xuan ve tren thuy thon trang

Bản ghi

1 Vi t lên cao th m tr i xanh: Ch» TRUNG th m máu hùng-anh gióng nòi. GÜÖm thiêng mª nü c cùu Ç i, Nghìn næm in bóng güöng soi ch ng m.. ñ Quang-Vinh 1

2 vš nguòn 2

3 dù chüa hay Çã yêu thö, cûng tìm thö Ç c, Ç mö () Ç c Ç nghe xôn-xao tình yêu tha-thi t: tình yêu thiên-nhiên, tình yêu Çôi lùa, tình yêu tu i trè, tình nghïa sü-çœ, nghïa tình b ng-h»u, tình yêu ÇÃt nü c, tình yêu c i nguòn g n bó v i ti ng MË, v i ViŒt-Tri t cûa tiênhišn, v i ñåo SÓng cûa t -tiên, v i chính-khí håo-nhiên cûa KÈ Sï, v i khát-v ng hoà-bình cho quê hüöng. Ç c Ç l ng nghe âm-nhåc du-düöng cûa ti ng ViŒt tuyœt-v i, Ç nhæn chân cãu-trúc trác-tuyœt, tuy giän-dî mà kÿ-diœu cûa ti ng MË qua m i th -ÇiŒu: løcbát, song thãt løc-bát, løc-bát nhî thæp bát tú, løc bát lü«ng tú, thö t -do, thö xuôi, thö xuôi t ng-h p, thö ñü ng-luæt thãt ngôn bát cú: thö ñü ng-luæt xü ng hoå, thö ñü ngluæt Ç c xuôi Ç c ngü c; và Ç c-biœt nhãt là thö løc-bát Ç c xuôi Ç c ngü c, m t khám phá m i làn ÇÀu tiên ÇÜ c gi i-thiœu làm ÇËp thêm cho væn-h c nü c nhà. Ç c Ç bi t kï-thuæt ghép ch» vào thö: ghép ch» trong thö løc-bát, ghép ch» ÇÀu câu thö ñü ng. 3

4 ñánh máy và trình bày: Quang-Vinh. Hình bìa: tác-giä ÇŠ änh HÒ GÜÖm (Hà-n i) nöi Çây có Tháp Bút Tä Thanh- Thiên và Tháp Rùa Hoàn Ki m. Copyright 1999 by Ç quang-vinh Tác-giä gi» bän-quyšn. ISBN: Legal Deposit: December 1999 Giá bán: 8 Mï-kim / 12 Gia-kim (chüa k büu-phí) Liên-låc: Mr DO vinhdo33@yahoo.com Tel: (905)

5 kính dâng hüöng-hòn song-thân ThÜÖng t ng tiœn-n i và các con 5

6 Nh»ng Mänh Tâm-TÜ Lang-Thang VŠ NguÒn Vào TÆp (9) Ki p T m (Thay L i T a) (13) Cäm Xuân (14) HÒ GÜÖm TÙc-Cänh (15) ñøng S! (16) ViŒt-Tri t (17) TrÀu Cau (18) Ti ng NÜ c Tôi (19) Tình Xuân (20) Tình Thu (21) Træng Lên (22) Træng thanh-bình (23) Træng Ÿ Låi (24) Tu i ThÖ (25) T t Cûa Bé (26) Xuân T i (27) N ng M i (28) Xuân VŠ Trên Thu -Thôn-Trang (29) Hoài-HÜÖng (31) Nh HÜÖng Quê ñãt B c (32) Tre Xanh (33) T t Tha-HuÖng (34) 6

7 Xuân Ly-HÜÖng (35) Quê MË ViŒt-Nam (36) Bài T ng Cûa ThÀy CÛ (37) Bài Phøng-Hoå (38) Giao-ThØa Quš-DÆu (39) NgÜ i Hùng Lš-TÓng (Ç c xuôi ngü c) (40) Ti ng Gà Quš-DÆu, bài xü ng (41) Ti ng Gà Quš-DÆu, bài hoå (42) ñåo DÎch (43) ñêm MÜa Hå. (44) ThÖ Chúc T t, bài xü ng (45) ThÖ Chúc T t, bài hoå (46) Nh (bài xü ng) (47) Mong (bài hoå) (48) Nói V i Các Con Trai Tôi (49) Gºi Cánh Chim B ng (52) MØng Xuân Tái-Ng (53) ThÙc Canh L n ñè, bài xü ng (54) ƒt-h i ñü c Mùa, bài hoå 1 (55) N i-nišm, bài hoå 2 (56) D ng M t NiŠm Tin, bài hoå 3 (57) ThÖ Chúc T t, bài xü ng (58) Xuân VŠ Trên XÙ Lånh, bài hoå 1 (59) Mùa ñông Nh Bån PhÜÖng Xa, bài hoå 2 (60) Chúc Xuân ThÀy CÛ (61) 7

8 G p Låi ñòng-nghiœp (62) Giao-ThØa Giáp-TuÃt, bài xü ng (63) ñ i M t Mùa Xuân, bài hoå (64) Câu ñêm (65) Trái Cây Quê MË (66) Ch Næm Chu t (68) T t Con Tš (69) ñùng V»ng Ngàn Thông (70) Løt CuÓi Næm Bính-Tš, bài 1 (71) Løt CuÓi Næm Bính-Tš bài 2, Ç c xuôi ngü c (72) GiÃc M ng Ngày Xuân, Ç c xuôi ngü c (73) Xuân V ng CÓ-HÜÖng: 1- Ong Ch Hoa Nª (74) 2- Chª Nhåc Quê HÜÖng (75) 3- Ngàn ThÜÖng Vån Nh (76) Nh»ng Ngày ThÖ-ƒu (77) Khát V ng (82) Canh-Thìn Xuân M ng Thái-Hoà: 1- NÜ c T i ñây RÒi! (88) 2- Xuân ñ n ñ i ñ i (89) 3- ThÆt Phúc Quê Tôi!(90) 4- Ngàn Mây V ng Chúc (91) 5-Ý Xuân NgÃt Tr i. (92) ñáp l i nü c non (93) L i Båt (94) 8

9 Vào tæp Trong sinh hoåt væn-h c häi-ngoåi, có nh»ng vænh»u chúng tôi g i là ngü i lành, trong Çó có nhà giáo kiêm nhà væn ñ Quang Vinh ª Mississauga, Gia-nã-Çåi, hiœn sinh-hoåt trong Trung-tâm Væn Bút VN Ontario. G i là "ngü i lành" không phäi chì vì bän-tính hišn-lành (hišn-lành Çôi khi không phäi là m t l i-çi m khi phäi xông-pha træn-måc, tr c diœn v i t i-ác và s båo-tàn). NgÜ i lành là ngü i sóng Çåo-ÇÙc, rao giäng ÇiŠu thiœn, và dùng chính cu c Ç i mình làm m t tãm güöng, phän-chi u nh»ng l i Çã nói và Çã vi t. Ÿ Çây, chúng tôi xin nói nhišu vš nhà væn ñ Quang Vinh, và tæp thö VŠ NguÒn, nguyên-nhân cûa bài vi t này... Tính tích c c Khi b t tay vào viœc hay ÇÙng trên bøc giäng ho c nöi diín-çàn, nhà thö ñ Quang Vinh linh-hoåt và nòngnhiœt. Ông sóng h t mình cho giây phút Ãy. Trong thö, cûng th. ThÖ ñ Quang Vinh cho thãy tác-giä là ngü i næng Ç ng, tích-c c, nòng-nhiœt và låc-quan. Ông ví mình nhü m t con t m, và hi u trách-nhiœm cûa Ç i t m: nhä tö làm kén, nhãt là khi væn nü c réo sôi: NÜ c sôi réo g i con t m VÜÖng tö nhä kén thôi n m æn dâu; Chong Çèn canh thùc ch lâu Cho lên n ng m i vàng au ÇÃt tr i. 9

10 Thích chöi ch» GiÓng nhü phàn l n các nhà nho, nhà giáo th -hœ trü c, tác-giä ñ Quang Vinh thích Çùa nghîch, vui thú v i ch» và nghïa. Ti ng ViŒt rãt thuæn-l i Ç chöi ch»: ÇÖn-âm; t dång cûa Ç ng-tø không bi n Ç i theo ngôi và thì; danh tø không bi n Ç i theo phái tính và só lü ng. Trong 100 trang thö, tác-giä bü c t i bü c lui, lä lü t nhü "læng ba vi b " v i nhišu th ÇiŒu thö ñü ng Ç c xuôi Ç c ngü c, thö ñü ng ghép ch» ÇÀu câu và thú vî nhãt là thö løc bát thuæn nghîch Ç c, bên cånh các bài løc bát, song thãt løc bát, thö t do, thö xuôi. Tác giä làm thö nhü Çùa nghîch, dí dàng và giän dî nhü th cù ngòi vào bàn vi t hay máy vi-tính là ch» nghïa tuôn ra trên mü i ÇÀu ngón tay: HÜÖng quê nhåc tãu miên trü ng LÜ ng sao thüöng nh, vãn vüöng xuân tình (Chª Nhåc Quê HÜÖng) ñ c ngü c låi së thành: TrÜ ng miên tãu nhåc quê hüöng Tình xuân vüöng vãn, nh thüöng sao lü ng... Låc quan Tính låc quan, yêu Ç i yêu ngü i cûa nhà thö th hiœn rõ qua bài Cäm Xuân. V i bón câu løc-bát, 56 ch», ông chép låi Çû tên v, mü i m t ÇÙa con và tên ông, tãt cä 13 nhân danh. NhÜng Çó là ÇiŠu lš-thú, chüa phäi thàn-kÿ. ThÀn kÿ ª ch, v i 56 ch» mang tên cä nhà, tác-giä diín-tä ÇÜ c cu c Ç i và không khí gia-çình ông, cänh tü ng m t 10

11 mùa xuân, Çào hòng th m tüöi, mai vàng r c-r«, sao sáng ÇÀy tr i (giao thøa), ÇuÓc sáng, güöng trong, ti ng Çàn rung ánh træng vàng Çêm xuân (nguyên tiêu): VÜ n Xuân r c th m anh-çào, Hoàng-hoa thöm ngát, mai chào gió Çông, PhÜÖng-lan thãp-thoáng ngoài song, NguyŒt-cÀm rung ánh træng vàng Çêm xuân, Dao-trì Ç ng bóng kim-luân, M t tr i tinh, ÇÄu sáng tuàn thai-minh, ñùc dày minh-kính thêm xinh, Huy-hoàng ánh chúc, quang-vinh m t nhà. Khí khái Lòng thüöng và cái giæn cûa kè sï th i loån khá rõ nét trong thö ñ Quang Vinh: Thäm thüöng dûng sï ngòi nhay cûi, UÃt hæn gian hùng ÇÙng chæt sân. (Giao thøa Giáp TuÃt). Hay: ñã Çói dân nghèo còn Çói n»a No ròi, cá béo låi thêm no (Løt cuói næm Bính Tš) Ho c: ý quyšn m c sùc mà vö vét Månh th tha hò cù góp thâu o cä xüöng sü n dân ng c ngoäi Ong ch hoa nª Çã tø lâu. (Ong ch hoa nª) 11

