1 2 PUITLING SABB ABBATH SIKUL ZIRLAI CHHÛNGKA GKAW HUN TAWN WNGTE by CLAUDIO & PAMELA A CONSUEGRA Sabbath School Lesson [Gmidkbmom yhkesdyfol OD;zkef;Edkif (00354) refae*sm uif;apmifhyhkesdyfwdkuf 206 a&topömvrf;? &efuif;ûrdue,f &efukefûrdu xkwfa0ol OD;apmxDrao (00590) OuúX jrefrmjynfowåraeyoykoftoif;awmf 68 OD;0dpm&vrf;? &efukefûrdu tkyfa& - 700 April, May,, June 2 0 1 9 "r 'ge yxrtbudrf H-1
3 4 Zirlâi Thupuite 1. Mihring Nuna Thil Lo Thlengte...... 8 2. Duhthlanna Kan Siamte...20 3. Inthlâk Danglamna Atâna Inbuatsaihin.......32 4. Mal Taka Awm Hian...... 44 5. Chhûngkuate Tâna Thufing... 56 6. Lalin A Phuah Hmangaihna Hlâ Chu......67 7. Chhûngkaw Inpumkhatna Châbîte... 78 8. Fanâu Enkawl Hun......88 9. Chân Hunte......100 10. Buâina Hun Tê......... 112 11. Rinna Chhûngte......124 12. I In chhûngah Eng Nge An Hmuh?.......135 13. Tâwpna Hun Thlîr Lâwkin...........146 Thuhmahruai MIHRING NUNIN HUN A TAWNTE Thil siam chawlhkâra a ni ruk nî chu a liam ta a. A hmâ ni nga chhûng khân he khawvêl, chhiaa ruak ngawt ni thîn chu tha famkim leh mâwi êm êma siam a lo ni tawh a. Thim chu êngin a rawn thlâk a. Tuite pawh Pathian thupêkin a awmna tûr lamah luan kîrtîr a ni ta bawk. Heti thleng chauh hi lo kal la, pêl hauh suh, tah hian i fâwn vêl chu tâwp rawh se (Joba 38:11) tiin a hrilh a. Tuiin a kâmsan tâk khawmualah chuan thing leh thlâi mâwi tak tak, rimtui êm êm mai bawk sîte chu a lo to ta a. Boruakah chuan sava chi hrang hrangte thlâwk kualin, tuifianriatah chuan sanghâte leh tuia chêng nungcha dangte pawh hlim leh nuam ti takin a chêng ve thung a. Khawmuala chêng chî ramsa tinrêng mai chu enghelh nei miah lovin an tlân kual vêl a, anmahni siamtu n a duan ang zêlin an khawsâ a. Chûng zawng zawng hnu-ah chuan Amâ anpuiin, leia thil siam dang zawng zawng laka danglam bîk takin mihringte a siam ta a ni. Leia ni sarih nî, Sabbath hmasa ber serh tûra a inbuatsaih pah chuan a thil siamte chu a han thlîr kual a, thâ a ti êm êm mai a ni (Gen. 1:31). Hei hi thawnthu tâwpna ni ta se chuan, mi thâ leh fel famkimte awmna khawvêl tha famkim chu kumkhuain a awm reng mai tûr a ni a lê! Heti hian han ngaihtuah chhin teh: Evi leh Adama-te khân fa tam tak an nei a, tû leh tu-chhuan pawh thahnem tham tak an nei bawk a. Chûng an tû leh fâ, tâwpin tâi awm lova lo piang belh zêlte chuan, anmahni leh Pathian ngei hnênah pawh hlimna nasa zâwk a rawn thlen a. Chutiang khawvêl chu keini â î
5 6 suala tlu tawh khawvêla chêng leh, chuta thil awmte chauh hmu phâkte tân hi chuan han mitthlâ thiam a harsa hlê âwm e. A harsat chhan pawh kan ngaihtuahnate hi Pathianin a siam dân nêna inang lo lutuk tawh khawvêla lo insiam chho a nih vâng a ni. Hêng khawvêl pahnih sual luh hmâ khawvêl leh sual luh hnû khawvêlte hi eng tiang taka danglam nge ni le? Entîrna atân thil pakhat lek han târ lang ila. Ellen White-i chuan heti hian a lo ziak a: Evi leh Adama-ten pangpâr lo uai leh thinghnah tlâ te an hmuh chuan, leia thil awmten chhiat lam an pan tan a ni tih an hrethiam mai a, tûnlâi mîten an hmangaih thî tâte an sûn âi nasa mah hian an sûn a ni. Pangpâr derdêp tak, dimdâwih ngâi êm êmte an lo thî ta mai chu lungngaih chhan tling a ni vê rêng bawk a; mahse, thing tlâwntlâi tha tak tak hnahte a lo tîl an han hmuh chuan, thihna hi nunna nei tawh phawt chunga lo thleng tûr vê rêng a ni tih hriatna an lo nei ta a ni. Patriarchs and Prophets (Thlahtu Bulte leh Zâwlneite), p. 45. Keini hi chuan thinghnah lo tlâ kan hmuh pawhin rilru natna kan nei vê lêm lo va, kan en liam mai mai thîn. Suala khat khawvêla chêng kan ni miau va, thihna leh hrehawm tawrhnate chu mihring nuna bet vê rêng, lo thleng vê ngei tûrah kan ngâi hmiah mai a nih hlawm hi mâw! Hemi chungchâng hi tûn kuartar zirlâia kan chai ber tûr chu a ni a: suala tlu tawh khawvêla chêng mihring nuna thil hrang hrang lo thleng thînte hi kan thlîr ho dâwn a ni. Hêng thilte hi mi tam zâwkten kan paltlangna hmun, chhûngkaw huang chhûnga a thlen dân kan en ngun deuh bîk bawk ang. Mihringte hi Eden Huanah khân chhûngkuaa awm tûra siam an ni a. A tîr berin nûpâ a siam phawt a, chumi hnû chuan naupangte siam lehin, chûng an fâte pawh chuan fâte an nei ve leh bawk a, tichuan, lo inthlah pung chho zêlin, tûna kan awm dân ang hi kan lo ni ta ni. Dik tak phei chuan, Bible-a an chanchin kan hmuh hmasakho Evi leh Adama-te atanga thlahtu bulte bâkah, Israel lal Davida leh a thlahte zawng zawng chanchin pawh kha, anmahni chhûngkuaa thleng anga sawi a ni zêl a. Bible-a thil thleng hrang hrang kan hmuhte hi eng emaw ti kawng tal chuan chhûngkua nêna inzawmna nei a ni deuh zêl bawk. Hei hi thil mak pawh a ni vak chuang lo, a chhan pawh hêng thil chi hrang hrang kan tawnte hi keimahni in chhûngkhura lo thleng a nih tlângpui vâng a ni. Hmânlâi chauh pawh ni bîk lovin, tûnlâi hunah ngei pawh hian, chhûngkaw hlim leh duhawm tak kan neih theihna tûr kawng dâltu eng eng emaw a tam hlê mai (entîr nân, Bible hunlâi pawha an chîn êm êm, nupui pakhat âia tam neih theihna dân te hian chhûngkuaah inlungrualna leh inpumkhatna a thlen lo hlê a ni). Chhûngkua hi eng nge maw a nih hrim hrim le? tia hrilhfiahna thar chhawp chhuah tum tu tu emaw an rawn chhuak ve rêng bawk a. Chutiang kârah pawh chuan chhûngkaw nihna laimû chu a la ding reng tho. Ding reng tûr pawh a ni rêng bawk. Chumi chu kan nun bul intanna a ni a, thil dik emaw, dik lo emaw kan tihna tûr kawnga kan nun kâihruaitu lian ber niin, mihring nunin a tawng tûr thil chi hrang hrangte kan hmachhawn dân tûrah pawh nasa takin min pui bawk a ni. Mi tû mah hi thuhmun kan awm lo ang chiahin, chhûngkaw hrang hrangte pawh hian danglamna an nei theuh hlawm a. Chuvâng chuan, tûn kuartar-a kan zir tûrte pawh hian Pathian Lehkhabu beh chhanin, chhûngkaw tin tangkâipui theih tûr thupui chi hrang hrang a thur
7 8 chhuak a. Chûngte chuan mihring nunin thil chi hrang hrang a paltlang lâi hian, chhûngkaw chak tak din thei tûrin min pui thei dâwn a ni. Zirlâi bu ziaktu, Claudio-a leh Pamela Consuegrai te nûpâ hi North American Division-a Family Ministries director an ni a. Kohhranah hian hna hrang hrang thawk kualin kum 30 chuang zet rawng an lo bâwl dûn tawh a ni. ZIRLÂI 1 MARCH 30 APRIL 5, 2019 MIHRING NUNA THIL LO THLENGTE CHÂNGVAWN: Eng kim tân hian hun ruat a awm a, vân hnuaia thiltih zawng zawng tân hun remchâng a awm (Thuhriltu 3:1, NKJV). SABBATH CHAWHNU MARCH 30 Chhiar tûrte: Genesis 1; 8:22; Sam 90:10; Joba 1:13 19; Tirhkohte 9:1 22; Philipi 1:6; Rom 8:1. HLA CHHAM chî hla mâwi ber berte zînga thenkhat hi Lal Solomona phuah a ni a: Eng kim tân hian hun ruat a awm a, vân hnuaia thiltih zawng zawng tân hun remchâng a awm: pian hun a awm a, thih hun pawh a awm; phun hun a awm a, thil phun phâwi hun pawh a awm; tihhlum hun a awm a, tihdam hun pawh a awm; thiat hun a awm a, siam leh hun pawh a awm; tah hun a awm a, nuih hun pawh a awm; sûn hun a awm a, lâm hun pawh a awm. Lung paih darh hun a awm a, lung lâk khâwm hun pawh a awm; pawm hun a awm a, pawm loh hun pawh a awm; zawn hun a awm a, tihbo hun pawh a awm; vawn that hun a awm a, paih bo hun pawh a awm; tihthlêr hun a awm a, thui hun pawh a awm; ngawih hun a awm a, tawng hun pawh a awm; hmangaih hun a awm a, huat hun pawh a awm; indo hun a awm a, muan hun pawh a awm bawk a ni (Thuh. 3:1 8, NKJV). Hê hla thû hian mihring nuna hun hrang hrang lo thleng tûrte a sawifiah tha hlê mai. Ni e, kan nun hian hun hrang hrang a tawng chho va, kan lo pian chhuah phat
