"Vietnam" in Library of Congress Subject Headings

Bản ghi

1 Tiêu ñš ViŒt Nam Trong Bäng Tiêu ñš ñš Møc Cûa ThÜ ViŒn QuÓc H i Hoa Kÿ (1) Thomas Mann, ThÜ ViŒn QuÓc H i Hoa Kÿ Các Üu Çi m cûa Bäng Tiêu ñš ñš Møc cûa ThÜ ViŒn QuÓc H i Hoa Kÿ [g i t t là Bäng TññMCTVQHHK] (Library of Congress Subject Headings (LCSH)) trong viœc truy tìm tài liœu so v i viœc dùng các tø khóa k ra cûng khá nhišu. ñš møc "Vietnam" [ViŒt Nam] Çã ÇÜ c dùng làm thí dø tiêu bi u Ç nêu lên nh»ng l i ích cûa viœc truy tìm thông tin theo cách dùng tiêu ÇŠ ÇŠ møc nói trên. Khác v i viœc truy tìm b ng tø khoá, thü ng chì Çáp Ùng cho Ç c giä m t cái gì Çó, Bäng TññMCTVQHHK cung cãp cho Ç c giä m t cái nhìn toàn diœn mang tính cö cãu gòm nhišu ti t møc có liên quan Ç n ÇŠ tài Ç Ç c giä l a ch n. ñišu này th c hiœn ÇÜ c nh s k t h p nh»ng thuæt ng» cæn bän Çã s n có trong Bäng TññMCTVQHHK (bäng này thü ng ÇÜ c g i tên là "Nh»ng cuón sách màu ÇÕ") [vì sách luôn luôn ÇÜ c Çóng bìa màu ÇÕ], qua nh»ng tham chi u, và qua dò tìm (browse) trong thü møc tr c tuy n. Nh»ng tiêu ÇŠ và tham chi u chính b t ÇÀu b ng tø Vietnam [ViŒt Nam] hay Vietnamese [thu c vš ViŒt Nam/ngÜ i ViŒt/ti ng ViŒt] ÇÜ c liœt kê trên hön ba trang giãy cûa Bäng TññMCTVQHHK. Dï nhiên, m t ngü i Çi tìm tài liœu vš LÎch sº ViŒt Nam, có th tìm thãy TññM Vietnam - History [ViŒt Nam - LÎch sº] liœt kê nhü m t Ç ng loåi (category); nhüng ngü i này cûng ÇÜ c giúp Ç«Ç có th nhæn ra m t loåt nh»ng TññM khác có liên quan Ç n ÇŠ tài Çang truy tìm nhüng không gòm tø "History," [LÎch sº,], ch ng hån nhü cãu trúc [ghi ª bäng só 1] sau Çây: [Bäng só 1] Vietnam ViŒt Nam -- Antiquities -- ñò c -- Civilization -- Væn minh -- Buddhist influence -- nh hüªng cûa PhÆt giáo -- Chinese influence -- nh hüªng cûa Trung Hoa -- European influence -- nh hüªng cûa Âu châu -- Indic influence -- nh hüªng cûa ƒn ñ -- Western influence -- nh hüªng cûa Tây phüöng -- Description and travel -- Mô tä và du lîch -- Intellectual life -- ñ i sóng tri thùc -- Politics and government -- Chính trî và chính phû

