ÖÙNG DUÏNG BAÛNG ÑIEÅM APACHE II VAØ IPCS PSS TRONG TIEÂN LÖÔÏNG BEÄNH NHAÂN NGOÄ ÑOÄC CAÁP THUOÁC DIEÄT COÛ PARAQUAT NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN : ThS.BS.NGUYEÃN VAÊN CHÔØ HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS.BS.TRÖÔNG NGOÏC HAÛI
ÑAËT VAÁN ÑEÀ Ngoä ñoäc thuoác noâng nghieäp caáp ñang laø vaán ñeà y teá coâng coäng cuûa toaøn caàu. 3 trieäu ngöôøi maéc, 300,000 tröôøng hôïp töû vong moãi naêm ( WHO ). Töû vong do ngoä ñoäc paraquat: 50% - 90% Sri Lanka 61%, Haøn Quoác 56.1%, Thaùi Lan 39.6%.
APACHE II : phoå bieán, tieân löôïng nhieàu beänh khaùc nhau trong HSCC vaø CÑ, khoâng duøng rieâng cho NÑ caáp. IPCS PSS : phaân möùc ñoä naëng cuûa NÑ caáp döïa vaøo caùc daáu hieäu laâm saøng vaø boå sung theâm caän laâm saøng cô baûn. Duøng vaøo muïc ñích phaân ñoä naëng cuûa NÑ caáp. Tieân löôïng töû vong chöa phoå bieán vaø chöa ñöôïc kieåm chöùng ôû Vieät Nam.
Muïc tieâu toång quaùt: Ñaùnh giaù khaû naêng cuûa baûng ñieåm APACHE II vaø IPCS PSS trong tieân löôïng töû vong ôû beänh nhaân NÑ caáp thuoác dieät coû paraquat. Muïc tieâu cuï theå: Xaùc ñònh caùc daáu hieäu laâm saøng coù khaû naêng tieân löôïng töû vong ôû beänh nhaân NÑ caáp thuoác dieät coû paraquat. Ñaùnh giaù khaû naêng cuûa hai baûng ñieåm APACHE II vaø IPCS PSS trong tieân löôïng töû vong ôû beänh nhaân NÑ caáp thuoác dieät coû paraquat.
TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 1.3. TRIEÄU CHÖÙNG LAÂM SAØNG NÑ nheï: 20 30 mg/ kg ( <10 ml, paraquat 20% ): toån thöông nheï, töï hoài phuïc. NÑ Trung bình: 30-40mg/kg (10 20ml): xô phoåi, töû vong trong vaøi tuaàn. NÑ naëng: > 40mg/kg ( > 20ml ), suy ña cô quan, töû vong trong vaøi ngaøy.
1.6.1. Baûng ñieåm APACHE II vaø IPCS PSS : APACHE II: W.A.Knaus ( 1985 ): 12 chæ soá laâm saøng + ñieåm tuoåi + beänh maïn tính. IPCS PSS: IPCS/ EC/ EAPCCT xaây döïng ( 1994 ), chia laøm 5 ñoä töø 0 4, duøng rieâng cho NÑ caáp.
2.1. Thieát Keá Nghieân Cöùu Nghieân cöùu ñoaøn heä, tieán cöùu. 2.2. Ñoái Töôïng Nghieân Cöùu 2.2.1. Daân soá choïn maãu: Taát caû beänh nhaân NÑ caáp nhaäp vieän Trung Taâm Choáng Ñoäc, Beänh Vieän Chôï Raãy trong thôøi gian töø 01/ 01/ 2011 31/ 7/ 2011. 2.2.2. Tieâu chuaån choïn maãu: Taát caû BN NÑ caáp ñöôïc chaån ñoaùn NÑ caáp thuoác dieät coû paraquat.
