Jun-9 Dec-9 Jun-1 Dec-1 Jun-11 Dec-11 Jun-12 Dec-12 Jun-13 Dec-13 Jun-14 Dec-14 Jun-1 Dec-1 VIETNAM ECONOMICS UPDATE July 18, 19 Nguyễn Đức Hùng Linh Giám đốc TÌM LỜI GIẢI CHO BÀI TOÁN TĂNG TRƯỞNG GDP quý 2 tăng +6.71%, là mức tăng trưởng thấp nhất 8 quý. 2 ngành chiếm tỷ trọng cao nhất trong nền kinh tế là Công nghiệp chế biến chế tạo và Nông nghiệp tăng trưởng chậm lại là nguyên nhân chính khiến GDP giảm tốc. Một số ngành thuộc lĩnh vực dịch vụ và ngành xây dựng duy trì tăng trưởng ổn định cùng khai khoáng chuyển sang tăng trưởng dương đã giúp GDP không giảm sâu. Nông nghiệp sụt giảm nhưng Thủy sản khởi sắc (!?) GDP Nông nghiệp quý 2 chỉ tăng +1.3%, thấp hơn nhiều quý 1 cũng như cùng kỳ 18. Trong báo cáo tháng chúng tôi đã đề cập đến các lý do khiến ngành nông nghiệp có tăng trưởng thấp bao gồm thời tiết và thị trường xuất khẩu không thuận lợi. Xuất khẩu gạo nửa đầu năm giảm -17.6%, trong đó Trung Quốc giảm nhập khẩu xuống chỉ còn ¼ và Indonesia gần như ngưng nhập gạo của Việt nam. Nếu như Indonesia có sản lượng và tồn kho lúa gạo trong nước đã đủ so với nhu cầu thì Trung Quốc giảm nhập gạo của Việt nam để tăng nhập từ quốc gia khác như Myanmar hay Cambodia. Trong quý 1/19, xuất khẩu gạo từ Cambodia sang Trung Quốc đã tăng +9%. GDP Thủy sản quý 2 tăng +3%, xấp xỉ mức tăng của quý 2/18 là +%. Tính chung 6 tháng, GDP Thủy sản tăng +6.4%, nhỉnh hơn 6 tháng 18 là +6.41%. Tuy nhiên, nhiều số liệu khác cho thấy ngành Thủy sản khó có thể tăng trưởng bằng cùng kỳ. Giá trị xuất khẩu Thủy sản 6 tháng 19 giảm -.8% trong khi cùng kỳ tăng +11.%. Thị trường xuất khẩu chậm khiến giá cá tra và tôm cùng giảm. Giá cá tra đã rớt xuống ~ nghìn/kg, mức thấp nhất 3 năm, xấp xỉ và dưới giá thành sản xuất gây nhiều khó khăn cho người nuôi. Giá tôm giảm xuống ~87 nghìn/kg, mức thấp nhất 9 tháng. Sản lượng thức ăn thủy sản 6 tháng tăng +14%, thấp hơn so với cùng kỳ là +17.8% và rất có thể còn thấp hơn trong những tháng tới nếu thị trường xuất khẩu không cải thiện. Trong nước nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt nam, chỉ có Nhật và Mỹ tiếp tục gia tăng nhập khẩu. Trung Quốc, Hàn Quốc và Thailand đều giảm nhập, trong đó Trung Quốc giảm nhiều nhất. Tăng trưởng quý 2 giảm xuống mức thấp nhất 8 quý Tăng trưởng GDP hàng quý so với cùng kỳ (%) 7. 6. 6.. 4. 4. Nông nghiệp, Công nghiệp CBCT chậm lại Cấu thành tăng trưởng GDP hàng quý YoY (%) Nông nghiệp Công nghiệp CBCT Dịch vụ Khai khoáng GDP (P) 14 13.6 13.8 13.6 12. 11.2 1.9 7.6 9 6.7 7.1 7.4 7.6 6. 6. 6.8 4 3.8 7.2 2.7 2.4 3. 3.2 1.9.4 1. (1) () 6.8 (6) (3.1) (.) (3.7) 6.6 Page 1
