ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- CHU THỊ DUYÊN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH Hà Nội 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- CHU THỊ DUYÊN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60 34 01 02 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG VĂN BẰNG XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN PGS.TS Hoàng Văn Bằng GS.TS.Nguyễn Kế Tuấn Hà Nội 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chƣa bao giờ đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ để thực hiện luận văn này đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả Chu Thị Duyên
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của PGS. TS Hoàng Văn Bằng đã rất nhiệt tình hƣớng dẫn cho tôi trong quá trình thực hiện bản luận văn này. Tôi cũng rất biết ơn tập thể Giảng viên của trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc Gia về những kiến thức đã giảng dạy cho tôi trong chƣơng trình Thạc sĩ Quản trị kinh doanh. Tôi cũng xin cảm ơn lãnh đạo cơ quan, các nhà chuyên môn, các đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi và đóng góp ý kiến quý báu giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài này. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo, đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP Á Châu và gia đình đã tạo điều kiện, động viên, giúp đỡ cũng nhƣ những ý kiến đóng góp để tôi hoàn thành bản luận văn này. Mặc dù đã nỗ lực nghiên cứu để hoàn thiện luận văn. Tuy nhiên, Luận văn không thể tránh khỏi các thiếu sót, rất mong nhận đƣợc những đóng góp tận tình của các thầy cô và các bạn quan tâm tới đề tài. Trân trọng!
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT... i DANH MỤC BẢNG... ii DANH MỤC HÌNH... iii LỜI NÓI ĐẦU... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNGError! Bookmark not defined. 1.1 Tổng quan về tình hình nghiên cứu... Error! Bookmark not defined. 1.2. Cơ sở lý luận về hoạt động tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mạierror! Bookmark 1.2.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng... Error! Bookmark not defined. 1.2.2 Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mạierror! Bookmark not defined. 1.3 Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTMError! Bookmark not defin 1.3.1 Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng... Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng.. Error! Bookmark not defined. 1.3.3 Sự cần thiết của quản trị rủi ro tín dụngerror! Bookmark not defined. 1.3.4 Những nội dung chủ yếu của quản trị rủi ro tín dụng... Error! Bookmark not defined. 1.3.5 Một số yêu cầu trong quản trị rủi ro tín dụngerror! Bookmark not defined. 1.3.6 Những căn cứ chủ yếu để xác định mức độ rủi ro của tín dụng.. Error! Bookmark not defined. 1.3.7 Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng... Error! Bookmark not defined. 1.4 Ảnh hƣởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh Ngân hàng và nền kinh tế.... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU... Error! Bookmark not defined. 2.1. Thiết kế nghiên cứu... Error! Bookmark not defined. 2.1.1 Đề xuất quy trình nghiên cứu... Error! Bookmark not defined. 2.1.2 Quy trình nghiên cứu... Error! Bookmark not defined. 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu... Error! Bookmark not defined. 2.2.1 Phương pháp thu thập dữ liệu... Error! Bookmark not defined. 2.2.2 Phương pháp xử lý dữ liệu... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU Error! Bookmark not defined. 3.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Á ChâuError! Bookmark not defined. 3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển... Error! Bookmark not defined. 3.1.2 Cơ cấu tổ chức... Error! Bookmark not defined. 3.1.2 Tình hình hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng ACB từ năm 2012-2015... Error! Bookmark not defined. Tổng tài sản... Error! Bookmark not defined. 3.2. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng TMCP Á Châu... Error! Bookmark not defined. 3.3. Kết quả quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng TMCP Á Châu... Error! Bookmark not defined. 3.4 Đánh giá quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng TMCP Á Châu... Error! Bookmark not defined. 3.4.1 Những thành tựu đạt được... Error! Bookmark not defined. 3.4.2. Tồn tại và nguyên nhân... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 4: NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU... Error! Bookmark not defined.
