Nghien curu Ton giao. Sd ^^ NHUNC DONG COP CUA JAM TO TRUC LAM CHO SU" PHAT TRIEN CUA PHAT GIAO THCll TRAN VA LICH SlTTU'TU'dNC VIET NAM T ro

Tài liệu tương tự
CONG TY CO PHAN XAY DUNG VA CHE BIEN LUONG THUC vilnhha C0NGHOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM lap - Tu- do - Hanh phuc So: /QCNBLiBQT/VHF Ha Noi, ngay tho

BO MAY HANH CHINH CUA THUC DAN PHAP O VIET NAM GIAI BOA]\ I858-I945 Hoc Ths. Nguyen Thi Thu Hoa Tran Ngoc Quyen vien Chinh tri - Hdnh chinh Quoc gia N

MOmg Dang - Miing Xuan Tpp chi C»ng son»,.j! '.. ^.if.) -'. TANG CUOiNG CONG TAC PHONG, CHONG THAM NHUNG, LANG PHI DE XAY DUtlG DAT NU6C TRUONG VINH T

KINH IE - PHAP LUAT CHAU AU KINH NGHIEM THUY DIEN PHAT TRIEN KHOA HQC CdNG NGHE VA DAO TAO NGU6N NHAN LIJC CHAT LUQNG CAO PGS. TSKH. Tran Nguyen Tuyen

UBND TiNH VINH LONG Sd GIAO DUG VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VI$T NAM Doc lap - Tu do - Hanh phiic S6: ^953 /SGDDT-GDTrH Vinh Long, ngdyjlq th

UY BAN DAN TOC CONG HOA XA IlQl CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu* do - Hanh phu So: /TTr-UBDT Hd Noi, ngay thdng nam 2017 (Du- thao) TOf TRINH Ve viec

UY BAN NHAN DAN TINH SON LA CONGHOAXAHOICHUNGHIA VIETNAM Doc lap - Tu' do - Hanh phue S6: Hl29\9/QD-UBND Son La, ngaym thang 3 nam 2019 QUYET DPSH Ban

UBND TINH HA TINH SO GIAO DUG VA BAO TAO CONG HOA XA HOI CHIJ NGHIA VI?T NAM Hoc lap - fir do - Hanh phuc S6: ^fd) /QD-SGDDT Ha Tinh, ngay y thang 3 n

UBND TINH VINH LONG CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM SO GIAO DUG VA BAG TAO ' Doc lap - Tir do - Hanh phiic S6: /SGDDT-CTTT Vinh Long, ngay 10 thang

NGHIEN CLfu -TRAODOI VAN OE KHdl T6 VU AN HiNH SI/ THEO YEU CAU COA NGlidi BI HAI Theo quy dinh tai Dieu 100 BLTTHS, cac CO quan cd tham quygn "chi du

TRffiTHOC, SO 12 (235), THANG D A O DlTC H O C M O I T R l / d N G VA TRUYEN THONG MUC DICH LUAN NGUYEN THI LAN HUONG *' Trong bai viet nay, t

UBND TINH HA TINH SO GIAO DUG VA DAO TAO S6:/^?3 /SGDDT-CTTT Ve viec tang cudng cong tac quan ly va nang cao dao due nha giao CONG HOA XA HOI CHU NGHI

UBND TiNH VINH LONG sd GIAO DUG VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tir do - Hanh phiic SSMC-E/HD-SGDDT Vinh Long, ngayao thang 9

UBND TINH HA TINH CONG HOI XA HOI CHU NGHIA VIET NAM SOf GIAO DUG VA DAO TAO ; Doc lap - Tu do - Hanh phuc So: Ti^i/QD-SGDDT Hd Tinh, ngay OSthdng 10

BO GIAO DUG VA DAO TAO '- CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu- do - Hanh phuc S6: 20/2017/TT-BGDDT Ha Noi, ngay 18 thang 8 nam 2017 THONG

BO GIAO DUC VA BAO TAP CpNG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM S6: i04 /BGDDT-GDDH Doc lap - Tu do - Hanh phuc V/v ra soat, cung cap va cong bo thong tin t

UBND HUYEN BINH GIANG PHONG GIAO DUC VA DAO TAO CQNG HOA XA HOI CHIJ NGHIA VIET NAM Doe lap - Tu do - Hanh phiic S6: <^? /PGD&DT-THCS V/v huong dfin t

BO GIAO DUC VA AO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tur do - Hanh phuc S6^f^//BGDDT-GDDH ' : : : V/v: Huang dan trien kliai cong tac xe