Jan-16 Apr-16 Jul-16 Oct-16 Jan-17 Apr-17 Jul-17 Oct-17 Jan-18 Apr-18 Jul-18 Oct-18 Jan-19 Apr-19 nghìn đồng/kg nghìn đồng/kg Millions USD Millions USD Trung Quốc và Indonesia giảm mạnh NK gạo Việt nam Tăng trưởng NK gạo theo quốc gia Nhiều chỉ số không ủng hộ cho sự cải thiện của thủy sản Tương quan tăng trưởng GDP với XK và sản lượng TATS 3% 2% % 1% % % % -% -% Gía trị XK 18 TT XK 18 TT XK T 19 9 244% 144% 11% -2% 7% % -16% -34% -31% -7% -98% 7 3 61% 1% () (3).% 1% % % % -% GDP Thủy sản XK Thủy sản Sản lượng TATS 17.% 17.8% 16.9% 17.3% 14.% 1.9% 4.8% 6.4% 6.4% 6.%.1% 6.% Nguồn: TCHQ Giá cá tra và tôm đều giảm do thị trường khó khăn Giá tôm và cá tại ao hàng tuần (đ/kg), TCHQ Trung Quốc, Hàn Quốc, Thailand đều giảm nhập TSVN Xuất khẩu thủy sản theo quốc gia 4 3 3 2 1 Cá Tôm 1 11 9 8 7 6 % 1% 1% % % -% -1% Giá trị XK T 19 TT XK 18 TT XK T 19 11% 6% 3% 1% NHẬT BẢN HOA KỲ -4% TRUNG QUỐC -8% 1% -2% -2% HÀN QUỐC THÁI LAN 18% 6 4 2 (1) (3) Nguồn: tepbac.com Nguồn: TCHQ, SSI tính toán Công nghiệp chế biến chế tạo giảm tốc ngay cả khi Điện tử đã có cải thiện GDP Công nghiệp chế biến chế tạo tăng +1.9% trong quý 2, thấp hơn so với quý 1 là +11.%. Công nghiệp Điện tử có sự cải thiện nhất định nhưng sự giảm tốc của một số ngành công nghiệp vốn có tốc độ tăng trưởng cao như Lọc hóa dầu, sản xuất xe có động cơ hay may mặc đã khiến GDP quý 2 tăng chậm lại. Chỉ số công nghiệp lọc hóa dầu trong 6 tháng giảm xuống +69.1%, dù vẫn rất cao nhưng đã thấp hơn 3 tháng đầu năm là +96.7%. Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn hoạt động từ giữa năm 18 nên đã tạo ra tăng trưởng cao so với nền thấp trước đó và điều này sẽ khó có thể lặp lại kể từ nửa cuối năm 19. Chỉ số sản xuất xe có động cơ 6 tháng tăng +11.7%, chỉ xấp xỉ một nửa mức tăng của 3 tháng đầu năm là +.8%. Xe nhập khẩu tăng tốc vào Việt nam đã làm ngành sản xuất xe trong nước chậm lại. Theo số liệu của VAMA, lượng xe sản xuất trong nước bán được trong 6 tháng đầu năm là 91.7 nghìn chiếc, giảm -14% YoY trong khi lượng xe nhập khẩu bán được là 63.2 nghìn chiếc, tăng +231%. May mặc tăng chậm lại là một vấn đề đáng lưu tâm. Việt nam được cho là có nhiều lợi thế để tăng tốc ngành dệt may, tuy vậy chỉ số công nghiệp May mặc lại liên tục giảm, từ +1.3% trong 3 tháng xuống còn +8% trong 6 tháng. Tăng trưởng xuất khẩu dệt may cũng giảm xuống +9.9%, thấp hơn quý 1 (+1.8%) và thấp hơn nhiều so với cùng kỳ là +16.4%. Ngành Dược 6 tháng đã không còn tăng trưởng trong khi cùng kỳ tăng tới +16.2%. Ngược lại, một số ngành vẫn giữ hoặc cải thiện phong độ như Kim loại, Thiết bị điện, Nội thất, Sản phẩm từ cao su & plastic, qua đó kéo tăng trưởng toàn ngành công nghiệp. Page 2
Apr-18 Jul-18 Oct-18 Jan-19 Apr-19 Feb-16 May-16 Aug-16 Nov-16 Feb-17 May-17 Aug-17 Nov-17 Feb-16 May-16 Aug-16 Nov-16 Feb-17 May-17 Aug-17 Nov-17 Mar-16 Mar-17 Sep-17 Jul-18 Oct-18 Jan-19 Apr-19 Tăng trưởng công nghiệp chế biến chế tạo vẫn giảm dù ngành điện tử đã có cải thiện nhẹ Tăng trưởng GDP và chỉ số công nghiệp hàng quý Nhà máy Nghi sơn sẽ khó tạo ra tăng trưởng cao cho ngành lọc hóa dầu kể từ nửa cuối 19 Chỉ số công nghiệp lọc hóa dầu hàng tháng và lũy kế 1 14. 13. 12. 11. 9. 3 3 2. 1-1 8 6 4 69.1 28 3 2 1 IIP CN CBCT GDP CN CBCT IIP Điện tử Lũy kế từ đầu năm YoY% Hàng tháng YoY% May mặc và sản xuất xe có động cơ đang giảm sút Chỉ số công nghiệp hàng tháng YTD YoY% 2 Một số ngành duy trì và cải thiện phong độ Chỉ số công nghiệp hàng tháng YTD YoY% 2... 