2 -- 20th century Vietnamese conflict, Vietnamese diaries -- Vietnamese literature -- Vietnamese reunification question ( ) -- Th k (2) Tranh chãp tåi ViŒt Nam, Nh»ng nhæt kš ViŒt Nam -- Væn h c ViŒt Nam -- VÃn ÇŠ thóng nhãt ViŒt Nam ( ) TÃt cä nh»ng khía cånh vš lîch sº ViŒt Nam nhü vøa thãy trong bäng trên së không ÇÜ c truy cæp n u chúng ta dùng tø khóa Ç truy tìm [dü i dång toán tº Boole với những tác nhân (operators) là AND, OR, NOT] ViŒt Nam AND LÎch sº (Vietnam AND History) Ngay trong Ç ng loåi ViŒt Nam -- LÎch sº, Bäng TññMCTVQHHK cûng Çã trình bày ÇÜ c m t cái nhìn toàn diœn mang tính cö cãu gòm nhišu l a ch n mà m t ngü i truy tìm tài liœu theo lói dùng tø khóa không th có ÇÜ c [xem Bäng só 2]: [Bäng só 2] Vietnam -- History ViŒt Nam -- LÎch sº To T i næm Ba To Uprising, Cu c khªi nghïa Ba TÖ, 1945 (3) Trung Sisters Rebellion, Dinh dynasty, Early Le dynasty, Ly dynasty, Tran dynasty, Ho dynasty, Lam Son Uprising, Later Le dynasty, Mac dynasty, Insurrection, Tay Son dynasty, th century Nguyen dynasty, Le Van Khoi's Rebellion, Truong Dinh Uprising, Bay Thua Uprising, Yen The Uprising, th century Cu c khªi nghïa cûa Hai Bà TrÜng, [ ] Nhà ñinh, Nhà TiŠn Lê, Nhà Lš, Nhà TrÀn, Nhà HÒ, Cu c khªi nghïa Lam SÖn, Nhà HÆu Lê, Nhà Måc, Cu c n i dæy, (4) Nhà Tây SÖn, Th k Nhà NguyÍn, Cu c giãy loån (n i loån) cûa Lê Væn Khôi, Cu c khªi nghïa TrÜÖng ñînh, Cu c khªi nghïa Bäy ThÜa, [cûa NguyÍn VænThành «Nam Kÿ] Cu c khªi nghïa Yên Th, Th k 20 2

3 -- -- August revolution, Prophecies Cách Mång Tháng Tám, (5) Nh»ng l i tiên tri S phong phú vš ÇŠ møc trong m t Ç ng loåi nhü th giúp cho nhà nghiên cùu chú š Ç n các l a ch n mà có th h không bi t trü c là nó hiœn h»u; nó giúp cho nhà nghiên cùu có th nhanh chóng tæp trung viœc truy tìm cûa h vào nh»ng ÇŠ tài nào có liên quan t i ÇŠ møc nghiên cùu cûa h trong vãn ÇŠ lîch sº ViŒt Nam, mà không phäi làm cái viœc mãt thì gi là løc l i trên hàng ÇÓng nh»ng nguòn thông tin ho c có tính cách t ng quát, ho c không liên quan gì ÇŠn Ç n ÇŠ møc nghiên cùu cûa h cä. ñ c giä ÇÜ c giúp Ç«Ç nhæn ra nh»ng ch n l a thích h p mà h không bao gi Ãn ÇÎnh trü c ÇÜ c n u h truy tìm b ng tø khóa. ñ c giä cûng ÇÜ c giúp Ç«Ç có m t cái nhìn toàn diœn mang tính cö cãu vš các khía cånh chính cûa lîch sº ViŒt Nam, ngay cä trü c khi truy cæp bãt cù cuón sách nào. (ChÌ tø nh»ng liœt kê vš các cu c khªi nghïa (uprising) hay n i loån (rebellion), nhà nghiên cùu Çã có th s n sàng Çi Ç n k t luæn ngay r ng ngü i ViŒt không th chîu Ç ng lâu nh»ng áp bùc bãt công.) S phong phú cûa cách trình bày cö cãu nh»ng ch n l a trong viœc nghiên cùu này ÇÜ c tæng cü ng b ng m t màng lü i gòm các tham chi u dån t i nh»ng TññM thích Çáng khác, nh»ng tiêu ÇŠ hoàn toàn không nh c nhª t i hay bao gòm tø khoá ViŒt Nam--. Thí dø, dü i TññM ViŒt Nam -- Ngôn ng», nhà nghiên cùu Ç Öc hü ng dån t i nhišu ÇŠ møc chuyên biœt hön mà có lë h Çã không th xác ÇÎnh trü c ÇÜ c [xem Bäng só 3]: [Bäng só 3] Ch» vi t t t: NT: Narrower topic = ñmhh: ñš møc hëp hön Vietnam -- Languages ViŒt Nam -- Nh»ng ngôn ng» (6) NT Bahnaric ñmhh: Ngôn ng» Ba Na -- Biat language -- Ngôn ng» Biat -- Bru language -- Ngôn ng» Bru, Brâu -- Central Muong language -- Ngôn ng» MÜ ng mišn Trung -- Chamic languages -- Ngôn ng» Chæm/Chàm -- Eastern Mnong language -- Ngôn ng» Mnông mišn ñông -- Hre language -- Ngôn ng» Hrê -- Kadai languages -- Ngôn ng» Kadai -- Koho languages -- Ngôn ng» Koho [CÖ Ho] -- Laha language (Vietnam) -- Ngôn ng» La Ha (ª ViŒt Nam) -- Laqua language -- Ngôn ng» Laqua -- Maa dialect (Vietnam) -- PhÜÖng ng»/th ng» Må (ª ViŒt Nam) -- Maa language (Southeastern Asia) -- Ngôn ng» Må (ª vùng ñông Nam Á) -- Nguon language -- Ngôn ng» Nguon -- Northern Roglai dialect -- PhÜÖng ng» B c Ra-glai -- Puoc language -- Ngôn ng» Puoc -- Rade language -- Ngôn ng» RaÇê -- Rengao language -- Ngôn ng» Rengao -- Roglai language -- Ngôn ng» Ra-glai 3

