TÁC HI CA CÁC YU T VT LÝ * Tác hi ca các bc x ion hoá (Tia phóng x) * Tác hi ca in t trng * Tác hi ca bc x t ngoi * Tác hi ca tia hng ngoi * Tác hi ca nhit cao * Tác hi ca nhit thp * Tác hi ca m cao * Tác hi ca ánh sáng thp * Tác hi ca hàn in * Tác hi nhà kính * Tác hi ca ting n Tác hi ca các bc x ion hoá (Tia phóng x) 1. Ngành, ngh, công vic tip xúc - Ngành thm dò a cht, ngành khai thác du khí, ngành khai thác khoáng sn có cha cht phóng x, ngành thu vn... - Trong công nghip: Nhà máy in nguyên t, lò phn ng nguyên t ht nhân, nhà máy tách ng v phóng x, nhà máy xi mng, nhà máy thu tinh, nhà máy bia, nhà máy giy, dùng cht phóng x o dy và t trng..., máy o khuyt tt xác nh cu trúc vt c nh g, st, bê tông, nhà máy nhit in. - Ngành hàng không, ca khu cng ng dng cht phóng x vào vic kim tra hàng hoá. - Ngành nông nghip: s dng cht phóng x bo qun ging, kích thích sinh trng cây trng, dit vi khun nm mc, bo qun thc phm. - Ngành y t: Dùng cht phóng x trong vic chn oán bnh, iu tr bnh, thm dò chc nng, sn xut thuc cha bnh... - Các vin nghiên cu: Vin Vt lí, vin nng lng nguyên t ht nhân, vin a cht khoáng sn... - Ngành quc phòng: Ch to v khí git ngi. - Trong thiên nhiên: Bc x mt tri, các vì sao, ám mây tích in nhng liu xut nh 0.2àsc/h. 2. Tính nguy hi m ca bc x thng gp - Bc x an - pha kh nng âm xuyên yu, tránh chiu trong khi làm vic v!i ngun h. - Bcx Bê-ta kh nng âm xuyên mnh tránh chiu trong khi làm vic v!i ngun h, phi che chn chiu ngoài bng vt liu nng (chì, st).
- Tia X có bn cht là sóng in t" nhng khác nhau v ngun gc sinh ra nó. - Bc x gam-ma là bc x in t" kh nng âm xuyên mnh rt nguy him, gây t#n th$ng cc b phi che chn b%ng tm chì. - Bc x N$-tron kh nng am xuyên cc mnh, rt nguy him phi che chn b%ng vt liu có cha nguyên t Hy-drô (n!c, pa-ra-phin). 3 - Liu gii hn - Tiêu chun Vit Nam 4379-87 nhân viên bc x 50 msv/nm, mt tun làm vic 40 gi, mt nm 2000 gi. - Tiêu chun quc t 20 msv/nm, du ch&ng 1msv/nm. 4 - ng xâm nhp và ào thi a - ng xâm nhp - 'ng n ung; - 'ng hô hp; - Hp th qua da. b - ng ào thi - Qua da, lông tóc m ng; - Qua ng hô hp; - Qua phân và n!c tiu. 5 - Tác hi n sc kho a - Tác hi cp tính - V tai nn l!n nhât là s c nhà máy in nguyên t Tréc - nô - bin (Liên xô c). - Trong chin tranh th gi!i ln th 2, M( ã th 2 qu bom nguyên t xung 2 thành ph Hi-rô-sima và Na-ga-sa-ki tiêu hu 2 thành ph này làm hàng vn ngi cht ngay ti ch và li hu qu mãi t!i sau này. - Nn nhân b nhi)m x sau vài gi biu hin: Nhc u kh&ng khip, chóng mt, bun nôn, nôn ma d di, nn nhân b *a chy, nhi)m c, ri lon in gii a n tru+ tim mch và cht. b - Tác hi mn tính - Mc dù tip xúc v!i liu thp nhng thi gian dài v,n có nguy c$ b nhi)m x.
