πûùôú ÙË Úˆapple Î ÔÁÔÙÂ Ó Δ ª ã ÈÒÚÁÔ μ ÚÛÔ ÎÙÔÚ ÓÂappleÈÛÙËÌ Ô ıëóòó πûùôú ÙË Úˆapple Î ÔÁÔÙÂ Ó applefi ÙÔÓ 6Ô ˆ ÙÈ Ú ÙÔ 18Ô ÈÒÓ
1
ΔÔ ÚÁÔ Û Á ÚËÌ ÙÔ ÔÙÂ Ù È applefi ÙËÓ Úˆapple Î ŒÓˆÛË Î È ÙÔ ÏÏËÓÈÎfi ËÌfiÛÈÔ π Δ ƒπ Δ Àƒø Δ Ã π πûùôú ÙË Úˆapple Î ÔÁÔÙÂ Ó applefi ÙÔÓ 6Ô ˆ ÙÈ Ú ÙÔ 18Ô ÈÒÓ Bã EK O H ËÌ ˆÛË: TÔ EA Â Ó È appleâ ı ÓÔ ÁÈ ÙËÓ ÂappleÈÌ ÏÂÈ Î ÔÛË Î È ÙËÓ Ó appleù ÍË ÙˆÓ ÎÂÈÌ ÓˆÓ Û ÌÊˆÓ Ì ÙË ªÂıÔ Ô- ÏÔÁ ÙË ÂÍ appleôûù Ûˆ Îapple  ÛË. È ÙËÓ ÂappleÈÛÙËÌÔÓÈÎ ÚÙÈfiÙËÙ Î È appleïëúfiùëù ÙˆÓ Û ÁÁÚ ÌÌ ÙˆÓ ÙËÓ appleôîïâèûùèî  ı ÓË Ê ÚÔ Ó ÔÈ Û ÁÁÚ ÊÂ, ÎÚÈÙÈÎÔ Ó ÁÓÒÛÙÂ Î È Î ËÌ ÎÔ appleâ ı ÓÔÈ appleô Ó Ï - Ó ÙÔ ÚÁÔ Ùfi.
ã Copyright 2001 È ÙËÓ EÏÏ Î È fiïô ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ E HNIKO ANOIKTO ANE I THMIO O fi apple ÊÏ ÛÛ & Y ËÏ ÓÙË, 26222 ÙÚ TËÏ.: (061) 314094, 314206, º Í: (061) 317244 YNTE E TE TOY I AKTIKOY Y IKOY ÙÔ TfiÌÔ πûùôú ÙË Úˆapple Î ÔÁÔÙÂ Ó applefi ÙÔÓ 6Ô ˆ ÙÈ Ú ÙÔ 18Ô ÈÒÓ ÓÙÔÓÈÛÙ appleèûùëìôóèîô ŒÚÁÔ Û ÏË ÈÙÚÔÌËÏ Ë Î ËÌ Îfi Àapple ı ÓÔ ÁÈ ÙËÓ ÂappleÈÛÙËÌÔÓÈÎ ÂappleÈÌ ÏÂÈ ÙÔ ÏÈÎÔ Δ ÎË appleapple ÁÁÚ Ê ÈÒÚÁÔ μ ÚÛÔ KÚÈÙÈÎ AÓ ÁÓˆÛË ÕÓÓ Δ Ìapple ÎË EappleÈÌ ÏÂÈ ÛÙË M ıô Ô ÙË EÎapple  ÛË applefi applefiûù ÛË ŒÏÈ ÌappleÂÚÔappleÔ ÏÔ ÏˆÛÛÈÎ EappleÈÌ ÏÂÈ ˆÓÛÙ ÓÙ Ó ÎÔÚfiÁÈ ºÈÏÔÏÔÁÈÎfi ŒÏÂÁ Ô ÁÁÂÏ ÓÙˆÓ ÎË K ÏÏÈÙ ÓÈÎ EappleÈÌ ÏÂÈ ÎÔ ÂÔÓÙfiappleÔ ÏÔ HÏÂÎÙÚÔÓÈÎ ÂÏÈ ÔappleÔ ËÛË Ìapple Ó ÓÙÔÓÈÛÌfi Ó appleù ÍË ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ ÏÈÎÔ Î È ÁÂÓÈÎ ÂappleÈÌ ÏÂÈ ÙˆÓ ÂÎ fiûâˆó OMA A EKTE E H EP OY EA / 1997-1999 ISBN 960-538-062-5 ÌÊˆÓ Ì ÙÔ N. 2121/1993 apple ÁÔÚ ÂÙ È Ë Û ÓÔÏÈÎ appleôûapple ÛÌ ÙÈÎ Ó ËÌÔÛ Â ÛË ÙÔ È Ï Ô ÙÔ Ë Ó apple Ú ÁˆÁ ÙÔ Ì ÔappleÔÈÔ appleôùâ Ì ÛÔ, ˆÚ ÙËÓ ÂÈ ÙÔ ÂÎ fiùë.
