Series OSR/C H$moS> Z. 2/1 Code No. amob Z. Roll No. {hýxr (Ho$pÝÐH$) HINDI (Core) narjmwu H$moS >H$mo CÎma-nwpñVH$m Ho$ _wi-n ð >na Adí` {bio & H $n`m Om±M H$a b {H$ Bg àíz-nì _o _w{ðv n ð> 8 h & àíz-nì _ Xm{hZo hmw H$s Amoa {XE JE H$moS >Zå~a H$mo N>mÌ CÎma-nwpñVH$m Ho$ _wi-n ð> na {bi & H $n`m Om±M H$a b {H$ Bg àíz-nì _ >14 àíz h & H $n`m àíz H$m CÎma {bizm ewê$ H$aZo go nhbo, àíz H$m H«$_m H$ Adí` {bi & Bg àíz-nì H$mo n T>Zo Ho$ {be 15 {_ZQ >H$m g_` {X`m J`m h & àíz-nì H$m {dvau nydm _ 10.15 ~Oo {H$`m OmEJm & 10.15 ~Oo go 10.30 ~Oo VH$ N>mÌ Ho$db àíz-nì H$mo n T> Jo Am a Bg Ad{Y Ho$ Xm amz do CÎma-nwpñVH$m na H$moB CÎma Zht {bi Jo & {ZYm [av g_` : 3 KÊQ>o A{YH$V_ A H$ : 100 Time allowed : 3 hours Maximum Marks : 100 IÊS>> H$ 1. {ZåZ{b{IV H$mì`m e H$mo n T>H$a nyn>o JE àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 1 5=5 Vmo S> Xmo _Z! Ah_² Vmo S> Xmo & _V {eia na AHo$bo ahmo, _wº$ _ XmZ _ ^r ~hmo, A Y ju _ ^r br hmo AJa X ^ H$s ha µh$g_ Vmo S> Xmo! {µoýxjr ~±Y JB Prb-gr, EH$ ~r_ma µh$ýxrb-gr, AmX_r Ho$ {hvm Ho$ {be {ZX `r g~ {Z`_ Vmo S> Xmo! 2/1 1 P.T.O.
loð>v_ g {ï> H$s go Zm, ì`w Cg ß`ma H$s do Zm, ñdñw g emoyzm Ho$ {be ê${ T>`m H$s ag_ Vmo S> Xmo! ñdßz dh Omo {H$ n Xb Mbo, Yyb ObVr hþb _wi _bo, {gµ\ $ aoe_ Zht {µoýxjr BÝÐYZwfr dh_ Vmo S> Xmo! (H$) H${d Ah_² H$mo Vmo S>Zo Ho$ {be Š`m H$h ahm h? (I) H${d H$s Ñ{ï> _ {Z`_m H$s {ZX `Vm H$m Š`m H$maU h? (J) Ame` ñnï> H$s{OE : ñdñw g emoyzm Ho$ {be ê${ T>`m H$s ag_ Vmo S> Xmo (K) H${d Zo H $go ñdßzm Am a Yyb H$mo loð> _mzm h Am a Š`m? (L>) H${dVm _ BÝÐYZwfr dh_ {H$Ýh H$hm J`m h Am a Š`m? 2. {ZåZ{b{IV JÚm e H$mo n T>H$a nyn>o JE àízm Ho$ CÎma Xr{OE : ñdu {dzï> hmo OmVm h Am a OÝ_ XoVm h ñdu -^ñ_ H$mo, {OgH$m _hîd ñdu go A{YH$ hmovm h & `hr ~mv {Zambm Or Ho$ {df` _ ^r H$hr Om gh$vr h Omo ñd` {_Q>H$a ^r {hýxr gm{hë` H$mo {eia VH$ bo OmZo Ho$ {be à`ëzerb aho & OrdZH$mb _ CÝh g_w{mv `e Z àmá hmo gh$m, `Ú{n dh CgHo$ {be H$^r bmbm{`v Zht aho & nj-nj na CÝh g Kfm] H$m gm_zm H$aZm n S>m, {H$ÝVw