CẬP NHẬP TÌNH HÌNH KHÁNG KHÁNG SINH TẠI VIỆT NAM PGS. TS. Đoà Mai Phươ g Bệ h việ Bạ h Mai

Bản ghi

1 CẬP NHẬP TÌNH HÌNH KHÁNG KHÁNG SINH TẠI VIỆT NAM PGS. TS. Đoà Mai Phươ g Bệ h việ Bạ h Mai

2 Kháng kháng sinh - Vấ đề ủa Thế giới

3 Thách thứ kháng kháng sinh tại ệnh viện Vi khuẩ Gram âm: 1. Kháng β-lactam: Sinh β-lactamase ESBL/KPC/NDM-1/AmpC Extended-spectrum Enterobacteriaceae (ESBL) Carbapenem-resistant Enterobacteriaceae (CRE) 2. Đa kháng, kháng ở rộ g, toàn kháng (MDR, XDR, PDR) Multi-drug resistant Acinetobacter Multi-drug resistant Pseudomonas aeruginosa Vi khuẩ Gram dươ g: 1. Kháng beta-lactam: Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) 2. Kháng Vancomycin: Vancomycin intermediate Staphylococcus aureus (VISA)

4 Kháng kháng sinh ủa Enterobacteriaceae Kháng kháng sinh nhanh chóng và lan rộ g 1. ESBL (Extended-spectrum beta-lactamases) 2. AmpC enzymes 3. Carbapenem resistance Metallo-beta-lactamases KPC OXA Quinolone resistance

5 Enterobacteriaceae kháng Cepha3 và sinh ESBL E. coli K. pneumoniae Miề Bắ Miề Tru g Miề Na Cepha3 ESBL Miề Bắ Miề Tru g Miề Na Cepha3 ESBL Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

6 ESBL (Extended spectrum β-lactamase) ESBL là enzyme do vi khuẩ sinh ra có khả ă g kháng các KS penicillins và cephalosporins phổ ở rộ g Lớp A D Loại ESBL Vi khuẩ sinh ESBL Đặ điể loại. Phổ iế ở VK Gra TEM Enterobacteriaceae SHV Enterobacteriaceae Giố g TEM > 60%. Phổ iế ở K. pneumoniae CTX-M 1, 2 --và Toho-type Enterobacteriaceae Salmonella sp., E. coli, K. pneumoniae, C. freundii, P. mirabilis, S. marcescens PER-1 vµ 2 P. aeruginosa Hiế, tùy theo vùng VEB-1 P. aeruginosa Hiế, tùy theo vùng OXA P. aeruginosa Ít ị a.clavulanic ứ hế Tại Mỹ hàng ă có khoả g 140,000 NK do Enterobacteriaceae, trong đó NK liên quan đế hă sóc y tế do Enterobacteriaceae sinh ESBL là 26,000 ca và tử vong là 1,700 ca. Mỗi ca NK do Enterobacteriaceae sinh ESBL làm tă g $40,000 việ phí

7 Phân ố E. coli và K. pneumoniae mang gen mã hóa ESBL Gen TEM n (%) SHV n (%) E. coli (n=348) 258 (74,1) 9 (2,6) K. pneumoniae (n=116) 55 (47,4) 60 (51,7) Tỷ lệ CTX-M n (%) OXA n (%) 170 (48,9) 27 (7,8) 15 (12,9) 0 (0) PER n (%) 19 (5,5) 0 (0) Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

8 Enterobacteriaceae kháng carbapenem Tỷ lệ Enterobacteriaceae kháng carbapenem Cơ hế kháng carbapenem ủa Enterobacteriaceae Cephalosporinase + porin loss Miề Bắ 15 Miề Tru g Carbapenemase Miề Na 2.2 Phân ố E. coli và K. pneumoniae mang gen blakpc kháng carbapenem 0 E. coli K. pneumoniae Gen blakpc n (%) VK E. coli (n=39) 14 (35,9) K. pneumoniae (n=61) 10 (16,4) Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

