Bhasanatakam - Abhisheka.pmd

Bản ghi

1 BHAASA NATAKA CHAKRAM ABHISHEKA NATAKAM (Under the Project of Content Generation with a view to develop E-Databank, E-Learning and E-Sources of Sanskrit Text.) Chief Director Prof. RADHA VALLABH TRIPATHI Vice Chancellor Director Prof. K. T. MADHAVAN Principal, Rashtriya Sanskrit Sansthan, Guruvayoor Campus National Coordinator Dr. SHUKLA MUKHERJEE Project Officer (RSKS,New Delhi) Coordinator Dr. E. M. RAJAN Asst. Coordinator Dr. C. SANTHA Department of Sahitya Rashtriya Sanskrit Sansthan, (Deemed University) Guruvayoor Campus, Puranattukara

2 ÉɺºÉxÉÉ]õEòSÉGò É +Ê É¹ÉäEòxÉÉ]õEò É ÉÉ úiéºé ÉÇEòÉ úºªé ªÉÉäVÉxÉÉ (Content Generation with a view to develop E-Databank, E-Learning and E-Sources of Sanskrit Text.) ÉvÉÉxÉÊxÉnäù ÉEò: +ÉSÉɪÉÇ úévéé ɱ±É ÉÊjÉ{ÉÉ`öÒ EÖò±É{ÉÊiÉ: ÊxÉnäù ÉEò: +ÉSÉɪÉÇ Eäò.Ê]õ. ÉÉvÉ É: ÉÉSÉɪÉÇ:, MÉÖ û ÉɪÉÚ Âú {ÉÊ úºé ú: úéî¹]åõªéºéæªééäêvéeòé b É. ÉÖC±ÉÉ ÉÖJÉVÉÔ {ÉÊ úªééävéxééêvéeòé úò úéî¹]åõªé ºÉƺEÞòiÉ ºÉƺlÉÉxÉ ÉÂ, xé Énäù½þ±ÉÒ ÉvÉÉxɺÉƪÉÉäVÉEò& b É. <. B ÉÂ. úévéxéâ, {ÉÊ úºé úºééê½þiªéªéê É ÉÉMÉÉvªÉIÉ:, MÉÖ û ÉɪÉÚ Âú {ÉÊ úºé ú: ={ɺÉƪÉÉäÊVÉEòÉ b É. ʺÉ. ÉÉxiÉÉ úéî¹]åõªé ºÉƺEÞòiÉ ºÉƺlÉÉxÉ ÉÂ, ( ÉÉÊxÉiÉ Ê É ÉÊ ÉtɱɪÉ&) MÉÖ û ÉɪÉÚ Âú {ÉÊ úºé ú& {ÉÖ úxéé]âõ]öõeò úé*

3 +É ÉÖJÉ É - +Ê É¹ÉäEòxÉÉ]õEò É +ºªÉ xéé]õeòºªé ÉÒ¹ÉÇEäò xéé]õeòê ÉÊiÉ ÉiÉÇiÉä* ªÉiÉÉä ÁºªÉ xéé]õeòºªé xéé ÉÉÊ É¹ÉäEòxÉÉ]õEòÊ ÉÊiÉ* úé ÉɪÉhÉEòlÉèiɺªÉäÊiÉ ÉÞkÉ ÉÂ* ªÉjÉÉÊ É¹ÉäEòuùªÉ ɺiÉÒiªÉiÉÉä%Ê É¹ÉäEòxÉÉ]õEòÊ ÉÊiÉ xéé É nùké ÉÂ* +jééê ɹÉäEòuùªÉ ÉäEÆò ºÉÖOÉÒ ÉºªÉÉxªÉSUÅôÒ úé ÉSÉxpùºªÉ* +xªéä%ê ɹÉäEòjɪÉÊ ÉÊiÉ ÉnùÉÎxiÉ, iéssé Ê É ÉÒ¹ÉhɺªÉ* EòlÉÉ{ÉÉjÉèVÉÇÊ]õ±ÉÉÊ ÉnÆù xéé]õeò ÉÂ* ÉɪÉähÉ {É\SÉË É ÉiªÉÉÊvÉEòÉÊxÉ EòlÉÉ{ÉÉjÉÉÊhÉ ºÉÎxiÉ* iélééê{é EòlÉÉ Ê ÉzÉ-Ê ÉzÉäÊiÉ xéò úºézé VÉxɪÉÊiÉ xéé]õeò ÉÂ* +jé ¹Éb öérâóeòé& ÉiÉÇxiÉä** iéjé ÉlÉ ÉººÉÖOÉÒ ÉÉÊ É¹ÉäEòºiÉjÉ EòlÉÉ{ÉÉjÉÉÊhÉ úé É&, ºÉÖOÉÒ É&, ÉɱÉÒ, ½þxÉÖ ÉÉxÉÂ, +RÂóMÉnù& iéé úé SÉ* iéjé ºÉÖOÉÒ É& ÉÉ汃 ÉvÉä úé ÉÉä{ÉÊ ú Ê É ÉÉºÉ É{ÉǪÉxÉ úé ɺªÉ É ÉƺÉÉÆ Ê ÉvÉkÉä* +lé ºÉÖOÉ É& ªÉÖrùÉlÉÈ ÉÉʱÉxÉ Éɼ ɪÉÊiÉ* iéé úé ÊuùiÉÒªÉ ÉÉ úé¼ ÉÉxÉä ºÉÎxnùMvÉÉ ÉÉʱÉxÉÆ ÉÊiÉ ÉvxÉÉÊiÉ* ÊEòxiÉÖ ÉɱÉÒ iéé úéªéé& ÉSÉxÉ É ÉÞh ÉxÉ ªÉÖrùÉªÉ MÉSUôÊiÉ úé É ÉÉhÉÉPÉÉiÉäxÉ {ÉiÉÊiÉ SÉ* ÉÉ汃 - úé ɪÉÉäÌ ÉlÉ& ÉÉiÉÉDZÉÉ{ÉÉä VÉɪÉiÉä* úé É& ÉÉʱÉxÉ ÉÖ{ÉÊnù ÉÊiÉ* Ê{ÉiÉÞ ÉÞkÉÉxiÉ É ÉhÉäxÉ nöù&jéò +RÂóMÉnù& ½þxÉÖ ÉiÉÉ%%xÉÒªÉiÉä* ÉɱÉÒ +RÂóMÉnÆù ºÉ ÉÉ ÉºÉªÉÊiÉ º ÉEòh`öκlÉiÉÉÆ EÖò±ÉvÉxÉÆ ½äþ É ÉɱÉÉÆ ºÉÖOÉÒ ÉÉªÉ nùnùéêié SÉ* ºÉ& ½þxÉÖ ÉiÉÉ%%xÉÒiÉÆ iéòléçvé±éæ {ÉÒi ÉÉ ÉÉhÉÉxÉ i{évéêié* úé É& ºÉÖOÉÒ É ÉÊ É¹ÉäHÖÆò ±ÉI ÉhÉ ÉÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ** ºÉÖOÉÒ ÉÉÊ É¹ÉäEäòhÉ ÉlÉ ÉÉRÂóEòººÉ ÉÉ{iÉ&* + ÉÊ É¹]èõ& {É\SÉÊ É úrâóeèò& úé ÉɪÉhɺªÉ ºÉÖxnù úeòéhb ÉnùÉ ú ªÉ ªÉÖRÂóEòÉhb {ɪÉÇxiÉÉ EòlÉÉ xéé]õeò ü{éähé úêséiéé EòÊ ÉxÉÉ ÉɺÉäxÉ* ºÉ ÉÉǺÉÖ ÊnùIÉÖ ÉäʹÉiÉä ªÉ& ÉäʹÉiÉä ªÉ& ÉÉxÉ äú ªÉ& nùêiéhéênù É& ÉÉxÉ úé xééméiéé&* EòÉ úhéæ VÉ]õɪÉÖ¹É& ÉÉCªÉÉiºÉÒiÉÉ{ɽþ úhéæ VÉÉxÉxÉ ½þxÉÖ ÉÉxÉ ºÉ ÉÖpÆù iéòi ÉÉÇ ±ÉRÂóEòÉ ÉÉ{iÉ&* úéi麪é& + ÉÉäEò ÉÊxÉEòɺlÉÉÆ ºÉÒiÉÉÆ Ê É ÉҹɪÉÎxiÉ* úé ÉhÉÉä%{ªÉÉMÉiªÉÉ%% ÉÉxÉÆ ÉiÉÞÇi ÉäxÉ º ÉÒEòiÉÖÈ ºÉÒiÉÉÆ ÉäIªÉÊiÉ* ºÉÒiÉÉ xééxéö ÉxªÉiÉä* ºÉ ÉÈ ÉÞkÉÉxiÉ É ÉÉäEò ÉÞIÉ ÉÉ üá ½þxÉÖ ÉÉxÉ {É ªÉÊiÉ* úé ÉhÉ& ÉÊiÉÊxÉ ÉÞkÉ&* ½þxÉÖ ÉÉxÉ ÉÞIÉÉnù É üá& ºÉ ÉÈ úé É ÉÞkÉÉxiÉÆ ºÉÒiÉɪÉè ÉÉävɪÉÊiÉ iéiºéé ÉÒ{ÉÉiÉ MÉSUôÊiÉ SÉ* ºÉ& MÉ ÉxÉºÉ ÉªÉä úé ÉhɺªÉ º ÉÒªÉÉMÉ ÉxÉÆ YÉÉ{ÉʪÉiÉÖÆ ÊjÉEÚò]õÉä{É ÉxÉÊ ÉxÉÉ É& EòiÉÇ ªÉ <ÊiÉ* ½þxÉÖ ÉÉxÉ iéléé Eò úéäêié* º É{ÉÖjɺªÉÉIɺªÉÉxªÉä¹ÉÉ\SÉ úéiéºééxééæ ÉvÉÆ ÉÖi ÉÉ ½þxÉÖ ÉxiÉÆ ½þxiÉÖ Æ úé Éhɺº ɪÉÆ MÉxiÉÖ ÉÖtÖRÂóHäò ÊEòxiÉÖ ÉRÂóEÖòEòhÉÉæ ÉnùÊiÉ <xpùêvékénùléçrâóméié <ÊiÉ* <xpùêvéiéâ½þxéö ÉxiÉÆ ÉnÂùv ÉÉ%%xɪÉÊiÉ* ½þxÉÖ ÉÉxÉÂ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ SÉ úé ÉÉªÉ ºÉÒiÉÉÆ +{ÉÇʪÉiÉÖ ÉÖ{ÉÊnù ÉiÉ& ÊEòxiÉÖ û¹]õ& úé ÉhÉ& uùé ÉxiÉ& {ÉÖ úéiéâ ÊxɹEòɺɪÉÊiÉ* Ê É ÉÒ¹ÉhÉ& úé ÉÆ É úhéæ ªÉÉSÉiÉä* úé É& Ê É ÉÒ¹ÉhɺªÉ É úhéæ ªÉSUôÊiÉ* ºÉ& Ê É ÉÒ¹ÉhÉäxÉ ºÉäxɪÉÉ SÉ ºÉ½þ ±ÉRÂóEòÉÆ ÉÉ{xÉÉäÊiÉ* iéjé

4 ºÉ ÉÖpùiÉ úhéä úé ɺªÉÉYɪÉÉ É ûhé& ºÉÉÁÆ nùnùéêié* ºÉäxÉɪÉÉÆ uùéè ÉÉxÉ úé ÉÊvÉEÆò où¹]õéè iééè ÉÖEòºÉÉ úhééê ÉÊiÉ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ& úé ÉÆ ÉÊHò* úé É& iéªéé人éeòé Éä úé ÉhɺªÉ nùéèiªéæ Éä¹ÉªÉÊiÉ* ɽþÊiÉ ªÉÖräù EÖ Æò ÉEòhÉÉÇnùªÉ& ɽþ É& úéiéºéé& ÉÞiÉÉ&* úé ÉhÉ +ÉMÉiªÉ ºÉÒiÉÉÆ ÉnùÊiÉ úé ɱÉI ÉhÉè ªÉÖräù ÉÞiÉÉÊ ÉÊiÉ* BiÉiÉ JªÉÉ{ÉʪÉiÉÖÆ EòÎ SÉpùÉIɺÉ& ºÉÒiÉɪÉè& úé ɱÉI ÉhɪÉÉä& ÉɪÉÉÊ É ú& Énù ÉǪÉÊiÉ* ºÉÒiÉÉ Ê É±É{ÉÊiÉ* núùié +ÉMÉiªÉ ÉnùÊiÉ iéé{éºéé ªÉÉÆ úé ɱÉI ÉhÉÉ ªÉÉÆ <xpùéêvérùié <ÊiÉ* ÉlÉ ÉÆ ÉÚÐSUôiÉ& {É ÉÉiÉ GÖòrù& úé ÉhɺºÉÒiÉÉÆ ½þxiÉÖ ÉÖtÖRÂóHäò* ÊEòxiÉÖ ={ÉκlÉiÉäxÉ EäòxÉÊSÉiÉ úéiéºéäxé ºjÉÒ ÉvÉÉiÉ ÉÊiÉʹÉrùÉä úé ÉhÉ& ** jéªé& Ê ÉtÉvÉ úé& úé É úé ÉhɪÉÉä ÉǽþtÖrÆù ÉhÉǪÉÎxiÉ* ÉÉiÉʱÉxÉäxpùºÉÉ úêléxéé%%xéòiéæ úlé ÉÉ üá úé É& úé ÉhÉÆ ½þÎxiÉ* Ê É ÉÒ¹ÉhÉÉä%Ê ÉʹÉHòÉä É ÉÊiÉ* Ê É ÉÒ¹ÉhɺªÉÉÊ É¹ÉäEÆò úé ɺºÉÚSɪÉÊiÉ* ªÉlÉÉ- ½þi ÉÉ úé ÉhÉ Éɽþ Éä%t ié úºéé ÉnÂù ÉÉhÉ ÉäMÉÉÌnùiÉÆ EÞòi ÉÉ SÉÉÊ{É Ê É ÉÒ¹ÉhÉÆ ÉÖ É ÉËiÉ ±ÉRÂóEòä É Æú ºÉÉÆ ÉiÉ ÉÂ* (6-19) ºÉÒiÉɪÉÉ& +ÎMxÉ É Éä ÉäxÉ {ÉÊiɵÉiªÉ ÉÉävÉxÉ ÉÂ* Ênù ªÉMÉxvÉ ÉÇ& úé ÉÉä Ê É¹hÉÖÊ úêié úé ɺªÉÉÊ É¹ÉäEÆò Ê ÉnùvÉÊiÉ* iéîº ÉxÉ ºÉxnù Éæ É úié& ÉjÉÖPxÉ& ÉVÉÉ SÉ iéjééä{éîºléiéé& É ÉÎxiÉ* nù É úlééä%ê{é +Ê É¹ÉäEÆò pù¹]öõ ÉÉMÉiÉ&* näù ÉÉ EÞòiÉÉÊ ÉʹÉHÆò úé É ÉÊ É ÉvÉǪÉÎxiÉ** +Ê É¹ÉäEòxÉÉ]õEäò ÉÒ úéä%râóméò úºé& * +RÂóMÉ úºééºiéö Eò ûhé&, +nâù ÉÖiÉ& ɪÉÉxÉEò& ÉÉiºÉ±ªÉ ÉÂ* iéjéérâóménù- ÉÉʱÉxÉÉä ÉɹÉhÉä, ÉɪÉÉÊ É úéänù ÉÇxÉä SÉ Eò ûhé&* úé ÉÉÊ É¹ÉäEòºÉ ɪÉä%nÂù ÉÖiÉ&* úé ÉhÉnù ÉæxÉä ºÉÒiÉɪÉÉ& + ɺlÉɪÉÉÆ ÉªÉÉxÉEò&* +RÂóMÉnùÉä{ÉÊ ú ÉÉʱÉxÉ& ÉÉiºÉ±ªÉ\SÉ ÉiÉÒªÉiÉä* ÉlÉ ÉÉRÂóEäò úé ÉɪÉhÉÉnÂù ªÉÊiÉSÉʱÉiÉÉä ÉɺÉ&* ÊEòxiÉÖ ÊuùiÉÒªÉÉRÂóEòÉiÉÂ É ÉÞÊiÉ ÉɪÉähÉ úé ÉɪÉhɺÉÆIÉä{É B É EòÊ ÉxÉÉ EÞòiÉ& **

5 BänÆ ù ÉÉlÉ ªÉäxÉ ºÉƺlÉÉxÉäxÉɪÉÆ ÉÉäVÉC]Âõ {ÉrùÊiÉ& Ê ÉÊ ÉvÉ{ÉÊ úºé äú¹éö +ɪÉÉäVªÉiÉä* iéjé MÉÖ û ÉɪÉÚ Âú{ÉÊ úºé úºªé EÞòiÉä ºÉÉʽþiªÉä xéé úéªéhéòªéæ ÉɺÉxÉÉ]õEòSÉGò\SÉ nùké ÉκiÉ* BiÉSSÉ úéî¹]åõªéºéæºeþòiéºé溪ééx麪é ÉÉÊxÉiÉÊ É ÉÊ ÉtɱɪɺªÉ EÖò±É{ÉiÉÒxÉÉÆ +ÉSÉɪÉÉÇhÉÉÆ úévéé ɱ±É ÉÊjÉ{ÉÉÊ`ö ɽþÉänùªÉÉxÉÉ ÉºÉÒ ÉÉxÉÖOɽäþhÉ ÉÉ{iÉÊ ÉÊiÉ iéä ªÉ& ÉÖJªÉºÉÆ{ÉÉnùEäò ªÉ& EÞòiÉYÉiÉÉ ÉºÉÚxÉ ÉɱÉɺºÉ É{ªÉÇxiÉä* BiɺªÉ ÉɺÉxÉÉ]õEòSÉGòºªÉ ºÉ {ÉÉnùEòÉ& +ÉSÉɪÉÉÇ& {ÉÊ úºé ú ÉÉSÉɪÉÉÇ& ÉÉä òºé Âú Eäò. Ê]õ. ÉÉvÉ ÉxÉ ɽþÉ ÉÉMÉÉ <ÊiÉ iéä ªÉÉä%Ê{É véxªé ÉÉnùºÉÖ ÉxÉÉä ÉɱªÉÉÊxÉ Ê ÉiÉÒªÉÇxiÉä* BiɺªÉÉ ÉÖÊrùÊxÉ úòiéhéæ Ê É ÉÉMÉÒäªÉÉ& b É. Ê{É. <Îxnù úé, b É. ʺÉ. BºÉÂ. ÉÉxiÉÉ, b É. {ÉÒ. Ê É. ÉÒnäù ÉÒ, ÉÒ. B. B ÉÂ. ʺÉ. ÊjÉÊ ÉGò ÉxÉ xé ÉÚÊiÉÊ ú SÉÉEÖò ÉÇxÉÂ, ]õrâóeòhéæ b É]õÉ BÎxbÅ +Éä{{É äú]õ ú ÉÒ ÉiÉÒ VÉÉä̱ÉxÉÂVÉÉä¹ÉÒ +Eò úéäênùêié ºÉ ÉäÇ ªÉ& ½þÉnÈù EòÉiÉÇiYÉÆ Ê ÉÊxÉ ÉänùªÉÉÊ É** <iléæ ºÉ¾þnùªÉÊ ÉvÉäªÉ&, b É. úévéxéâ <. ªÉ ÉÂ., ºÉÉʽþiªÉÊ É ÉÉMÉÉvªÉIÉ&, MÉÖ û ÉɪÉÚ Âú {ÉÊ úºé ú:*