AZdaV g Kf ^r CZH$s H$mì`-J{V H$mo AdéÕ Z H$a gh$m & H$mì`-_ Xm{H$Zr A V g_` VH$ AJ«ga hmovr ahr, _ X ^bo hr hmo JB hmo, éh$s Zht & gm{hpë`h$ joì Ho$ A{V[aº$ OrdZ Ho$ AÝ` joìm _ ^r CÝh H$_ g Kfm] go Zht OyPZm n S>m & àh$meh$ H$s VWmH${WV CXmaVm, {_Ìm Ho$ ì`dhma Ed CZH$s _wº$hñvvm Zo H$^r ^r CZHo$ nmg Ðì` H$mo ñwmz Z nmzo {X`m & AWm ^md Ho$ H$maU do nëzr Am a g VmZ Ho$ à{v ^r AnZm H$Îm ì` nyam Z H$a gho$ & g VmZ Ho$ gwi Ho$ {be CÝhm Zo AnZo gånyu OrdZ H$mo XþI_` ~Zm S>mbm & Xÿgam {ddmh-~ýyz ñdrh$ma Zht {H$`m & {~abo hr {nvm AnZr g VmZ Ho$ {be Eogm Ë`mJ H$a nmvo h & {Zambm Or Ohm± gm{hë` _ nwamzr ê${ T>`m Am a ~ YZm H$mo Z _mzh$a, Zd J{V, Zd b`, Vmb, N>ÝX na µomoa XoVo aho, dht g_mo Ho$ ^«m_h$ T>H$mogbo 2/1 2
CZHo$ H«$mpÝVH$mar _Z H$mo Z ^me, CÝhm Zo CZH$mo ^r AñdrH$ma H$a {X`m & {Zambm _hmz² Wo & Bg àh$ma Ho$ ì`{º$ {H$gr ñwmz, Om{V gåàxm`-{deof Ho$ Zht hþam H$aVo, dh {díd H$s {d^y{v hþam H$aVo h & (H$) {Zambm H$m Z Wo? CZH$s VwbZm ñdu -^ñ_ go Š`m H$s JB h? 2 (I) H$mì`-_ Xm{H$Zr go Š`m VmËn` h? dh _ X Š`m n S> JB? 2 (J) {Zambm Ho$ OrdZ _ YZm^md Ho$ Š`m H$maU Wo? Bggo CZHo$ nm[adm[ah$ OrdZ na Š`m à^md n S>m? 2 (K) g VmZ Ho$ {hv Ho$ {be CZH$m {dabm Ë`mJ Š`m Wm? 1 (L>) gm{hpë`h$ joì _ {Zambm {H$Z ~mvm na ~b XoVo aho? 2 (M) H $go H$hm Om gh$vm h {H$ {Zambm _hmz² Wo? 2 (N>) boih$ Zo CÝh {díd H$s {d^y{v Š`m H$hm h? 1 (O) JÚm e H$m Cn`wº$ erf H$ Xr{OE & 1 (P) CngJ Am a àë`` AbJ H$s{OE : 1 g_w{mv, _hîd (Äm) g VmZ Ho$ gwi Ho$ {be CÝhm Zo AnZo gånyu OrdZ H$mo XþI_` ~Zm S>mbm & {_l dmš` _ ~X{bE & 1 IÊS> I 3. {ZåZ{b{IV {df`m _ go {H$gr EH$ {df` na {Z~ Y {b{ie : 5 (H$) VZmdm go ^am ehar OrdZ (I) AmO H$s ~MV, H$b H$m gwi (J) H$mbo YZ H$s g_ñ`m (K) g Mma-H«$mpÝV 4. ImÚ nxmwm] _ {_bmdq> H$s g_ñ`m na {MÝVm ì`º$ H$aVo hþe {H$gr à{v{ð>v g_mmma-nì Ho$ g nmxh$ H$mo nì {b{ie & 5 AmnHo$ ZJa _ `mvm`mv Ho$ {Z`_m Ho$ Cëb KZ Ho$ H$maU {ZaÝVa OmZbodm XþK Q>ZmE± KQ> ahr h & ZJa Ho$ nw{bg-ayrjh$, Q > {\$H$ H$mo nì {bih$a g_ñ`m Ho$ {ZXmZ Ho$ {be AZwamoY H$s{OE & 2/1 3 P.T.O.
