BO MAY HANH CHINH CUA THUC DAN PHAP O VIET NAM GIAI BOA]\ I858-I945 Hoc Ths. Nguyen Thi Thu Hoa Tran Ngoc Quyen vien Chinh tri - Hdnh chinh Quoc gia N

Tài liệu tương tự
MOmg Dang - Miing Xuan Tpp chi C»ng son»,.j! '.. ^.if.) -'. TANG CUOiNG CONG TAC PHONG, CHONG THAM NHUNG, LANG PHI DE XAY DUtlG DAT NU6C TRUONG VINH T

KINH IE - PHAP LUAT CHAU AU KINH NGHIEM THUY DIEN PHAT TRIEN KHOA HQC CdNG NGHE VA DAO TAO NGU6N NHAN LIJC CHAT LUQNG CAO PGS. TSKH. Tran Nguyen Tuyen

CONG TY CO PHAN XAY DUNG VA CHE BIEN LUONG THUC vilnhha C0NGHOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM lap - Tu- do - Hanh phuc So: /QCNBLiBQT/VHF Ha Noi, ngay tho

UBND TINH HA TINH SO GIAO DUG VA BAO TAO CONG HOA XA HOI CHIJ NGHIA VI?T NAM Hoc lap - fir do - Hanh phuc S6: ^fd) /QD-SGDDT Ha Tinh, ngay y thang 3 n

UBND TiNH VINH LONG sd GIAO DUG VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tir do - Hanh phiic SSMC-E/HD-SGDDT Vinh Long, ngayao thang 9

UBND TINH HA TINH SO GIAO DUG VA DAO TAO S6:/^?3 /SGDDT-CTTT Ve viec tang cudng cong tac quan ly va nang cao dao due nha giao CONG HOA XA HOI CHU NGHI

UY BAN DAN TOC CONG HOA XA IlQl CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu* do - Hanh phu So: /TTr-UBDT Hd Noi, ngay thdng nam 2017 (Du- thao) TOf TRINH Ve viec

UY BAN NHAN DAN TINH SON LA CONGHOAXAHOICHUNGHIA VIETNAM Doc lap - Tu' do - Hanh phue S6: Hl29\9/QD-UBND Son La, ngaym thang 3 nam 2019 QUYET DPSH Ban

UBND TINH HA TINH CONG HOI XA HOI CHU NGHIA VIET NAM SOf GIAO DUG VA DAO TAO ; Doc lap - Tu do - Hanh phuc So: Ti^i/QD-SGDDT Hd Tinh, ngay OSthdng 10

UBND TiNH VINH LONG Sd GIAO DUG VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VI$T NAM Doc lap - Tu do - Hanh phiic S6: ^953 /SGDDT-GDTrH Vinh Long, ngdyjlq th

UBND TINH VINH LONG CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM SO GIAO DUG VA BAG TAO ' Doc lap - Tir do - Hanh phiic S6: /SGDDT-CTTT Vinh Long, ngay 10 thang

757.pdf

NGHIEN CLfu -TRAODOI VAN OE KHdl T6 VU AN HiNH SI/ THEO YEU CAU COA NGlidi BI HAI Theo quy dinh tai Dieu 100 BLTTHS, cac CO quan cd tham quygn "chi du

BO GIAO DUC VA BAO TAP CpNG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM S6: i04 /BGDDT-GDDH Doc lap - Tu do - Hanh phuc V/v ra soat, cung cap va cong bo thong tin t

UBND TiNH VINH LONG SCf GIAO DyCVABAG TAG S6:'^^/QD-SGDDT CONG HOA XA HQI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc VTnh Long, ngay.a< thang 9 na

BO GIAO DUG VA DAO TAO '- CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu- do - Hanh phuc S6: 20/2017/TT-BGDDT Ha Noi, ngay 18 thang 8 nam 2017 THONG

BO GIAO DUC VA AO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tur do - Hanh phuc S6^f^//BGDDT-GDDH ' : : : V/v: Huang dan trien kliai cong tac xe

UY BAN NHAN DANCONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM THANH PH0 HA N0IDoc lap - Ty do - Hanh phuc S6: 63 /KH-UBNDHa Noi, ngay -H thdng 3 nam 2019 qgyg ba

UY BAN NHAN DAN TINH SON LA CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc S6: 40/2017/QD-UBND San La, ngay 30 thdng 11 nam 2017 QUYET

OANG LANH DAO CONG CUOC Ddl MOI PHAT TRIEN VAN HOA - XA HOI VUNG TAY NGUYEN THOI KY DAY MANH CONG NGHIEP HOA, HIEN DAI HOA TS DUONG THI HUCTNG* TS DOA

BO VAN HOA, THE THAO VA DU LICHCONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phiic CHlTONG TRINH Thyc hanh tiet kiem, chong lang phi cua B

CONG HO A XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Hoc lap - Tu- Do - Hanh Phuc TP.Ho Chi Mirth, ngdy^q thdngoindm 2019 BAO CAO HO AT DONG CUA BAN KIEM SOAT TAI DAI

BO TAI CHINH HOC VIEN TAi CHINH CQNG HO A XA HQI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc So: 872/TB-HVTC Ha N6i, ngay 01 thdng 9 nam 2015 THONG