- Gây t#n th$ng da, viêm thn mãn tính, viêm loét giác mc, làm c nhân mt, t#n th$ng các tuyn sinh dc, hu dit tinh trùng, làm rng tóc, teo ét da, gây nhi)m c thai nhi, làm bin #i gien di truyn. - Tip xúc liu d!i 100 rems gây bnh âm * làm t#n th$ng c$ quan to huyt, bch cu, tiu cu gim, tu x$ng b suy nng d,n n xut huyt, nhi)m trùng nng a nn nhân n hôn mê và cht. c - Tác hi gây bnh ác tính - Ngi b nhi)m x có nguy c$ ung th thng bì, ung th máu, ung th x$ng, ung th vú, ung th tuyn giáp, ung th ph#i, ung th d dày... 6 - Bin pháp an toàn a - Quy nh chung - Cm b trí c$ s làm vic có ngun bc x gn khu dân c, nhà tr-, trng hc, công s v.v... C$ s phi t cui chiu gió, cui ngun n!c khu vc trên. - Phòng làm vic phi bo m tiêu chun v sinh v kích th!c, dy c&a t$ng, phi có h thng che chn ngun bc x. - Phi thu gom các cht thi có ngun phóng x (rn, l ng...) x lý theo úng quy phm an toàn bc x ion hoá (TCVN 4397-87). - Thng xuyên ty x n$i làm vic và các thit b. - Phi s dng y & trang b phòng h lao ng thích hp m!i c làm vic. - Nhân viên tip xúc v!i ngun bc x phi c tp hun v an toàn - v sinh lao ng và phi c cp chng ch*. - Ngi tip xúc ngun phóng xj phi c khám sc kho- nh kì 6 tháng mt ln vf phi có y - các xét nghim cn thit có liên quan n tác hi ngh nghip. - Phi t# chc kim tra, theo dõi liu chiu cá nhân liên tc nhm qun lý s liu chiu x cho t"ng nhân viên. - Phi có bin pháp qun lý nghiêm ngt các thit b có ngun phóng x, khi có du hiu bt thng phi báo v!i ngi có trách nhim hoc ng"ng hot ng ngay. - C$ s phi có i cp cu ti ch khi xy ra s c và phi c tp hun thng xuyên. b - Bin pháp k thut - Bung làm vic phi c che chn xung quanh b%ng tm chì, cao su chì; tng trát va ba-rít và phi có bin báo hiu theo quy nh c&a nhà n!c.
- Cn c vào tính nguy him ngun phóng x b trí các phòng làm vic thích hp theo t"ng khu vc mt. - Phi có h thng thông gió, lc sch bi, lc sch khí. - Phi có h thng cp n!c và thoát n!c m bo tiêu chun v sinh. - Có nhà tm riêng cho nhân viên tip xúc, có cht git vf t& ng qun áo bo h riêng, t& dán phoóc-mi - ca hn ch bi bám vào. - Các cht thi sau khi thu góp li phi khu vc riêng trong mt thi gian cho ngun phóng x bán phân rã ri a n n$i quy nh, xi mng hoá, chôn sâu xung lòng t (tính theo phân rá c&a mi cht). Thùng cha cht thi s$n màu vàng, gn nhãn phóng x phân bit, thùng phi kín. - Cht thi phóng x l ng, cht phóng x có chu kì bán rã ngn có th thu vào b cha trong mt thi gian nht nh ri tha* ra ngoài (tr!c khi thi ra ngoài kim tra hot phóng x). - Phóng x l ng có chu kì bán rã dài áp dng ph$ng pháp keo t lng trong (trao #i ion - hoá h$i), hoc a xi mng hoá hay bitum hoá. - V sinh an toàn vn chuyn: phi dùng các dng c ph$ng tin cha riêng b%ng vt liu không thm n!c, không cháy, không b n mòn. Liu xut ngoài bao bì không c vt quá tiêu chun gi!i hn cho phép. Kin hàng phóng không xp chung v!i cht d) cháy n#, õy hoá hoc cht n mòn, có bng ch* d,n. - Ngun phóng x h và kín cha dùng phi trong kho riêng, Liu xut ngoài kho không c vt 0.1 mrem/h. Kho phi có h thg thông gió thng xuyên, có s$ sp xp