n t Copyright by Kia Motors. All rights reserved.

n t Copyright by Kia Motors. All rights reserved.

c l c i dung Trang u Wheatstone 3 m bi n n tr 4 i- t 5 i- t và ng d ng c a i- t 6 i- t Zener / ki m tra i- t 7 Transistor 9 MOSFET transistor 11 Thyristor 12 LED 13 LCD 15 Nhi t n tr 16 Hi u ng Piezo 17 Hi u ng Hall 18 t ng thích n t 19 Xung n áp và t n 20 Các lo i giao thoa khác nhau 21 n tr kéo xu ng/lên 22 Nguyên lí ho t ng c a máy hi n sóng 23 Rev: 0 01.01.2007 2 GEEL-2ET6K

u Wheatstone u Wheatstone là m t m ch n so sánh s chính xác c a các n tr. Nó c s d ng nhi u ng d ng khác nhau nh m o s thay i c a các y u t, nó bao g m m t ngu n chung và t thi t b o n áp n i gi hai nhánh song song m i nhánh là 2 n tr. M t nhánh bao g m t n tr ã bi t giá tr và m t n tr ch a bi t giá tr (Ví d là n tr Rx); nhánh còn l i là hai n tr ã bi t giá tr. xác nh giá tr c a n tr Rx, ta u ch nh giá tr n tr c a ba n tr còn l i n áp gi a hai m 1 và 2 gi m v 0. M ch c u này tr ng thái cân b ng khi n áp c a hai nhánh b ng nhau. Lúc này giá tr n tr Rx có th c xác nh Rx = R N x R 3 /R 4. M ch c u Wheatstone phù h p o nh ng thay i nh c a n tr, do ó c s d ng nh làm m t c m bi n n tr. Nó là d ng c m bi n mà khi ta thay i m c bi n d ng thì n tr c a nó c ng thay i theo. Rev: 0 01.01.2007 3 GEEL-2ET6K

m bi n n tr m bi n n tr c s d ng t r t lâu và nó là ph n t c m bi n c b n trong r t nhi u lo i m bi n khác nhau nh là c m bi n áp su t, c m bi n momen, c m bi n v trí Nguyên lí ho t ng c b n nh sau: N u m t d i kim lo i b kéo nó s tr nên m ng h n và dài h n, d n n ng n tr hai u dây d n. Ng c l i, n u m t d i kim lo i b nén l i thì nó r ng h n và ng n n, do ó n tr gi m. N u m c tác ng c a l c này trong gi i h n àn h i c a kim lo i thì nó có th c s d ng nh là m t c m bi n o m c bi n d ng do l c, ngh a là s tác ng c a l c có th c tính toán thông qua s thay i v n tr. Ph n l n c m bi n n tr là d ng màn, nó là m t màn n tr c g n lên m t kim lo i n n. C m bi n n tr c g n vào m t m ch c u Wheatstone cùng v i ba n tr (m ch c u ), hai n tr (m ch c u m t ph n hai) ho c c u n (m ch c u m t ph n t ). Trong m ch c u m t ph n hai ho c m ch c u t ph n t, nó s d ng các n tr ph t ng chính xác c a m ch c u. M ch c u c p ngu n DC ng nh và g n thêm các linh ki n n t khác t o m không cho phép o. Khi có m t l c tác ng lên c m bi n n tr, nó làm thay i giá tr n tr d n n m ch c u t cân b ng. T ó a ra tín hi u ngõ ra theo s thay i c a l c tác ng. N u có giá tr n tr c a 4 n tr và ngu n cung c p thì n áp V gi a hai nhánh có th tính toán. Tín hi u n áp này chính là giá tr o c c a c m bi n a v b u khi n. Rev: 0 01.01.2007 4 GEEL-2ET6K