μã Copyright 2008 È ÙËÓ EÏÏ Î È fiïô ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ E HNIKO ANOIKTO ANE I THMIO ÚÔ Ô ÚÈÛÙÔÙ ÏÔ 18, 26335, ÂÚÈ fiï ÙÚÒÓ ΔËÏ. (2610) 367300 / º Í: (2610) 367350 È ÙË μã Ó ıâˆúëì ÓË Î ÔÛË ÂappleÈappleÏ ÔÓ ÙˆÓ Û ÓÙÂÏÂÛÙÒÓ appleô appleú ÁÌ ÙÔappleÔ ËÛ Ó ÙËÓ Ó appleù ÍË ÙÔ È ÎÙÈÎÔ ÏÈÎÔ ÙË ã Î ÔÛË, ÂÚÁ ÛÙËÎ Ó ÔÈ ÂÍ : YNTE E TE TOY I AKTIKOY Y IKOY ÙË μã Î ÔÛË ÙÔ TfiÌÔ πûùôú ÙË Úˆapple Î ÔÁÔÙÂ Ó applefi ÙÔÓ 6Ô ˆ ÙÈ Ú ÙÔ 18Ô ÈÒÓ AÎ ËÌ Îfi Yapple ı ÓÔ ÙÔ ÚÔÁÚ ÌÌ ÙÔ appleô ÒÓ Ï ÂÔÓÙ Ô ıëá ÙÚÈ ÏÏËÓÈÎÔ ÓÔÈÎÙÔ ÓÂappleÈÛÙËÌ Ô Î ËÌ Îfi ÓÙÔÓÈÛÌfi Î È appleèûùëìôóèî appleèì ÏÂÈ ÙÔ ÚÁÔ Ó appleù ÍË ÙÔ ÓÙ appleô È ÎÙÈÎÔ ÏÈÎÔ ÙË.. ÓÙÈÁfiÓË μï È ÓÔ ÁÁÚ Ê / appleèûùëìôóèî appleèì ÏÂÈ appleèî ÈÚÔappleÔ ËÛË μã Î ÔÛË ÈÒÚÁÔ μ ÚÛÔ ÎÙÔÚ ÓÂappleÈÛÙËÌ Ô ıëóòó ÚÈÙÈÎ Ó ÁÓˆÛË Δ ÎË ÁÈ Ï Ó appleïëúˆù ıëáëù ψÛÛÈÎ appleèì ÏÂÈ Ú ÔÓÙ Ô ÎÔ K ÏÏÈÙ ÓÈÎ EappleÈÌ ÏÂÈ - HÏÂÎÙÚÔÓÈÎ ÂÏÈ ÔappleÔ ËÛË Ìapple Ó ÓÙÔÓÈÛÌfi AÓ appleù ÍË EÎapple È Â ÙÈÎÔ YÏÈÎÔ Î È ÂÓÈÎ EappleÈÌ ÏÂÈ ÙˆÓ EÎ fiûâˆó OMA A EKTE E H EP OY EA ISBN: 978-960-538-812-6 ÌÊˆÓ Ì ÙÔ N. 2121/1993 apple ÁÔÚ ÂÙ È Ë Û ÓÔÏÈÎ appleôûapple ÛÌ ÙÈÎ Ó ËÌÔÛ Â ÛË ÙÔ È Ï Ô ÙÔ Ë Ó apple Ú ÁˆÁ ÙÔ Ì ÔappleÔÈÔ appleôùâ Ì ÛÔ, ˆÚ ÙËÓ ÂÈ ÙÔ ÂÎ fiùë.