các chát phóng x. c - Bin pháp cá nhân - Ngi lao ng làm vic phi s dng trang b phòng h lao ng thích hp. Khi b phóng x dây vào qun áo v.v,,, phi ty x. - Ngi làm vic trong môi trng nhi)m bn không khí, bi v.v... phi mc qun áo bo h, tt chân, giy nh., gng tay, kính bo h, m, khn mt dùng mt ln và mc áo choàng bên ngoài, Phi d dng ph$ng tin bo v c$ quan hô háp trên. - Cm n ung, hút thuc, ùa nghich trong bung làm vic. Tr!c khi n và sau gi làm vic phi thay quàn áo, tm ra b%ng xà phòng sch s/. - Nhan viên làm vic phi s dng liu k cá nhân qun lí sc kho-. d - Tiêu chun sc kho Không nhn ngi làm vic có bnh sau: - Lng huyt sc t d!i 11g%; - Bch cu d!i 4000/mm 3 và trên 9000/mm 3 ;
- Hng cu d!i 3.5 triu (n) và d!i 4 triu (nam); - Lng limphô d!i 20% và trên 40%; - Tiu cu d!i 150 nghìn/mm 3 ; - Các loi bnh xut huyt; - Các bnh v thn kinh trung $ng và ngoi vi; - Các bnh ng tiêu hoá nh d dày, i tràng; - Các bnh mn tính c&a thn và ng tit liu; - Các bnh v tim mch,v ph#i; - Các bnh ni tit và chuyn hoá; - Các bnh mn tính c$ x$ng kh!p, ct sng v.v... - Viên tc mch máu, ri lon tun hoàn ngoi vi; - Viêm tai gia, viêm xoang; - Các bnh v mt: Thoái hoá màng tip hp, theo gai th, thoái hoá võng m, c nhãn mt, glocom. Các bnh mn tính ngoài da. - Hàng nm phi t# hc o kim môi trng lao ng và khám súc kho- chuyên khoa 6 tháng mt ln, nhng ngi b bnh phái c iu tr s!m. Tác hi ca in t trng t n s Radio a - Ngun thiên nhiên Trong thiên nhiên có bc x tn s Radio và cao tn, bc x này có khp tng khí quyn trên trái t. Mt tri, các vì sao phát ra bc x t nhiên tn s radio. b - Ngun nhân to - Các máy phát sóng: 0ng ten ài phát thanh, ài truyn hình, các h thng thông tin, liên lc, trm ra-a.
- Các máy có ngun bc x phát ra: máy thu hình, máy vi tính, in thoi di ng, lò t sóng cao tn, thit b ung nóng kim loi, hàn in, èn ng, èn sy khô, bn in, èn kh trùng, dây ti in cao th. - Tác hi n thn kinh trung $ng biu hin: nh hng tun hoàn não, gây nhc u, n ng& kém, gim ch$ng lc c$, tng tit m hôi, du ngón tay xanh tím d,n n c$ th suy nhc. - Tác hi n mt: làm c nhân mt, t#n th$ng giác mc. - Tác hi n h tim mch: tim p chm, huyt áp gim. - Tác hi n c$ quan to huyt làm bin #i sinh lý hng cu, bch cu. - Tác hi n c$ quan sinh dc: tip xúc liu cao nh hng n bung trng, tinh hoàn, làm gim tinh trùng. - Tip xúc liu cao: tng thân nhit, nh h$ng n chuyn hoá và cm giác ngoài da. - Che chn kín các l h#ng không bc x cao tn thoát ra ngoài b%ng l!i kim loi hoc tm kim loi c l. - Khu vc nguy him phi có bin báo. - Ngi tip xúc phi s dng trang b phòng h thích hp. - Hàng nm phi t# chc khám sc kho- nh kì và o môi trng. - Tp hun cho ngi lao ng bit tác hi c&a t" trng in h phòng ng"a. - Không tuyn dng và b trí lao ng n, ngi b bnh tim mch, bnh máu làm vic phi tip xúc v!i nng lng bc x cao. Tác hi ca bc x t ngoi - Ngun t nhiên: mt tri là ch& yu, bc x t ngoi có cng n rt mnh nu không có tng khí quyn ô-zôn bc x này có th tiêu hu sinh vt trên trái t. - Ngun nhân to: hàn in h quang, èn hu1nh quang, lò luyn kim, lò thu tinh, èn thu ngân cáo áp, èn dây tóc.