PHAN KE AN Sinhngay: Dang vien Dang Cong san Viet Nam Que quan: DUdng Lam, thi xa Sdn Tay, Ha Tay. Ndi of hien nay: So'72, pho Thd Nhuom, Ho

OANG LANH DAO CONG CUOC Ddl MOI PHAT TRIEN VAN HOA - XA HOI VUNG TAY NGUYEN THOI KY DAY MANH CONG NGHIEP HOA, HIEN DAI HOA TS DUONG THI HUCTNG* TS DOA

BUU SON KY ` H U ONG -D AI. PHONG THAN `ˆ U (N OC MAT ME. HIÈN) ˆ T AI BAN Yˆ eu C`au ˆ Phoˆ Bien ˆ Rong ˆ. Rãi In Lai. Theo An ˆ Ban 2011 BUU SON KY

Microsoft Word - trachvuphattutaigia-read.docx

TÀN VÀN- TÀN THir VA ANH Hl/ÒNG CÙA NÒ DEN TtT Tl/ÒNG YÉU Nl/ÒC Ò VIET NAM NÙA DAU THE KY XX LE THANH BÌNH' NgUÒi ta tbuòng nói ràng: TrUÒng tudng tàe

Bệnh thần kinh ngoại vi

UBND TiNH VINH LONG SCf GIAO DyCVABAG TAG S6:'^^/QD-SGDDT CONG HOA XA HQI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc VTnh Long, ngay.a< thang 9 na

KHUYÊN NGƯỜI NIỆM PHẬT

Phân tích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông - Hoàng Phủ Ngọc Tường

TNG" QUY TAC ITNG XU^ danh CHO NHA CUNG CAP Ngay ban hanh: 1/7/2018 Tinh trgng siea Si: Ban hanh l^n Su Gifii thi^u Bo Quy tac U"ng xu Nha cung c^p (g

UY BAN NHAN DAN TINH SON LA CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc S6: 40/2017/QD-UBND San La, ngay 30 thdng 11 nam 2017 QUYET

MỞ ĐẦU

CS.TS.NCND NCUYIN VAN CHIEN Sinhngay: Dang vien Dang Cong san Viet Nam Que quan; Thuan Thanh, B^e Ninh. Ndi d hien nay: P.207, nha El, phudn

A DI ĐÀ KINH SỚ SAO DIỄN NGHĨA A DI ĐÀ KINH SỚ SAO DIỄN NGHĨA Liên Trì Đại Sư Chùa Vân Thê soạn Sớ Sao Pháp Sư Cổ Đức Diễn Nghĩa Giảng giải: Pháp Sư T

Ý Nghĩa MàuTrắng Và Áo Dài Trong Đạo Cao Đài I. ÁO DÀI VIỆT NAM QSTS Nguyễn Thanh Bình Khảo Cứu Vụ Cao Đài Hải Ngoại Tòa Thánh Tây Ninh Mỗi khi bàn đế

Thiền tông và Tịnh độ tông - chỗ gặp gỡ và không gặp gỡ

ĐẠI PHẬT ĐẢNH NHƯ LAI MẬT NHÂN TU CHỨNG LIỄU NGHĨA CHƯ BỒ TÁT VẠN HẠNH THỦ LĂNG NGHIÊM

BENH VIEN CHO RAY TRUNG JAM BAO TAG - CBT S6: - TTDT CONG HOA XA HOI CHU NGHIa VIET NAM Doc lap - Tir do - Hanh phuc Tp. Ho CM Minh, ngay 23 thdng 04

Phân tích đoạn trích Trao duyên của truyện kiều

Luan Tung Kim Cuong - Duong Nghia Tinh Han Dich - Cs Nguyen Hue Viet Dich

UBND TiNH HA TINH sd GIAO DUG VA DAO TAO S6:M^//SGDDT-KHTC V/v Thong bao miic thu va trinh tu thuc hien mien, giam hoc phi va ho trg chi phi hoc tap t

Sd GIAO DUC & DAO TAO GIA LAICONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM TRlTOfNG THPT NGUYEN CHI THANHHoc lap - Tir do - Hanh phiic S6:^>./QD-THPTNCT Pleiku,

KINH THỦ LĂNG NGHIÊM

UY BAN NHAN DANCONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM THANH PH0 HA N0IDoc lap - Ty do - Hanh phuc S6: 63 /KH-UBNDHa Noi, ngay -H thdng 3 nam 2019 qgyg ba