6 ºÉÚjÉvÉÉ ú: xé]õò +Ê É¹ÉäEòxÉÉ]õEò É {ÉÉjÉÉÊhÉ Ê ÉVɪÉÉ --- ÉÊiɽþÉ úò * ºÉÚjÉvÉÉ ú: {ÉÉÊ ú{ééì ÉEò:* -- nù É úl麪é VªÉä¹`ö: {ÉÖjÉ:* -- úé ÉÉxÉÖVÉ: ºÉÖOÉÒ É: --- Eò{ÉÒ É ú:* -- ÉÉxÉ ú ÉÖJªÉ:* ÉɱÉÒ --- ÊEòιEòxvÉÉÊvÉ{ÉÊiÉ:* iéé úé --- ÉÉʱÉ{ÉixÉÒ* +RÂóMÉnù: --- ÉÉʱÉ{ÉÖjÉ: EòEÖò É: --- Eò{ÉÒ É úºªé ÉÞiªÉ: * Ê É±É ÉÖJÉ: --- ºÉÖOÉÒ ÉºªÉ ÉÉiÉÉǽþ ú:* ºÉÒiÉÉ --- úé É{ÉixÉÒ* -- ±ÉRÂóEäò É úú: -- ±ÉRÂóEäò É úºªé ÉÉiÉÉ* ÉÉxÉ ú EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: --- ɱÉÉvªÉIÉ: --- É ûhé: --- xéò±é: --- ÉÉxÉ úºéäxéévªéié:* ÉÖEòºÉÉ úhééè --- ÉɪÉÉ û{évééê úhééè úéiéºééè* úéiéºéeòé\séöeòòªé: --- úéiéºé: --- Ê ÉÊuùÎV ɼ É: --- ÉɪÉÉ ÉÒ úéiéºé:* Ê ÉtÉvÉ ÉúºjɪÉ: --- +ÎMxÉ: ---

7 +Ê É¹ÉäEòxÉÉ]õEò É ÉlÉ ÉÉäRÂóEò: (xééxtxiéä iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ ºÉÚjÉvÉÉ ú:*) ºÉÚjÉvÉÉ ú: ªÉÉä MÉÉÊvÉ{ÉÖjÉ ÉJÉÊ ÉPxÉEò úéê ɽþxiÉÉ ªÉÖräù Ê É úévéjé únúù¹éhé ÉÒªÉǽþxiÉÉ * nù{ééætiééä± ÉhÉEò ÉxvÉEò{ÉÒxpù½þxiÉÉ {ÉɪÉÉiÉ ºÉ ÉÉä ÊxÉÊ ÉSÉ äúxpùeöò±ééê ɽþxiÉÉ ** 1 ** B É ÉɪÉÇÊ É ÉÉxÉÂ Ê ÉYÉÉ{ɪÉÉÊ É* ({ÉÊ úgò ªÉÉ É±ÉÉäCªÉ) +ªÉä ÊEòzÉÖ JɱÉÖ ÉÊªÉ Ê ÉYÉÉ{ÉxÉ ªÉOÉä É nù < É ÉÚªÉiÉä! +RÂóMÉ! {É ªÉÉÊ É* (xéä{élªéä) ºÉÖOÉÒ É! <ié <ié:* ( ÉÊ É ªÉ) {ÉÊ ú{ééì ÉEò: - ÉÉ É! EÖòiÉÉä xéö Jɱ Éä¹É ºÉ ÉÖÎilÉiÉÉä v ÉÊxÉ: É ÉiÉÇiÉä ÉÉäjÉÊ ÉnùÉ úhééä ɽþÉxÉ * ÉSÉhb ÉÉiÉÉärÞùiÉ ÉÒ ÉMÉÉÊ ÉxÉÉÆ É±ÉɽþEòÉxÉÉÊ É É JÉä%Ê ÉMÉVÉÇiÉÉ É ** 2 ** ºÉÚjÉvÉÉ ú: - ÉɹÉÇ! ËEò xéé ÉMÉSUôʺÉ* B¹É JɱÉÖ ºÉÒiÉÉ{ɽþ úhévéêxéiéºéxiéé{麪é úpéöeöò±é ÉnùÒ{ɺªÉ ºÉ ÉDZÉÉäEòxɪÉxÉÉÊ É úé ɺªÉ úé ɺªÉ SÉ, nùé úéê É É ÉÇxÉÊxÉÌ É¹ÉªÉÒEÞòiɺªÉ ºÉ ÉǽþªÉÞÇIÉ úévéºªé ºÉÖÊ É{ÉÖ±É É½ÉþOÉÒ ÉºªÉ ºÉÖOÉÒ ÉºªÉ SÉ {É úº{é úéä{éeòé úeþòié ÉÊiÉYɪÉÉä: ºÉ ÉÇ ÉÉxÉ úéêvé{éëié ½äþ É ÉÉʱÉxÉÆ ÉÉʱÉxÉÆ ½þxiÉÆÖ ºÉ ÉÖtÉäMÉ: É ÉiÉÇiÉä* iéié BiÉÉä ʽþ, <nùéxéó úévªéê É É¹]Æõ ºÉÖOÉÒ ÉÆ úé ɱÉI ÉhÉÉè * {ÉÖxÉ: ºlÉÉ{ÉʪÉiÉÖÆ ÉÉ{iÉÉÊ ÉxpÆù ½þÊ ú½þ úéê É É ** 3 ** (ÊxɹGòÉxiÉÉè) ºlÉÉ{ÉxÉÉ * (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ úé ÉÉä, ±ÉI ÉhɺÉÖOÉÒ ÉÉè, ½þxÉÖ ÉÉÆ SÉ*) ºÉÖOÉÒ É! <ié <ié:* ÉiºÉɪÉEòÉÊzɽþiÉÊ ÉzÉÊ ÉEòÒhÉÇnäù½Æþ ÉjÉÖ ié ÉÉt ºÉ½þºÉÉ ÉÖÊ É {ÉÉiɪÉÉÊ É * úévéxéâ! ɪÉÆ iªévé É ÉÉÊ{É ºÉ ÉÒ{É ÉiÉÔ où¹]õºi ɪÉÉ SÉ ºÉ É äú ÊxɽþiÉ: ºÉ ÉɱÉÒ ** 4 ** ºÉÖOÉÒ É: - näù É! +½Æþ Jɱ ÉɪÉǺªÉ ɺÉÉnùÉnÂù näù ÉÉxÉÉ ÉÊ{É úévªé ÉÉ ÉRÂóEäò ËEò {ÉÖxÉ ÉÉÇxÉ úéhéé ÉÂ* EÖòiÉ:, ÉÖHòÉä näù É! ié ÉÉt ÉÉʱɾþnùªÉÆ ÉäkÉÖÆ xé Éä ºÉÆ ÉªÉ: ºÉɱÉÉxÉ ºÉ{iÉ É½þÉ ÉxÉä ʽþ ÉÊMÉ äú: ÉÞRÂóMÉÉä{É ÉÉSUÅôÒvÉ ú! * Ê Ék ÉÉ ÉäMÉ É ÉÉiÉ ÉÊ É ªÉ vé úhéó MÉi ÉÉ SÉ xééméé±éªéæ ÉVVÉxÉ ÉÒ ú! {ɪÉÉäÊxÉvÉÉè {ÉÖxÉ úªéæ ºÉ ÉÉ{iÉ ÉÉxÉ ºÉɪÉEò: ** 5 ** 7

8 ½þxÉÖ ÉÉxÉ - ié É xéþ{é! ÉÖJÉÊxÉ:ºÉÞiÉè ÉÇSÉÉäÊ É - Ì ÉMÉiÉ ÉªÉÉ Ê½þ ɪÉÆ Ê Éxɹ]õ ÉÉäEòÉ: * úpéö É ú! ½þ úªéä VɪÉÆ ÉnùÉiÉÖÆ ÊMÉÊ ú ÉÊ ÉMÉSUô ºÉxÉÒ úxéò únùé É É ** 6 ** ºÉÖOÉÒ É: - +ɪÉÇ! ºÉÉä{ɺxÉä½þiɪÉÉ ÉxÉÉxiÉ úºªééê ÉiÉ: JɱÉÖ ÊEòιEòxvɪÉÉ ÉÊ ÉiÉ ªÉ ÉÂ* ºÉ ªÉMÉɽþ EÖò ÉÉ ú:* ºÉ ÉÉ{iÉÉ ½þÊ ú É ú ÉɽÖþºÉ ÉMÉÖ{iÉÉ ÊEòιEòxvÉÉ ié É xéþ{é! ÉɽÖþºÉ ÉMÉÖ{iÉÉ * Êiɹ`ö i ÉÆ xéþ É ú! Eò úéä ªÉ½Æþ Ê ÉºÉÆYÉÆ xéénäùxé ÉSÉ±É É½þÒvÉ Æú xéþ±ééäeò É ** 7 ** ºÉÖOÉÒ É: - É ÉiÉÖ MÉSUô* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* ({ÉÊ úgò ªÉ) ÉÉä:* +{É úévé ÉxÉÖÊqù ªÉ {ÉÊ úiªéhòºi ɪÉÉ Ê É ÉÉä!* ªÉÖräù i Éi{ÉÉnù ÉÖ ÉÚ¹ÉÉÆ ºÉÖOÉÒ É: EòiÉÖÇÊ ÉSUôÊiÉ ** 8 ** EòlÉÆ EòlÉÆ ºÉÖOÉÒ É <ÊiÉ* (xéä{élªéä) (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ ÉɱÉÒ MÉÞ½þÒiÉ ÉºjɪÉÉ iéé úªéé ºÉ½þ*) ÉɱÉÒ - EòlÉÆ EòlÉÆ ºÉÖOÉÒ É <ÊiÉ* iéé äú! Ê É ÉÖ\SÉ É É ÉºjÉ ÉÊxÉÎxnùiÉÉÎRÂóMÉ! ɺjɺiÉ ÉCjÉxɪÉxÉä! ÊEò ÉÊºÉ É ÉÞkÉÉ * ºÉÖOÉÒ É Ét ºÉ É äú Ê ÉÊxÉ{ÉÉiªÉ ÉÉxÉÆ iéæ {É ªÉ ÉÉäÊhÉiÉ{ÉÊ ú{±éöiéºé ÉÇMÉÉjÉ É ** 9 ** iéé úé - ÉɱÉÒ - {ɺÉÒ+= {ɺÉÒ+= ɽþÉ úé+éä* +{{ÉähÉ EòÉ úhéähé hé +ÉMÉùκ ɺºÉ< ºÉÖMMÉÒ+Éä * iéé + ÉSSÉú ÉMMÉähÉ ºÉ½þ ºÉ ÉÎxiÉ+ MÉxiÉ ÉÆ* ( ɺÉÒnùiÉÖ ÉʺÉnùiÉÖ É½þÉ úévé:* +±{ÉäxÉ EòÉ úhéäxé xééméê ɹªÉÊiÉ ºÉÖOÉÒ É:* iénù ÉÉiªÉ ÉMÉæhÉ ºÉ½þ ºÉÆ ÉxjªÉ MÉxiÉ ªÉ ÉÂ*) +É:, ÉGòÉä ÉÉ É ÉiÉÖ MÉÊiÉ: É ÉÉRÂóEò ÉCjÉä! ÉjÉÉä Éæ ÊxÉÊ ÉiÉ{É ú ÉvÉ: Ê É ÉÉä ÉÉ * xéé±éæ ÉÉ ÉÊ É ÉÖJÉ ÉäiªÉ ºÉ ɽþiÉÖÈ Ê É¹hÉÖ ÉÉÇ Ê ÉEòʺÉiÉ{ÉÖhb úòeòxéäjé: ** 10 ** iéé úé - ÉɱÉÒ - {ɺÉÒ+= {ɺÉÒ+= ɽþÉ ú+éä* < ɺºÉ VÉhɺºÉ +héömméé½æþ nùé É Eò äú=æ +Ê ú½þênù ɽþÉ úé+éä* ( ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:* +ºªÉ VÉxɺªÉÉxÉÖOɽÆþ iéé ÉiÉ EòiÉÖÇ É½ÇþÊiÉ É½þÉ úévé:*) ÉÚªÉiÉÉÆ Éi{É úégò É:* iéé äú! ɪÉÉ JɱÉÖ {ÉÖ úé ÉÞiÉ ÉxlÉxÉä%Ê{É MÉi ÉÉ É½þºªÉ ºÉÖ únùéxé ÉnèùiªÉºÉRÂóPÉÉxÉ * =i Öò±±ÉxÉäjÉ ÉÖ úméäxpù ÉÖnùOÉ ü{é- ÉÉEÞò¹ªÉ ÉÉhÉ É É±ÉÉäCªÉ ºÉÖÊ Éκ ÉiÉɺiÉä ** 11 ** 8

9 iéé úé - {ɺÉÒ+= {ɺÉÒ+= ɽþÉ úé+éä* ( ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:*) ÉɱÉÒ - +É: É É É ÉÉxÉÖ ÉÌiÉxÉÒ É É * ÉÊ É É i É É ªÉxiÉ ú É * iéé úé - BºÉÉ MÉSUôÉÊ É Éxnù ÉÉ+É (ÊxɹGòÉxiÉÉ) B¹ÉÉ MÉSUôÉÊ É Éxnù ÉÉMÉÉ * ÉɱÉÒ - ½þxiÉ ÉÊ É¹]õÉ iéé úé* ªÉÉ Énù½Æþ ºÉÖOÉÒ ÉÆ ÉMxÉOÉÒ ÉÆ Eò úéäê É * (pöùié ÉÖ{ÉMÉ ªÉ) ºÉÖOÉÒ É! Êiɹ`ö Êiɹ`ö * <xpùéä ÉÉ É úhéæ iéä%ºiéö É ÉÖ ÉÉÇ ÉvÉÖºÉÚnùxÉ: * ÉSSÉIÉÖ¹{ÉlÉ ÉɺÉÉt ºÉVÉÒ ÉÉä xéè É ªÉɺªÉ漃 ** 12 ** <ié <ié&* ºÉÖOÉÒ É: - ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (= ÉÉè ÊxɪÉÖrÆù EÖò ûié:*) B¹É B¹É ÉɱÉÒ, ºÉxnù¹]õÉä¹`ö SÉhb ºÉÆ úhòxéäjééä ÉÖϹ]õ EÞòi ÉÉ MÉÉfø ÉÖuÞùkÉnÆù¹]Åõ: * MÉVÉÇxÉ ÉÒ ÉÆ ÉÉxÉ úéä ÉÉÊiÉ ªÉÖräù ºÉǼ ÉiÉÇÎMxÉ: ºÉÎxnùvÉIÉÖªÉÇlÉè É ** 13 ** ºÉÖOÉÒ É ÉÊ{É {É ªÉi ÉɪÉÇ:, Ê ÉEòʺÉiÉ ÉiÉ{ÉjÉ úhòxéäjé: EòxÉEò ɪÉÉRÂóMÉnùxÉrù{ÉÒxÉ ÉɽÖþ: * ½þÊ ú É ú ÉÖ{ɪÉÉÊiÉ ÉÉxÉ úi ÉÉnÂù MÉÖ û ÉÊ É ÉÚªÉ ºÉiÉÉÆ Ê É½þÉªÉ ÉÞkÉ É ** 14 ** ÉÉʱÉxÉÉ iééêb ié: {ÉÊiÉiÉ: ºÉÖOÉÒ É:* ½þxÉÖ ÉÉxÉ - ½þÉ! ÊvÉEÂò* (ºÉºÉ É ÉÆ úé É ÉÖ{ÉMÉ ªÉ) VɪÉiÉÖ näù É:* +ºªÉè¹ÉÉ ÉºlÉÉ* É±É ÉÉxÉ ÉÉxÉ äúxpùºiéö nöù ÉÇ±É SÉ {ÉÊiÉ ÉÇ É * + ɺlÉÉ É{ÉlÉ SÉè É ºÉ ÉÇ ÉɪÉæhÉ ÊSÉxiªÉiÉÉ É ** 15 ** ½þxÉÚ ÉxÉÂ! +±É ɱÉÆ ºÉ É ÉähÉ* BiÉnùxÉÖ¹`öÒªÉiÉä* ( É Æú ÉÖCi ÉÉ) ½þxiÉ {ÉÊiÉiÉÉä ÉɱÉÒ* B¹É B¹É ÉɱÉÒ, ûêvé úeòê±éiémééjé: ºjɺiɺÉÆ úhòxéäjé: EòÊ`öxÉÊ É{ÉÖ±É ÉɽÖþ: EòɱɱÉÉäEÆò Ê É ÉIÉÖ: * +Ê É{ÉiÉÊiÉ EòlÉÎ\SÉnÂù véò ú ÉÉEò¹ÉÇ ÉÉhÉ: É ú É ú{éê ú ÉÒiÉÆ ÉÉxiÉ ÉäMÉÆ É úò ú É ** ÉɱÉÒ - ( ÉÉä½þ ÉÖ{ÉMÉ ªÉ {ÉÖxÉ: ºÉ ÉÉ ÉºªÉ É äú xéé ÉÉIÉ ÉúÊhÉ ÉÉSÉʪÉi ÉÉ úé É ÉÖÊqù ªÉ) ªÉÖHÆò ÉÉä! xé ú{éêiévé ÉÇ ÉÉκlÉiÉäxÉ ªÉÖräù ÉÉÆ Uô±ÉʪÉiÉÖ ÉGò ÉähÉ úé É!* ÉÒ äúhé ªÉ{ÉMÉiÉvÉ ÉǺÉÆ ÉªÉäxÉ ±ÉÉäEòÉxÉÉÆ Uô±É É{ÉxÉäiÉÖ ÉÖtiÉäxÉ ** 17 ** 9

