CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ 4 ĐỀ XUẤT HỢP TÁC VỚI VIỆN/ TRƯỜNG ĐH Hà Nội 2017
Nội dung 1 Giới thiệu CMCN 4.0, Cơ hội và Thách thức 2 Smart City tại VN và Vai trò các DN CNTT 3 Nguồn nhân lực và giới thiệu TT Phát triển nguồn lực CMC 4 Mô hình sáng tạo CMC hướng đến 5 Đề xuất triển khai hợp tác với các Viện/ Trường ĐH
Phần 1: CMCN 4.0 Cơ hội và Thách thức
Định nghĩa Công nghiệp 4.0 Định nghĩa: là xu hướng hiện tại của tự động hóa và trao đổi dữ liệu trong công nghệ sản xuất. Nó bao gồm các hệ thống mạng vật lý, mạng Internet kết nối vạn vật và điện toán đám mây (theo diễn đàn kinh tế thế giới 01/2016 tại Thuỵ Sĩ) Bản chất của CMCN lần thứ 4 là dựa trên nền tảng công nghệ số và tích hợp tất cả các công nghệ thông minh để tối ưu hóa quy trình, phương thức sản xuất;
5 đặc trưng cơ bản của CMCN 4.0 1. Kết nối số mọi lúc mọi nơi (IoT) 2. Trí tuệ máy - robot tạo ra robot, tạo ra lực lượng cạnh tranh và thay thế con người ở mọi cấp độ; 3. Thay đổi nguyên lý sản xuất - tự động hóa và in ra sản phẩm; 4. Tốc độ cực cao và tiến triển cực nhanh (logic nhảy vọt thay thế logic tuyến tính ); 5. Phạm vi tác động bao trùm, toàn diện
Các xu thế Công nghệ trong CM CN V4.0
IoT Internet Vạn vật
IoT ảnh hưởng đến những ngành nào? Nhận định chung là tất cả các Ngành đều bị tác động bởi IoT. Nhóm Ngành Tiện ích (điện nước), Bán lẻ, Sản xuất được đánh giá IoT ảnh hưởng đáng kể trong ngắn và dài hạn. Nhóm Ngân hàng, Bảo hiểm, Giáo dục và Chính phủ được đánh giá IoT ít ảnh hưởng trong ngắn hạn và về dài hạn có ảnh hưởng nhưng không quá lớn do các nhóm ngành này còn tồn tại các Sản phẩm dịch vụ mang những giá trị vô hình. Nhóm Dịch vụ, Giao thông ảnh hưởng khá nhưng không lớn như nhóm Tiện ích, SX, Bán lẻ vì đây là các nhóm đã sớm tham gia vào IoT ngay từ đầu.
Big Data/AI
Thực trạng qua khảo sát nhanh các tổ chức DN Nội dung khảo sát Chi tiết Tỷ trọng DN đánh giá Tác động của cuộc CMCN 4.0 tới DN Chiến lược triển khai Nguyên nhân DN không quan tâm tới CMCN 4.0 Lớn 55% Bình thường 23% Ít 11% Không tác động 10% Không biết 6% Chưa làm gì 79% Đang tìm hiểu 55% Đã có kế hoạch 19% Đang triển khai 12% DN cảm thấy không liên quan và ảnh hưởng 67% Lĩnh vực hiện tại không bị tác động 56% Chưa hiểu rõ bản chất CMCN 4.0 76% Chưa có nhu cầu quan tâm 54%
Thực trạng các tổ chức DN VN Không hiểu bản chất Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 Không thấy được sự liên quan của các xu thế công nghệ đến ngành/lĩnh vực của mình. Không sẵn sàng về năng lực để tiếp cận công nghệ. Hệ thống hạ tầng và quy trình không sẵn sàng. Không xoay chuyển được mô hình tổ chức kinh doanh đáp ứng được với xu thế công nghệ do quán tính quá lớn.