UBND TINH HAI DUONG CONG HOA XA HQI CHU NGHIA VlfiT NAM SO GIAO DVC VA BAO T^ODc laip - Ty do - Hanh phuc S6:/</^S7QD-SGDDTHdi Duong, ngdydkhdng 10 na

Kinh Niệm Phật Ba La Mật - 4

TRUNG TÂM QLBT DI SẢN VĂN HÓA PHÒNG QUẢN LÝ DI TÍCH CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc 1. Tên gọi 2. Loại hình Phiếu kiểm

Kinh Kim Cuong Luan - Ba Ha La Han Dich - Cs Nguyen Hue Dich

Hoa Nghiêm Niệm Phật Tam Muội Bồ Tát giới đệ tử Bành Tế Thanh luận (*) Việt Dịch: Sư Bà Hải Triều Âm ---o0o--- Nguồn Chuyển sang e

BÃy gi© Di L¥c BÒ Tát nói v§i ThiŒn Tài r¢ng :

Document

Liên Trì Ðại Sư - Liên Tông Bát Tổ

Kinh Ðại Phương Ðẳng Như Lai Bất Tư Nghì Cảnh Giới Đời Ðường, Tam Tạng Pháp Sư Xoa Nan Ðà, Người nước Vu Ðiền dịch từ Phạm Văn qua Hoa Văn Việt Dịch:

Kinh Di Da Giang Giai - HT Tuyen Hoa

CHfNH SACH PHAT TRI^N B^N VONG LANG NGH^ 6 VIET NAM Chu Tien Quang* Dinh Xuan Nghiem** Nhflng nam gin day, cac lang nghe ndng thdn da phuc hdi va phat

Niệm Phật Tông Yếu

Giải thích câu: “Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”

Thuyết minh về truyện Kiều

Kinh Bat Chu Tam Muoi - HT Minh Le Dich

BON Minn NAM NGHIEN CUU KHOA HOC PHUC VU DAO TAO CAN BO LlAl TRUT BAC DAI HOC VA SAU DAI HOC Cr TRU&NG DAI HOC KHOA HOC XA Hdl VA NHAN VAN PGS.TS. Vu

Kinh Dai Thong Phuong Quang Sam Hoi Diet Toi Trang Nghiem Thanh Phat - HT Trung Quan Dich

Great Disciples of the Buddha

Tình Thương Nhân Loại 1 Điển Mẹ Diêu Trì Rằm tháng sáu Nhâm Thìn, 2012 Nước Việt Nam một miền linh địa Có rồng vàng thánh địa mai sau Nước Nam hơn cả

Chuyen Phap Luan

daithuavoluongnghiakinh

No tile

Microsoft Word - KinhVoLuongTho-Viet

TÁM QUY LUẬT CỦA NGƯỜI PHIÊN DỊCH KINH ĐIỂN PHẬT HỌC 1. Người dịch phải tự thoát mình ra khỏi động cơ truy tìm danh lợi. 2. Người dịch phải tu dưỡng t

LỜI TỰA Sau khi cuốn sách Kinh nghiệm thành công của ông chủ nhỏ đầu tiên của tôi được phát hành, không ngờ chỉ trong vòng nửa năm đã có tới hơn một t

PHÓNG SANH VẤN ĐÁP

N MẠNH CƯỜNG PHÁP LUẬT VỂ DẤU GIÁ HÀNG HÓA TRONG THUVNG MẠI ỏ VIỆT NAM (SÁCH CHUYÊN KHẢO) 3UYẺN ; LIỆU t * 1 - '& Í*. NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA

Phần 1

Phân tích đoạn trích “Trao duyên” trong Truyện Kiều của Nguyễn Du

NI SƯ THÍCH NỮ GIỚI HƯƠNG: Thế giới xung quanh chúng ta sẽ rất ý vị, nên thơ, nên nhạc * LỜI CUNG KÍNH ĐẾN TS. THÍCH NỮ GIỚI HƯƠNG Trụ trì Chùa Hương

chulangnghiem.com Kinh Đại Phật Đảnh Cứu Cánh Kiên Cố Và Mật Nhân Của Như Lai Về Chư Bồ-Tát Vạn Hạnh Để Tu Chứng Liễu Nghĩa (Kinh Lăng Nghiêm) Quyển 4

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO AN GIANG Hội thi sáng tạo - tự làm thiết bị dạy học và thiết kế bài giảng e-learning năm học Bài g

Phân tích bài Tiếng nói của văn nghệ

A DI ĐÀ KINH SỚ SAO DIỄN NGHĨA A DI ĐÀ KINH SỚ SAO DIỄN NGHĨA Liên Trì Đại Sư Chùa Vân Thê soạn Sớ Sao Pháp Sư Cổ Đức Diễn Nghĩa Giảng giải: Pháp Sư T

