Thăm khám chức năng khớp gối cẳng chân
Mục tiêu 1. Sờ được các mốc xương và xác định các hõm quanh XBC 2. Nhận biết và thực hiện vẽ đo trục đùi cẳng chân 3. Nhận biết 4 khoang cẳng chân, đo vòng chi ở cẳng chân 4. Khám mạch máu thần kinh đi qua vùng gối cẳng chân 5. Thực hiện và đo biên độ vận động của khớp gối và nhận biết một số bất thường. 6. Thực hiện và giải thích các nghiệm pháp khám dây chằng sụn chêm: Lachman, ngăn kéo trước, ngăn kéo sau, dạng khép, Apley, Mc Murray.
Phần 1: Xác định các mốc xương và các hõm quanh xương bánh chè
Nguồn: Atlas F.Netter
Hình daïng bình thöôøng cuûa khôùp goái: - XBC noåi roõ - Quanh XBC coù nhöõng hoõm goïi laø caùc hoõm quanh xöông baùnh cheø
Surface Anatomy - Anterior, Extended Patella Indented Hollow 7
Các mốc giải phẫu vùng gối: Xương bánh chè lồi củ chày, mâm chày trong, mâm chày ngoài, chỏm xương mác, lồi cầu trong, lồi cầu ngoài, gân bánh chè, gân tứ đầu, các gân chân ngỗng, khe khớp gối, các hõm quanh XBC
Khám các cấu trúc giải phẫu: Sờ ấn xác định các mốc xương vùng gối, đánh giá mối tương quan giữa các mốc xương. Sờ ấn các mốc xương và các gân đánh giá: - Sự toàn vẹn của cấu trúc - Đau tại các mốc xương, gân
Bất thường: Sưng bầm Mất các hõm quanh XBC
Khám đánh giá tràn dịch khớp gối? - Tìm dấu chạm xương bánh chè - Nghiệm pháp bập bềnh xương bánh chè
Nghiệm pháp bập bềnh xương bánh chè
Phần 2: Trục đùi cẳng chân
Nhìn thẳng: Trục đùi và cẳng chân tạo thành một góc mở ra ngoài 170 độ
Đường Mikulicz: - là đường thẳng qua 3 điểm: tâm chỏm xương đùi, điểm giữa xương bánh chè, điểm giữa khớp cổ chân - là trục tì đứng của chi dưới - còn gọi là: trục chịu lực, trục cơ học
Tương quan giữa trục cơ học, trục đứng và trục giải phẫu đùi Nguồn: Campbell's operative orthodaedics
Nhìn tröôùc Nhìn beân
NHÖÕNG HÌNH AÛNH BAÁT THÖÔØNG Gối vẹo ngoài
NHÖÕNG HÌNH AÛNH BAÁT THÖÔØNG Chữ X Chân vòng kiềng Chữ O
Phần 3: Khám mô mềm và các cơ cẳng chân
Thăm khám mô mềm cẳng chân: - Quan sát toàn bộ chu vi cẳng chân - Vị trí sưng bầm gợi ý chỗ tổn thương - Đo vòng chi: Đánh dấu điểm sưng hoặc teo nhất, đo vòng chi tại điểm này, so sánh với chân lành
- Gối: mất các hõm quanh XBC - Cẳng chân: sưng nề nhiều nổi bóng nước
Tổn thương cơ cẳng chân và chèn ép khoang - Các cơ ở cẳng chân nằm trong 4 khoang kín không giãn nở - Chấn thương làm tăng áp lực trong khoang kín, chèn ép các mạch máu nhỏ nuôi cơ, thiếu máu cơ chèn ép khoang - Hậu quả của chèn ép khoang: hoại tử cơ mất chân
Các cơ trong 4 khoang cẳng chân?
Khám cơ trong khoang sau sâu?
Phần 4: Khám mạch máu thần kinh đi qua vùng gối cẳng chân
ĐM Khoeo Bậc thang: ĐM Khoeo ở trong nhất, sâu nhất TK Chày ở ngoài nhất, nông nhất TM Khoeo ở giữa ĐM khoeo có nhiều nhánh thông nối tuy nhiên các nhánh này không đủ nuôi chi khi ĐM khoeo tổn thương
ĐM khoeo nằm sát xương vì vậy có nguy cơ tổn thương khi có chấn thương vùng gối, đặc biệt khi có trật khớp gối, gãy mâm chày Khám: Bắt mạch mu chân, mạch chày sau tại cổ chân
TK Mác chung TK Mác nông - Chi phối vận động cho cơ khu cẳng chân ngoài. - Chi phối cảm giác cho da mặt ngoài cẳng chân, mu chân, mặt mu các ngón chân trừ nửa ngoài mặt mu ngón út và kẽ giữa ngón 2 và ngón cái TK Mác sâu - Cho các nhánh bên vận động cho các cơ cẳng chân trước - Cảm giác cho mặt mu nửa ngoài ngón cái và nửa trong ngón 2
TK Chày Ở cẳng chân sau: -TK chày chạy giữa hai lớp nông và lớp sâu khu cẳng chân sau - TK chày cho các nhánh bên vận động cho các cơ cẳng chân sau.
Phần 5: Đo biên độ vận động khớp gối
Vận động gấp duỗi khớp gối
NHÖÕNG HÌNH AÛNH BAÁT THÖÔØNG Goái khuyønh Goái öôõn
Gấp gối bình thường Hạn chế gấp gối
Phần 6: Các nghiệm pháp khám dây chằng sụn chêm
Palpation Lateral* Lateral Collateral Ligament (LCL)** Lateral joint line 37
Palpation - Medial Medial Collateral Ligament (MCL)* Pes anserine bursa** Medial joint line 38
Đánh giá chức năng của dây chằng và sụn chêm: - Chức năng của 4 dây chằng là giữ vững khớp gối - Chức năng của 2 sụn chêm là tham gia giữ vững khớp gối và hấp thu lực tác động lên đầu xương.
Caùc test veà toån thöông daây chaèng: -Test daïng -Test kheùp -Test ngaên keùo tröôùc -Test ngaên keùo sau -Test Lachman
Daây chaèng beân ngoaøi Daây chaèng beân trong Khaùm daây chaèng beân (test daïng-
Test daïng goái: Khaùm daây chaèng beân trong
Test khép gối: khám ngoài dây chằng bên ngoài
Test dạng (+): đứt dây chằng bên trong
Test ngaên keùo tröôùc (Daây chaèng cheùo tröôùc)
Test ngăn kéo trước: khám dây chằng chéo trước Khám 3 tư thế: bàn chân trung tính, xoay trong, xoay ngoài
Test ngăn kéo trước (+): đứt dây chằng chéo trước
Test ngaên keùo sau (Daây chaèng cheùo sau)
Test ngăn kéo sau: khám dây chằng chéo sau
Test ngăn kéo sau (+): đứt dây chằng chéo sau
test Lachmann (daây chaèøng cheùo)
Test Lachman: khám dây chằng chéo trước
Test Lachman (+)
Rách sụn chêm
Hình ảnh sụn chêm trong Nội soi khớp gối
Caùc test veà toån thöông suïn cheâm: -Test Apley -Test Mc Murray
Khaùm suïn cheâm vaø bao khôùp test Apley (+)raùch suïn cheâm (+) raùch bao khôùp
Khaùm suïn cheâm GAÁP DUOÃI + XOAY CAÚNG CHAÂN test McMurray
Test Apley: khám sụn chêm và bao khớp
Test Mc Murray: khám sụn chêm