Dành cho Ban T Ch c S th t : Ngày nh n: I. Chi ti t án NGÀY SÁNG T O VI T NAM 21 BI N I KHÍ H U M u n d thi 1. Tên án: H ng d n c ng ng ng i dân t c H Mông k thu t canh tác Nông Lâm k t h p b n v ng trên t d c hi u qu. 2. a i m th c hi n d án: xã Cò M, huy n Thu n Châu, t nh S n La. 3. a ch c quan, t ch c, tác gi th c hi n án - Tên c quan: Trung tâm Nghiên c u khoa h c và Chuy n giao công ngh, Tr ng i h c Tây B c. a ch : Ti u khu 9 Th tr n - Huy n Thu n Châu - T nh S n La Thông tin v s i n tho i, Fax và Email - Phone: 223 848 474 - Fax: 223 847 375 Email: a ch : Ti u khu 9 Th tr n - Huy n Thu n Châu - T nh S n La Thông tin v s i n tho i, Fax và Email - Phone: 223 848 474 - Fax: 223 847 375 - Email: khcntaybac@gmail.com Ng i ch u trách nhi m chính v án: - V Phong Lâm Gi ng viên, cán b nghiên c u Trung tâm Nghiên c u khoa h c và Chuy n giao công ngh, Tr ng i h c Tây B c. Ngày sinh: 2/2/1985 Email: phonglamdhtaybac@gmail.com 1
i n tho i c nh: 223848849 i n tho i di ng: 91557327 4. C quan th c hi n: Trung tâm Nghiên c u khoa h c và chuy n giao công ngh, Tr ng i h c Tây B c v i i ng 41 cán b (V i 1Ti n s, 3 NCS, 15 th c s và 22 k s ), h u h t u là các gi ng viên Khoa Nông Lâm, Qu n lý tài nguyên r ng và Môi tr ng, tr ng i h c Tây b c. M t trong nh ng nhi m v tr ng tâm c a Trung tâm là chuy n giao, t p hu n các ti n b khoa h c k thu t n v i các c ng ng a ph ng. Trung tâm n m t i khu v c Tây B c n i sinh s ng c a các c ng ng dân t c thi u s mi n núi nên m t trong nh ng th m nh c a trung tâm chính là các ho t ng phát tri n c ng ng nông thôn. V i h n 6 n m kinh nghi m, m t s các tài, d án tiêu bi u mà chúng tôi ã óng góp cho c ng ng nh : Phát triên các lo i rau b n a cho ng i dân mi n núi t nh S n La; B o t n và phát tri n bài thu c t m cho ph n sau khi sinh cho Xã Chi ng Bôm, huy n Thu n Châu; Xây d ng mô hình b p ti t ki t n ng l ng cho ng i dân mi n núi huy n Thu n châu; Nâng cao n ng l c và t ng c ng s tham gia xây d ng v n hoá ch ng tham nh ng trong c ng ng; Nghiên c u ng d ng 5. Tài kho n ngân hàng c a c quan th c hi n án - Tên tài kho n: Trung tâm Nghiên c u khoa h c và Chuy n giao công ngh Tr ng i h c Tây B c - Tên ch tài kho n: oàn c Lân - S tài kho n (ti n ng Vi t nam) : 7962128 - Swift code: IKO796 - Tên ngân hàng: Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn chi nhánh huy n Thu n Châu - a ch c a ngân hàng: Ti u Khu 16 - Th Tr n Thu n Châu - Huy n Thu n Châu - T nh S n La 6. N i dung án 2
i u ki n kinh t xã h i c a c ng ng: Xã Cò M n m huy n Thu n Châu, t nh S n La, là m t xã thu c di n c bi t khó kh n c a Chính ph. V i di n tích 67,5 ha, dân s 438 nhân kh u, có 2 dân t c sinh s ng là H mông và Thái (trong ó : H mông chi m 9%, Thái chi m 1%). T p quán canh tác c v n t n t i ây, canh tác l c h u, ch y u qu ng canh, ch a thâm canh, ch a s d ng phân bón, thu c tr sâu nâng cao n ng su t cây tr ng. K thu t ch c l b h t, ho c là cu c h b h t cho cây tr ng phát tri n t nhiên