5. (H$) {ZåZ{b{IV Ho$ g jon _ CÎma Xr{OE : 1 5=5 (i) _w{ðv _mü`_m H$s Xmo {deofvme± {b{ie & (ii) ao{s>`mo-g_mmma H$s g amzm-e br Š`m h? (iii) S >mb E H$a {H$go H$hVo h? (iv) B Q>aZoQ>-nÌH$m[aVm H$s bmoh${à`vm Ho$ Xmo H$maU {b{ie & (v) \«$sbm ga nìh$ma {H$go H$hm OmVm h? (I) g_mo _ AÝY{dídmgm H$m \ $bvm Omb `wdh$m _ Zem moar H$s ~ T>Vr àd {Îm {df` na EH$ AmboI {b{ie & 5 6. nvzerb amozr{v _h±jr hmovr ñdmñï` godme± {df` na EH$ µ\$sma H$m AmboI {b{ie & 5 IÊS> J 7. {ZåZ{b{IV núm e H$mo n T>H$a nyn>o JE àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 2 4=8 Am{ ah$ma dhr hþam {OgH$m _wpo S>a Wm µomoa µo~axñvr go ~mv H$s My S>r _a JB Am a dh ^mfm _ ~oh$ma Ky_Zo bjr & hmah$a _ Zo Cgo H$sb H$s Vah Cgr OJh R>moH$ {X`m D$na go R>rH$-R>mH$ na A Xa go Z Vmo Cg_ H$gmd Wm Z VmµH$V! ~mv Zo, Omo EH$ eamavr ~ƒo H$s Vah _wpgo Iob ahr Wr, 2/1 4
_wpo ngrzm nm N>Vo XoIH$a nyn>m Š`m Vw_Zo ^mfm H$mo ghÿ{b`v go ~avzm H$^r Zht grim? (H$) ~mv H$s My S>r _a OmZo H$m Š`m AW h? My S>r _a OmZo H$m Š`m n[aum_ hþam? (I) ~mv Ho$ H$gmd Am a VmµH$V go H${d H$mo Š`m A{^àoV h? ~mv H$s `o XmoZm {deofvme± H $go à^mdhrz hmo JBª? (J) H${d Zo ~mv H$mo eamavr ~ƒm Š`m H$hm h? dh ~ƒm H${d Ho$ gmw H $gm ì`dhma H$a ahm h Am a Š`m? (K) ^mfm H$mo ghÿ{b`v go ~avzo H$m Ame` ñnï> H$s{OE & {µoýxjr _ Omo Hw$N> h, Omo ^r h ghf ñdrh$mam h ; Bg{bE {H$ Omo Hw$N> ^r _oam h dh Vwåh ß`mam h & Ja~rbr µjar~r `h, `o J ^ra AZw^d g~ `h {dmma-d ^d g~ Ñ T>Vm `h, ^rva H$s g[avm `h A{^Zd g~ _m {bh$ h, _m {bh$ h Bg{bE {H$ nb-nb _ Omo Hw$N> ^r OmJ«V h, AnbH$ h g doxz Vwåhmam h!! (H$) ghf ñdrh$mam h Ho$ ê$n _ H${d Zo {H$Z ^mdm H$mo wer- wer A JrH$ma {H$`m h Am a Š`m? (I) Vwåh Ho$ ê$n _ H${d H$m g ~moü` H$m Z h? Amn Eogm Š`m _mzvo h? (J) {Q>ßnUr H$s{OE : (i) Ja~rbr µjar~r (ii) ^rva H$s g[avm (K) g doxz Vwåhmam h g doxz go H${d H$m Š`m A{^àm` h? Bg g doxz Ho$ ñdê$n H$mo ñnï> H$s{OE & 2/1 5 P.T.O.