9 10 atangin thil chi hrang hrang kan paltlang chho malh malh mai a nih hi. A châng chuan hun thâ kan tawng a, a châng chuan hun tha lote pawh kan tawng tho bawk. A châng chuan kan chunga thil lo thlengte chu kan thunun thei a, kan thunun theih loh tum pawh a awm bawk. Tûn kârah hian kan nuna hun leh thil lo thleng thîn, a bîk takin keimahni leh kan chhûngkuaa nghawng neite chu kan thlîr ho dâwn a ni. SUNDAY MARCH 31 A TÎRAH CHUAN Bible hi Pathianin khawvêl a siam tirh lâia thil awm dân sawina thu hmanga intan a ni a (Hê thû hi Hebrai tawngah chuan thumal pakhat chauh a ni), chuvâng chuan a tîrin... (Gen. 1:1) tih thu-in a intân rêng bawk a ni. Genesis bung khatnain a sawi tum ber chu chhiaa ruak ngawt (Gen. 1:2) he lei hi amah Pathian ngeiin thil siam chawlhkâr ni ruk nî-a A va tha êm (Gen. 1:31) tia a sawi khawvêla a siam chhuah thû a ni a. A tâwi zâwnga sawi chuan, heta bultanna a sawi hi kan khawvêl lo awm tanna a ni. Genesis 1 chhiar la, hê zawhna hi han inzâwt teh: Hê khawvêla thil awmte hi kahpah deuh taka lo thleng emaw, amaha lo thleng vê mai emaw nge ni a, thil eng kim hi mûmal taka siam niin, a hun taka leh a awmna tûr hmun tak theuhah zêl an lo awm zâwk? Eng tiangin nge i chhânna chuan Pathian nungchang a târ lan? Ellen G. White-i chuan thil eng kim mûmal taka kalpui hi Vânram dân hmasa ber a nih thu a sawi a (Signs of the Times, June 8, 1908); chutiang chu leiah pawh hian a ni vê tho a ni tih a lang. Sual chuan hê khawvêl hi tihmêlhem tawh mah se, mûmal taka thil la kal reng eng emaw zât a la awm tho va, a hunbi dika la rawn inher chhuak zêl pawh thil tam tak a awm bawk. Genesis 8:22 chhiar la. Hetah hian mûmal taka thil ruahman a nih dân engtin nge târ lan a nih? Suala mihringte an tlûk hnû pawh khân sik leh sâ chu a hun bi dik tak zêlah tho lo la inher chhuakin, a hun bi dik tak zêlah bawk a ral leh thîn a. Chutiang chuan, chhûn leh zân then hranga... chhinchhiahna te, hun bî te, nî te leh kum te hriatna tûra vân boruak zâu taka êntu awmte (nî leh thlâ, Gen. 1:14) bâkah pawh hian, a hun taka lo thleng ziah thîn sik leh sâ pawh a la awm leh bawk a; chûngte chu Pathianin a duan dân ang takin a la thleng zêl a ni. Tûnah hi chuan chiang lo takin kan la hre riâi ruâi chauh a ni a; mahse, Isaia 66:23 thu hian lei thar leh vân tharah pawh a hun bi dik takah zêl thil a rawn inher chhuak thîn dâwn a ni tih min kawhhmuh a ni. Sabbath-in eng tin emaw taka i nun, a bîk takin in chhûngkaw nun a rawn nghawng thin dân kha ngaihtuah la. Sabbath chu tum khat mai ni lo, a lo thlen thin hunah tak zêla a lo thleng hi eng nge a that riâuna awm? THAWHTANNI APRIL 1 MIHRING NUNA HUN LO THLENGTE Scientist-te chuan circadian rhythms tia an vuah mai chungchâng hi an sawi thîn a, kan taksaah hian a hun bi dik chat zêla rawn inher chhuak thil eng eng emaw a awm a ( taksa sana-te tiin an sawi bawk thîn), chûngte chuan kan taksa pêng hrang hrangte hnathawh a thunun
11 12 niin an ngâi. Tawngkam dangin sawi ta ila, kan taksa chhûngah hian chhum lo chat lova a hun dik tak zêla thil rawn inher chhuak zat zat thil chi hrang hrang a awm a. Chutiang chuan, kan vêlah leh keimahni chhûng ngeiah pawh hian a hun bi dik tak zêla thil rawn inher chhuak thîn a awm a nih chu. Hêng Bible châng târ lanahte hian mihring nuna hun chi hang hrang lo thleng thîn eng engte nge sawi lan ni a, chûngte chuan eng tiangin nge chhûngkaw nun nêna inzawmna a neih hlawm? 1. Thuhriltu 3:2 2. Genesis 21:8; Roreltute 13:24 3. Sam 71:5; Thufingte 5:18 4. Genesis 15:15; Roreltute 8:32 5. Sam 90:10 Mihring nuna a bultanna leh a tâwpna, pian leh thih inkârah hian kan zavâiin hun pui chi hrang hrang kan pal tlang vek a; mahse, chûng kan hun tawnte chu a inang vek lêm lo thung. Naupang thenkhat chu a pian atanga rei lo tê hnu-ah an thi leh mai a; thenkhat erawh chu târ-kûn, khûp-bihin an dam thung sî. Naupangte hi an than duan dân pawh a inang vek lo bawk. Thenkhat chu naupang dangte âiin an kal thei hmâ emaw, an tawng thei hmâ emaw bîk a. Thenkhat chuan sikul-ah kalin, lehkha te an zir thei a, hna sâng tak tak an thawk thei; chutih lâiin, thenkhat dang chuan hna dang, sâng vak lo te an thawk vê thung. Thenkhat chuan nupui pasal neiin chhûngkua te an din a, thenkhat dang chu an lêng-tûl a, fa pawh pakhat mah an nei vê lo. Khawvêlah hian mihring tlûklehdingâwn eng emaw zât kan awm a, chûngte chuan inan tlânna eng emaw tak chu nei tho mah ila (Tirh. 17:26 en la), mi tin hian danglam bîkna eng emaw tak kan nei theuh a, chuvâng chuan kan nun dânah pawh danglamna eng eng emaw chu awm vê tûr a ni rêng a ni. Hêng kan danglam theuhnate hian mi dangte laka danglam bîkah min siam avângin a pawimawh hlê mai a. A awmzia chu, mi tin hian mi dangte hnênah anni n an neih vê loh thil pêk chhâwn tûr eng emaw kan nei theuh tihna a ni. Entîr nân, thalâite leh kum lama upa tawh, tar kan tih maite hian thil eng emaw inpêk tawn tûr an nei ve ve a: Tlangvâlte ropuina chu an chakna [hi] a ni a, tarte mâwina chu an lu tuak vâr vau mai hi a ni vê thung (Thufingte 20:29, NKJV). A enga zâwk zâwk pawh hi niin, kan danglamna chu eng pawh lo ni mah se, kan zavâi hian LALPA hnênah chauh pawh ni lovin, kan mihringpuite hnênah pawh thil eng emaw pêk tûr kan nei theuh a ni. I nunah khân harsatna eng emaw tak tâwk mêk tho mah la, mi dangte tâna malsâwmna i nih theih nân eng nge tih theih i neih le? Chutiang malsâwmna chu a bîk takin i chhûngte tân i nih theihna tûrin i theihtâwp i chhuah dâwn lo m ni? THAWHLEHNI APRIL 2 BEISEI LOH DEUH CHU Joba 1:13 19, 2:7 9 chhiar la. Joba chungah khân eng thil nge thleng? A thil tawn khân eng tiang kawngtein nge mi tin chungah pawh thleng ve thîn tho chu (a thlen dân leh a thlen hun chu a inang kher chuang lo ang a) a târ lan? Grik mi fing Heraclitus-a chuan khawvêlah hian inthlâk danglamna tih loh hi chu eng thil mah kumhlun a