UBND HUYEN BINH GIANG PHONG GIAO DUC VA DAO TAO CQNG HOA XA HOI CHIJ NGHIA VIET NAM Doe lap - Tu do - Hanh phiic S6: <^? /PGD&DT-THCS V/v huong dfin t

UY BAN DAN TQC S6: 3^3f IQQ-\]^m CONG HOA XA HQI CHU NGHIA VIET NAM Hoc lap - Ty do - Hanh phuc Hd Noi, ngdy d5 thdng Q nam 2018 QUYET DINH Ve viec ba

BACABANK^ CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap -Tu do - Hanh phuc Vinh, ngay^tthdng 'f'nam 2014 BAO CAO TINH HINH QUAN TRI CONG TY 06 thang dsu

PHU LUC SO 05 BAO CAO TINH HINH QUAN TRI CONG TY (Ban hanh kern theo Thong tu s6 155/20]5/TT-BTC ngay 06 thdng 10 nam 2015 cua Bo Tai chinh huang dan

BON Minn NAM NGHIEN CUU KHOA HOC PHUC VU DAO TAO CAN BO LlAl TRUT BAC DAI HOC VA SAU DAI HOC Cr TRU&NG DAI HOC KHOA HOC XA Hdl VA NHAN VAN PGS.TS. Vu

S6 GIAO DUC & BAO TAO GIA LAIC0NG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM TRLT0NG THPT NGUYEN CHI THANHDoc lap-ti^ do-hanh phuc S6- Ard /KH-THPTNCTPleiku, ngay

TRffiTHOC, SO 12 (235), THANG D A O DlTC H O C M O I T R l / d N G VA TRUYEN THONG MUC DICH LUAN NGUYEN THI LAN HUONG *' Trong bai viet nay, t

Bao cao cua Hqi Song qudn tri tai DHDCB thudng nien n&m 2018 BAO CAO CUA H0I BONG QUAN TRI TAI DAI HOI DONG CO DONG THU0NG NIEN NAM 2018 Kinh thira Qu

BAN THUYET MINH BAO CAO TAI CHINH GICTA NIEN DQ Cho ky bao cao 31 thang 12 nam 2011 (1) Cong Cac khoan pha tra, phai npp

UBND THANH PHO HA N0ICONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM SO GIAO DUC VA DAO TAODoc lap -Ty do - Hanh phiic S6 :25^SGDDT-TCCBHa Mi, ngay ^3 thdng6ndm 20

BENH VIEN CHO RAY TRUNG JAM BAO TAG - CBT S6: - TTDT CONG HOA XA HOI CHU NGHIa VIET NAM Doc lap - Tir do - Hanh phuc Tp. Ho CM Minh, ngay 23 thdng 04

Sd GIAO DUC & DAO TAO GIA LAICONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM TRlTOfNG THPT NGUYEN CHI THANHHoc lap - Tir do - Hanh phiic S6:^>./QD-THPTNCT Pleiku,

UBND TiNH HA TINH sd GIAO DUG VA DAO TAO S6:M^//SGDDT-KHTC V/v Thong bao miic thu va trinh tu thuc hien mien, giam hoc phi va ho trg chi phi hoc tap t

BO TAI NGUYEN VA MOI TRl/OfNG CQNG HOA XA UQI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu" do - Hanh phiic So: /QD-BTNMT ^«^Q^> ^g^y thang OZ nam 2015 QUYET DINH

UBND HUYEN BINH GIANG C0NG HOA XA HQl CHU NGHIA VlfiT NAM PHONG GIAO DVC VA DAO TAODoe lap - Ty do - Hanh phuc So: ~^b /PGD&DT V/v chsrn va npp siing

B0 TAI NGUYEN VA MOI TRl/CJNG T6NG CVC MOI TRUONG S6:.y903/TCMT-KHHT V/v ho tro* ph6 bi6n thong tin Giai thuong truong hoc sinh thai ASEAN tai Viet Na

UBNDTiNHHATINH s d GIAO DUC VA BAO TAO S6:i^7-/QD-SGDDT Người ký: Sở Giáo dục và Đào tạo ov.vn Cơ quan: Tỉnh Hà Tĩnh Thời gi

Bien Ban 2019 DHDCD.pdf

Chuonq 6: Mot e6 bài bào 279 VAI CAM NGHÌ OAU XUAN GS. Nguyèn Vàn Dao Phó vièn tatòng Vièn Khoa hoc Vièt Nam Mùa xuàn là mùa dam cbói. này lóc xanb tu

CHfNH SACH PHAT TRI^N B^N VONG LANG NGH^ 6 VIET NAM Chu Tien Quang* Dinh Xuan Nghiem** Nhflng nam gin day, cac lang nghe ndng thdn da phuc hdi va phat

UBND TiNH HA TINH SO GIAO DUG VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu do - HanH phiic SQ-AS^ /SGDDT-KTKDCLGD V/v hudng dan cong tac

PHAN KE AN Sinhngay: Dang vien Dang Cong san Viet Nam Que quan: DUdng Lam, thi xa Sdn Tay, Ha Tay. Ndi of hien nay: So'72, pho Thd Nhuom, Ho

NGHIEN cau - TRAO OOI KHAiflEM VA CAC YEU TO CAU THANH dia CO CHE THUC HIEN DIEU UdC OUOC TE VE OUYEN CON NCU il Trong bdi canh hien nay, quygn con ng