12 BuÒn viín xù N i buòn viín xù là tâm-tình chung cûa các nhà thö sóng lüu-vong. Tác-giä ñ Quang Vinh cûng væy: SÀu dâng lãp cä vòm tr i HÒn quê viín xù, süöng röi tr ng ÇÀu. Rõ là hòn thö Lš Båch, m c dù không trùng m t ch»! Lš Båch ÇÓi diœn v i sáng træng; ñ Quang Vinh nhìn ra thãy tói tr i. Lš Båch nhìn lên vàng træng båc ròi cúi ÇÀu nh quê; ñ Quang Vinh trông vào güöng, thãy mái ÇÀu Çã båc mà bi t tu i lüu-çày. Hai cänh trång, cùng m t nišm xúc cäm... * * * Trên Çây là nh»ng nét chính cûa tæp thö VŠ nguòn, mang tâm-tình nh nü c m t cách tích-c c. ThÜÖng quê, buòn viín xù, nhüng không khuãt-phøc trü c båo-l c, thõa-hiœp v i t i-ác và ÇÀu hàng nghîch-cänh. ñó là ngü i, và thö ñ Quang Vinh. NguyÍn H»u Nghïa Ch m Çông,

13 Thay L i T a Ki p T m NÜ c sôi réo g i con t m VÜÖng tö nhä kén, thôi n m æn dâu; Chong Çèn canh thùc ch lâu, Cho lên n ng m i vàng au ÇÃt tr i. 13

14 Cäm Xuân thüöng t ng NguyŒt, v hišn yêu-dãu; thüöng t ng các con: PhÜÖng-Lan, PhÜÖng -Mai, Huy-Kính, Huy-Chúc, Huy-Tinh, Huy-Thai, Huy-Hoàng, Huy-ñÙc, Huy-ñÄu, Hoàng-Hoa, Anh-ñào. VÜ n Xuân r c th m anh-çào, hoàng-hoa thöm ngát, mai chào gió Çông, phüöng-lan thãp-thoáng ngoài song, nguyœt-càm rung ánh træng vàng Çêm xuân, dao-trì Ç ng bóng kim-luân, M t tr i tinh, ÇÄu sáng tuàn thai-minh, ñùc dày minh-kính thêm xinh, Huy-hoàng ánh chúc, quang-vinh m t nhà. 14

15 HÒ GÜÖm TÙc Cänh Vi t lên cao th m tr i xanh: Ch» Trung th m máu hùng-anh gióng nòi; GÜÖm thiêng mª nü c cùu Ç i, Nghìn næm in bóng güöng soi ch ng m. 15

16 ñøng S! T ng anh Måc Kinh TrÀn Th XÜÖng, nguyên chû-nhiœm chû bút nhæt-báo Dân-Chúng (mišn Nam ) Måc kinh th -l c båo-cü ng, DÀu không vû-khúc, væn-xüöng ÇËp ròi! (1) Ru t t m rút h t cho Ç i, N i-nišm dân-chúng, góp l i kim-thanh.(2) M c cho müa bão hoành-hành, Bút tràn vån tä chí thành thanh-thiên:.(3) (1) tên các vì sao trong khoa tº-vi. (2) Trong m t bài thö khäu-khí, vua Lê Thánh-Tôn mü n l i Kh ng-tº Çem ti ng mõ, ti ng còng (m c-çåc, kim-thanh) cûa Th ng Mõ Ç chãn-hüng Çåo-lš, canh-tân xã-h i. Vai trò cûa KÈ Sï, cûa ngü i càm bút chính là vai trò cûa Th ng Mõ Çã ÇÜ c vî minh-quân t -hoå: M c-çåc vang lùng trong mãy cõi, Kim-thanh ršn-rï kh p Çòi nöi (3) nhà nho NguyÍn-Siêu ki n-trúc Tháp Bút, trên ng n tháp có ÇŠ: Tä Thanh Thiên bên ÇŠn Ng c-sön tåi HÒ GÜÖm, Thæng-Long thành tùc HÒ Hoàn-Ki m tåi Hà-N i ngày nay. Ý này ÇÜ c tác-giä cäm-hùng trong bài HÒ GÜÖm TÙc-Cänh trên Çây. 16

17 ViŒt-Tri t Và Sï-Phu Kính t ng h c-giä Hán-ChÜÖng VÛ-Çình-Trác (1) Hoàng-hôn låi t i bình-minh: Âm düöng ViŒt-tri t chãp sinh vào Ç i. M c cho phong vû töi-b i, ViŒt-ThÜ ng vån v»ng gi» nòi Tiên Long. Tiên-HiŠn Bách-ViŒt t -tông, Væn-chÜÖng trác-tuyœt vån không xoá nhoà: Nêu cao ñåo SÓng Thái-Hoà, Hài-hoà nhân-bän bao-la ñãt Tr i; D m lên gai-góc cu c Ç i, Hán-chÜÖng rång-r«con ngü i trü ng-phu; Soi Çu ng Çêm tói âm-u, Th p hòng Çình-liŒu nghìn thu sáng ng i. DÀu cho lüu-låc kh p nöi, VÅn cao ti ng hát: Muôn ñ i ViŒt-Nam (1) Linh-møc h c-giä VÛ-Çình-Trác, ngü i Çã khai-quæt và long-tr ng gi ithiœu di-thü Bách-ViŒt Tiên-HiŠn Chí cûa t -tiên Låc-ViŒt, vón sª-h»u tri tlš dîch-h c quân bình âm düöng nêu cao ñåo SÓng Thái-Hoà khai-nguyên nšn ViŒt-Tri t tøng Çóng góp cho væn-hoá Hán-t c và làm thành truyšn-thóng væn-hoá ViŒt-Nam, ÇÒng th i cûng là tác-giä các luæn-án ti n-sï Tri t-lš ChÃp sinh cûa NguyÍn-công-TrÙ biœn-trình tåi ñåi-h c Fujen, ñài B c, Trung-Hoa Dân-QuÓc và Tri t-lš Nhân-Bän cûa NguyÍn-Du biœn-trình tåi ñåi-h c Sophia, Tokyo, NhÆt-Bän.. 17

18 TrÀu Cau Vôi nòng chung k t tràu cau, Nghïa tình hoà-h p th m màu trung-trinh Mo cau quåt mát nhân-sinh T -do, thanh-thoát, l i danh ch ng màng. 18

19 Ti ng NÜ c Tôi Tôi yêu ti ng ViŒt m n yêu, Ng t-ngào bóng-bäy, diím-kišu, du-düöng; Tôi yêu ti ng ViŒt m n thüöng, Ñ men tình š, dæy hüöng nòng-nàn. Nghe nhü höi gió trên ngàn, G i chim låc hü ng h p Çàn lên non, DÀu cho sông cån núi mòn, Gió ngàn vån hát ti ng Çàn thiên-thu. 19

20 Tình Xuân Lá xanh V n gió Lao-xao; Træng thanh LÃp-ló, Nø Çào ñâm bông. Long-lanh SÜÖng rõ Cánh hòng; Hàng cau To-nhÕ, Ngàn thông Thì-thào: Kìa trông! Hoa lá ñëp sao! D t nhau Theo gió ñi vào Mênh-mông. 20

21 Tình Thu Anh gieo håt mùa thu, Có lá vàng û-ãp Cho dæy men tình Ngây-ngÃt Lên hüöng. Anh ÜÖm håt mùa thu, Có süöng thu nhõ gi t Cho màm näy m c, ñãt v«yêu thüöng. ñãt tr i cûng n i ghen tuông, Chúng mình Çang d ng thiên-çü ng Mùa Xuân 21

22 Træng Lên ChiŠu lên th p ng n cây røng, Chim hôm xao-xác g i vàng træng non Mau vào thay th hoàng-hôn, ñäy lui bóng tói, ru ngon Çêm dài 22

23 Træng Thanh-Bình Sao træng ª mãi trên tr i, Ngóng hoài, chä xuóng dü i Ç i v i ta? M t tr i nóng-näy quá mà! Còn træng hišn dîu, thü t-tha, thanh-bình. 23

24 Træng Ÿ Låi Phäi chæng không thích non cao, Nên træng l n xuóng dü i ao th này? Træng Öi! CÙ ª låi Çây, Cho vàng sáng nü c, ngãt-ngây lòng ngü i. 24

25 Tu i ThÖ N ng lên thành-phó r n-ràng, VÜ n Xuân hoa th m, bü m vàng nhªn-nhö. Ti ng cü i khúc-khích trè thö, Nghe nhü chim hót líu-lo trên cành. 25

26 T t Cûa Bé M n t ng các em thi u-nhi ViŒt-Nam Hôm nay ngày T t, Có bánh chüng xanh, ThÎt m«düa hành, Pháo n Çì-ÇËt. Hôm nay ngày T t: QuÀn áo xênh-xang, Nói-næng Çàng-hoàng, Ch»ng-chåc ra ph t. Hôm nay ngày T t: ChuyŒn xüa quên h t, Nghï Ç n ngày mai, ñü ng Çi còn dài. Em mö ngày mai, N ng hòng tüöi mãi, Lòng em phöi-ph i Hoa th m ch ng phai. Em mö ngày mai, Tr i xanh bát-ngát Em Çem ti ng hát Ru êm cõi Ç i. Em mö ngày mai Quê hüöng sóng låi, RÅy vü n sai trái, Lúa vàng röi vãi, Hånh-phúc muôn nöi. Hôm nay ngày T t, Chúc tu i ông bà, Chúc tu i më cha, Chúc h t cä nhà, M t næm ÇËp nhãt. 26

27 Xuân T i ñã nghe chim-chóc xôn-xao G i mai tr nø, g i Çào ÇÖm bông, ñã bøng n ng th m høng Çông, ñem mùa xuân th m ru ng ÇÒng reo vang. 27

28 N ng M i BÓn phüöng Tr i ÇÃt Xôn-xao, Thiên-hÜÖng Ngây-ngÃt QuyŒn vào ñông-phong. MÜa dông TrÓn v i N ng hòng, CÀu vòng ñüa lói Vào trong ñ ng Çào. 28