13 14 awm lo niin a sawi a. Thil eng kim tluang takin a kal reng emaw kan tih lâi hian, beisei loh tak thilte pawh a lo thleng ve leh thut thîn. Kan hnâ kan chân a ni thei a, chêtsualna avângin kan kut emaw, kan kê emaw a bung a ni thei a, natna avângin khumbetin kan nâ emaw, kan thi hial emaw pawh a ni thei a, kan chênna in a kâng ral vek pawh a ni thei bawk. Kan nuna thil inthlâk thleng lo awm thîn hi a tha lo zâwng vek chu a ni bîk chuang lo va. Kan hnathawhna lamah kâi sângin, kan chhûngkaw khawsak pawh a lo ziaawm phah sawt a ni thei a. A nih loh pawhin, kan nupui/ pasal la ni tûr kan tawng pawh a ni thei bawk, chutianga thil inthlâk thleng lo awm chu mi tam tak chuan an lâwm êm êm rêng a ni. Joba chanchina kan hmuh ang hian kan chungah beisei loh deuh thil chi hrang hrang a chhe lam emaw, a tha lam emaw pawh a lo thleng thîn a. Joba pawh khân khatiang hun duhawm lo tak mai kha a nunah a lo thlen a beisei bîk lo. Amah kha Bible pawhin mi famkim, mi ngîl tak, Pathian tih mî, thil tha lo laka insûm thei (Joba 1:1) nia a sawi ve ngat a ni nghê nghê. Mi hausa tak a ni a, nupui neiin fa pawh, hmeichhia pathum leh mipa pasarih lâi a nei tih kan hre bawk (Joba 1:2, 3). A lehkhabu hi a chanve pawh kan la chhiar thlen hmâ-in a thil neih hlu tak tak chi hrang paruk ngawt mai chu a chân hman dêr tawh a: a ran rual te, a chhiahhlawh te, a fâ te leh amâ hrisêlna ngei pawh a chân vek a, a nupui ngei pawh a lamah a tang peih tawh lo; chu mai ni lovin, a thiante pawh chu amah tibeidawngtu mai an chang zo ta a. A khawvêl kha a letling thawk a ni ber a, an chhûngkua pawh a keh chhe zo vek mai a ni. Joba chunga thil thleng hi a râpthlâk hlê mai! Chutih rual chuan, kan zînga tu hian nge kan beisei miah loh thil tha lo la tawng ve ngâi miah lo le? Mihring nun hi tluang takin a kal reng emaw kan tih lâiin, sawi lâwk pawh eng mah awm lovin, thil eng kim a rawn inthlâk danglam thut a, kan nun chuan kan chhûngkaw nun pawh a ni tho ang chu ngâi a awh leh thei tawh ngâi lo hial thîn a ni. Hetiang hi thil thar pawh a ni lo. Abela khân tualthih mai a inring bîk hauh lo thei a; tin, Josefa pawh khân Aigupa rama sal ni tûra hralh nih a inringin a rinawm loh. Hêng thawnthu pahnihahte hian anmahni ûnaute ngei chu anmahni phatsantûte an ni a; tin, an chunga thil thleng khân an in chhûngkhurah nghawng lian tak a nei ve ve bawk. Bible-ah hian an beisei loh deuh thil eng emaw lo thlengin, nasa taka an nun leh an chhûngkaw nun a tihdanglamsakte chanchin a chuang tam mai. Engtin nge i rinna khân i nun kal tluang lâi rawn tibuai thut thuttu fiahnate pal tlang thei tûrin a lo tanpui tawh che? NILAINI APRIL 3 THIL INTHLÂK DANGLAMTE Mihringte hi thil eng eng emaw chîn thana nei thîn kan ni a. Chutiang thilte chu mahni-in tih dân tê kan nei hrang leh theuh bawk. Kan lo upa telh telh a, kan tih than dân chu thlâk kan harsat tial tial thîn a ni. Ni e, kan inthlâk zung zung thei hlawm lo va. Hmeichhe tam tak chu, Ka pasal hi a nun dân leh chîn thante thlâksak ka tum nasa lutuk tawh; mahse...? tiin an âng bawrh bawrh thîn a. Pathian chuan keimahni hi kan lo danglam theih nân hnâ a thawk reng a, kan mizia zawng zawng chu a tidanglam vek kher lo a ni mai thei; mahse, kan nungchang chu a thlâk thei chiang khawp mai.
15 16 Chu tak chu chhandamna ruahman pawh hi a ni rêng a: amahah chuan mi tharah min siam dâwn a ni. Tarsa khaw chhuak Saula chungah khân eng thil lian tham tak nge thleng a, eng tiangin nge chu chu a thlen? Tirhkohte 8:1, 3; 9:1 22; Galatia 1:15 17. Saula chuan Thlarau Thianghlim thiltihtheihna hnuaia a intûk luh hmiah tâk avângin a thil lo tih sual tawhte chu a hmu chhuak uar uar a, Pathian dânin eng nge a phût tih pawh a lo hre ta bawk. Farisai induh ve tâwk tak, a thil tha tihte avânga thiam chang ngei nia inngâi tlat thîn kha, tûnah chuan inngâitlâwm tak leh naupangchhia ang mai niin Pathian hmâah a kûn ta a. A tlin lohzia puangin krawsa thî-a tholeh ta, Chhandamtu thil tha tih chu a tâ a nih ve theih nân a dîl ta zâwk a ni. Saula khân Pa leh a Fapa nêna inrem taka awm tlân a, anni nêna inpâwl reng mai chu a châk hlê a. Chutianga ngaihdam nih leh pawm nih a thlâkhlelh êm avâng chuan dîlna urhsûn tak a thlen ta rêng a ni.... A sualte sim tawh Farisai tawngtainate chu a lothlâwnin a liam mai lo. A thinlung leh ngaihtuahnate chu Pathian khawngaihna chuan a tidanglam ta vek a; a rilru chhûngril berte chu Pathian duh dânte nên a lo inrem ta bawk. A tân chuan Krista leh a felna chu khawvêl pum pui âi pawha hlu zâwk a lo ni ta a ni. Ellen G. White, Tirhkohte Thiltih, pp. 119, 120. Kan pianthar dân chu Saula pianthar dân anga mak leh danglam a ni vê kher lo a ni thei e; chuti chungin, pianthar dân sawi tûr eng emaw chu kan nei vê ngei tûr a ni thung. Kan nun tidanglam tûra Pathianin keimahnia hnâ a rawn thawh dân te, kan nih dân tûr nia kan hriat ang ni tûra mî a siam dân te sawi tûr kan nei em? Chutiang a thlen theihna tûr chuan hun pawh kan duh deuh a ni thei a, a châng phei chuan danglam thei ngai lo tûr niin kan inngâi hman hial pawh a ni mai thei. Chutiang a nih chuan, ngun taka kan ngaihtuah tûr leh kan ta neih tûr Bible châng pahnih a awm. Philipi 1:6 leh Rom 8:1 chhiar la. Hêng Bible châng pahnihahte hian eng thutiam ropui tak nge awm a, eng tiangin nge Kristiante nun nên a inrem êm êm? NINGANI APRIL 4 MI DANGTE NÊNA THIL TIH HONA Bible hi inlaichînna chungchâng sawina lehkhabu a ni a. Pathian chuan mi dangte nêna inlaichînna nei tûrin min siam a. Dik tak chuan, kan zînga mi tlêm tê chauh hi mahnia a hranga chêng an ni. Thil pakhat chiang tak awm chu, mi tu mah hi mi dangte tel lo chuan kan lo awm ve ngawt thei lo hrim hrim a. Kan lo pian chhuah hnû-ah pawh kan lo puitlin a, mahnia khawsa thei rual kan nih hmâ loh chu, min enkawl rihtu tûr tu emaw kan mamawh theuh a ni. Mahnia khawsa thei rual kan nih hnû-ah pawh mahni chauha khawsa duh chu kan awm mang chuang lo bawk. Chênpui tûr, kawm hlim tûr mi dang kan mamawh a, chutiang tûr chu a zawn pawh kan zawng tlângpui thîn. Kan ran vulh, entîr nân, ui te pawh hi kan tleipui viau a ni mai thei; mahse, kan nun min thlâk danglamsak thei tûra inbiakna awmze nei leh thûk ber chu kan mihringpuite hnên atangin a lo thleng thîn. Chuvângin, chhûngkua leh chhûngkaw inlaichînna thâ chu kan nun hona atân a pawimawh hlê hi a lo mak hran lo a ni. Kan zînga mi tam zâwk daihte hi chu eng tik lâi pawha mi dangte nêna inbia leh, thil ti ho thîn kan nih