10 ½þxiÉ: ÉÉä:* É ÉiÉÉ ºÉÉè ªÉ ü{éähé ªÉ ÉºÉÉä ÉÉVÉxÉäxÉ SÉ * Uô±ÉäxÉ ÉÉÆ É½þ úiéé É üfø ÉªÉ É: EÞòiÉ É ** 18 ** ÉÉä úépé É* SÉÒ ú ɱEò±ÉvÉÉÊ úhéé Éä¹ÉÊ É{ɪÉǺiÉÊSÉkÉäxÉ É É ÉÉjÉÉ ºÉ½þ ªÉÖrù ªÉOɺªÉÉvÉ ªÉÇ: JɱÉÖ ÉSUôzÉÉä ÉvÉ:* EòlÉ ÉvÉ ªÉÇ: JɱÉÖ ÉSUôzÉÉä ÉvÉ <ÊiÉ* ÉɱÉÒ - Eò: ºÉÆ ÉªÉ: * xé Jɱ ÉäiÉiÉÂ* {É ªÉ, ÉÉMÉÖ úésuôzé ÉÉÊ ÉiªÉ ÉÞMÉÉhÉÉÊ É¹ªÉiÉä ÉvÉ: * ÉvªÉi ÉÉSSÉ ÉÞMÉi ÉÉSSÉ É ÉÉ\UôzÉäxÉ nùîhb ié: ** 19 ** ÉɱÉÒ - ÉɱÉÒ - ÉɱÉÒ - nùhb <ÊiÉ ÉÉÆ É ÉÉxÉ ÉxªÉiÉä* Eò: ºÉÆ ÉªÉ:* EäòxÉ EòÉ úhéäxé* +MÉ ªÉÉMÉ ÉxÉäxÉ* +MÉ ªÉÉMÉ ÉxÉäxÉäÊiÉ* B¹ÉÉä%º ÉÉEÆò vé ÉÇ:* xéxéö ªÉÖHÆò ÉÉä:! É ÉiÉÉ ÉÉxÉ äúxpäùhé vé ÉÉÇvÉ ÉÉê Ê ÉVÉÉxÉiÉÉ * +Éi ÉÉxÉÆ ÉÞMÉ ÉÖÊqù ªÉ ÉÉiÉÞnùÉ úéê É É ÉÇxÉ É ** 20 ** ÉɱÉÒ - ÉÉiÉÞnùÉ úéê É É ÉÇxÉäxÉ iéö±ªénùéä¹éªééä ú½þ Éä É nùîhb iééä, xé ºÉÖOÉÒ É:* nùîhb iéºi ÉÆ Ê½þ nùhb i ÉÉnùÂ, +nùhb Éä xéè É nùhb iéä* ÉɱÉÒ - ºÉÖOÉÒ ÉähÉÉÊ É ÉÞ¹]õÉ ÉÚnÂù vé ÉÇ{ÉixÉÒ MÉÖ úéä ÉÇ É * i麪é nùé úéê É É ÉæxÉ EòlÉÆ nùhb Éä%κ É úépé É ** 21 ** ÉɱÉÒ - xé i Éä ÉÆ Ê½þ EònùÉÊSÉVVªÉä¹`öºªÉ ªÉ ÉҪɺÉÉä nùé úéê É É ÉÇxÉ ÉÂ* ½þxiÉ +xéöké úé ÉªÉ ÉÂ* É ÉiÉÉ nùîhb iéi ÉÉnÂù Ê ÉMÉiÉ{ÉÉ{ÉÉä%½Æþ xéxéö* B É ÉºiÉÖ* ºÉÖOÉÒ É: - ½þÉ ÊvÉEÂò* EòÊ úeò úºéoù ÉÉè MÉVÉäxpùMÉÉË É- ºiÉ É Ê ú{éö ɺjÉ{ÉÊ úiéiéérâóménùéè SÉ * + ÉÊxÉiɱÉMÉiÉÉè ºÉ ÉÒIªÉ ÉɽÚþ ½þÊ ú É ú! ½þÉ {ÉiÉiÉÒ É Éä%t ÊSÉkÉ É ** 22 ** ÉɱÉÒ - ºÉÖOÉÒ É! +±É ɱÉÆ Ê É¹ÉÉnäùxÉ* <Çoù ÉÉä ±ÉÉäEòvÉ ÉÇ:* (xéä{élªéä) ½þÉ ½þÉ É½þÉ úé+éä* 10

11 ÉɱÉÒ - ºÉÖOÉÒ É: - ºÉÖOÉÒ É! ºÉǼ ÉɪÉÇiÉÉÆ ºÉǼ ÉɪÉÇiÉÉÆ ºjÉÒVÉxÉ:* B ÉÆMÉiÉÆ xéé½çþêié ÉÉÆ pù¹]öõ ÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé: * ½þxÉÚ ÉxÉÂ! B ÉÆ ÊGòªÉiÉÉ ÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ EÖò ÉÉ ú:* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) (iéié: ÉÊ É ÉiªÉRÂóMÉnùÉä ½þxÉÚ ÉÉÆ SÉ) +RÂóMÉnù! <ié <ié:* +RÂóMÉnù: - ÉÖi ÉÉ EòÉ±É É ÉÆ ªÉÉxiÉÆ ½þÊ ú ÉÞIÉMÉhÉä É ú É * ºÉ ÉÉ{ÉÊiÉiɺÉxiÉÉ{É: ɪÉÉÊ É Ê ÉÊlɱÉGò É: ** 23 ** ½þxÉÚ ÉxÉÂ! EÖòjÉ É½þÉ úévé:* B¹É ɽþÉ úévé:, É úêxéì ÉzɾþnùªÉÉä Ê É ÉÉÊiÉ vé úhéòié±éä * MÉÖ½þ ÉÊHòºÉ ÉÉGòÉxiÉÉä ªÉlÉÉ GòÉè\SÉÉSɱÉÉäkÉ É: ** 24 ** +RÂóMÉnù: - (={ɺÉÞiªÉ) ½þÉ É½þÉ úévé! +ÊiÉ Éþ±ÉºÉÖJÉ ÉɪÉÒ {ÉÚ ÉÇ ÉɺÉÒrù úòxpù: ÊIÉÊiÉiɱÉ{ÉÊ ú ÉiÉÔ IÉÒhÉºÉ ÉÉÇRÂóMÉSÉä¹]õ: * É ú É ú{éê ú ÉÒiÉÆ ªÉHò ÉÖiºÉÞVªÉ näù½æþ ÊEò ÉÊ É±É¹É漃 ÉÒ ú º ÉMÉÇ ÉtÉÊ ÉMÉxiÉÖ É ** 25 ** (<ÊiÉ ÉÚ ÉÉè {ÉÊiÉiÉ:) ÉɱÉÒ - +RÂóMÉnù! +±É ɱÉÆ Ê É¹ÉÉnäùxÉ* ÉÉä: ºÉÖOÉÒ É! ɪÉÉ EÞòiÉÆ nùéä¹é É{ÉɺªÉ ÉÖnÂùvªÉÉ i ɪÉÉ ½þ úòhéé ÉÊvÉ{ÉäxÉ ºÉ ªÉEÂò * Ê É ÉÖSªÉ úéä¹éæ {ÉÊ úméþá vé ÉÈ EÖò±É É ÉɱÉÆ {ÉÊ úméþáiééæ xé: ** 23 ** ºÉÖOÉÒ É: - ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé: * ÉɱÉÒ - ÉɱÉÒ - ÉɱÉÒ - ÉɱÉÒ - ÉÉä úépé É! ªÉκ ÉxÉ ÉÉ{É úévéä%xéªééä ÉÉÇxÉ úséé{é±éæ IÉxiÉÖ É½ÇþʺÉ* ÉÉfø ÉÂ* ºÉÖOÉÒ É! ÉÊiÉMÉÞÁiÉÉ Éº ÉiEÖò±ÉvÉxÉÆ ½äþ É ÉɱÉÉ* +xéöméþ½þòiééä%îº É* ( ÉÊiÉMÉÞ¼hÉÉÊiÉ*) ½þxÉÚ ÉxÉÂ! +É{ɺiÉÉ ÉiÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGò ªÉ ÉÊ É ªÉ) < ÉÉ +É{É: (+ÉSÉ ªÉ) {ÉÊ úiªévéxiéò É ÉÉÆ ÉÉhÉÉ:* < ÉÉ MÉRÂóMÉÉ É ÉÞiɪÉÉä ɽþÉxÉt BiÉÉ = ÉÇ ªÉÉnùªÉÉä%{ºÉ úºééä ÉÉ ÉÊ ÉMÉiÉÉ:* B¹É ºÉ½þºjɽÆþºÉ ɪÉÖHòÉä ÉÒ ú ÉɽþÒ Ê É ÉÉxÉ: EòɱÉäxÉ ÉäʹÉiÉÉä ÉÉÆ xéäiéö ÉÉMÉiÉ:* É ÉiÉÖ* +ªÉ ÉªÉ ÉÉMÉSUôÊ É* (º ɪÉÉÇiÉ:*) 11

12 ºÉ ÉäÇ - ºÉÖOÉÒ É: - ½þÉ ½þÉ É½þÉ úévé!* ½þxiÉ º ÉMÉÈ MÉiÉÉä ÉɱÉÒ* ºÉÖOÉÒ É! ÊGòªÉiÉÉ ÉºªÉ ºÉƺEòÉ ú:* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* ±ÉI ÉhÉ! ºÉÖOÉÒ ÉºªÉÉÊ É¹ÉäEò: Eò±{ªÉiÉÉ ÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉiªÉɪÉÇ:* (ÊxɹGòÉxiÉÉ: ºÉ Éæ*) ÉlÉ ÉÉä%RÂóEò:* +lé ÊuùiÉÒªÉÉä%RÂóEò: (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ EòEÖò É:*) EòEÖò É: - ÊxÉι`öiÉ ÉɪÉi ÉÉiÉ EòɪÉǺªÉɽþÉ ú ªÉÉ{ÉÞiÉÉ: ºÉ Éæ ÉÉxÉ úªéúlé{éé:* iéº ÉÉnù½þ ÉÊ{É ÊEòÎ\SÉnùɽþÉ úvééiéæ ºÉ ÉÉ ÉªÉÉÊ É* (iéléé Eò úéäêié*) ( ÉÊ É ªÉ) Ê É±É ÉÖJÉ: - EòEÖò É: - Ê É±É ÉÖJÉ: - EòEÖò É: - Ê É±É ÉÖJÉ: - EòEÖò É: - {ÉäʺÉ+Éä Î ½þ ɽþɳýÉBhÉ ºÉÖMMÉÒ ÉähÉ - +ªªÉ úé ɺºÉ ÊEònùÉä É+É ú{{ésséö É+É úêhéê ÉkÉÆ ºÉ ÉɺÉÖ ÊnùºÉɺÉÖ ºÉÒnùÉÊ É++hÉä {ÉäʺÉ+É ºÉ Éä ÉÉhÉ úé +É+nùÉ* iéäºéæ nùîcjéhéé{é½þ ÉÖ½þººÉ EÖò ÉÉ úººé +RÂóMÉnùººÉ {É ÉÖËkÉ VÉÉÊhÉ+ ʺÉMPÉÆ +É+SUôÊkÉ* iéé Eò˽þ héö ½Öþ MÉ+Éä EÖò ÉÉ úéä* ({ÉÊ úgò ªÉÉOÉiÉÉä Ê É±ÉÉäCªÉ) BºÉÉä +ªªÉEò=½þÉä* VÉÉ É héæ {ÉÖSUôÉÊ É* (={ɺÉÞiªÉ) ºÉÖ½Æþ +ªªÉººÉ* ( ÉäʹÉiÉÉä%κ É É½þÉ úévéäxé ºÉÖOÉÒ ÉähÉ---+ɪÉÇ úé ɺªÉ EÞòiÉÉä{ÉEòÉ ú ÉiªÉÖ{ÉEòÉ úêxéê ÉkÉÆ ºÉ ÉÉǺÉÖ Ênù ÉɺÉÖ ºÉÒiÉÉÊ ÉSɪÉxÉä ÉäʹÉiÉÉ: ºÉ Éæ ÉÉxÉ úé +ÉMÉiÉÉ:* iéä¹ééæ nùêiéhéé{élé ÉÖJɺªÉ EÖò ÉÉ úºªéérâóménùºªé É ÉÞËkÉ YÉÉi ÉÉ ÉÒQÉ ÉÉMÉSUäôÊiÉ* iéiéâ C É xéö JɱÉÖ MÉiÉ: EÖò ÉÉ ú:* B¹É +ɪÉÇEòEÖò É:* ªÉÉ ÉnäùxÉÆ {ÉÞSUôÉÊ É* ºÉÖJÉ ÉɪÉǺªÉ) +ªÉä Ê É±É ÉÖJÉ:* EÖòiÉÉä É ÉÉxÉÂ* +ªªÉ! ɽþɳýÉ+ººÉ ºÉɺÉhÉähÉ EÖò ÉÉ Æú +RÂóMÉnÆù {ÉäÎCJÉnÖÆù +É+nùÉäÎ ½þ* (+ɪÉÇ! ɽþÉ úév麪é ÉɺÉxÉäxÉ EÖò ÉÉ ú ÉRÂóMÉnÆù ÉäÊIÉiÉÖ ÉÉMÉiÉÉä%κ É*) +Ê{É EÖò ɱÉÒ +ɪÉÇ úé ÉÉä ɽþÉ úévé SÉ +É ÉÂ* EòÉä%Ê É ÉɪÉÉä ɽþÉ úév麪é* (Ê É±É ÉÖJÉ: {ÉäʺÉ+Éä Î ½þ <ÊiÉ {ÉÚ ÉÇ ÉiÉ {É`öÊiÉ) EòEÖò É: - ËEò xé VÉÉxÉÒ¹Éä ÊxÉι`öiÉ ÉvÉÈ EòɪÉǺªÉ* Ê É±É ÉÖJÉ: - ËEò ÊEò ÉÂ* EòEÖò É: - ÉÚªÉiÉÉÆ, ±É v ÉÉ ÉÞkÉÉxiÉÆ úé É{ÉixªÉÉ: JÉMÉäxpùÉnÂù +É ûáéméäxpæù ºÉÊuù{ÉäxpÆù ɽäþxpù É * ±ÉRÂóEòÉ É ªÉäiÉÖÆ ÉɪÉÖ{ÉÖjÉähÉ ÉÒQÉÆ ÉÒªÉÇ ÉÉ É±ªÉɱ±ÉÎRÂóvÉiÉ: ºÉÉMÉ úéä%t ** 1 ** iéº ÉÉnùÉMÉSUô, EÖò ÉÉ ú{éénù ÉÚ±É Éä É ºÉÆ ÉªÉÉ É:* (ÊxɹGòÉxiÉÉè*) 12

13 Ê É¹Eò ÉEò:* (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ úéiéºéòméhé{éê ú ÉÞiÉÉ ºÉÒiÉÉ*) ºÉÒiÉÉ - ½þÊrù +ÊnùvÉÒ úé JÉÖ Î ½þ Éxnù ÉÉ+É* VÉÉ +ªªÉ=kÉÊ É úê½þnùé úcjéºé úé+ É ÉhÉÆ +ÉhÉÒnùÉ +ÊhÉ]Âõ`öÉÊhÉ +héê ú½þéêhé Vɽþ ÉhÉÉä ú½þ{{é ÉÖkÉÉÊhÉ É+hÉÉÊhÉ ºÉÉÊ É+ ÉÉhÉÉ VÉÒ ÉÉÊ É Éxnù ÉÉ+É* +ÉnÖù +ªªÉ=kɺÉÉ++{{ÉSSÉBhÉ Eò½Æþ Ê É +kééhéæ {ɪªÉ ÉilÉÉ ÉäÊ É* ËEò héö JÉÖ +VVÉ {ÉVVÉÉʳý+ ÉÉhÉä Eò É+É úîmmé Éhb ³äý =nù+{{éºéä+éä Ê É + ÊEòÎ\SÉ Ê½þ++vɺÉÉnùÉä ºÉ ÉÖhhhÉÉä* ËEò héö ÉÆ +xié äúhé {ɺÉhhÉʽþ++Éä +ªªÉ=kÉÉä É Éä* (½þÉ ÊvÉMÉ +ÊiÉvÉÒ úé Jɱ Éκ É Éxnù ÉÉMÉÉ* +ɪÉÇ{ÉÖjÉÊ É úê½þiéé úéiéºé úévé É ÉxÉ ÉÉxÉÒiÉÉÊxɹ]õÉxªÉxɽþÉÇÊhÉ ªÉlÉÉ ÉxÉÉä úlé É ÉÞkÉÉÊxÉ ÉÉ ªÉ ÉÉhÉÉ VÉÒ ÉÉÊ É Éxnù ÉÉMÉÉ* +lé ÉÉ +ɪÉÇ{ÉÖjɺÉɪÉEò ÉiªÉªÉäxÉ EòlÉ É{ªÉÉi ÉÉxÉÆ {ɪÉÇ ÉºlÉÉ{ɪÉÉÊ É* ÊEòzÉÖ Jɱ Ét ÉV ÉɱªÉ ÉÉxÉä Eò ÉÇEòÉ úéîmxé Éhb ±Éä =nùeò ɺÉäEò < É ÊEòÎ\SÉnÂù ¾þnùªÉ ɺÉÉnù: ºÉ ÉÖi{ÉzÉ:* ÊEòzÉÖ JɱÉÖ ÉÉ ÉxiÉ äúhé ɺÉzɾþnùªÉ +ɪÉÇ{ÉÖjÉÉä É ÉäiÉÂ*) (±ÉRÂóEòÉÆ ÉÊ É ªÉ) +½þÉä úé ÉhÉ É ÉxɺªÉ Ê ÉxªÉɺÉ:* EòxÉEò úêséiéêséjéiééä úhééfø É ÉÊhÉ É úê ÉpÖù É ÉÉäÊ ÉiÉ Énäù ÉÉ * Ê É É±ÉÊ ÉEÞòiɺÉÎ\SÉiÉèÌ É ÉÉxÉè- Ì ÉªÉÊiÉ É½äþxpù{ÉÖ úò É ÉÉÊiÉ ±ÉRÂóEòÉ ** 2 ** +½þÉä xéö JɱÉÖ, BiÉÉÆ ÉÉ{ªÉ nù ÉOÉÒ ÉÉä úévé±éi ÉÒ ÉxÉÖkÉ ÉÉ É * Ê É ÉÉMÉÇ ÉÊiÉ{ÉzÉi ÉÉnÂù ªÉÉ{ÉÉnùʪÉiÉÖ ÉÖtiÉ: ** 3 ** (ºÉ ÉÇiÉÉä MÉi ÉÉ) Ê ÉSÉÊ úié ÉɪÉÉ ÉªÉÉ ±ÉRÂóEòÉ* MÉ ÉÇMÉÉ úê ÉÊxɹEÖò]äõ¹ÉÖ É½Öþ É: ÉɱÉÉÊ É ÉÉxÉÉÊnù¹ÉÖ ºxÉÉxÉÉMÉÉ úêxé ÉÉSÉ äúxpù É ÉxÉ ÉɺÉÉnù½þ ªÉæ¹ÉÖ SÉ * {ÉÉxÉÉMÉÉ úêxé ÉÉxiÉnäù ÉÊ É É äú¹ ÉÉGòÉxiÉ ÉÉxɺ ªÉ½Æþ ºÉ ÉÈ ÉÉä! Ê ÉÊSÉiÉÆ xé SÉè É xéþ{éiéä: {ÉixÉÒ ÉªÉÉ où ªÉiÉä ** 4 ** +½þÉä ªÉlÉÉæ Éä {ÉÊ ú É É:* É ÉiÉÖ BiÉrù ªÉÉÇOÉ ÉÉ ûáé ɱÉÉäEòªÉÉÊ É* (iéléé EÞòi ÉÉ) +ªÉä +ªÉÆ É Énù ÉxÉ úéê É:* < ÉÆ ÉÊ É ªÉ {É úòêi鹪éä* ( ÉÊ É ªÉÉ É±ÉÉäCªÉ) +½þÉä É Énù ÉxÉºÉ ÉÞÊrù:* <½þ ʽþ, EòxÉEò úêséiéê ÉpÖù ÉäxpùxÉÒ±Éè- Ì ÉEÞòiÉ É½þÉpÖù É{ÉÎb HòÊSÉjÉnäù ÉÉ * ûêsé úié úxéméé Ê É ÉÉÊiÉ ÉÖ ÉÉ xé É漃 ºÉÖ äúxpùê ɽþÉ ú ÉÚÊ ÉEò±{ÉÉ ** 5 ** +Ê{É SÉ, ÊSÉjÉ É»ÉÖiɽäþ ÉvÉÉiÉÖ ûêsé úé: Éè±ÉÉ SÉ où¹]õé ɪÉÉ xééxéé ÉÉÊ úsé úéhb VÉèÌ É úêséiéé où¹]õé ɪÉÉ nùòìvéeòé: * ÊxÉiªÉÆ {ÉÖ¹{É ò±ééfø {ÉÉnù{ɪÉÖiÉÉ näù ÉÉ SÉ où¹]õé ɪÉÉ ºÉ ÉÈ où¹]õê ÉnÆù ʽ þ úé ÉhÉMÉÞ½äþ ºÉÒiÉÉ xé où¹]õé ɪÉÉ ** 6 ** EòÉä xéö Jɱ ÉäiÉκ ÉxÉ Énäù Éä ºÉ É É < É où ªÉiÉä* iéjé iéé Énù ɱÉÉäEòªÉÉÊ É * (iéléé EÞòi ÉÉ) +ªÉä EòÉ xéxéö JÉʱɱ ÉªÉ É * úéiéºéòê É: {ÉÊ ú ÉÞiÉÉ Ê ÉEÞòiÉÉÊ É: ºÉÖ ÉvªÉ ÉÉ * xéò±évéò ÉÚiÉ ÉvªÉºlÉÉ Ê ÉtÖ±±ÉäJÉä É ÉÉä ÉiÉä ** 7 ** 13