d a vào phì s n có c a t, ã lãng phí nhi u s c lao ng mà n ng su t em l i không cao, c ng ng không làm ch mùa v gieo tr ng, s n xu t b p bênh thi u n nh. Canh tác chính là n ng, r y, ru ng lúa n c di n tích r t nh không áng k. Thu nh p l ng th c bình quân trên u ng i 16 kg/n m, ch n nuôi quy mô gia ình, mang tính ch t t cung, t c p. Có n trên 7% s h thi u ói 4 6 tháng trong n m. Cu c s ng c a c ng ng r t khó kh n, thi u th n, d n n tình tr ng ch t phá r ng và t n ng làm r y r t ph bi n i v i ng bào dân t c n i ây c ng nh các n i khác mi n núi Tây B c i u này ã nh h ng r t l n n môi tr ng c ng nh là gây ra tình tr ng l quét và s t l t mi n núi và l l t mi n xuôi gây t n th t r t l n v c a c i v t ch t c ng nh con ng i n c ta. Di n tích r ng n c ta gi m r t nhi u các t nh mi n núi mà tình tr ng tr ng Ngô c a ng i dân canh tác theo ki u c o tr c u cây ngô leo lên t n nh i ã gây nên tình tr ng ph n l n các di n tích i núi ch canh tác c 4-5 n m làkhông th tr ng ngô c n a gây thi t h i l n v môi tr ng và kinh t. Do v y v n c p thi t hi n nay t ra là ph i thi t k h ng s n xu t nông lâm nghi p trên t d c v a m b o c an ninh l ng th c, mang l i hi u qu kinh t v a m b o ph xanh t tr ng i núi tr c h n ch bi n i khí h u ang là v n c p thi t hi n nay. 3
M c tiêu : Giúp c ng ng dân t c H Mông n m c k thu t canh tác b n v ng trên t d c góp ph n cung c p l ng th c, th c ph m a d ng nâng cao i s ng c a ng i dân, xóa ói gi m nghèo, gi m r i ro trong s n xu t và t ng m c an toàn l ng th c. H n ch c tình tr ng ch t phá r ng t n ng làm rãy theo ki u truy n th ng ch tr ng m t lo i cây l ng th c trên d c cao (tr ng cây l ng th c trên nh i), b o v môi tr ng, b o v t ch ng xói mòn r a trôi gây thoái hóa t ai d n n s t l t, l quét mi n núi, m a l n n c v mi n xuôi gây l l t mi n xuôi nh h ng n môi tr ng và n n kinh t chung c a c t n c. T o công n vi c làm cho ng i dân khi a mô hình canh tác b n v ng trên t d c vào. H n ch c các t n n xã h i và góp ph n giúp c ng ng ngày m t phát tri n h n góp ph n nâng cao i s ng c a ng i dân thông qua mô hình nông lâm k t h p. a di n tích t hi n nay b thoái hóa b c màu ang ch a c s d ng vào s d ng m t cách b n v ng mang l i hi u qu v môi tr ng và hi u qu cao v kinh t. T ng di n tích ph xanh t tr ng i núi tr c c a a ph ng nói riêng và c a c n c nói chung làm gi m hi u ng nhà kính. a d ng hóa các lo i hình s n ph m c s n ph m nông nghi p và s n ph m lâm nghi p: m t ong, g, qu t i, l ng th c nh ngô, lúa, u, rau hoa. Nâng cao ý th c b o v t b o v môi tr ng c a ng i dân. B o t n tài nguyên t, tài nguyên n c và a d ng sinh h c Mang l i l i ích mà ng i dân th y c ngay tr c m t và c l i ích lâu dài mà ng i dân th y c thông qua mô hình. Tính sáng t o c a án: em l i hi u qu v môi tr ng, t ng di n tích ph xanh t tr ng i núi tr c h n ch nh ng v n h n hán, l l t x y ra án có th giúp tr c ti p k thu t canh tác trên t d c cho ng i dân có hi u qu cao h ng 4