SÓNG THẦN Bô ng Sơn Bát thập vấn vương đời quân ngũ Bao năm Cọp Biển đó là danh Ưỡn ngực nhìn quanh đời chẳng thẹn Nước mắt chỉ rơi khóc bạn mình. Thế

Nam Tuyền Ngữ Lục

A DI ĐÀ KINH SỚ SAO DIỄN NGHĨA A DI ĐÀ KINH SỚ SAO DIỄN NGHĨA Liên Trì Đại Sư Chùa Vân Thê soạn Sớ Sao Pháp Sư Cổ Đức Diễn Nghĩa Giảng giải: Pháp Sư T

Microsoft Word - donngonhapdaoyeumon-read.doc

Đề tài: Chính sách đào tạo nguồn nhân lực văn hóa ở tỉnh Quảng Ninh

Microsoft Word - doc-unicode.doc

No tile

UY BAN DAN TQC S6: 3^3f IQQ-\]^m CONG HOA XA HQI CHU NGHIA VIET NAM Hoc lap - Ty do - Hanh phuc Hd Noi, ngdy d5 thdng Q nam 2018 QUYET DINH Ve viec ba

Con đường dẫn đến chân hạnh phúc

Hòa Thượng Thích Minh Châu dịch

Thuyết minh về tác giả Nguyễn Du

Microsoft Word - doc-unicode.doc

KỸ NĂNG GIAO TIẾP ỨNG XỬ Trong cuộc sống, trong giao tiếp hàng ngày con người luôn phải ứng phó với biết bao tình huống, có lúc dễ dàng xử lý, có lúc

Lam Te Ngu Luc - HT Nhat Hanh

Chương 16 Kẻ thù Đường Duyệt càng hoài nghi, không rõ họ đang giấu bí mật gì. Tại sao Khuynh Thành không ở bên cạnh nàng, rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƯƠNG NGUYỄN DOÃN ĐÀI QUẢN LÝ DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA ĐÌNH HUỀ TRÌ, XÃ AN PHỤ, HUYỆN KIN

Phân tích bài thơ “Đàn ghi-tar của Lor ca” của Thanh Thảo – Văn hay lớp 12

Mấy Điệu Sen Thanh - Phần 4

Bản ghi:

Nghien curu Ton giao. Sd6-2009 15 ^^ NHUNC DONG COP CUA JAM TO TRUC LAM CHO SU" PHAT TRIEN CUA PHAT GIAO THCll TRAN VA LICH SlTTU'TU'dNC VIET NAM T rong nhung thap ki gan day, gidi nghien ciiu triet hgc d Viet Nam cd tham vgng xay diing mgt bg sach tim hieu ve lich sd triet hgc Viet Nam, chu khdng chi la lich sii tu tudng nhu trudc day. Trong cudc tim kie'm ay, da cd nhieu y kien trai chieu vi chua thd'ng nha't dudc the nao dudc coi la tu tudng triet hgc, NgUdi thi cho rang, triet bgc phai dudc hieu la be thd'ng tri thiic li luan ve cac quy luat chung nhat cua tii nhien, xa hgi va tu duy. NgUdi thi lai cho rang, nhung tri thiic giai dap nhung van nan ma ngudi Viet phai dd'i mat nham tim ra ldi thoat hoac each ting xii khdn ngoan nha't cung da la triet bgc dich thuc rdi. Cudc tranh luan cdn d va'n de, mgi tu tudng triet hgc cua ngudi Viet chi la sii vay mudn, sao chep theo loi "thuat nhi bdt tdc" mgt each may mdc nhung tu tudng triet hgc cd san trdng Phat giao, Nho giao, Dao giao ma khdng cd sang tao them. NhUng ciing cd quan diem bien minh rsng, sd di cha dng chung ta khdng san sinh ra dudc mdt he thd'ng nhung tu tudng triet bgc triiu tudng, bdi cha dng chiing ta ma't qua nhieu thdi gian, cdng siic, tri tue vao viec chd'ng giac HOANG MINH DO'*' ngoai xam. Them nua, nhung tu tudng triet hgc cd trong hai nen van minh ldn la Trung Hoa vd An Do du nhap vao lai qua "dd so", khien mgi nang Iiic tu duy cua cha dng chung ta dd ddn vao nhiem vii ha'p thu, tieu hda, mai dua, cau true lai nhung tu tudng dd va truyen ba, van dung nd sao cho phu hdp vdi yeu cau, trinh do cua da't nudc va cua ngudi dan. Lam dugc viec dd la tu duy cua cha dng chung ta cung da dat den mgt trinh do tu bien nha't dinh. Trong bai viet nay, chiing toi xm gdp ban ve nhung ddng gdp cua Tam to True Ldm ddi vdi su phat trien cua Phat giao ndi rieng va vdi sti phat trien cua tu duy triet hgc d Viet Nam ndi chung. Bat dau tu the ki X, lich su tu tudng Viet Nam budc sang mdt trang mdi vdi day hao khi cua mdt dan tdc vua thoat khdi nan Bac thugc keo dai hdn nghin nam. Nho giao va luc ludng Nho si thdi bay gid cdn qua mdng, Phat giao cd phan ndi trdi va d the chu dao hdn. cac vua nha *. PGS. TS. Trung tain Nghien ciru Ton giao va Tin nguang. Hoc vien Chinh tri - Hanh chinh Quoc gia Ho Chi Minh.