14 ªÉè¹ÉÉ, +ʺÉiÉ ÉÖVÉMÉEò±{ÉÉÆ véé úªéxiªéäeò ÉähÉÓ Eò ú{éê úê ÉiÉ ÉvªÉÉ EòÉxiɺÉƺÉHòÊSÉkÉÉ * +xé ÉxÉEÞò Énäù½þÉ Éɹ{ɺÉÆʺÉHò ÉCjÉÉ ºÉ úêºévé ÉxÉ ÉɱÉä ÉÉiÉ{Éä Ê É ÉÊ ÉrùÉ ** 8 ** +ªÉä EòlÉÆ nùòê{éeòé ɱÉÉäEò:* (Ê É±ÉÉäCªÉ) +ªÉä úé ÉhÉ:* ÉÊhÉ Ê É úêséié ÉÉè汃 SÉÉ ûiéé ÉɪÉiÉÉIÉÉä ÉnùºÉ±ÉʱÉiÉMÉÉ ÉÒ ÉkÉ ÉÉiÉRÂóMɱÉÒ±É: * ªÉÖ ÉÊiÉVÉxÉÊxÉEòɪÉä ÉÉiªÉºÉÉè úéiéºéä ÉÉä ½þÊ úê ú É ½þÊ úhéòxéé ÉxiÉ äú SÉä¹]õ ÉÉxÉ:**9** ÊEòÊ ÉnùÉxÉÓ EòÊ ú¹ªéä* É ÉiÉÖ, où¹]õ ÉÂ, BxÉ É ÉÉäEò{ÉÉnù{É ÉÉ ûá EòÉä]õ úéxiéê úiééä ÉÚi ÉÉ oùfæø ÉÞkÉÉxiÉÆ YÉɺªÉÉÊ É* (iéléé Eò úéäêié*) (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ úé ÉhÉ:ºÉ{ÉÊ ú ÉÉ ú:*) Ênù ªÉɺjÉè: ºÉÖ únèùiªénùéxé ÉSÉ ÉÚÊ ÉpùÉ ÉhÉÆ úé ÉhÉÆ ªÉÖräù GÖòrùºÉÖ äú ÉnùxiÉEÖòÊ±É É ªÉɱÉÒfø ÉIɺlÉ±É É * ºÉÒiÉÉ ÉÉ ÉÊ É ÉäÊEòxÉÒ xé ú ÉiÉä ºÉHòÉ SÉ ÉÖMvÉäIÉhÉÉ IÉÖpäù IÉÊjɪÉiÉÉ{ɺÉä wéö É É½þÉä nèù ɺªÉ Ê ÉPxÉÊGòªÉÉ ** 90 ** (>ðv ÉÇ É É±ÉÉäCªÉ) B¹É B¹É SÉxpù ÉÉ:, úvéié úêséiénù{éçhé ÉEòÉ É: Eò úêxéeò èú¾çþnùªéæ É ÉÉÊ É{ÉÒRÂóªÉ * =nùªéêié MÉMÉxÉä Ê ÉVÉÞ É ÉÉhÉ: EÖò ÉÖnù ÉxÉÊ ÉªÉ ÉÉxvÉ É: É ÉÉRÂóEò: ** 11 ** ({ÉÊ úgò ªÉ) B¹ÉÉ ºÉÒiÉÉ {ÉÉnù{É ÉÚ±É ÉÉÊ ÉiªÉ vªééxéºéæ ÉÒiɾþnùªÉÉxÉ ÉxÉIÉÉ É ÉnùxÉÉ º Énäù½þÊ É É É Éä¹]ÖõEòÉ ÉÉ ºÉRÂóMÉÚføºiÉxÉÉänù úò nöùìnùxééxiéméçiéé SÉxpù±ÉäJÉä É úéiéºéòméhé{éê ú ÉÞiÉÉä{ÉÊ É¹]õÉ* ªÉè¹ÉÉ, +{ÉɺªÉ ÉÉäMÉÉxÉ ÉÉÆ SÉè É Ê ÉªÉÆ SÉ É½þiÉÒÊ É ÉÉ É * ÉÉxÉÖ¹Éä xªéºié¾þté xéè É É ªÉi É ÉÉMÉiÉÉ ** 12 ** ½þxiÉ ºÉÖÊ ÉYÉÉiÉ ÉÂ* <ªÉÆ ºÉÉ úévéiéxéªéé {ÉixÉÒ úé ɺªÉ ÉèÊlɱÉÒ * ˺ɽþnù ÉÇxÉÊ ÉjɺiÉÉ ÉÞMÉÒ É {ÉÊ úié{ªéiéä ** 13 ** (={ÉäiªÉ) ºÉÒiÉä! iªévé i ÉÆ µéié ÉÖOÉSɪÉÈ ÉVɺ É ÉÉÆ ÉÉÊ ÉÊxÉ! ºÉ ÉÇMÉÉjÉè: * +{ÉɺªÉ iéæ ÉÉxÉÖ¹É Ét Épäù! MÉiÉɪÉÖ¹ÉÆ EòÉ É{ÉlÉÉÊzÉ ÉÞkÉ É ** 14 ** ºÉÒiÉÉ - ½þººÉÉä JÉÖ úé É+Éä, VÉÉä É+hÉMÉnùʺÉËrù Ê É hé VÉÉhÉÉÊnù*(½þɺªÉ: JɱÉÖ úé ÉhÉEò:, ªÉÉä ÉSÉxÉMÉiÉʺÉÊr- ÉÊ{É xé VÉÉxÉÉÊiÉ*) (ºÉGòÉävÉ ÉÂ) +½þÉä úé ÉhɺªÉÉ É±Éä{É:* 14

15 iééè SÉ ÉɽÚþ xé Ê ÉYÉÉªÉ iéssééê{é ºÉÖ É½þnÂù véxéö: * ºÉɪÉEÆò SÉÉÊ{É úé ɺªÉ MÉiÉɪÉÖÊ úêié ÉɹÉiÉä ** 15 ** xé ÉCxÉÉäÊ É úéä¹éæ véé úêªéiéö ÉÂ* É ÉiÉÖ, +½þ Éä ÉɪÉÇ úé ɺªÉ EòɪÉÈ ºÉÉvɪÉÉÊ É* +lé ÉÉ, ªÉt½Æþþ úé ÉhÉÆ ½þÎx É EòɪÉÇʺÉÊrù ÉÇÊ É¹ªÉÊiÉ * ªÉÊn ÉÉÆ É½þ äúnâù úiééä ɽþiÉ EòɪÉÈ Ê É{ÉtiÉä ** 16 ** É úiéxéö! iéxéömééêjé! EòÉxiÉxÉäjÉä! EÖò ɱɪÉnùÉ ÉÊxÉ ÉÉÆ Ê É ÉÖSªÉ ÉähÉÒ É * ɽÖþÊ ÉvÉ ÉÊhÉ úixé ÉÚʹÉiÉÉRÂóMÉÆ nù ÉÊ É úºéæ ÉxɺÉÉ ÉVɺ É näùê É! ** 17 ** ºÉÒiÉÉ - ºÉÒiÉÉ - ½Æþ Ê É{É úò+éä JÉÖ vé ÉÉä, VÉÆ VÉÒ ÉÊnù JÉÖ ++Æ {ÉÉ{É úcjéºééä* (½Æþ, Ê É{É úòié: JɱÉÖ vé ÉÇ:, ªÉnÂù VÉÒ ÉÊiÉ Jɱ ɪÉÆ {ÉÉ{É úéiéºé:*) xéxéö näùê É* ºÉkÉÉä ʺÉ* ( É{iÉÉä%ʺÉ*) ½þ½þ½þ, +½þÉä {ÉÊiɵÉiÉɪÉɺiÉäVÉ: * näù ÉÉ: ºÉäxpùÉnùªÉÉä ÉMxÉÉ nùéxé ÉÉ SÉ ÉªÉÉ úhéä * ºÉÉä%½Æþ ÉÉä½Æþ MÉiÉÉä%º ªÉt ºÉÒiÉɪÉÉκjÉÊ É úié èú:** 18 ** (xéä{élªéä) VɪÉiÉÖ näù É:* VɪÉiÉÖ ±ÉRÂóEäò É ú:* VɪÉiÉÖ º ÉÉ ÉÒ* VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé: * nù É xééêb EòÉ: {ÉÚhÉÉÇ:* +ÊiÉGòÉ ÉÊiÉ ºxÉÉxÉ Éä±ÉÉ* <iééä ɽþÉ úévé: * (ÊxɹGòÉxiÉ: ºÉ{ÉÊ ú ÉÉ úéä úé ÉhÉ:*) ½þxiÉ ÊxÉMÉÇiÉÉä úé ÉhÉ:, ºÉÖ{iÉÉ SÉ úéiéºéîºjéªé:* +ªÉÆ EòɱÉÉä näù ÉÒ ÉÖ{ɺÉÌ{ÉiÉÖ ÉÂ* (EòÉä]õ úénù É ûá) VɪÉi ÉÊ ÉvÉ ÉÉ* ÉÉäʹÉiÉÉä%½Æþ xé äúxpäùhé Ê ÉÊnùiÉÉi ÉxÉÉ * i ÉnÂùMÉiɺxÉä½þºÉxiÉÉ{ÉÊ ÉC±É ÉÒEÞòiÉSÉäiɺÉÉ ** 19 ** ºÉÒiÉÉ - (+Éi ÉMÉiÉ ÉÂ) EòÉä héö JÉÖ ++Æ, {ÉÉ{É úcjéºééä +ªªÉ=kÉEäò ú+éä ÊkÉ +kééhéæ É ÉÊnùʺÉ+ ÉÉhÉ ú ü ÉähÉ ÉÆ ÉÎ\SÉnÖùEòÉ ÉÉä É Éä* ÉÉänÖù, iéöî¼hé+é ÉÊ ÉººÉÆ* (EòÉä xéö Jɱ ɪÉÆ, {ÉÉ{É úéiéºé +ɪÉÇ{ÉÖjɺÉÆ ÉxvÉÒiªÉÉi ÉÉxÉÆ ªÉ{ÉÊnù ªÉ ÉÉxÉ ü{éähé ÉÉÆ É\SÉʪÉiÉÖEòÉ ÉÉä É ÉäiÉÂ* É ÉiÉÖ, iéú¹héòeòé ÉÊ É¹ªÉÉÊ É*) EòlÉÆ xé ÉiªÉäÊiÉ É ÉiÉÒ* +±É ÉxªÉ ÉRÂóEòªÉÉ* ÉÉäiÉÖ É½ÇþÊiÉ É ÉiÉÒ* <I ÉÉEÖòEÖò±ÉnùÒ{ÉäxÉ ºÉxvÉÉªÉ ½þÊ úhéé i ɽþ É * ÉäʹÉiɺi ÉÊuùÊSÉiªÉlÉÈ ½þxÉÚ ÉÉxÉ xéé É ÉÉxÉ ú: ** 20 ** ºÉÒiÉÉ - (+Éi ÉMÉiÉ ÉÂ) VÉÉä ÉÉ Eäò ÉÉ ÉÉänÖù* +ªªÉ=kÉhÉÉ ÉºÉÎRÂóEòkÉhÉähÉ +½Æþ BnäùhÉ +Ê É ÉÉʺɺºÉÆ* ( ÉEòÉ É ÉÂ) Éqù! EòÉä ÉÖkÉxiÉÉä +ªªÉ=kɺºÉ* (ªÉÉä ÉÉ EòÉä ÉÉ É ÉiÉÖ* +ɪÉÇ{ÉÖjÉxÉÉ ÉºÉÆEòÒiÉÇxÉäxÉɽþ ÉäiÉäxÉÉÊ É ÉÉʹɹªÉä* Épù! EòÉä ÉÞkÉÉxiÉ +ɪÉÇ{ÉÖjɺªÉ*) É ÉÊiÉ! ÉÚªÉiÉÉ ÉÂ, +xé ÉxÉ{ÉÊ úié{iéæ {ÉÉhbÖ ºÉ IÉÉ É ÉCjÉÆ ié É É úméöhéêséxiéé ÉÒiɱÉÉ ÉhªÉ±ÉÒ±É É * ɽþÊiÉ Ê ÉMÉiÉvÉèªÉÈ ½þÒªÉ ÉÉxÉÆ É úò Æú ÉxÉʺÉVÉ É únùmvéæ Éɹ{É{ɪÉÉÇEÖò±ÉÉIÉ É ** 21 ** 15