Tgp chi Hoa hoc, T. 47 (6), Tr , 2009 NGHIEN CQU PHAN LTNG KHAU MACH QUANG HOA CUA MOT SO HE KHAU MACH QUANG TREN CO s6 GLYXYDYL ETE CUA NHl/A

UBND TINH HAI DUONG CONG HOA XA HQI CHU NGHIA VlfiT NAM SO GIAO DVC VA BAO T^ODc laip - Ty do - Hanh phuc S6:/</^S7QD-SGDDTHdi Duong, ngdydkhdng 10 na

TNG" QUY TAC ITNG XU^ danh CHO NHA CUNG CAP Ngay ban hanh: 1/7/2018 Tinh trgng siea Si: Ban hanh l^n Su Gifii thi^u Bo Quy tac U"ng xu Nha cung c^p (g

NGAN HANG TMCP NGOAI THlTONG VIET NAM So:15678/VCB-CL&TKTH v/v CBTT Thong bao phat hanh trai phieu ra cong chung CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Do

UY BAN DAN TOC CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tir do - Hanh phuc S6: WQD-UBDT ' '' Ha Noi, ngay thang Cit/nam 2017 QUYET DINH Ban hanh K

UBND TiNH VINH LONG Sd GIAO DUC VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phiic Sd-MxS^ /KH-SGDDT Vinh Long, ngay TO thdng

TÀN VÀN- TÀN THir VA ANH Hl/ÒNG CÙA NÒ DEN TtT Tl/ÒNG YÉU Nl/ÒC Ò VIET NAM NÙA DAU THE KY XX LE THANH BÌNH' NgUÒi ta tbuòng nói ràng: TrUÒng tudng tàe

Nghien curu Ton giao. Sd ^^ NHUNC DONG COP CUA JAM TO TRUC LAM CHO SU" PHAT TRIEN CUA PHAT GIAO THCll TRAN VA LICH SlTTU'TU'dNC VIET NAM T ro

CS.TS.NCND NCUYIN VAN CHIEN Sinhngay: Dang vien Dang Cong san Viet Nam Que quan; Thuan Thanh, B^e Ninh. Ndi d hien nay: P.207, nha El, phudn

UBND TINH HA TINH SO G I A O D U C V A B A O T A O So JJO CONG HOA XA HOI C H U NGHIA V I E T NAM Hoc lap - f i r do - H a n h phuc /SGDDT-GDTrH Tinh,

Microsoft Word - ND qui dinh cong chuc.doc

DANG Be) QU~N THANH KHE DANG UY TRUONG DH TDTT DA. NANG S6 4~ -NQ/DU DANG CONG SAN VIET NAM Da N8ng, ngay ;tgthting 9 ndm 2018 NGH1QUYET HOI NGHI BAN

UBND THI XA DONG XOAl PHONG GIAO DUG VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu" do - Hanh phuc S6: 2?^/PGDDT-THCS DongXoai, ngay ZZ t

(2).pdf

UBND TiNH HA TINH SOf GIAO DUG VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu- do - Hanh phuc Sd: '/7 ff7tb-sgddt Hci Jinh, ngay h p thdng

NewSoft PDF Module

Hướng dẫn làm kế toán bằng excel cho các đơn vị hành chính sự nghiệp

Số 161 (6.779) Thứ Bảy, ngày 10/6/ XUẤT BẢN TỪ NĂM 1985 Đại biểu Quốc hội lo lắn

BAC A BANK^ CONG HOA XA HOI CFIU NGIIIA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phiic ********* Vinh, ngayzsthdngilnam 2013 BAO CAO TINH HINH QUAN TRI CONG TY

Tgp chi Hoa hgc, T. 47 (6), Tr , 2009 NGHIEN CLTU ANH HUONG KEP CUA CLAY VA ION PHA TAP T6 KHA NANG LfC CHE QUA TRJNH AN MON THEP CTS CUA NANO

U B N D T I N H H A TTNH C Q N G H O A XA H O I C H U NGHIA V I E T NAM Doc lap - T i r do - H a n h phuc SO G I A O DUG V A D A O T A O 86: m Người k

UBND HUYEN BiNH GIANG,, C0NG HOA XA H0I CHt NGHlA VI^T NAM PHONG GIAO DUC & OAO T^O. Poc lap - Tit do - Hanh phuc S6:447/PGDBT-GDMNBinh Giang, ngay 15

TAP DOAN DIEN LUC VIET NAM CTY CP CO BIEN THU BU C CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Boc lap - Tir do - Hanh phuc Sd: 1223/CDTD-KTTC Tp. Hd Chi Minh,

TRUNG TÂM QLBT DI SẢN VĂN HÓA PHÒNG QUẢN LÝ DI TÍCH CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc 1. Tên gọi 2. Loại hình Phiếu kiểm

UBND QUẬN TÂN BÌNH TRƯỜNG THCS NGUYỄN GIA THIỀU _ DANH SÁCH THÍ SINH KIỂM TRA HỌC KỲ II KHỐI 7 - NĂM HỌC PHÒNG: 1 STT SBD Họ Tên Ngày sinh L

Ngô Thì Nhậm, Khuôn Mặt Trí Thức Lớn Thời Tây Sơn Nguyễn Mộng Giác Nói theo ngôn ngữ ngày nay, Ngô Thì Nhậm là một nhân vất lịch sử gây nhiều tranh lu