- Trong y t còn ng dng tit trùng, iu tr bnh còi x$ng v.v... Tác hi trên da: da b cháy nng, tng hc sc t (nh hng n thm m(), phn da h b sm, viêm da, da khô mt kh nng àn hi, tng nguy c$ phát trin các bnh ác tính ngoài da. - Tác hi mt: Viêm mi mt, viêm màng tip hp, viêm giác mc, c nhân mt, t#n th$ng võng mc. - Làm vic ngoài tri phi i nón, m vành rng, m lá là tt nht. - Mc qun áo bo h b%ng si bông, không nên mc màu th,m, không da h tip xúc v!i t ngoi, nên che mt b%ng khn bông trng, i gng tay. - Tip xúc v!i bc x t ngoi trong công nghip phi s dng kính bo h, che c mt l,n mt. - Ngn chn ngun bc x b%ng cách b trí hp lý ngun bc x t ngoi. - tng cng h thng qut thông gió. - Che chn ngun bc x lan truyn nh hng t!i xung quanh. - Không b trí ngi có tin s bnh ngoài da, bnh mt. - Hàng nm t# chc khám bnh ngh nghip cho i tng tip xúc. - T# chc tp hun cho ngi lao ng bit tác hi c&a bc x t ngoi. Tác hi ca tia hng ngoi - Ngun t nhiên: mt tri, các vì sao. Ngun nhân to: Lò luyn kim, úc kim loi, lò rèn, lò nu thu tinh, th#i thu tinh, hàn in, lò nung t các loi, ngn la, èn hu1nh quang, èn pha. - Bc x hng ngoài còn ng dng trong cha bnh. - Tác hi mt: làm c giác mc, viêm giác mc, c nhân mt, làm tng nhit thu dch và mng mt, gây h ng giác mc, làm khô mt.
- Tác hi trên da: Tip xúc v!i nng lng bc x cao gây t#n th$ng da, dãn mao mch, tng sc t, da ban, nng có th gây phù da, tng nhit da nh hng n quá trình thi nhit, gây cm giác au rát. - Tác hi khác: Gim kh nng mi)n dch, nh hng n s d,n truyn thn kinh, viêm mi hng, viêm xoang, nam gi!i tia hng ngoi còn làm gim lng tinh trùng. - 'iu kin vi khí hu không tt gây stress nhit. - Dùng tm nhôm nh2n bóng che ngun bc x khu vc làm vic. - Dùng h thng màn n!c chy che chn bc x. - Phi s dng trang b phòng h cá nhân thích hp nh: Mc qun áo b%ng si bông, eo tp d b%ng si pha nhôm, eo kính lc khi hàn, quan sát trong lò nóng chy dùng thêm kính hp th nhit. Không b trí ngi b t#n th$ng da và mt làm vic tip xúc v!i tia hng ngoi. - Hàng nm phi t# chc khám bnh ngh nghip cho các i tng tip xúc. - T# chc tp hun cho ngi lao ng bit tác hi ngh nghip c&a bc x hng ngoi. Tác hi ca nhit cao - Lò luyn kim, úc kim loi, lò nu thu tinh, th#i thu tinh, lò nung gch ngói, lò nung vôi, lò gm s, lò h$i, hàn in, ngi cu ho v.v... - Lao ng ngoài tri trong mùa nóng. - Ngi làm vic trong môi trng nóng d) xy ra tai nn lao ng và gim nng sut. - Ngi làm vic trong môi trng nóng cng v!i các yu t c hi nh h$i khí c, bi, ting n càng nguy gây nguy him. - Nhit môi trng cao gây ri lon iu hoà nhit c&a c$ th d,n n say nóng: c im c&a say nóng là da khô, st cao t ngt t!i 40-42 0 C. Ngi lao ng ng m hôi thoát ra àm ìa làm c$ th mt n!c, mt mui, nn nhân khát n!c, mt m i, nhc u, chóng mt, bun nôn, nôn ma, gim trí nh!, chân tay b chut rút, nng có th hôn mê, t vong.