29 Xuân VŠ Trên Thu -Thôn-Trang vi t cho hai con Hoàng-Hoa, Anh-ñào và các bån sinh-viên ñåi-h c Waterloo cùng khoá có tên in ch» ÇÆm trong bài, Kìa xem trên Thûy-Thôn-Trang (1): Khánh-vân r c-r«, mai vàng khoe tüöi (2); Tiên-nga, m c-khách nói cü i, Quÿnh-lâm r n-rîp, ngü i ngü i vui xuân (3). ChÓn này linh-çîa kiœt-nhân, Anh-thÜ, tuãn-tú: thanh tâm, hào-hùng, 29

30 Chí tâm cuöng-nghî læp công, Phát-huy khoa-h c nh»ng mong giúp Ç i; Công hàu, khanh tü ng ch ng Çòi, ChÌ mong cö-h i Çem tài giúp dân, Mong quê cû h t làm-than, Thái-bình no Ãm, giang-san phú-cü ng. Ch ng mong xuãt-chúng phi-thü ng, ChÌ mong ph -cæp Tình ThÜÖng m i nhà. Ðu th i, tri mœnh, rõ là Chính-danh kè sï nü c nhà cæy trông. Tân dân, minh-çùc m t lòng (4): ñêm dài Çâu mãi, rång-çông t i ròi! ñón møng xuân m i nöi nöi, Hoa Çào r c th m kh p tr i ViŒt-Nam ña-hoa-gia, ngày vào xuân næm Giáp-TuÃt (1) Çåi-h c Waterloo, Canada (2) mây næm s c, ÇiŠm thái-bình thü ng hiœn ra mây næm s c. (3) tên vü n trong phû Khai-Phong nü c Trung-hoa, nöi Vua nhà TÓng thü ng Çãi tiœc các tân-khoa Ti n-sï. (4) KÈ sï-quân-tº theo Nho-h c là nh»ng bæc thùc-giä bi t lo viœc Ç i (Üu th i mån th ), hi u rõ ÇÜ c chân-lš cûa Tåo-Hóa, thông suót ÇÜ c lë Tr i (tri thiên-mœnh), lãy câu "ñåi-h c chi Çåo tåi minh minh-çùc, tåi tân dân, tåi chì Ü chí-thiœn" làm chì-nam cho Ç i sóng (nhiœm-vø cûa ngü i Çi h c là phäi làm sao phát-huy cái ÇÙc sáng cûa ngü i quân-tº, cái Çåo-ÇÙc rãt cao-thü ng cûa mình, hàu làm cho dân thêm m i mãi, hü ng tãt cä Ç n ch hoàn toàn tót ÇËp nhãt). 30

31 Hoài HÜÖng T t này là mãy T t Çây? Ng t bùi ch ng thãy, thãy cay bánh ÇÜ ng. Bë-bàng ki p sóng tha-hüöng, HÒn quê kh c-khoäi nh thüöng muôn trùng. Bao gi tái-ng tüöng-phùng? Hàn-huyên cån n i møng møng rüng-rüng. 31

32 Nh HÜÖng Quê ñãt B c Quít vàng chi l m quít Öi! ñ cho ta nh m m rüöi thån-th. ChuÓi xanh, ÇÆu phø, tía-tô, Ch hoài ch ng thãy ba-ba bò vš. Nh khi gió rét cóng tê, CÖm mo, råm m n khõi chê chút nào. Cá mè quåy vó b ao, Cây sung Ç i gõi, gi nào thãy Çâu! Nh t m æn r i lá dâu, Nh ng rang vàng ngæy thöm màu lá chanh. Cua ÇÒng thöm ÇÆm bát canh VÅn hön cua b nhåt tanh chán phèo. Bún thang dåu ng t nü c lèo, V ng con cà-cuóng vån nghèo hüöng quê. Nh c thêm càng nh c ngày vš, Nh c bao k -niœm tràn-trš nh thüöng. 32

33 Tre Xanh (1) M n t ng thi u-niên ViŒt-Nam, các sï-phu tüöng-lai cûa t -quóc. Tre xanh thû-thì tình quê, Tre xanh thành-luï chª-che xóm làng; DÀu cho dông-tó phû-phàng, Hiên-ngang, mšm-måi, v»ng-vàng. dèo-dai, Xi t hàng, ÇÙng dæy, ch c tr i, Ngæn quân gian t c, trông coi cõi b. Nghìn thu ti t tr c tâm hü (1), Ch ng nhü tàm-gºi sóng nh bám quanh. Ch ng cùng lau sæy Çua tranh, Tr n Ç i giúp ích hi n mình xä thân. Tre già mæng ti p chen chân, VÜÖn cao ti ng hát chiêu hòn nü c non. ñoàn em là nh»ng mæng non, Còn non, còn nü c, mæng còn ÇÙng lên (1) ViŒt-væn, ViŒt-tri t vón mü n cây tre, cây trúc làm bi u-tü ng cho bæc sïphu. Sï-khí ÇÜ c tóm-t t trong châm-ngôn ti t tr c tâm hü. BÆc sï-phu phäi có thái-ç ngay chính (righteousness) và gi» ÇÜ c tâm không (composure): hòn không dãy Ç ng, nhüng t -nhiên, thanh-thän; tâm không chãp ngã, thiênki n, nhüng trong såch, xä chãp, vô vî-l i. Ngoài ra, dü i m t ngü i TâyphÜÖng, nhü ông Pujarniscle, m t giáo-sü ngü i Pháp, Çã nhæn-çînh, cây tre bi u-thî lòng cüöng-quy t, m t cá-tính cûa dân-t c ViŒt: "ñây không phäi là s cüöng quy t cûa cây s n ÇÙng ÇÀu bão-táp, mà là cûa cây sæy, hay Çúng hön, là cûa cây tre rãt Èo-lä nhüng rãt cùng r n, mà ngü i ViŒt-Nam g i là khôn-ngoan, có lë bªi chüng cây tre ngã xuóng mà không gåy, ÇiŠu này trü c m t h là s khôn-ngoan t t-ç " (ñ Quang-Vinh, Ti ng ViŒt TuyŒt-V i, trang 174, Làng Væn, Toronto, 1994) 33

34 T t Tha-HÜÖng T t này Chºa thãy Ç i thay! RÜ u xuân nhãp gi ng, Thêm cay N i h n. Nhìn tranh tó-n» BuÒn hön, Phäi chæng nh nü c, PhÃn son Nhåt-nhòa? Xuân Nhâm-Thân

35 Xuân Ly-HÜÖng Gºi vš có-hüöng yêu-dãu, nöi Çó có các con cháu: Mai, Thanh, Thanh, TrÜ ng. MÃy næm l»-khách tha-hüöng, MÜa xuân ngãn lœ xót thüöng quê nhà. Cành xuân tha-thü t la-çà, Mai vàng Çâu thãy, sao mà buòn tênh! Ngoài kia xuân-s c thanh-thanh, Trong ta hiu-h t bòng-bšnh nh mong, Mong sao xuân mãi xuân trü ng, CÓ-nhân tái-ng quê-hüöng thái-hòa. Xuân Tân-H i

36 Quê MË ViŒt-Nam M n t ng các thi u-nhi ViŒt-Nam Quê MË ViŒt-Nam ñëp tüöi muôn vàn! Quê MË mišn B c: BÓn mùa quanh næm Thay màu Ç i s c. N ng hè chan chan Gió im phæng-ph c, Ve sàu râm-ran. HÖi thu hiu-h t, Lá nhu m vàng sân. CÓm vòng thöm ngát, HÒng chuói ÇÀy mâm. ñông già xö-xác, Gió bãc müa dàm, ThÎt da nhü c t. Khí xuân tüöi mát, ñào th m kh p nöi, Mai båc e-ãp, R n-rã câu cü i. Quê MË mišn Nam: Hai mùa müa n ng. Tr i nóng quanh næm. BÜ c vào tháng tám, Sáu tháng müa tràn. Ngày n ng chói-chan, Gió hiu-hiu mát, MÜa rào bãt ch t, Phút chóc mây tan. Ngày xuân n ng g t, T t vš hân-hoan, Mai vàng khoe s c DÜa ÇÕ tràn lan. Ru ng ÇÒng bát-ngát, Sông nü c mênh-mang, Câu hò ti ng hát, Tình-t chùa-chan. Quê MË ViŒt-Nam, ñëp tüöi muôn vàn! 36

37 Bài T ng Cûa ThÀy CÛ Tu i ch m sáu müöi, bác chºa già, N u già sao Çoåt chùc tân-khoa? MÜ i næm xa cách lòng không cách, Vån d m tüöng-phùng, bút nª hoa. Hòe qu sum-sê chung bóng toä, Cân-Çai rång-r«kh p gàn xa. Vui này bõ lúc phong-tràn nhì? HiŠn-n i công dày sánh N»-Oa. Lê-giáp-ñŒ bút-çš cän-t ng anh ñ Quang-Vinh và quš quy n Ç møng anh vøa tên chi m bäng vàng và ghi nh ngày h i-ng sau nhišu næm xa cách. Næm Nhâm Thân, ngày tr ng Hå,

38 Bài Phøng-H a MØng nhãt hàn-huyên lúc tu i già Thoä lòng g p-g«chuyœn væn-khoa. Tình xüa vë ÇÆm th i oanh-liœt, Nghïa cû tô hòng tu i th m hoa. Áp-bÙc lüu Çày tøng c c kh, Êm-ÇŠm h p m t h t lìa xa. Hoa Quyên r c th m tình cha më, N ng ÇËp vü n xuân ngæp y n-oa. ñ Quang-Vinh hoå vàn kính t ng thày Lê Giáp-ñŒ c u phó t ng giám-çóc Sàigòn Ngân-Hàng và bºu quy n Ç ghi nh cu c tái-ng hi-h»u sau nh»ng tháng næm dài xa cách. ña-hoa-gia, mùa hè næm Nhâm-Thân, ngày

39 Giao-ThØa Quš-DÆu Chºa t i canh ba, thãy T t ròi! Xôn-xao gà gáy kh p nöi nöi. Phen này khì Ç t Çành vš núi, Lát n»a hùng-kê t chi m ngôi. LÃy låi giang-sön nên cä ti ng, Hô-hào phú-túc m i dài höi. Kìa ai cõi m ng còn an giãc, ñã t i giao-thøa thùc dæy thôi! Xuân Quš-DÆu,

40 NgÜ i Hùng Lš-TÓng (bài Ç c xuôi) Anh-hùng dæy ti ng nùc nöi nöi, Sét sãm ršn rung chuy n ÇÃt tr i. Tranh-ÇÃu v»ng lòng nung nhøc nü c, Phøc-hÜng nuôi chí thoä hùng trai. Xanh mây r p hîch t kêu g i, PhÓ chæt møng reo dân nói cü i. Sanh tº nhë coi nên chí quy t, Danh thöm ngát toä mãi Ç i Ç i. (bài Ç c ngü c) ñ i Ç i mãi toä ngát thöm danh, Quy t chí nên coi nhë tº sanh, CÜ i nói dân reo møng chæt phó, G i kêu, t hîch r p mây xanh. Trai hùng thoä chí nuôi hüng-phøc, NÜ c nhøc nung lòng v»ng ÇÃu-tranh. Tr i ÇÃt chuy n rung ršn sãm sét, NÖi nöi nùc ti ng dæy hùng-anh. 40