Cơ hội và thách thức đối với Việt Nam Cơ hội Cơ hội cải tiến phương thức sản xuất & cung cấp dịch vụ. Đối với các DN nhà nước là thay đổi cách thức cung cấp và quản lý dịch vụ công. Cơ hội các ngành, lĩnh vực truyền thống trở nên thông minh hơn. Cơ hội hình thành những mô hình KD hoặc cung cấp DV mới. Thách thức Tụt hậu khoảng cách năng lực cạnh tranh giữa các quốc gia, vùng. Thách thức từ thay đổi thị trường lao động: Tình trạng thất nghiệp, gia tăng bất bình đẳng. Công nghiệp chế tạo và dịch vụ đang quay trở lại các nước phát triển. Thu hẹp, đào thải các Tổ chức & DN chậm đổi mới công nghệ. Thách thức An ninh an toàn công nghệ thông tin ngày càng trở nên trọng yếu Thay đổi lối sống
Phần 2: Smart City tại Việt Nam Vai trò các công ty CNTT
Định nghĩa Smart City IBM là đơn vị đầu tiên đưa ra khái niệm Smart City vào năm 2008. Theo đó, Smart City được thiết kế để sử dụng những thông tin và các kết nối viễn thông nhằm mục đích đo lường, phân tích và tích hợp nhiều thông tin khác nhau vào sự vận hành của thành phố, từ đó đáp ứng các nhu cầu về môi trường, bảo mật, dịch vụ công, thương mại và đời sống của cư dân.
Bối cảnh toàn cầu Theo Navigant Research: Q1/2017 có 250 TP đang/có kế hoạch phát triển smart city. 03 lĩnh vực chính: 40% triển khai chính phủ điện tử; 27% hệ thống quản lý năng lượng thông minh; và hệ thống phân phối, điều khiến nguồn nước thông minh, giao thông thông minh.
Bối cảnh toàn cầu Theo Frost & Sullivan: tổng thị trường smart city toàn cầu ước đạt 1,5 nghìn tỷ USD vào năm 2020, các lĩnh vực chính: chính phủ điện tử, năng lượng thông minh và sức khỏe. Smart City chiếm 38% tỷ trọng của Kinh tế SỐ toàn cầu.
Bối cảnh Việt Nam Theo Bộ TT&TT, Việt Nam có khoảng gần 800 đô thị, tỷ lệ đô thị hóa tăng nhanh từ 23% năm 1999 lên mức 35,7% vào năm 2015. Hạ tầng kỹ thuật chưa theo kịp đà phát triển của đô thị, xuống cấp nhanh dẫn đến những hậu quả như: tắc nghẽn giao thông, thiếu nước sinh hoạt, ngập úng nước thải, nước mưa, rác thải ô nhiễm môi trường Quyết định số 1819/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước với mục tiêu và nhiệm vụ triển khai đô thị thông minh ít nhất tại 3 địa điểm theo tiêu chí do Bộ TT&TT hướng dẫn.
Hiện trạng Smart City tại Việt Nam Hơn 20 tỉnh/ thành phố kí kết hợp tác phát triển TP thông minh: Các tỉnh đang chủ động xây dựng lộ trình TP thông minh, tuy nhiên chưa có kế hoạch tổng thể mà chỉ bắt đầu bằng các dự án nhỏ lẻ. Chưa có sự hướng dẫn của cơ quan nhà nước như Bộ TT&TT về hướng dẫn đi lên thành phố thông minh; Chưa có tiêu chuẩn chung giữa các thành phố: các dự án ngành dọc chung giữa các tỉnh/ thành phố (như giao thông, y tế, giáo dục ) cần được xây dựng trong một tầm nhìn tổng thể để có thể kết nối liên thông dữ liệu, dùng chung hạ tầng ICT và dữ liệu, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, sử dụng công nghệ phù hợp.
Hiện trạng Smart City tại Việt Nam Nhiều cơ quan/ đơn vị khi triển khai thành phố thông minh mới chỉ chú trọng tập trung phát triển chính phủ điện tử. Trong khi đó thành phố thông minh phải phát triển tập trung vào nhu cầu của người dân, giải quyết các vấn đề của thành phố như ô nhiễm, tắc đường Chưa có công cụ để người dân đánh giá tính hiệu quả của xây dựng thành phố thông minh.
Cơ hội cho Smart city tại VN Quản lý đô thị hiệu quả: các hệ thống cảm biến, thiết bị theo dõi cho phép đo lường và phân tích các dữ liệu theo thời gian thực, giúp các nhà hoạch định, quản lý nắm bắt và dự đoán thực trạng các dịch vụ công, các cơ sở hạ tầng, các tài nguyên điện nước của thành phố. Phát triển kinh tế: các doanh nghiệp tận dụng hạ tầng CNTT của smart city để phát triển các sản phẩm dịch vụ, xuất khẩu ra toàn cầu. Nâng cao vị thế thành phố : trở thành điểm đến hấp dẫn hơn cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Thúc đẩy đầu tư và nguồn vốn phát triển trong tương lai.