16 ºÉÒiÉÉ - (+Éi ÉMiÉ ÉÂ) ½þÊrù ÉÒʳý+É JÉÖ Î ½þ Éxnù ÉÉ+É B ÉÆ ºÉÉä+xiÉÆ +ªªÉ=kÉÆ ºÉÖÊhÉ+* +ªªÉ=kɺºÉ Ê É ú½þ{éê úººé ÉÉä Ê É Éä ºÉ ò³ýéä ºÉÆ ÉÖkÉÉä ÊkÉ {ÉäCJÉÉÊ É, VÉÊnù JÉÖ ++Æ ÉÉhÉ úéä ºÉSSÉÆ ÉxiÉäÊnù* +ªªÉ=kɺºÉ < ÉϺºÉ VÉhÉä +héöceòéäºéæ {ÉÊ úººéºéæ SÉ ºÉÖÊhÉ+ ºÉÖ½þººÉ nöùcj麺é + +xié äú b Éä³ýÉ+Ênù Ê É+ Éä ʽþ++Æ* ( ÉEòÉ É ÉÂ) Éqù! Eò½Æþ iéö ½äþʽþ +ªªÉ=kɺºÉ ºÉRÂóMÉ ÉÉä VÉÉnùÉä* (½þÉ ÊvÉMÉ µéòêb iéé Jɱ Éκ É Éxnù ÉÉMÉÉ B ÉÆ ÉÉäSÉxiÉ ÉɪÉÇ{ÉÖjÉÆ ÉÖi ÉÉ* +ɪÉÇ{ÉÖjɺªÉ Ê É ú½þ{éê ú É ÉÉä%Ê{É, Éä ºÉ ò±é: ºÉÆ ÉÞkÉ <ÊiÉ {É ªÉÉÊ É, ªÉÊnù Jɱ ɪÉÆ ÉÉxÉ ú: ºÉiªÉÆ ÉxjɪÉiÉä* +ɪÉÇ{ÉÖjɺªÉÉκ ÉxÉ VÉxÉä%xÉÖGòÉä ÉÆ {ÉÊ ú É ÉÆ SÉ ÉÖi ÉÉ ºÉÖJɺªÉ nöù:j麪é SÉÉxiÉ äú nùéä±ééªéié < É Éä ¾þnùªÉ ÉÂ* Épù! EòlÉÆ ªÉÖ¹ ÉÉÊ É úéªéç{éöjéºªé ºÉÆMÉ ÉÉä VÉÉiÉ:* É ÉÊiÉ! ÉÚªÉiÉÉÆ* ½þi ÉÉ ÉÉʱÉxÉ Éɽþ Éä EòÊ{É É Æú i ÉiEòÉ úhéénùoévéæ ºÉÖOÉÒ ÉºªÉ EÞòiÉÆ xé äúxpùiéxéªéä! úévªéæ ½þ úòhééæ iéié: * úéyéé i ÉÊuùSɪÉÉªÉ SÉÉÊ{É ½þ úªé: ºÉ ÉÉÇ Ênù É: ÉäʹÉiÉÉ- ºiÉä¹ÉÉ Éº ªÉ½þ Ét MÉÞwÉ ÉSÉxÉÉiÉ i ÉÉÆ näùê É! ºÉ ÉÉ{iÉ ÉÉxÉ ** 22 ** ºÉÒiÉÉ - +½þÉä ++ ühéé CJÉÖ <ººÉ úé B ÉÆ ºÉÉä+xiÉÆ +ªªÉ=kÉÆ Eò ú+xiééä* (+½þÉä +Eò ûhéé: Jɱ ÉÒ É úé B ÉÆ ÉÉäSÉxiÉ ÉɪÉÇ{ÉÖjÉÆ EÖò ÉÇxiÉ:*) É ÉÊiÉ! ÉÉ Ê É¹ÉÉnäùxÉ* úé ÉÉä ʽþ, ÉMÉÞ½þÒiÉ É½þÉSÉÉ{ÉÉä ÉÞiÉÉä ÉÉxÉ úºéäxéªéé * ºÉ ÉÖrùiÉÖÈ nù ÉOÉÒ ÉÆ ±ÉRÂóEòÉ Éä ÉÉÊ ÉªÉɺªÉÊiÉ ** 23 ** ºÉÒiÉÉ - ÊEòhhÉÖ JÉÖ ÊºÉÊ ÉhÉÉä ÉB Ênù]Âõ`öÉä* Éqù! +Ê É ºÉSSÉÆ* hé +ÉhÉÉÊ É* (ÊEòzÉÖ JɱÉÖ º É{xÉÉä ɪÉÉ où¹]õ:* Épù! +Ê{É ºÉiªÉ ÉÂ* xé VÉÉxÉÉÊ É*) (º ÉMÉiÉ ÉÂ) ÉÉä:! Eò¹]õ ÉÂ* B ÉÆ MÉÉfÆø {ÉÊ úyééªé ÉiÉÉÇ Æú ÉiÉÞÇ ÉiºÉ±ÉÉ * xé ÉiªÉɪÉÊiÉ ÉÉäEòÉiÉÉÇ ªÉlÉÉ näù½þéxié Æú MÉiÉÉ ** 24 ** ( ÉEòÉ É ÉÂ) É ÉÊiÉ! +ªÉÊ ÉnùÉxÉÒ, ºÉ ÉÖÊnùiÉ É úséé{é ÉÉhÉ{ÉÉËhÉ {ÉÊiÉÊ É½þ úévéºéöiéä! ié ÉÉxɪÉÉÊ É * É É Ê½þ Ê ÉMÉiɺÉÆ ÉªÉÉ É滃 i ÉÆ xé ú É ú{éé ÉÇMÉiÉÉ Ê ÉxÉÒiÉ ÉÉäEòÉ ** 25 ** ºÉÒiÉÉ - ºÉÒiÉÉ - Éqù! BnÆù Éä + ÉilÉÆ ºÉÖÊhÉ+ +ªªÉ=kÉÉä Vɽþ ºÉÉä+{É ú ɺÉÉä hé ½þÉä<, ié½þ Éä =kéxiéæ ÉhÉäʽþ* ( Épù* BiÉÉÆ Éä% ɺlÉÉÆ ÉÖi ÉɪÉÇ{ÉÖjÉÉä ªÉlÉÉ ÉÉäEò{É ú É ÉÉä xé É ÉÊiÉ, iéléé Éä ÉÞkÉÉxiÉÆ ÉhÉ*) ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É ÉiÉÒ* MÉSUô, EòªªÉʺÉrùÒ ½þÉänÖù* (MÉSUô, EòɪÉÇʺÉÊrù ÉÇ ÉiÉÖ*) +xéöméþ½þòiééä%îº É* ({ÉÊ úgò ªÉ) EòlÉÊ ÉnùÉxÉÓ É ÉÉMÉ ÉxÉÆ úé ÉhÉÉªÉ ÊxÉ ÉänùªÉÉÊ É* É ÉiÉÖ, où¹]õ ÉÂ* {É ú ÉÞiÉMÉhÉVÉÖ¹]Æõ {ÉnÂù ɹÉhb õéê É úé ÉÆ ºÉÖ ûêsé úié û¹éhbæ iééäªénùé ÉÆ ÊjÉEÚò]õ É * Eò úsé úhéê É Énêù: EòÉxÉxÉÆ SÉÚhÉÇʪÉi ÉÉ Ê ÉMÉiÉÊ É¹ÉªÉnù{ÉÈ úéiéºéä ÉÆ Eò úéäê É ** 26 ** (ÊxɹGòÉxiÉÉè) ÊuùiÉÒªÉÉä%RÂóEò:* 16

17 +lé iéþiéòªééä%râóeò: (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ ÉRÂóEÖòEòhÉÇ:) ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ÉiÉÒ½þÉ úò - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - Eò <½þ ÉÉä:! EòÉ\SÉxÉiÉÉä úhéuùé ú É ÉÚxªÉÆ EÖò ûiéä* +ªªÉ! +½Æþ Ê ÉVɪÉÉ* ËEò Eò úò+nöù* (+ɪÉÇ! +½Æþ Ê ÉVɪÉÉ* ËEò ÊGòªÉiÉÉ ÉÂ*) Ê ÉVɪÉä! ÊxÉ ÉätiÉÉÆ ÊxÉ ÉätiÉÉÆ É½þÉ úévééªé ±ÉRÂóEäò É úéªé ÉMxÉ ÉɪÉÉ% ÉÉäEò ÉÊxÉEäòÊiÉ! EÖòiÉ:, ªÉºªÉÉÆ xé Ê ÉªÉ Éhb xééê{é Éʽþ¹ÉÒ näù ɺªÉ Éhb Éänù úò ºxÉä½þɱ±ÉÖ {ÉÊiÉ {ɱ±É ÉÉzÉ SÉ {ÉÖxÉ ÉÔVÉÎxiÉ ªÉºªÉÉÆ ÉªÉÉiÉ * ÉÒVÉxiÉÉä ɱɪÉÉÊxɱÉÉ +Ê{É Eò èú úº{éþ¹]õ ÉɱÉpÖù ÉÉ ºÉäªÉÆ ÉGòÊ ú{ééä ú ÉÉäEò ÉÊxÉEòÉ ÉMxÉäÊiÉ Ê ÉYÉÉ{ªÉiÉÉ É ** 1 ** ÉiÉÒ½þÉ úò - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ÉiÉÒ½þÉ úò - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - +ªªÉ! ÊhÉSSÉÆ ÉÎ]Âõ]õ{ÉÉnù ÉÚ±Éä ÉkÉ ÉÉhɺºÉ VÉhɺºÉ +Ênù]Âõ`ö{ÉÖ û ÉÉä ++Æ ºÉ É ÉÉä* ËEò BnÆù * (+ɪÉÇ! ÊxÉiªÉÆ ÉiÉÞÇ{ÉÉnù ÉÚ±Éä ÉiÉÇ ÉÉxɺªÉ VÉxɺªÉÉoù¹]õ{ÉÚ ÉÉæ%ªÉÆ ºÉ É É: * ÊEò ÉäiÉnÂù*) É ÉÊiÉ! +ÊiÉ{ÉÉÊiÉ EòɪÉÇÊ Énù ÉÂ* ÉÒQÉÆ ÊxÉ ÉätiÉÉÆ ÊxÉ ÉätiÉÉ ÉÂ* +ªªÉ! <ªÉÆ ÊhÉ ÉänäùÊ É* (ÊxɹGòÉxiÉÉ) (+ɪÉÇ! <ªÉÆ ÊxÉ ÉänùªÉÉÊ É*) ({ÉÖ úiééä Ê É±ÉÉäCªÉ) +ªÉä +ªÉÆ É½þÉ úévééä ±ÉRÂóEäò É ú <ié B ÉÉÊ É ÉiÉÇiÉä* ªÉ B¹É:, + ɱÉEò ɱɺÉÊzÉ ÉÉäOÉxÉäjÉ: EòxÉEò ɪÉÉäVV ɱÉnùÒÊ{ÉEòÉ{ÉÖ úéämé: * i ÉÊ úié ÉÊ É{ÉiÉiªÉºÉÉè ºÉ úéä¹ééä ªÉÖMÉ{ÉÊ úhéé ÉºÉ ÉÖtiÉÉä ªÉlÉÉEÇò: ** 2 ** EòlÉÆ EòlÉÆ ÉÉä xé É ÉÉCªÉ ÉÉÊnù - \UÞôhÉÉäÊ É ÉÒQÉÆ Énù EäòxÉ SÉÉt * ÉÖ ÉÚ¹ÉÖÇhÉÉ ÉÖHò ɪÉäxÉ véþ¹]æõ ÉxÉÉÊ É ÉnùÉÇiÉ {ÉÊ úvéì¹éiééä%½þ É ** 3 ** (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ ªÉlÉÉÊxÉÌnù¹]õÉä úé ÉhÉ:*) ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - (={ɺÉÞiªÉ) VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé:* +Ê ÉÊnùiÉÉMÉ ÉxÉäxÉ EäòxÉÊSÉnÂù ÉÉxÉ äúhé ºÉºÉÆ ú É ÉÊ É ÉÞÊnùiÉÉ ÉÉäEò ÉÊxÉEòÉ* (ºÉÉ ÉYÉ ÉÂ) EòlÉÆ ÉÉxÉ äúhéäêié* MÉSUô, ÉÒQÉÆ ÊxÉMÉÞÁÉxɪÉ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) É ÉiÉÖ É ÉiÉÖ* ªÉÖÊvÉ VÉMÉijÉªÉ ÉÒÊiÉEÞòiÉÉä%Ê{É Éä ªÉÊnù EÞòiÉÆ ÊjÉnù ÉÉèÊ únù ÉÊ ÉªÉ É * +xéö É Éxi ÉÊSÉ úénù ÉÞiÉÉÊ ÉxÉ: ò±é ÉiÉÉä ÊxÉVÉ ÉÉ`ö ºÉ ÉÖnÂù É É ÉÂ**4** ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - úé ÉhÉ& - VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé:* ɽþÉ úévé! ɽþÉ É±É: JɱÉÖ ºÉ ÉÉxÉ ú:* iéäxé JɱÉÖ ÉÞhÉÉ±É ÉnÖùi{ÉÉÊ]õiÉÉ: ºÉÉ±É ÉÞIÉÉ:, ÉÖι]õxÉÉ ÉMxÉÉä nùé û{é ÉÇiÉEò:, {ÉÉÊhÉiɱÉÉ ªÉÉ ÉÊ É ÉÞÊnùiÉÉÊxÉ ±ÉiÉÉMÉÞ½þÉÊhÉ, xéénäùxéè É Ê ÉºÉÆYÉÒEÞòiÉÉ: É Énù ÉxÉ{ÉɱÉÉ:* i麪é OɽþhÉºÉ ÉlÉÈ É±É ÉÉYÉÉ{ÉʪÉiÉÖ É½ÇþÊiÉ É½þÉ úévé:* iéäxé ʽþ ÊEòRÂóEò úéhééæ ºÉ½þ»ÉÆ É±É ÉÉYÉÉ{ÉªÉ ÉÉxÉ úoé½þhééªé* 17

18 ÉRÂóEÖòEòhÉÇ& - ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé& * (ÊxɹC{É ªÉ ÉÊ É ªÉ) VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé&* +º ÉnùÒªÉè ÉǽþÉ ÉÞIÉè úº ÉnùÒªÉÉ É½þÉ É±ÉÉ& * ÊIÉ É Éä É ½þiÉɺiÉäxÉ ÊEòRÂóEò úé pöù ɪÉÉäÊvÉxÉÉ ** 5 ** ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - EòlÉÆ ½þiÉÉ <ÊiÉ* iéäxé ʽþ EÖò ÉÉ ú ÉIÉ ÉÉYÉÉ{ÉªÉ ÉÉxÉ úoé½þhééªé* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) (Ê ÉÊSÉxiªÉ) EÖò ÉÉ úéä ʽþ EÞòiÉɺjÉ SÉ ÉÚ ú SÉ É±É ÉÉxÉÊ{É * ɺÉÁ SÉÉÊ{É MÉÞ¼hÉÒªÉÉrùxªÉÉnÂù ÉÉ iéæ ÉxÉÉèEòºÉ É ** 6 ** ( ÉÊ É ªÉ) ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - +xéxié úòªéæ É±É ÉÉYÉÉ{ÉʪÉiÉÖ É½ÇþÊiÉ É½þÉ úévé:* ÊEò ÉlÉÇ ÉÂ* ÉÉäiÉÖ É½ÇþÊiÉ É½þÉ úévé:* EÖò ÉÉ Æú ÉÉxÉ ú ÉÊ ÉMÉSUôxiÉÆ où¹]âõ ÉÉ É½þÉ úévéäxééxééyééê{éiéé +{ªÉxÉÖMÉiÉÉ: {É\SÉ ºÉäxÉÉ{ÉiɪÉ:* iéiéºiéié:* iéiéºiééxéê ÉpÖùiÉÉxÉ où¹]õâ ÉÉ ÊEòÎ\SÉnÂù ÉÒiÉ < É iééä úhé ÉÉÊ ÉiªÉ EòÉ\SÉxÉ{ÉÊ úpé ÉÖt ªÉ ÊxÉ{ÉÉÊiÉiÉɺiÉäxÉ ½þÊ úhéé {É\SÉ ºÉäxÉÉ{ÉiɪÉ:* iéiéºiéié:* iéié: EÖò ÉÉ ú ÉIÉÆ GòÉävÉÉiÉ ºÉÆ úhòxéäjéæ i ÉÊ úiéié ú½þªéæ ºªÉxnùxÉÆ ÉɽþªÉxiÉÆ ÉÉ ÉÞ]ÂõEòɱÉÉ ÉEò±{ÉÆ {É ú ɱÉPÉÖiÉ Æú ÉÉhÉVÉɱÉÉxÉÂ É ÉxiÉ É * iééxéâ ÉÉhÉÉxÉ ÊxÉÌ ÉvÉÖx ÉxÉ EòÊ{É úê{é ºÉ½þºÉÉ iépùléæ ±ÉRÂóJÉʪÉi ÉÉ Eòh`äö ºÉRÂóMÉÞÁ véþ¹]æõ ÉÖÊnùiÉiÉ ú ÉÖJÉÉä ÉÖι]õxÉÉ ÊxÉVÉÇPÉÉxÉ ** 7 ** (ºÉ úéä¹é ÉÂ) +É:, EòlÉÆ EòlÉÆ ÊxÉVÉÇPÉÉxÉäÊiÉ* Êiɹ`ö i É É½þ Éä ÉèxÉ ÉɺÉÉt EòÊ{ÉVÉxiÉÖEò É * B¹É ɺ ÉÒEò úéä ªÉº ÉiGòÉävÉÉxɱÉEòhÉè& IÉhÉÉiÉ ** 8 ** ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:* EÖò ÉÉ ú ÉIÉÆ ÊxɽþiÉÆ ÉÖi ÉÉ GòÉävÉÉÊ É¹]õ¾þnùªÉ: EÖò ÉÉ äúxpùêvénùê ÉMÉiÉ ÉÉƺiÉÆ ÉxÉÉèEòºÉ ÉÂ* iéäxé ʽþ MÉSUô* ÉÚªÉÉä YÉɪÉiÉÉÆ ÉÞkÉÉxiÉ:* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) EÖò ÉÉ úéä ʽþ EÞòiÉɺjÉ SÉ, + É ªÉÆ ªÉÖÊvÉ ÉÒ úéhééæ ÉvÉÉä ÉÉ Ê ÉVɪÉÉä%lÉ ÉÉ * iélééê{é IÉÖpùEò ÉænÆù ÉÁ ÉÒ¹Éx ÉxÉÉäV É ú: ** 9 ** ( ÉÊ É ªÉ) ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé:* VɪÉiÉÖ ±ÉRÂóEäò É ú:* VɪÉiÉÖ Épù ÉÖJÉ:* 18

19 ºÉǼ ÉÞkÉÆ iéö ÉÖ±ÉÆ ªÉÖrÆù EÖò ÉÉ úºªé SÉ i麪é SÉ * iéié: ºÉ ÉÉxÉ ú: ÉÒQÉÆ Érù: {ÉÉ ÉäxÉ ºÉÉ ÉiÉ É ** 10 ** EòÉä%jÉ Ê Éº ÉªÉ <xpùêvéiéé ÉÉJÉÉ ÉÞMÉÉä Érù <ÊiÉ* EòÉä%jÉ ÉÉä:* ( ÉÊ É ªÉ) úéiéºé: - úéiéºé: - VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé:* MÉSUô Ê É ÉÒ¹ÉhɺiÉÉ ÉnùɽÚþªÉiÉÉ ÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé: * (ÊxɹGòÉxiÉ:*) úé ÉhÉ& - i É ÉÊ{É iéé ÉnÂù ÉÉxÉ ú ÉÉxÉªÉ * ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé: * (ÊxɹGòÉxiÉ:*) úé ÉhÉ& - (Ê ÉÊSÉxiªÉ) ÉÉä&! Eò¹]õ É * +ÊSÉxiªÉÉ ÉxɺÉÉ ±ÉRÂóEòÉ ºÉʽþiÉè& ºÉÖ únùéxé Éè& * +Ê É ÉÚªÉ nù ÉOÉÒ ÉÆ ÉÊ É¹]õ& ÊEò±É ÉÉxÉ ú& ** 11 ** +Ê{É SÉ, ÊVÉi ÉÉ jéè±ééäcªé ÉÉVÉÉè ºÉºÉÖ únùxéöºéöiéæ ªÉx ɪÉÉ MÉÌ ÉiÉäxÉ GòÉxi ÉÉ Eèò±ÉÉºÉ ÉÒ ÉÆ º ÉMÉhÉ{ÉÊ ú ÉÞiÉÆ ºÉÉEò ÉÉEò {ªÉ näù ªÉÉ * ±É v ÉÉ iéº ÉÉiÉ ɺÉÉnÆù {ÉÖxÉ úméºéöiéªéé xéîxnùxééxééoùiéi ÉÉnÂù nùkéæ É{iÉÆ SÉ iéé ªÉÉÆ ªÉÊnù EòÊ{ÉÊ ÉEÞòÊiÉSUônÂù ÉxÉÉ iéx É É ºªÉÉiÉ ** 12 ** (iéié& ÉÊ É ÉÊiÉ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ&*) Ê É ÉÒ¹ÉhÉ& - (ºÉÊ É É ÉÇ ÉÂ) +½þÉä iéö JɱÉÖ É½þÉ úév麪é Ê É{É úòiéé ÉÖÊrù& ºÉÆ ÉÞkÉÉ* EÖòiÉ&, ɪÉÉäHòÉä ÉèÊlɱÉÒ iéº Éè ɽÖþ ÉÉä nùòªéiééê ÉÊiÉ * xé Éä ÉÞhÉÉäÊiÉ ÉSÉxÉÆ ºÉÖ¾þnùÉÆ ÉÉäEòEòÉ úhééiéâ ** 13 ** VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé&* (={ÉäiªÉ) ºÉ Éæ - Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! BÁäʽþ* ={ÉÊ É É* B¹É B¹É ={É{ÉÊ É ÉÉÊ É* (={ÉÊ É ÉÊiÉ) Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ÊxÉÌ ÉhhÉÊ É Éi ÉÉÆ ±ÉIɪÉä* ÊxÉ Éænù B É Jɱ ÉxÉÖHòOÉÉʽþhÉÆ º ÉÉÊ ÉxÉ ÉÖ{ÉÉÊ ÉiɺªÉ ÉÞiªÉVÉxɺªÉ* ÊUôtiÉÉ Éä¹ÉÉ EòlÉÉ* i É ÉÊ{É iéé ÉnÂù ÉÉxÉ ú ÉÉxɪÉ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) +É: <ié <ié:* xéè ÉɽÆþ véì¹éiéºiéäxé xéè@ñçiéäxé nöù úéi ÉxÉÉ * º ɪÉÆ OɽþhÉ ÉÉ{ÉzÉÉä úéiéºéä ÉÊnùoùIɪÉÉ ** 14 ** (={ÉMÉ ªÉ) 19