41 Ti ng Gà Quš-DÆu (Bài xü ng) R n-rã canh khuya v ng ti ng gà SuÓt næm Quš-DÆu nh c dân ta: Nhû ngü i có-lš nung thù nü c Giøc khách tha-hüöng rºa hæn nhà. Häi-ngoåi ÇØng quên güöng Lš-TÓng, (1) TiŠn-phÜÖng ch thën chí Kinh-Kha. Ngày Çêm cüöng quy t Çem tâm huy t Xây-d ng c ng-çòng ki n quóc-gia. ñ -tr ng-chu (1) tên ngü i hùng ÇŠ-cÆp trong bài thö Ç c xuôi Ç c ngü c nói trên 41

42 Ti ng Gà Quš-DÆu (Bài hoå) ñòng v ng xôn-xao, rõ ti ng gà. Tin møng h n Ç n v i dân ta: An-hòa träi r ng cùng non nü c, Hånh-phúc tràn lan h t m i nhà. Bäo quóc: còn Çây güöng Lš, TÓng (1) An dân: th Çó Çåo Trình, Kha (2). ñøng lo ch ng thi u ngü i tâm huy t, Xi t ch t cùng nhau ki n quóc-gia. ñ Quang-Vinh hoå vàn (1) Lš-thÜ ng-kiœt phá quân nhà TÓng. (2) Trình-Tº tùc Trình-Y-Xuyên và thày Månh-Tº tùc Månh-Kha. 42

43 ñåo DÎch Cäm-hÙng ñåo SÓng Thái-Hoà trong trì t-lš âm düöng dîch-h c, vón là di-sän quš báu cûa các Çåi tiên-hišn ViŒt-t c tøng Çóng góp cho nšn væn-hoá Hán-t c và làm thành truyšn-thóng væn-hoá ViŒt-Nam. T ng Anh Lš DiŒu-PhÜÖng, Thái-c c dîch-lš châm-cùu-sü. VÜ n xuân khoe s c lš, Çào, PhÜÖng-hoa kÿ-diœu ngåt-ngào ngãt-ngây ; s c xuân không ng m mà say, ÇÜa ta vào ñåo, Çêm ngày hoan-ca. (Xuân Quš-DÆu 1993) 43

44 ñêm MÜa Hå Ti ng gà m i lúc giøc thêm mau, ThÙc Ç i cön nòm ngóng Çã lâu. ñåi-hån næm chày trö góc rå, MÜa rào mai s m tót ao rau. N ng tàn t ch ng còn oi bùc, NÜ c t i ÇÜÖng-nhiên h t kh Çau. Xóm m i thôn xüa ÇŠu løc-tøc G i nhau cày cãy g t mùa sau. (Xuân Quš-DÆu 1993) 44

45 ThÖ Chúc T t (bài xü ng) Quš-DÆu qua ròi, Giáp-TuÃt sang, Xuân tüöi cänh s c ÇËp huy-hoàng. ñào cü i ÇÕ th m tràn Çô-thÎ, Pháo n giòn tan, ngæp xóm làng. Nét bút quê hüöng càng r c-r«, Con ÇÜ ng hånh-phúc thæt thênh-thang. "Vinh-an, ThÎnh-Çåt" xin møng chúc Bè-bån gàn xa v i h -hàng. Bäo-Vân (Canada, Xuân ƒt-h i, 1995) 45

46 ThÖ Chúc T t (bài hoå) Chén thù, chén tåc Çón xuân sang, NguyŒn chúc vang lên t i Ng c-hoàng: Khúc-khích câu cü i ran ngõ phó, Véo-von ti ng hát r n buôn làng. DÓt, nghèo dùt tæn cùng thôn xóm, PhÒn-thÎnh cao v i h t nãc thang. Bäo-quy n an-khang, riêng chúc bác, Vân-Çài quóc-h c x p ÇÀu hàng. ñ Quang-Vinh h a nguyên væn (ña-hoa-gia, xuân ƒt-h i, 1995) 46

47 Nh (bài xü ng) Còn nh gì hön cái nh nhà? Nh ngü i, nh cänh, nh cây Ça, Nh ao bèo, thä bè rau muóng, Nh thuóc lào, chiêu ngøm nü c trà. Nh m m tôm-çišm, canh cá lóc, Nh quàn lá-toå, áo bà-ba Nh Çình-Çám, nh ba ngày T t Træm nh, ngàn thüöng, nh nh là. Bäo-Vân 47

48 Mong (bài hoå) Mong-mÕi nào hön trª låi nhà, HÒn quê kh c-khoäi cái Ça-Ça. DÜa hành có nén, cay hüöng T t! ThuÓc Çi u nào say, chát gi ng trà! Canh muóng, cà tüöng, càng nh më, Xoài chua, m m quët, nh»ng thüöng ba. Mong ngày Çoàn-tø: dân no Ãm, Non-nÜ c yên-vui, Ãy m i là! ñ Quang-Vinh phøng-hoå 48

49 Nói V i Các Con Trai Tôi ThÜ vi t tø quê nhà gºi các con trai tåi Canada (Huy-Kính, Huy-Chúc, Huy-Tinh, Huy-Thai, Huy-Hoàng, Huy-ñÙc, Huy-ñÄu). Sàigòn, T t Quš-H i, 1983 Nói v i con tôi tình yêu tha-thi t, ThÜÖng nh tràn lòng nh c mãi không ngöi. Cát tr ng lºa hòng k t-tinh tuyœt-diím, ñëp thay pha-lê trong v t sáng ng i! NhÅn-nåi, trung-kiên, chan-hoà, cao-khi t, Con mãi là GÐ NG, nhân-th ng m soi. ñêm ñông thê-lüöng, cô-çön, lånh giá, Con sáng lên nhü ng n ñu C soi ÇÜ ng, Mang tình yêu Ç n tæn cùng sön-dã: NgÜ i ngü i xích låi, Ãm-áp tình thüöng. VÛ-trø tói-tæm, âm-thàm, bi-çát, Con sáng lên lãp-lánh m t tr i SAO, Xua tan làm-than, tai-üöng, t i ác : NgÜ i ngü i tr i dæy ngü c m t lên cao. 49

50 ñó-kœ, nghi-nan, hæn-thù, tranh-chãp, Con th p lên r c sáng nhóm SAO THAI, (1) Giãi toä an-bình, yêu thüöng chãt ngãt, NgÜ i ngü i hoan-hì Çón rü c tüöng-lai. Khúc-khu u, chông gai, mît m bão sóng, Con chính vàng düöng r c-r«huy-hoàng, Tung gieo hy-v ng, Ç p xây cu c sóng, Giang vòng tay ôm chi n-th ng vinh-quang. Tâm loån, u-mê, Ç i thay, Çen båc, MINH-ñ C dòi-dào, con vån hiêu-nhiên. (2) V»ng chính-khí, cäi lüöng Ç i gian ác, Phù nhân-luân, müu thiœn phúc vô biên. Ảo-giác, lênh-çênh, b n b Çâu bi t, Con sáng hoài nhü BẮC-ñ U chi u soi, Cho nišm tin cháy bøng lên bãt-diœt, Cho Chân-Lš dìu ÇÜa trót cu c Ç i. Nói v i con tôi tình yêu tha-thi t, ThÜÖng nh tràn lòng, nh c mãi không ngöi. 50

51 Chú-thích: (1) Sách chiêm tinh k : Tam Thai là m t chòm sao ba cãp, khi m c ngang hàng nhau thành chòm sao r c sáng, ÇÃy là ÇiŠm væn xã-h i an bình, thiên-hå thái-hoà. Cho nên thö tä hoa sen dü i ao træng sáng v ng-v c, vua Lê-thánh-Tôn có câu: Dao-trì dü ng thãy chišu Çi rü c, H n-hª Thai minh væn thái giai (dü i ao ng c, dü ng nhü các tiên-n» Çang Çi rü c, h n-hª vui møng trong ánh sáng ngôi Tam Thai mª ra væn-h i tháihoà) (2) ThÖ NguyÍn-công-TrÙ nói vš phäm-cách và nhiœm-vø cûa KÈ Sï: Khí håo-nhiên chí Çåi chí cüöng, So chính-khí Çã ÇÀy trong tr i ÇÃt Lúc vî ng hói tàng nöi bòng tãt, Hiêu hiêu nhiên Çi u VÎ canh S n (chí khí cûa KÈ Sï cao ÇËp nhü ng n ÇÜÓc cháy sáng [nhiên] c c kÿ to l n [håo, Çåi], c c kÿ v»ng månh [cüöng], dòi-dào mênh-mông nhü tr i ÇÃt. Cho nên lúc chüa g p th i, Çi ª Än nöi thôn-dã [cõ bòng cõ tãt], KÈ Sï vån v»ng bšn th p sáng [hiêu hiêu nhiên] cái chính-khí cûa mình mà tåm an vui cänh câu cá [Çi u] bên sông VÎ nhü ông KhÜÖng-Tº-Nha, và cày ru ng [canh] ª ÇÃt S n nhü ông Y-Doãn là hai danh-sï sau này làm nên cö-nghiœp nhà Chu và nhà ThÜÖng. L i ñùc Kh ng-tº: ñåi h c chi Çåo tåi minh minh-çùc, tåi tân dân, tåi chì Ü chí-thiœn. (cái Çåo-nghïa cûa bæc sïphu, cûa ngü i theo Çåo h c cao cä, là làm sáng tõ cái ÇÙc sáng cûa mình, làm sao cho dân thêm m i mãi, Ç làm cho tãt cä ÇŠu Çåt t i ch thæt tót ÇËp hoàn toàn) 51

52 Gºi Cánh Chim B ng M n t ng các h c-trò cû næm h c trü ng Trung-h c NguyÍn-trung-Tr c Råch-giá. Chim (ñi u) B ng tung cánh mù khöi, TrÜ ng-giang l -l»ng, thuyšn trôi bæp-bšnh. Tr i cao nü c cä mông-mênh, Trông v i viín-phó, lênh-çênh xù ngü i. NghiŒp væn theo mãi cu c Ç i, Công-hÀu chi n»a cho tr i ÇÃt ghen! L i-danh: viín-kính gác bên, Vun tròng trí, lí gi» bšn nghïa, nhân, D ng cho con cháu mùa Xuân: Mai, Çào, loan, ÇiŒp, muôn phàn Çi m tüöi; Ái nhân chung góp ti ng cü i DÆy hòn xao-xuy n, tình ngü i k t liên. DÅu cho næm tháng bi n-thiên, VÅn vàng hoa cúc tæn mišn non xa; Næm châu vån nü c non nhà, B ng Öi! døng cánh cho ta kš tình: CÀu cho sông núi thanh-bình, Triêu-dÜÖng r c-r«, dân mình an vui, Anh-thÜ, tuãn-kiœt góp tài, Quang-Vinh hüng-phøc gióng nòi Tiên-Long. (ña-hoa-gia, nguyên-çán Giáp-TuÃt, 1993) 52