Thách thức khi triển khai Smart city tại VN Chi phí triển khai lớn: yêu cầu phải có kế hoạch triển khai tổng thể cho các lĩnh vực. Nếu chỉ triển khai để giải quyết từng vấn đề như điện / nước/ giao thông... sẽ dẫn tới phân mảnh dữ liệu, thông tin, các bên không hợp tác được với nhau và chi phí tăng so với khi triển khai theo kế hoạch tổng thể. Thiếu ngân sách cho triển khai smart city. Thiếu các kỹ năng về công nghệ: có nhiều công nghệ/ ứng dụng giải quyết vấn đề cho thành phố, do đó cần có kiến thức về công nghệ trong smart city để lựa chọn giải pháp phù hợp với tài chính. Cần sự ủng hộ của người dân: các dịch vụ smart city xây dựng quanh nhu cầu thực tế của người dân, người dân đánh giá để có cuộc sống tốt hơn. Do đó cần phải truyền thông hiệu quả để có sự ủng hộ, góp ý của người dân.
Vai trò của các DN CNTT trong Smart City Hạ tầng kết nối: Cung cấp giải pháp kết nối IoT, Mở rộng DC, triển khai Cloud Service. Dịch vụ CNTT; Phần mềm: Xây dựng giải pháp thông minh Phối hợp với các hãng quốc tế để triển khai các giải pháp/ ứng dụng giải quyết các vấn đề của thành phố An ninh ATTT: Triển khai các biện pháp Đảm bảo an ninh an toàn thông tin ở các lớp: Mạng, Thiết bị, Phần mềm. Có các Phương án dự phòng tấn công mạng. Tư vấn cho chính quyền: Tiêu chuẩn, hành lang pháp lý, các giải pháp giải quyết các vấn đề của thành phố.
Phần 3: Nguồn nhân lực và giới thiệu Trung tâm phát triển nguồn lực CMC
Ngành dễ bị thay thế Tương tác giữa công nghệ và việc làm
Thay đổi kỹ năng trong kỷ nguyên CN 4.0 Theo WEF: Diễn đàn KT TG Chi tiết link: Future Of Job Skill: http://reports.weforum.org/future-of-jobs-2016/shareable-infographics/
Nhóm việc ảnh hưởng trong tương lai Theo WEF
Nguy cơ thiếu hụt lớn về nhân lực CNTT Báo cáo của Vietnamworks, nhu cầu nhân sự ngành CNTT đang ở mức cao nhất trong lịch sử với gần 15.000 việc làm được tuyển dụng trong năm 2016. Theo dự báo, so với nhu cầu tính đến cuối năm 2018, Việt Nam sẽ thiếu khoảng 70.000 nhân lực về CNTT. Đến năm 2020 dự báo thiếu khoảng 500.000 nhân lực CNTT. Chất lượng nhân lực còn yếu: sau khi tiếp nhận các DN phải đào tạo lại thường 1 năm.
Đào tạo nhân lực trong CMCN 4.0
Thay đổi của giáo dục và đào tạo
Giới thiệu Trung tâm phát triển nguồn lực CMC
Mục tiêu và Phương thức đào tạo Ban Lãnh đạo tập đoàn và Đơn vị CHIẾN LƯỢC KINH DOANH Phó Tổng Giám đốc Phụ trách Nhân sự CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN NHÂN SỰ Ban Nhân sự Trung tâm Đào tạo và Phát triển ĐỊNH HƯỚNG Hệ thống mô tả công việc - Chính sách nhân sự - Khung năng lực theo vị trí - Ma trận đào tạo theo vị trí Học viên Lãnh đạo VẬN HÀNH Hệ thống chương trình Đào tạo Cán bộ Quản lý Orientation Leadership skill Process CBNV Technical Management skill Product & Service Tiền Nhân viên Soft Skill Foreign Language Giảng viên Nhà cung cấp bên ngoài Giảng viên nội bộ Phương thức Online Offline Blended In-Class Traininig Seminar/workshop Assessment Loại hình On-job training Mentoring/Coachinn Certificate supporting Bộ phận Đào tạo Cán bộ Phát triển Chương trình Chính sách, quy định Quy trình Đào tạo Hệ thống quản lý Đào tạo Cán bộ triển khai Kênh truyền thông Tiêu chuẩn chất lượng Cơ sở vật chất Cán bộ Hỗ trợ
