ĐẠO ĐỨC KINH DOANH B U S I N E S S E T H I C S CHƢƠNG 5 VĂN HÓA DOANH NGHIỆP & ĐẠO ĐỨC KINH DOANH SOM - UEH Phạm Văn Nam phamvannam709@yahoo.com
Nội dung 2 1. Khái niệm doanh nghiệp. 2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp. 3. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp. 4. Các mô hình doanh nghiệp. 5. Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:37 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 3 1.1 Khái niệm văn hóa là hệ thống tổng thể những giá trị biểu trưng qui định cách ứng xử, thái độ giao tiếp của một cộng đồng và làm cho cộng đồng đó có đặc thù riêng. (Unesco) là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy trong quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác với môi trường tự nhiên và xã hội của mình. (Trần Ngọc Thêm) Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:40 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 4 Đặc trƣng văn hóa Chức năng văn hóa Chức năng Doanh nghiệp Tính hệ thống Tính giá trị Tính nhân sinh Tính lịch sử Tổ chức xã hội Điều chỉnh xã hội Giao tiếp xã hội Giáo dục Cơ sở phát triển ổn định và bền vững của dân tộc Tổ chức doanh nghiệp (cơ cấu, quyền lực ) Điều hành doanh nghiệp (quyết định, vận hành ) Giao tiếp trong và ngoài doanh nghiệp Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực Cơ sở cho sự phát triển bền vững của DN Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:40 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 5 1.2 doanh nghiệp doanh nghiệp là hệ thống các giá trị văn hóa do doanh nghiệp sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, trong mối quan hệ với môi trường cạnh tranh của mình; trở thành các giá trị, các quan niệm, tập quán và truyền thống ăn sâu vào hoạt động của doanh nghiệp; chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ và hành vi của mọi thành viên trong việc theo đuổi và thực hiện sứ mạng và mục tiêu của doanh nghiệp. chính thống và văn hóa nhóm? Mạnh Yếu Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:40 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 6 Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:42 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 7 1.3 Vai trò của văn hóa doanh nghiệp Biểu thị sự đồng thuận trong nhận thức. Là cơ sở hình thành triết lý và niềm tin trong doanh nghiệp. Tạo nên bản sắc (tính cách) riêng của một tổ chức, là chất keo gắn kết mọi thành viên với tổ chức. Thu hút nhân tài và tạo dựng tính trung thành của nhân viên. Khích lệ sự đổi mới, tạo tính năng động và sáng tạo cho nhân viên và cả tổ chức Là yếu tố tạo dựng sức mạnh và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:42 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 8 HỆ THỐNG QUI CHẾ TUÂN THỦ KỶ LUẬT BẮT BUỘC VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TIN TƯỞNG TỰ NGUYỆN THEO ĐUỔI Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:43 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 9 1.4 mạnh Tính chất Mạnh hay Yếu của văn hóa được xác định bởi phạm vi (rộng hay hẹp) và cường độ (cao hay thấp) chia xẻ các giá trị, nguyên tắc và đặc tính của văn hóa. 1. Các giá trị văn hoá chủ đạo được mọi thành viên cùng chia sẻ và quyết tâm thể hiện 2. Nhân viên tỏ ra gắn bó và trung thành với tổ chức 3. Duy trì được các giá trị văn hoá đặc trưng theo thời gian 4. Tạo ra được kết quả hoạt động cao Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:44 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 10 VĂN HÓA TỔ CHỨC MẠNH : là nền văn hóa mà trong đó tất cả các thành viên trong tổ chức có sự gắn bó, đoàn kết và cùng nhau hướng vào mục tiêu chung của tổ chức. Trong đó, những cá nhân được tôn trọng, được đối xử công bằng và có cơ hội phát triển toàn diện. MẠNH : Trung thành, gắn bó, hợp tác, thống nhất hướng vào mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp. LÀNH MẠNH: Hướng vào nhân viên-nhân viên có cơ hội được thể hiện bản thân, được tôn trọng và được nhìn nhận như là con người Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:46 AM
