ՊՈՒՀ ԲՊՈՒ ՀԱՅ-ՌՈՒՍԱԿԱՆ (ՍԼԱՎՈՆԱԿԱՆ ) ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ, ԲԻԶՆԵՍԻ ԵՎ ԶԲՈՍԱՇՐՋՈՒԹՅԱՆ ԱՄԲԻՈՆ ՄԱԳԻՍՏՐԱՏՈՒՐԱՅԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼԻՈՒԹՅԱՆ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԱՇԱՐ

Bản ghi

1 ՊՈՒՀ ԲՊՈՒ ՀԱՅ-ՌՈՒՍԱԿԱՆ (ՍԼԱՎՈՆԱԿԱՆ ) ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ, ԲԻԶՆԵՍԻ ԵՎ ԶԲՈՍԱՇՐՋՈՒԹՅԱՆ ԱՄԲԻՈՆ ՄԱԳԻՍՏՐԱՏՈՒՐԱՅԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼԻՈՒԹՅԱՆ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԱՇԱՐ "Մարդկային ռեսուրսների կառավարում" ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ Հաստատված է Կառավարման, բիզնեսի եվ զբոսաշրջության ամբիոնի կողմից Քաղվացք 2 // թ. Կառավարման, բիզնեսի եվ զբոսաշրջության ամբիոնի վարիչ Սուվարյան Ա.Մ.

2 1. ²ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ é»ëáõñëý»ñ, ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ Ý»ñáõÅ ïýï»ë³å»ë ³ÏïÇí µý³ïãáõãûáõý 2. ²ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ é»ëáõñëý»ñç ϳ½Ù³íáñáõÙÁ 3. ݳÏãáõÃÛ³Ý ÙÇ ñ³óç³ý, ¹ñ³ ï»ë³ïý»ñá óáõó³ýçßý»ñá 4. ¼µ³Õí³ÍáõÃÛ³Ý ëï½µáõýùý»ñá, ï»ë³ïý»ñá ϳéáõóí³ÍùÁ 5. áñí³½ñïáõãû³ý ï»ë³ïý»ñá, óáõó³ýçßý»ñá ¹ñ³ Ïñ ³ïÙ³Ý áõõçý»ñá 6. ²ß˳ï³ÝùÇ ßáõϳÛÇ Ï³éáõóí³ÍùÁ, µ³õ³¹ñ³ù³ë»ñá ¹ñ³ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ 7. ²ß˳ï³ÝùÇ ßáõϳÛÇ ï»ë³ïý»ñá, Ó»ñÁ, ѳïí³ÍÝ»ñÁ óáõó³ýçßý»ñá 8. ²ß˳ï³ÝùÇ ßáõϳÛÇ å»ï³ï³ý ϳñ ³íáñáõÙÁ 9. ²ß˳ï³ÝùÇ ßáõϳÛÇ Ùá¹»ÉÝ»ñÇ ¹³ë³Ï³ñ áõùá 10. ²ß˳ï³ÝùÇ ³é³ç³ñÏÁ, å³ñ³ýç³ñïá ¹ñ³Ýó Ó ³íáñÙ³Ý áñíáýý»ñá 11. ²ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ ³½³ï ųٳݳÏÇ ûåïçù³é ½áõ ³ÏóÙ³Ý Ùá¹»ÉÁ 12. îý³ûçý ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý Ùá¹»ÉÁ ³ß˳ï³ÝùÇ ³é³ç³ñÏÁ 13. ²ß˳ï³ÝùÇ å³ñ³ýç³ñïá ٻݳßÝáñѳÛÇÝ ÙáÝáåëáÝÇÏ ßáõϳÛÇ å³û³ùýý»ñáõù 14. ²ß˳ï³ßáõϳÛáõÙ Ëïñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ï»ë³ïý»ñá ݳѳïáõÙÁ 15. ²ß˳ï³í³ñÓÇ áëñ³ïáõóáõ ï³ñµ»ñáõãûáõýý»ñç ï»ëáõãûáõýá 16. ²ñï³¹ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ï³¹ñ»ñÇ Ï³½ÙÁ ϳéáõóí³ÍùÁ 17. ²ñï³¹ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ï³¹ñ»ñÇ Ï³½ÙÇ, Ãí³ù³Ý³ÏÇ óáõó³ýçß- Ý»ñÁ ¹ñ³Ýó ѳßí³ñÏٳݻճݳÏÝ»ñÁ 18. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛáõÝ Ñ³ëϳóáõÃÛáõÝÁ 19. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý áõãûáõýá µ³ñóñ³óù³ý Ý߳ݳ- ÏáõÃÛáõÝÁ 20. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ã³ Ù³Ý µý»õ»ý Ù»Ãá¹Á 21. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ã³ Ù³Ý ³ñÅ»ù³ÛÇÝ Ù»Ãá¹Á 22. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ã³ Ù³Ý ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ Ù»Ãá¹Á 23. ²ñï³¹ñ³ÝùÇ ³ß˳ï³ï³ñáõÃÛáõÝÁ ¹ñ³ ï»ë³ïý»ñá 24. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý á áëáõãû³ý áñíáýý»ñá å³ûù³ýý»ñá 25. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ³ Ç é»½»ñíý»ñá 26. ²ß˳ï³í³ñÓÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ëï½µáõýùý»ñá áñí³éáõûãý»ñá 27. ²ß˳ï³í³ñÓÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ï³ññ»ñç ÁݹѳÝáõñ µýáõã³ ÇñÁ 28. ²ß˳ï³ÝùÇ í³ñó³ïñáõãû³ý ï³ñçý³ûçý ѳٳϳñ Ç áõãûáõýá Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ 29. î³ñçý³ûçý ¹ñáõÛùÝ»ñ 30. î³ñçý³áñ³ï³íáñù³ý ï»õ»ï³ïáõý»ñá, ï³ñçý³ûçý ó³ýó»ñá ¹ñ³Ýó ϳéáõóí³ÍùÁ 31. ØÇçÇÝ ï³ñ³ï³ñ Ç, ÙÇçÇÝ ï³ñçý³ûçý ¹ñáõÛùÇ, ÙÇçÇÝ ï³ñçý³ûçý áñí³ïóç ѳßí³ñÏٳݻճݳÏÝ»ñÁ 32. ²ß˳ï³í³ñÓÇ Å³Ù³Ý³Ï³í³ñÓ³ÛÇÝ Ó Á ¹ñ³ ѳٳϳñ»ñÁ 33. ²ß˳ï³í³ñÓÇ áñí³í³ñó³ûçý Ó Á ¹ñ³ ÏÇñ³éÙ³Ý å³ûù³ýý»ñá 34. ²ß˳ï³í³ñÓÇ Å³Ù³Ý³Ï³í³ñÓ³ÛÇÝ Ó Á ¹ñ³ ÏÇñ³éÙ³Ý å³ûù³ýý»ñá 35. àõõõ³ïç áñí³ñù³ûçý áñí³í³ñó³-å³ñ ³ïñ³Ï³Ý ѳٳϳñ»ñÁ 36. ²ÝáõÕÕ³ÏÇ áñí³í³ñó 37. äñá ñ»ëçí áñí³í³ñó 38. ²Ïáñ¹³ÛÇÝ áñí³í³ñó 39. Àëï ÏáÉ»ÏïÇí í»ñçý³ï³ý ³ñ¹ÛáõÝùÇ ³ß˳ï³ÝùÇ í³ñó³ïñù³ý áõãûáõýá Ó»ñÁ 40. ÎáÉ»ÏïÇí áñí³í³ñóç ³é³í»ÉáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¹ñ³ ÏÇñ³éÙ³Ý å³ûù³ýý»ñá 41. ÎáÉ»ÏïÇí í³ëï³ïç µ³ßëù³ý ϳñ Á

3 42. Àëï ÝáñÙ³íáñí³Í ³é³ç³¹ñ³ÝùÇ Å³Ù³Ý³Ï³í³ñÓ³-å³ñ ³ïñ³Ï³Ý ѳٳϳñ Ç áõãûáõýá ³ñ¹Ûáõݳí»ï ÏÇñ³éÙ³Ý å³ûù³ýý»ñá 43. ̳é³ÛáÕÝ»ñÇ ³ß˳ï³ÝùÇ í³ñó³ïñáõãû³ý ϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ³é³ÝÓݳѳï- ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ 44. ä³ßïáý³ûçý ¹ñáõÛù³ã³»ñÇ ëë»ù³ý»ñç ϳéáõóÙ³Ý Ù»Ãá¹³Ï³Ý ÑÇÙù»ñÁ 45. ³ÝíáñÝ»ñÇ å³ñ ³ïñÙ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ»ñÇ Ï³éáõóÙ³Ý Ù»Ãá¹³Ï³Ý ÑÇÙù»ñÁ 46. ²ñï³Å³ÙÛ³ ³ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ ï áõáõãûáõýá ë³ñù³ý³ ³ÏáõÙÝ»ñÁ 47. ²Ù»Ý³ÙÛ³ ³ñÓ³Ïáõñ¹Ç ï»ë³ïý»ñá ¹ñ³Ýó ïñ³ù³¹ñù³ý ϳñ Á 48. ²ß˳ï³ÝùÇ í³ñó³ïñáõãûáõýá å³ñ³åáõñ¹ç, Ëáï³Ý ³ñï³¹ñ³ÝùÇ ³ß˳ï³ÝùÇ ÝáñٳݻñÁ ãï³ï³ñ»éáõ ¹»åùáõÙ 49. ²ñï³Å³ÙÛ³, Çß»ñ³ÛÇÝ, Ñ³Ý ëïû³ý áã ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ûñ»ñçý ϳï³ñí³Í ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ ³ß˳ï³ÝùÇ å³ûù³ýý»ñç ѳٳñ ïñíáõ ѳí»ÉáõÙÝ»ñÁ 50. ²ß˳ï³í³ñÓÇ ýáý¹ç ѳßí³ñÏÙ³Ý Ëáßáñ³óí³Í Ù»Ãá¹Ý»ñÁ 51. ²ß˳ï³í³ñÓÇ ýáý¹ç ѳßí³ñÏÝ Áëï ï³ññ»ñç 52. ²ß˳ï³í³ñÓÇ Å³Ù³ÛÇÝ ýáý¹ç ѳßí³ñÏÁ 53. ³ÝíáñÝ»ñÇ ³ß˳ï³í³ñÓÇ ýáý¹ç ϳéáõóí³ÍùÁ ѳßí³ñÏÙ³Ý Ï³ñ Á 54. ²ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ Ñ³ßí»ÏßéÇ óáõó³ýçßý»ñç µýáõã³ ñáõùá 55. ÐÇÙÝ³Ï³Ý µ³ýíáñý»ñç Ãí³ù³Ý³ÏÇ Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÁ 56. Ø»Ï µ³ýíáñç ³ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ åé³ý³ûçý ýáý¹ç ѳßí³ñÏÁ 57. úå³ý¹³ï µ³ýíáñý»ñç Ãí³ù³Ý³ÏÇ Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÁ 58. ²ñï³¹ñ³ÝùÇ ÉñÇí ³ß˳ï³ï³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³ñÏÁ 59. Àëï ³é³ÝÓÇÝ áñíáýý»ñç ³ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ³ Ç Ñ³ßí³ñÏÁ 60. Àëï ï»ëýçï³ï³ý áñíáýý»ñç ³ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ³ Ç Ñ³ßí³ñÏÁ 61. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ³ Ç Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý Ù»Ãá¹ÇÏ³Ý Áëï ϳ½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý áñíáýý»ñç 62. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý åé³ýç ϳï³ñÙ³Ý í»ñéáõíáõãûáõýá 63. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ³ Ç ¹ÇݳÙÇÏ³Ý ¹ñ³ ³½¹»óáõÃÛáõÝÝ ³ñï³¹ñ³ÝùÇ Í³í³ÉÇ óáõó³ýçßç íñ³ 64. ²ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ³ñï³¹ñ³ÝùÇ ³ß˳ï³ï³ñáõÃÛ³Ý ÙÇç ϳåÁ 65. ²ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ û ï³ áñíù³ý µ³ñ»é³íáõùá ¹ñ³ ³½¹»óáõÃÛáõÝÝ ³ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ íñ³ 66. γ¹ñ»ñÇ Ï³éáõóí³ÍùÇ Ï³ï³ñ»É³ áñíù³ý ³½¹»óáõÃÛáõÝÝ ³ß˳ï³ÝùÇ ³ñï³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý óáõó³ýçßç íñ³ 67. ²ß˳ï³ÝùÇ í³ñó³ïñáõãû³ý ýáý¹ç û ï³ áñíù³ý í»ñéáõíáõãûáõýá 68. γ¹ñ»ñÇ Ï³½ÙÇ Ï³éáõóí³ÍùÇ í»ñéáõíáõãûáõýá 69. γ¹ñ»ñÇ åñáý»ëçáý³é - áñ³ï³ï³ý ϳ½ÙÇ í»ñéáõíáõãûáõýá 70. γ¹ñ»ñÇ ÑáëáõÝáõÃÛáõÝÁ, ¹ñ³ å³ï ³éÝ»ñÁ Ïñ ³ïÙ³Ý áõõçý»ñá 