i- t Bên c nh v t li u d n n và v t li u không d n n còn có v t li u bán d n. V t li u này ch d n n trong m t s u ki n nh t nh nên nó n m gi a hai nhóm v t li u d n n và v t li u không d n n. Tín hi u s t các c m bi n và tín hi u u khi n trên các xe hi n i ngày nay d ng r t nhi u công ngh bán d n này. V y v t li u bán d n này là gì? V t li u bán d n có kh ng cho dòng n ch y qua khi có các tác ng nh nhi t, áp su t, ánh sáng Tùy theo c u trúc c a v t li u bán d n. Ch t bán d n g m lo i thành ph n tinh khi t ho c lo i c b sung ch t ph gia. V i lo i là thành ph n tinh khi t nó s d ng các v t li u tinh khi t và c s d ng trong các ng d ng n t. Còn lo i c thêm các ch t ph gia vào ch t n n nh m t ng t tính bán d n b ng cách làm t ng thêm ho c gi m i các electron t do. N u l ng eclectron t do ng thì nó là c c N, n u nó m t i thì t o thành các l tr ng g i là c c P. Linh ki n n t v i m t c N và m t c c P g i là i- t. N u ta t ngu n n d ng vào P và âm vào N, các electron s y v vùng ti p giáp PN và l p vào các l tr ng, có ngh a là cho dòng n ch y qua. Ng c l i, u ta c p d ng vào c c N và âm vào c c P thì electron và các l tr ng b hút v hai u, vùng ti p giáp chuy n chuy n ti p PN r ng ra và không có dòng n ch y qua. Nh ng n u n áp quá n t vào m i n i PN này thì có th gây ra hi n t ng ánh th ng và dòng t ng t ng t và làm cháy i- t. Rev: 0 01.01.2007 5 GEEL-2ET6K

i- t và ng d ng c a i- t Nh gi i thích trên thì i- t gi ng nh van m t chi u cho dòng n. Vì v y nó c s d ng t nhi u trong các m ch n c ng nh các thi t b. Hình trên cùng bên trái là s c a m t relay. Ngu n cung c p thông qua relay c u khi n b ng transistor. Tích h p trong relay là m t i- t nh m h p th xu t n ng t c m c a cu n dây relay khi công t t b t OFF. Nó r t c n thi t o v các thi t b, c bi t là trong các m ch n t. Khi relay b t OFF, su t n ng t c m o ra m t n áp cao trong m ch, n áp này nh i- t ch y ng c l i cu n dây và bi n thành nhi t, th c t là n tr c a t i cao h n n tr c a cu n dây relay. Do c tính c a ch t bán d n, có th d n theo chi u thu n thì c n m t n áp kho ng 0.7v t vào hai u i- t. Chi u ng c l i thì i- t không d n, khi n áp quá cao thì i- t s b phá h y và d n theo c hai chi u. i- t còn c s d ng ch nh l u dòng xoay chi u thành dòng m t chi u. (Chi ti t s c gi i thích ch ng h th ng n ng c ). Hình trên cùng bên ph i mô t v i- t th c t và kí hi u a nó trong s m ch n. Rev: 0 01.01.2007 6 GEEL-2ET6K

i- t Zener / Ki m tra i- t i- t Zener là m t i- t c thi t k c bi t d n theo chi u ngh ch, breakdown, vùng Zener. Khi n áp l n thì m i có dòng n trong m ch, n áp m này g i là n áp Zener, n áp kho ng t 2.4V n 200V. m khác bi t v i i- t thông th ng là i- t Zener không b ánh th ng khi t t i n áp gi i h n. Nó có ký hi u c bi t nh n bi t trong s m ch n. Do c m c a Zener nên nó c s d ng trong các m ch u áp ho c các m ch b o v c n gi t n áp nh n nh. Trong m ch n trên, i- t Zener c s d ng quy t nh n áp ho t ng cho t i, còn trong m ch n bên d i, i- t Zener c s d ng n nh n áp cho t i, n u n áp ngu n l n h n giá tr t tr c thì Zener t ng m dòng ch y qua Zener. Thông th ng, i- t có th ki m tra b ng ng h v n n ng nh hình trên. N u i- t OK thì chi u thu n không có n tr, còn chi u ngh ch thì n tr và vô cùng. Cách ki m tra i- t v i ng h s v n n ng 1. Ch n d i o n tr ho c i- t trên ng h. 2. Nó là bình th ng n u n tr nh khi dây n i vào anode (+) và dây en n i vào cathode (-). 3. Khi o n tr theo chi u ng c l i thì giá tr n tr cao h n, i- t này xem nh t t. - Ng n m ch: N u giá tr n tr g n 0 ohm khi o theo c hai chi u. - H m ch: Giá tr n tr là vô cùng khi o theo c hai chi u Rev: 0 01.01.2007 7 GEEL-2ET6K

