b) đươ c sư du ng trong ca c đô ng cơ diesel co bô điều khiê n điê n tư trung tâm ECU. Trong cu m bơm cao a p - vòi phun này, pít tông bơm 5 không co ra nh chéo. Viê c điều chỉnh lươ ng nhiên liê u cung câ p chu tri nh đươ c thư c hiê n nhơ van xa cao a p 11 đươ c dâ n đô ng bă ng cơ câ u điê n từ 1. Ở ha nh tri nh hu t, pi t tông đi lên, van 11 đươ c cơ câ u điê n từ 1 nâng lên đo ng ki n đươ ng nhiên liê u 8, ta o ra đô chân không trong xi lanh bơm 4. Khi pi t tông đi qua mơ lỗ na p 6, nhiên liê u từ khoang thâ p a p bao quanh đươ c hu t va o điền đâ y không gian phi a dươ i pi t tông 5. Tiê p theo, cam đâ y pi t tông đi xuô ng, đo ng ki n lỗ na p 6 va thư c hiê n bơm nhiên liê u. Nhiên liê u cao a p theo đươ ng 7 xuô ng khoang nhiên liê u trên thân vo i phun rô i xuô ng khoang nhiên liê u ơ đâ u vo i phun, gây a p lư c va o mặt côn trên đâ u kim phun đâ y kim phun thắng sức căng lo xo đi lên mơ lỗ phun va nhiên liê u đươ c phun va o buô ng cha y cu a đô ng cơ. Qua tri nh phun tiê p diễn cho tơ i khi cơ câ u điê n từ 1 mơ van 11. Lu c na y nhiên liê u cao a p đươ c thông từ xi lanh qua đươ ng 7, đươ ng 8 va van 11 đê n đươ ng 10 va thoa t qua lỗ xa 9 về khoang nhiên liê u thâ p a p, la m a p suâ t trong khoang nhiên liê u cu a vòi phun gia m đô t ngô t, kim phun bị lo xo đâ y xuô ng đo ng lỗ phun va qua tri nh phun nhiên liê u kê t thu c. Ti n hiê u điều khiê n cơ câ u điê n từ 1 đươ c đưa từ ECU đê n theo đươ ng dây 2. Ti n hiê u xung điê n điều khiê n thơ i gian đo ng van 11 theo ta i đê ổn định tô c đô đô ng cơ. Nguyên ly xư ly va điền khiê n cu a ECU tương tư như đô i vơ i đô ng cơ phun xăng điê n tư đa tri nh ba y ơ chương trươ c. 23

3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân sai ho ng va phương pha p kiê m tra, sư a chư a bơm cao a p 3.1. Hiê n tươ ng va nguyên nhân hư ho ng. 3.1.1. Hư ho ng cu a bô đôi pi t tông - xi lanh bơm Pi t tông va xi lanh bơm cao a p la bô đôi siêu chi nh xa c vi chu ng đươ c lắp ghép trơn trư c tiê p vơ i nhau không co chi tiê p bao ki n trung gian na o trong khi pha i đa m ba o cung câ p va định lươ ng nhiên liê u chi nh xa c dươ i a p suâ t cao. Do đo, khe hơ lắp ghép giư a pi t tông va xi lanh bơm râ t nho, chỉ khoa ng 0,001-0,002 mm đê tra nh lọt nhiên liê u dươ i a p suâ t cao. Trong qua tri nh la m viê c, do ma sa t vơ i nhau va do sư ca o xươ c cu a ca c ha t cặn bâ n nho li ti co trong nhiên liê u nă m kẹt giư a ca c bề mặt la m viê c nên pi t tông va xi lanh thươ ng bị mo n, đặc biê t la ơ khu vư c xung quanh ca c lỗ na p va xa nhiên liê u. Sư ma i mo n cu a ca c