TRƢỜNG THCS TÂN BÌNH ĐỀ CƢƠNG ÔN TẬP HKII - LỊCH SỬ 8 NĂM HỌC:2018-2019 Bài 25: KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG TOÀN QUỐC(1873-1884) 1. Tình hình Việt Nam trƣớc khi thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì * Về phía Pháp : - Xây dựng bộ máy cai trị có tính chất quân sự, Đẩy mạnh bóc lột - Mở trường đào tạo tay sai * Về phía triều đình - Tiếp tục chính sách đối nội, đối ngoại lỗi thời - Tiếp tục thương lượng với Pháp để chia sẻ quyền thống trị 2. Thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần 1 (1873) - Lấy cớ đem quân ra bắc để giải quyết vụ Đuy-puy - Sáng 20/11/1873 Pháp đánh HN - >Trưa 20/11/1873 thành HN thất thủ - Chưa đầy 1 tháng Pháp chiếm toàn bộ vùng châu thổ sông Hồng 3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng bắc Kì (1873 1874) ( Kháng chiến chống Pháp lấn 1) * Tại Hà Nội : - Nhân dân HN chiến đấu với mọi vũ khí có trong tay - Tổ chức Nghĩa hội được thành lập - 21/12/1873 nhân dân HN chiến thắng lớn tại Cầu Giấy( Chiến thắng Cầu Giấy lần 1) * Tại các tỉnh Bắc Kì : - Quân Pháp bị đánh ở nhiều nơi - Nhiều căn cứ kháng chiến được thành lập * Hiệp ước Giáp Tuất 1874: - 15/3/1874, Triều đính ký với Pháp Hiệp ước Giáp Tuất + Pháp rút quân khỏi Bắc Kì + Triều đình cắt 6 tỉnh Nam Kì cho Pháp 4. Thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần thứ 2 (1882) * Hoàn cảnh + Trong nước : - Kinh tế đất nước suy sụp; Giặc cướp nổi lên khắp nơi - Triều đình khước từ mọi cải cách duy Tân => Đất nước rối loạn + Pháp : Đang chuyển mạnh sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc => Nhu cầu xâm chiếm thuộc địa cao * Diễn biến - Vu cáo triều đình vi phạm điều ước 1874 - > 25/4/1882 Rivie gửi tối hậu thư đòi Hoàng Diệu nộp thành không điều kiện - Quân ta chống trả quyết liệt, đến trưa thành HN thất thủ-> Triều đình vội vàng thương thuyết với Pháp -> Pháp thừa cơ chiếm các tỉnh đồng bằng Bắc bộ
5. Nhân dân Bắc kì tiếp tục kháng chiến ( Nhân dân Bắc Kì kháng chiến chống Pháp lần 2) * Tại Hà Nội - Nhân dân đánh giặc bằng mọi vũ khí có trong tay - 19/5/1883 quân ta lập nên chiến thắng Cầu Giấy lần 2 * Tại các tỉnh đồng bằng - Nhân dân nhân các địa phương anh dũng đứng lên chiến đấu -> Kết quả : Pháp định rút khỏi Bắc Kì -> Triều đình tìm đường thương thuyết => Pháp tấn công Thuận An buộc triều đình Huế đầu hàng 6. Điều ƣớc Patơnot. Nhà nƣớc PK Việt Nam sụp đổ (1884) - 18/8/1883 Pháp tấn công và chiếm Thuận An -> Triều đình xin đình chiến và kí điều ước Hăc-măng (25/8/1883) với Pháp * Điều ƣớc Hắc-măng + Nội dung : - Triều đình chính thức thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp - Thu hẹp địa giới quản lí của triều đình - Quyền ngoại giao do Pháp nắm giữ - Triều đình phải rút quân từ Bắc Kì về Trung Kì * Điều ƣớc Patơnot (6/6/1884) + Nguyên nhân - Pháp muốn xoa dịu tình thế - Chấm dứt vai trò của nhà Thanh ở Bắc Kì + Nội dung - Căn bản giống điều ước Hắc- măng - Sửa đổi lại địa giới Trung Kì => Nhà Nguyễn chính thức đầu hàng Pháp => Nước ta trở thành nước thuộc địa nửa phong kiến Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP CUỐI XIX 7. Cuộc phản công của phái chủ chiến ở Huế (7/1885) - Phe chủ chiến hi vọng giành lại quyền thống trị từ tay Pháp khi có điều kiện - Pháp tìm cách tiêu diệt phe chủ chiến - Đêm 4 rạng 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công đồn Mang cá và Toà Khâm Sứ - Pháp phản công chiếm lại Hoàng thành -> Tôn Thất Thuyết phò vua Hàm Nghi về Tân Sở ( Quảng Trị). 8. Phong trào Cần Vƣơng bùng nổ và lan rộng - 13/7/1885, Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ra Chiếu Cần Vương. -> Phong trào yêu nước chống Pháp dâng lên sôi nổi. - Phong trào diễn ra qua hai giai đoạn: 1885-1888 và 1888-1896. +1885-1888: Bùng nổ khắp cả nước tiêu biểu ở Bắc và Trung Kì. +1888-1896: Quy tụ ở những cuộc khởi nghĩa lớn 9. Những Cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vƣơng Khởi nghĩa Ba Đình (1886 1887)
Khởi nghĩa Bãi Sậy: (1883-1892) Khởi nghĩa Hƣơng Khê (1885 1895) là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất. - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng và Cao Thắng. - Địa bàn hoạt động: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. - Diễn biến: + Từ 1885-1888: xây dựng lực lượng, chế tạo vũ khí. + Từ :1888-1896: Trực tiếp chiến đấu, đẩy lùi nhiều cuộc càn quét cùa địch -> Pháp tập trung lực lượng tấn công-> Phan Đình Phùng hi sinh (1895)-> Khởi nghĩa tan rã. Bài 29: CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA THỰC DÂN PHÁP VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ XÃ HỘI VIỆT NAM 10. Tổ chức bộ máy nhà nƣớc - Pháp thành lập Liên Bang Đông Dương gồm: Việt Nam, Lào, Campuchia. - Việt Nam bị chia làm ba xứ với ba chế độ cai trị khác nhau: Bắc Kì ( bảo hộ), Trung Kì (nửa bảo hộ), Nam kì (thuộc địa). - Đứng đầu xứ và tỉnh là người Pháp. - Dưới tỉnh là phủ, huyện, châu, xã. ->Bộ máy chính quyền từ trung ƣơng đến cơ sở đều do thực dân Pháp chi phối. Sơ đồ minh hoạ Toàn quyền Pháp Bắc Kì ( Bảo hộ) Trung Kì (nửa bảo hộ) Nam Kì (thuộc địa) Campuchia Lào Tỉnh Phủ Huyện Châu Xã 11. Chính sách kinh tế :( Nội dung của chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp) - Nông nghiệp : +Đẩy mạnh chiếm đoạt ruộng đất +Bóc lột theo hình thức phát canh thu tô