Nội dung đào tạo CMC Competing Capability Business Industry Capability Core Values Capability Technical & Technology Business Development Service Delivery Organization Culture Leadership & Management Behavioral Skills based on Core Values Tactical Implementation skill based on JD Core Technology Mantainance Sales Standard Process Orientation Leadership & Management Skill for Midle "Chuyên nghiệp" BA Function R&D New Technology Customer Relationship Management Core Values reminding Leadership for Top Executive "Đồng đội" Internal Process Marketing "Sáng tạo"
Phần 4: Khái niệm & Mô hình sáng tạo CMC hướng đến
Định nghĩa Định nghĩa về DN sáng tạo: theo OECD (Tổ chức hợp tác & phát triển kinh tế) Là việc đưa ra một sản phẩm, quy trình, phương pháp tổ chức hoặc phương pháp tiếp thị (Marketing) mới hoặc được cải tiến bởi doanh nghiệp. Định nghĩa này được Wipo công nhận (Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới chuyên xếp hạng các quốc gia đổi mới sáng tạo) Phân loại: Đổi mới sản phẩm (hàng hoá hoặc dịch vụ) Đổi mới quy trình Đổi mới tổ chức Đổi mới tiếp thị
Đổi mới sáng tạo trong Doanh nghiệp Đổi mới sáng tạo trong DN phải là sự kết nối giữa sáng kiến & đầu tư Sáng kiến Đổi mới Đầu tư Tạo ra ý tưởng mới Tạo ra mô hình kinh doanh mới Kết hợp sáng kiến với + Vấn đề cần giải quyết => Tạo ra giải pháp Thương mại hóa giải pháp Đầu tư Nghiên cứu là biến tiền bạc thành tri thức. Đổi mới sáng tạo là biến tri thức thành của cải vật chất Dr. Geoffrey Nicholson, 3M
Đổi mới sáng tạo trong Doanh nghiệp Đổi mới sáng tạo là sự tiếp cận theo 2 hướng Làm sao để hiện thực hóa Ý tưởng? Ai sẽ hưởng lợi từ Giải pháp này? Công nghệ Thị trường Ý tưởng nên được làm mới và thanh lọc liên tục, thậm chí chuyển hướng. Đổi mới sáng tạo bắt đầu từ 1 ý tưởng. Nhưng không phải ý tưởng nào cũng mang lại sự thay đổi.
Ví dụ của Google về sáng tạo 1. Sáng tạo đến từ bất kỳ đâu 2. Hiểu rõ nhu cầu của Khách hàng 3. Tin tưởng vào các Insight kỹ thuật 4. Think 10x > 10% 5. Dám thử nghiệm và sửa đổi 6. Nhân viên được phép dành 20% thời gian cho sáng tạo 7. Mã nguồn mở để kết nối cộng đồng sáng tạo. 8. Thất bại là mẹ thành công 9. Có một sứ mệnh cao cả
Ví dụ của Google về sáng tạo Công ty mẹ: Alphabet Google: Phụ trách các ngành kinh doanh truyền thống (Android, Tìm kiếm, Youtube, Maps ) Thành phần sáng tạo Google X: Viện nghiên cứu Công nghệ Google Capital: Đầu tư các công nghệ trong dài hạn Google Ventures: Đầu tư mạo hiểm hoặc mua lại các Start-up Fiber: Cung cấp internet tốc độ cao Calico:Nghiên cứu về Sức khỏe Nest: Sản xuất thiết bị Smart Home
Nhận thức của CMC về sáng tạo Một tổ chức sáng tạo cần thu hút được sự tham gia của tất cả mọi thành viên trong việc hoạch định và triển khai các nhiệm vụ theo những cách mới mẻ nhằm đạt được các mục tiêu của tổ chức. Các kết quả đạt được có thể là sản phẩm, quy trình hay mô hình kinh doanh, nhưng phải thể hiện được tính chất mới mẻ, hữu ích trong một ngữ cảnh không gian và thời gian cụ thể.