bề mặt se la m tăng khe hơ lắp ghép giư a chu ng do đo la m tăng hiê n tươ ng lọt nhiên liê u va hâ u qua la bơm không cung câ p đu lươ ng câ p chu tri nh cho đô ng cơ. Hiê n tươ ng mo n nhiều xung quanh khu vư c ca c cư a na p va thoa t nhiên liê u trên xi lanh va pi t tông bơm co n gây hiê n tươ ng định lươ ng nhiên liê u không chi nh xa c. Mặt kha c, mức đô ma i mo n cu a ca c bô đôi thươ ng râ t kha c nhau mặc dù la m viê c trong điều kiê n chung như nhau. Cho nên trong ca c đô ng cơ nhiều xi lanh dùng bơm nha nh, sư ma i mo n không đều giư a ca c tổ bơm se la m tăng đô không đô ng đều về lươ ng câ p chu tri nh giư a ca c xi lanh la m cho đô ng cơ hoa t đô ng không êm, không điều chỉnh tô i ưu đươ c, đô ng cơ nha kho i đen va công suâ t gia m, tiêu hao nhiên liê u tăng. Đô i vơ i bơm phân phô i, mặc dù dùng chung mô t bô đôi pi t tông - xi lanh bơm đê cung câ p nhiên liê u cho ca c xi lanh đô ng cơ, nhưng sư ma i mo n không đều cu a xi lanh va pi t tông ta i ca c khu vư c xung quanh ca c cư a phân phô i nhiên liê u cũng dâ n đê n lươ ng nhiên liê u câ p va o ca c xi lanh đô ng cơ không đều nhau. Tuy nhiên sau cùng mô t thơ i gian la m viê c vơ i bơm ca c bơm nha nh kiê u Bosch, mức đô không đều về lươ ng câ p cu a bơm phân phô i thươ ng thâ p hơn. Trong sư du ng va sư a chư a, ngươ i ta không đo kiê m tra trư c tiê p đô mo n hoặc khe hơ cu a ca c bô đôi ma kiê m tra kha năng la m viê c cu a chu ng thông qua kiê m tra đô ki n thuỷ lư c cu a chu ng hoặc kiê m tra kha năng cung câ p đu định lươ ng nhiên liê u câ n thiê t cu a đô ng cơ ơ ca c chê đô la m viê c. Ca c bô đôi thươ ng không sư du ng đươ c khi không thê điều chỉnh đươ c lươ ng câ p nhiên liê u đô ng đều tơ i ca c xi lanh hoặc không thê điều chỉnh đươ c đu lươ ng câ p câ n thiê t cho đô ng cơ ơ a p suâ t bơm qui định cu a đô ng cơ. Ca c bô đôi na y thươ ng không đa p ứng đươ c yêu câ u về dô ki n thuỷ lư c. Đô ki n thu y lư c đươ c đa nh gia thông qua thơ i gian gia m a p suâ t cu a nhiên liê u bơm va o trong không gian xi lanh cu a bơm phi a trên đỉnh pi t tông do ro rỉ qua khe hơ lắp ghép cu a bô đôi va thươ ng đươ c kiê m tra vơ i vị tri pi t tông ơ 1/2 ha nh tri nh co i ch ơ chê đô câ p nhiên liê u lơ n nhâ t. Vơ i mô t đô gia m a p suâ t qui định, nê u thơ i gian gia m ca ng da i thi đô ki n cu a bô đôi ca ng cao va ngươ c la i. Viê c kiê m tra co thê đươ c thư c hiê n bă ng ca ch tha o bô đôi kho i bơm va lắp lên mô t đô ga chuyên dùng hoặc co thê thư c hiê n ngay trên bơm. 24