- Phi có màn che chn ngun phát nhit - Nhà xng cao, rng rãi, có nhiu ca thông thoáng, & qut thông gió. - Ngi lao ng phi eo kính bo h lao ng thích hp và mc qun áo cách nhit. - Mùa hè b trí gi làm vic phù hp, tránh gi cao im. - Có & n!c ung nh chè u en, chè gii nhit, n!c chanh á, ung thêm mui, tt nht là dùng ORESOL. - Không tuyn dng và b trí ngi có bnh tim mch, tit niu, thn kinh, viêm da, sm da, dãn mch, viêm loét giác mc và c nhân mt. - Ngi b say nóng phi cp cu ngay, a nn nhân ra n$i thoáng mát, chm lnh có th cho tm n!c mát, xoa bóp chân tay. Khi nhit gim 39 0 C phi ng"ng bin pháp làm lnh c$ th, cho ung n!c mát có mui, có ung ORESOL nu có. Nu cha t*nh a n c$ s cp cu. - Hun luyn cho ngi lao ng hiu bit v bin pháp an toàn trong lao ng nóng. Tác hi ca nhit th p - Nhà máy n!c á, nhà lnh, kho lnh, hm lnh, kho!p lnh thc phm, c$ s sn xut bia, ngi náh bt hi sn, th ln, ngi làm vic ngoài tri thi tit lnh phi ngâm mình d!i n!c. - Ngi tip xúc v!i nhit quá lnh c$ th b h nhit, nht là nhit phn lõi, mt kh nng bù tr" thân nhit có th b ri lon thn kinh trung $ng, l,n ln, hôn mê, h huyt áp, tim lon nhp, ri lon th dch có th d,n n t vong (cht rét). - Nhit thp gây au x$ng kh!p, viêm ph#i cp, viêm mi hng. - Mt s bnh mn tính phát trin nng lên nh: au d dày, viêm tc t3nh mch, hen ph qun, viêm ph qun mn. - Bnh ngoài da: Bnh c!c xut hin v trí da tip xúc lnh. Bnh tê cóng có th gây hu hoi t bào da. Bnh bt ngón tay, bàn chân b lnh, d ng toàn thân. - Ngi lao ng phi mc m, i m m, i giy m, i gng tay, dùng du xoa. - B trí gi làm vic thích hp.
- 0n y & cht m4, cht m chng lnh. - Phi có bung m thích hp ngi lao ng tr!c khi vào nhà lnh ngi ngh* 15-20 phút (tránh tip xúc v!i s thay #i nhit t ngt d) gây tai bin mch máu náo) và ngc li khi làm vic xong cng phi ngi ngh* phòng m 15-20 phút m!i c ra ngoài tri. - Không b trí ngi b bnh hen ph qun, viêm ph qun mn, bnh tim mch, bnh viêm tc t3nh mch, bnh thp kh!p, bnh c!c, bnh tê cóng, bnh d dày, viêm hng vào làm vic trong nhà lnh. - Nn nhân b nhi)m lnh phi a ra n$i m, & m, si m, nu ri lon nhp tim cho thuc tr tim. - Phi t# chc cho ngi lao ng hc tp v an toàn trong lao ng lnh. Tác hi ca m cao - Ngi làm vic trong dây chuyn ty nhum, git là, sn xu n!c á, kho ông lnh bo qun thc phm, c$ s ch bin thc phm, công ngh sn xut bia, sn xut n!c chm, mui n, kim tra cht lng phích n!c, ch bn in, m kim loi, ty ra kim loi, sn xut bt nh., ngi ph$i gch mc trong nhà kính v.v... - Làm vic trong hang hm; - Ngi làm vic ngoài tri ma, trên sông n!c; - Tiêu chun cho phép ti a 80%. - ' m cao to iu kin cho vi sinh vt, nm mc gây bnh phát trin mnh bám vào các ht bi l$ lng bay i truyn bnh nh: Các bnh viêm nhiêm ng hô hp trên, lao ph#i, bnh nm, bnh ngoài da... - ' m cao, nhit l!n gây ri lon iu hoà thân nhit làm cho c$ thê mt m i, khó chu, có nguy c$ b say nóng, mt s bnh mn tính tng lên nh các bnh ng hô hp, bnh tim mch. - ' m cao, nhit thp làm cho c$ th rét but, mt thân hit gây cm lnh, có th a n cht rét, hen suy)n, thp kh!p, viêm loét d dày, hành tá tràng, viêm dây thn kinh to, viêm mi xut tit, viêm hng, viêm tc t3nh mch, viêm ph#i. - ' m h$i cao, h$i khí c không thoát ra ngoài c nh khí CO, Cl 2, SO 2, HF d) gây nhi)m c. - Nhà xng phi cao ráo, thông thoáng, có h thng thông gió tt.