NewSoft PDF Module

UY BAN NHAN DAN TINH nitra THIEN HUE CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VItT NAM Hoc lap - Tty do - Hunh phtic QUY CHE Mua sam tai san cong theo phuo'ng thirc

*»* MOT SO KIEN NGHI VE GIAO DUC GS. Nguyen Dình Tri Trong nhiing nàm qua, vói nhùtng co gang vitdt bàc cùa dpi ngù giào vién (GV), càn bò giàng day (

TRIET HOC, SO 10 (233), THANG VUA LY NHAN TONG Vdl TAM GIAO LE THI LAN*' NGUYfiN THI HIEU **' Sdi vii't neu lin nhiing net khdi qudt vi tinh h

UBND TiNH HA TINH s d GIAO P y C VA DAP TAG Sd JSOS /SGDDT-GDPT V/v huang dan thuc hien nhiem vu cap Trung hoc phi thong nam hoc Kinh gui: C

UY BAN NHAN DAN HUYtN CAT HAI se): /KH-UBND LONG HOA XA. HOI CHU NGHIA VIET NAM Hoc lap Ty' do Hanh phac Cat Hai, ngay Ac2. thang 01 ;lam 2017 KE HOAC

Số 04 (6.987) Thứ Năm, ngày 4/1/ XUẤT BẢN TỪ NĂM 1985 Thủ tư

BO GIAO THONG VAN TAI CONG HOA XA HOl CHU NGHIA VIET NAM TONG CONG TY QUAN LY BAY VIET NAM Doc lap - Tu- do - Hanh phiic " So: «^^'l52/rb-qlb-hdtc Ha

CƠ QUAN CỦA ĐẢNG BỘ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM TỈNH LÂM ĐỒNG - TIẾNG NÓI CỦA ĐẢNG BỘ, CHÍNH QUYỀN, NHÂN DÂN LÂM ĐỒNG Tòa soạn: 38 QUANG TRUNG - ĐÀ LẠT Điệ

Microsoft Word - thuong.cang.saigon.doc

623.pdf

a VĂN PHÒNG CHÍNH PHỦ CỤC KIỂM SOÁT THỦ TỤC HÀNH CHÍNH ĐIỂM BÁO Ngày 23 tháng 5 năm 2018

Số 151 (7.499) Thứ Sáu ngày 31/5/2019 XUẤT BẢN TỪ NĂM http:

Bản ghi:

BO MAY HANH CHINH CUA THUC DAN PHAP O VIET NAM GIAI BOA]\ I858-I945 Hoc Ths. Nguyen Thi Thu Hoa Tran Ngoc Quyen vien Chinh tri - Hdnh chinh Quoc gia Ngay 1-9-1858, lien quan Phap - Tay Ban Nha nd tieng simg dau tien d cira bien Da Nang, md man cudc xam luge nudc ta. Sau nhieu nam giang co, trudc kbi vua Flam Nghi dang quang gan 2 thang, mdt Hiep udc giira Nam trieu va chinh phii Phap da dugc ky ket (cdn ggi la Dieu udc Hacmang- Patanot) cdng nhan quyen bao hd ciia Phap ddi vdi nudc Viet Nam. Vdi Hiep udc nay, thyc dan Phap da budc trieu dinh nha Nguyen phai dau hang va nop cac van ban chinh thuc thira nhan sy bao hd ciia Phap tren toan bd nudc Viet Nam. Theo Hiep udc da ky ket, Viet Nam bi chia lam ba mien: Mot Id, Bdc ky Id ddt nua hdo ho: He thdng hanh chinh cu (ciia trieu dinh nha Nguyen) tii' cap tinh trd xudng dugc giii nguyen, ben tren cd bd may chinh quyen trung uong toan ky do Thdng sir ngudi Phap diing dau. Hai Id, Trung ky Id ddt bdo hp: Trieu dinh Hue dugc giir nguyen tir vua, quan cho din he thdng banh chinh dia phuang, nhirng mgi viec lam eiia vua, quan va Trieu dinh deu phai bao cao cho vien Kham sir ngudi Phap (Toa Kham sir dat tai Hue) va phai dugc ngudi Phap chap nhan. Cang ve sau, toa Kham sii ngirdi Phap cang kiem soat, cbi phdi trieu dinh Hue chat che, khat khe va manh me ban. Ba la. Nam ky Id ddt thupc dia: He thdng chinh quyen dugc td chirc theo kieu mdi, hoan toan do thyc dan Phap ap dat. Ba ky vdi ba che do dd hd khac nhau, do dd td chirc bd may hanh chinh d mdi ky la khac nhau, eac chinb sach cai tri d tirng thdi ky ciing cd sy khac nhau, nhung ve ca ban thi muc dfch cudi ciing la cai tri va ddng hoa dan ta, bien nudc ta thanh mdt nudc thudc dia nira phong kien. Bai viet nay tap trung nghien ciin ve bd may hanh chinh cua Phap ap dat d nudc ta giai doan 1858-1945. Trong thdi gian nay, td chirc hanh chinh ciia Phap ap dat tai nudc ta dugc phan biet kha rd rang, dd la tru'dc va sau khi thanh lap chinh quyen Ddng Duong. 1. He thong to chiic bo may hanh chinh ciia thuc dan Phap truoc khi thanh lap Lien bang Dong Duong (1858-1887) a. O Trung ky vd Bde ky Sau khi ky Hiep udc ngay 6-6-1884, ben canh viec duy tri va sir dung bd may quan lai cu ciia trieu dinh nha Nguyen, chinh quyen thyc dan Phap d Bac ky va Trung ky dugc thiet lap nhu sau: Trung uang: Diing dau la vien Tdng Trii sir chung cho ca Bac ky va Trung ky, dugc ggi la Toan quyen ludng ky hay Toan quyen Trung - Bac ky. Tdng tru sir ddng tai