Cách ki m tra i- t v i ng h kim 1. Ch n than o n tr 100 trên ng h. 2. i- t là bình th ng n u có n tr nh khi dây en n i vào anode (+) và dây n i vào cathode (-). 3. i- t là bình th ng n u giá tr n tr l n h n khi ta n i hai dây ng h ng c l i. - Ng n m ch: N u giá tr n tr g n 0 ohm khi o theo c hai chi u. - H m ch: Giá tr n tr là vô cùng khi o theo c hai chi u. Rev: 0 01.01.2007 8 GEEL-2ET6K

Transistor t linh ki n n t quan tr ng n a là transistor. M t transistor bao g m ba vùng bán d n, nó có hai lo i c b n là : NPN và PNP. Hình phía trái mô t nguyên lý ho t ng c a transistor, nó gi ng nh m t c c u m c ng. N u không có dòng n c ch y trong kênh nh thì s không có dòng c ch y trong kênh l n vì c a b óng. N u n c c cung c p t i kênh nh, c a nh c ra và làm cho c a l n c ng m ra do ó n c ch y trong kênh l n. Do v y có th nói dòng nh s u khi n dòng l n. (Tín hi u khu ch i). Transistor c ng gi ng nh v y. M t transistor có ba c c: C c phát (Emitter), c c n n (Base) và c c góp (Collector). Ch c n ng c a c c phát là cung c p dòng, c c n n ki m soát dòng c c phát và c c góp dùng nh n dòng. Ta xét m t transistor NPN, transistor này có hai m i n i PN gi ng nh i- t. N u n áp c a t i c c phát và c c góp, s không có òng ch y qua vì các electron b hút v phía c c d ng. Nh ng n u ta t m t n áp kho ng 0.7 V (ho c h n) vào c c n n, electron c a t i c c n n và l p y các l tr ng mang n tích d ng c a c c n n. Do v y s có m t dòng n nh c c n n. Vì s l ng l tr ng c c n n gi m nên cho phép m t l ng l n electron t c c góp ch y sang c phát. Dòng n qua c c góp và c c phát l n hay nh ph thu c vào dòng cung c p cho cjwc n. Vì v y Transistor nó không ch là m t công t t mà còn là m t b khu ch i, s d ng m t dòng nh u khi n m t dòng l n h n r t nhi u. Rev: 0 01.01.2007 9 GEEL-2ET6K

Ch c n ng công t t: Transistor c xem nh là m t công t t n t, ngh a là nó có th b t m ch n On hay OFF. m khác bi t gi a transistor và công t t c khí là nó không c n thao tác óng ng t c khí do ó có b n cao h n. Transistor ho t ng b i m t dòng n ch ta không dùng tay n hay y công t c, do ó s b t t t c r t nhanh so v i công t t c khí. Ch c n ng khu ch i: Trong tr ng h p c n khu ch i, transistor c s d ng khu ch i tín hi u. Ví d nh khu ch i âm thanh. Âm thanh vào microphone c bi n i thành tín hi u n và c khu ch i th ng qua transistor. Tín hi u khuy ch i âm thanh này c a t i loa. Và m t l n a loa bi n i tín hi u n thành âm thanh. Âm thanh ra kh i loa gi ng nh âm thanh i vào microphone tuy nhiên c khu ch i lên nhi u l n. Rev: 0 01.01.2007 10 GEEL-2ET6K