4 1 1 3. - - May mặc Sản xuất xe có động cơ SP cao su & plastic Thiết bị điện Nội thất Kim loại Khai khoáng bất ngờ tăng trưởng dương dù khai thác dầu thô vẫn giảm Ngành công nghiệp chế biến chế tạo chiếm tỷ trọng lớn nhất trong toàn ngành công nghiệp (6%), tiếp đến là khai khoáng (19%) và sản xuất phân phối điện, khí đốt (14%). Dù tỷ trọng nhỏ nhưng nhờ có tăng trưởng dương của khai khoáng mà ngành công nghiệp nói chung đã không bị giảm theo đà giảm của công nghiệp chế biến chế tạo. Khai khoáng có sự phục hồi rõ nét giúp ngành công nghiệp không giảm theo Chế biến chế tạo Chỉ số công nghiệp hàng tháng YTD YoY% Tăng trưởng khai thác than cho nhiệt điện và khai thác quặng kim loại đã thúc đẩy ngành khai khoáng Cấu thành chỉ số công nghiệp khai khoáng 1 2 1 1 - () - () Total công nghiệp Chế biến, chế tạo Khai khoáng SX&PP điện, khí đốt -1 Total Khai khoáng Dầu khí Than Quặng kim loại Page 3
Mar-16 Mar-17 Sep-17 GDP Khai khoáng quý 2 tăng +3.23%, kéo GDP Khai khoáng 6 tháng tăng +1.78%, là mức tăng trưởng cao nhất kể từ quý 1/16. Sản lượng dầu thô giảm -6.7%, mức giảm thấp hơn so với cùng kỳ (-1.9%) trong khi khai thác than đá và quặng kim loại tăng cao. Sản lượng khai thác than 6 tháng tăng +11.8% nhỉnh hơn so với cùng kỳ là +11.1%. Đáng chú ý lượng than xuất khẩu giảm sâu -4% cho thấy thời tiết nóng và khô hạn đã làm tăng nhu cầu khai thác than để sản xuất nhiệt điện. Với dự báo Elnino còn kéo dài, nhiều khả năng khai thác than sẽ tiếp tục đứng ở mức cao trong ít nhất quý 3, từ đó có thể giúp ngành khai khoáng giữ được mức tăng trưởng dương. Nhiều ngành Dịch vụ tăng cao nhưng không thực sự chắc chắn Ngược với xu hướng chậm lại và đi ngang của chỉ số bán lẻ, GDP ngành Bán buôn bán lẻ quý 2 lại cao hơn so với quý 1, +8.27% vs +7.91%. Trong báo cáo tháng chúng tôi đã nêu ra sự tương đồng giữa chỉ số bán lẻ, chỉ báo về sức cầu tiêu dùng, với tăng trưởng kinh tế. Trong khi tăng trưởng kinh tế quý 2 chậm lại thì việc ngành Bán buôn bán lẻ lại có tăng trưởng nhanh hơn là điều khó lý giải. Tăng trưởng khách quốc tế đến Việt nam trong quý 2 đạt +8%, nhỉnh hơn so với quý 1 là +7%. Cùng với xu hướng này, GDP Lưu trú ăn uống cũng có cải thiện rõ rệt, tăng +6.9%, cao hơn so với quý 1 là +.91%. Tuy vậy, với chỉ 1% tăng thêm của khách quốc tế thì khó có thể đẩy ngành Lưu trú ăn uống tăng hơn bps. Năm 18, tăng trưởng khách quốc tế lên tới +% nhưng tăng trưởng GDP Lưu trú ăn uống cũng chỉ là +6.78%. Một lý giải cho sự cải thiện nhanh của Lưu trú, ăn uống là du lịch trong nước với sự mở rộng của nhiều địa điểm du lịch cùng đường bay mới. Tuy nhiên với kinh tế tăng trưởng chậm, chỉ số bán lẻ tăng thấp thì nhu cầu du lịch của người Việt nam, một nhu cầu thuộc nhóm không thiết yếu, cũng khó có thể tăng trưởng cao. Cũng liên quan đến khách quốc tế, khách Trung Quốc sau khi có sự hồi phục tốt trong tháng đã lại sụt giảm mạnh trong tháng 6, -16.3%, kéo tổng lượng khách Trung Quốc tính từ đầu năm giảm -3.3%. Ngược lại, lượng khách Hàn Quốc duy trì tăng trưởng ổn định, đạt +21.3%. GDP ngành Vận tải kho bãi tăng +8.16%, đẩy tăng