20 ÉÉä úévéxéâ! +Ê{É EÖò ɱÉÒ É ÉÉxÉÂ* (ºÉÉ ÉYÉ ÉÂ) Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ÊEò ɺªÉ iéiéâ Eò ÉÇ* ɽþÉ úévé! +iééä%{ªéêvéeò ÉÂ* EòlÉÆ i É É ÉMÉSUôʺÉ* ɹ]Öõ ɽÇþÊiÉ É½þÉ úévé: Eòºi ÉÊ ÉÊiÉ* ÉÉä ÉÉxÉ ú! Eòºi É ÉÂ* EäòxÉ EòÉ úhéäxé PÉ̹ÉiÉÉä%º ÉÉEò ÉxiÉ: {ÉÖ Æú ÉÊ É¹]õ:* ÉÉä:! ÉÚªÉiÉÉ ÉÂ, +\VÉxÉɪÉÉÆ ºÉ ÉÖi{ÉzÉÉä ÉÉ ûi麪ééè úºé: ºÉÖiÉ: * ÉäʹÉiÉÉä úépé ÉähÉɽÆþ ½þxÉÚ ÉÉxÉ xéé É ÉÉxÉ ú: ** 15 ** ½þxÉÚ ÉÉxÉÂ: - ɽþÉ úévé! ËEò ÉÖiÉ ÉÂ* ËEò ÉÖiÉäxÉ* ½þxÉÚ ÉxÉÂ! ÊEò Éɽþ iéjé É ÉÉxÉ úépé É:** ÉÉä:! ÉÖªÉiÉÉÆ úé É ÉɺÉxÉ ÉÂ** EòlÉÆ EòlÉÆ úé É ÉɺÉxÉÊ ÉiªÉɽþ* +É: ½þxªÉiÉÉ ÉªÉÆ ÉÉxÉ ú:* ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:* ºÉ ÉÉÇ{É úévéä¹ É ÉvªÉÉ: JɱÉÖ núùiéé:* +lé ÉÉ úé ɺªÉ ÉSÉxÉÆ ÉÖi ÉÉ {É SÉÉnÂù ªÉlÉä¹]Æõ EòiÉÖÇ É½ÇþÊiÉ É½þÉ úévé:* ÉÉä ÉÉxÉ ú! ÊEò Éɽþ ºÉ ÉÉxÉÖ¹É:* ÉÉä:! ÉÚªÉiÉÉÆ, É ú É úhé ÉÖ{Éäʽþ ÉRÂóEò Æú ÉÉ ÉÊ É É SÉ nöùméçié ÉÆ úºééié±éæ ÉÉ * É ú É ú{éê úê ÉzÉºÉ ÉÇMÉÉjÉÆ ªÉ ɺÉnùxÉÆ ÉÊiɪÉÉ{ɪÉÉ ªÉ½Æþ i ÉÉ É ** 16 ** ½þ ½þ ½þ* Ênù ªÉɺjÉèκjÉnù ÉMÉhÉÉ ÉªÉÉÊ É ÉÚiÉÉ nèùiªéäxpùé É É É É ÉÌiÉxÉ: ºÉ ɺiÉÉ: * {ÉÉè±ÉºiªÉÉä%{ªÉ{ɾþiÉ{ÉÖ¹{ÉEòÉä% ɺÉzÉÉä ÉÉä! úé É: EòlÉ ÉÊ ÉªÉÉÊiÉ ÉÉxÉÖ¹ÉÉä ÉÉ É ** 17 ** B ÉÆÊ ÉvÉäxÉ É ÉiÉÉ ÊEò ÉlÉÈ ÉSUôzÉÆ i麪é nùé úé{é½þ úhéæ EÞòiÉ É * ºÉ ªÉMÉɽþ ½þxÉÚ ÉÉxÉ * +{ÉɺªÉ ÉɪɪÉÉ úé ÉÆ i ɪÉÉ úéiéºé{éörâómé É!* Ê ÉIÉÖ Éä¹ÉÆ ºÉ ÉɺlÉÉªÉ SUô±ÉäxÉÉ{ɾþiÉÉ Ê½þ ºÉÉ ** 18 ** Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ËEò Ê É{ÉIÉ{ÉIÉ É É±É ÉºÉä * 20

21 ɺÉÒnù úévéxéâ! ÉSÉxÉÆ Ê½þiÉÆ Éä ÉnùÒªÉiÉÉÆ úépé ÉPÉ ÉÇ{ÉixÉÒ * <næù EÖò±ÉÆ úéiéºé{éörâómé ÉäxÉ i ɪÉÉ Ê½þ xéäsuôéê É Ê É{Ét ÉÉxÉ É ** 19 ** Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! +±É ɱÉÆ ÉªÉäxÉ* EòlÉÆ ±É ɺÉ]õ: ˺ɽþÉä ÉÞMÉähÉ Ê ÉÊxÉ{ÉÉiªÉiÉä * MÉVÉÉä ÉÉ ºÉÖ É½þÉxÉ ÉkÉ: ÉÞMÉɱÉäxÉ ÊxɽþxªÉiÉä ** 20 ** ÉÉä úé ÉhÉ! Ê É{Ét ÉÉxÉ ÉÉMªÉäxÉ É ÉiÉÉ ËEò ªÉÖHÆò úépé É Éä ÉÆ ÉHÖò ÉÂ* ÉÉ iéé ÉnÂù ÉÉä:! xéhò\sé úé{éºénù! úé ÉhÉ! úépé ÉÆ iéæ ÉÒ úéoéméhªé ÉiÉÖ±ÉÆ ÊjÉnù ÉäxpùEò±{É É * ÉIÉÒhÉ{ÉÖhªÉ! É ÉiÉÉ ÉÖ ÉxÉèEòxÉÉlÉÆ ÉHÖÆò ÊEò Éä É ÉÖÊSÉiÉÆ MÉiɺÉÉ ú! xéòséè: ** 21 ** ÉRÂóEÖòEòhÉÇ: - EòlÉÆ EòlÉÆ xéé ÉÉÊ ÉvÉiÉä* ½þxªÉiÉÉ ÉªÉÆ ÉÉxÉ ú:* +lé ÉÉ núùié ÉvÉ: JɱÉÖ ÉSÉxÉÒªÉ:* ÉRÂóEÖòEòhÉÇ! ±ÉÉRÂóMÉÚ±É ÉÉnùÒ{ªÉ Ê ÉºÉÞVªÉiÉÉ ÉªÉÆ ÉÉxÉ ú:* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* <ié <ié:* +lé ÉÉ Bʽþ iéé ÉiÉÂ* +ªÉ Éκ É* +Ê ÉvÉÒªÉiÉÉÆ ÉuùSÉxÉÉiÉ ºÉ ÉÉxÉÖ¹É: +Ê É ÉÚiÉÉä ɪÉÉ úé É! nùé úé{é½þ úhéénùêºé * ªÉÊnù iéä%îºié véxéö:¹±éépéé nùòªéiééæ Éä úhééä ɽþÉxÉ ** 22 ** +ÊSÉ úénâù pùiªéêºé, +Ê É½þiÉ É ú ÉMÉÉä{ÉÖ úé]âõ]õéæ úpéö É úeòé ÉÖÇEòxÉÉnùÊxÉÌVÉiɺi É É * ½þÊ úméhé{éê ú{éòêb iéè: ºÉ ÉxiÉÉiÉÂ É Énù ÉxÉè úê ɺÉǼ ÉÞiÉÉÆ º ɱÉRÂóEòÉ É ** 23 ** úéiéºéé: - +É: ÊxÉ ÉÉǺªÉiÉÉ ÉªÉÆ ÉÉxÉ ú:* <ié <ié:* ( úiééäê É: ºÉ½þ ÊxɹGòÉxiÉÉä ½þxÉÚ ÉÉxÉÂ*) ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úvé:* +κiÉ EòÉÊSÉnÂù Ê É ÉIÉÉ É½þÉ úév麪é ʽþiÉ ÉxiÉ äúhé* =SªÉiÉÉÆ, iésuåäôªééä ÉªÉ ÉÊ{É ÉÉäiÉÉ ú:* ºÉ ÉÇlÉÉ úéiéºéeöò±éºªé Ê ÉxÉÉ ÉÉä% ªÉÉMÉiÉ <ÊiÉ ÉxªÉä* EäòxÉ EòÉ úhéäxé* ɽþÉ úév麪é Ê É ÉÊiÉ{ÉkªÉÉ* EòÉ Éä Ê É ÉÊiÉ{ÉÊkÉ:* 21

22 xéxéö ºÉÒiÉÉ{ɽþ úhé Éä É * ºÉÒiÉÉ{ɽþ úhéäxé EòÉä nùéä¹é: ºªÉÉiÉ * +vé ÉÇ SÉ * SÉ É näùxé ºÉÉ É Éä¹ÉÊ É É iéä ÉSÉxÉ ÉÂ* iénâù ÉÚʽþ * iénäù É xéxéö * Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ËEò MÉÚ½þºÉä* É É JɱÉÖ ÉÉhÉè: ÉÉÊ{ÉiÉ: ºªÉÉ: ªÉÊnù ºÉiªÉÆ xé ÉÚªÉÉ: * + ɪÉÆ nùéiéö ɽÇþÊiÉ É½þÉ úévé: * nùké É ÉªÉ ÉÂ* =SªÉiÉÉ É * É±É ÉÊuùOɽþ SÉ * (ºÉ úéä¹é ÉÂ) EòlÉÆ EòlÉÆ É±É ÉÊuùOɽþÉä xéé É * ÉjÉÖ{ÉIÉ ÉÖ{ÉÉÊ ÉiªÉ ÉÉ ÉªÉÆ úéiéºéévé É: * GòÉävÉ ÉɽþÉ úªéæºiéòµé É ÉÒ û úê É ÉɹÉiÉä ** 24 ** EòÉä%jÉ * É ÉÉxÉ ÉäIªÉ ºÉÉè ÉÉjÉÆ ÉjÉÖ{ÉIÉ ÉÖ{ÉÉÊ ÉiÉ É * xééäiºé½äþ {ÉÖ úiééä pù¹]öæõ iéº ÉÉnäù¹É ÊxÉ úºªéiéé É ** 25 ** ɺÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:* +½þ Éä É ªÉɺªÉÉÊ É* ÉÉʺÉiÉÉä%½Æþ i ɪÉÉ úévéxéâ! ɪÉÉÊ É xé SÉ nùéä¹é ÉÉxÉ * iªéci ÉÉ úéä¹éæ SÉ EòÉ ÉÆ SÉ ªÉlÉÉ EòɪÉÈ iéléé EÖò û ** 26 ** ({ÉÊ úgò ªÉ) +ªÉÊ ÉnùÉxÉÒ É --- +tè É iéæ Eò ɱɱÉÉäSÉxÉ ÉÖOÉSÉÉ{ÉÆ úé ÉÆ Ê½þ úé ÉhÉ ÉvÉÉªÉ EÞòiÉ ÉÊiÉYÉ É * ºÉÆÊ ÉiªÉ ºÉÆÊ ÉiÉʽþiÉ ÉÊlÉiÉÆ xéþnäù ÉÆ xé¹]æõ ÊxÉ ÉÉSÉ úeöò±éæ {ÉÖxÉ ûrùê ú¹ªéä ** 27 ** (ÊxɹGòÉxiÉ:*) ½þxiÉ ÊxÉMÉÇiÉÉä Ê É ÉÒ¹ÉhÉ:* ªÉÉ Énù½þ ÉÊ{É xémé ú úiééæ ºÉ {ÉÉnùªÉÉÊ É* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) iéþiéòªééä%râóeò:* +lé SÉiÉÖlÉÉæä%RÂóEò:* (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ ÉÉxÉ úeòé\séöeòòªé:*) EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - ÉÉä ÉÉä ɱÉÉvªÉIÉ! ºÉzÉɽþ ÉÉYÉÉ{ÉªÉ ÉÉxÉ ú ÉÉʽþxÉÒ É * ( ÉÊ É ªÉ) 22

23 ɱÉÉvªÉIÉ: - EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - ɱÉÉvªÉIÉ: - EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - +ɪÉÇ! ËEòEÞòiÉÉä%ªÉÆ ºÉ ÉÖtÉäMÉ:* iéjé É ÉiÉÉ ½þxÉÚ ÉiÉÉxÉÒiÉ: Jɱ ÉɪÉÇ úé ɺªÉ näù ªÉÉ: ºÉÒiÉɪÉÉ ÉÞkÉÉxiÉ:* ÊEòÊ ÉÊiÉ ÊEòÊ ÉÊiÉ* ÉÚªÉiÉÉÆ, ±ÉRÂóEòɪÉÉÆ ÊEò±É ÉiÉÇiÉä xéþ{éºéöiéé ÉÉäEòÉÊ É ÉÚiÉÉ ÉÞ ÉÆ {ÉÉè±ÉºiªÉäxÉ Ê É½þÉ úªé vé ÉÇºÉ ÉªÉÆ ºÉÆC±Éä ªÉ ÉÉxÉÉ iéié: * ÉÖi ÉèiÉnÂù ÉÞ É ÉÉäEòiÉ{iÉ ÉxɺÉÉä úé ɺªÉ EòɪÉÉÇÌlÉxÉÉ úéyéé ÉÉxÉ ú ÉÉʽþxÉÒ ÉÊiÉ ÉªÉÉ ºÉzÉɽþ ÉÉYÉÉÊ{ÉiÉÉ ** 9 ** ɱÉÉvªÉIÉ: - EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - B É ÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* ªÉÉ Énù½þ ÉÊ{É ºÉzÉrùÉ ÉÉxÉ ú ÉÉʽþxÉÒÊiÉ É½þÉ úévééªé ÊxÉ ÉänùªÉÉÊ É* (ÊxɹGòÉxiÉÉè) Ê É¹Eò ÉEò:* (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ úé ÉÉä ±ÉI ÉhÉ: ºÉÖOÉÒ ÉÉä ½þxÉÚ ÉÉÆ SÉ*) +ÉGòÉxiÉÉ: {ÉÞlÉÖºÉÉxÉÖEÖò\VÉMɽþxÉÉ ÉäPÉÉä{É ÉÉ: {É ÉÇiÉÉ: ˺ɽþ ªÉÉQÉMÉVÉäxpù{ÉÒiɺÉʱɱÉÉ xét SÉ iéòhééç ɪÉÉ * GòÉxiÉÆ {ÉÖ¹{É ò±ééfø {ÉÉnù{ɪÉÖiÉÆ ÊSÉjÉÆ É½þiÉ EòÉxÉxÉÆ ºÉ ÉÉ{iÉÉä%κ É Eò{ÉÒxpùºÉèxªÉºÉʽþiÉÉä Éä±ÉÉiÉ]Æõ ºÉÉ ÉiÉ É ** 2 ** B¹É B¹É ÉMÉ ÉÉxÉÂ É ûhé:, ºÉVɱÉVɱÉvÉ äúxpùxéò±éxéò úéä Ê É±ÉÖʱÉiÉ äòxéié úrâóméséé û½þé ú:* ºÉ ÉÊvÉMÉiÉxÉnùҺɽþ»É ÉɽÖþ- ½ÇþÊ úê ú É ÉÉÊiÉ ºÉÊ úi{éêié: ɪÉÉxÉ:** 3 ** EòlÉÆ EòlÉÆ ÉÉä:* Ê ú{éö ÉÖrùiÉÖÇ ÉÖtxiÉÆ ÉÉ ÉªÉÆ ºÉHòºÉɪÉEò É * ºÉVÉÒ É Ét iéæ EòiÉÖÈ ÊxÉ ÉÉ úªéêié ºÉÉMÉ ú: ** 4 ** ºÉÖOÉÒ É: - +ªÉä Ê ÉªÉÊiÉ ºÉVɱÉVɱÉnùºÉÊzÉ É ÉEòÉ É: EòxÉEò ɪÉÉ É±É ÉÚ¹ÉhÉÉäVV ɱÉÉRÂóMÉ: * +Ê É{ÉiÉÊiÉ EÖòiÉÉä xéö úéiéºééä%ºééè É±É É < ÉÉ ÉÖ ½ÖþiÉÉ ÉxÉÆ É Éä¹]Öõ É ** 5 ** ÉÉä ÉÉä ÉÉxÉ ú ÉÒ úé:! + É ÉkÉÉ É ÉxiÉÖ É ÉxiÉ:* Éè±ÉèpÖÇù Éè: ºÉ ÉÊiÉ ÉÖι]õ ÉxvÉènÇùxiÉèxÉÇJÉèVÉÉÇxÉÖÊ É ûoéxéénèù:* úiééä ÉPÉÉlÉÇ ªÉÖÊvÉ ÉÉxÉ äúxpùéîºié¹`öxiéö úiéxiéö SÉ xééä xé äúxpù É ** 6 ** 23