d n k thu t tr c ti p cho ng i dân t i chính n ng i c a h, án c a tôi không a ti n tr c ti p cho ng i dân nh các d án khác mà h ng d n k thu t tr c ti p và cung c p cây gi ng, và các v t t khác cho ng i dân. i t ng c h ng l i ây l i chính là c ng ng dân t c thi u s H Mông h vùng kinh t c bi t khó kh n ít c ti p c n v i thông tin khoa h c k thu t, và ít bi t n các ki n th c m i trong s n xu t nông nghi p cho nên m c ích c a chúng tôi là giúp h em l i thu nh p hi u qu kinh t cao v a em l i hi u qu v môi tr ng D án mang l i l i ích cho c ng ng dân t c thi u s v nhi u m t: kinh t, môi tr ng, t o công n vi c làm cho ng i dân. Các k t qu c th và các tác ng tr c ti p: S ng i c h ng l i tr c ti p: c ng ng dân t c thi u s H Mông t i xã Cò M huy n Thu n Châu t nh S n La S ng i c h ng l i gián ti p: các c ng ng dân t c khác trong xã và các a bàn khác trong toàn khu v c mi n núi Tây B c ánh giá k t qu : chúng tôi s ánh giá k t qu c a d án b ng cách ph ng v n ý ki n c a ng i dân tr c khi d án tri n khai và sau khi d án hoàn thành và có bài test u vào và test u ra c a d án. Tính b n v ng v m t t ch c và tài chính: trung tâm chúng tôi ã t ng tham gia th c hi n r t nhi u d án nên chúng tôi u có kinh nghi m qu n lý d án. Khi tri n khai d án có c i m là trình dân trí c a ng i dân n i ây th p 1 s ng i dân ây không bi t ch nên trong quá trình th c hi n d án s g p 1 s khó kh n nh ng v i kinh nghi m công tác và s ng cùng ng i dân ây ã lâu nên chúng tôi r t hi u phong t c t p quán c a ng i dân n i ây vì v y chúng tôi s c g ng t c hi u qu cao nh t. sau khi d án hoàn thành tôi s ti n hành ph bi n d án này và phát tri n d án này t i nh ng vùng dân c khác trên khu v c Tây B c. Kh n ng nhân r ng: d án này phù h p v i i u ki n và nhu c u th c t c a a ph ng, qua lý thuy t c ng nh qua th c t thì mô hình này có hi u qu 5
cao v nhi u m t: môi tr ng, kinh t, a d ng sinh h c, b o v ngu n gen cây tr ng b n a cao h n mô hình ng i dân ang canh tác theo ki u truy n th ng nên d án có th nhân r ng trong a bàn xã c ng nh các a bàn khác lân c n c a huy n Thu n châu nói riêng và vùng Tây B c nói chung, c ng gi ng nh ng i dân xã Cò M các a ph ng khác c a các t nh mi n núi phía b c n i có a hình ch y u là i núi d c cao và t p quán canh tác c a các dân t c n i ây có c i m gi ng nhau nên di n tích t tr ng i núi tr c ngày m t t ng nên v n tr ng cây theo mô hình nông lâm k t h p b n v ng ngày càng tr nên c p thi t.v y nên khi án này thành công s c nhân r ng sang các a ph ng khác có i u ki n t nhiên t ng ng. Tính kh thi: ý t ng d th c hi n, k thu t n gi n phù h p v i nhu c u và i u ki n c a a ph ng, phù h p v i tình hình th c t c a a ph ng. án c xây d ng xu t phát t nhu c u th c t c a c ng ng a ph ng c ng nh tâm t nguy n v ng c a toàn xã h i và s c th c hi n theo h ng ti p c n có s tham gia, chính vì v y tính kh thi c a án là r t cao. Các chi ti t khác mu n trình bày thêm t ch c hi u thêm v án: Tính khác bi t c a d án v i các d án ã th c hi n: D án