1. Khái niệm doanh nghiệp 11 1.5 Các dạng tính cách của tổ chức Tính cách của tổ chức sẽ tạo ra các dạng văn hóa Tính cách tổ chức Dạng văn hóa Doanh nghiệp Tính sáng tạo và sẵn sàng mạo hiểm Ƣa mạo hiểm Tính chú trọng chi tiết Chú trọng chi tiết Tính định hướng kết quả Chú trọng kết quả Tính định hướng vào con người Chú trọng con ngƣời Tính định hướng tập thể (nhóm) Chú trọng tính tập thể Tính nhiệt tình Chú trọng sự nhiệt tình của ngƣời lao động Tính ổn định Chú trọng sự ổn định Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:47 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 12 2.1 Các quan điểm tiếp cận Quan điểm tiếp cận tảng băng : văn hóa biểu thị bằng 2 nhóm yếu tố chuyển tiếp nhau. 1. Biểu trưng trực quan 2. Phi trực quan Quan điểm tiếp cận lát cắt thân gỗ : tạo từng vòng đặc tính của văn hóa. Quan điểm tiếp cận củ hành : các lớp văn hóa. (4 vòng chính) Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:47 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 13 2.2 Cấp độ văn hóa doanh nghiệp doanh nghiệp được hình thành trên nhiều cấp độ gọi là tầng Thường có 4 cấp độ, mỗi cấp độ có những yếu tố cấu thành riêng nhưng luôn có mối liên hệ với nhau. Mối liên hệ giữa các cấp độ càng cao và mạnh mẽ thì sự hình thành văn hóa càng rõ nét và mang tính đặc trưng cao. Mối quan hệ giữa các cấp độ Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:49 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 14 Tầng bề mặt Cấp độ 1 Tầng giữa Cấp độ 2 Tầng sâu Cấp độ 3 Tầng gốc Cấp độ 4 Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:50 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 15 Tầng bề mặt : là những dấu hiệu nhận dạng bề ngoài của doanh nghiệp, thể hiện một cách trực giác và tạo ra hình ảnh ban đầu của doanh nghiệp. Kiến trúc văn phòng Cách bài trí Màu sắc, hình ảnh Đồng phục, logo, slogan Ngôn ngữ giao tiếp Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:51 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 16 Tầng giữa : là những cách thức tổ chức vận hành của doanh nghiệp, tạo bộ khung cho hành động, là những yếu tố chính thức chi phối sự vận hành của các bộ phận và cá nhân Cơ cấu tổ chức Hệ thống quyền lực Phương pháp quản lý Phong cách lãnh đạo Nghi thức, lề thói Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:54 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 17 Tầng sâu : là những chuẩn mực, những tuyên bố chính thức của doanh nghiệp, thể hiện những ràng buộc hữu hình hay vô hình của tổ chức. Chuẩn mực đạo đức Hành vi ứng xử Lịch sử phát triển Tính truyền thống Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:57 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 18 Tầng gốc : là những giá trị chung làm nền tảng cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp Tầm nhìn Sứ mạng tồn tại Triết lý kinh doanh Các giá trị cốt lõi Niềm tin Chiến lược Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:59 AM
Ví dụ 19 Loại hình Minh họa Tác động tiềm năng Chuyển giao Khai mạc, giới thiệu thành viên mới, chức vụ mới, lễ ra mắt Củng cố Lễ phát phần thưởng Nhắc nhở Sinh hoạt chuyên môn, khoa học Liên kết Lễ hội, liên hoan, tết Tạo thuận lợi cho việc thâm nhập vào cương vị mới, vai trò mới Củng cố các nhân tố hình thành bản sắc, tôn thêm vị thế của thành viên Duy trì cơ cấu xã hội và làm tăng thêm năng lực tác nghiệp của tổ chức Khôi phục và khích lệ chia sẻ tình cảm và sự thông cảm nhằm gắn bó các thành viên với nhau và với tổ chức Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:14:05 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 20 2.3 Cấu trúc tĩnh của văn hóa doanh nghiệp doanh nghiệp hình thành từ ba thành tố liên quan : văn hóa nhận thức văn hóa tổ chức văn hóa ứng xử 1. nhận thức là nhận thức về vũ trụ, về con người và xã hội 