ÃO KOINøNIKøN E I THMøN ƒo ƒ ªª OÀ ø appleô ÛÙÔÓ Úˆapple Îfi ÔÏÈÙÈÛÌfi ª Δπ Δ Δ πûùôú ÙË Úˆapple Î ÔÁÔÙÂ Ó ΔOªO ã π Δ ƒπ Δ Àƒø Δ Ã π Δ 6Ô ø Δπ ƒã Δ À 18Ô πø Bã EK O H Δƒ 2008
BIO PAºIK ª πøª O ÈÒÚÁÔ μ ÚÛÔ ÂÈ ÛappleÔ ÛÂÈ ÂˆÚ ÙË ÔÁÔÙÂ Ó ÛÙ ÓÂappleÈÛÙ ÌÈ ÙÔ ªfiÓÙÚÂ Ï Î È ÙË ÂÓÂ Ë Î È ÔÏÈÙÈÎ ÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁ ÛÙËÓ ı Ó Î È ÛÙÔ Ú ÛÈ. È ÈΠÙËΠ۠appleúô Ï Ì Ù ÈÛÙÔÚ ÙˆÓ ÎÂÈÌ ÓˆÓ Î È ÌÂÙ ÊÚ ÛË ( È ÎÙÔÚÈÎ È ÙÚÈ Ì ٠ÙÏÔ: The Persistence of the Homeric Question, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÂÓ Ë, 2002) Î È ÂÈ ËÌÔÛÈ ÛÂÈ Û ÂÙÈÎ ÌÂÏ Ù Û ÂappleÈÛÙËÌÔÓÈÎ appleâúèô ÈÎ. Œ ÂÈ ÌÂÙ - ÊÚ ÛÂÈ ÏÔÁÔÙÂ Ó (Œ Ú Ô ÓÙ, fiïùâú ËÙÂÚ Î.Ïapple.) Î È ıâˆú ( ˆÏ ÓÙ ª Ó, ºÚ ÓÙÚÈÎ Δ ËÌÛÔÓ). È ÛÎÂÈ ÌÂÙ ÊÚ ÛË Î È ÏÔÁÔÙÂ Ó ÛÙÔ ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ıëóòó (Ï ÎÙÔÚ TÌ Ì ÙÔ ÏÏÈÎÒÓ appleô ÒÓ) Î È ÛÙÔ ÏÏËÓÈÎfi ÓÔÈÎÙfi ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ (, appleúfiáú ÌÌ E Úˆapple ÎÒÓ appleô ÒÓ).
EPIEXOMENA KEºA AIO 1 ÈÛ ÁˆÁ : Ë ÏÔÁÔÙÂ Ó Î È Ë ÌÂÏ ÙË ÙË 15 ÎÔapplefi...15 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...15 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...16 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...16 ÓfiÙËÙ 1.1 To ÓÙÈΠÌÂÓÔ...17 1.1.1 ÔÁÔÙ Ó...17 1.1.2 ÔÁÔÙ ÓÈÎ ÈÛÙÔÚ...28 1.1.3 Úˆapple Î ÏÔÁÔÙ Ó...36 ÓÔ Ë...40 ÓfiÙËÙ 1.2 H ªÂÏ ÙË...41 1.2.1 ÚÁ ÓˆÛË ÙÔ Ì ı Ì ÙÔ...41 1.2.2 To appleúfi ÏËÌ ÙË ÂÚÌËÓÂ...47 1.2.3 ÚÁ Ï ÏÔÁÔÙ ÓÈÎ Ó Ï ÛË...60 1.2.4 È ÙËÓ Ê ÁËÛË...73 ÓÔ Ë...78 Ú ÚÙËÌ...79 BÈ ÏÈÔÁÚ Ê...82 O ËÁfi ÁÈ ÂÚ ÈÙ Úˆ MÂÏ ÙË...84 9
KEºA AIO 2 ÚÔ ÙËÓ ÚÒappleË (5Ô - 13Ô ÈÒÓ ) 89 ÎÔapplefi...89 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...89 ÓfiÙËÙ 2.1 Ó ÙÔÏ Î È ÛË...91 ÎÔapplefi...91 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...91 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...92 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...92 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...92 2.1.1 ÛÙÂÚË Ú ÈfiÙËÙ...94 2.1.2 ÚÒÈÌÔ ªÂÛ ˆÓ...97 2.1.3 ÛÙÂÚÔ ªÂÛ ˆÓ...102 2.1.4 Ú Ê Î È appleúôêôúèîfiùëù...109 ÓÔ Ë...117 ÓfiÙËÙ 2.2 Ú ÌÌ ÙÂ Î È ÔÁÔÙ Ó...119 ÎÔapplefi...119 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...119 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...119 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...120 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...120 2.2.1 ÚËÛΠÙÈÎ ÁÚ ÌÌ ÙÂ...121 2.2.2 È ÎÙÈÎ ÁÚ ÌÌ ÙÂ...122 2.2.3 πûùôúèôáú Ê...122 2.2.4 appleèî appleô ËÛË...123 2.2.5 ŒÌÌÂÙÚÂ Ì ıèûùôú Â...127 2.2.6 È ÙÔ Â ÁÂÓÔ ÚˆÙ...130 2.2.7 ÚÈÎ Î È Û ÙÈÚÈÎ appleô ËÛË...133 2.2.8 ƒâ ÏÈÛÌfi, ÂÍÈ Ó Î ÛË Î È ÓÂfiÙÂÚË ÏÔÁÔÙ Ó...138 ÓÔ Ë...141 10