24 úéiéºé <ÊiÉ* ½þxÉÚ ÉÉxÉÂ! +±É ɱÉÆ ºÉ É ÉähÉ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* (iéié& ÉÊ É ÉÊiÉ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ&) Ê É ÉÒ¹ÉhÉ: - ÉÉä:* ÉÉ{iÉÉä%κ É úépé ɺªÉ Ê ÉÊ É úºéêzé Éä É ÉÂ* (Ê ÉÊSÉxiªÉ) +EòÞiÉnÚùiÉºÉ Éä¹ÉhÉ ÉÊ ÉÊnùiÉÉMÉ ÉxÉ ÉÊ ÉjÉºÉ ÉÎxvÉxÉÆ EòlÉÆ xéö JɱÉÖ ÉÉ É ÉMÉSUäôiÉ iéjé É ÉÉxÉ úépé É:* EÖòiÉ:, GÖòrùºªÉ ªÉºªÉ {ÉÖ úié: ºÉʽþiÉÉä%{ªÉ ÉHò: ºlÉÉiÉÖÆ ºÉÖ èú: ºÉÖ úê ú{ééäªéöçêvé ÉXÉ{ÉÉÊhÉ: * i麪ééxéövéæ úpéö{éêié: É úhééméiéæ ÉÉÆ ËEò ÉIªÉiÉÒÊiÉ ¾þnùªÉÆ {ÉÊ ú ÉÎRÂóEòiÉÆ Éä ** 7 ** +lé ÉÉ, où¹]õvé ÉÉÇlÉÇiÉk ÉÉä%ªÉÆ ºÉÉvÉÖ ºÉÆÊ ÉiÉ ÉiºÉ±É: * ÉRÂóEòxÉÒªÉ: EòlÉÆ úé ÉÉä Ê É ÉÖrù ÉxɺÉÉ ÉªÉÉ ** 8 ** (+vééä% ɱÉÉäCªÉ) <næù úpéöeöò±é ÉÞ¹É ÉºªÉ ºEòxvÉÉ ÉÉ ú ÉÂ* ªÉÉ Énù ÉiÉ úéê É* (+ ÉiÉÒªÉÇ) ½þxiÉ <½þ κlÉi ÉÉ É ÉÉMÉ ÉxÉÆ näù ÉÉªÉ ÊxÉ ÉänùªÉÉÊ É* (>ðv ÉÇ É É±ÉÉäCªÉ) +ªÉä EòlÉÆ iéjé É ÉÉxÉÂ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ:* +ªÉä ½þxÉÚ ÉÉxÉÂ* ½þxÉÚ ÉÉxÉÂ* É ÉÉMÉþ ÉxÉÆ näù ÉÉªÉ ÊxÉ ÉänùªÉ* ÉÉfø ÉÂ* (={ÉMÉ ªÉ) VɪÉiÉÖ VɪÉiÉÖ näù É:* úévéæºi ÉiEòÉ úhéénäù É ÉÉjÉÉ ÊxÉÌ É¹ÉªÉÒEÞòiÉ:* Ê É ÉÒ¹ÉhÉÉä%ªÉÆ vé ÉÉÇi ÉÉ É úhééléç ÉÖ{ÉÉMÉiÉ:** 9 ** ºÉÖOÉÒ É: - EòlÉÆ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ: É úhééméié <ÊiÉ* ÉiºÉ ±ÉI ÉhÉ! MÉSUô, ºÉiEÞòiªÉ É Éä ªÉiÉÉÆ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ:* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉiªÉɪÉÇ:* ºÉÖOÉÒ É! ÉHÖòEòÉ ÉÊ É É i ÉÉÆ ±ÉIɪÉä* näù É! ɽÖþ ÉɪÉÉ Uô±ÉªÉÉäÊvÉxÉ SÉ úéiéºéé:* iéº ÉÉiÉ ºÉ ÉvÉɪÉÇ É Éä ªÉiÉÉÆ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ:* ɽþÉ úévé! ÉÉ Éè ÉÆ, näù Éä ªÉlÉÉ ÉªÉÆ ÉHòɺiÉlÉÉ ÉxªÉä Ê É ÉÒ¹ÉhÉ É * ÉÉjÉÉ Ê É Énù ÉÉxÉÉä%Ê{É où¹]õ: {ÉÖ äú ɪÉÉ ** 10 ** ªÉtä ÉÆ, MÉSUô, ºÉiEÞòiªÉ É Éä ªÉiÉÉÆ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ:* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉiªÉɪÉÇ:* ({ÉÊ úgò ªÉ) +ªÉä Ê É ÉÒ¹ÉhÉ:* Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! +Ê{É EÖò ɱÉÒ É ÉÉxÉÂ* +ªÉä EÖò ÉÉ úéä ±ÉI ÉhÉ:* EÖò ÉÉ ú! +t EÖò ɱÉÒ ºÉÆ ÉÞkÉÉä%κ É* Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ={ɺÉ{ÉÉÇ ÉºiÉÉ ÉnùɪÉÇ ÉÂ* ÉÉfø ÉÂ* (={ɺÉ{ÉÇiÉ&) VɪÉi ÉɪÉÇ:* 24

25 ɺÉÒnùiÉÖ näù É:* VɪÉiÉÖ näù É:* +ªÉä Ê É ÉÒ¹ÉhÉ:* Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! +Ê{É EÖò ɱÉÒ É ÉÉxÉÂ* näù É! +t EÖò ɱÉÒ ºÉǼ ÉÞkÉÉä%κ É* É ÉxiÉÆ {ÉnÂù É{ÉjÉÉIÉÆ É úhªéæ É úhééméié: * +téîº É EÖò ɱÉÒ úévéæºi Éqù ÉÇxÉÊ ÉEò± ɹÉ: ** 11 ** +t É ÉÞÊiÉ ÉuùSÉxÉɱ±ÉRÂóEäò É úéä É É* +xéöméþ½þòiééä%îº É* Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! i ÉnùÉMÉ ÉxÉÉnäù É ÊºÉrù ɺ ÉiEòɪÉÇ ÉÂ* ºÉÉMÉ úié úhéä JɱÉÚ{ÉɪÉÉä xééêvémé ªÉiÉä* näù É! ÊEò ÉjÉÉ ÉMÉxiÉ ªÉ ÉÂ* ªÉÊnù ÉÉMÉÈ xé nùnùéêié, ºÉ ÉÖpäù Ênù ªÉ ɺjÉÆ iéé ÉnÂù Ê É»É¹]Öõ ɽÇþÊiÉ näù É:* ºÉÉvÉÖÊ É ÉÒ¹ÉhÉ! ºÉÉvÉÖ* É ÉiÉÖ, B ÉÆ iéé ÉiÉ EòÊ ú¹ªéä* (ºÉ½þºÉÉäÊkɹ`öxÉ ºÉ úéä¹é ÉÂ*) É ûhé: - É É É ú{éê únùmvéiééäªé{érâóeæò ½þiÉ ÉiÉ ÉiºªÉÊ ÉEòÒhÉÇ ÉÚÊ É ÉÉMÉ É * ªÉÊnù É É xé nùnùéêié ÉÉMÉÇ ÉäxÉÆ ÉÊiɽþiÉ ÉÒÊSÉ ú ÉÆ Eò úéäê É ÉÒQÉ É ** 12 ** (ºÉºÉ É É ÉÂ) xéé úéªéh麪é xé ú ü{é ÉÖ{ÉÉÊ ÉiɺªÉ EòɪÉÉÇlÉÇ É ªÉÖ{ÉMÉiɺªÉ EÞòiÉÉ{É úévé: * näù ɺªÉ näù ÉÊ ú{éönäù½þ½þ úéiéâ ÉiÉÚhÉÈ ÉÒiÉ: É úésuô úhé ÉäxÉ ÉÖ{ÉÉ ÉªÉÉÊ É ** 13 ** (Ê É±ÉÉäCªÉ) +ªÉä +ªÉÆ ÉMÉ ÉÉxÉÂ, (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ É ûhé:*) ÉÉxÉÖ¹ÉÆ ü{é ÉɺlÉÉªÉ SÉGò ÉÉRÂóMÉÇMÉnùÉvÉ ú: * º ɪÉÆ EòÉ úhé ÉÚiÉ: ºÉxÉ EòɪÉÉÇlÉÔ ºÉ ÉÖ{ÉÉMÉiÉ: ** 14 ** xé ÉÉä ÉMÉ ÉiÉä jéè±ééäcªéeòé úhééªé xéé úéªéhééªé* (Ê É±ÉÉäCªÉ) +ªÉä EòÉä xéö Jɱ Éä¹É:* ÉÊhÉÊ É úêséié ÉÉè汃 SÉÉ ûiéé ÉɪÉiÉÉIÉÉä xé ÉEÖò ɱɪÉxÉÒ±ÉÉä ÉkÉ ÉÉiÉRÂóMɱÉÒ±É: * ºÉʱɱÉÊxÉSÉªÉ ÉvªÉÉnÖùÎilÉiɺi Éä¹É ÉÒQÉ- É ÉxÉiÉÊ É É EÖò ÉȺiÉäVɺÉÉ VÉÒ É±ÉÉäEò É ** 15 ** É ûhé: - näù É! +ªÉÆ JɱÉÖ ÉMÉ ÉÉxÉÂ É ûhé: ÉÉ{iÉ:* ËEò É ûhééä%ªé ÉÂ* ÉMÉ ÉxÉÂ! É ûhé! xé ɺiÉä* xé Éä xé ɺEòÉ Æú EòiÉÖÇ É½ÇþÊiÉ näù Éä É:* +lé ÉÉ, úévé{éöjé! EÖòiÉ: EòÉä{ÉÉä úéä¹éå ÊEò ɱÉÆ ié É * EòiÉÇ ªÉÆ iéé Énùº ÉÉÊ É ÉÇnù ÉÒQÉÆ xé úéäké É ** 16 ** 25

26 É ûhé: - ±ÉRÂóEòÉMÉ ÉxÉä ÉÉMÉÈ nùéiéö ɽÇþÊiÉ É ÉÉxÉÂ* B¹É ÉÉMÉÇ&* ɪÉÉiÉÖ É ÉÉxÉÂ* (+xiéì½þié:*) EòlÉ ÉxiÉ̽þiÉÉä ÉMÉ ÉÉxÉÂ É ûhé:* Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! {É ªÉ {É ªÉ ÉMÉ Éi ɺÉÉnùÉÊzɹEò {É ÉÒÊSÉ ÉxiÉÆ ºÉʱɱÉÉÊvÉ{ÉÊiÉ ÉÂ* näù É! ºÉÉ ÉiÉÆ ÊuùvÉÉ ÉÚiÉ < É où ªÉiÉä VɱÉÊxÉÊvÉ:* C É ½þxÉÚ ÉÉxÉÂ* VɪÉiÉÖ näù É:* ½þxÉÚ ÉÉxÉÂ! MÉSUôÉOÉiÉ:* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* (ºÉ Éæ {ÉÊ úgò ÉÎxiÉ*) (Ê É±ÉÉäCªÉ ºÉÊ Éº ÉªÉ ÉÂ) ÉiºÉ ±ÉI ÉhÉ! ɪɺªÉ Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ɽþÉ úévé ºÉÖOÉÒ É! ºÉJÉä ½þxÉÚ ÉxÉÂ! {É ªÉxiÉÖ {É ªÉxiÉÖ É ÉxiÉ:* +½þÉä Ê ÉÊSÉjÉiÉÉ ºÉÉMÉ úºªé* <½þ ʽþ, C ÉÊSÉiÉ äòxééänâùméé úò C ÉÊSÉnùÊ{É SÉ ÉÒxÉÉEÖò±ÉVɱÉ: C ÉÊSÉSUôRÂóJÉÉEòÒhÉÇ: C ÉÊSÉnùÊ{É SÉ xéò±éé ÉÖnùÊxÉ É: * C ÉÊSÉnÂù ÉÒSÉÒ ÉɱÉ: C ÉÊSÉnùÊ{É SÉ xégò ÉÊiÉ ÉªÉ: C ÉÊSÉnÂù ÉÒ ÉÉ ÉiÉÇ: C ÉÊSÉnùÊ{É SÉ ÊxɹEò {ɺÉαɱÉ: ** 17 ** ÉMÉ Éi ɺÉÉnùÉnùiÉÒiÉ: ºÉÉMÉ ú:* näù É! <ªÉÊ ÉªÉÆ ±ÉRÂóEòÉ* (ÊSÉ Æú Ê É±ÉÉäCªÉ) +½þÉä úéiéºéxémé úºªé ÉÒ úêsé úénâù Ê É{ÉiºªÉiÉä* É É É ú É ú ÉÉiÉ{ÉÉiÉ ÉMxÉÉ EòÊ{É É úºéèxªéié úrâóméiééêb iééxiéé * =nùêvévé±éméiéä É xééèì É{ÉzÉÉ ÊxÉ{ÉiÉÊiÉ úé ÉhÉEòhÉÇvÉÉ únùéä¹ééiéâ ** 18 ** ºÉÖOÉÒ É:! +κ ÉxÉ ºÉÖ Éä±É{É ÉÇiÉä ÊGòªÉiÉÉÆ ºÉäxÉÉÊxÉ Éä É:* (={ÉÊ É ÉÎxiÉ) ºÉÖOÉÒ É: - ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* xéò±é! B ÉÆ ÊGòªÉiÉÉ ÉÂ* ( ÉÊ É ªÉ) xéò±é: - xéò±é: - ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGò ªÉ ÉÊ É ªÉ) VɪÉiÉÖ näù É:* Gò ÉÉÊzÉ Éä ªÉ ÉÉxÉɺÉÖ ºÉäxÉɺÉÖ ÉÞxnù{ÉÊ úoé½äþ¹éö {É úòiªé ÉÉhÉä¹ÉÖ {ÉÖºiÉEò ÉÉ ÉÉhªÉÉiÉ EÖòiÉÎ SÉnù{ªÉÊ ÉYÉÉªÉ ÉÉxÉÉè uùéè ÉxÉÉèEòºÉÉè MÉÞ½þÒiÉÉè* ɪÉÆ xé VÉÉxÉÒ É: EòiÉÇ ªÉ ÉÂ* näù ɺiɺ ÉÉiÉÂ É ÉÉhÉ ÉÂ* ÉÒQÉÆ É Éä ªÉi ÉäiÉÉè* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* (ÊxɹGòÉxiÉ:) (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ xéò±ééä ÉÉxÉ èúméþçá ÉÉhÉÉè ÉÉxÉ ú ü{évééê úhééè ºÉ {ÉÖÊ]õEòɽþºiÉÉè ÉÖEòºÉÉ úhééè SÉ*) ÉÉxÉ úé: - = ÉÉè - +RÂóPÉÉä ÉhÉlÉ* Eäò iéö ½äþ ÉhÉlÉ* (+RÂóPÉÉä ÉhÉiÉÆ EòÉè ªÉÖ ÉÉÆ ÉhÉiÉ ÉÂ*) É]Âõ`öÉ! + ½äþ +ªªÉEÖò ÉÖnùººÉ ºÉä É+É* ( ÉiÉÇ:! +É ÉÉ ÉɪÉÇEÖò ÉÖnùºªÉ ºÉä ÉEòÉè*) 26

27 ÉÉxÉ úé: - É]Âõ`öÉ! +ªªÉEÖò ÉÖnùºªÉ ºÉä É+ÊkÉ +kééhé + ÉÊnùºÉÎxiÉ ( ÉiÉÇ:! +ɪÉÇEÖò ÉÖnùºªÉ ºÉä ÉEòÉÊ ÉiªÉÉi ÉÉxÉ É{ÉÊnù ÉiÉ:*) (ºÉÉ ÉvÉÉxÉÆ ÉÖEòºÉÉ úhééè Ê É±ÉÉäCªÉ) º ɺÉèÊxÉEòÉè xé SÉÉ{ªÉäiÉÉè xé SÉÉ{ªÉäiÉÉè ÉxÉÉèEòºÉÉè * ÉäʹÉiÉÉè úé ÉhÉäxÉèiÉÉè úéiéºééè ÉEòºÉÉ úhééè ** 19 ** = ÉÉè - (+Éi ÉMÉiÉ ÉÂ) ½þxiÉ EÖò ÉÉ äúhé Ê ÉYÉÉiÉÉè º É:* ( ÉEòÉ É ÉÂ) +ɪÉÇ! +É ÉÉÆ JɱÉÖ úéiéºé úév麪é Ê É ÉÊiÉ{ÉkªÉÉ Ê É{Ét ÉÉxÉÆ úéiéºéeöò±éæ où¹]âõ Éɺ{Énù É±É É ÉÉxÉÉè +ɪÉǺÉÆ ÉªÉÉlÉÈ ÉÉxÉ ü{éähé ºÉ ÉÉ{iÉÉè* ɪɺªÉ! Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! EòlÉÊ É É É ÉÉxÉ ÉxªÉiÉä* näù É! BiÉÉè ʽþ úéiéºéäxpùºªé ºÉ ÉiÉÉè ÉÎxjÉhÉÉè xéþ{é! * ÉÉhÉÉÎxiÉEäò%Ê{É ªÉºÉxÉä ±ÉRÂóEäò ÉÆ xéè É ÉÖ\SÉiÉ: ** 20 ** iéº ÉÉnÂù ªÉlÉɽÈþ nùhb ÉÉYÉÉ{ɪÉiÉÖ näù É:* Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ÉÉ Éè É ÉÂ* +xéªééä: ÉɺÉxÉÉnäù É xé Éä ÉÞÊrù ÉÇÊ É¹ªÉÊiÉ * IɪÉÉä ÉÉ úéiéºéäxpùºªé iéº ÉÉnäùiÉÉè Ê É ÉÉäSÉªÉ ** 21 ** xéò±é: - = ÉÉè - ªÉÊnù Ê É ÉÖ\SÉäiÉ ºÉ ÉǺEòxvÉÉ ÉÉ Æú ÉÊ É ªÉ {É úòiªé {ÉÖxÉ ÉÉæIÉ ÉÉYÉÉ{ɪÉi ÉɪÉÇ:* ºÉ ªÉMÉÊ ÉʽþiÉÆ ±ÉI ÉhÉäxÉ* xéò±é! B ÉÆ ÊGòªÉiÉÉ ÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* +lé ÉÉ Bʽþ iéé ÉiÉÂ* < ÉÉè º É:* +Ê ÉvÉÒªÉiÉÉÆ ÉuùSÉxÉÉiÉ ºÉ úéiéºéäxpù:* É É nùé úé{é½þé äúhé º ɪÉRÂóOÉÉʽþiÉÊ ÉOɽþ: * +ÉMÉiÉÉä%½Æþ xé {É ªÉÉÊ É pù¹]öõeòé ÉÉä úhééêiéêlé: ** 22 ** <ÊiÉ* = ÉÉè - ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* (ÊxɹGòÉxiÉÉè*) Ê É ÉÒ¹ÉhÉ! ÉªÉ ÉÊ{É iéé ÉnùÉxÉxiÉ úòªéæ ɱÉÆ {É úòêi鹪éé ɽäþ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ näù É:* ({ÉÊ úgò ªÉ Ê É±ÉÉäCªÉ) +ªÉä +ºiÉÊ ÉiÉÉä ÉMÉ ÉÉxÉ Ênù ÉÉEò ú:* ºÉ ÉÊiÉ Ê½þ, +ºiÉÉÊpù ɺiÉEòMÉiÉ: ÉÊiɺÉƾþiÉÉÆ ÉÖ: * ºÉxvªÉÉxÉÖ úî\véié É{ÉÖ: ÉÊiÉ ÉÉÊiÉ ºÉÚªÉÇ: * úhòéävv ɱÉÉÆ ÉÖEò ÉÞiÉä Êuù únùºªé EÖò Éä VÉÉ ÉÚxÉnäùxÉ úêséié: {ÉÖ±ÉEòÉä ªÉlÉè É ** 23 ** (ÊxɹGòÉxiÉÉ: ºÉ Éæ*) 27