trưởng 6 tháng lên +7.89%, là mức cao nhất 6 quý. Ngành vận tải kho bãi duy trì được tốc độ tăng trưởng cao và ổn định có phần đóng góp lớn từ lưu chuyển hàng hóa nội địa, đặc biệt là lưu chuyển hàng hóa đường biển nội địa. Trong khi tăng trưởng luân chuyển hàng hóa trong nước 6 tháng đầu năm là +1.2% thì luân chuyển quốc tế chỉ là +3.3%. Tăng trưởng luân chuyển hàng hóa đường biển liên tục tăng tốc và 6 tháng đầu năm đã đạt +6.7%, mức cao nhất nhiều năm. Hoạt động kinh doanh bất động sản quý 2 tăng +4.13%, mức thấp nhất 3 quý và cũng thấp hơn so với cùng kỳ (+4.6%). Ngành bất động sản thực tế có thể tăng trưởng chậm hơn so với con số thống kê do nhiều nguyên nhân. Về phía cung, các thủ tục hành chính để hình thành và phát triển dự án đang có dấu hiệu chậm lại. Về phía cầu, đó là chính sách thắt chặt cho vay bất động sản của các ngân hàng thương mại. Cũng không loại trừ khả năng nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc, Hong Kong giảm quan tâm đến thị trường bất động sản Việt nam vì lý do kinh tế. Nhiều ngành dịch vụ tăng cao trong quý 2 đã kéo GDP Dịch vụ, lĩnh vực có tỷ trọng lớn nhất trong nền kinh tế Tăng trưởng GDP các ngành dịch vụ hàng quý YoY% Chỉ số bán lẻ và đặc biệt là chỉ số lao động không cải thiện khó lý giải cho tăng trưởng của GDP BB Bán lẻ Tương quan tăng trưởng GDP BB Bán lẻ với các chỉ số 9. Total Dịch vụ 8. Bán buôn bán lẻ 7. 6. Vận tải, kho bãi. Lưu trú, ăn uống 4. Tài chính, NH, BH 3. 9. 9. 8. 7. 6. 6.. 6 4 3 2 1 GDP Bán buôn bán lẻ Chỉ số bán lẻ Chỉ số lao động CN Kinh doanh BĐS Page 4
Mar-9 Dec-9 Sep-1 Jun-11 Mar-12 Dec-12 Sep-13 Jun-14 Mar-1 Dec-1 Mar-16 Mar-17 Sep-17 Feb-16 May-16 Aug-16 Nov-16 Feb-17 May-17 Aug-17 Nov-17 Tăng trưởng khách quốc tế giảm sút nhưng GDP Lưu trú ăn uống vẫn có sự cải thiện nhất định (!?) Tương quan tăng trưởng khách QT và GDP Lưu trú ăn uống Khách Trung Quốc giảm là nguyên nhân chính khiến ngành du lịch Việt nam tăng trưởng chậm Tăng trưởng khách du lịch quốc tế YTD YoY% 3 3 2 1 1 1 9 8 7 6 4 7 3 1-1 GDP Lưu trú ăn uống Tăng trưởng khách quốc tế Hàn Quốc Trung Quốc Nhật Bản Vận tải đường biển trong nước đang giúp lấy lại tăng trưởng cho toàn ngành Vận tải Tăng trưởng luân chuyển hàng hóa và GDP Vận tải kho bãi 1% % % % -% GDP Vận tải kho bãi Trong nước 8.% % 7.% % 6.% 6.%.% % 4.% 4.% Ngoài nước Đường biển -2. Thị trường bất động sản có dấu hiệu chững lại nhưng thực tế có thể còn thấp hơn các con số thống kê Tăng trưởng GDP ngành Bất động sản hàng quý YoY% 6. 4. 2. Các số liệu quý 2 đã khẳng định dự báo trước đó của chúng tôi về sự giảm tốc của nền kinh tế. Điểm tích cực là các cân đối vĩ mô bao gồm lạm phát và tỷ giá vẫn được kiểm soát tốt. Nhìn sang các quý tiếp theo, khó khăn của ngành nông nghiệp cùng với động lực lọc hóa dầu giảm bớt sẽ kìm hãm tốc độc tăng trưởng chung. Khi tăng trưởng chậm lại, có 2 vấn đề cần lưu ý để có những chính sách kịp thời nhằm thúc đẩy tăng trưởng như sau: 1. Giải ngân đầu tư công: Tổng vốn đầu tư toàn xã hội 6 tháng tăng +1.3%, nhỉnh hơn so với cùng kỳ là +1.1% nhờ đầu tư của khối tư nhân và khối FDI. Đầu tư từ khối nhà nước tăng thấp, +3% trong đó vốn từ ngân sách tăng +3.7% (cùng kỳ tăng +9.4%). Chi đầu tư phát triển từ nguồn vốn ngân sách đến 1/6 mới đạt 26% kế hoạch năm cho thấy giải ngân vốn đầu tư công chậm chạp đang không chỉ gây lãng phí mà còn làm lỡ cơ hội tạo tăng trưởng khi xuất khẩu chậm lại. 2. Kiểm soát nhập khẩu: nhập khẩu ô tô nguyên chiếc đang tăng rất nhanh, gấp cùng kỳ lên 1.7 tỷ USD làm ảnh hưởng đến ngành sản xuất ô tô trong nước. Việt nam cần tiếp tục nâng các hàng rào bảo hộ song song với các chính sách ưu đãi sản xuất và tiêu dùng không chỉ với ô tô mà còn với nhiều mặt hàng công nghiệp có thể tự sản xuất trong nước. Xu hướng bảo hộ và thương mại công bằng cần được vận dụng, nhất là với các quốc gia có trình độ phát triển gần với Việt nam như nhóm nước ASEAN. Trong bối cảnh các NHTW thế giới đều đang tính đến việc giảm lãi suất để kích thích kinh tế, Việt nam cần phải rất tỉnh táo để tránh lặp lại những đổ vỡ do nới lỏng tiền tệ. Đầu tư công và bảo hộ chính là hai biện pháp kích cầu. Trong khi các lựa chọn đó chưa được sử dụng thì việc nới lỏng tiền tệ là không cần thiết nhằm giữ lại một dư địa chính sách nhất định để đối phó với những diến biến thế giới rất khó lường trong tương lai. Page
Nghìn tỷ VND Cấu thành tăng trưởng kinh tế năm 19 14. 12. 6. 4. 2. - (2.) 3 3 2 1 - () Giá trị Quý 1 Quý 2 Page 6
THÔNG TIN LIÊN HÊ Phân tích & Tư vấn đầu tư KHCN Nguyễn Đức Hùng Linh (Mr.) linhndh@ssi.com.vn Khuyến cáo Các thông tin, tuyên bố, dự đoán trong bản báo cáo này, bao gồm cả các nhận định cá nhân, là dựa trên các nguồn thông tin tin cậy, tuy nhiên SSI không đảm bảo sự chính xác và đầy đủ của các nguồn thông tin này. Các nhận định trong bản báo cáo này được đưa ra dựa trên cơ sở phân tích chi tiết và cẩn thận, theo đánh giá chủ quan của chúng tôi, là hợp lý trong thời điểm đưa ra báo cáo. Các nhận định trong báo cáo này có thể thay đổi bất kì lúc nào mà không báo trước. Báo cáo này không nên được diễn giải như một đề nghị mua hay bán bất cứ một cổ phiếu nào. SSI và các công ty con; cũng như giám đốc, nhân viên của SSI và các công ty con có thể có lợi ích trong các công ty được đề cập tới trong báo cáo này. SSI có thể đã, đang và sẽ tiếp tục cung cấp dịch vụ cho các công ty được đề cập tới trong báo cáo này. SSI sẽ không chịu trách nhiệm đối với tất cả hay bất kỳ thiệt hại nào hay sự kiện bị coi là thiệt hại đối với việc sử dụng toàn bộ hay bất kỳ thông tin hoặc ý kiến nào của báo cáo này. SSI nghiêm cấm việc sử dụng, và mọi sự in ấn, sao chép hay xuất bản toàn bộ hay từng phần bản Báo cáo này vì bất kỳ mục đích gì mà không có sự chấp thuận của SSI. WWW.SSI.COM.VN SAIGON SECURITIES INC. Member of the Ho Chi Minh Stock Exchange, Regulated by the State Securities Commission HO CHI MINH CITY 72 Nguyen Hue Street, District 1 Ho Chi Minh City Tel: (848) 3824 2897 Fax: (848) 3824 2997 Email: info@ssi.com.vn HANOI 1C Ngo Quyen Street, Ha Noi City Tel: (844) 3936 6321 Fax: (844) 3936 6311 Email: info@ssi.com.vn