Đê kiê m tra đô ki n thuỷ lư c cu a bô đôi bơm Bosch ngay trên bơm, câ n tha o van cao a p kho i bơm, lắp đươ ng ô ng cao a p va o cùng vơ i mô t bơm tay ta o a p suâ t hoặc vơ i bơm cu a thiê t bị thư vo i phun. Sau đo kéo thanh điều khiê n về vị tri cung câ p nhiên liê u lơ n nhâ t, quay tru c cam cho cam quay xuô ng dươ i va nơ i bu lông trên con đô i đê nâng pi t tông lên 1/2 ha nh tri nh co i ch rô i ha m la i. Lu c na y pi t tông đa hoa n toa n che ki n ca c cư a na p xa nhiên liê u trên xi lanh. Tiê p theo, thư c hiê n bơm nhiên liê u va o không gian xi lanh trên đâ u pi t tông đê n a p suâ t 220-230 kg/cm 2, dừng la i chơ cho a p suâ t tu t xuô ng 200 kg/cm 2 thi bâ m đô ng hô đo thơ i gian a p suâ t tu t xuô ng 150 kg/cm 2. Tiêu chuâ n thơ i gian gia m a p suâ t na y tuỳ thuô c va o từng loa i bơm, đô i vơ i ca c bô đôi co n sư du ng đươ c, thơ i gian gia m a p suâ t như trên thươ ng khoa ng 5-25s. Viê c kiê m tra đô ki n thu y lư c cu a bô đôi bă ng ca ch lắp bô đôi trên đô ga cũng đươ c thư c hiê n tương tư như thư bô đôi ngay trên bơm. Trong trươ ng hơ p na y cũng vâ n dùng du ng cu thư vo i phun hoặc bơm tay riêng đê bơm ta o a p suâ t kiê m tra va bâ m thơ i gian gia m a p, chỉ kha c la bô đôi đươ c lắp lên đô ga va co vi t chỉnh đê nâng pi t tông bơm lên đê n vị tri yêu câ u đê kiê m tra. 3.1.2. Hư ho ng cu a van cao a p Van cao a p lắp trên đâ u nô i giư a xi lanh bơm va đươ ng ô ng cao a p nhă m duy tri mô t a p suâ t nhâ t định trên đươ ng ô ng cao a p (khoa ng 10 kg/cm 2 ) trong thơ i gian bơm cao a p chưa câ p nhiên liê u đê khi bơm cung câ p nhiên liê u lên đươ ng ô ng thi vo i phun co thê phun đươ c ngay nhiên liê u va o buô ng cha y. Cặp chi tiê t van va đê van cao a p cũng la cặp chi tiê t siêu chi nh xa c đê đa m ba o ngăn ca ch hoa n toa n không gian xi lanh vơ i đươ ng ô ng cao a p khi bơm thư c hiê n qua tri nh hu t va chưa câ p nhiên liê u. Hư ho ng cu a van chu yê u la bị mo n sau mô t thơ i gian la m viê c. Sư ma i mo n xa y ra chu yê u ơ mặt côn bao ki n trên van va đê van, mặt va nh gia m a p cu a van va phâ n trên cu a lỗ dâ n hươ ng trên đê van (xem la i kê t câ u van cao a p). Bề mặt dâ n hươ ng cu a van va phâ n dươ i lỗ dâ n hươ ng trên đê van i t bị mo n hơn ca c bề mặt la m viê c chi nh no i trên. Sư ma i mo n không đều cu a ca c mặt côn trên van va đê van se dâ n đê n không đa m ba o bao ki n, gây ro rỉ nhiên liê u giư a khoang bơm va đươ ng ô ng cao a p, do đo nhiên liê u câ p lên vo i phun không ổn định, đô ng cơ la m viê c không êm. Va nh tru gia m a p va lỗ trên đê van mo n se la m gia m kha năng dâ p tắt dao đô ng cu a a p suâ t trên đươ ng ô ng cao a