- Mùa ông óng ca kín có máy hút m. - Qun áo, trang b phòng h lao ng thng xuyên git sch b%ng xà phòng ph$i ngoài tri nng hoc là khô tr!c khi s dng. - Không tuyn dng và b trí ngi b bnh mn tính nh hen, thn kinh, bnh ph#i, bnh ngoài da. - Hàng nm phi o môi trng và khám sc kho- nh kì cho ngi lao ng. Tác hi ca ánh sáng th p - Thiu ánh sáng t nhiên, thiu ánh sáng chung, thiu ánh sáng cc b, sn xut các chi tit nh bé, công vic òi h i chính xác cao, ngi làm vic trong hm lò... - ánh sáng thp gây bnh cn th, bnh không cha c, ngi có tu#i lão th tng lên. - Mt phi tng iu tit, gây cng th5ng, c$ th mt m i, chc nng thn kinh trung $ng b suy gim, ngi lao ng u oi, n ng& kém, gim trí nh!, gim sc chú ý trong lao ng. Tính tình thay #i d) cáu gt, lo âu trm cm, huyt áp tng hoc gim, ri lon d,n tuyn in tim, in não mt #n nh, viêm loét d dày, hành tá trang, có th b suy nhc, sút cân. - Ngi lao ng gim kh nng làm vic, thao tác mt chính xác, nng sut và cht lng sn phm kém, có nguy c$ mt an toàn, b tai nn lao ng. - Nhà xng phi thit k m bo h s ánh sáng t nhiên theo tiêu chun quy nh. - 'èn chiu sáng phi có chao, có & ánh sáng chung và ánh sáng cc b, nên dùng bóng èn day tóc, b trí èn chiu sáng phi m bo úng qui nh chiu sáng. - Gia ca làm vic b trí cho ngi lao ng tp th dc n$i thông thoáng có nhiu cây xanh, bn hoa, cây cnh. - Không b trí ngi có tt khúc x làm vic n$i thiu ánh sáng. - Hàng nm phi t# chc o ánh sáng, khám mt cho ngi tip xúc ánh sáng thiu. - T# chc cho ngi lao ng hc tp hiu bit tác hi c&a ánh sáng thp.
Tác hi ca hàn in c hi - Hàn in phát ra tia la in làm nóng chy que hàn và vt liu hàn phát ra tia hng ngoi, tia cc tím và nhit cao và nhit cao (t!i 4000 0 C) sinh ra các h$i khí: CO, SO 2, NO x,... tong khói có cha ô-xít kim loi Mn, Zn, Pb, Ni, và bi si-lí. - Ngi lao ng hít hoc nut phi khói hàn có cha ô-xít kim loi, các cht c ng li ph nang ph#i gây ung th. - Các ht mn c&a khói hàn làm khô hng, nga hng d,n n khó th, tc ngc, ho có m. - Các ô-xít kim loi gây st gi là "st kim loi'. - Tip xúc lâu dài, nông cao có nguy c$ b bnh bi ph#i si-líc, bnh bi ph#i st, bnh nhi)m c man-gan, nhi)m c Ni-ken, bnh do tia bc x, nhi)m c khí CO. - Nhit cao gây say nóng. Tia la in kích thích bnh sm da ngh nghip. - Nhà xng phi thông thoáng, có h thng x lý h$i khói hàn phù hp v!i v trí làm vic c&a ngi làm vic. - Các máy hàn cách xa nhau 3-4 mét. - Ngi lao ng phi làm vic trong iu kin kín nh: Trong boong tàu, hm tàu, xà lan, téc xng, ni h$i cn s dng bình d4ng khí hoc mt n lc c. - Ngi th hàn phi eo kính hanf phòng tia bc x, eo khu trang có b lc khí, lc bi thích hp. - Th hàn c hc tp v bin pháp an toàn ngh hàn. - Không tuyn dng và b trí ngi có các bnh ph#i mn tinh, hen, các bnh mt và bnh sm da... - Hàng nm phi khám bnh ngh nghip cho ngi lao ng, chp X quang ph#i, xét nghim sinh hoá tìm c cht. - Mi nm o môi trng lao ng mt ln. Tác hi nhà kính 1 - Hiu ng nhà kính