53 MØng Xuân Tái-Ng M n t ng các c u h c-sinh Råch-Giá cûa tôi næm h c , nhân bu i h p m t tåi California Hoa-Kÿ sau gàn 40 næm tr i xa cách. ngày cuói næm Giáp-TuÃt, Çón møng næm m i ƒt -H i 1995 M i ÇÃy, xa non nºa cu c Ç i,, sông vån chäy, có ngøng trôi? Næm xüa g i n ng, ÇÀu xanh l m, Gi Çã phöi süöng, tóc tr ng ròi. Xúm-xít hàn-huyên ngày tái-ng, Um-sùm chuyœn cû thuª xa-xôi. Âu r ng trái ÇÃt quä tròn nhì! Næm m i møng nhau phúc ch ng vöi. 53

54 ThÙc Canh L n ñè Khai bút tåi ña-hoa-gia, Çón møng næm m i T t ƒt-h i 1995 (bài xü ng cûa tác-giä) Ti ng chó truyšn nhau: l n ÇÈ ròi! Ếch còn cãi-c mãi chüa thôi. TÙc mình ru ng cån müa chüa t i, ƒm-ùc ÇÒng hoang nü c vån vöi (1). Ti p lºa cho heo mau süªi Ãm! Hong röm Ç b p chóng lên höi! n- n-ªn- n! Çây nòi cám! In trí! ao bèo nü c vån trôi (2) (1) Yên trí! ngôn-ng» thü ng ngày nói nhanh là: In trí! (2) Næm Giáp-TuÃt hån hán tåi quê nhà 54

55 ƒt-h i Së ñü c Mùa (bài tác-giä t -hoå) Ti ng sãm ršn vang, hån h t ròi! Ếch ÇØng cãi-c n»a, im thôi! Trâu nhàn hí-hºng ÇÒng khôn cån; Ãm ÇÃt reo vui nü c ch ng vöi. Thích nhì! heo sš Çang trª då, Hä chüa? n p û së lên höi. thöm rü u ng t, này hüöng lúa, Inh-Õi giành nhau bánh nü c trôi. 55

56 N i NiŠm bài hoå 1 cûa Ngô-Çình-ChÜÖng Xao-xác Çào Çông låi nª ròi! U-hoài tø Ç,vÅn chüa thôi. Âu là chuóc lãy càng thêm bæn, N cûng tìm quên thæt khó vöi. XÜÖng máu vô phüöng Çành chîu træn, Anh-hùng thãt th cûng càm höi. Xuân! à næm ngoái Xuân Con Chó, Ước cái Xuân Heo tính së trôi. Ngô-Çình-ChÜÖng hoå vàn San-Hô thành (San José), ngày

57 D ng M t NiŠm Tin bài 2 cûa tác-giä hoå låi Xôn-xao n ng m i quít vàng ròi, U-Än làm chi? cûng th thôi! Ân-oán? phäi ròi! còn vån hæn, NghËn-ngào? Çúng væy, Çã nào vöi! Xác hòng pháo ÇÕ, trông toàn máu! Ai khóc, ai gào? ÇÙt cä höi. Xuân Ç n, coi kìa! heo Çã bóc: Ứng ròi! chó së k t bè trôi. ñ Quang-Vinh hoå vàn ña-hoa-gia, ngày

58 ThÖ Chúc T t (bài xü ng) Lånh buót không-gian tr ng ngæp tr i, Båt ngàn, phöi-ph i tuy t hoa röi... Trông vü n, chºa thãy xuân Çâu cä, Bóc lîch, vøa hay T t Ç n ròi. Cån chén chè sen, thêm nh bån, VÖi ly rü u cúc, låi yêu Ç i. Bài thö møng tu i hàng næm vi t, Gºi chúc ngü i thân kh p m i nöi. Bäo-Vân (Canada, Xuân ƒt H i,1995) 58

59 Xuân VŠ Trên XÙ Lånh (bài hoå 1) ñêm lånh không træng, vån sáng tr i: Mênh-mông tr ng tüªng ánh træng röi. Læng phong: tùng bách còn xanh ÇÃy! Ngåo tuy t: mai, lê cûng ÇËp ròi! Khói thuóc mö-màng: hoa k t tuy t, HÖi men ch nh-choáng: n ng vào Ç i. Âm düöng chuy n-dîch, kìa! Xuân Ç n, NguyŒn chúc Thiên-Ân tü i kh p nöi. ñ Quang-Vinh phøng-hoå ña-hoa-gia, Xuân t-h i, 1995) 59

60 Mùa ñông Nh Bån PhÜÖng Xa (bài hoå 2) Nh bån vš xa tít d m tr i, Mùa ñông dài ng n v i müa röi. G p nhau bæn r n, l i chüa tr n, Thù ti p, ÇÖn sö, nghïa ch ng r i. Trao Ç i mãy bài, thö Ãm rü u, LuÆn bàn Çôi th, Çåo vui Ç i. Mong mùa Xuân, bån theo chim Ç n Tìm ki m non BÒng Çã có nöi. Ngô-Çình-ChÜÖng h a vàn San-Hô Thành, Xuân ƒt-h i

61 Chúc Xuân ThÀy CÛ Cách mãy xa-xôi cûng vü t ngàn, Hàn-huyên ch ng cån n i hân-hoan. Úm vun nghïa cû luôn tüöi tót, Chæm tü i tình xüa mãi chùa-chan. Xao-xác hoa quyên khoe s c th m, Uy n-minh châu ng c ánh huy-hoàng. Âm vang k -niœm tình sü-çœ, NguyŒn chúc Thiên-ân Ç ngæp tràn. (Chúc T t thày Lê-Giáp-ñŒ và bºu quy n trong chuy n Ç n Stockton ngày 2-5 / 1 / 1995 T t ƒt-h i, ngày ) 61

62 G p Låi ñòng-nghiœp Thân t ng các ÇÒng-nghiŒp trong Ban Giám-ñÓc Sàigòn Ngân-Hàng cû: Phåm Ng c-khuy n (TGñ), Lê Giáp-ñŒ (PTGñ) ñinh-giang (Gñ), Phåm Thu -Tiên (Gñ), TrÀn CÄm-Hoàng (Gñ) N ng hòng lênh-láng trü ng-giang D ng mùa Xuân m i huy-hoàng, quang-vinh. Gió Çàn hoa lá rung-rinh, Khuy n-ca hòa-khúc xuân-tình xôn-xao. Hoa tiên ng n bút tuôn trào, Nét son huynh-çœ, dåt-dào š thö. (K -niœm ngày Ç n San Francisco g p låi Ban Giám-ñÓc Sàigòn Ngân-Hàng cû: các ÇÒng-nghiŒp có tên in ch» ÇÆm trong bài thö. T t ƒt-h i, 1995) 62

63 Giao-ThØa Giáp-TuÃt (bài xü ng cûa tác-giä) Gà xao-xác gáy r n non ngàn, Inh-Õi tr i Nam, chó sûa ran. Ánh lºa læp-lòe xua bóng tói, Pháo tràng låch-tåch ÇÓt th i-gian. Thäm thüöng dûng-sï ngòi nhay cûi, UÃt giæn gian-hùng ÇÙng chæt sân. ƒy ÇÃy! Mau mau tr i ÇÃt Ç i! T t kìa! X cûi chi m giang-san! 63

64 ñ i M t Mùa Xuân (bài h a cûa anh Ngô-Çình-ChÜÖng) ThËn m t nhìn quê bi n ngút ngàn, HÆn bày loån-t c, máu nhü ran. Im lìm há phäi quên dân-t c, Êm-Ãm không Çành m c th -gian. Nh T t bæn-khoæn nhìn xác pháo, Ch th i lûi-thûi ÇÙng ven sân. n mình nên tåm làm ông Lã, Un chí bình sinh Ç hå san. 64

65 Câu ñêm ñêm thâu, Thä vó, Buông câu; V t træng, Træng v«; NÜ c Çâu MÃt ròi? SÀu dâng LÃp cä Vòm tr i, HÒn quê ViÍn-xÙ, SÜÖng röi Tr ng ÇÀu. 65

66 Trái Cây Quê MË Quä hòng ng t l m, ai Öi! DÅu lên xù Lång xa-xôi sá nào! Quít, cam chen s c th m Çào, HÜÖng xuân T t B c dåt-dào m n thüöng. Cam sành, cam giãy, cam ÇÜ ng, Phäi cam BÓ-Hå vån thü ng nh c tên? MÖ vàng HÜÖng-Tích cºa thišn, RÜ u mö thöm ng t bén duyên tình nòng. HÜng-Yên n i ti ng nhãn lòng, Väi ch tu-hú g i trong n ng vàng. Bܪi Çào tháng tám mùa hòng, ChuÓi tiêu trùng cuóc, cóm Vòng dí yêu. 66

67 MiŠn Nam màu m«bao nhiêu, Quanh næm hoa trái càng nhišu bãy nhiêu. Chôm-chôm, mæng cøt Lái-Thiêu. Biên-Hòa büªi ng t, døa xiêm Ki n-hòa. Xoài hòn, xoài cát, ang-ca, Xoài thöm, xoài tü ng, món quà Cºu-Long. Má hòng nhü trái Thanh-Long, Mít thöm tó-n» n ng lòng sàu riêng. Sông TiŠn, sông HÆu, sông Kiên: Mäng càu, vú s»a kh p mišn sum-sê. Cam xanh ng t nü c Cái Bè, i dòn xá-lî, ê-hš bi t bao! Bô-chê, chuói sù, chuói cao, ChuÓi già, Çu-Çû, ng t-ngào làm sao! Lâm-ÇÒng l m mæn nhišu Çào Trái bö béo ngæy quên sao ÇÜ c nào! T t vš ru ng råy xôn-xao, Khóm, thöm, düa ÇÕ æn vào khó quên. Bao gi quê MË bình yên, Ta vš æn Çã cön nghišn trái cây. 67