8. {ZåZ{b{IV H$mì`m e H$mo n T>H$a nyn>o JE àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 2 3=6 D±$Mo-ZrMo H$a_, Ya_-AYa_ H$[a, noq> hr H$mo nmv, ~omv ~oq>m-~oq>h$s & Vwbgr ~wpmb EH$ am_ KZñ`m_ hr V, Am{J ~ S>dm{JV ~ S>r h Am{J noq>h$s && (H$) am_ KZñ`m_ H$m Ab H$ma-gm ÝX` ñnï> H$s{OE & (I) H$mì`m e Ho$ ^m{fh$ gm ÝX` na {Q>ßnUr H$s{OE & (J) H$mì`m e Ho$ AmYma na Vwbgr`wJrZ gm_m{oh$ `WmW na {dmma H$s{OE & ajm~ YZ H$s gw~h ag H$s nwvbr N>m`r h KQ>m JJZ H$s hbh$s-hbh$s {~Obr H$s Vah M_H$ aho h bàn>o ^mb Ho$ h ~m±yvr M_H$Vr amir & (H$) H$mì`m e Ho$ N>ÝX na {Q>ßnUr H$s{OE & (I) H${dVm Ho$ ^m{fh$ d {eîq²>` H$mo ñnï> H$s{OE & (J) ag H$s nwvbr Ho$ ^mdjv gm ÝX` H$mo CX²Km{Q>V H$s{OE & 9. {ZåZ{b{IV _ go {H$Ýht Xmo àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 3+3=6 (H$) H $go `h H$hm Om gh$vm h {H$ Cfm H${dVm Jm±d H$s gw~h Ho$ OrdÝV n[adoe H$m EH$ g\$b {MÌ h & (I) ~mxb amj H${dVm _ {H$gmZ-_µOXÿa H$s AmH$m jme± ~mxb H$mo Zd-{Z_m U Ho$ amj Ho$ ê$n _ nwh$ma ahr h CXmhaUm Ho$ AmYma na àñvwv H$WZ H$s nw{ï> H$s{OE & (J) AmË_-n[aM` H${dVm Xþ{Z`m Ho$ gmw H${d Ho$ àr{vh$bhnah$ gå~ýym H$m n[am` H$amZo dmbr H${dVm h gmoxmhau ñnï> H$s{OE & 2/1 6
10. {ZåZ{b{IV JÚm e na AmYm[aV àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 2 4=8 EH$-EH$ ~ma _wpo _mby_ hmovm h {H$ `h {earf EH$ AX²^wV AdYyV h & XþI hmo `m gwi, dh hma Zht _mzvm & Z D$Ymo H$m bozm, Z _mymo H$m XoZm & O~ YaVr Am a Amg_mZ ObVo ahvo h, V~ ^r `h hµoav Z OmZo H$hm± go AnZm ag ItMVo ahvo h & _m µo _ AmR>m `m ñv ahvo h & EH$ dzñn{vemñìr Zo _wpo ~Vm`m h {H$ `h Cg lour H$m no S> h Omo dm`w_ S>b go AnZm ag ItMVm h & µoê$a ItMVm hmojm & Zht Vmo ^` H$a by Ho$ g_` BVZm H$mo_b V VwOmb Am a Eogo gwhw$_ma Ho$ga H$mo H $go CJm gh$vm Wm? (H$) {earf H$mo EH$ AX²^wV AdYyV Š`m H$hm J`m h? (I) Z D$Ymo H$m bozm, Z _mymo H$m XoZm CXmhaU Ho$ AmYma na Ame` ñnï> H$s{OE & (J) {earf H$s H$m Z-gr {deofvm _mzd H$mo OrdZ-ag J«hU H$aZo H$s àoaum XoVr h? (K) ^` H$a by H$mo_b V VwOmb gwhw$_ma Ho$ga H$WZ _mzd-ordz Ho$ g X^ _ {H$Z AWm] Ho$ ì` OH$ h? Cg ~b H$mo Zm_ Omo Xmo; na dh {ZíM` Cg Vb H$s dñvw Zht h Ohm± na g gmar d ^d \$bvm-\y$bvm h & dh Hw$N> Ana Om{V H$m VÎd h & bmoj pñn[amwab H$hVo h ; AmpË_H$, Ym{_ H$, Z {VH$ H$hVo h & _wp_ `mo½`vm Zht {H$ _ CZ eãxm _ AÝVa XoIy± Am a à{vnmxz H$ê$± & _wpo eãx go gamoh$ma Zht & _ {dûmz² Zht hÿ± {H$ eãxm na AQ>Hy±$ & bo{h$z BVZm Vmo h {H$ Ohm± V îum h, ~Q>moa aizo H$s ñn hm h, dhm± Cg ~b H$m ~ro Zht h & ~pëh$ `{X Cg ~b H$mo gƒm ~b _mzh$a ~mv H$s OmE Vmo H$hZm hmojm {H$ g M` H$s V îum Am a d ^d H$s Mmh _ ì`{º$ H$s {Z~ bvm hr à_m{uv hmovr h & {Z~ b hr YZ H$s Amoa PwH$Vm h & dh A~bVm h & dh _Zwî` na YZ H$s Am a MoVZ na O S> H$s {do` h & (H$) boih$ {H$g ~b H$s ~mv H$a ahm h? Cg ~b H$s Š`m {deofvm h? (I) V îum Am a ñn hm eãxm H$m A{^àm` ñnï> H$aVo hþe ~VmBE {H$ BZH$s pñw{v _ Cg ~b H$m A^md Š`m hmovm h? (J) boih$ g M` H$s V îum Am a d ^d H$s Mmh H$mo {Z~ bvm Š`m H$hVm h? (K) Ame` ñnï> H$s{OE : {Z~ b hr YZ H$s Amoa PwH$Vm h & 2/1 7 P.T.O.