- Mt tri là ngun bc x., bc x mt tri là bc x sóng ngn, nó xuyên qua các tng khí quyn, mái nhà kính xung mt sàn nhà, còn bc x nhit t" mt sàn nhà phn x vào v tr là bc x sóng dài, nó không có kh nng xuyên qua l!p khí CO 2, h$i n!c và tm kính trong nhà, làm cho nhit không khí trong nhà kính nóng lên. Hin tng này gi là "hiu ng nhà kính", Kt qu nghiên cu c&a bác s3 Nguy)n 'c 'ãn (1995) ti các nhà kính ph$i gch hà Ni cho thy: Nhit ngoài tri 30 0 C thì nhit trong nhà kính lên t!i 38.1+ 0.35 0 C, m c&a không khí ngoài tri 77.2+ 6,0% thì m trong nhà kính 79.5+ 8,0%, tc gió 0.72m/giây. Nh vy nhit và m trong nhà kính h$n h5n ngoài tri (P<0.05). 2 - Tác hi ngh nghip - Ngi lao ng làm vic trong nhà kính nhng ngày thi tit nóng có nhiu nguy c$ b say nóng (xem bài tác hi c&a nhit cao). - Theo s liu iu tra nghiên cu c&a bác s3 Nguy)n 'c 'ãn (1995) ti 4 c$ s sn xut gch trong nhà kính t l s ngi b say nóng phi n y t cp cu 16%. Các bnh mãn tính tng lên: Tim mch, thp kh!p, ngoài da, v.v... - Nhà kính phi làm cao, mái nhà chng diêm, xung quanh nhà phi m bo thông thoáng. - Có y & h thng qut thông gió t theo mt chiu th#i gió t" 'ông sang Tây. - Trên ng i li phi che chn b%ng vt liu cách nhit chng bc x nhit. Thc hin c các gii pháp trên s/ gim c t" 2-3 0 C, m xung t" 3-5%, tng c tc gió (tài liu nghiên cu c&a Bác s3 'ãn). - Có & n!c ung, n!c gii khát, n!c tm cho ngi lao ng. - Ngi b say nóng phi a ra ngay n$i thoáng mát, ci qun áo bo h lao ng, chm n!c á trên trán, gáy, gan bàn chân. - Cho ung & n!c chè á, chanh á, nh! pha thêm ít mui n. Tt nht cho ung ORESOL 1 gói pha 1 lít n!c. Nng a n bnh viênj gn nht. Tác hi ca ting n - T nhiên: Sm sét. - Ngun nhân to: Xe tng, ting n# c&a bom n, ng c$ phn lc, búa máy, máy p l!n, gõ r* trong boong tàu, gò kim loi, tán ri vê, ca máy, chy ng c$ cong sut l!n, lò rèn, máy cán kim loi, giao thông, qut ng c$, máy phát in, dt thoi.
2 - tác hi n sc kho - Ting n cao gây ic. n!c ta ã phát hin 812 ngi b bnh ic ngh nghip. bnh ic ngh nghip c bo him xã hi, ic ngh nghip không cha c. - Ting n cao có th tác ng n tn cùng thn kinh duy trì thng b%ng tin ình. - Ting n cao làm nhc u, bnh mn tính tng lên, kém n, thiu máu, bch cu a nhân ái toan gim. - Ting n nh hng n sinh hot cuc sng con ngi và xã hi. - ting n gây ù tai, nh hng tim mch, làm x$ cng thành mch, c$ th mt m i d) gây tai nn lao ng, tip xúc lâu có nguy c$ nh hng n tâm thn, thn kinh. - Nhà xng phi t cách xa khu dân c, vn phòng làm vic c&a c$ s, nhà xng có nhiu ca, tng che chn vt liu xp tránh cng hng. Nu sát nhà xng khác... phi che kín b%ng cht xp. - Các thit b máy móc thng xuyên tra du m4, thay bi, thay trc quay; Lý tng nht là t ng hoá trong sn xut. - Ngi lao ng phi s dng trang b bt tai, nút tai chng n thích hp. - Gim gi tip xúc, gia ca ngh* gii lao ra khu vc yên t3nh... - Hàng nm phi khám nh kì, o ic phát hin s!m bnh ic ngh nghip. - Ngi lao ng phi c hc tp v bin pháp v sinh an toàn. - Không tuyn dng ngi b t#n th$ng thính giác, bnh suy nhc thn kinh, bnh tim mch...