17 18 hlawm avângin, chutianga kan inbiakna, thil kan tih honate chuan kan nun dân kan thlâk leh thlâk loh thû-ah te, kan nuna thil lo thleng thînah te hian nghawng nei theiin, a nei fo rêng bawk a. Kawng hnihin hnâ a thawk thîn: mi dangte thiltihte chuan keimahni nunah nghawng a nei thîn a, chutiang bawkin, keimahni thiltihte pawhin an nunah nghawng a nei ve tho bawk. Kan hria emaw, hre lo emaw (kan hriat loh châng a tam rêng a), chutianga thil kan tih hona chuan thil thâ emaw, thil tha lo emaw a thlen thei a. Chuti a nih chuan, mi dangte nunah a tha zâwnga danglamna kan thlentîr theihna tûrin, eng tik lâi pawha hna kan thawh reng a pawimawh hlê mai. A bîk takin keimahnni nêna inhnaih zual, kan chhûngkaw memberte lakah phei chuan theihtâwp kan chhuah lehzual tûr a ni. Hêng Bible chângte hi chhiar la. Mi dangte nêna thil kan tih honaah eng thil nge ti tûrin min hrilh le? Rom 15:7; Ephesi 4:2, 32; 1 Thessalonika 3:12; Jakoba 5:16. Hêng Bible chângten an sawi hi dân mâwl leh, hriatthiam awlsam tak a nihna chin tam tak a awm a. Mi dangte lakah ngil kan neih a, ngaihnatawm taka thil kan tî a nih chuan anmahni-ah huhâng tha tak kan lo nei ang a, a tha zâwnga an nun thlâk danglamsaktu pawh kan ni hial thei dâwn a ni. Isuan mîte nun a tha zâwnga a tihdanglamsak thîn ang chiah khân, keini pawhin mi dangte tân thil eng emaw tihsak theih kan nei theuh tih i hria ang u. Thil pakhat kan hriat reng tûr awm chu: kan nun dân leh chêt zia hian a tha zâwng emaw, a chhe zâwngin emaw nghawng a nei ngei ngei a. Chu kan huhâng chu keimahni in chhûngkhurah âia a lan chianna tûr hmun dang a awm lo a ni. H-2 Hêng Isuâ thil sawi pahnihte hi chhiar la: Luka 11:34 leh Marka 4:24, 25. Mi dangte nêna thil kan tih ho dân pawimawihzia engtin nge an sawi? ZIRTAWPNI APRIL 5 NGAIHTUAH ZUI ATÂN: Isuâ zirtîrte Isua bula an awm avânga an nuna danglamna lo thleng tâte kha ngaihtuah teh. Lehkha thiam lo, mi mâwl ve mai an ni hlawm a, Juda sâkhaw zirtîrna leh tih dân zâwm nghet bur mai an ni bawk. Mahse, tûnah chuan Galili rama rabbi pakhatin chona a pe mêk a ni. Mi dangte îtsîkna pawh an nei lian ve thîn hlê a (Mat. 20:20 24), an inngeih lo hlawm viau bawk thîn (Joh. 3:25). Rinna tlachham tak niin an lang a (Marka 9:28, 29), amah kha thlahthlamin (Mat. 26:56) an phatsan ta diak mai a nih kha (Mat. 26:69 74). Chutih rual chuan, thlarau lamah an thang lian zêl a, Petera pawh kha mîten an hmuhin Isua zuitu a ni ngei tih an hre thei nghâl mai a ni (Mat. 26:73). Sanhedrin member-te ngei pawhin Petera leh Johana-te kha lehkha thiam lo leh mi mâwl mai a ni tih an hre chiang hlê a. Mahse, an lo huai ta viâu mai kha mak an ti a, Isua bulah an lo awm tawh thîn a ni tih an hria a ni (Tirh. 4:13, NKJV). Kan chhûngkaw member-ten min en a, Isua bulah kan awm tawh a ni tih an lo hriat mai theihna tûr ang hian han nung ta hlawm ila, kan in chhûngkhura nghawng kan neih len theih dân tûr chu a sawiin a siak lo. Ellen G. White-i thusawi hian in chhûngkhura nghawng kan neih theihzia engtin nge min hrilh le? Chhûngkua chu a ropui lûa lo a ni mai thei; mahse, thu hriat nuam tak tak sawina hmun leh ngilnei taka thil tih thinna hmun, hmangaihna leh hawihhâwmnain a chêngate a phuar khâwmna hmun a ni thei tho a ni. Kristian Chhûngkua, p. 16.
19 20 SAWI HO TÛRTE: ZIRLAI 2 APRIL 6 12, 2019 @ @ @ Thuhriltu 3:1 8 chhiar la. Hêng chângte hian eng nge an sawi a, chûng an thil sawite chu nangmâ nun leh in thil tawnah engtin nge a takin i hman theih ang? In class-ah khân in nun thlâk danglam vektu thil in lo pal tlang tawhte leh chumi atanga zirlâi in zir chhuahte chu sawi ho ula, a theih chuan, zirlâi in zir chhuah ngei tûr, mahse in zir chhuah tâk sî lohte pawh sawi ho bawk ang che u. Chûng in thil tawntena in chhûngkua a nghawng dânte pawh sawi chhuak ula. Eng zirlâite nge in zir chhuah hlawm le? Tûna i nun dân kha han inen la, i nunah khân Krista awm lo ni ta se, tûna i nun dân ang ni lo daih khân i nung ang em? Chu chuan Kristâ thiltihtheihnain mî a tihdanglam theihzia eng nge a sawi le? DUHTHLANNA KAN SIAMTE CHÂNGVAWN: LALPA rawngbâwl hi tha lo âwm anga in hriat chuan, vawiinah hian tû rawng nge in bâwl dâwn thlang mai rawh u; in thlahtûten Lui râla a rawng an bâwl thin pathiante kha nge, in luah ram Amor-hote pathiante kha? Kei leh ka chhûngte erawh hi zawngin LALPA rawng a nia kan bâwl dâwn ni, a ti a (Joshua 24:15, NKJV). SABBATH CHAWHNU APRIL 6 Chhiar tûrte: Thufingte 18:24; Thuhriltu 2:1 11; Matthaia 7:24, 25; 22:35 37; 1 Korinth 15:33; Ephesi 1:1 4. MIHRING nun hi duhthlanna hlîrin a khat a ni tih i lo hre ve em le? Dik tak phei chuan, zîng kan han thawh phat atanga zâna kasn mut leh inkâr chhûng zawng, nilênga thil kan tihte chu duhthlanna chi hrang hrangin a siam a ni pawh kan ti thei ang. A ngaihtuah pawh kan ngaihtuah zui leh lêm loh duhthlanna pawh tam tak kan siam thîn a. Ngaihtuah chiang mang lovin kan siam ve leh tawp zêl a ni ber. Chûng duhthlanna thenkhat chu awlsam têa siam mai te a ni hlawm a, a hnu deuhah phei chuan dân pângngaiah te kan nei zui mai bawk thîn. Chutih laiin, duhthlanna kan siam thenkhat erawh chuan kan nun a
21 22 thlâk danglam dâwrh thung a, chûngte chu keimahni mai ni lovin, kan chhûngkaw tân pawha nghawng thui tak neite a ni hlawm. Chuti a nih chuan, duhthlanna kan siamte hi ngun taka kan ngaihtuah a pawimawh hlê mai. A bîk takin, duhthlana lian tham deuh, keimahni leh kan chhûngkuaa nghawng nei thei thil, kan nun mai ni lovin, kan chhûngkaw nun thleng pawh khawih thei tûr angah phei chuan, ngaihtuahna kan sên hmasak phawt a ngâi thin a ni. Kan zînga eng zât hi nge duhthlanna kan siam sual avânga inchhîr leh hnuhnawh awm le? Kan zînga eng zât hi nge hmâna duhthlanna dik lo kan lo siam tawhte avânga rilru hrehawm taka awm mêk le? Vânneihthlâk takin, ngaihdamna a awm hlauh mai. Tlanna a awm a, duhthlanna tha lo ber kan lo siam tawh avânga kan nâ tihdamna tûr damdâwi pawh a awm bawk a ni. Tûn kâr chhûng hian zâu ang reng takin duhthlanna siam chungchâng kan thlîr ho ang a. Eng tiangin nge duhthlanna chu kan siam ang a, chûng duhthlanna kan siamte chuan keimahni leh kan chhûngkaw nuna nghawng a neih theih dân pawh kan zir tel bawk dâwn a ni. SUNDAY APRIL 7 DUTHLANNA ZALÊN Kristiante zînga thenkhat chuan kan lo pian chhuah hma hauh hian Pathianin chhandam tûr leh chhandam loh tûrte a lo thlang fel sa vek tawh niin an ring a. Tâwpna nî-a chatuana boral tûra tih tâkte chu Pathianin (hetiang zirtîrna pawmtute sawi dân chuan) a finna hmanga chutianga boral tûra a lo ruat sa vek tawhte a ni. Chumi awmzia chu, anmahni duhthlanna siam chu eng pawh lo ni se, thiam loh chang a ni dâwn sa hrim hrim tihna a ni. Vânneihthlâk takin, keini Seventh-day Adventistte hi chuan chutiang zirtîrna (theology) chu kan pawm vê lo. Pathian chuan kan zavâi hian chhandam ni theuh tûrin min lo thlang a, khawvêl siam a nih hma hauh khân amahah chuan chatuana nunna nei tûra thlan kan lo ni daih tawh zâwk a ni. Ephesi 1:1 4; Tita 1:1, 2; leh 2 Timothea 1:8, 9 chhiar la. Hêng Bible chângte hian Pathian thlan nih