Transistor MOSFET MOSFET (Metal Oxide Semiconductor Field Effect Transistor-Transistor hi u ng tr ng v i bán n oxit kim lo i) khác v i lo i transistor truy n th ng, nh ng ch c n ng thì gi ng nhau. MOSFET c làm t các l p silicon v i các lo i ph gia khác nhau. Các n c c c a lo i transistor này là c ngu n (source), c c x (drain) và c c c ng (gate). Dòng n t c c ngu n n c c x c ki m soát b ng c c c ng, (c c c ng là c c c c u t o t v t li u d n n cao). có th u khi n, c c c ng c n c cách li v i ph n còn l i c a transistor b ng oxit silicon xung quanh c c ng. MOSFET trong ví d là lo i trangsistor kênh N (h t âm). N u ta thay i ch t ph gia c a c ngu n và c c x t N (h t âm) sang P (h t d ng), và ch t n n t lo i P sang ch t n n là lo i N thì nó tr thành transistor kênh P. Hai lo i MOSFET Transistor này ch c n ng thì gi ng nhau, ch có c c thay i. Khi n áp t vào c c c ng thay i, s l ng electron c ng s t ng ho c gi m i vùng ti p giáp gi a v t li u n n v i c c c ng (M c dù bán d n lo i P có r t nhi u l tr ng mang n tích d ng nh ng nó c ng có m t ít electron trong nó). Khi m t s l ng l n electron t p trung g n khu v c c c c ng, trasistor có th d n n. Dòng n càng l n c c c ng thì kh ng d n càng cao. Do v y dòng n t c c ngu n sang c c x (ngõ ra) có th ki m soát c ng cách u khi n dòng c c c ng (ngõ vào). Ví d n hình cho ng d ng c a MOSFET là u khi n qu t dàn l nh h th ng u hòa. Rev: 0 01.01.2007 11 GEEL-2ET6K

Thyristor Thyristor là m t bán d n g m 4 l p theo th t PNPN. K t n i chính c t anode (l p P) và cathode (l p N). Ngu n u khi n n m c t l p P g n cathode. N u anode c n i v i c d ng và cathode c n i v i c c âm, l tr ng s di chuy n t anode và electrons duy chuy n t cathode vào trong Thyristor. Do ó vùng chuy n ti p 1 và 3 s d n n, tuy nhiên vùng 2 v n không d n n, do ó không có dòng ch y qua. N u n c c u khi n c c p ngu n, vùng 2 tr nên d n n và dòng n có th ch y qua (gi ng nh tr ng thái transistor). Khi dòng chính ã ch y thì n u dòng u khi n có ng t OFF thì dòng chính v n ti p t c ch y cho t i khi n thân dòng chính c ng t OFF. Sau khi ng t OFF dòng chính thì Thyristor không d n n cho n khi có dòng u khi n. Thyristor c s d ng nh là công t t ho c ch nh l u có th u khi n c. So sánh v i transistor nó có th m dòng l n h n và c ng ch u c n áp ng c cao h n. Rev: 0 01.01.2007 12 GEEL-2ET6K

LED (Light Emitting Diode) t i- t c bi t c g i là LED (Light emitting diodes), nó phát ra ánh sáng khi có dòng ch y qua, có th ho t ng c i- t này c ng c n có n áp t theo chi u thu n gi ng nh lo i i- t truy n th ng. LED có n tr trong r t th p, do ó nó c n m t n tr ngoài tránh tr ng p b cháy. V c b n LED là m t bóng èn r t nh và d dàng l p vào các m ch n. Nh ng nó khác v i các bóng èn thông th ng là không có dây tóc và không nóng. Nó sáng b i s di chuy n c a các electron trong v t li u bán d n. Ánh sáng là m t d ng c a n ng l ng. Nó c u thành b i r t nhi u các h t nh mang n ng l ng duy chuy n nh ng không có kh i l ng. Nh ng h t này g i là photon, là n v c b n c a ánh sáng. Photons c gi i phóng là k t qu do s duy chuy n c a các electrons. Nh b n ã bi t v nguyên t, electrons di chuy n theo qu o xung quanh h t nhân. Electrons nh ng qu o khác nhau thì mang n ng l ng khác nhau, th h n là electrons có qu o xa h n thì mang n ng l ng l n h n. M t electrons mu n nh y t qu o g n h t nhân sang qu o xa h t nhân h n thì n ng l ng c a nó ph i cao h n. Ng c l i, electrons gi i phóng n ng l ng khi nó r i t qu o xa h t nhân t i qu o g n h t nhân h n. N ng l ng c gi i phóng này là d ng c a photon. N ng l ng gi i phóng càng l n thì t o ra photon n ng l ng càng l n. Electrons t do di chuy n trong i- t có th r i vào các l tr ng c a l p bán d n lo i P. Có ngh a là nó r i vào qu o th p h n, do ó n ng l ng d i ng photon c gi i phóng. u này x y ra t t c các i- t, tuy nhiên b n ch có th th y các photon này d i d ng ánh sáng khi i- t c làm b ng các v t li u c bi t. Rev: 0 01.01.2007 13 GEEL-2ET6K