p sau thơ i điê m kê t thu c phun gây hiê n tươ ng phun rơ t trong đô ng cơ, la m tăng tiêu hao nhiên liê u xa kho i đen. Viê c kiê m tra van cao a p co thê đươ c thư c hiê n bă ng ca ch kiê m tra hiê n tươ ng ro rỉ nhiên liê u qua van hoặc kiê m tra đô ki n thuỷ lư c cu a van bă ng du ng cu chuyên dùng. Tha o ô ng nhiên liê u cao a p kho i bơm va lắp thay va o đo mô t ô ng thuỷ tinh đê co thê quan sa t đươ c mức nhiên liê u trong ô ng. Nê u bơm cao a p vâ n ơ trên đô ng cơ thi dùng bơm tay bơm nhiên liê u va o khoang nhiên liê u cu a bơm cao a p đê n a p suâ t la m viê c (co nhiên liê u cha y liên tu c qua đươ ng nhiên liê u hô i), co n nê u bơm cao a p lắp trên băng thư thi dùng đươ ng câ p nhiên liê u va bơm cu a băng đê câ p nhiên liê u va o bơm. Đâ y thanh điều khiê n bơm cao a p về vị tri ngắt nhiên liê u cung câ p. Lu c na y nhiên liê u trong khoang bơm se thông vơ i không gian phi a trên đỉnh pi t tông va thông 25

tơ i van cao a p. Nê u van không ki n, nhiên liê u se ro rỉ qua van la m mức nhiên liê u trong ô ng thuỷ tinh dâng lên va ta co thê quan sa t đươ c dễ da ng. Sau khoa ng 1 phu t nê u mức nhiên liê u trong ô ng tăng va co thê pha t hiê n đươ c dễ da ng bă ng mắt thươ ng thi la van không ki n, câ n ra la i mặt côn trên đê. Co thê kiê m tra đô ki n mặt côn cu a van trên đê theo phương pha p kiê m tra đô ki n thuỷ lư c. Nô i ô ng nhiên liê u cao a p trên van câ n kiê m tra vơ i mô t bơm tay ta o a p suâ t cao như bơm cu a thiê t bị thư vo i phun. Sau đo bơm nhiên liê u va o ô ng cao a p đê n 170 kg/cm 2, dừng la i chơ cho a p suâ t gia m xuô ng đê n 150 kg/cm 2 thi bâ m đô ng hô đo thơ i gian gia m a p suâ t xuô ng co n 130 kg/cm 2. Nê u thơ i gian na y không nho hơn 1 phu t thì là van co n tô t. Hai ca ch kiê m tra no i trên cho phép đa nh gia đô ki n chung cu a van, gô m ca đô ki n cu a mặt côn trên đê van va va nh gia m a p trong lỗ đê van. Đê kiê m tra đô ki n riêng cu a va nh gia m a p, ngươ i ta dùng mô t thiê t bị chuyên dùng cho phép nâng van kho i đê khoa ng 0,2 mm trong khi va nh gia m a p vâ n nă m lọt trong mặt tru lỗ dâ n hươ ng trên đê van. Bơm nhiên liê u va o đươ ng ô ng trươ c van đê n a p suâ t 2,5 kg/cm 2 chơ cho a p suâ t gia m xuô ng 2 kg/cm 2 rô i bâ m đô ng hô đo thơ i gian gia m a p suâ t đê n 1 kg/cm 2. Nê u thơ i gian na y nho hơn 2 giây thi pha i thay van mơ i. 3.1.3. Hư ho ng cu a ca c chi tiê t kha c cu a bơm Ca c chi tiê t kha c cu a bơm ngoa i ca c bô đôi siêu chi nh xa c gô m tru c cam, con đô i, lo xo, cơ câ u điều khiê n va ca c chi tiê t dâ n đô ng kha c cũng thươ ng bị mo