16 Nghien cuu Ton giao. Sd6-2009 Ly deu tdn xung Phat giao, tham chi cdn la mdn de cac ddng tu. nhu Ly Thai Tdng (1028-1054) thugc ddng Thien Vd Ngdn Thdng; Ly Thanh Tong (1054-1072) thugc ddng Thao DUdng; Ly Hue Tdng (1211-1225) sau khi nbudng ngdi cho con gai Ly Chieu Hoang cung da di tu; rdi Ly Chieu Hoang sau khi nhudng ngdi cho chdng la Tran Canh - tiic vua Tran Thai Tdng sau nay, cung xuong tdc di tu. Nhieu bac cao tang gid nhdng trgng trach trong trieu dinh nha Ly. Nha chiia liic nay cung la nd. dao tao cho xa hgi nhung bac hgc gia cd danh tieng. Dan chiing thi phan dong deu la tin dd Phat giao. Thd van, nghe thuat, kien true, tu tudng, phong tuc, loi sd'ng cua ngudi dan thdi ki nay deu mang mau sac Phat giao mgt each ro net. Den thdi Tran, Phat giad van tiep nei phat trien ruc rd vdi ten tudi ciia nhung Phat vudng nhu Tran Thai Tdng (1225-1258), Tran Nhan Tdng (1279-1293). Day ciing chinh la thdi diem Phat giad Viet Nam da hinh thanh ddng Thien True Lam Yen Tii vdi nhung "tit tiicfng mdi" khac vdi deng Thien Phat giad cua Trung Hoa, ddng Thien Ti Ni Da Luu Chi cua An Do va ddng Thien Vd Ngdn Thong, Thao DUdng ciia nha Ly gay diing trudc da'y. Day cung la thdi diem Phat giao phat trie'n sau rdng khap nhan gian. Phat vudng Tran Nhan Tdng khi di tu da di khap nhan gian truyen giang thap thien cho chung sinh, lap chua, cat tinh xa de tie'p do chung tang, tin dd phat trien chua tiing tha'y. Dac biet den thdi Phap Loa (1284-1330). Phat giao bat dau cd td chdc, tang su trong ca nu'dc cd sd sach theo ddi, kmh ke cua nha Phat bat dau dudc in a'n. Day cung la thdi diem ma Phat giao d Viet Nam cd (luyen tii hao vc mgt "Tap dgi thdnh" - nhdng tu tudng triet hgc trdu tudng cua Phat giao da dudc cac vi su td ddng Thien True Lam chii giai, bd sung, ca'u true lai va van dung nd cho tudng thich va phii hdp vdi tinh hinh thiic tai. mac dii tap dai thanh dd cd sti tiep ndi, ke thiia tii "Khod Hii Luc" cua Tran Thai Tdng (1225-1258) va "Tue Trung thiifjng SI ngd luc"^^\ Phat giao tii ban than nd Id mdt tdn giao chd khdng phai la mgt li thuyet triet hgc, nhung khi dung cham den va'n de "gidi thodt" thi Phat giao huge phai tra ldi nhdng van de nhu; Trang thai cua con ngudi khi dat den su giai thdat, niet ban, chan nhu la gi? Cudc sdng dudc hinh thanh trudc khi sinh va sau khi chet nhu the nao? Cd Iinh bdn hay khdng cd linh hdn? The gidi hien huu nay tdn tai thiic hay khong tdn tai? vv... NhUng cau hdi nay khdng chi thudc ve Iinh vuc tdn giao ma lan sang cac van de cua sieu hinh hgc, triet hgc. Do vay, d Phat giad, tinh triet hgc va ton giao tii trong can tinh cua nd nhieu khi lan Idn den do khd phan biet. Va qua that, de hieu va chu giai cho ngudi khac hieu dudc nhung tu tuting tnet hgc uyen tham cua Phat giad khdng de dang gi. Theo Phat giao, bao nhieu ngdn tii dung de giang giai cho con ngudi hieu dudc thau dao dao li cua hgc Phat. rdt cung cung chi la phudng tien chd 1. Chua ro tac gia la ai, tirong triiysn la ciia Tran Tung, con trircmg ciia Kham Minh Tii Tiiien dai vuong Trdn Li6u va la anh ru(dt cua Hung Dao 'Vuong Triin Quoc Tuah. Tue Trung thucjiig si khong xuai gia. niiimg la nguoi am hieu Thi^n hc)c dcii do tham sau. duoc danh gia la ngoi sao sang trong won Thien Viet Nam va dugc Tr^ Thanh Tong ion lam sir huynh va gpi bang cai ten cao quy la Tue Trung thirofiig si