4 -- Ruc language -- Sre dialect -- Yay language -- Ngôn ng» Ruc -- PhÜÖng ng» Xrê [CÖ Ho] -- Ngôn ng» Yay [Tày] CÛng th, m i chì thoåt nhìn thãy danh sách các ngôn ng» hay các phüöng ng» (th ng»), và trü c khi truy cæp dù chì là m t cuón sách thôi, nhà nghiên cùu cûng có th dí dàng k t luæn là væn hoá ViŒt Nam rãt phong phú chù không ÇÖn ÇiŒu. M t làn n»a, nh»ng thuæt ng» này thü ng không bao gòm cøm tø ViŒt Nam, nhü th nó së bî bõ sót n u dùng tø khoá Ç truy tìm [b ng toán tº Boole v i nh»ng tác nhân (operators) nhü là: AND, OR, NOT] v i các cøm tø ViŒt Nam AND Ngôn ng»--. Bäng TññMCTVQHHK, dù sao, cûng Çem Ç n nh»ng ch n l a Ç lüu š nhà nghiên cùu ngay cä khi ngü i này không Çòi hõi chúng. ñây là m t ÇiŠu mà các nhà nghiên cùu luôn luôn trân tr ng: m t cö cãu giúp h tránh ÇÜ c viœc bõ sót nh»ng ch n l a quan tr ng chì vì ngay tø ÇÀu h Çã không bi t câu hõi nào càn phäi hõi. Cái nhìn toàn diœn quan tr ng mà Bäng TññMCTVQHHK cung Ùng còn ÇÜ c tæng cü ng hön n»a, vü t ra ngoài phåm vi cûa chính cuón sách ÇÕ này, b ng khä næng dò tìm cûa thü møc tr c tuy n. Bäng TññMCTVQHHK có liœt kê ViŒt Nam --- ñò c nhü m t TññM, nhüng không cung cãp nh»ng ch n l a xa hön trong Ç ng loåi Çó. Trong khi Çó thü møc tr c tuy n, tùy theo süu tæp cûa tøng thü viœn, có th cung cãp cho nhà nghiên cùu m t cái nhìn còn r ng hön n»a. [xem Bäng só 4]: Bäng só 4 Vietnam--Antiquities ViŒt Nam -- ñò c Vietnam--Antiquities--Bibliography ViŒt Nam -- ñò c -- ThÜ møc Vietnam--Antiquities--Dictionaries ViŒt Nam -- ñò c -- TØ Çi n Vietnam--Antiquities--Exhibitions ViŒt Nam -- ñò c -- Tri n lãm Vietnam--Antiquities--Periodicals ViŒt Nam -- ñò c -- ƒn phäm ÇÎnh kÿ ThÆt væy, phàn l n các ti u phân møc cûa m t ÇŠ tài (ÇŠ møc) ÇÜ c th hiœn trên màn änh hi n thî cûa thü møc tr c tuy n Ç Ç c giä Ç c lü t qua (browse) không ÇÜ c ghi nhæn trong BängTññMCTVQHHK. Lš do là phàn l n các ti u phân møc là thu c loåi phù Ç ng t do (free floaters) --- có nghïa là chúng có th ÇÜ c biên møc viên cho thêm vào khi càn, nhüng không có ghi trong chính bäng TññMCTVQHHK. Nói cách khác, khä næng ch n l a các Ç ng loåi trong hœ thóng cûa Bäng TññMCTVQHHK không chãm dùt trong phåm vi cûa cuón tø v ng có ki m soát màu ÇÕ ; møc løc tr c tuy n dùng TññM cûa Bäng TññMCTVQHHK ch c ch n së cung hi n cho nhà nghiên cùu nhišu khä næng hön. PhÀn l n các nhà nghiên cùu khi th c hiœn viœc nghiên cùu vš m t ÇŠ tài m i thü ng không bi t trü c m t cách ch c ch n là h muón cái gì, ho c tìm cái gì; h cûng không bi t trü c tàm bao quát cûa các tø v ng trong m t lãnh v c m i. Ðu Çi m cûa hœ thóng TññMCTVQHHK là nó có th giäi quy t vãn ÇŠ này cho h. Nó trình bày cho h nhišu ch n l a hön là nh»ng l a ch n mà h có th Çòi hõi. Nó cung cãp cho h nhišu ch n l a trong viœc truy tìm m t ÇŠ tài, và nhü th giúp cho nh»ng vî m i b t ÇÀu tæp nghiên cùu có th nhæn ra ngay nh»ng khä næng truy tìm mà h không th xác ÇÎnh ÇÜ c trü c trong lói truy tìm b ng tø khoá. Cách truy tìm mang tính cö cãu nhü th giúp cho nh»ng nhà nghiên cùu có th làm viœc m t cách có hœ thóng hön, sâu r ng hön và tæp trung hön ngay trong làn truy tìm ÇÀu tiên mà không càn có hi u bi t thæt 4