2.2.4. Côõ maãu: p: Ñoä Nhaïy cuûa PSS d: sai soá cho pheùp Z 1 α/2 = 1.96, p = 0.85, d = 0.1 n = 49 ( töû vong ) Tæ leä töû vong 40%- 90% ( choïn 40% ) Tröôøng hôïp caàn nghieân cöùu: 98 2.3.3. Phaân tích soá lieäu: Stata 10
KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU BAØN LUAÄN 3.1.1. Phaân boá theo giôùi: 51.2% 66.7% 56.9% P=0.14
3.1.2. Phaân boá theo nhoùm tuoåi: 26.4 ± 9.3 tuoåi 11.8% 11.8% 26.4% 14-19 tuổi 20-29 tuổi 30-39 tuổi >= 40 tuổi 50.0% P = 0.213
Nghieân cöùu N.T.P. Khaéc n=55 R. S.J.Kim n=278 H.W. Gil n=375 M.F. Wilks n=389 L. Senarathna n=451 Chuùng toâi (n=194) Nam 50.9% 56.8% 61.6 67.8 77.6% 64.7% Tuoåi TB 23.9 46.7 48.4 31.4 29 26.4 Töï töû 90.6% 96% 100% 96.1 Tæ leä töû vong 52.8% 56.1% 70.7% 59.8% 61% 56.9%
3.3. Daáu hieäu laâm saøng theo cô quan: Trieäu chöùng Tæ leä ( % ) Trieäu chöùng Tæ leä ( % ) Tieâu hoaù 99.1% Hoâ haáp 57.8 Ñöôøng huyeát 140mg/dl Baïch caàu 15.000/ mm 3 19.6 39.2 Tieát nieäu 57.8 Nhieät ñoä 38.5 o C 32.4 Tim maïch 40.2 Thaàn kinh 41.2
3.5. Nguy cô töû vong OR cuûa caùc daáu hieäu laâm saøng, caän laâm saøng > 140 hoặc < 60 l/ph > 25 hoặc < 10 l/ph < 100mmHg > 2.3 mg/dl > 15.000/mm 3 > 140 mg/dl
3.6.1. Moái lieân quan theo phaân ñoä IPCS PSS vaø töû vong. Ñieåm Tröôøng hôïp Tỉ lệ ( % ) Töû vong Tæ leä töû vong (%) Ñoä I 50 49 9 18 Ñoä II 15 14.7 13 86.7 Ñoä III 37 36.3 36 97.3
3.6.2. Moái lieân quan giöõa caùc khoaûng ñieåm APACHE II vaø töû vong Ñieåm Tröôøng hôïp Tæ leä % Töû vong Tæ leä töû vong ( % ) 0 4 47 46.1 6 12.8 5 9 7 6.9 5 71.4 10 14 13 12.7 12 92.3 15 19 9 8.8 9 100 20 24 11 10.8 11 100 > 25 15 14.7 15 100
3.7. Xaùc ñònh giaù trò tieân ñoaùn töû vong cuûa baûng ñieåm IPCS PSS vaø APACHE II: Yeáu toá APACHE II IPCS PSS Ñoä nhaïy ( % ) 86.2 84.5 Ñoä chuyeân ( % ) 88.6 93.2 Giaù trò tieân ñoaùn döông 90.9 94.2 Giaù trò tieân ñoaùn aâm 83 82.0 Dieän tích döôùi ñöôøng cong 0.93 0.91 Chæ soá Youden s 0.75 0.77
P >0.05 Dieän tích döôùi ñöôøng cong ROC cuûa IPCS PSS vaø APACHE II
Giaù trò tieân ñoaùn töû vong cuûa APACHE II Nghieân cöùu Ñieåm caét Ñoä nhaïy Ñoä chuyeân Dieän tích döôùi ñöôøng cong N.C. Huang 11 67 94 0.89 ( 0.82 0.97 ) Y.lee 9 75 84 0.86 ( 0.81 0.91 ) Chuùng toâi 10 83.6 89.7 0.92 ( 0.88 0.96 )
27.8 ± 6.3 ngaøy Chuùng toâi 8.9 ± 11.3 ngaøy Wilks vaø cs
KEÁT LUAÄN 1. Tæ leä töû vong do NÑ paraquat cao 56.9%. 2. Nguyeân nhaân NÑ paraquat chuû yeáu laø do töï töû. Beänh xaûy ra chuû yeáu ôû tuoåi treû. 3. Nhòp tim, nhòp thôû, HA taâm thu, creatin laø caùc yeáu toá nguy cô ñoäc laäp vôùi töû vong. 4. Baûng ñieåm APACHE II vaø IPCS PSS coù dieän tích döôùi ñöôøng cong 0.91