mang l i l i ích cho c ng ng dân t c thi u s v nhi u m t: kinh t, môi tr ng, t o công n vi c làm cho ng i dân. Tính th c ti n: t ng di n tích ph xanh t tr ng i núi tr c, h n ch tình tr ng du canh, du c, t r ng làm n ng r y, mang l i hi u qu kinh t cho ng i dân t c thi u s, h n ch l quét, s t l t mi n núi, l l t mi n xuôi là v n c p thi t c n ph i làm ngay trong th i gian t i i v i t i núi xã cò m nói riêng và các vùng t khác trên t i núi Tây B c nói chung. Là m t cán b gi ng d y môn h c k thu t canh tác trên t d c th u hi u cu c s ng c a ng i dân th c t c a c ng ng ng i dân t c thi u s H Mông n i ây cu c s ng ch y u d a vào n ng r y và h thi u ki n th c v b o v t, 6
b o v r ng. Tác gi c a án mong mu n t ng di n tích ph xanh t tr ng i núi tr c nh m t ng hi u qu v môi tr ng, t o vi c làm cho ng i dân, h n ch c tình tr ng h y ho i môi tr ng nh th c t hi n nay ng i dân ch y u ch tr ng ngô trên t d c. III. K ho ch th c hi n STT N i dung th c hi n Th i gian c th Ng i ch u trách nhi m 1 ánh giá th c tr ng s n xu t c a a ph ng b ng ph ng pháp ánh giá nhanh nông thôn có s tham gia c a ng i dân 2 Tuyên truy n tác h i c a vi c ch t phá r ng và vi c canh tác không h p lý 3 T ch c các bu i sinh ho t c ng ng v tác h i c a ch t phá r ng và vi c canh tác không h p lý 4 a các h gia ình i tham quan và m các l p t p hu n v k thu t xây d ng mô hình nông lâm k t h p 5 T p hu n k thu t tr c ti p i v i ng i dân trên n ng i: bao g m t t c các k thu t (t khi tr ng n khi ch m sóc, thu ho ch) Tháng 5/21 Tháng 5-6/21 Cu i tháng 6/21 Tháng 7/21 T tháng 7 n tháng 4/211 Ch nhi m d án và ng i dân trong xã Ch nhi m d án và ng i dân trong xã Ch nhi m d án và ng i dân trong xã Ch nhi m d án và ng i dân trong xã Ch nhi m d án và ng i dân trong xã 7
IV. i t ng h ng l i và các bên tham gia 1. i t ng h ng l i d án i t ng c h ng l i tr c ti p: c ng ng dân t c thi u s H Mông t i xã Cò M huy n Thu n Châu t nh S n La i t ng c h ng l i gián ti p: các c ng ng dân t c khác trong xã và các a ph ng khác trên toàn khu v c Tây B c. 2. i t ng h ng l i tham gia vào quá trình xin tài tr, l p k ho ch và thi t k d án - Sùng Ch Ló: Ch t ch U ban nhân dân xã - Các già làng - Các tr ng b n - i di n thanh niên trong xã 3.S tham gia c a i t ng h ng l i trong quá trình th c hi n d án TT N i dung th c hi n M c tham gia 1 Xây d ng d án xu t các n i dung c a d án, óng góp ý ki n v th i gian th c hi n d án ánh giá th c tr ng s n xu t c a a M t s ng i cùng tham gia 2 ph ng b ng ph ng pháp ánh giá ánh giá nhanh nông thôn có s tham gia c a ng i dân Tuyên truy n tác h i c a vi c ch t M t s cán b c a xã, b n cùng 3 phá r ng và vi c canh tác không tham gia tuyên truy n h p lý 4 T ch c các bu i sinh ho t c ng ng v tác h i c a ch t phá r ng và vi c canh tác không h p lý T t c cán b và ng i dân trong xã cùng tham gia 5 T p hu n k thu t tr c ti p i v i T t c cán b và ng i dân ng i dân trên n ng i: bao trong xã cùng tham gia 8