Ú ÚÙËÌ...142 BÈ ÏÈÔÁÚ Ê...147 O ËÁfi ÁÈ ÂÚ ÈÙ Úˆ MÂÏ ÙË...148 KEºA AIO 3 Ó ÁÂÓÓ ÛÂÈ Î È Ì ÓÈÛÌfi (14Ô - Ì Û 16Ô ÈÒÓ ) 151 ÎÔapplefi...151 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...151 ÓfiÙËÙ 3.1 ÈÛÙÔÚÈÎ ÂappleÔ...153 ÎÔapplefi...153 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...153 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...153 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...153 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...154 3.1.1 Ù Ï ÛË ÙË ÌÂÛ ÈˆÓÈÎ Ù ÍË...154 3.1.2 ÓÓÔÈ ÙÔ Ì ÓÈÛÌÔ...158 3.1.3 ªÂÙ ÚÚ ıìèûë Î È ÂıÓÈÎ ÁÏÒÛÛÂ...165 3.1.4 «ÏÏË» ÚÒappleË...167 ÓÔ Ë...169 ÓfiÙËÙ 3.2 ÂÓÈÎ ÁÚ ÌÌ ÙÂ...170 ÎÔapplefi...170 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...170 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...170 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...170 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...170 3.2.1 ªÂÙÂÍÂÏ ÍÂÈ ÙË ÌÂÛ ÈˆÓÈÎ apple Ú ÔÛË...170 3.2.2 ªˆÚ ÂÁÎÒÌÈÔÓ...174 ÓfiÙËÙ 3.3 Ô ËÛË...182 ÎÔapplefi...182 11
ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...182 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...182 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...182 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...182 3.3.1 ÔÈÎ ÏÔÈ appleôèëùèîô ÚfiÌÔÈ...183 3.3.2  ˆÌˆ...187 3.3.3 ÔÓ ÙÔ Î È Ìapple Ï ÓÙ...195 EÓfiÙËÙ 3.4  ÔÁÚ Ê Î È ı ÙÚÔ...202 ÎÔapplefi...202 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...202 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...202 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...202 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...203 3.4.1 ÔÁÔÙ ÓÈÎ appleâ ÔÁÚ Ê...203 3.4.2 ÂÎ ÌÂÚÔÓ...208 3.4.3 ÚÁ ÓÙÔ Î È ÓÙ ÁÎÚ Ï...212 3.4.4  ÙÚÈÎ Ù ÓË...221 ÓÔ Ë ÂÓÔÙ ÙˆÓ 3.2-3.4...225 Ú ÚÙËÌ...226 μè ÏÈÔÁÚ Ê...232 ËÁfi ÁÈ ÂÚ ÈÙ Úˆ ªÂÏ ÙË...233 KEºA AIO 4 ªapple ÚfiÎ Î È Ï ÛÛÈÎÈÛÌfi (Ì Û 16Ô - Ú 18Ô ÈÒÓ )235 ÎÔapplefi...235 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...235 ÓfiÙËÙ 4.1 ªÂÙ ÙÈÎ ÓÙÈÊ ÛÂÈ...237 ÎÔapplefi...237 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...237 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...237 12
ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...238 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...238 4.1.1 MÔÓ Ú Î È ÈÂıÓÂ Û ÛÂÈ Î ÚÈ Ú...238 4.1.2 ÚËÛÎÂ Â Î È appleôïèùèûìfi...240 4.1.3 ÚıÔÏÔÁÈÛÌfi Î È ÂappleÈÛÙËÌÔÓÈÎfi appleóâ Ì...241 4.1.4 ÁÏÒÛÛ ˆ ÓÙÈΠÌÂÓÔ ÌÂÏ ÙË...243 4.1.5 Î ÓfiÓÈÛÙÔ ÏÔÁÔÙ ÓÈÎfi appleú ÛÌ...246 4.1.6 ΔÔ ÙËÌ ÙË Ó apple Ú ÛÙ ÛË Î È ÙÔ ÓıÚÒappleÈÓÔ appleôîâèì ÓÔ...252 ÓÔ Ë...258 ÓfiÙËÙ 4.2 Ú ÌÌ ÙÂ Î È ÔÎ ÌÈÔ...259 ÎÔapplefi...259 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...259 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...259 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...259 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...260 4.2.1 ÙÈÎ E ÚÒappleË: Ê Ó ÙÈÛÌfi Î È Î ÏÏÈ ÚÁÂÈ...260 4.2.2 KÂÓÙÚÈÎ E ÚÒappleË: Ô Ì ÓÈÛÙÈÎ È Ì ÚÙ Ú...261 4.2.3 PˆÛ Î È B ÏÎ ÓÈ : ıúëûîâ Î È ÈÛÙÔÚ...262 4.2.4 ÔÎ ÌÈ...263 4.2.5 applefiûapple ÛÌ Î È apple ÓÛÔÊ...267 ÓfiÙËÙ 4.3 Ô ËÛË...270 ÎÔapplefi...270 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...270 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...270 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...270 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...271 4.3.1 È ÛË appleôèëùèîòó ÙÚfiappleˆÓ...271 4.3.2 ÌfiÂÓ Î È ª ÏÙÔÓ...276 4.3.3 ÍappleËÚ Î È ÌÂÙ Ê ÛÈÎÔ appleôèëù...279 13
EÓfiÙËÙ 4.4  ÔÁÚ Ê...287 ÎÔapplefi...287 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...287 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...287 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...287 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...287 4.4.1 Ó ÂÈÍË ÙË appleâ ÔÁÚ Ê...287 4.4.2 ÔÓ È ÒÙË...291 4.4.3 ª ıèûùfiúëì Î È appleôï ÁψÛÛ...299 ÓfiÙËÙ 4.5 ÙÚÔ...306 ÎÔapplefi...306 ÚÔÛ ÔÎÒÌÂÓ appleôùâï ÛÌ Ù...306 ŒÓÓÔÈ - ÏÂÈ È...306 ÚfiÛˆapple Î È Â ÌÂÓ...307 ÈÛ ÁˆÁÈÎ Ú ÙËÚ ÛÂÈ...307 4.5.1 Ó ÂÈÍË ÙÔ ıâ ÙÚÔ...307 4.5.2 ΔÚ Áˆ Î È ÎˆÌˆ...309 4.5.3 ÔÌ ÓÙÈ Î È ÂÏÈÛ ÂÙÈ Ófi Ú Ì...313 4.5.4 Ô ÚfiÌÔÈ ıâ ÙÚÈÎ ÂÍ ÏÈÍË...314 4.5.5 appleâú appleùˆûë ÍappleËÚ...317 4.5.6 ÙÚ Áˆ ÙÔ ƒ Î Ó...328 4.5.7 Έ̈ ÙÔ ªÔÏÈ ÚÔ...333 4.5.8 ΔÔ ÙËÌ ÂÓfi ÓÂfiÙÂÚÔ ÎÏ ÛÈÎÔ...336 ÓÔ Ë ÂÓÔÙ ÙˆÓ 4.2-4.5...342 Ú ÚÙËÌ...343 BÈ ÏÈÔÁÚ Ê...355 O ËÁfi ÁÈ ÂÚ ÈÙ Úˆ MÂÏ ÙË...356 14