86 NGHIEN COU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N 6 (117).2010 kinh dd Hui va la ngudi thay mat cho chinh quyen Phap de chii tri mgi cdng viee ddi ngoai ciia trieu Nguyen. Che do Tdng Tni sir tdn tai cho den ngay 9-5-1889 tbi bi bai bd. Cdp ky: Dirng dau Bac ky la quan Thdng Sli, diing dau Trung ky la quan Kham sir. Ca 2 vien quan nay deu dudi quyen vien Toan quyen Bac -Trung ky. Thdng sir va Kham sii cd nhiem vu quan ly va khdng che mgi boat ddng ciia quan lai ngudi Viet ciia trieu dinh Nam trieu. Thyc dan Phap cdn ep trieu dinh Hue lap chiic Kinh luge sii d Bac ky cd toan quyen thay mat trieu dinh de cai quan Bac ky. Kinh luge sii la ehiic do ngudi Phap nam. Cdp tinh: Dimg dau la vien Cdng sii ngudi Phap (chiic nay dugc tbiet lap tir nam 1883). Chiic nang chii yeu cua Cdng sii la quan ve banh chinh. Cdng sii chi kiem soat cac cdng viec cai tri cua quan lai cap tinh ngudi Viet. Cdng sii cd quyen de nghi trieu dinh Hue thuyen chuyen hoac each chiic quan lai ngudi Viet. De nghi nay Trieu dinh khdng dugc tir chdi. Day la each khdng che theo ldi ddc quyen, thao tiing nham loai bd nhiing quan lai ngudi Viet cd thai do, hanh vi khdng tuan thu hoac cd thai do phan khang ddi vdi cac chinb sach cai tri cua Phap. Nhin chung d Bac Ky va Trung Ky giai doan nay, thyc dan Phap timg budc thyc hien chien luge "Ldn ddn ddt, chiem ddn quyen " timg budc thiet lap ach cai tri ciia chii nghta thyc dan tren ca sd lgi dyng va ep budc trieu dinh Hue ket hgp vdi mua chudc hang nghin quan lai ngudi Viet va san sang diing siic manh quan sy de dan ap cac bieu hien chdng ddi, phan khang. Bd may hanh chinh ciia Nam trieu da thyc sy trd thanh cdng cy dac lye cho chinb quyen thyc dan dieu hanh va cai tri nham bdc lot nhan dan ta. b. d Nam ky Chinh phii Phap da thiet lap mdt bd may cai tri mang tinh khdng thdng nhat tai Viet Nam. Neu Trung ky va Bac ky thudc Bg Chien tranh sau chuyen sang tryc thudc Bd Ngoai giao thi d Nam ky, ngay tir khi chiem dugc ba tinh mien Ddng la Gia Dinh, Dinh Tudng va Bien Hoa, thyc dan Phap da cho tryc thudc Bd Hai quan va Thudc dia. Dirng dau thudc dia nay la Bdna - vien Toan quyen ngudi Phap. Chiic danh "toan quyen" tiic la chiu trach nhiem ea ve dan sy va quan su. Tir nam 1864 den 1867, bd may cai tri ciia thyc dan Phap tren toan bd dat Nam ky dugc td chiic theo be thdng gdm 6 cap: trung uong, khu, tieu khu, tdng, xa, thanh phd. Cdp trung uong: Diing dau la Thdng ddc. Dudi Thdng ddc cd ba chirc danh: Tdng bien ly (chiu trach nhiem ve mat phap che); Giam ddc ndi chinb (chiu trach nhiem ve nhiing cdng viec lien quan den xir thude dia); Chanh chu tri (chiu trach nhiem vl nhirng cdng viec cd lien quan den vin dl tai chinh va chinh qudc). Bdn quan chiic nay hgp lai thanh "Hdi ddng Tu mat", dat dudi sy chii tri ciia Thdng ddc. Hdi ddng nay cd chirc nang ban bac, quyet dinh mgi vin dl cd lien quan den chuyen mdn eiia cac quan chiic cao cap nhu phap che, ndi tri, tai chinh va quyit dinh mgi van de cd lien quan den chinh qudc. Cdp khu: Nam 1876, Thdng ddc Nam ky chia Nam ky thanh bdn khu vuc hanh