Mô hình tổ chức sáng tạo của CMC Công ty mẹ: CMC Corporation Công ty thành viên: Phụ trách các lĩnh vực kinh doanh truyền thống (CNTT và Viễn Thông) Thành phần sáng tạo Viện nghiên cứu Công nghệ CMC Trung tâm sáng tạo IC Quỹ CIF: Đầu tư sáng tạo Trung Tâm Đào tạo
Mô hình tổ chức sáng tạo của CMC VIỆN NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ Nghiên cứu các xu thế công nghệ, giải pháp mới Phối hợp với các đơn vị thành viên tổ chức các đề tài nghiên cứu theo lĩnh vực kinh doanh của các đơn vị. Tham gia xây dựng sản phẩm/ dịch vụ mới. TRUNG TÂM SÁNG TẠO Trao đổi, đào tạo và chia sẻ về các công nghệ, xu thế mới. Xây dựng Lab nghiên cứu các công nghệ mới. Quỹ đầu tư cho các dự án sáng tạo trong và ngoài Tập đoàn. Cầu nối & vườn ươm công nghệ.
Chính sách hỗ trợ sáng tạo của CMC Đặt ra các chỉ tiêu KPI khuyến khích sáng tạo đổi mới. Các chính sách khuyến khích, động viên khen thưởng các ý tưởng, sáng kiến đổi mới. Tổ chức đào tạo và xây dựng văn hóa học tập tại CMC. Xây dựng văn hóa làm việc chuyên nghiệp và dân chủ. XD các phong trào thi đua đóng góp sáng kiến định kỳ.
Trung tâm Đổi mới sáng tạo CMC
CÁC CHỨC NĂNG HOẠT ĐỘNG CHÍNH
Các đối tượng thụ hưởng Các đơn vị thuộc Tập đoàn công nghệ CMC Các nhóm, cá nhân khởi nghiệp Cộng đồng, diễn đàn sáng tạo & khởi nghiệp Các Viện trường Các đối tác kinh doanh
CT Techtalk: Các buổi chia sẻ về công nghệ và xu thế mới từ các chuyên gia trong và ngoài công ty. CT Startup Pitching: Các buổi bảo vệ kế hoạch các ý tưởng, dự án, mới sáng tạo. CT Xây dựng LAB nghiên cứu (Robotic, AI, AR, Security ) CT Innovation contests: Cuộc thi/giải thưởng sáng tạo trong và ngoài công ty. CT Vườn ươm (Incubators): Môi trường cho các nhóm có ý tưởng SPDV được hỗ trợ và làm việc. CT Xây dựng Thư viện Đổi mới sáng tạo CT Đào tạo kỹ năng sáng tạo Các chương trình hoạt động năm 2017
Một số hình ảnh của Trung tâm Sáng tạo
Giới thiệu Quỹ sáng tạo CMC CMC INNOVATION FUND - CIF
Giới thiệu Quỹ đổi mới Mô hình Quỹ đầu tư mạo hiểm Venture Capital Lĩnh vực công nghệ - Security - Cloud - Internet of things - Robotics - Big Data/AI - Quy mô Quỹ: 50 tỷ Mỗi năm trích thêm 10% lợi nhuận Tập đoàn. Đối tượng tham gia: - Cá nhân; nhóm cá nhân - Tổ chức
Phần 5: Đề xuất triển khai hợp tác Với các Viện/ Trường ĐH
Hợp tác nghiên cứu khoa học Nội dung Cách mạng công nghiệp lần 4 Công nghệ mới (AI, Big Data, IoT, Security) Các ngành mới: Fintech (Blockchain), Nông nghiệp số... Hoạt động Giao lưu trao đổi công nghệ giữa Doanh nghiệp và Viện/Trường thông qua Tổ chức các Hội thảo, Workshop tại phòng Lab của doanh nghiệp (như CMC) và của trường ĐH. Đăng ký các đề tài nghiên cứu về Công nghệ mới (AI, Big Data, IoT, Security) Tổ chức các cuộc thi về Khởi nghiệp dành cho Sinh viên, thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học. Đầu tư vào các Dự án khả thi trong ứng dụng thực tế.
Hợp tác Đào tạo nguồn nhân lực Mục tiêu Đào tạo nhân lực với các kỹ năng phù hợp với CMCN 4.0 Đào tạo nhân lực với trải nghiệm công việc thực tế Nội dung Kiến thức về ICT và Bảo mật ANATTT Kỹ năng phân tích và xử lý dữ liệu và thông tin. Tư duy hệ thống, liên kết dữ liệu. Tính sáng tạo và tinh thần chủ động. Trải nghiệm với doanh nghiệp. Phương thức Chuyên gia của doanh nghiệp tham gia đào tạo (AI, Big Data, IoT, Security) Sinh viên trải nghiệm tại môi trường doanh nghiệp CNTT, giải quyết các vấn đề thực tế