t lo i i- t c bi t c kích ho t b ng ánh sáng là LDR (light depended resistor): nó là các t li u bán d n có ph n ng khác nhau v i anh sáng phát ra t LED. n tr thay i ph thu c vào c ng c a ánh sáng. Do ó nó c g i là LDR (light depended resistors- n tr ph thu c vào ánh sáng). Nó c s d ng u khi n các m ch liên quan t i ánh sáng nh m ch èn t ông. Các ng d ng khác nh k t h p m t LED phát hi n s di chuy n ho c chuy n ng quay trong các c m bi n. Ví d trong b phân ph i l a b ng delco có c m bi n t c và m bi n v trí b ng LED và LDR. Photo i- t v m t c u trúc và ng d ng c ng t ng t nh v y, khi có ánh sáng chi u vào thì cho phép dòng n ch y qua. Rev: 0 01.01.2007 14 GEEL-2ET6K

LCD Bên c nh LED thì LCD c ng c s d ng th hi n các thông tin ví d nh th i gian, t c xe LCD c làm t các tinh th c bi t, nó có th thay i s ph i chi u khi có dòng n. Màn hình hi n th tin th l ng (LCD- Liquid crystal displays) là công ngh hi n th b ng. Ngh a là nó không phát ra ánh sáng mà thay vào ó là nó s d ng ánh sáng môi tr ng b ng cách n n ánh sáng môi tr ng vào m c ích hi n th, do v y nó s d ng r t ít n ng l ng. Vì v y nó là công ngh c yêu thích nh các c tính v ti t ki m n ng l ng và g n nh. Tinh th l ng (LC- Liquid crystal) là h p ch t h u c bao g m d ng l ng và c u trúc phân t d ng tinh th. Trong ch t l ng này, bình th ng các phân t hình thon dài s p x p song song vì v y ánh sáng có th xuyên qua và ph i chi u thông qua m t b c phía sau c a màn hình. V trí c a các tinh th có th u khi n b i t tr ng. Khi m t tín hi u u khi n phù h p c t vào các t bào n c c, nó t o ra m t t tr ng và các phân t tinh th l ng s quay theo h ng c a t tr ng. Ánh sang chi u vào lúc này c h p th b i m t sau c a màn hình. Lúc này ng i nhìn th y c m en phía sau c a l p xám b c. Khi không còn t tr ng, các ph n t quay tr l i 90 và ta s th y phía sau màu xám b c tr l i. Thông th ng m t LCD có nhi u n c c có th l a ch n b ng cách t n áp vào các n c c, do v y có r t nhi u ki u m u, hình dáng c th hi n b ng cách này. Rev: 0 01.01.2007 15 GEEL-2ET6K

Nhi t n tr - Thermistor c b n thì ch t d n n s thay i n tr theo nhi t trong m t gi i h n nh t nh. L ng thay i nhi u hay ít ph thu c vào v t li u th c t. S thay i n tr này c ng d ng cho t nhi u c m bi n và c c u ch p hành trên xe. Có hai ki u thay i n tr : i v i h u h t các t li u d n n thì nó thu c d ng Nhi t n tr d ng PTC (positive temperature co-efficient) là khi nhi t t ng thì n tr c ng t ng theo, còn i v i các ch t bán d n thì c tính c a nó là Nhi t n tr âm NTC (negative temperature co-efficient) là khi nhi t t ng thì n tr gi m. Vì c tính khác nhau nên ng d ng c a hai lo i nhi t n tr này c ng khác nhau. PTC th ng s ng trong các thi t b nhi t nhi t còn NTC s d ng cho các c m bi n nhi t. V i PTC thì khi nhi t cao h n thì dòng n gi m còn i v i NTC thì dòng l i t ng khi nhi t cao. Rev: 0 01.01.2007 16 GEEL-2ET6K