71. ²ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ áñíáýã³óá ¹ñ³ ϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ëï½µáõýùý»ñá 72. ²ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ áñíáýã³óý»ñç ¹³ë³Ï³ñ áõùá 73. ²ß˳ï³ÝùÇ µ³å³ýù³ý Ó»ñÁ ë³ñù³ýý»ñá 74. ²ß˳ï³ÝùÇ Ïááå»ñ³óÙ³Ý Ó»ñÁ ¹ñ³ ϳï³ñ»É³ áñíù³ý áõõçý»ñá 75. ²ß˳ï³ÝùÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý µñç ³¹³ÛÇÝ Ó Á ¹ñ³ ï³ñ³ï»ë³ïý»ñá 76. ²ß˳ï³ÝùÇ Ñ³Ý ëïç é»åçùý»ñá 77. ²ß˳ï³ÝùÇ å³ûù³ýý»ñá ¹ñ³Ýó µ³ñ»é³íù³ý áõõçý»ñá 78. ²ß˳ï³ï»Õ»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ, ëå³ë³ñïáõùá ¹ñ³Ýó µ³ñ»é³íáõùá 79. ³½Ù³Ñ³ëïáó³ÛÇÝ ëå³ë³ñïáõùá, ¹ñ³ ï»ë³ïý»ñá Ù»Ãá¹Ý»ñÁ 80. ³Ýíáñ³Ï³Ý ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïáõùá, í»ñ³å³ïñ³ëïáõùá áñ³ï³íáñù³ý µ³ñóñ³óáõùá

4 81. ²ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ Í³ËëáõÙÝ»ñÇ ¹³ë³Ï³ñ áõùá 82. ܳ˳å³ïñ³ëï³Ï³Ý-»½ñ³ ³ÏÇã, ³ß˳ï³ï»ÕÇ ëå³ë³ñïù³ý, Ñ³Ý ëïç ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï³ñÇùÝ»ñÇ µ³í³ñ³ñù³ý ųٳݳÏÝ»ñÇ Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý íñ³ ³½¹áÕ áñíáýý»ñá 83. ²ß˳ï³ÝùÇ ÝáñٳݻñÇ ¹³ë³Ï³ñ áõùá 84. ²ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ áõëáõùý³ëçñù³ý Ù»Ãá¹Ý»ñÁ 85. ²ß˳ï³Å³Ù³Ý³ÏÇ Ýϳñ³Ñ³ÝáõÙÁ 86. ²ñï³¹ñ³Ï³Ý ûå»ñ³óç³ûç ùñáýáù»ïñ³åá 87. ²ß˳ï³ÝùÇ ÝáñٳݻñÇ Ùß³ÏÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÁ 88. ijٳݳÏÇ ÝáñÙ³ÛÇ Ï³éáõóí³ÍùÁ ï³ñ³ï»ë³ïý»ñá 89. ²ñï³¹ñ³ÝùÇ ÝáñÙ³Ý ¹ñ³ ϳåÁ ųٳݳÏÇ ÝáñÙ³ÛÇ Ñ»ï 90. êå³ë³ñïù³ý Ãí³ù³Ý³ÏÇ ÝáñٳݻñÁ, ¹ñ³Ýó ѳßí³ñÏÁ 91. ²ß˳ï³ÝùÇ ÝáñÙ³íáñÙ³Ý ÙÇÏñáï³ññ³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ»ñÁ 92. ²ß˳ï³ÝùÇ ÝáñÙ³íáñÙ³Ý íç ³ÏÇ í»ñéáõíáõãûáõýá 93. ÜáñٳݻñÇ Ï³ï³ñáճϳÝÇ Ñ³ßí³ñÏٳݻճݳÏÝ»ñÁ 94. ÜáñٳݻñÇ Ï³ï³ñáճϳÝÇ Ñ³ßí³ñÏÁ Áëï Ñ»ñó áëáõãû³ý ³ëï³óÇ ³ß˳ï³Í ųٳݳÏÝ»ñÇ 95. ²ß˳ï³ÝùÇ ÝáñٳݻñÇ í»ñ³ý³ûù³ý Ý»ñ¹ñٳݻճݳÏÁ Գրականություն 1. Կորպորատիվ կառավարման ձեռնարկ; Գործնական ուղեցույց ՀՀ բաժնետիրական ընկերությունների համար; Միջազգային ֆինանսական կորպորացիա, 2000: 2. Մենեջմենթ, տ.գ.դ., պրոֆ. Յու.Մ. Սուվարյանի ղեկավ. և կմբագիր. (2-րդ լրացված և բարեփոխվածմտարբերակ), Եր., «Տնտեսագետ», 2009, 560 էջ: 3. Ցուվարյան Ա.