2. tổ chức là tổ chức cuộc sống cộng đồng và cá nhân 3. ứng xử là hành vi ứng xử với tự nhiên và xã hội Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:14:06 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 21 VĂN HÓA NHẬN THỨC VĂN HÓA TỔ CHỨC VĂN HÓA ỨNG XỬ Nhận thức khái quát Nhận thức chuyên sâu Nhận thức cảm tính tổ chức đời sống tập thể tổ chức đời sống cá nhân ứng xử với xã hội ứng xử với tự nhiên Triết lý, đạo đức, trách nhiệm của doanh nghiệp Kinh nghiệm, Tri thức, năng lực lõi của doanh nghiệp Tín ngưỡng nghề nghiệp, huyền thoại Quản lý sản xuất kinh doanh, điều hành Đời sống vật chất và tinh thần của nhân viên (vui chơi giải trí, ăn mặc, đi lại ) ứng xử với khách hàng, đối tác, cộng đồng ứng xử với môi trường, tài nguyên, địa lý Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:14:08 AM
2. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp 22 2.4 Tính đa văn hóa doanh nghiệp luôn là sự giao thoa của : 1. dân tộc văn hóa tiểu vùng 2. nghề nghiệp văn hóa chức năng 3. thế hệ - văn hóa giới tính Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:14:08 AM
3. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp. 23 3.1 Yêu cầu Xây dựng văn hóa doanh nghiệp là quá trình hình thành, vận hành và phát triển các triết lý, giá trị, chuẩn mực, bầu không khí tổ chức, quan niệm, tập quán, truyền thống của doanh nghiệp. Quá trình này phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản : 1. Thấu hiểu văn hóa 2. Hành động 3. Tham gia 4. Hợp tác 5. Trách nhiệm giải trình Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:14:09 AM
3. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp. 24 3.2 Nguyên tắc 1. doanh nghiệp phải phù hợp với tầm nhìn, sứ mạng và chiến lược của doanh nghiệp. 2. Lãnh đạo (đặc biệt là cấp cao) phải là chủ thể của văn hóa doanh nghiệp. 3. doanh nghiệp phải định hƣớng theo tính hiệu quả của hoạt động. 4. doanh nghiệp phải lấy con ngƣời làm nền tảng của sự phát triển. 5. doanh nghiệp phải thể hiện bằng hành động của mọi người trong doanh nghiệp Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:14:10 AM
3. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp. 25 3.3 Vai trò của lãnh đạo và nhân viên Ngƣời lãnh đạo 1. Chủ thể của văn hóa doanh nghiệp 2. Đặt nền móng cho văn hóa doanh nghiệp 3. Phát triển văn hóa doanh nghiệp 4. Kiểm soát & canh giữ văn hóa doanh nghiệp Nhân viên 1. Thể hiện văn hóa doanh nghiệp 2. Tuân thủ theo văn hóa được xác lập 3. Nuôi dưỡng văn hóa doanh nghiệp 4. Phát triển văn hóa doanh nghiệp Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:17 AM
3. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp. 26 3.4 Các bước cơ bản Bƣớc 1 Bƣớc 2 Bƣớc 3 Bƣớc 4 Bƣớc 5 Bƣớc 6 Bƣớc 7 Bƣớc 8 Phân tích môi trƣờng và các yếu tố tác động Xây dựng tầm nhìn, sứ mạng, giá trị cốt lõi Đánh giá văn hóa doanh nghiệp hiện tại Xác định những giá trị, chuẩn mực, nguyên tắc cần có Xác định trách nhiệm lãnh đạo Kế hoạch hành động - Triển khai Nhận diện thách thức - nguyên nhân Điều chỉnh và Thể chế hóa Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:12:53 AM
3. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp. 27 3.5 Qui luật xây dựng văn hóa doanh nghiệp doanh nghiệp phải tạo cơ sở cho doanh nghiệp phát triển nhanh trên cơ sở bảo tồn tốt (bền vững) 1. Tính đồng nhất cao thì khả năng bảo tồn tốt 2. Tính đa dạng cao thì khả năng phát triển nhanh Qui luật cân đối giữa tính đồng nhất và tính đa dạng của các thành phần văn hóa Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:12:59 AM
4. Các mô hình doanh nghiệp 28 4.1 Quan điểm của Harrison quyền lực vai trò công việc cá nhân Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:17 AM
4. Các mô hình doanh nghiệp 29 1. quyền lực : nhấn mạnh vào tính quyền lực và khả năng phản ứng. 2. vai trò : nhấn mạnh đến cấu trúc và phân nhiệm. 3. công việc : Nhấn mạnh vào kết quả của công việc. 4. cá nhân : nhấn mạnh vào tính tự chủ, linh hoạt và tự chịu trách nhiệm của cá nhân Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:03 AM
TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG 4. Các mô hình doanh nghiệp 30 4.2 Quan điểm của Deal và Kennedy làm ra làm chơi ra chơi Nam nhi qui trình phó thác MỨC ĐỘ RỦI RO ĐỐI VỚI CÔNG VIỆC Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:18 AM
4. Các mô hình doanh nghiệp 31 1. làm ra làm, chơi ra chơi : khuyến khích thi đua, thách thức giữa các cá nhân, bộ phận tạo ra sự hưng phấn trong toàn tổ chức 2. Nam nhi : Các thành viên luôn được khuyến khích sẵn sàng chấp nhận rủi ro, phản ứng nhanh. Chất lượng hành động và quyết định là thước đo năng lực của họ. 3. phó thác : giao việc ra quyết định cho các cấp và tin tưởng. 4. qui trình : Nhấn mạnh tính nguyên tắc, qui trình và sự an toàn Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:09 AM
CHIẾN LƢỢC 4. Các mô hình doanh nghiệp 32 4.3 Quan điểm của Daft Hướng ngoại THÍCH ỨNG SỨ MỆNH HÕA NHẬP NHẤT QUÁN Hướng nội Thay đổi, MÔI TRƯỜNG HOẠT ĐỘNG Ổn định Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:18 AM
4. Các mô hình doanh nghiệp 33 1. thích ứng: chú trọng đến môi trường bên ngoài để đạt được tính mềm dẻo và dễ thay đổi nhằm phù hợp với yêu cầu của môi trường. 2. sứ mệnh: quan tâm đến việc đáp ứng những đòi hỏi của môi trường bên ngoài nhưng không cần thiết phải có những thay đổi nhanh. 3. hòa nhập: đặt trọng tâm chủ yếu vào việc lôi cuốn sự tham gia của các thành viên trong tổ chức. 4. nhất quán: hướng trọng tâm vào những vấn đề bên trong tổ chức, kiên trì xây dựng và giữ gìn một môi trường ổn định. Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:13:17 AM
QUAN TÂM CON NGƢỜI 4. Các mô hình doanh nghiệp 34 4.4 Quan điểm của Sethia và Klinow CAO CHU ĐÁO HiỆP LỰC THỜ Ơ THỬ THÁCH THẤP THẤP QUAN TÂM ĐẾN KẾT QUẢ CAO Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:19 AM
4. Các mô hình doanh nghiệp 35 4.5 Quan điểm của Quinn & McGrath 1 2 3 4 kinh tế hay thị trường (Rational & Market cultute) triết lý hay đặc thù (Ideological & adhocracy culture) đồng thuận hay phường hội (consensual & clan culture) thứ bậc (Hierarhical culture) Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:20 AM
4. Các mô hình doanh nghiệp 36 4.6 Quan điểm của Scholz tiến triển Luôn thay đổi Thích nghi nội sinh ngoại sinh Yếu tố bên trong quyết định Nội tại là quan trọng Yếu tô bên ngoài quyết định Bên ngoài ảnh hưởng Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:20 AM
4. Các mô hình doanh nghiệp 37 4.7 Quan điểm của Deshpande & Webster CẠNH TRANH DOANH NHÂN HÀNH CHÍNH TẬP THỂ Đề cao tính cạnh tranh Đề cao tính sáng tạo & đổi mới Đề cao nguyên tắc và tuân thủ Đề cao sự thân thiện Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:20 AM
5. Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp 38 Đầu vào Vận hành Đầu ra Cơ sở ra quyết định Cách thức hành động Tác động xã hội Đạo đức kinh doanh tổ chức Trách nhiệm xã hội Nguyên tắc, giá trị, chuẩn mực Các chƣơng trình đạo đức Cách thức giải quyết vấn để Giá trị đạo đức Giá trị và niềm tin Biểu trƣng văn hóa Thống nhất hành động Phạm vi họat động Sức mạnh Nghĩa vụ thực hiện Các tác động tích cực và tiêu cực Phạm vi ảnh hƣởng Hành động điều chỉnh Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:20 AM
5. Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp 39 Đạo đức cá nhân Đức tin và giá trị; Sự phát triển phẩm chất; khuôn khổ đạo đức tổ chức Nghi lễ, nghi thức; Lịch sử; truyền thống; khẩu hiệu; biểu tưởng; sáng lập viên Quyết định hành vi đạo đức hay Trách nhiệm xã hội Hệ thống tổ chức Cấu trúc, chính sách; quy tắc; chuẩn mực đạo đức; hệ thống thưởng phạt; hệ thống tuyển dụng; đào tạo Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:20 AM
THẢO LUẬN 40 Mối quan hệ giữa các chuẩn mực đạo đức kinh doanh với các yếu tố hình thành văn hóa doanh nghiệp Phạm Văn Nam/SOM-UEH Business Ethics 27-Aug-18 12:10:20 AM