leh, eng tikah nge thlan kan lo nih tawh tih chungchâng engtin nge min hrilh? Hê thû hi chanchin lâwmawm êm êm ni mah se, mi thenkhat chu an boral tho dâwn bawk si (Mat. 25:41). Chuvâng tak chu a nia, kan zavâi hian Pathian chuan min thlang vek tawh tho chungin, mihringte hnênah hian thilpêk thianghlim ber, duhthlanna zalên a pêk rêng ni. Matthaia 22:35 37 hian duhthlanna zalên chungchâng engtin nge a sawi? Lalpan amah chu hmangaih tûrin mi tû mah min tilui lo. Hmangaih theih ni tûrin hmangaihna chu a thlâwna pêk a tûl a. Bible hi Pathianin a laka bo tawh mihringte a rawn zawn chhuah lehna, tihluihna tel miah lo va an thinlung neih lêt leh a tum dân chanchin a ni pawh kan ti thei âwm e. Chutiang a nihzia chu Isuâ nun leh rawngbâwlnaah leh, mîten an duhthlanna zalên hmanga a sâwmna an lo chhân dânah khân chiang takin kan hmu thei a. Thenkhat chu a hnêna hîp an nih lâiin, thenkhat erawh chuan thî se an duh ngawih ngawih thung a nih kha. Ni e, Pathian chuan chhandam atân mi a thlang vek ngei mai a; mahse, chu chhandamna chu lo pawm leh lo pawm loh thû-ah duhtlanna kan siam a ngâi tho sî a. Duthlanna kan siam zawng zawng zîngah hian Lalpa
23 24 rawngbâwl kan thlanna hi keimahni tân leh kan nun leh duhthlanna kan siamten a nghawng tel ve ngei tûrte (kan chhûngkua) tân chuan a pawimawh ber a ni tih hi phat rual a ni lo. THAWHTANNI APRIL 8 DUHTHLANNA DIK SIAMIN Duthlanna kan siamte hi a pawimawh tih hre chiangtu kan ni vek a. Duhthlanna dik lo kan siamten a tha lo zâwnga kan nun leh mi dangte nun a nghawng theih dân pawh kan hre vek bawk. Zawhna awm ta chu, Engtin nge duhthlanna dik chu siam dân kan hriat theih ang? tih hi a ni. A hnuaia Bible châng târ lante hian duhthlanna dik kan siam theihna tûra rahbi pawimawh thenkhat min kawhhmuh a. Chûng rahbi hrang hrang chu engte nge ni? 1. 1 Thessalonika 5:17; Jakoba 1:5 2. Isaia 1:19; Matthaia 7:24, 25 3. Sam 119:105; 2 Timothea 3:16 4. Thufingte 3:5, 6; Isaia 58:11 5. Thufingte 15:22; 24:6 Duhthlanna pawimawh kan siam dâwn rêng rêngin, kan duhthlanna siam tûr chuan Pathian dân a bawhchhiat loh a, a Thû-a inkaihhruaina dân awmte pawh a palzût loh nân, Lalpa hnêna kan tawngtai hmasak phawt thin a pawimawh hlê mai. Kan duhthlanna chu chu a hnêna hlân ngam khawpa amah kan rin pawh a tûl bawk. A awmzia chu, duhthlanna kan siamte chuan Pathian a châwimâwi theih nân leh, keimahni châk zâwngte chu kan tâna a ruahmanna inkalh a nih chuan a hnêna hlan kan inpeih theih nân, kan tawngtâi tûr a ni tihna a ni. Duhthlanna kan siam dâwn hian tute emaw hnên atanga thurâwn fing deuh kan lâk a tangkâi châng te pawh a awm thei a. Eng pawh ni se, Pathian chuan min hmangaih êm êm a, kan tâna tha ber tûr min duhsak bawk tih hi kan hre chiang hlê tûr a ni. Chuvângin, amah ring a, a hnêna inngâitlâwm taka kan nun kan hlan phawt chuan duhthlanna kan siam tûrahte pawh rinnain hma lam kan pan zêl thei ang. Duhthlanna liam tham deuh i siam dâwnin engtin nge i tih thin? Chûng duhthlannate i siamna kawngah chuan thlarau lam rahbî-te hi i zawh ngâi em? THAWHLEHNI APRIL 9 THIAN THLAN CHUNGCHÂNG Duhthlanna kan siam tûrte zînga pawimawh ber pakhat chu tûte nge thianah kan siam ang tih hi a ni âwm e. Thian siam tum hrim hrim ang zâwng chuan thil kan ti ngâi vak lêm lo va; kan duh ang duh vête leh, nuam kan tih ang nuam ti ve-te nêna hun kan hman ho hian inthian thatna chu amahin a lo piang chhawm ve mai thîn a ni. Hêng Bible châng târ lanahte hian thian tûr thlan chungchângah thurâwn engte nge kan hmuh le? Thufingte 12:26; 17:17; 18:24; 22:24, 25. Thufingte 18:24 (NKJV) chuan thian neih kan duh a nih chuan keimahni hi kawm nuam, nêlawm kan nih a ngâi tih a sawi a. Mi thenkhat chu mal taka an awm châng a awm thîn, chutianga an awm chhan chu anmahni an ngui bûr reng a, chu chuan anmahni rawn kâwm duhte
25 26 pawh a hnawt tiâu zêl thîn a ni. Kan zînga mi fel ber berte pawh hian hêng ze ngainatawm loh tak mai hi an nei vê vek tho va; chuvâng chuan, thian tûr kan thlanin mi famkim lo kan ni tih an hriat hun pawha min kalsan mai lo tûrte chu kan thlang tûr a ni. Indawh tawn theuh tûra koh kan ni a. Kan thiante chuan kan ngaihtheih loh zâwng tak, dik lohna leh famkim lohna an nei a ni maithei e, chuti chung chuan inhmangaiha inzah tawn tûr kan ni; chu chu Kristâ rilrû a ni sî a. Inngaihtlâwmna leh mahni inphahhniamna kan nei tûr a ni a, mi dangte dik lohna pawh dawhthei taka en liam thiam ve kan tum tûr a ni bawk. Chu chuan mahni hmasialna a tibo ang a, rilru zâu leh thilphal takah mi a siam dâwn a ni. Ellen G. White, Pastoral Ministry, p. 95. Thian inkâwm ngeih chanchin sawi dâwn chuan Davida leh Jonathana-te kha rilrû-ah a lo lang lo thei lo va. Israel lal hmasa ber, Jonathana pa ni bawk Saula kha Pathian lakah rinawmin a thu âwih ni bawk sela chuan, a lalram kha chhuan tam tak a ding ang a, a fapa Jonathana pawhin a lalthutthlêng kha a rawn luah ngei tûr a ni. Mahse, koh a nihna a hlen chhuak lo tih a chian tâkah khân, Pathian chuan Israel lal thar atân Davida a thlang ta a; Jonathana pawhin a chanpual ni ngei tûra ngaih kha a chân phah ta bawk. Hetah pawh hian chhûngkuaa tu emaw ber (Saula) duhthlanna dik lo siamin chhûngkaw member dang (Jonathana) a nghawng dân kan hmu leh ta a ni. Mahse, Jonathana kha Davida lakah a thinrim chuang lo va, a thîk bawk hek lo. Thinrim ahnehin amâ pa Saula ngei thinurna laka Davida humhima tanpui chu a thlang ta zâwk a. Jonathana nunna chu Davida nunnaah chuan suih zawm a ni a, Jonathana chuan amâa nunna a hmangaih ang chiahin a [Davida] nunna pawh a hmangaih a ni, (1 Samuela 18:1, NKJV). Inthian tha tak an va ni tehlul êm! Bumin awm suh u: Thian sualte chuan nungchang tha an tikhawlo thîn (1 Korinth 15:33). I tâna tha lo tûr ni pawha lang hran lo, mahse nangmah hruai sual ta hlauh sî che thian i lo nei ve tawh em? Engtin nge thian i kawm dâna duhthlanna dik lo i siamin in in chhûngkhura inlaichînna a tichhiat le? NILÂINI APRIL 10 NUPUI/PASAL TÛR THLAN CHUNGCHÂNG I thian kawm tûr pawh i thlan fîmkhur a ngâi a nih chuan, i nupui/pasal tûr phei chu fîmkhur leh zuala i thlan a tûl ngei ang. Adama kha Pathianin amâ kut ngei leh amah Adama ruh hmang ngeia a kawppui tûr a siamsak avângin a vânnei hlê mai. Evi kha hmeichhe awm chhun a nih bâkah, hmeichhe tha famkim a ni bawk a, chuvângin Adama tân chuan duhthlanna siam harsa lo tak a ni âwm e. Mi dang zawngte hi chuan duhthlanna harsa angreng tak kan siam a ngâi ta hlawm a, a chhan pawh a tû-a-te mah hi tha famkim kan ni hlawm sî lo va, mi tam tak zîng atangin thlan a ngâi ta bawk a ni. Hê thutlûkna siam hi a pawimawh êm avângin Pathian pawhin kaihhruaina min lo pe lâwk diam rêng a. Thawhtanni zirlâia kan hmuh tawh, rahbi pawimawh tak takte bâkah khân, inneih chungchâng bîka zawh ngei ngâi rahbi dang thenkhat a la awm leh bawk (inneih chungchâng hi fîmkhur zâwkin zirlâi 6-naah kan la sawi leh ang). Pathian rawngbâwl kan thlang tih lohah chuan kawppui tûr thlan chungchâng hi kan nuna duhthlanna kan siam zîngah a pawimawh ber a ni fo ang. Hêng Bible chângahte hian nupui pasal tûr zawng mêkte tâna kaihhruaina thu tha zawm theih leh zawm