68 Ch Næm Chu t Bính-Tš 1996 Tåi ai bán nü c? ru ng khô ran, Ếch, cá n m phöi tr ng cä Çàn. Thºa ÇÃt cho luôn còn chä ti c, Cái ao måi nót cûng không càn. Oán than gác mõm heo ch cám, NhÃp-nh m cong Çuôi chu t nhäy bàn. TÙc-tܪi ngàn thông reo ch ng nghì, Ý chøng g i nü c tü i tràn-gian. ña-hoa-gia, Xuân Bính-Tš (T t con Tš) 68

69 T t Con Tš T t Çón ông bà th p nén hüöng, Ếm bùa Çu i qu tránh tai-üöng. TrÒng nêu kéo phü n phân cüöng-gi i, C m ÇÃt tuyên ngôn chóng båo-phü ng. Oanh hót xôn-xao tình Ãp-luÏ, N ng lên r c-r«sóng trùng-düöng. Thäo nào chu t chåy cùng non nü c, Ý h n møng Xuân ÇËp khác thü ng. ña-hoa-gia, xuân Bính-Tš

70 ÇÙng v»ng ngàn thông Thông reo vang trên ÇÒi cao quang-çåi, Reo hân-hoan bên giòng suói thanh-hüöng, Reo bón phüöng mang du-düöng gió th i, Cho n ng hè phöi-ph i khí thanh-lüöng. Reo miên-trü ng, reo yêu thüöng mãi mãi, ñem tâm-tình bay b ng t i tr i xanh, Ru nhân-sinh giãc m ng lành êm-ái, ñem an-bình vào thân-ki p mong-manh. Bão tuy t n ng müa, không hš s -hãi: Xanh suót Ç i, thông vån ÇÙng hiên-ngang. Gi»a m t tr i hoa huy-hoàng chói-l i, Cho thu gày nên l ng-låy cao sang. Thông vån sóng trong giá bæng tê-tái, Cùng Çào, mai khoe tuy t nª trên cành, Cho Çông già ÇËp lão nét Çan-thanh, Ñ nø non cho sai ÇÀy hoa trái, Së låi xây th m tüöi mùa xuân m i, 70

71 Cho cu c Ç i làm-lûi ngát phüöng-danh. Løt CuÓi Næm Bính-Tš bài 1 Bính-Tš næm nay nån løt to, Ru ng sâu, trâu c t, thãy mà lo. TriŠn-miên sóng d i chìm thôn Ãp, Dai-d ng müa tuôn ngæp ÇÓng gò. ñã Çói, dân nghèo càng Çói n»a, No ròi, cá béo låi thêm no. Bao gi ÇÌa Çói không còn nhì? V«ÇÃt tròng khoai, h t g i Çò. (ña-hoa-gia, tháng tr ng ñông næm Bính-Tš 1996) 71

72 Løt CuÓi Næm Bính-Tš bài 2 (Bài Ç c xuôi) Mông-mênh båc tr ng løt làng thôn, Cä nü c trišu lên v ng oán h n. ñòng ngæp, thãy tüöi tôm sóng Çøc, Ru ng ÇÀy, trôi n i xác bàn-dân. Trông ch, ngóng Ç i, trâu vùng-våy, GiÆn-uÃt, u buòn, nghé thª-than. Không bi t có ai nào hi u thãu, Sông thành bi n nü c: nån tràn lan? (Bài Ç c ngü c) Lan tràn nån nü c: bi n thành sông, ThÃu hi u nào ai có bi t không? Than-thª, nghé buòn u-uãt giæn, VÅy-vùng, trâu Ç i ngóng ch trông. Dân bàn, xác n i trôi ÇÀy ru ng, ñøc sóng, tôm tüöi thãy ngæp ÇÒng. H n oán v ng lên trišu nü c cä, Thôn làng løt tr ng båc mênh-mông. (ña-hoa-gia, tháng tr ng ñông næm Bính-Tš 1996) 72

73 GiÃc M ng Ngày Xuân (Bài Ç c xuôi) Sang Xuân Çón T t, pháo ròn tan, Ð c vån còn Xuân, n ng mãi còn; Vàng óng n ng tüöi khoe thü c, cúc, NÙc thöm hüöng toä ngát hòng, lan. Vang âm vån v ng hoài nguòn c i, Ti p nói còn mö m ng nü c non, Làng xóm, kh p nöi, cùng nguyœn chúc: Khang an vån phúc, l c muôn ngàn. (Bài Ç c ngü c) Ngàn muôn l c phúc, vån an khang, Chúc nguyœn cùng nöi, kh p xóm làng. Non nü c m ng mö còn nói ti p, C i nguòn hoài v ng vån âm vang. Lan, hòng ngát toä hüöng thöm nùc, Cúc, thü c khoe tüöi n ng óng vàng; Còn mãi n ng Xuân, còn vån Ü c: Tan ròn pháo T t, Çón Xuân sang. ña-hoa-gia, ngày ñông-chí næm Bính-Tí, V ng Xuân ñinh-sºu næm

74 Xuân V ng CÓ-HÜÖng 1- Ong Ch Hoa Nª T t vš, ch ng thãy pháo Xuân Çâu, Ế-Äm hàng rao khách l c ÇÀu. Tích nü c chè xanh còn Ç i lºa, Khay tràu thuóc vãn vån ch cau. ý quyšn m c sùc mà vö-vét, Månh th tha hò cù góp thâu. Ẹo cä xüöng sü n dân ng c-ngoäi, Ong ch hoa nª Çã tø lâu. 74

75 2- Chª Nhåc Quê HÜÖng (løc bát liên-hoàn thuæn-nghîch-ç c) TrÜ ng-miên tãu nhåc quê hüöng, Tình Xuân vüöng-vãn, nh thüöng sao lü ng! HÜÖng quê nhåc tãu miên-trü ng, LÜ ng sao thüöng nh, vãn-vüöng xuân-tình! Bình-an hát khúc tang tình, Làng thôn xinh ÇËp, thî-thành quang-vinh. Tình tang khúc hát an-bình, Vinh-quang thành-thî, ÇËp xinh thôn làng. Màng chi chón lå giàu sang! ThÜÖng yêu làng nü c, thãy càng yêu thüöng, Sang giàu lå chón chi màng! ThÜÖng yêu càng thãy nü c làng yêu thüöng. TrÜ ng-miên tãu nhåc quê hüöng, Tình Xuân vüöng-vãn, nh thüöng sao lü ng!... 75

76 3- Ngàn ThÜÖng Vån Nh (thãt ngôn bát cú thuæn-nghîch-ç c) bài Ç c xuôi NÜÖng ÇÒng dæy hát khúc ca-dao, Ð c nguyœn l i thö š dåt-dào. VuÖng-vÃn cänh in lòng n ng trïu. Thi t-tha tình kh c då nao-nao. HÜÖng quê khói ngãt say tràu thuóc, T -quóc xuân tüöi th m pháo, Çào. SÜÖng tuy t dãi-dàu cho mãi mãi, ThÜÖng ngàn nh vån chãt dày cao. bài Ç c ngü c Cao dày chãt vån nh ngàn thüöng, Mãi mãi cho dàu dãi tuy t süöng. ñào, pháo th m tüöi xuân quóc t, ThuÓc tràu say ngãt khói quê hüöng; Nao-nao då kh c tình tha-thi t, Trïu n ng lòng in cänh vãn-vüöng. Dào-dåt š thö l i nguyœn Ü c, Dao-ca khúc hát dæy ÇÒng nüöng. ña-hoa-gia, ngày ñông-chí næm MÆu-DÀn, V ng Xuân K -Mão næm

77 Nh»ng Ngày ThÖ ƒu Còn Çâu nh»ng ngày ÇÀu Ç chõm? ñu i b t gom Çom-Çóm làm Çèn. ñàu giü ng Ç h p d mèn, Th n-l n t c lü«i phøc khen d Çàn. Chu c!, Ch ng chu c! vang ran ngõ tói, BÀy Ính-ÜÖng Õm tõi cãi nhau, Dìu ta vào giãc ngû sâu, Sáng mai rü t bü m vü n dâu, vü n cà. Thä trâu, ch i cõ gà bóng mát, RÒi mít dai, mít mæt Çánh khæng. TrÜa hè tr i n ng chang chang, Ch c sung, kšu vói, büªi hæng chä tø. Cành i, Çëo con cù, con vø, B t chuòn-chuòn: cåo mû mít, sung. Cánh cam, xén tóc, b hung, Sâu kèn, b ng a: tìm lùng lùm cây. 77

78 QuÀn bám ÇÀy cõ may, khôn giãu, B t cào-cào, châu-chãu, chåy dông, DØng bên th g t dü i ÇÒng, NÜ ng thöm con mu m, th i hòng nùn röm. VŠ quãn cöm rå röm lºa ÇÕ, Cà-cuÓng vùi thöm rõ là thöm. Ao bèo, xúc tép, xúc tôm. Dái khoai cám l n ngon thöm th nào! Giã lá thî v t vào bát Çi u, BÓ rít vào bó bi u: Làm sao? Ô hay! Cái Çi u thuóc lào, Không æn håt mít mà sao lå-lùng! Ba ngày T t quàn chùng xúng-xính, Däi rút dài n ng chîch xu, chinh. N p vung, chén v«, mänh sành, Làm tišn mài nh n Ç dành Çánh bi. Sáu këm m t chinh, tiêu gì cho h t, Nh»ng hai chinh m i h t m t xu, KËo vøng, këo kéo ng t lø, Nghe chuông l c g i, chåy vù ra ngay. QuÀn trong lót m c dày mãy l p, Trä bài không nöm-n p s lo, Phäi Çòn thì cù giä v, Tay büng m t khóc, tay r xoa mông, 78

79 H c ch» ta, Ç c không còn vãp, Theo thày ÇÒ vi t tæp ch» Nho, Thiên: tr i, ÇÎa: ÇÃt, ê-a, NuÓt không trôi ch», ch» O khoanh mòm. H c ch» Tây, Ç c xôm cä l p, Này: voa-xi lö b p (voici le boeuf) con bò, Thu c sai: pö-tí (petit) là to, Chép hoài vån l i, thày cho vš nhà, C ng ngoài, góc mây Çà vüöng lá, BÜ c vào nhà bó Çã ch Çây, Mân-mê tay uón roi mây, Gåi mông, qu n Çít, ch p tay xin chøa. MÜa dàm-dš, tr i müa rä-rích, VÒ cá rô trü n lách lên sân, Tháng næm n ng cháy, phanh tràn, B t cua bò n ng thæp phàn ngon Ö! TrÜa oi bùc, quåt mo phe-phäy, Lùa canh cua ÇÜa ÇÄy quä cà. Cá mè ch chi c Çinh ba, Rû anh bån l n lén ra ao nhà. Vào n i-trú tình xa tr h c, ChÌ nh nhà khóc-lóc ngày Çêm, ñ n gi Çi ngû t t Çèn, Pích-kê (picket) còn ÇÙng Ç n Çêm vš giü ng. 79