lid mug hdnh eliinh. 87 chinh ldn la: Sai Gdn, My Tho, VTnh Long, Bat Xat. Diing dau cac khu vyc nay la ngirdi Phap. Mdi khu vyc hanh chinh nay lai dugc chia nhd thanh cac tieu khu hanh ehinh. Diing dau cac tieu khu ciing la ngudi Phap. Den nam 1890, cac tieu khu banh chinh dugc ddi thanh tinh. Mdi tieu khu ed the phan thanh nhieu trung tam banh chinh do mdt vien chiic ngudi Viet dimg dau. Trung tam hanh chinh ldn do Dd ddc phii nam; loai vira do Tri phii nam; loai nhd do Tri huyen nam. Ddc phii, tri phu, tri huyen deu tryc thudc vien quan ngudi Phap dung dau tieu khu. Cdp tdng: Mdi trung tam hanh chfnh lai dugc chia thanh nhieu tdng. Diing dau mdi tdng ed chanh, phd tdng ngudi Viet. Cac chanh, phd tdng nay dugc xep trong ngach nhan vien hanh chinh cd hudng luong. Cdp xd: Mdi tdng lai dugc chia thanh nhieu xa va mdi xa do xa trudng va phd ly diing dau. Cdp thdnh phd: Dudi thdi thudc Phap cd 2 thanh phd ldn: Sai Gdn (loai 1), Chg Ldn (loai 2). Diing dau 2 thanh phd nay la vien Ddc ly cd mgi quyen hanh nhu vien quan eai tri dau tinh. Ngoai ra, Phap cdn thanh lap 2 td chirc lien quan den bd may thdng tri d Nam ky la: Hdi ddng thude dia Nam ky (cd ca ngudi Viet) va Hdi ddng tieu khu (Hdi ddng cap tinh). Uy vien hdi ddng nay gdm dai bieu ky hao va cac thanh vien nhu Ddc phii, Tri phii, Tri huyen. Diing dau la Chu tich Hdi ddng - quan dau tinh ngudi Phap. Cac nghi quyet ciia Hdi ddng phai dugc Thdng ddc chuan y trudc Hdi ddng Tu mat rdi mdi dugc dua ra thi hanh. 2. He thong td chiee bp mdy hdnh chinh cua thuc ddn Phdp sau khi thdnh lap Lien bang Ddng Duong (1887-1945) Chinb sach thyc dan ciia Phap ngay cang md rdng khdng chi d Viet Nam ma cdn ca ddi vdi Lao, Campuchia. Sy mdr rdng dd ddi hdi phai cd mdi lien he chat che, thdng nhat trong van de cai tri cac vung mien va giiia cac nudc thudc quyen cai tri cua Phap. Dd la ly do nudc Phap thanh lap "Lien bang Ddng Duong" va "Bd Thudc dia". Tdng thdng Phap bd nhiem 1 vien Toan quyen Ddng Duong, la ngudi dugc uy nhiem thi hanh nhung quyen lye ciia nudc Phap tai Ddng Duong. De giiip viec cho Toan quyen Ddng Duong, thyc dan Phap da thanh lap hang loat ca quan phy ta nhu Hdi ddng Tdi cao Ddng Duong, Hdi ddng Phdng thii Ddng Duong, Uy vien Tu van ve Md... He thdng ca quan nay cd nhiem vy thyc hien mgi bien phap de thdng tri va khai thac thudc dia d Ddng Duong trong dd cd Viet Nam. Ben canh dd, 1 bd may hanh chinb mdi cua Phap lai dugc ap dat tai Viet Nam nhu sau: a. O Bdc ky Sau khi bai bd chirc Tdng tru sir Trung - Bac ky nam 1889 thi ngudi dirng diu he thdng ca quan thyc dan d Bac la Thdng sir, dat dudi sy chi dao cua toan quyen Ddng D- uong. Chiic nang ciia Thdng sir la: Bao dam viee thi hanh luat, sac lenh da dugc chinh phii Phap ban bd d Ddng Duong; Cd quyin de xuat nhirng bien phap cai tri chung tren dat Bac ky; Chiu trach nhiem dieu hanh, sir