27 28 ngei tûr ni bawk eng engte nge awm? Sam 37:27; 119:97; 1 Korinth 15:33; Jakoba 1:23 25. Kawppui tûr thâ i zawn hmain nangmah kha kawppui tûr thâ chu ni hmasa phawt ang che. Chutichuan, thil eng pawh miin in chunga an tiha in duh tûr ang apiang chu anni chungah pawh ti vê rawh u; chu chu Dân thû leh Zâwlneite thû a ni sî a (Mat. 7:12, NKJV). Mi tu emaw chuan kawppui atâna duhthusâm, a kawppui tûrten nei se a tih ang mizia leh theihna tinrêng nei chu a hmû a; mahse, chutiang taka duhtui ni sî chuan a duh ang mizia leh theihna nei ve ta lo se, an inkârah buaina a lo chhuak mai ang. Hetiang hi thil thar vak pawh a ni lo, nupa kârah chauh pawh ni lovin, mihring nunah pawh thil thleng ve fo thîn a ni a. Paula pawhin Rom lehkhathawn bul lamah chutianga mîte thiam loh chantîr ngawt zêl chîngte chu zilhin, anmahni pawh thil dik lo ti vê tho an nihzia a hrilh a nih kha. Isua pawhin heti hian a sawi: Eng ti zia nge nangmâ mit ngeia thing tlâwn sei tak awm kha ngaimawh sî lovin, i unaupa mita hmawlh te tak tê chu i hmuh len êm êm mai le? tiin (Mat. 7:3, NKJV). Mi dangte kha (i nupui/pasal pawh a ni mai thei) nangmah ngei pawhin i neih bîk chuan loh mîze thâ nei tûrin i phût fo lo maw? Han ngaihtuah lêt teh. NINGANI APRIL 11 EI ZAWNNA THLAN CHUNGCHÂNG Eng hnâ nge ka thawh ang a, engtin nge ei ka zawn ang tih chungchângah duhthlanna kan siam a tûl thîn a. Mi khawsa thei tak chhûngkuaa piang leh seilian kan ni emaw, pasal/nupui hausa tak kan nei a, chuvâng chuan in chhûngkhur enkawl (chu chu hnâ a zawnga hna zahawm ber a ni) tûrin kan inpe tawp emaw te a nih sî loh chuan, sum leh pâi thawh chhuahna dân kawng kan dap ngei ngei a ngâi thîn. Ni e, eng emaw chenah chuan kan hnathawh tûr chungchângah hian duh kan thlang hlei thei hlawm lo ngei mai a. Mahse, eng dinhmunah pawh lo ding mah ila, kan eizawnna tûr chungchângah erawh duhthlanna kan siam thei thung. Isua Krista-ah chuan chhandamna kan chang a ni tih hriatna hian kan nun hi awmzia leh tum a neihtîr thîn a. A tâwi zâwnga sawi chuan, kan thiltih tinrêngah hian Pathian ropuina tûrin kan ti zêl thei a ni. Eng thil nge Solomona khân a tihsual a, a tihsual ang chu kan tih vê loh nân engtin nge kan fîmkhur theih ang? Thuhriltu 2:1 11. Solomona awhna thang anga âwk vê tûr hian kan hausak vê kher a ngâi chuang lo. Tangka sum ngainat hi sual tinrêng bul a ni sî a, chu chu mi thenkhatten an awh avângin rinna chu an pênsan a, anmahni leh anmahni chu lungngaihna tam takin an inchhun tlang ta chuk mai a nih hi (1 Tim. 6:10, NKJV) tiin Paula chuan a sawi a. Mi rethei tê pawh hian mi hausa takte ang thovin sum a ngaina hlê vê thei tho bawk. Ni e, ei hmuh nân hnâ kan thawh chu a tûl ngei alâwm; mahse, kan hna thawh chu eng pawh niin, eng zâta tam pawh thawk chhuak mah ila, hausakna chu pathiana kan neih loh a pawimawh a. Chhûngkaw tam tak chu an pa berten sum thawh chhuah ringawt mai lungkhamah an nei a, hausak an tum êm avângin an nupui fanaute pawh an ngaihsak hman lo, chu chu in chhûngkhurin a tuar ta thîn a ni. Naupang emaw, chhûngkhat nu emaw eng zât chiah hian nge an pa emaw, pasal emaw te nêna inlaichînna tha lo tak neih âi chuan
29 30 nun dân phung hniam deuh zâwk pawh thlang mai zâwk ang le? A tam zâwk daih chuan nun dân phung hniam deuh hleka nun hi an thlang ngeiin a rinawm. Khawvêl siam a nih lâi atang tawh khân, Pathian chuan hna thawh hi mihring nun pêng pakhat ni tûrin a lo duang sa hrim hrim a (Gen. 2:15). Amaherawhchu, hna thawh ringawt mai hi lungkhamah kan nei ang a, kan hausakna chu keimahni tân ngawta hman kan tum ang tih a hlauhawm hlê thung. Hei chiah hi Solomona pawhin a tihsual a ni a. Hêng thilahte hian hlimna hmuh a lo tum thîn a, tam tak chuan lungâwina pawh eng emaw chen chu a pe ngei bawk; mahse, a tâwpah chuan awmze nei lo mai an lo nihzia a hre chhuak ta a ni. Mi tu emaw chuan, Mi eng zât hian nge an thih dâwn dârkârah an nupui fanaute bulah âia an hnathawhna hmunah hun tam zâwk an lo hman loh avânga an inchhîr thu sawi chhuak ang le? tiin zawhna a siam a ni âwm e. Hê a thil sawiah hian eng thuchah pawimawh tak nge awm? ZIRTAWPNI APRIL 12 Ngaihtuah zui atân: Bible-ah hian mihringten duhthlanna zalên kan neihzia a lanna hmuh tûr a awm tam mai. Suala an tlûk hmâ pawhin (Gen. 3) Evi leh Adama-te khân duhthlanna zalên an lo nei tawh a; mahse, vânduaithlâk takin chu chu an hmang sual a, duhthlanna dik lo an lo siam ta hlauh a nih kha. Suala la tlu lo, tha famkima siam ni bawk sî pawhin an duhthlanna zalên chu an hmang sual thei a ni a, keini tân phei chuan suala tlûk luh palha a va awl dâwn êm! Duhthlanna hi zalên taka hman theih a ni tih kan hre reng tûr a ni a, a awmzia chu, keimahni chhûng atangin emaw, pâwn lam atangin emaw pawhin min nawrtu awm pawh ni se, thil dik lo chu kan thlang tûr a ni chuang lo. Keimahnia Pathian thiltihtheihna awm azârah Pathianin duhthlanna zalên min pêk hmang hian duhthlanna dik kan siam thei a. Chuvângin, kan duhthlanna siam tûrte chu kan bûk hmasak zet thin a pawimawh. Chûng duhthlanna kan siamte chuan engtin nge kan chhûngkaw nun a nghawng ang tih chungchâng phei chu fîmkhur leh zuala kan ngaihtuah a ngâi hlê mai. Kainan a duhthlanna zalên hmang suala amâ nau ngei a thah khân, a nû leh pâ rilru a tina tak zet a. Josefa ûnauten an duhthlanna zalên hmang suala an ûnaupa an hralh ta mai khân an pa nun a tihchhe vek bawk. Ani chuan a lo hre mai a, Ka fapa kawrfual a nih hî! Ramsa kawlhin a seh a ni maw? Josefa chu a pawt sawm vek a ni tih a chiang e ti a. Tichuan, Jakoba chuan a silhfênte a pawt thlêr a, sâiip puan a veng a, a fapa chu ni tam tak chhûng a sûn ta a. A fapate leh a fanute chu amah thlamuan tûrin an lo kal a; nimahsela, ani chuan thlamuan a duh tlat lo, Lusûn chungin thlânah ka fapa hnênah ka liam thla dâwn e a ti a. Tichuan, a pa chu amah ngâiin a tap thîn a ni (Gen. 37:33 35, NKJV). Bible kan chhiar chuan mi tû tûte emaw thutlûkna chuan a tha zâwngin emaw, a chhe zâwngin emaw an chhûngkaw member dangte-ah nghawng a nei nasa hlê a ni tih kan hmû ang (Num. 16:1 32; Dan. 6:23, 24; Gen. 18:19). SAWI HO TÛRTE: @ Vawiinah hian zalên takin eng thutlûknate nge i siam tawh le? Chûngte chuan nangmâ chungchâng bâkah, nangmah leh Pathian bâkah, mi dangte nêna in inlaichînna chungchâng eng nge a hrilh che?