80 Gõ phím Çàn ngón giüöng ch ng ngü c, ThÜ c kè dài khœn xü c móng tay. Hª ra Çít hùng roi mây, Cái ÇÀu æn cóc, mõ này cãm la. La-tinh M t mëo men-xa (mensa), Ba cön sót rét, nghe mà n xüöng. ñêm Çông, dåu chæn giü ng, vån thi u, Thèm cänh nhà Ç p chi u, röm, röm, chuòng trãu Ãm hön, Mùi röm, khói trãu d hòn vš quê. Ve sàu ran, than hè n ng g t, Chim x lòng, ti ng hát bay xa, VŠ quê, dûi lúa, Çu i gà, PhÖi t m nhä kén cho bà kéo tö. Giã cû nâu cho bà nhu m väi, NÜ c gåo vo tru i nái, ÇÛi tö. X t khoai, thái s n, të ngô, Trông chøng, træn trª, mau khô vào bò. PhÖi lá vói, û cho ròng-rã, UÓng bát sành m i Çã khát khô. ChiŠu chišu ÇÖm Çó, c m l, S m mai ra g«, tha hò cá tüöi. Ph t cánh dišu, ngâm müöi quä cæy, Khoét sáo dišu, Ç n mãy Óng tre, 80

81 Vo-ve g i gió chišu hè, Ru hòn, ti ng sáo v ng vš trong mö. C t gàu sòng, Çêm ch tát nü c, Ti p gàu dai, mai ru ng h t khô. Sân khuya quanh ng n Çèn m, Nhâm-nhi cû súng væy mà nên thö. Theo thày bu, træng m, nh må, HÜÖng må thöm, thöm cä hòn thö, HÒn thö dœt nh»ng m ng mö, HÜÖng Quê Ü p û bây gi chºa phai. Ngoänh nhìn ti p nh»ng ch ng dài, Ba phàn Çã vü t qua hai phàn ÇÜ ng, Bi n dâu bi n äo khôn lü ng, Træm næm dåu ÇÜ c, vån thüöng cu c Ç i. ña-hoa-gia, K -MËo t -th,

82 Khát V ng Ba müöi næm Ãy miœt-mài, Ai gieo tang tóc phí hoài máu xüöng? Bäy læm låi Ç n Çau thüöng, Nhà tan, nü c mãt, bón phüöng lüu ÇÀy. CÖ-ÇÒ nát bãy bãy nay, Buôn dân, bán nü c, t i này cûa ai? I NiŠm khát-v ng ngùn-ngøt vút lên cao, mäimi t tìm Træng hišn-hoà khä-ái, Træng vån còn gøc ngû trong thành Çêm søng-s»ng âm-u. Nh»ng vœt sáng Çèn pha vån lia-lîa quét không-trung, nào Çã thãy muôn vì sao Çang trón lûi? M t lœ m nhìn nh»ng trái hoä-châu nói ti p nhau müa sáng r c cháy bón phüöng tr i, lòng råo-r c, mö Thanh-Bình, mãi tüªng chøng Çây då-h i hoa-çæng. 82

83 Nh»ng ti ng phi-cö ì-àm sãm Ç ng, nh»ng chùm Çåi-bác båt núi long tr i, nh»ng tràng liênthanh n tan ròn-rã, xé không-gian, khua giãc ngû røng khuya, dæy thôn xóm tiêu-çišu, lòng råo-r c, mö Thanh-Bình, mãi tüªng chøng Çây tüng-bøng då-khúc Çón xuân sang. RÒi khi thôn røng ngøng im ti ng súng, khi hoä-châu t t sáng, khi nh»ng ÇÓm lºa Çån không còn vun-vút Çu i nhau nhü sao tr i Ç i hü ng, Çêm tói vån không lùi bü c, thành Çêm vån søngs»ng âm-u, quanh Çâu Çây nghe kh c-khoäi lòng Çêm Çang th n-thùc, cây lá thª dài, d khóc nìnon, süöng Çêm søt-sît, lòng råo-r c, mö Thanh- Bình, nghe thãm buòn nhü l i k -l cûa nh»ng ngü i cô-phø bi-thüöng: ñ ng-ç ng bao næm trü ng chinh-chi n, tím chišu ngæp phû kh p quê hüöng. Bom Çào ao, Çån cày ru ng, ru ng xanh um cõ dåi, ao ÇÀy p thît xüöng. HÆn thù bão táp, mã-tãu tung bay, Çau-Ç n ngä-nghiêng, bao thôn tre qu n-quåi trong rên xi t. 83

84 HÆn-thù bão táp, máu th m loang tr i, Çau-Ç n ngä-nghiêng, bao thôn døa ngã gøc, trùng-düöng cu n sóng, lòng-l n thét vang niœm khát-v ng, lòng råo-r c, mö Thanh-Bình, nghe ngæm-ngùi tê-tái nhü Çêm trü ng giá buót thêlüöng. ViŒt-Nam Öi! thân mòn sùc kiœt, mänh hìnhhài tan nát tä-töi. Chúa Öi, MË Öi! NgÜ i ª Çâu, sao thành Çêm vån âm-u søng-s»ng? Tôi th p n n nguyœn càu, Çâu dám rûa nguyšn bóng tói (1). HÒn tôi Çây, trí tôi Çây, h«i gió ngàn lòng-l ng! kéo b ng lên cho NgÜ i thãu nghe nišm khát-v ng, lòng råo-r c, mö Thanh-Bình, sao Træng hišn vån gøc ngû trong thành Çêm søng-s»ng âm-u? II ñêm âm-u, gió mát vi-vu, dù cho dîu-dàng mön tr n thi t-tha, vån ch ng ru ngon giãc ngû cô-çön chæp-ch n thao-thùc. Ti ng chó tru ghê hòn không át n i ti ng Çåi-bác ršn vang. 84

85 RÒi m t sáng xuân m süöng xón-xang, phó phü ng ng n-ngang quân-trang binh-khí, liœng bõ h t cho m t nhà thuæn-hoà, hoan-hì, cho chi n-trü ng dai-d ng b t ti ng im höi. Giáo- ÇÜ ng kh p nöi không ngöi l i kinh ti ng hát, Kinh CÀu Hoà-Bình dæp t t chi n-chinh. Thành phó b ng giæt mình ngö-ngác, thôn Ãp ch t sºngsót bàng-hoàng. Lå kìa! màu c sao Ü t Ç m màu máu th m loang? Bi n ñông våy sóng trü ng-giang, BiŒt-ly nü c m t n ng mang ân-tình. NghËn-ngào MË ÇÙng l ng thinh, Nhìn con d n v i: Nh tình có-hüöng! MË vš chæm gi» ÇÒng nüöng, Cho vàng bông lúa ngát hüöng thôn làng. Gi thì mãt cä nüöng ÇÒng, Thôi Çành phó m c, ch ng màng vinh-quang. Ngày Çêm nghe réo loa vang: Hoà-bình công-bó, xoá tan hæn-thù Hoà-bình låi ª chi n-khu, HÆn-thù mau gót lù-lù vš Çây. Ô hay! lành-lånh heo may, ùn-ùn mây bay. Sao Træng gày Çã v i Çu i ngay ngày xanh non- 85

86 n t. M t tr i trón mãt, ch ng Ç låi chút nóng hâm nóng tình thüöng. Bóng Çêm âm-u gian dói ÇÒng-loã gåt lü ng. Trùng-dÜÖng låi lòng-l n thét gào khóc thüöng tüöng-tàn cót nhøc: Núi røng ÇÎa ngøc Tûi nhøc xót-xa, Thân ngü i: xác væt thây ma, Lìa con, lìa v, lìa cha, lìa chòng. MÒ-hôi tü i Ü t ru ng ÇÒng, Lúa vàng Çâu thãy? ThÃy hòng máu loang. Chàng Çi h c-tæp ngút ngàn, Ÿ nhà thi p chít khæn tang mãn Ç i. TÃm thân trâu ng a rã-r i: Anh-hùng lao-ç ng, thãu tr i than van. Giành nhau tøng dái khoai lang, Giành nhau ch ÇÙng x p hàng nói Çuôi. Con thuyšn ngü c sóng ra khöi, Ru t se bøng th t, sao tüöi nø cü i? Ôi, nø cü i nü c m t! Ç ng cay chua-chát! Ôi, cö-çò søp nát, nhân-tình Çäo-Çiên! Bi n ñông ÇÀy p oan-khiên, Qu n Çau vïnh-biœt MË hišn thân yêu. 86

87 MË ViŒt-Nam truân-chuyên. MË ViŒt-Nam u-uãt. MË nh m nghišn Çôi m t. MË l ng nghe trong bóng Çêm hišn-hoà giä dói, ti ng Çàn con nì-non da-di t nišm khát v ng tha-thi t vô biên: Khát v ng bình-yên. Khát v ng trišn-miên. Sao træng hišn vån bišn-biœt cho Çêm tói bao vây? Các con MË Çâu ròi? MË mõi-m t trông v i. MË ÇÙng Çây, MË giang tay thành-khän: Hãy nhìn xem nü c ViŒt-Nam u-än! Hãy nhìn xem ÇÒng-bào ViŒt kiên-nhån Çau thüöng! Bao gi h t Ç máu xüöng? Bao gi ti ng hát giáo-çü ng ngân-nga? Bao gi nü c ViŒt thái-hoà, T -do công-chính, nhà nhà an vui? (1) cách-ngôn Tây: thà th p lên m t ng n n n, còn hön ngòi nguyšn rûa bóng tói 87

88 Canh-Thìn Xuân M ng Thái-Hoà Canh-Thìn mª h i thái-hoà, TÜng-bØng nh n-nhîp kh p nhà ViŒt-Nam, ñây nišm nguyœn Ü c thành-tâm, Giang-sÖn Çâu mãi tói-tæm th này! 1- NÜ c T i ñây RÒi! Có nü c Çâu mà cãy v i tròng, Ao sâu cûng cån huóng chi ÇÒng! Ng c-ngü cá lách ra b bi n, H t-häi cua bò t i b n sông. Thº nghï vì Çâu còn hån hán? HÕi xem c s chºa müa dông? µ-àm sãm Ç ng: tr i Çang chuy n, NÜ c t i Çây ròi, h t ngóng trông! 88

89 2- Xuân ñ n ñ i ñ i Chim én bay ngang kín r p tr i, Ai không háo-hùc quá Çi thôi! N p thöm rü u cúc men nòng cháy, HÜÖng ngát trà sen nü c réo sôi. Tháng trü c tuy t còn phöi tr ng bãi, Hôm nay cõ Çã nhu m xanh ÇÒi. µ-xèo chi n»a? Xuân ròi ÇÃy! Næm m i ròng bay: s p Ç i Ç i! 89