Hoang Minh Do. Nlu7ng dong gop cua Tam To True Ldm... 17 khdng phai muc dich. Cat dich cudi cung phai la Tam Phat. ma Tam Phat thi khdng the dung ngdn tu ma diin ta dudc, vi ngdn tu la dgng, la smh, la diet ma Tam Phat thi "Tinh" (khdng dgng), khdng sinh, khdng diet. Vi nhu cau chuyen "ngdn tay chi mat trdng" hay "Chiec be phdp" thi cai dich cud'i cung phai la nhin tha'y mat trang chu khdng phai ngdn tay, hay qua dudc sdng thi huge phai bd lai chiec be. Ndi tdm lai, cai nhin cua Phat ve the gldl, nhan sinh la cai nhin tham sau, khdng rd rang nhu nghia cua gido nen dii cd "Nhgn de'n nhii xiia vdn chdng phdi"''^\ cang truy tim cang khdng dudc, cang dien dat cang lech lac. Chinh vi vay, cac vi su td cua ddng Thien True Lam Yen Td da cd cdng "ldm mdi" lai, lam "tie hieu" hdn, thuc te hdn, gan gui hdn nhung khai niem vd'n rat truu tudng, xa xdi, khd bieu cua Phat giao nhu; Tdm Phdt, Phdt tinh, Phdp thdn, Vgng tdm, Vgng niem, Kien tinh, v.v... Theo Tran Nhan Tdng, "Tdm" chinh la trai tim bang da bang thit, tam ciing la y thue cua con ngudi, sau xa hdn, nd chinh la "chdn tdm" la cai chan that, khdng con vgng niem, vd mmh, sai lam, la cai ma con ngudi luon phai pha'n da'u de dat de'n. Va each thdc de dat den chan tam khdng nha't thiet cii phai tga thien, an chay, niem Phat, chi can Tam khdng vgng niein, giu long trong siich, diet dudc Tham, San, Si da la giai thoat rdi. Chinh tu cac quan niem a'y ma Tran Nhan Tdng viet; Coi tran vui dao hay tuy duyen Ddi cti an no met ngu lien Bau san trong nha thdi khdi kie'm Vd tam trutic ciinh h(')i chi thien'" (Cu triin lac d;io). Cii the hdn nua, Tr^n Nhan Tdng cdn viet; "But'*' d trong nhd, chdng phdt tim xa, nhdn khudy bdn nen ta tim but, den coc hay chin but Id ta" hay "Tinh do Id long trong sach, chd cdn hoi Tdy phiidng, Di Dd Id dnh sdng soi, miia phdi nhgc tim ue ndi Ciic lgc"'''\ TUdng tu, khai niem "Phdp thdn" cua Phat giao cung dudc cac dng giai thich mgt each de hieu hdn, Phap than la cai khac vdi Pham than la than xac cua ngudi binh thudng, tran tuc. Do vay. con ngudi phai ludn ludn phan da'u de dat dudc Phap than, ma de dat dudc Phap than chi bang con dudng giai thoat khdi "Vo minh", khdi "Vgng niem". bien tam minh thanh "Hi/ khong", trd ve vdi cai Khdng ban dau, ma mudn bien Tam minh thanh Hu khdng thi phai "Kien tinh". Kien tinh chinh la diet trd vd minh, vgng tam, vgng niem de trd ve vdi ban the "Chdn nhd", chan that ban dau. Khai niem "Vo minh", "Nhi kien" cua nha Phat cung da dudc Tran Nhan Tdng, Phap Loa giai thich theo quan niem Phat hgc. Miic du, nhung khai niem nay ngay til thdi Tran Thai Tong va Tue Trung thudng si cung da dudc de cap tdi. Theo cac ong, van vat sinh ra la biii Vong niem, Vd minh, the gidi hien tudng dang tdn tiai day chi la gia tudng, cd that da'y nhung cung la khong; vi nhu trong giac chiem bao, sii vat tdn tai vdi day du danh, sac. 2. Co vi tang no hoi Tran Nhan Tong: The nao la Phat? Nhan Tong dap: "Nhdn den nhif xifa vdn chdng phdi". 3. Tha van Ly-Tidn. T.2. quyen thir(7ng. Nxb Khoa hocxahoi. H. 1988.tr. 510. 4. Tir thoi Triin tro ve trirac. nguoi Viei Nam thircmg goi Phat la But. 5. Tlur van Ly-Trdn. T.2. qiineii thirtmg. Nxb Khoa hoc xa hcii. It 1988. tr. 505..506.