- Công nghiệp +Tập trung khai thác mỏ + Phát triển các ngành công nghiệp nhẹ. - GTVT : Tăng cường mở rộng, nâng cấp hệ thống đường GT->phục vụ cho việc bóc lột và đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân ta. - Thƣơng nghiệp : Độc quyền về xuất, nhập khẩu ở nước ta. - Tài chính: Tiến hành đánh các loại thuế mới chồng lên thuế cũ. => Kinh tế VN cơ bản vẫn là nền sản xuất nhỏ lẻ, lạc hậu phụ thuộc vào Pháp. Mục đích: Vơ vét sức người, sức của của nhân dân Đông Dương. 12. Chính sách văn hoá, giáo dục : - Vẫn duy trì VH_GD thời PK - Sử dụng phương tiện báo chí, sách vở có nội dung độc hại để tuyên truyền Mục đích: Kìm hãm nhân dân ta trong vòng ngu dốt, lạc hậu-> Dùng người Việt trị người Việt 13. Những chuyển biến của xã hội Việt Nam:( Tác động của chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp) a. Các vùng nông thôn có hai giai cấp cũ: + Giai cấp địa chủ phong kiến : Ngày càng đông, đầu hàng làm tay sai cho Pháp ( trừ một số địa chủ vừa và nhỏ còn có tinh thần yêu nước). + Giai cấp nông dân : Bị Pháp bóc lột cùng cực -> sẵn sàng nổi dậy đấu tranh chống Pháp khi có điều kiện b. Đô thị phát triển, sự xuất hiện các giai cấp, tầng lớp mới : + Sự phát triển của đô thị : cuối XIX đầu XX, đô thị Việt Nam ra đời và phát triển ngày càng nhiều như: Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn-Chợ Lớn, NamĐịnh, Mỹ Tho, Đà Nẵng.. + Sự xuất hiện các giai cấp, tầng lớp mới: - Tầng lớp tƣ sản: Lệ thuộc vào tư bản Pháp, chưa có tinh thần cách mạng -Tầng lớp tiểu tƣ sản: Gồm: viên chức, học sinh, sinh viên ; có ý thức dân tộc,tích cực tham gia các cuộc vận động cứu nước. -Giai cấp công nhân: xuất thân từ nông dân, người làm thuê ăn lương-> bị địa chủ và tư sản bóc lột nên có tinh thần đấu tranh mạnh mẽ nhất. 14. Xu hƣớng mới trong cuộc vận động giải phóng dân tộc - Chính sách khai thác thuộc địa - Luồng tư tưởng DCTS ở Châu Âu được truyền vào VN. Nhật Bản cũng đi theo con đường tư bản chủ nghĩa nên giàu mạnh. -> Những nhà tri thức, Nho học tiến bộ ở Việt Nam cũng vận động cứu nước theo con đường Dân chủ tƣ sản. 15. bảng thống kê về quá trình xâm lƣợc của thực Pháp: Thời gian Sự kiện 1/9/1858 Pháp nổ súng chính thức xâm lược Việt Nam 1858-1873 Pháp chiếm Đà Nẵng và các tỉnh Nam Kì 5/6/1862 Triều đình Huế kí với Pháp hiệp ước Nhâm Tuất
1873-1884 Pháp đánh chiếm Bắc kì-chiến sự lan rộng toàn quốc 15/3/1874 Triều đình Huế kí với Pháp hiệp ước Giáp Tuất 6/6/1884 Triều đình Huế kí với Pháp hiệp ước Pa-tơ -nôt 16. Bảng Niên biểu về các cuộc đấu tranh chống Pháp: Thời gian Sự kiện 5/7/1885 Cuộc phản công của phái chủ chiến ớ kinh thành Huế 13/7/1885 Vua hàm Nghi ra chiếu CầnVương 1886-1887 Khởi nghĩa Ba Đình 1883-1892 Khởi nghĩa Bãi Sậy 1885-1895 Khởi nghĩa Hương Khê 1884-1813 Khởi nghĩa Yên Thế LỊCH SỬ ĐỊA PHƢƠNG 1. Một số công trúc ở Sài Gòn thời Pháp thuộc: - Nhà hát Thành Phố - Dinh Độc Lập. - Bến Nhà Rồng - Nhà thờ Đức Bà. - Toà nhà Uỷ ban Nhân dân Thành Phố 2. Một số nhân vật tiêu biểu ở Sài Gòn thời Pháp thuộc: - Nguyễn Tri Phương. - Nguyễn Trung Trực. - Trương Định. - Nguyễn Đình Chiều. - Trương Quyền HỌC TỐT - THI TÔT NHÉ!!!