90 3- ThÆt Phúc Quê Tôi! Cùng chúc møng Xuân: "dùt hån ròi!" Ai ai cûng bäo: "Phúc quê tôi!" N ng hòng khªi s c tràn nüöng s n, Hoa th m lên hüöng ngát cu c Ç i; Thäm må xanh r n tình ÇÃt nü c, Hàng cau th ng vút m ng tüöng-lai; µ-àm xüªng máy khua thành-thî, Non nü c ÇÒng dao khúc tuyœt-v i. 90

91 4- Ngàn Mây V ng Chúc: (thãt ngôn bát cú thuæn-nghîch-ç c) (Ç c xuôi) Lan Çào th m n ng ÇËp buôn, thôn, T t Çón møng Xuân pháo n ròn. Than oán h t ròi, tan cu c chi n, CÃy cày vui låi, sóng bình-an,. Dân-QuyŠn n m ch c, xây Çoàn-k t, ViŒt-ñåo vun bòi, Ç p nghïa nhân, Chan-chÙa tü i tuôn trào l c phúc, Gian-trÀn chúc hát v ng mây ngàn (Ç c ngü c) Ngàn mây v ng hát chúc tràn-gian: L c phúc trào tuôn, tu i chùa-chan,; Nhân nghïa Ç p bòi, vun ñåo ViŒt, K t-çoàn xây ch c, n m quyšn dân, An-bình sóng låi, vui cày cãy, Chi n-cu c tan ròi, h t oán than. Ròn n pháo Xuân møng Çón T t, Thôn, buôn ÇËp n ng th m Çào, lan. 91

92 5- Ý Xuân NgÃt Tr i (løc bát nhæp k t thuæn-nghîch-ç c) Vào Xuân gió g i mai, Çào, Xuân-tình dào-dåt, ngåt-ngào hüöng hoa. Chúc møng Xuân m i thái-hoà, Reo vui sum h p, nhà nhà Ãm no; Chúc møng Dân-Chû, T -Do, NgÜ i ngü i ÇÙng dæy, hát hò vang xa; Chúc møng thiên-k thù ba, Công-bình, Bác-ái thæng-hoa cu c Ç i; Chúc Xuân gºi Ç n muôn ngü i, Tràn ÇÀy hånh-phúc, Ön Tr i ngãt cao; MØng Xuân tüöi th m ng t-ngào, Giàn hoa khúc-khích, bí bàu xôn-xao. ñào, mai g i gió Xuân vào, Hoa hüöng ngào-ngåt, dåt-dào tình Xuân ña-hoa-gia, ngày ñông-chí næm K -Mão, V ng Xuân Canh-Thìn næm

93 Çáp l i nü c non CÄn-t ng & phúc thü Lãng-Nhân tiên-sinh Phùng TÃt-ñ c Cho hay duyên n thö væn, Lãng-nhân tüöng-ç c nào phân trè già; DÀu cho muôn d m cách xa, Cäm-thông væn t hoá ra tao-phùng. Gót chân gió bøi thung-dung, Sª-tÒn cho tãt góp chung v i Ç i. Còn non, còn nü c, còn tr i, Còn Çem ch» nghïa Çáp l i nü c non. 93

94 L i Båt ThÆt là hân hånh cho tôi khi ÇÜ c m t vî Çàn anh nhü GiáosÜ ñ Quang Vinh nh vi t bài Båt cho thi tæp VŠ NguÒn cûa ông. ñ c qua thi tæp này, ch c Ç c-giä cùng v i tôi phäi phøc Giáo SÜ ñ Quang Vinh vš nghœ thuæt cûng nhü kï thuæt làm thö, nhãt là thö ñü ng LuÆt: - Khói thuóc mö-màng: hoa k t tuy t HÖi men ch nh-choáng: n ng vào Ç i. (Xuân VŠ Trên XÙ Lånh) - N p thöm rü u cúc men nòng cháy, HÜÖng ngát trà sen nü c réo sôi. (Xuân ñ n ñ i ñ i) Làm thö ñü ng LuÆt và løc bát cho Çúng cách Çã là viœc khó, th mà Giáo SÜ ñ Quang Vinh làm thö ñü ng LuÆt và løc bát không nh»ng Çã Çúng cách khi Ç c xuôi mà còn Çúng cách, Çúng niêm luæt, ÇÓi ngåu và rãt t nhiên cä khi Ç c ngü c n»a. ñây quä là m t khám phá m i trong nšn thi ca ViŒt Nam tø trü c t i nay. Ngoài ra, m t só nh»ng bài thö ñü ng LuÆt trong thi phäm này còn ÇÜ c tác giä ghép các måu t ª m i ch» ÇÀu câu cûa các câu thö thành nh»ng ch» có š nghïa Ç c biœt. KÏ thuæt ghép tø còn thãy räi rác trong các bài thö løc bát, Ç c lên, ta thãy ngay ÇÜ c tên cûng nhü khái quát vš s nghiœp cûa ngü i mà tác giä ÇŠ t ng. VÆy mà måch væn vån thanh thoát, tù thö vån hàm súc dòi dào. ThÆt quä là tài tình! S kiœn này làm chúng ta Çã yêu ti ng ViŒt låi càng yêu væn thö ViŒt nhišu hön. 94

95 ThÃt ngôn Ç c xuôi (GiÃc m ng Ngày Xuân): Vang âm vån v ng hoài nguòn c i, Ti p nói còn mö m ng nü c non. ñ c ngü c: Non nü c m ng mö còn nói ti p, C i nguòn hoài v ng vån âm vang. Løc bát Ç c xuôi (Chª Nhåc Quê HÜÖng): Bình-an hát khúc tang tình, Làng thôn xinh ÇËp, thî-thành quang-vinh. ñ c ngü c: Tình tang khúc hát an-bình, Vinh-quang thành-thî, ÇËp xinh thôn làng. ThÖ cûa Giáo sü ñ Quang Vinh có th dùng trong viœc giáo hoá vì nó mang tính væn dï täi Çåo. ThÖ cûa ông chùa Ç ng cä tãm lòng cho quê hüöng và chuyên chª bao š tüªng cao sâu ViŒt. Ngoài ra, thö cûa ông còn Çåt t i nghœ thuæt cao vš cä hai phüöng diœn cäm xúc và nhåc tính - âm hüªng và ti t tãu - và cäm xúc tính trong thö ông Çã làm cho Ç c giä rung cäm theo tøng š thö và tøng l i thö tø ÇÀu Ç n cuói tác phäm: Phäi chæng không thích non cao, Nên træng l n xuóng dü í ao th này? Træng Öi! CÙ ª låi Çây, Cho vàng sáng nü c, ngãt ngây lòng ngü i. (Træng Ÿ Låi) Cái khát khao và Ü c v ng trong thö cûa Giáo SÜ ñ Quang Vinh là mong muón cho ÇÃt nü c chúng ta ÇÜ c sáng tüöi trong t -do công-chính, cho toàn dân ViŒt ÇÜ c 95

96 thanh bình hånh phúc Ãm no. Hãy nghe tâm s Ü c mong cûa tác giä trong bài Canh Thìn Xuân M ng Thái Hoà : Canh Thìn mª h i thái hoà, TÜng bøng nh n nhîp kh p nhà ViŒt Nam, ñây nišm Ü c nguyœn thành tâm, Giang sön Çâu mãi tói tæm th này! ThÖ cûa Giáo SÜ ñ Quang Vinh tr n-tr c nišm thao-thùc cûa KÈ Sï trü c lîch-sº Çau thüöng cûa ÇÃt nü c: - Ba müöi næm Ãy miœt-mài, Ai gieo tang tóc phí hoài máu xüöng? - CÖ-ÇÒ nát bãy bãy nay, Buôn dân, bán nü c, t i này cûa ai? (Khát V ng) - Tåi ai bán nü c? Ru ng khô ran, E^ ch cá n m phöi tr ng cä Çàn. (Ch Næm Chu t Bính Tš, 1996) ThÖ cûa Giáo SÜ ñ Quang Vinh bàng båc Tình yêu c i nguòn g n bó v i ti ng MË, v i ViŒt-Tri t cûa tiên-hišn, v i ñåo SÓng cûa t -tiên, v i chính-khí håo-nhiên cûa KÈ Sï, v i khát-v ng hoà-bình cho quê hüöng và tình t dân t c cûa ViŒt Nam T Do v i gàn næm ngàn næm væn hi n: - Nhân nghïa Ç p bòi, vun ñåo ViŒt. (Ngàn Mây V ng Chúc) - Xua tan làm than, tai ÜÖng, t i ác, NgÜ i ngü i tr i dæy ngü c m t lên cao.... V»ng chính-khí, cäi lüöng Ç i gian ác, Phù nhân-luân, müu thiœn phúc vô biên. (Nói V i Các Con Trai Tôi) 96

97 - Vi t lên cao th m tr i xanh: Ch» TRUNG th m máu hùng-anh gióng nòi. (HÒ GÜÖm TÙc Cänh) N ng lòng v i c i nguòn dân t c nhü th, cho nên døng chân trü c thšm næm m i Canh Thìn, tác giä gºi Ç n m i ÇÒng bào cùng chung giòng máu ViŒt, nh»ng l i chúc Xuân æm p chân tình, tràn ÇÀy Ü c v ng: Chúc møng Xuân m i thái-hoà, Reo vui sum h p, nhà nhà Ãm no: Chúc møng Dân-Chû, T -Do, NgÜ i ngü i ÇÙng dæy, hát hò vang xa. (Ý Xuân NgÃt Tr i) Quä th c là khát v ng hoà bình tha thi t. TrÜ c khúc quanh cûa lîch-sº th -gi i, bü c vào lói rë cûa th i gian, khát v ng Ü c mö thành hiœn th c: tãt cä m i ngü i dân ViŒt kh p nöi ÇÙng dæy Çón chào m t bình minh huy hoàng, ÇÒng thanh reo hò xü ng hát, hát bài Dân Chû, T -Do, ƒm No, Hånh Phúc, ti ng hát bãt tæn: DÀu cho sông cån núi mòn, Gió ngàn vån hát ti ng Çàn thiên-thu (Tôi Yêu Ti ng NÜ c Tôi), ti ng hát thiên thu v ng vang kh p næm châu bón b : DÀu cho lüu-låc kh p nöi, VÅn cao ti ng hát Muôn ñ i ViŒt-Nam. (ViŒt-Tri t Và Sï-Phu) Và cûng vì n ng lòng v i c i nguòn dân t c, v i ñåo SÓng Thái-Hoà cûa tiên-hišn Bách ViŒt t -tông, ñåo SÓng không kÿ thî giai cãp, không ÇÓ kœ hæn thù, không bãt công løa dói, không bãt nhån båo tàn, nhüng lãy con ngü i- 97