8 Nghien curu Ton giao. 5c'/6-2009 tudng, nhung khi ta tinh gia'c chiem bao thi sii vat dd khdng cdn tdn tai nua. The gidi hien tbtic la day gia tudng "Cdc hay thdn huyen, chdng khdc phu vdn, vgn sii giai khong, tiia nhii bgt he' (Tran Nhan Tdng) dd da trdi huge con ngudi trong vdng u me nhu nhung giac chiem bao viiy. Nen can phai dudc giai thoat khdi vdng u mc dd. khoi giac chiem bao dd. Ndi chung, cac vi td True Lam deu chu trgng den kien tinh thanh Phat. khdng coi trgng tga thien. xam hoi. tung kmh. an chay. mem Phat. Dd'i vdi cac ong, di dung ngdi nam cung la thien ca. cdt sao giu long trong sach. "doi cdnh" ma "u6 tdm" thi hdi can chi "Thien" (Cu tran lac dao - Tran Nhan Tdng). Theo Phap Loa "Tdm ud suyen dgng cdnh ddo nhii nhdn" tuc la. ben trong Tam ta khdng "dgng" thi Ct-inh hicn den cung nhu khdng. Iiic can (Nhan, Nhi. Ti, Thiet, Than, Y) se khdng bi canli niu keo, vudng ban. gidng nhu mat thay sac dep ma Tam khdng mang thi sac dep cung khdng trdi budc dudc ta. Trdi butic hay khdng la do long minh, tam minh sinh ra ca. Nhu Viiy, cac Thien su thdi Tran cd cdng du'a Phat giao tu mdt tdn giao chu trudng "xudt the' trd thanh mdt tdn giao vdi tinh than "nhap the' tich ciic. nen Tran Nhan Tdng du say sua vdi Thien hgc. tham dac den chd hieu dudc ed't tuy cua Thien. nhung cai Tam giac ngd van la phung sii qud'c gia, dan tdc "Ngiia pha siidng tuyet quay ddu lgi, mdt ngdm giang,s'(in ngang mat trong". Chinh vi viiy. Tran Nhan Tdng cdn la "linh hon" cua hai cudc khang chien chd'ng quan Nguyen thdi bay gid vdi nbung chie'n tich oanh liet ma ngudi ddi mai khac ghi. Tuy nhien. vi mang nang tam the tu tinh. thien dinh va each nhin cudc ddi la Hu khdng cua Phat, nen cac vi Thien su thdi Trdn tuy da thdi vao Phat giao tinh than nhap the tich cuc den nbu vay, nhung rdt cue van tim den Idi song thoat khdi nhan sinh. khong mang cdng danh, phu quy. tranh nhan. chap nga. va deu cd chung mgt quan diem "Di/ng tam nghiep mdi ldng thdn tdm, dgt mgt long thi thong td gido"'^' (Tran Nhan Tdng) hay "Mgt than nhdn nhd ddt nhdn duyin, hdn bdn mi/di ndm nhiing hdo huyin, nhdn bdo cdc ngiidi di/ng ggn hdi, ben kia trdng gid rgng u6 bien" (Phap Loa)., i : Quan niem tren ngay cang the hien ro hdn d vi su td thii ba - Huyen Quang. khi dng cho rang "Giau sang den chdm nhi/ mdy not, ndm thdng troi ueo tiia niidc sa, riing sudi chi hdng ve dn qudch, gid thong mgt sap, chen ddy trd""^ hay "Khd khdn thi chdng ai nhin, den khi do trgng tdm nghin nhdn duyen""^\ Toan bd nhung bai thd cua Huyen Quang chua day cha't ai oan. u tich. an dat, phan anh tam trang cua dng luc thay the Phap Loa trii tri Yen Tii khi tudi dii cao'^', siic da yeu, nen Huyen Quang it quan tam den su phat trien cua Giao hgi. Viec dng khdng chu trudng phat trien rdng rai Phat giao. cung bdi nbung cdng viec dd da dudc Tran Nhan Tdng va Phap 6. Tha vdn Ly-Trdn. T.2. quy^n thuang. Nxb Khoa h(?cxahoi. H. 1988.tr. 507. 7. The/ vdn Ly-Trdn. T.2. quyeii thugng. Nxb Khoa hocxahoi. H. 1988, tr. 697. 8. Thfch Thanh Tir. Tain id True Ldm gidng gidi. Giiio hgi Phat giao Viet Nam. Ban Van hoii Trung uong. tr. 540. 9. HuySn Quang (1254-1334) xuat gia nam 1305 khi do ong da 51 tu6i. cho den nam 1330 khi Phiip Loa mai. truysn cho ong lam vi 16 thir 3 cua dong Thieii True Lam. klii do ong da 76 lutsi.