31 32 @ @ @ Chûng duhthlanna i siamte zîngah chuan thlâk danglam leh duh i nei em? Bible-a kan hmu tute hian nge duhthlanna dik lo siam a, an thil tihsualte atang chuan eng thil nge zir chhuah theih kan neih le? Engtin nge duhthlanna dik lo an siam chuan an chhûngkuaah a tha lo zâwngin nghawng a neih? Zêp thû a chêng lo, duhthlanna dik lo kan siam tawhte avânga inchhîrna nei theuh kan ni a. Chutianga inchhîra kan awm lâi chuan eng vângin nge chanchin thâ hi chanchin lâwmawm, hriat nuam tak a nih le? Duhthlanna dik lo i siam avânga inthiam lo leh lungngâi taka i awm lâi khân Bible-a thutiam awm engte hi nge i hman tangkâi ang? Inneih chungchânga râwn tûr che-in tute emaw i hnênah lo kal ta se, eng thurâwn nge i lo pêk ang a, eng vângin nge chutiang thurâwn chu i lo pêk ang? Hê thutlûkna pawimawh tak hi dik taka an siam theih nân Pathian Thû atangin eng thurâwn nge i pêk theih awm? ZIRLAI 3 APRIL 13 19, 2019 INTHLÂK DANGLAMNA ATÂNA INBUATSAIHIN CHÂNGVAWN: Felna chuan a hmâ a hruai ang a, A hniakte chu kawngah a siam ang (Sam 85:13, NKJV). SABBATH CHAWHNU APRIL 13 Chhiar Tûrte: Genesis 2:24; 1 Samuela1:27; Sam 71; 1 Korinth 10:1 13; 13:4 8; 15:24 26. MIHRING nun hi thil inthlâk danglam chi hrang hrangin a khat a. Eng tik lâi mai pawh hian thil hi a inthlâk danglam reng a. Thil danglam ve ngâi lo awm chhun chu thil inthlâk danglam awm reng chiah hi a ni. Dik taka sawi phei chuan, thil inthlâk danglam hi kan nuna bet ve rêng a ni a. Physics (science) dânte pawh hian thil inthlâk danglam thîn hi thil hrang hrang nihna laimu ril ber niin an lo sawi ve tho mai. Thil inthlâk danglam chu rin loh deuha lo thleng a ni fo leh nghâl a. Dân pângngâi anga kan kal reng lâiin, vawi leh khatah thil eng kim a rawn inthlâk danglam nghâl vek mai a, tih ngaihna hre lovin kan hawihâi dêr zêl mai a nih hi. A châng chuan, thil inthlâk danglamna lo thleng tûr chu kan lo hmu lâwk sa thei bawk thîn a. Thil danglam a lo thleng dâwn a ni tih kan lo hriat theih nân vaukhânna te, entîrna te, hrilhlâwkna te pawh pêk kan ni thîn. Chûngte chu kan hmu/hria a nih chuan, kan theih dân ang anga lo inbuatsaih lâwk a finthlâk hlê a. Kan nuna thil inthlâk danglam lo thleng tam tak zînga a lian leh langsâr zualte
33 34 chu: nupui/pasal neih, fa hrin, kum lama upat zêl leh thih te a ni. Mahni chauha khawsa kan ni lo hlawm a. Chuti a nih avâng chuan, kan chunga thil inthlâk danglam lo thlengte hian kan chhûngte pawh a nghawng tel vê zêl thîn. Chutiang chiah chuan, kan chhûngkuaa thil inthlâk danglam lo thlengte hian chhûngkaw member tinte a nghawng thei theuh bawk. Tûn kâr chhûng hian mi tam zâwkten eng ti kawng emaw tala kan la hmachhawn theuh tûr, thil inthlâk danglam thîn thenkhat kan thlîr ho dâwn a. Chûng thil inthlâk danglamtena kan chhûngkaw nun a nghawng dân pawh kan sawi tel bawk ang. SUNDAY APRIL 14 INPEIH LO Bible nihna dik tak pakhat chu mihring nuna thil thleng thînte hi eng mah thup a nei lo hi a ni. Thup ahnêkin, a nih ang angin a pho chhuak a, hrehawm leh beidawnnaa khat a nih dân thleng te-in a sawi vek mai a ni. Dik tak phei chuan, a bu tîr lam phêk tlêm azâwng leh, a bu tâwp lam tlêm azâwng tih loh hi chu mihringte hrehawmzia sawina hlîr ni maiin a lang a. Chuvâng chuan Paula n, Mi zawng zawngin thil an tisual tawh vek a, Pathian ropuina an chang zo tawh lo vek bawk (Rom 3:23) a lo tih pawh hi a sawi uar a ni hran lo rêng a ni. 1 Korinth 10:1 13 chhiar la. Hêng chângahte hian eng vâulâwkna thû nge awm a, eng thutiamte nge awm bawk? Kawng tam takah chuan, kan thiltih thenkhat hi chu thil inthlâk danglam kan lo hmachhawn lêt dân a ni H-3 vê mai a. Thil inthlâk danglam eng eng emaw hi kan hmachhawn reng a; Kristian kan nih anga kan tâna chonna awm ta chu rinna lo dawnsawn a ni. Pathianah rinna kan nghat tlat ang a, thlêmna eng pawh tâwk mah ila, kan rinna chu thuâwihna hmangin kan puang chhuak zêl tûr a ni ang. Khawvêlin a mamawh ber chu mi lei emaw, hralh emaw theih miah loh, an thinlung chhûngril a dik leh rinawm tlat, sual chu a hming dik taka lam ngam, an chhia leh tha hriatna pawh chhim leh hmâr kâwktu bânin hmâr lam a kâwk vâ reng anga rin ngam, vânpui pawh lo chim dâwn se, thu dika ding tlang ngam tûrte a ni. Ellen G. White, Education, p. 57. Hêng thûte hi hmâsâng Israel mîte hunlâia a dik ang tho khân Ellen G. White-i hunah pawh a dik a, keinî tân pawh a la dik reng tho bawk. Hêng mîte hian thil inthlâk danglam lo thleng an hmachhawnna lama thil tihsual an neihte chu eng nge ni a, an thil tihsualte atang hian eng zirlâi nge zir chhuah theih kan neih le? 1. Tirhkohte 5:1 10 2. Genesis 16:1, 2, 5, 6 3. Matthaia 20:20 22 Thil inthlâk danglam a lo awm rêng rêng hian thlêmna te, chona thar te, a châng chuan, hlauhna te pawh a lo thleng tel thîn. Chuvâng chuan, a hmachhawn dân tûr dik taka kan lo hmachhawn theih nân thlarau lam râlthuamte kan inbel a pawimawh a. Thil pakhat kan hriat tûr chu, thil inthlâk danglamte chu kan beisei lo deuha lo thleng a ni emaw, mihring nuna lo thleng ve pângngâi rêng a ni emaw pawh ni se, kan lo inpeih a ngâi tho tih hi a ni.