Hi u ng Piezo t công ngh n i b t c ng d ng n a là ph n t piezo. M t s lo i v t li u khi có l c tác ng lên b m t thì nó sinh ra n áp. Hi u ng này g i là hi u ng Piezo, nó g n gi ng nh t n tuy nhiên có áp l c kích thích qua m t màng m ng b i tác ng c a ngo i l c. Khi l c tác ng lên b m t n tích âm t ng lên và ng th i n tích d ng c ng t ng lên: S chênh l ch n th t o ra dòng n n u có t i c n i vào ph n t Piezo. Dòng n này có th o c và c s d ng cho các c m bi n áp su t và c m bi n rung ng. Trên xe chính là c m bi n kích n. Hi u ng Piezo c ng làm vi c theo chi u ng c l i, ngh a là khi ph n t Piezo c c p n áp thì nó thay i hình d ng, ví d n hình cho ng d ng theo chi u ng c này chính là kim phun Piezo trên ng c common rail. Rev: 0 01.01.2007 17 GEEL-2ET6K

Hi u ng Hall u n áp t vào m t ch t bán d n c t trong t tr ng (chi u dòng n vuông g c v i chi u ng s c t ) thì s có m t n áp m i c t o ra. n áp t o ra này vuông góc v i n áp t vào tr c ó. Nguyên nhân t o ra n áp này là do t tr ng làm l ch h ng các electron, do ó t o ra chênh áp, chênh áp này chính là n áp Hall và hi u ng này g i là hi u ng Hall. Hi u ng này c s d ng r ng rãi trong các c m bi n. Ví d trên là hình mô t c m bi n Hall phát hi n v trí và t c c a c t máy. Ph n t Hall c b trí i di n v i các nam châm nh c u. Rotor s quay gi a khe h không khí gi a nam châm và ph n t Hall. Rotor quay cùng i tr c khu u, trên rotor c thi t k có 4 khe tr ng, khi khe tr ng này gi a nam châm và ph n th Hall thì cho phép t tr ng tác ng vào ph n t Hall t ó sinh ra n áp. Nh ng khi ph n th t c a rotor gi a nam châm và ph n t Hall, t tr ng b ng n l i và n áp Hall không c t o ra. Tín hi u n áp này xác nh t c ng c. Có nhi u hình d ng khác nhau, tuy nhiên thì nguyên lí ho t ng c a các c m bi n Hall là gi ng nhau. Rev: 0 01.01.2007 18 GEEL-2ET6K

m ng n t - Electromagnetic compatibility i s t ng lên nhanh chóng v s l ng các thi t b n trên xe c ng nh s t ng b c x sóng n t trong cu c s ng hàng ngày (ví d n tho i di ng). Các sóng này có th nh h ng x u n các trang thi t b trên xe. Ví d nh ti ng rè khi ta b t radio do h th ng ánh l a. Th m chí các sóng n t t n s cao có th gây nhi u ho t ng c a các h p u khi n ABS ho c ESP. Vì y gi i pháp tránh các nh h ng x u này là d p i các sóng n t này. Có nhi u cách khác nhau d p các sóng n t này: ví d nh l p thêm m t i- t trong relay d p xung xu t n ng t c m cu n dây, l p thêm t cho cu n dây ánh l a, l p thêm các n tr trên dây c p ngu n ho c k t h p các ph ng pháp trên. Vi c l a ch n cách nào tùy thu c vào m c nhi u, lo i lo i nhi u, k t n i gi a ngu n và t i tiêu th. Nh ng quy nh v hi n t ng c m ng n t c a ra nh m yêu c u t t c các nhà s n xu t các thi t b n ph i công khai và m b o n ph m c a h m b o các quy nh này. M c ích nh m ng n nh ng thi t b ho c h th ng phát ra nh ng b c x n t làm nh h ng t i ho t ng c a nó c ng nh các thi t b, h th ng khác. Rev: 0 01.01.2007 19 GEEL-2ET6K