n va biê n da ng. Viê c kiê m tra ca c chi tiê t na y hoa n toa n tương tư như kiê m tra ca c chi tiê t thông thươ ng cu a ca c cơ câ u va hê thô ng kha c cu a đô ng cơ đa giơ i thiê u ơ ca c chương trươ c. 3.2. Phương pha p kiê m tra va ba o dươ ng sư a chư a. - Thân bơm: Câ n kiê m tra hiê n tươ ng nứt vơ thân, hiê n tươ ng cong vênh, mo n, xươ c ca c bề mặt lắp ghép va ho ng ca c lỗ ren - Tru c cam : Câ n kiê m tra hiê n tươ ng mo n, xươ c, me ca c vâ u cam. Vâ u cam bị sứt me, xươ c sâu pha i thay tru c cam mơ i - Con đô i: Ca c chi tiê t con đô i nê u co vê t xươ c nhi n thâ y đươ c hoặc mo n qua 0,08mm pha i thay mơ i. - Bô đôi pittông xi lanh bơm: Bô đôi na y câ n kiê m tra chi nh xa c va câ n thâ n - Kiê m tra ca c chi tiê t cu a bô điều tô c : Ca c chô t quay cu a cơ câ u thanh nô i nê u mo n qua 0,05mm câ n pha i thay mơ i. Tru c qua văng va khơ p trươ t nê u mo n qua 0,12mm câ n pha i thay mơ i 4. Quy tri nh va yêu câ u ky thuâ t tha o lắp bơm cao a p 4.1. Quy tri nh: Tha o lắp bơm cao a p va vo i phun kê t hơ p STT Nội dung công viê c Du ng cu Yêu câ u kỹ thuật B. Tháo 1 Tha o cu m van hô i Clê Nhẹ nha ng, tra nh la m ho ng van 26

2 Tha o nắp đâ y hông Tuô c nơ vi t Tra nh la m méo nắp 3 Tha o đê đơ lo xo : lâ y lo xo, Đê theo từng bô pittông ra 4 Tháo vít hãm xi lanh Tuô c nơ vi t Ru t thẳng 5 Tháo xi lanh Tuô c nơ vi t Tra nh la m ho ng xi lanh 6 Tha o bô điều tô c Clê Nhẹ nha ng 7 Tha o tru c bơm ra Không đươ c la m cong tru c B. Lắp. Sau khi tiê n ha nh kiê m tra, ba o dươ ng, sư a chư a thi ta lắp ca c chi tiê t. Qua tri nh lắp ngươ c la i vơ i qua tri nh tháo 4.2. Ba o dươ ng: - Tha o va kiê m tra chi tiê t: Con đôi, Pi t tông, xi lanh va kim phun - Lắp bơm va điều chỉnh: Áp suâ t, điê m bắt đâ u bơm. 4.3. Sư a chư a 4.3.1. Tha o rơ i ca c chi tiê t cu a bơm : Bơm cao áp VE 27

Bơm cao áp dùng trong hệ thống nhiên liệu Commonrail Con đôi, Pi t tông, xi lanh va kim phun - Dùng choòng 17-19 va 22 tha o rơ i ca c chi tiê t cu a bơm va vo i phun - Dùng khi nén thổi sa ch ca c chi tiê t đa tha o sau đo rư a sa ch ca c chi tiê t đo bă ng dâ u diesel 4.3.2. Kiê m tra ca c chi tiê t : Thân, vo, con đô i, pi t tông, xi lanh va kim phun... - Dùng khi nén kiê m tra ca c chi tiê t như: Bô đôi cu a bơm cao a p, kim phun va bê kim. Vi khe hơ tiêu chuâ n cu a bô đôi va kim phun cư c kỳ nho = 0,0001mm lơ n nhâ t cho phép = 0,0003mm, nên không thê dùng du ng cu thông thươ ng đê kiê m tra đươ c 4.3.3. Sư a chư a ca c chi tiê t : Thân, vo, con đô i, pi t tông, xi lanh va kim phun... - Ca c chi tiê t cu a bơm cao a p va