Hoang Minh Do. Nhrnig ddng gop cua Tam To True Ldm... 19 Loa hoan thanh ve cd ban trudc da'y. Hdn nua, ca Huyen Quang va Phap Loa deu khdng phai la nhung bac quan vudng, nen van de dao phai nhap ddi, ddi ciing la (lao khdng cdn y nghia nua, hai ong deu chu trudng tu la phai thoat ttac, d an, thoat khdi nhan sinh, xa rdi tran tiic, xuii't the "Quin minh, quen hit cudc tang thi/(mg... Muon duyen chdng viidng xa trdn tuc" (Huyen Quang). Cung chinh vi vay, den cud'i ddi Huyen Quang. ddng Thien Triic Lam dan dan lui tan. Ca Phap Loa va Huyen Quang it quan tam den nhung van de bgc thuat triiu tudng cua Thien hgc, chii yeu chi neu len nhung van de thie't thiic cua viec thiic hanh tu dao. Su tan lui cua ddng Thien True Lam Yen Tti ciing di theo cung sii tan lui cua trieu dai nha Tran, sau ddi Phat vudng Trin Nhan Tong, cac vi vua nha Tran ke tie'p deu khdng theo dao, khdng danh nhieu Uu ai cho Phat giao, lai khdng lam dudc gi to tat cho vudng trieu va da't nudc, nen nha Tran ciing bat dau suy yeu. Sau ba the ki Itai tiit, de'n cud'i the ki XVIIL dau XIX, xua't bien mot nha Thien h()c - dng la Ngd Thi Nham (1746-1803) vdi tac pham "True Ldm tdng chi nguyen thanh". Trong tac pham nay, Ngd Thi Nham khdng de cap den nhdng khai ni()m, pham tru cua Phat giao nhu ba vi td cua ddng Thien TrUc Lam thdi Tran, dng cung khdng tii nhan minh thudc ddng Thien True Lam, nhu'ng dgc tac pham cua dng chung ta van thay phiring phat nhung tu tudng ve "Thien nhap thi^' cua Tran Nhan Tdng. quan diem tu khdng thoat tijc. lay the gidi huu diic de lam phudng tien dat den vd diic theo each "chdn thien khong phdi mac do cd sa". Chinh tu nhung tu tudng ndi tren ma Ngd Thi Nham dugc ngudi ddi sau coi la vi td thii tu tie'p nd'i tu tudng cua ddng Thien True Lam. Do dd. neu ndi ve nhflng ddng gdp cua ddng Thien True Lam thdi Tran dd'i vdi sii phat trien cua Phat giao va tu tudng tnet hgc Viet Nam, that la thie'u. neu khdng ke den Ngd Thi Nham. Ddng Thien True Liim thdi Triin tu>' da lui tan, nhung nd la mdt vet son trong tie'n trinh phat trien cua Phat giao d Viet Natn vi nd da tao ra mdt ddng Thitin mdi so vdi Trung Hoa va An Do. Cac tac giii cua ddng Thien nay cung tao ra nhung tu tudng mdi, dgc lap, hoac it ra cung la mdi each chii giai mdi, quan niem mdi ve Thien, ve Phat giao, gdp phan phat trien tu duy li luan cua dan tgc len mdt tam cao mdi, dd la dieu khdng the phu nhan dudc./., 1.* I I 'i>i'-': I. I-