nhi u n áp và t n Bên c nh m c ích s d ng các m ch nh th i ho c m ch c p ngu n, t n còn c s d ng nh m t l c d p các xung n áp. Ví d hình trên là tín hi u xung nhi u n áp (tín hi u AC) c a t i radio. Tín hi u này s nh h ng x u n radio, nó s gây rè khi tín hi u c phát ra loa. ng n ch n ti ng rè này thì xung nhi u này ph i c d p tr c khi ra t i loa, cách n gi n nh t là s d ng m t cái t n. Khi ngu n cung c p là dòng m t chi u, n tr c a t n và vô cùng sau khi t c n p y. Nh ng dòng xoay chi u v i t n s cao có th ch y qua n, do ó các xung nhi u này có th c d p t t b ng cách n i mát. Rev: 0 01.01.2007 20 GEEL-2ET6K

Các ki u giao thoa khác nhau Ti ng n do nhi u n c truy n i theo nhi u cách khác nhau: Th nh t nó có th truy n tr c ti p thông qua dây d n và v t d n (galvanic connection). Ki u th hai c a s truy n xung nhi u n c g i là s ghép di n dung (capacitive coupling), ki u này ngu n và b nh n tín hi u không n i tr c ti p v i nhau, tín hi u nhi u c truy n i t ng ng v i s thay i c a n tr ng. Ki u th ba là do c m ng n t, tín hi u nhi u a t i m ch nh n thông qua t tr ng và ki u này c ng không có dây d n tr c ti p. Ki u th t là s b c x n t, các sóng n t truy n trong không khí, các b nh n tín hi u có n ten s thu c các sóng n t này. Ví d trên ch nói v s nhi u n t i radio, tuy nhiên các b u khi n khác c ng b nh h ng b i s nhi u n này. Rev: 0 01.01.2007 21 GEEL-2ET6K

n tr n i ngu n / mát h p u khi n bi t công t t nào ó là th ng óng hay th ng m m, cách n gi n nh t là dùng m t dây d n tr c ti p t công t c t i h p u khi n. Nh ng v i cách này thì h p u khi n hi u nh m do tín hi u u vào d b nhi u. kh c ph c thì ta dùng m t n tr kéo lên. M c ích c a n tr kéo lên này là m b o n áp n nh và tránh các n áp nhi u nh ng vào dây tín hi u làm b u khi n có th hi u nh m. n tr n i ngu n là m t u c i v i n áp ngu n, u còn l i c a n tr c n i v i mát công t t. Khi công t t OFF thì tín hi u n áp a vào b vi x lý là 12 V. Khi công t t ON thì dòng n ch y qua n tr và v mát, tín hi u a vào vi x lí là 0 V. Lo i ít ph bi n h n là lo i n tr n i mát, nó ng c v i lo i n tr n i d ng. n áp là 0 V n u công t t OFF và 12V n u công t t ON. Rev: 0 01.01.2007 22 GEEL-2ET6K

Nguyên lí ho t ng c a máy o hi n sóng Tín hi u s không th o chính xác n u ta s d ng vôn k, máy o hi n sóng chuyên dùng o các xung sóng tín hi u này. Máy o hi n sóng cho phép ng i s d ng có th th y các tín hi u này trên màn hình. B ng cách theo dõi tín hi u n áp theo th i gian và th hi n d ng th trên màn hình. B ng cách ó ta có th ki m tra chính xác l n, hình d ng c a tín hi u. Nh ã p trên, trong m t vài tr ng h p ta không th có c thông tin chính xác b ng ng h o, do v y máy o hi n sóng là m t d ng c c l c cho vi c kh c ph c các s c. Hình trên ví d cho m t vài d ng tín hi u c o b ng máy o hi n sóng. Các d ng tín hi u th ng không gi ng nhau, do v y b n c n ph i quen v i cách s d ng ch c n ng o xung sóng trên máy Hi-scan pro ho c GDS. Trong tr ng h p c n kh c ph c các s c, hãy tham kh o c m nang s a ch a bi t các d ng tín hi u m u c a các c m bi n và c c u ch p hành liên quan. Rev: 0 01.01.2007 23 GEEL-2ET6K