88 NGHIEN CQU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N 6 117).2010 dyng nhan sy d dia ban; Giii gin nen trat ty an ninh chung va cd quyen yeu cau hd trg quan sy khi can thiet. 6 trung uong, giiip viec cho Thdng sir cd 6 ca quan chirc nang: Phil Thdng sii, Phdng Thuang mai, Phdng Canh ndng, Hdi ddng Bao hd, Hgi ddng Giao dye, Vien Dan bieu va cac hdi ddng kinh te, tai chinh cua ngudi Phap d Bac ky, Hdi ddng Cd van, Uy ban Khai thac thudc dia...dirng dau mdi tinh la la 1 vien Cdng sir ngudi Phap. Cap thanh phd, ed 2 thanh phd loai 1 la Ha Ndi va Hai Phdng. Dirng dau 2 thanh phd nay la cac vien Ddc ly ngudi Phap (quyen ciia Ddc ly tuang duong vdi Cdng Sli). Thdi gian nay d Bac ky cdn cd Dao Quan binh: Day la mdt td chirc dac biet cua bd may cai tri. Cac dao quan binh nay do mdt vien st quan ngudi Phap lam tu lenh vdi day du quyen hanh ve quan sy ngang vdi Thdng sir. b. O Trung ky O trung uang, sau khi bai bd chirc Tdng Tni sii Bac - Trung ky, Trung ky cd chiic Kham sii. Kham sir Trung ky chiu trach nhiem trudc Toan quyen Ddng Duong ve mgi mat chinh tri, tai chinh, quan sy, dan sy, van boa, giao dye tren dia ban Trung ky, dac biet cd quyen phe duyet cac dao du ciia nha Vua trudc khi mang ban bd; Cd quyen true tiep ban cap pham ham cho cac cdng chiic va binh linh ngudi Viet tai cac edng sd ciia Phap d Trung ky (viec nay trudc day la ciia nha Vua). Phy ta cho Kham sir cd: Tda Cdng sir Trung ky, Phdng Tu van lien hiep Thuang mai - Canh ndng Trung ky, Hdi ddng Bao hd, Hdi ddng Hge chinh, Vien Dan bieu Trung ky, Hdi ddng lgi ich Kinh te va Tai chinh cua ngudi Phap d Trung ky, Uy ban Khai thac thudc dia Trung ky... Cdp tinh: Mdi tinh d Trung ky deu dat mdt Cdng sir ngudi Phap de nam giir cac van de ve cdng chinh va thuang mai. Cdng sii thay mat Kham sir de nam va chi dao mgi boat ddng tir pham vi cap tinh trd xudng... c. ONam ky Do ke thira tir trudc nen bd may cai tri ciia thyc dan Phap d Nam ky trong giai doan nay rat it thay ddi. Bd may cai tri ay van la tryc tri (trye tiep la vien Thdng ddc ngudi Phap). Cac ca quan phy ta, giup viec cho Nam ky ciing gidng nhu Bac ky va Trung ky. Ngoai ra cdn cd ca quan cd tinh chat chi dao tryc tiep la Phu soai. Cac cap hanh chinh ben dudi d Nam ky klidng phan chia thanh phii, huyen nhu d Bac ky va Trung ky ma thiet lap mdt sd trung tam banh chinb hoac dai ly hanh chinh do Ddc phii sir, tri phu, tri huyen (la ngudi Viet) diing dau. Nhu vay, vdi myc dich la cai tri va ddng boa dan ta, bien nudc ta thanh mdt nudc thudc dia, thyc dan Phap da tang cudng bdc lot nhan dan ta va thyc hien mdt each triet dl chinh sach: "lay ngudfi Viet dl tri ngudi Viet", "dia phuang phan quyin", "chia dl tri"... Va ciing ngay tir nhirng ngay diu xam luge nudc ta, thyc dan Phap da khdng ngirng xay dyng, ciing cd va hoan thien bd may cai tri ciia minh tir trung uang din ca sd. Chiing da thiet lap nen mdt be thdng cai tri quan lieu kha hoan chinh bang viec ldng ghep nhung yiu td eua he thdng chinh quyin tu san Au chau hien dai vdi nhiing tan du ciia he thdng quan chu ban xii loi thdi. Tir mdt nudc

G5(5 mdg hdnh eliinh. 89 phong kien quan chii, nha Vua nam mgi quyen hanh, nudc ta da trd thanh mdt nudc thudc dia nira phong kien dudi che do dd hd cua thyc dan Phap. Tuy nhien, danh gia khach quan thi nen hanh chinh thdi Phap thudc da dem lai eho chiing ta nhii'ng thay ddi ldn so vdi cac trieu dai phong kien trudc day, nhat la tren phuang dien quan ly hanh chinb Nha nudc, quan ly do thi, dao tao quan chirc chuyen nghiep... Ca nudc ta dugc chia thanh 3 ky, d mdi ky lai cd mdt hinh thiic td chirc hanh chinh rieng. Cach chia nay nham giiip cho chinh quyen do hd de dang cai quan tirng viing ban. Day la each chia dia gidi banh chinh mdi d nudc ta vi cac trieu dai phong kien trudc day chii yeu chia thanh cac tinh, thanh la cap viing ldn nhat... Trong khi cac trieu dai phong kien trude day chi xay dyng mgt bg may hanh chinh mang tinh thdng nhat tir trung uong den dia phuang de quan ly edng viec trong ca nudc, thi thyc dan Phap lai duy tri song song hai bd may hanh chinh: bd may hanh chinh phong kien nha Nguyen va bd may cai tri do Phap thanh lap de dd hd nudc ta. He thdng quan lai trong bd may hanh chinh nay ciing hinh thanh 2 bd phan: mdt la quan lai trieu Nguyen hudng bdng lgc ciia Trieu dinh va hai la cac vien chiic lam viec trong cac cdng sd ciia Nha nudc Bao hd do Phap tra luong. Trong trieu dinh nha Nguyen, thyc dan Phap cdn dat mdt vien quan cao cap ed quyen hanh rat ldn de giam sat boat ddng ciia Vua va quan lai khac. Cac vien chiic hanh chinh dugc sir dyng trong bd may cai tri gdm ca ngudi Phap va ngudi Viet, nhung nhirng vi tri quan trgng deu do ngudi Phap nim giii. Sau nay, mdt sd tri thirc va vien chirc tre ngudi Viet dugc dua sang dao tao d chinh qudc de phyc vy dac luc cho viec dd hd cua thyc dan Phap d nudc ta. Cd mdt vai quan chiic ngudi Viet, trong dd cd ca quan lai cua Trieu dinh ciing dugc dao tao tai trong cac ca sd dao tao ciia chinh quyen dd hd... Ca cau hanh chinh d nudc ta thdi ky Phap thude da tao ra nen mdng bude dau cho sy thay ddi bd may hanh chinh nha nudc d giai doan sau, trong dd, bd may quan lai cai tri tir Trung uong den dia phuang dugc tang cudng ca ve sd lugng va chat lugng, phii hgp vdi muc dich khai thac thudc dia ciia thyc dan Phap. Ngay nay, trong qua trinh xay dung va ddi mdi dat nudc theo hudng cdng nghiep boa va hien dai hda, chiing ta can phai sang lgc kinh nghiem ma nen hanh chinh thyc dan Phap xay dung d nudc ta de lai nhu: Mpt la, Thiet lap chinh quyen dia phuang theo quy md, tinh chat cho phii hgp nhu xay dyng chinh quyen d dd thi phai khac vdi chinh quyen d ndng thdn mdi tao thuan lgi cho quan ly nha nudc tren dia ban lanh thd. Hai Id, Khi qui hoach phat trien dd thi phai tinh den nhirng dae diem ve dan cu, tinh chat boat dgng, vi tri dia ly theo lanh thd dl tranh tinh trang bi ddng va xao trdn trong phat trien nhat la xay dung ca sd ha tang d dd thi. Ba la. Can phai thay nhung ban chi vl td chirc chinh quyen thdi ky nay dl khic phyc, tranh lap lai nhirng bat cap da ed nhu: - Nen hanh chinh thyc dan dugc xay dyng nen vdi myc dich cai tri nham khai thac