vo i phun cư c kỳ chi nh xa c, nên khi hư ho ng chu yê u la thay thê. - Chu y : Khi đưa khi nén va o trong buô ng cao a p cu a bô đôi, kim va bê kim vơ i mô t a p suâ t tiêu chuâ n. Nê u trong thơ i gian 5s ma a p suâ t hơi bị gia m thi, bô đôi va kim phun đa bị mo n câ n pha i đươ c thay thê. Khi thay pha i đu ng tiêu chuâ n cu a nha sa n xuâ t. 4.3.4. Lắp ra p va điều chỉnh : áp suâ t, điê m bắt đâ u bơm. - Quy tri nh lắp ngươ c quy trình tháo - Vâ n ha nh thư đô ng cơ Chu y : Trươ c khi lắp pha i rư a sa ch ca c chi tiê t bă ng dâ u diesel sa ch 28

Kiê m tra a p suâ t bơm cao a p: Mu c đi ch nhă m xa c định trị sô a p suâ t cư c đa i do bơm cung câ p ơ SVQ khơ i đô ng, dùng Ma c xi mét, tiê n ha nh: -Nô i mắc xi mét va o nha nh bơm, nơ i lo ng ca c khâu nô i ca c nha nh bơm co n la i. -Đặt tay ga cung câ p NL ơ vị tri cư c đa i -Xoay đâ u điều chỉnh đặt a p suâ t ban đâ u cu a M khoa ng 100kG/cm2 -Ga i cơ câ u gia m a p. Khơ i đô ng đô ng cơ -Xoay đâ u điều chỉnh đê tăng dâ n a p suâ t phun đê n khi NL ngừng phun. Trị sô đọc đươ c trên M la a p suâ t cư c đa i cu a nha nh bơm, tiê n ha nh đo ca c nha nh bơm co n la i Nê u a p suâ t đo đươ c < 300kG/cm2, câ n phu c hô i bơm cao a p * Kiê m tra. 29

BÀI 6: SỬA CHỮA VÒI PHUN CAO ÁP THỜI GIAN(giờ) Tổng số Lý thuyết Thực hành Kiểm tra 12 03 09 0 MỤC TIÊU - Pha t biê u đu ng yêu câ u, nhiê m vu cu a vo i phun cao a p - Gia i thi ch đươ c câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a vo i phun cao a p - Tha o lắp, nhâ n da ng va kiê m tra, sư a chư a đươ c vo i phun cao a p đu ng yêu câ u ky thuâ t - Châ p ha nh đu ng quy tri nh, quy pha m trong nghề công nghê ô tô - Rèn luyê n ti nh kỷ luâ t, câ n thâ n, tỉ mỉ cu a học sinh. NỘI DUNG 1. Nhiê m vu, yêu câ u cu a vo i phun cao a p 1.1. Nhiê m vu Vo i phun đươ c lắp trên xi lanh dùng đê phun tơi nhiên liê u va o buô ng cha y cu a đô ng cơ. 1.2. Yêu câ u Yêu câ u đô i vơ i vo i phun la pha i đa m ba o đô phun sương va hi nh da ng chùm tia phun đu ng yêu câ u dươ i a p suâ t nhiên liê u cung câ p qui định đô i vơ i mỗi loa i đô ng cơ. 2. Câ u ta o va nguyên ly la m viê c cu a vo i phun cao a p 2.1. Câ u ta o. Vòi phun cao áp(xe bus Mercedes) đã tháo 30