9 Carbapenemases Classification Enzyme Most Common Bacteria Class A KPC, SME, IMI, NMC, GES Enterobacteriaceae (rare reports in P. aeruginosa) Class B (metallo-b-lactamse) IMP, VIM, GIM, SPM P. aeruginosa Enterobacteriacea Acinetobacter spp. Class D OXA Acinetobacter spp. KPC (Klebsiella pneumoniae carbapenemase) là ột loại beta-lactmases thuộ lớp A có khả ă g ly giải penicillins, cephalosporins, monobactams, carbapenems Thườ g gặp ở Enterobacteriaceae, hầu hết ở Klebsiella pneumoniae, có thể ở K. oxytoca, Citrobacter freundii, Enterobacter spp., Escherichia coli, Salmonella spp., Serratia spp., đ có báo cáo gặp ở Pseudomonas aeruginosa (Columbia) blakpc thườ g ằ trên plasmids hoặ transposon; blakpc ằ trên plasmid thườ g kháng beta-lactamases; kháng beta-lactamases họat phổ ở rộ g và kháng aminoglycoside

10 Phát hiệ Enterobacteriaceae sinh carbapenemase Vấ đề * Modified Hodge Test Một số hủ g kháng carbapenem với ồ g độ thấp Một số máy KSĐ tự độ g không phát hiệ đượ hủ g kháng carbapenem với ồ g độ thấp

11 Enterobacteriaceae kháng quinolon Miề Bắ Miề Tru g Miề Na E. coli K. pneumoniae Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

12 Kháng KS ủa A. baumannii (n=320) Miề Bắ Miề Tru g Miề Na 0 Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

13 Cơ hế kháng carbapenem ủa Acinetobacter spp. 1. Cephalosporinase + porin loss 2. Carbapenemase Phân ố A. baumannii mang gen mã hóa ESBL và sinh carbapenemase Aba Mang gen sinh carbapenemase (N= 219) Mang gen mã hóa ESBL (N=225) SHV TEM CTX-M OXA23 OXA51 OXA58 NDM-1 VIM IMP GIM n % 37,2 31,4 42,9 80,8 82,2 10,5 18,3 0,9 2,3 0,5 Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

14 Đa kháng KS ủa A. baumannii (n=320) Đị h ghĩa đa kháng kháng sinh: Đa kháng: Không hạy ả với ít hất ột KS trong ít hất là 3 nhóm KS Kháng ở rộ g: Chỉ còn hạy ả với ột hoặ hai nhóm KS Toàn kháng: Không hạy ả với tất ả các nhóm KS Kháng 2 nhóm KS Kháng 3 nhóm KS Kháng 4 nhóm KS Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

15 Kháng KS ủa P. aeruginosa (n=469) Miề Bắ Miề Tru g Miề Na 0 Piperacillin Ceftazidime Cefepime Imipenem Amikacin Ciprofloxacin Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

16 Phân ố P. aeruginosa mang gen kháng carbapenem và quinolone Mang gen kháng carbapenem Pae IMP n 67 % 46,2 Mang gen kháng quinolone VIM SPM CS gyra parc mexr , Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15 Cơ hế kháng carbapenem ủa P. aeruginosa 1. Porin loss 2. Up-regulated efflux 3. Carbapenemase

17

18 Kháng sinh điều trị trự khuẩ Gram âm đa kháng Vi khuẩ KS họ lựa chính A. baumannii COL + IMP/ MER P. aeruginosa COL + Carbapenems Trự khuẩ Gram [-] sinh carbapenemase COL + Carbapenems E. coli, K. pneumoniae hoặ IMP/ MER/ DORI Enterobacteriaceae khác sinh ESBL (Doripenem không được FDA duyệt cho viêm phổi) The Sanford Guide To Antimicrobial Therapy

19 Kháng kháng sinh ủa S. aureus (n=720) Miề Bắ Miề Tru g Miề Na MRSA CLI E CIP GM RIF LNZ VA Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

20 Cơ hế kháng kháng sinh ủa S. aureus

21 Mối liên quan giữa MRSA và MSSA mang gen và kháng methicillin meca n (%) fema n (%) femb n (%) MSSA (n=41) 1 (2,4) 40 (97,5) 40 (97,5) MRSA (n=272) 217 (79,8) 164 (60,3) 206 (76,0) Gen Loại kháng Tổ g số Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

22 Phân ố MIC vancomycin ủa S. aureus % g/ml Điểm gãy S Tất ả các hủ g S. aureus phân lập đượ đều hạy ả MIC50= 0.5 g/ml MIC90= 1.0 g/ml với vancomycin Đề tài cấp Nhà nước về kháng kháng sinh KC.10.18/11-15

23

24 Các số liệu kháng KS là ơ sở hạ hế gia tă g thuố

25 Trân trọng cám ơn