g m t t c các k thu t (t khi tr ng n khi ch m sóc, thu ho ch) 6 T ng k t, rút kinh nghi m v d án Tr c ti p tham gia Stt 4. S tham gia c a i t ng h ng l i trong t ng lai sau khi d án hoàn thành - C ng ng ti p t c duy trì, phát tri n theo mô hình tr ng cây nông lâm nghi p b n v ng. - Trao i v i các c ng ng dân t c thi u s khác v k thu t tr ng cây trên t d c theo mô hình nông lâm k t h p b n v ng. 5. án có nh n c s ng h c a chính quy n a ph ng: C th là: - Sùng Ch Ló: Ch t ch U ban nhân dân xã - Các già làng - Các tr ng b n - i di n thanh niên trong xã Cùng tham gia trong quá trình xây d ng và th c hi n d án 6. Các thành viên a ph ng ch u trách nhi m trình d án -Sùng Ch Ló, Ch t ch U ban nhân dân xã. -V Phong Lâm, gi ng viên khoa Nông Lâm, cán b nghiên c u trung tâm nghiên c u khoa h c và chuy n giao công ngh tr ng i h c Tây B c. 7. Ng i n m vai trò ch ch t trong quá trình th c hi n án -V Phong Lâm, gi ng viên khoa Nông Lâm, cán b nghiên c u trung tâm nghiên c u khoa h c và chuy n giao công ngh tr ng i h c Tây B c. V/NGÂN SÁCH D ÁN 1. c tính t ng kinh phí án: 243.5. VND 2.S kinh phí l y t gi i th ng Cu c thi Ngày Sáng T o Vi t Nam 21.5. VND n v tính: ng m c chi phí n giá B NG D TRÙ KINH PHÍ CHI TI T S l ng n v tính T ng c ng kinh Ngu n Tài tr t ngân hàng Ngu n khác/ óng góp c a 9
phí th gi i c ng ng 1 ánh giá 15. 3 Ng i/ngày 4.5. 4.. 5. th c tr ng s n xu t c a a ph ng 2 Tuy n truy n T r i 2. 1 T 2... 15.. 5.. Phát 3. 1 Bu i 3.. 2.5. 5. thanh T ng (1) 23.. 17.5. 5.5. 2. H p dân Thuê H i tr ng 2. 3 Bu i 6.. 6.. Bánh k o, n c u ng, 1.. 3 Bu i 3.. 3.. Kinh phí 2. 3 Ng i i 6.. 6.. h c viên di n c a xã Kinh phí 5.. 6 Ng i/bu i 3.. 3.. gi ng viên T ng 12.6. 12.6. 3. M các l p t p hu n Thuê h i 2. 18 Bu i 3.6. 3.6. 1
tr ng Chu n b 1.. 1 Tài li u 1.. 9.. 1.. tài li u t p hu n Kinh phí 5.. 18 bu i N c u ng, 9.. 8.. 1.. khác ph c bánh k o v bu i h c (n c u ng, bánh k o) Kinh phí 2. 28 h c Kinh phí h c 5.6. 5.6. h c viên viên viên Kinh phí 5. 18 Bu i 9.. 9.. gi ng viên Chu n b 1. 3 h c Tài li u 3.. 28.. 2.. tài li u cho h c viên viên T ng kinh phí (1) 67.2. 63.2. 4.. 4. Xây d ng 2 mô hình (2ha) 4.1 Chi phí 1. 4 ngày công 4.. 35.. 5.. làm t, ào h, tr ng cây 4.2 Chi phí 2. 3 cây 6.. 6.. mua cây gi ng r ng 4.3 Chi phí 2. 6 cây 12.. 1.. 2.. mua gi ng 11
cây n qu 4.4 Chi phí 2. 1 kg 2.. 2.. mua h t gi ng cây h u 4.5 Chi phí 1. 1 kg 1.. 1.. mua h t gi ng lúa, ngô 4.6 Chi phí 2. 1 kg 2. 2.. mua h t gi ng rau 4.7 Chi phí 1. 4 ngày công 4.. 3.. 1.. cho công ch m sóc các loài cây trong mô hình 4.8. chi phí thu c tr sâu 5.. 5.. 4.9. Chi phí 5. 3. kg 15.. 1.. 5.. Phân NPK Phân 1. 1. kg 1.. 9.. 1.. chu ng T ng 131.2. 18.2. 23.. 7 H i th o 5. 1 Báo cáo 5.. 5.. t ng k t ánh giá kinh 12
nghi m 8 T ng 243.5. 21.5 33.. c ng. án c a tôi t p chung vào: gi m thi u tác ng c a bi n i khí h u và góp ph n sinh k cho ng i dân nghèo. Tôi bi t thông tin v cu c thi qua ngu n Internet NG I SO N TH O CH C V : Gi ng viên NGÀY: 21/3/21 V Phong Lâm 13