3 4 2 1 5 6 7 10 11 8 (b) (c) 15 14 13 (a) 12 9 10 11 Hình 2-1. Câ u ta o vo i phun (a) va ca c bô đôi kim phunđê kim phun (b), (c) 1- Đâ u nô i ô ng nhiên liê u cao a p; 2- Ống hô i dâ u ro rỉ; 3- Nắp chu p; 4- Vi t điều chỉnh; 5- Đê lo xo; 6- lo xo; 7- Thân vòi phun; 8- Thanh đâ y; 9- Đai ô c; 10- Kim phun; 11- Đê kim phun; 12- Lỗ phun; 13- Khoang nhiên liê u; 14- Đươ ng nhiên liê u; 15- Chô t kim phun. 2.2 Nguyên ly la m viê c. - Ca c vo i phun đươ c sư du ng phổ biê n trên ca c đô ng cơ diesel hiê n nay la vo i phun ki n tiêu chuâ n (hi nh 2-1b) va vo i phun co chô t trên kim phun (hình 2-1c). Hai loa i vo i phun na y kha c nhau ơ phâ n đâ u kim phun va đê kim phun, ta o ra tia phun co hi nh da ng kha c nhau, nhưng nguyên ly hoa t đô ng thi như nhau. - Nhiên liê u co a p suâ t cao cung câ p bơ i bơm cao a p đươ c dâ n theo đươ ng ô ng cao a p va o đâ u nô i 1 va o vo i phun. Nhiên liê u theo lỗ khoan 14 trên đê kim phun 11 đê n khoang nhiên liê u 13. Kim phun 10 co hai mặt côn, mặt côn trên chịu a p lư c cu a nhiên liê u co n mặt côn dươ i bị ép tỳ lên đê kim phun bơ i lo xo 6 thông qua thanh đâ y 8 va đo ng vai tro như mô t van thư c hiê n đo ng mơ lỗ phun 12. Khi bơm cao a p thư c hiê n câ p nhiên liê u, a p lư c nhiên liê u trong khoang 13 lên mặt côn phi a trên đu lơ n thắng sức căng lo xo 6, đâ y kim phun đi lên mơ lỗ phun 12. Do đo nhiên liê u từ khoang 13 đươ c phun qua lỗ phun va o buô ng cha y cu a đô ng cơ. Khi bơm cao a p kê t thu c qua tri nh cung câ p, a p suâ t nhiên liê u trong khoang 13 gia m đô t ngô t, lo lo 6 đâ y kim phun đi xuô ng đo ng ki n lỗ phun 12 va qua tri nh phun kê t thu c 3. Hiê n tươ ng, nguyên nhân sai ho ng va phương pha p kiê m tra, sư a chư a vo i phun cao a p 3.1. Hiê n tươ ng va nguyên nhân hư ho ng. - Kim phun bị kẹt, mo n mặt côn đo ng ki n, mo n than kim phun,la m a p suâ t phun gia m, châ t lươ ng phun kém - Thanh đâ y bị mo n - Lo xo bị ga y yê u 3.2.Phương pha p kiê m tra va ba o dươ ng sư a chư a. 31

- Pha i kiê m tra trên ba n kha o nghiê m va ra la i hoặc thay mơ i nê u kim phun bị kẹt, mo n mặt côn đo ng ki n, mo n than kim phun,la m a p suâ t phun gia m, châ t lươ ng phun kém - Thanh đâ y: Dùng du ng cu kiê m tra đê kiê m tra va thay mơ i khi bị mo n - Lo xo : Dùng du ng cu kiê m tra đê kiê m tra va thay mơ i khi bị ga y yê u 4. Quy tri nh va yêu câ u ky thuâ t tha o lắp vo i phun cao a p 4.1. Quy tri nh: Tha o lắp vo i phun cao a p. STT Nội dung công viê c Du ng cu Yêu câ u kỹ thuật A. Tháo 1 Tha o nắp đâ y vo i phun Chòong Tra nh la m méo nắp 2 Nơ i ê cu ha m, vi t điều chỉnh Chòong Nơ i đều Tuô c nơ vi t 3 Tha o ê cu điều chỉnh Chòong No i đều, Tra nh trơ n ren 4 Tha o đai ô c đâ u vo i phun Chòong Nơ i đôiis xứng 5 Tháo thân và kim phun Clê Tra nh trơ n ren B. Lắp. Sau khi tiê n ha nh kiê m tra, ba o dươ ng, sư a chư a thi ta lắp ca c chi tiê t. Qua tri nh lắp ngươ c la i vơ i qua tri nh tháo Phần lắp các giắc co vào vòi phun 32