35 36 THAWHTANNI APRIL 15 NUPUI/PASAL NEI TÛRA INBUATSAIHIN Miin thil inthlâk danglam a tawnte zînga lian tham tak pakhat chu nupui/pasal a neih hian a ni. Ni e, mi zawng zawng hian kawppui an nei vek chuang lo ngei mai a. Kan entawn ber Isua pawh khân nupui a nei lo; Bible-a mi langsâr dang tam takte pawh hian an nei bîk chuang lo bawk. Chutiang chu ni tho mah se, mi tam zâwk daihte hian nupui/pasal an nei a. Mihring nun tidanglamtu lian ber pakhat a nih avângin, Bible pawh hian inneih chungchâng a lo sawi vê nual a ni. Mihringte hi mahni chauha awm an nih loh thû Bible-a sawi lan hmasak ber chu inneihna chungchângah a ni. Pathian chuan inneihna hi a ngâi pawimawh khawp mai a, Evi leh Adama-te hnêna inneihna chungchâng a sawina tawngkam ang chiah chiah kha hmun dangah pawh tum thum ngawt a hmang leh a ni. Chutichuan, mi pa-in a nû leh a pâ a kalsan ang a, a nupui chu a vuan tawh ang: tichuan, tîsa pumkhat an lo ni tawh dâwn a ni (Gen. 2:24; Mat. 19:5; Marka 10:7; Ephesi 5:31-te pawh en bawk la). Hêng Bible chângte hian miin nupui/pasal a neih tawh chuan, an nuna inlaichînna pawimawh ber chu, anmahni leh an kawppuite inkârah a ni tawh a, chu inlaichînna chu an nû leh pâte nêna an inlaichînna âi pawhin an dah pawimawh zâwk tûr a ni. Mipa leh hmeichhe inneihna hi Pathian ngaiha a pawimawh êm êm chhan pakhat chu a Fapa, Isua leh a mo, kohhran inkâra inlaichînna thûk tak a awm dân tilangtu a nih a nih vâng a ni (Ephesi 5:32). Chênna in tûr kan sak dâwn chuan, kan sak hmain sênso ngâi tûr zât kan chhût hmasak phawt a tûl a (Luka 14:28 30). Chhûngkua kan din dâwn phei chuan ngaihtuahna sên ngun a va tûl leh zual dâwn êm! In chu lung te, thingzai te, mau te, thîr te leh dârthlalang te hmanga sak a ni thîn a. Chhûngkua erawh chu kan hmuh theih leh khawih theih hmanraw hmanga din a ni ve lo. Mi zawng zawng, a bîk takin nupui/pasal nei tûra inbuatsaih mêkte tâna mîze pawimawh tak neih tûr awm chu eng nge ni? 1 Korinth 13:4 8; Galatia 5:22, 23. Inneihna tûra inbuatsaihna chu keimahniah, mi mal takin a intan tûr a ni a. Chutih rual chuan, kan kawppui tûr chu kan tân a tha dâwn em tih ngun takin kan ngaihtuah hmasa phawt tûr a ni bawk. Mi taimâ a ni em? (Thufingte 24:30 34). Mi thinchhia a ni em? (Thufingte 22:24). Kan rin dân (kohhran/sâkhua) a thuhmun em? (2 Korinth 6:14, 15). Ka chhûngte leh ka thianten eng angin nge an ngaih ve? (Thufingte 11:14). Pathianah nge rinna ka nghah a, keimâ hriatna maiah zâwk? (Thufingte3:5, 6). Hêng zawhnate hi kan chhân dân azirin nupa kawp-châwi hlim tak emaw, inrem lo tak emaw kan ni thei a ni. Nupa kawp-châwi hlim leh awhawm nia i hriatte kha ngaihtuah la. An inrem chhante chu mihring inlaichîn tawnna hrang hrangah a hman tangkâi vê theih tho hlawm em le? THAWHLEHNI APRIL 16 NÛ LEH PA NI TÛRA INBUATSAIHIN Nû leh pâte tân chuan fa hrin tluka kan nun phung min thlâk danglamsak nasatu thil dang a tam lo hlê ang. Fa han neih chiah hi chuan kan in chhûngkhur boruak pawh a danglam daih thîn a ni.
37 38 La vânglâi tak fâte chu sipai kuta thal awmte ang hi an ni a. A thal bâwm fâa khata nei thei chu mi nihlawh tak a ni (Sam 127:4, 5, NKJV). Chutih rual chuan, naupangte hian an nû leh pâten anmahni an enkawl dân tûr leh, harsatna an tawh theihte hmachhawn dân tûr inziahna lehkhabu an rawn pian chhuahpui lo tih kan hre tûr a ni a. Nû leh pa fel leh fing tak takte pawh hi an fâte thiltih, thusawi leh ngaihtuahnaten a ti-hrilhai vê fo tho mai. Innei tûra inbuatsaih hi thil pawimawh tak a ni ang thovin, fâte nei a, nû leh pâ nih inringte tân chuan an kova la tla tûr mawhphurhna rit tak phur zo tûra lo inbuatsaih lâwk pawh a pawimawh êm êm bawk a ni. Hêng mîte lo pian dân hi danglam viau tho mah se, an chanchin atang hian nû leh pâ nih tumten eng zirlâi nge zir chhuah tûr kan neih le? 1 Samuela 1:27; Roreltute 13:7; Luka 1:6, 13 17, 39 45, 46 55, 76 79. Hêng nû leh pâte hian mawhphurhna huphurhawm tak, lâwmawm tak ni bawk sî an nei a. An fâte chu zâwlnei te, Israel hnam hruaitu te an la ni dâwn a, an zînga pakhat hi Messia tâna kawng sialtu la niin, pakhat dang phei hi chu Krista a ni dâwn nghê nghê. Kan fâte chu Bible-a kan hmuh zâwlneite ang hi ni vê dâwn lêm lo mah se, kan nuna thil inthlâk danglam lian tak lo thleng tûr atân hian kan lo inbuatsaih lâwk tho tûr a ni. Naupang chu a lo pian chhuah hmâ hauh pawhin, sual tûra thlêmnate a do hneh theihna tûrin inbuatsaihna lo neih tan tûr a ni a. Nu chu fa a hrin hmâa nawmchen a chîn a, mahni hmâ a sial a, thil a nghah peih loh a, a khirh viau mai chuan, chûng a ze tha lo tak takte chu a fâ-in a rawn chhawm ve mai dâwn a. Chutiang chuan naupang tam tak hian, hneh theih loh sual lam âwn tlatna chu an rawn pian chhuahpui hlawm thîn rêng a ni. Ellen G. White, Kristian Chhûngkhua, p. 245. Kan enkawlna hnuaia awm naupangte an ni emaw, an laka mawhphurhna kan neih vê mi dangte emaw, kan mawhphurhna chu Pathian tih dêk chunga kan hlen chhuah theih nân eng thilte nge tih theih kan neih le? NILAINI APRIL 17 TAR NI TÛRA INBUATSAIHIN Kan dam chhûng kumte chu kum sawm sarih a ni a, chakna avângin kum sawm riat pawh a ni thei e; nimahsela, a reina chu thawhrimna leh lungngaihna mai a ni; a ral thuai a, keni pawh kan thlâwk bo thîn a nih hi (Sam 90:10). Hêng Mosia thusawite hian hun kal dîngzia min hrilh a. Kum a lo thara a liam leh hian kan taksaahte pawh thil inthlâk danglam kan hmuin kan hre vê zêl thîn. Kan samte a lo tuâk a, a tla kawlh bawk a, kan chêt a muang tan a, kan taksa khawi lâi lâiah emaw nâ neuh neuh kan lo nei tan a. Nupui/pasal neia fâte nei kan nih chuan, kan fâte chuan anmahni fâ an lo nei vê tawh a, kan tûte chu kan hlimpui phian a ni mai thei. Kan nunin hun pui a lo tawng tawhte khân hun pui dang lo inher chhuak leh tûr, a tâwpna ber ni bawk chu hmachhawn thei tûrin min pui a ni. Sâm 71 chhiar la. Hê Sam hian târ kan nih hun tûr atân mai ni lo, mihring nun hrim hrim atân pawha inbuatsaih a pawimawhzia engtin nge min hrilh le?