5 chuyên trong lãnh v c nghiên cùu cûa h. Nh»ng ngü i Çã h c ÇÜ c cách sº døng hœ thóng Bäng TññMCTVQHHK së trª thành nh»ng nhà nghiên cùu có hiœu quä hön nh»ng ngü i chì trông cæy vào viœc truy tìm b ng tø khóa. (1) (2) (3) (4) (5) (6) Phåm ThÎ LŒ-HÜÖng chuy n dîch sang ViŒt ng» tø bài "Vietnam" in Library of Congress Subject Headings ÇÜ c Çæng trên LEAF-VN Newsletter, TÆp 3, só 1 (2001), v i s chãp thuæn cûa tác giä. ( DÎch giä nghï r ng s s p x p theo thù t th i gian lîch sº ª Çây Çã không phù h p v i lîch sº VN, vì hiœp ÇÎnh Geneva 1954 Çã Çánh dãu m t th i Çi m quan tr ng trong lîch sº VN, càn phân ÇÎnh th i kÿ này là và Nam B c phân tranh làn 2, DÎch giä nghï r ng s s p x p theo thù t th i gian lîch sº ª Çây Çã ÇÜ c ghi sai vì nó säy ra næm 1945 không th Ç sát lišn v i th i kÿ cûa Hai Bà TrÜng (næm 39-43) trong bäng TññMCUTVQHHK. DÎch giä xin ÇÜ c không ÇÒng š v i lói dùng cøm tø cûa tiêu ÇŠ ÇŠ møc và phân ÇÎnh th i kÿ lîch sº cûa VN này cûa LC ª Çây, vì Çó là th i kÿ TrÎnh NguyÍn phân tranh, xin có ÇŠ nghî m t tiêu ÇŠ sau Çây v i møc Çích làm cho nó phù h p và có tính nhãt quán gi»a hai th i kÿ phân chia Nam B c là th i kÿ TrÎnh NguyÍn Phân tranh và th i kÿ sau HiŒp ñînh Geneva ñó là Nam B c Phân tranh làn 1, , cûng nhü v i th i kÿ , ÇÜ c ÇŠ nghî là: tø và Nam B c Phân tranh làn 2, DÎch giä nghï r ng s s p x p theo thù t th i gian lîch sº ª Çây Çã không phù h p v i lîch sº VN, vì hiœp ÇÎnh Geneva 1954 Çã Çánh dãu m t th i Çi m quan tr ng trong lîch sº VN, càn phân Çinh th i kÿ này là và Nam B c phân tranh làn 2, Tên các ngôn ng» cûa các dân t c thi u só ª Çây d a vào cuón: ViŒt Nam, Hình nh C ng ñòng 54 DânT c. Hà N i: NXB Væn Hóa Dân T c, M t só ngôn ng» liœt kê ª phàn ti ng Anh Çã không tìm thãy tø ti ng ViŒt tüöng ÇÜÖng ª trong sách này nên xin Ç nguyên ti ng Anh. Ti n sï Thomas Mann là Quän Thû ThÜ ViŒn phø trách Tham Khäo tåi Phòng ñ c Sách chính cûa ThÜ ViŒn QuÓc H i Hoa Kÿ. Ông là tác giä cûa các cuón sách The Oxford Guide to Library Research (do Oxford University Press xuãt bän næm 1998) và Library Research Models (do Oxford University Press xuãt bän næm, 1992). 5

6 6