KIỀU TẬP THƠ CỔ - MỘT HÌNH THỨC THƠ VĂN ĐỘC ĐÁO Nguyễn Huy Côn Thích hợp với tôn chỉ của Hội Kiều học Việt Nam vừa thành lập vào tháng 11-2011 là Nghiên cứu làm phát lộ mọi giá trị, mọi tinh hoa về văn học nghệ thuật,về văn hóa xã hội kết tinh, hội tụ trong truyện Kiều của Nguyễn Du, nhằm tôn vinh, phát huy và bảo vệ di sản văn hóa quý giá của dân tộc Việt Nam, chúng tôi xin giới thiệu một hình thức Chơi thơ, có tên gọi là Kiều tập thơ cổ. Theo cách chơi thơ này thì người chơi thơ lẩy trong các sách của Trung Hoa mỗi chỗ một câu thơ, rồi ghép thành một bài thơ tứ tuyệt đủ niêm luật. Bài thơ vừa ghép ấy như được dịch đúng bằng bốn câu liên tục của truyện Kiều Nguyễn Du. Trích câu nào ở sách nào đều có chú thích ngay ở dòng tương ứng.cách chơi thơ ấy là của cụ Phan Mạnh Danh, ông ngoại của tác giả bài giới thiệu dưới đây. Dưới y xin trých 10 trong số 46 bài thơ tõ s ch Bót hoa cña t c gi Phan M¹nh Danh (1865-1942) xuêt b n n m 1944 vµ t i b n n m 1953 t¹i Hµ Néi, t i b n n m 2006 t¹i Houston (Mü). C c nhµ nho ng thêi ( T«n ThÊt L ng, Hoµng C nh Tu n, TrÇn Träng Kim...) nh gi rêt cao T c phèm nµy cña nhµ nho hä Phan ë H ng Yªn. óng nh lêi «ng Ph¹m Quúnh, th îng th Bé Gi o dôc khi ã viõt trong lêi tùa: ng Phan M¹nh Danh so¹n ra tëp Bót Hoa nμy, cãp nhæt Õn h n ngμn c u thanh tao diôm lö trong th cæ ch H n, èi chiõu víi h n ngμn c u bãng bèy ch i chuèt trong truyön KiÒu cña ta, ghðp vçn ghðp iöu, lùa lêi, n«m víi ch, ch víi n«m, ph ng phêt xa gçn, tùa hå dþch mμ kh«ng ph i dþch, rêt c«ng phu, thët còng tμi t nh... BÀI 1 桂轮斜照粉楼空水际花间影淡浓惆怅东邻千树雪海棠开浕一庭红 QuÕ lu n tμ chióu phên l u kh«ng, T nh sö Thñy tõ hoa gian nh ¹m nïng. Trô xu n viªn Trï tr íng «ng l n thiªn thô tuyõt, Thi l m H i êng khai tën nhêt nh hång êng thi G ng Nga chªnh chõch dßm song, Vµng gieo ngên n íc, c y lång bãng s n
H i êng l ngän «ng l n, H¹t s ng gieo næng, cµnh xu n la µ BÀI 2 本来银汉是红墙青鸟衔笺事渺茫杨柳阴中睡弱线黄鹂学语试新腔 B n lai Ng n h n thþ hång t êng, T n liôu trai Thanh ióu hμm tiªn sù dióu mang. T nh sö D ng liôu m trung thïy nh îc tuyõn, Thanh biöt tµi Hoμng ly häc ng thý t n xoang. Thi l m Th m nghiªm kýn cæng, cao t êng, C¹n dßng l th¾m, døt êng chim xanh, L th t liôu bu«ng mµnh, Con oanh häc nãi trªn cµnh møa mai. BÀI 3 一年春事到荼醚已被游蜂探得知软玉温香谁为惜悔教雨妒与风吹 NhÊt niªn xu n sù o trμ mi, DÜ bþ du phong th m ¾c tri. NhuyÔn ngäc, «n h ng thïy vþ tých, Hèi giao vò è d phong xuy êng thi Thi l m Y l u méng Hång l u méng