4.1. Định hƣớng và mục tiêu phát triển hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Á Châu.... Error! Bookmark not defined. 4.1.1 Định hướng phát triển sản phẩm tín dụngerror! Bookmark not defined. 4.1.2 Định hướng phát triển theo đối tượng khách hàngerror! Bookmark not defined. 4.1.3 Định hướng củng cố và tăng cường quản lý tín dụng... Error! Bookmark not defined. 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu... Error! Bookmark not defined. 4.2.1. Xây dựng và hoàn thiện chính sách cho vay thích hợp... Error! Bookmark not defined. 4.2.2 Hoàn thiện về quy trình cho vay... Error! Bookmark not defined. 4.3 Các giải giải pháp nâng cao hoạt động quản trị rủi ro của Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Á Châu.... Error! Bookmark not defined. 4.3.1 Mục tiêu đề xuất giải pháp... Error! Bookmark not defined. 4.3.2 Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu... Error! Bookmark not defined. 4.4 Một số kiến nghị... Error! Bookmark not defined. 4.4.1 Những kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Á ChâuError! Bookmark not defined. 4.4.2 Những kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nướcerror! Bookmark not defined. 4.4.3 Những kiến nghị đối với Nhà nước... Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN... Error! Bookmark not defined. TÀI LIỆU THAM KHẢO... 69 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 ACB Á Châu 2 CP Cổ phẩn 3 KHCN Khách hàng cá nhân 4 Loan CSR Nhân viên hỗ trợ tín dụng 5 NHNN Ngân hàng nhà nƣơc 6 NHTM Ngân hàng thƣơng mại 7 PFC Nhân viên khách hàng cá nhân 8 RA Nhân viên quan hệ khách hàng 9 RRTD Rủi ro tín dụng 10 TMCP Thƣơng mại cổ phần 11 TSBĐ Tài sản bảo đảm 12 TTS Tổng tài sản 13 UBTD Ủy ban tín dụng i
DANH MỤC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Phân loại khỏan vay tại ACB 58 2 Bảng 3.2 Cơ cấu tín dụng giai đoạn 2012-2015 61 3 Bảng 3.3 Tình hình kiểm soát nợ quá hạn tại ACB giai đoạn 2012-2015 66 4 Bảng 3.4 Dƣ nợ cho vay phân theo nhóm nợ tại ACB 67 5 Bảng 3.5 Quỹ dự phòng rủi ro tín dụng tại ACB 68 ii
DANH MỤC HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 1.1 Phân loại rủi ro tín dụng 8 2 Hình 1.2 Nguyên nhân gây rủi ro tín dụng 10 3 Hình 2.1 Thiết kế nghiên cứu Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu 30 4 Hình 3.1 Biểu đổ số lƣợng chi nhánh và phòng go dịch qua các năm 39 5 Hình 3.2 Số lƣợng cán bộ nhân viên tại ACB từ năm 2011-2015 41 6 Hình 3.3 Sơ đồ tổ chức Ngân hàng TMCP Á Châu 43 7 Hình 3.4 Biểu đồ tổng tài sản ACB từ năm 2011-2015 44 8 Hình 3.5 Biểu đồ tổng dƣ nợ cho vay của ACB giai đoạn 2011-2015 45 9 Hình 3.6 Biểu đồ hoạt động huy động của ACB giai đoạn 2011-2015 46 10 Hình 3.7 Quy trình cấp tín dụng tại ACB 55 11 Hình 3.8 Biểu đồ cơ cấu dƣ nợ theo kỳ hạn giai đoạn 2012-2015 61 12 Hình 3.9 Biểu đồ cơ cấu theo ngành nghề kinh doanh giai đoạn 2012-2015 64 13 Hình 3.10 Biểu đồ cơ cấu theo thành phần kinh tế giai đoạn 2012-2015 65 14 Hình 3.11 Biểu đồ tỷ lệ nợ xấu của ACB từ năm 2012-2015 72 iii
LỜI NÓI ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sau một thời gian tƣơng đối dài phát triển và đạt đƣợc những thành tựu nhất định nhờ những đổi mới, Việt Nam đang bƣớc vào một thời kỳ khó khăn với các thách thức từ bên trong và cả bên ngoài. Khi nền kinh tế gặp khó khăn thì hệ thống ngân hàng cũng bộc lộ những hạn chế và yếu kém. Tốc độ tăng trƣởng tín dụng giảm sút, tính thanh khoản gặp vấn đề trong những thời điểm nhất định, tỷ lệ nợ xấu tăng cao là những vấn đề rất đáng quan tâm của hệ thống ngân hàng hiện nay. Hoạt động tín dụng hiện nay đóng vai trò quan trọng đối với các NHTM Việt Nam, nó mang lại thu nhập chính (80% thu nhập từ hoạt động tín dụng) cho các NHTM. Tuy nhiên, hoạt động tín dụng là hoạt động chứa đựng nhiều rủi ro nhất hiện nay. Vì vậy, hoàn thiện chính sách quản trị rủi ro tín dụng là góp phần giảm thiểu rủi ro tín dụng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các NHTM.. Chính vì vậy để hạn chế tối đa rủi ro trong hoạt động tín dụng đòi hỏi mỗi Ngân hàng phải có những chiến lƣợc phát triển khách hàng, chọn lọc khách hàng và kiểm soát hoạt động tín dụng ngay từ những bƣớc ban đầu. Quản trị rủi ro tín dụng phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhƣ: Năng lực kiểm soát tín dụng, nghiệp vụ thẩm định khách hàng, kiểm soát mục đích sử dụng vốn, năng lực thẩm định đánh giả khách hàng của nhân viên tín dụng.vì vậy việc phân tích đánh giá một cách toàn diện, sâu sắc hoạt động quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng TM và tìm ra giải pháp nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng là vấn đề cấp thiết. Việc chọn đề tài Quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Á Châu với mục đích đánh giá đúng những khó khăn, thách thức mà Ngân hàng Á Châu đang gặp phải, phân tích một cách toàn diện về hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng của ACB để tìm ra những mặt hạn chế cùng với các nguyên nhân và từ đó đề xuất những giải pháp, kiến nghị có tính khả thi nhằm nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng của ACB trong thời gian tới, góp phần đẩy mạnh sự phát triển hoạt động tín dụng trong điều kiện hội nhập. Câu hỏi nghiên cứu 1
- Mục tiêu nghiên cứu luận văn nhằm trả lời cho 3 câu hỏi nhƣ sau: + Rủi ro tín dụng nguyên nhân là do đâu? Những nhân tố nào ảnh hƣờng đến việc gây ra những rủi ro => nợ xấu trong hoạt động cấp tín dụng tại ACB? + Những khó khăn của Ngân hàng TMCP Á Châu trong hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng là gì? + Những giải pháp gì để kiểm soát rủi ro tốt hơn trong việc cho vay tại Ngân hàng TMCP Á Châu. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích: Việc nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích sau: Hệ thống lại một số vấn đề cơ bản về hoạt động của ngân hàng thƣơng mại và cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng trong giai đoạn hội nhập quốc tế. Phân tích tình hình hoạt động kinh doanh và hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu, từ đó đƣa ra những mặt tích cực cũng nhƣ những mặt hạn chế của công tác quản trị này. Đề xuất một số giải pháp quản trị rủi ro tín dụng có thể áp dụng trong thực tiễn để nâng cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro tại ngân hàng Á Châu. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa lý luận về hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu. - Phân tích đánh giá thực trạng hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu - Đề xuất phƣơng hƣớng nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu Phạm vi nghiên cứu. 2
- Giới hạn về mặt không gian: Nghiên cứu về hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu. - Giới hạn về mặt thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu về hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu từ năm 2012-2015 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn phát triển đến năm 2020. - Nội dung: Nghiên cứu hoạt động quản trị rủi ro và những mặt còn hạn chế trong việc kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu. 4. Đóng góp khoa học của luận văn Trên cơ sở kế thừa và phát triển các công trình nghiên cứu trƣớc đây, luận văn tiếp tục nghiên cứu về hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu với những đóng góp, ý kiến sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thƣơng mại - Tìm hiểu, phân tích và đánh giá những thành công, hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Á Châu. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện việc quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu. 5. Kết cấu của luận văn. Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục các chữ viết, danh mục bảng, biểu đồ, tài liệu tham khảo, dự kiến luận văn sẽ kết cấu thành 4 chƣơng. Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận của quản trị rủi ro tín dụng Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu và thiết kế nghiên cứu Chƣơng 3: Đánh giá thực trạng về quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu Chƣơng 4: Đề xuất giải pháp tăng cƣờng hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Á Châu. 3
68
TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Hồ Diệu, 2003. Tín dụng ngân hàng. Hà Nội: NXB Thống kê. 2. Trần Huy Hoàng, 2003. Quản trị ngân hàng thương mại. Hà Nội: NXB Thống kê. 3. Nguyễn Văn Kiều, 2009. Nghiêp vụ ngân hàng thương mại. Hà Nội: NXB Thống kê. 4. Ngân hàng TMCP Á Châu, 2013-2015. Báo cáo thường niên. Hà Nội. 5. Ngân hàng TMCP Á Châu, 2013. Giáo trình thẩm định khách hàng. Hà Nội. 6. Nguyễn Văn Quang, 2013. Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng BIDV giai đoạn 2009-2012. Luận văn Thạc sỹ. Đại học kinh tế. 7. Lê Văn Tề và Nguyễn Thị Xuân Liễu, 2003. Quản trị ngân hàng thương mại. Hà Nội: NXB Thống kê. Tiếng Anh 8. Acerbi, Nordio, Sirtori, 2001. Exprected Shortfall as Tool for Finacial Risk Management. AbaxBank-Working Paper. Website: 9. http://tapchitaichinh.vn 10. http://www.acb.com.vn 69