90 NGHIEN cau CHAU AU - EUROPEANjTUDIES^EV'EW N 6 (117).2010 can kiet tai nguyen thien nhien nude ta. Chinh vi vay, nd chi de bao ve lgi ich cua chinh qudc va 'vorong trieu, cdn ngudi dan khdng dugc hudng gi tir cai ggi la "van minh" ma thuc dan Phap ludn reu rao la "kliai pha van minh d cac nudc thudc dia". Cdn nen hanh chinh XHCN cua nudc ta ngay nay lai ludn dat lgi ich cua ngudi dan len hang dau de hg dugc hudng nhiing dieu kien tdt nhat va dac biet chung ta dang thuc bien tdt quy che dan chil de mgi ngudi dan dugc ty chu tham gia vao cac cdng viec ciia Nha nudc. - Nen hanh chinh thdi Phap thudc mang tinh khdng thdng nhat, ciing liic tdn tai hai bd may hanh chinh ddc lap. Ve mat danh nghta, d mdi bd may deu cd ngudi dirng dau nhung quyen lye thyc te la khdng nhu nhau. Cac quan cai tri nhu Cdng sii, BCham sii lam viec theo tham quyen rieng. Trong khi d nudc ta ngay nay ludn dinh hudng xay dyng mdt bd may quan ly hanh chinh thdng nhat dudi sy lanh dao ciia Dang, bd may hanh chinh phai giai quyet cdng viee theo tham quyen chung nhu UBND cac cap. Chung ta da xay dyng dugc mdt bd may quan ly hanh chinh thdng nhat den ca sd va dugc dieu hanh boat ddng mdt each linh boat. Dd la mdt dieu kien quan trgng gdp phan vao nhiing thanh tyu to ldn ma Nha nudc ta da dat dugc trong nhiing nam qua, dac biet la duy tri dugc sy dn dinh ve chinh tri va xa hdi. Day chinh la viec ma nen hanh chinh thdi thudc Phap chua the lam dugc. - Cdng cudc cai each hanh chinh hien nay ciia Viet Nam van cdn gap mdt sd can trd, trong dd cd nhirng yiu td dl lai tir thdi Phap thudc nhu: tu tudng va tam ly y lai, le thudc va mang tinh ap dat trong dgi ngii cdng chirc hanh chinh nay tu tudng cue bd ban vj ma ngay nay chung ta ggi la "phep vua thua le lang". Vl phuang dien nao dd, tinh cyc bg ed mat tich cyc trong pham vi mdt dia phuang, nhung nhin chung la yiu td gay can trd cho cudc cai each. Vi vay, chiing ta can phai cd nhiing giai phap ddi mai ddng bd ca he thong chinh tri dl nhim khic phyc nhiing tdn tai tren. Trong toan bd qua trinh tdn tai, van ddng ciia thiit chi Nha nudc, cd the ndi thdi Phap thudc la mdt dau mde ldn trong lich sir phat trien ciia nen hanh chinh Viet Nam. Thdi ky nay danh dau cho sy tan ra cua che do Nha nudc Phong kien d Viet Nam va hinh thanh mdt kieu Nha nudc De qudc dd bd dau tien d nudc ta. Vi vay, nghien cim ve nen hanh chinh nha nuac thdi ky Phap thudc se cd dugc cai nhin sau sac hon ve qua trinh chuyen boa hanh chinb Nha nudc theo mgt xu the mdi. TAI LIEU THAM KHAO 1. Gido trinh Lich sie hdnh chinh nhd nudc Viet Nam, NXB Khoa hoc ky thuat, 2007. 2. Duong Kinh Qudc. He thdng chinh quyen ciia thuc ddn Phdp a Viet Nam thdi ki trudc Cach mgng thdng Tdm ndm 1945, Tap chi Nghien cim Lich sir sd 2,3,4,5, nam 1982. 3. Duong Kinh Qudc. NhOng su kien lich sic 1858-1945, NXB Khoa hoc xa hdi, 2 tap. Ha Ndi, 1981-1982. 4. Ha Van Thu, Trin Hdng Dire. Tdm tdt nien bieu lich sic Viet Nam -NXB Van hda thdng tin. Ha Ndi, 1997. 5. Nguyin Ngge Ca. Lich sic Viet Nam tie 1858 den 1918, NXB Dai hoc su pham. Nam 2007. ' '