TiÕc thay mét ãa trµ my, Con ong tá êng i, lèi vò! Mét c n m a giã næng nò, Th ng g Õn ngäc, tiõc g Õn h ng. BÀI 4 绿满庭前草不除青风明月夜窗虚门中依旧桃花笑人迹条擦感索居 Lôc m n nh tiòn th o bêt chõ, Tèng thi Thanh phong minh nguyöt d¹ song h. Kim cæ kú quan3 M«n trung y cùu μo hoa tiõu, Thi l m Nh n tých tiªu iòu c m s ch c. ThËp mü Çy v ên cá mäc lau th a, Song gi ng qu¹nh quï, v ch m a r rêi; Tr íc sau nµo thêy bãng ng êi, Hoa µo n m ngo i cßn c êi giã «ng. BÀI 5 春风归去几凄迷村墅马摇金勒嘶伫立花间看客过一鞭争逐夕阳低
Xu n phong qui khø kû thª mª, Thi l m Th«n thù m dao kim læc tª. Thi l m Tr lëp hoa gian khan kh ch qu, Trô xu n viªn NhÊt tiªn tranh trôc tþch d ng ª. êng biöt tµi Dïng d»ng nöa ë nöa vò, Nh¹c vµng u tiõng nghe gçn gçn. Tr«ng chõng thêy mét v n nh n, Láng bu«ng tay khêu b íc lçn dæm b ng. BÀI 6 忙鞋隐步落花溪景色风光入品题溪下一泓流水碧小桥斜傍夕阳低 Mang hμi Èn bé l¹c hoa khª, Thi l m C nh s¾c phong quang nhëp phèm Ò. ThËp mü Khª h¹ nhêt ho»ng l u thñy bých, T«ngäc tuyòn TiÓu kiòu tμ b¹ng tþch d ng ª. Thi l m B íc lçn theo ngän tióu khª, Nh n xem phong c nh cã bò thanh thanh. Nao nao dßng n íc uèn quanh, NhÞp cçu nho nhá cuèi ghònh b¾c ngang.
BÀI 7 一般情爱两和谐琴瑟鸣窗诗作媒杯酒局棋消永昼梅梢又认月花来 L ìng ban t nh i l ìng hßa hμi, Thi l m CÇm s¾t minh song thi t c m«i. Thi l m B«i töu, côc kú tiªu vünh tró, Tèng thi Mai sao hùu nhën nguyöt hoa lai. êng biöt tµi Hai t nh vñn vï hßa hai, Ch¼ng trong ch n gèi, còng ngoµi cçm th. Khi chðn r îu, khi cuéc cê, Khi xem hoa në, khi chê tr ng lªn. BÀI 8 卿家金古两仙 5 娥姊妹风青自一家丰彩十分春欲动不知是雪是梅花 Khanh gia kim cæ l ìng tiªn nga, µm doanh TØ muéi phong t nh tù nhêt gia. Tïy viªn toµn tëp Phong th i thëp phçn xu n dôc éng, Thi l m BÊt tri thþ tuyõt, thþ mai hoa Thi l m
Çu lßng hai tè nga, Thóy KiÒu lµ chþ, em lµ Thóy V n. Mai cèt c ch, tuyõt tinh thçn: Mçi ng êi mét vî, m êi ph n vñn m êi. BÀI 9 秋廉风倦燕双高月下星前早已交绣阁焚香深漫侯乞灵还倩郁纶袍 Thu liªm phong quyón yõn song cao, NguyÖt h¹, tinh tiòn, t o dü giao. Tó c c phçn h ng th m m¹n hëu, KhuÊt linh hoμn thiõn uêt lu n bμo. Trïng viªn méng T i sinh duyªn LiÔu trai T nh sö ªm thu giã lät song µo, Nöa vµnh tr ng khuyõt, ba sao gi a trêi; NÐn h ng Õn tr íc Thiªn µi Nçi niòm khên chöa c¹n nhêi v n v n. BÀI 10 斜月当空光照檬春愁压梦苦难醒
眼前忽见多娇女一半风流一半清 Tμ nguyöt ng kh«ng quang chiõu mμnh, Xu n sçu p méng khæ nan tinh. Nh n tiòn hèt kiõn a kiòu n, NhÊt b n phong l u, nhêt b n thanh Thi l m T nh sö T i sinh duyªn Thi l m Chªnh chªnh bãng nguyöt xõ mµnh, Tùa lan, n ng triön, mét m nh thiu thiu, Tho¾t u thêy mét tióu kiòu, Cã chiòu phong vën, cã chiòu thanh t n. Phan Mạnh Danh- BÚT HOA-Tập thơ cổ. Houston, 2006