Մ., Առևտրային բանկերի կորպորատիվ ռազմավարությունը և դրա արդյունավետությունը, Եր., ՀՌՀ հր., 2008, 234 էջ: 4. Սուվարյան Յու., Շահնազարյան Ն., Ռազմավարական կառավարում (ուսումնական ձեռնարկ)/ - Եր.: «Գիտություն» հրատ., էջ: 5. Менеджмент. Под редакцией д.э.н, профессора M.A. Суваряна. Ер., Экономист, Oрганизация процессов управления. / Под ред. Г.Х. Попова - М., Экономика, с. 7. Гвишиани М.Г. Организация и управление / 2-ое дополненное издание. М., Наука, с. 8. Стюарт К. Ключевые идеи менеджмента: Пер. С англ. М.: ИНФРА-М, XVIII, 347 с. 9. Ричард Х. Холл Организации: структуры, процессы, результаты / Питер, САП, 2001.

5 10. Мильнер Б.З. Теория организации. М.: ИНФРА-М, Смирнов Э.А. Основы теории организации, М., Смолкин А.М. Менеджмент: основы организации. М., Аакер Д.А. Стратегическое рынояное управление. Спб: Питер, С Аналоуи Ф., Карами А. Стратегиеский менеджмент малых и средних предприятий. М.: ИНФРА М, Мескон М.Х., Альберт М., Хедоури Ф. Основы менеджмента. Пер.с англ. М., Дело, с. 16. Веснин В.Р. Менеджмент: Учебник. Изд.3-е, перераб.и доп. М., ТК Велби, Проспект, с. 17. Веснин В.Р. Стратегическое управление.-м.: Изд. Проспект, Виханский О.С. Стратегическое управление.- М., Экономика, Дафт Р.Л. Менеджмент. Изд.6-е. Пер.с англ. СПб., Питер, с. (с.классика MBA) 20. Зуб А.Т. Стратегический менеджмент. Теория и практика.- М.: Аспект Пресс, Лукичева Л.И. Управление персоналом: Курс лекций. Изд.3-е. М., Омега-Л, с. 22. Маренков Н.Л., Косаренко Н.Н. Управление персоналом организаций: Учеб.пос. М., Академ.Проект, Трикста, с. 23. Десслер Г. Управление персоналом. Пер.с англ. М., БИНОМ. Лаборатория знаний, с. 24. Курс MBA по стратегическому менеджменту. Под ред. Л. Фаэй, Р. Рэнделл, пер. с англ. Альпина Бизнес Букс, - М.: Кэмпбел Д., Стоунхаус Дж., Хьюстон Б. Стратегический менеджмент: Учебник/ Пер. с англ. М.: ООО Издательство проспект, с. 26. Мильнер Б. Теория организации. М.: ИНФРА - М.: с. 27. Зуб А.Т. Стратегический менеджмент. Теория и практика.- М.: Аспект Пресс, Минцберг Г. и др. Стратегический процесс.-спб.: Питер, Минцберг Г., Альстред Б., Лэмпел Дж. Школы стратегий, С.-Пб, Питер, Попов С.А. Стратегический менеджмент: Видение важнее, чем знание: Учеб. Пособие. М.: Дело, с.

6