11. {ZåZ{b{IV _ go {H$Ýht Mma àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 3 4=12 (H$) ^{º$Z godm-y_ _ hzw_mz Or go ñnõm H$aZo dmbr EH$ _{hbm h & gmoxmhau {Q>ßnUr H$s{OE & (I) ~mµoma H$m OmXÿ M T>Zo Am a CVaZo na _Zwî` na Š`m-Š`m à^md n S>Vm h? (J) H$mbo _okm nmzr Xo H$s OrOr AnZo bmoh$ àm{bv {dídmg H$mo {H$g Vah ghr R>hamVr h? (K) nhbdmz H$m T>mobH$ ~OmZm EH$ bmoh$-h$bm h Am a nhbdmz EH$ bmoh$ H$bmH$ma boih$ Zo H$hmZr _ BZH$s Cn`mo{JVm H$mo {H$g àh$ma {gõ {H$`m h? (L>) OrdZ H$s OÔmoOhX Zo Mmbu Ho$ ì`{º$ëd H$mo H $go g nþ ~Zm`m? 12. {ZåZ{b{IV _ go {H$Ýht Xmo àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 3+3=6 (H$) OyP H$hmZr Ho$ H$WmZm`H$ Ho$ _Z _ H${dVmAm Ho$ à{v é{m {H$gZo OJmB Am a H $go? (I) _wazomo-x S>mo _ g~go D±$Mo M~yVao na ~Zo ~m Õ ñvyn Ho$ _hîd H$mo AnZo eãxm _ ñnï> H$s{OE & (J) EoZ Ho$ AnZo n S>mogr {_ñq>a S>gob Ho$ ~mao _ Š`m {dmma Wo? {b{ie & 13. {ZåZ{b{IV _ go {H$Ýht Xmo àízm Ho$ CÎma Xr{OE : 2+2=4 (H$) `emoya ~m~y Ho$ ì`{º$ëd H$mo {Xem XoZo _ {H$eZXm Ho$ `mojxmz na àh$me S>m{bE & (I) `emoya ~m~y H$mo AnZo ~oq>m H$s arxr hþb ha ZB MrµO ~oµoê$av bjvr h {H$ÝVw do AÝXa go àgþ ^r hmovo h Eogm Š`m? ñnï> H$s{OE & (J) H $go H$hm Om gh$vm h {H$ _waz-omo-x S>mo H$s gä`vm _ AmS>å~a Zht Wm? CXmhaU ^r Xr{OE & 14. S>m`ar Ho$ nþo Ho$ nmr>-n[am` _ H$hm J`m h, H$B ~ma mg BbmµH$m Ho$ _Zwî`m, Om{V Am a g ñh ${V H$m Zm_mo{ZemZ {_Q>m XoVm h `wõ & Bg H$WZ Ho$ AmbmoH$ _ CZ OrdZ-_yë`m Am a n[apñw{v`m H$s MMm H$s{OE {OÝh {ÛVr` {díd `wõ H$s \$mgrdmxr VmµH$Vm Zo Vhg-Zhg H$a {X`m Wm & 5 OyP H$hmZr Ho$ H$WmZm`H$ H$mo AnZr n T>mB Omar aizo Ho$ {be ^r g Kf H$aZm n S>m Wm & AmO {ejm H$m A{YH$ma H$mZyZ ~Z OmZo go Eogr pñw{v`m go H $go {ZnQ>m Om gh$vm h? OrdZ-_yë`m Ho$ g X^ _ ñnï> H$s{OE & 2/1 8