28 SÉiÉÖlÉÉæ%RÂóEò:* +lé {É\SÉ ÉÉä%RÂóEò:* (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ úéiéºéeòé\séöeòòªé:) úéiéºéeòé\séöeòòªé:- Eò <½þ ÉÉä:! É ÉɱÉiÉÉä úhéuùé ú É ÉÚxªÉÆ EÖò ûiéä* ( ÉÊ É ªÉÉxªÉÉä úéiéºé&) úéiéºé: - EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - úéiéºé: - EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - +ɪÉÇ! +ªÉ Éκ É* ËEò ÊGòªÉiÉÉ ÉÂ* MÉSUô, ɽþÉ úév麪é ÉɺÉxÉÉnÂù Ê ÉtÖÎVVɼ ɺiÉÉ ÉnùɽÚþªÉiÉÉ ÉÂ* +ɪÉÇ! iéléé* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) +½þÉä xéö JɱÉÖ Ê É{Ét ÉÉxÉÉ ªÉÖnùªÉä úéiéºéeöò±éä Ê É{ÉzÉºÉ ÉǺÉÉvÉxɺªÉ ÊxɽþiÉ ÉÒ ú{éö û¹éºªé º ɪÉÆ SÉ ÉÉhɺÉÆ ÉªÉÆ ÉÉ{iɺªÉänùÉxÉÒ ÉÊ{É ÉºÉzÉi ÉÆ xééä{émésuôêié ɽþÉ úév麪é ÉÖÊrù:* EòÉä ʽþ xéé É, SɱÉkÉ úrâóméé½þié ÉÒ É Éä±É- ÉÖnùÒhÉÇxÉGòÉEÖò±ÉxÉÒ ú É * ºÉ ÉÖpù ÉÉGòÉxiÉ É ÉäIªÉ iéº Éè nùé ú ÉnùÉxÉÉzÉ Eò úéäêié ÉÉÎxiÉ É ** 1 ** +Ê{É SÉ, ɽþºiÉ É ÉÖJÉÉ ÉÒ úé: EÖò ÉEòhÉÇ{ÉÖ úººé úé:* ÊxɽþiÉÉ úépé ÉähÉÉt ÉGòÊVÉSSÉÉÊ{É ÊxÉMÉÇiÉ:**2** B É ÉÊ{É MÉiÉä, ÉnùxÉ É ÉMÉiÉÉä ɽþÉxɪÉÉlÉÈ ºÉÊSÉ É ÉSÉÉä%{ªÉxÉ ÉäIªÉ ÉÒ ú ÉÉxÉÒ * úpéöeöò±é ÉÞ¹É ÉºªÉ i麪é näù ÉÓ VÉxÉEòºÉÖiÉÉÆ xé nùnùéêié ªÉÉärÖùEòÉ É: ** 3 ** ( ÉÊ É ªÉ) Ê ÉtÖÎVVɼ É: - EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - Ê ÉtÖÎVVɼ É: - +Ê{É ºÉÖJÉ ÉɪÉǺªÉ* Ê ÉtÖÎVVɼ É! MÉSUô, ɽþÉ úévé ÉSÉxÉÉnÂù úé ɱÉI ÉhɪÉÉä: Ê É ú: ÉÊiÉEÞòÊiÉ úéxéòªéiéé ÉÂ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) EòÉ\SÉÖEòÒªÉ: - ªÉÉ Énù½þ ÉÊ{É É½þÉ úév麪é ÉiªÉxiÉ úò ÉÊ É¹ªÉÉÊ É* (ÊxɹGòÉxiÉ:*) Ê É¹Eò ÉEò:* (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ úéiéºéòméhé{éê ú ÉÞiÉÉ ºÉÒiÉÉ) ºÉÒiÉÉ - ÊEòhhÉÖ ½Öþ +ªªÉ=kɺºÉ +ÉMÉ ÉhÉähÉ {ɽþ³ýÉÊnù+ººÉ ʽþ++ººÉ +VVÉ +É Éä+Éä Ê É+ ºÉǼ ÉÖkÉÉä* +ÊhÉ]Âõ`öÉÊhÉ ÊhÉÊ ÉkÉÉÊhÉ + ÊnùººÉÎxiÉ* B ÉÆ Ê É 28

29 Æ nùéêhé (+SSÉÉʽþ+Æ?) ʽþ++ººÉ ɽþxiÉÉä + ÉÖnù+Éä + ÉÖnù+Éä ÉRÂófø<* ºÉ ɽþÉ <ººÉ úé ºÉÎxiÉ Eò úxiéö* (ÊEòzÉÖ Jɱ ÉɪÉÇ{ÉÖjɺªÉÉMÉ ÉxÉäxÉ É¼±ÉÉÊnùiɺªÉ ¾þnùªÉºªÉÉtÉ ÉäMÉ < É ºÉÆ ÉÞkÉ:* +Êxɹ]õÉÊxÉ ÊxÉÊ ÉkÉÉÊxÉ SÉ où ªÉxiÉä* B É É{ÉÒnùÉxÉÓ ¾þùnùªÉºªÉ ɽþÉxÉ ªÉÖnùªÉÉä ÉvÉÇiÉä* ºÉ ÉÇlÉä É úé: ÉÉÏxiÉ EÖò ÉÇxiÉÖ*) (iéié: ÉÊ É ÉÊiÉ úé ÉhÉ:*) ÉÉ iéé ÉnÂù, B¹ÉÉ Ê É½þÉªÉ É ÉxÉÆ É É ºÉ ɪÉÉiÉÉ xéé úò xé ÉÉ É±ÉVɱÉÉänÂù É É±ÉMxɽþºiÉÉ * ±ÉRÂóEòÉ ªÉnùÉ Ê½þ ºÉ É äú É É ÉÉMÉiÉÉ Éä {ÉÉè±ÉºiªÉ ÉÉ ÉÖ {ÉÊ úêvéiªé iénùé MÉÞ½þÒiÉÉ ** 4 ** É ÉÊiÉ! Êiɹ`ö Êiɹ`ö* xé JɱÉÖ xé JɱÉÖ MÉxiÉ ªÉ ÉÂ* ËEò É ÉÒÊ¹É - =iºéþvªé i ÉÉÆ úé É ÉÖ{ÉMÉSUôÉ ÉÒÊiÉ* +É: +{Év ÉƺÉ* ɱÉÉnäù É MÉÞ½þÒiÉÉ漃 iénùé Éè É ÉhÉɱɪÉä * ɱÉÉnäù É OɽþÒ¹ªÉä i ÉÉÆ ½þi ÉÉ úépé É Éɽþ Éä ** 5 ** ÊEò ÉxɪÉÉ* ªÉÉ Énù½þ ÉÊ{É ºÉÒiÉÉÆ Ê É±ÉÉä ÉʪɹªÉä* ( ÉnùxÉÉ Éä ÉÆ ÊxÉ ü{ªé) +½þÉä iéö Jɱ ÉiÉÖ±É É±ÉiÉÉ EÖòºÉÖ ÉvÉx ÉxÉ:* EÖòiÉ:, ÊxÉpùÉÆ Éä ÊxÉÊ É Ê Éº É úîxié xéªéxééxªéé±ééäcªé ºÉÒiÉÉxÉxÉÆ iéiºéæ ±Éä¹ÉºÉÖJÉÉÌlÉxÉÒ iéxéöié úé ªÉÉiÉÉ iéxéö: {ÉÉhbÖ iéé É * ºÉxiÉÉ{ÉÆ ú ÉhÉÒªÉ ÉºiÉÖÊ É¹ÉªÉä ÉvxÉÉÊiÉ {ÉÖ¹{Éä¹ÉÖhÉÉ Eò¹]Æõ ÊxÉÌVÉiÉÊ É¹]õ{ÉjÉªÉ ÉÖVÉÉä ÊxÉVÉÔªÉiÉä úé ÉhÉ: ** 6 ** (={ÉäiªÉ) ºÉÒiÉÉ - ºÉÒiÉä! iªévé i É É úê Éxnù{ɱÉÉ ÉxÉäjÉä! ÊSÉkÉÆ Ê½þ ÉÉxÉÖ¹ÉMÉiÉÆ É É ÊSÉkÉxÉÉlÉä! * ɺjÉähÉ Éä%t ºÉ É äú Ê ÉÊxÉ{ÉÉiªÉ ÉÉxÉÆ ÉäIɺ É ±ÉI ÉhɪÉÖiÉÆ ié É ÊSÉkÉEòÉxiÉ É ** 7 ** ½Æþ ÉÚføÉä JÉÖ ÊºÉ úé ÉhÉ+Éä, VÉÉä Éxnù Æú ½þilÉähÉ iéö³ýêªénöùeòé ÉÉä* (½Æþ ÉÚfø: Jɱ É漃 úé ÉhÉEò:, ªÉÉä Éxnù Æú ½þºiÉäxÉ iéö±éêªéiéöeòé É:*) úéiéºé: - VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé:* BiÉä iéªééä ÉÉÇxÉֹɪÉÉä: Ê É úºéò úévé{éöjéªééä: * ªÉÖÊvÉ ½þi ÉÉ EÖò ÉÉ äúhé MÉÞ½þÒiÉä i ÉÎi ɪÉÉÌlÉxÉÉ ** 8 ** ºÉÒiÉä! {É ªÉ {É ªÉ iéªééä ÉÉÇxÉֹɪÉÉä: Ê É úºéò* ( ÉÊ É ªÉ) ºÉÒiÉÉ - ½þÉ +ªªÉ=kÉ!* (<ÊiÉ ÉÚÌUôiÉÉ {ÉiÉÊiÉ) (½þÉ +ɪÉÇ{ÉÖjÉ!*) ºÉÒiÉä! ÉÉ ÉÆ {ÉÊ úiªévªé ÉÉxÉÖ¹Éä%κ ÉxÉ MÉiÉɪÉÖÊ¹É * +tè É i ÉÆ Ê É ÉɱÉÉÊIÉ! ɽþiÉÓ Ê ÉªÉ ÉÉ{xÉÖʽþ ** 9 ** ºÉÒiÉÉ - ( ÉiªÉÊ ÉYÉɪÉ) ½þÉ +ªªÉ=kÉ! {ÉÊ ú ɳýhÉ ÉEò ɳýºÉÎhhɽäþ ÉnùhÉä {ÉÊ ú ÉÖkÉhÉ+hÉä {ÉäCJÉxiÉÒ +ÊnùvÉÒ úé JÉÖ Î ½þ Éxnù ÉÉ+É* ½þÉ +ªªÉ=kÉ! BnùϺºÉ nöù:jéºéé+ äú ÉÆ ÊhÉÎCJÉÊ É+ Eò˽þ MÉnùÉä ʺÉ* VÉÉ É hé É úéæê É* ËEò héö JÉÖ +ʳý+Æ BnÆù É Éä* Éqù! VÉähÉ +ʺÉhÉÉ +ªªÉ=kɺºÉ +ºÉÊnùºÉÆ ÊEònÆù, iéähé ÉÆ Ê É ÉÉ äúê½þ* (½þÉ +ɪÉÇ{ÉÖjÉ! {ÉÊ ú ɱÉxÉ ÉEò ɱɺÉÊzÉ Éä ÉnùxÉä {ÉÊ ú ÉÞkÉxɪÉxÉä {É ªÉxiÉÒ +ÊiÉvÉÒ úé Jɱ Éκ É Éxnù ÉÉMÉÉ* ½þÉ +ɪÉÇ{ÉÖjÉ! BiÉκ ÉxÉ nöùjé:ºéémé äú ÉÉÆ ÊxÉÊIÉ{ªÉ EÖòjÉ MÉiÉÉä%ʺÉ* ªÉÉ ÉzÉ Ê ÉªÉä* ÊEòzÉÖ Jɱ ɱÉÒEò ÉäiÉnÂù É ÉäiÉÂ* Épù! ªÉäxÉÉʺÉxÉɪÉÇ{ÉÖjɺªÉɺÉoù ÉÆ EÞòiÉÆ iéäxé ÉÉ ÉÊ{É ÉÉ úªé*) 29

30 ªÉHòÊ ÉÎxpùÊVÉiÉÉ ªÉÖräù ½þiÉä iéîº ÉxÉ xé úévé Éä * ±ÉI ÉhÉäxÉ ºÉ½þ ÉÉjÉÉ EäòxÉ i ÉÆ ÉÉäIÉʪɹªÉºÉä ** 10 ** ºÉÒiÉÉ - úéiéºé: - úé ÉähÉ úé ÉähÉ* ÊSÉ Æú VÉÒ É* (ºÉºÉ É É ÉÂ) úé ÉähÉ úé ÉähÉ* EòlÉÆ EòlÉÆ úé ÉähÉäÊiÉ* (xéä{élªéä) ( ÉÊ É ªÉ) úéiéºé: - úéiéºé: - ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:* +ÊiÉ{ÉÉÊiÉ ÉÞkÉÉxiÉÊxÉ ÉänùxÉi É úªéé ɺlÉÉxiÉ Æú xéé ÉäÊIÉiÉ ÉÂ* ÉÚʽþ ÉÚʽþ* ËEò EÞòiÉÆ ÉxÉÖVÉiÉÉ{ɺÉäxÉ* ÉÉäiÉÖ É½ÇþÊiÉ É½þÉ úévé:* iéäxé JɱÉÖ, =nùòhéçºék ÉäxÉ É½þÉ É±ÉäxÉ ±ÉRÂóEäò É Æú i ÉÉ ÉÊ É ÉÚªÉ ÉÒQÉ É * ºÉ±ÉI ÉhÉäxÉÉt ʽþ úépé ÉähÉ ÉºÉÁ ªÉÖräù ÊxɽþiÉ: ºÉÖiɺiÉä ** 11 ** +É: nöù úéi ÉxÉÂ! ºÉ É ú ÉÒ úéä! näù ÉÉ: ºÉäxpùÉ ÊVÉiÉÉ ªÉäxÉ nèùiªéé SÉÉÊ{É {É úérâó ÉÖJÉÉ: * <xpùêvéiéâ ºÉÉä%Ê{É ºÉ É äú ÉÉxÉÖ¹ÉähÉ ÊxɽþxªÉiÉä ** 12 ** úéiéºé: - úéiéºé: - ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:* ɽþÉ úévé{éénù ÉÚ±Éä EÖò ÉÉ ú ÉxiÉ äúhééxéþiéæ xééê ÉvÉÒªÉiÉä* ½þÉ ÉiºÉ! ÉäPÉxÉÉnù!* (<ÊiÉ ÉÚÌUôiÉ: {ÉiÉÊiÉ*) ɽþÉ úévé! ºÉ ÉÉ ÉʺÉʽþ ºÉ ÉÉ ÉʺÉʽþ* ( ÉiªÉÊ ÉYÉɪÉ) ½þÉ ÉiºÉ! ºÉ ÉÇVÉMÉiÉÉÆ V É úeþòiéâ! EÞòiÉɺjÉ! ½þÉ ÉiºÉ! ÉÉºÉ ÉÊVÉnùÉxÉiÉ ÉèÊ úségò! * ½þÉ ÉiºÉ! ÉÒ ú! MÉÖ û ÉiºÉ±É! ªÉÖrù ÉÉèhb! ½þÉ ÉiºÉ! ÉÉÊ É½þ Ê É½þÉªÉ MÉiÉÉä%漃 Eòº ÉÉiÉ ** 13 ** (<ÊiÉ ÉÉä½þ ÉÖ{ÉMÉiÉ:*) úéiéºé: - ½þÉ ÊvÉEÂò jéè±ééäcªéê ÉVɪÉÒ ±ÉRÂóEäò É ú BiÉÉ É ÉºlÉÉÆ ÉÉÊ{ÉiÉÉä ½þiÉEäòxÉ Ê ÉÊvÉxÉÉ* ɽþÉ úévé! ºÉ ÉÉ ÉʺÉʽþ ºÉ ÉÉ ÉʺÉʽþ* (ºÉ ÉÉ ÉºªÉ) <nùéxéò ÉxÉlÉǽäþiÉÖ ÉÚiɪÉÉ ºÉÒiɪÉÉ ÊEò ÉxɪÉÉ jéè±ééäcªéê ÉVɪÉÊ É ò±éªéé SÉ{ɱɪÉÉ Ê ÉªÉÉ SÉ* ËEò ÉÉä: EÞòiÉÉxiɽþiÉEò! +téê{é ɪÉÊ É¼ ɱÉÉä%ʺÉ* <nùéxéò ÉÊ{É ÊxÉ:ºxÉä½þÉä ÉiºÉäxÉäxpùÊVÉiÉÉ Ê ÉxÉÉ * Eò¹]Æõ Eò`öÉä ú¾þnùªééä VÉÒ ÉiªÉä¹É nù ÉÉxÉxÉ: ** 14 ** (<ÊiÉ ºÉxiÉÉ{ÉÉiÉ {ÉiÉÊiÉ*) 30

31 úéiéºé: - ½þÉ ÉÉä úvéxéòsé ú ÉÒ úé:! B ÉÆ MÉiÉä úévéxªéxié: EòIªÉÉκlÉiÉÉ úêiéhé SÉÉ É ÉkÉÉ É ÉxiÉÖ É ÉxiÉ:* (xé{élªéä) ÉÉä ÉÉä úvéxéòsé ú ÉÒ úé:! ºÉ É ú ÉÖJÉÊxÉ úºié ɽþºiÉÊxÉEÖò ÉEÖò ÉEòhÉæxpùÊVÉÊuùEò±É ɱÉVɱÉÊvÉVÉÊxÉiÉ- ɪÉSÉÊEòiÉÊ É ÉÖJÉÉ:! SÉ{ɱÉ{ɱÉɪÉxÉ ÉxÉÖÊSÉiÉ ÉÊ É úié É É úºé É úéêhé ÊVÉiÉ ÉiÉÉÆ É ÉiÉÉ ÉÂ, +lé SÉ Ê É É±ÉÉäEòÊ ÉVɪÉÊ ÉJªÉÉiÉË É ÉuùɽÖþ ÉÉʱÉÊxÉ ÉiÉǪÉÇjÉ ÎºlÉiÉ ÉÊiÉ ±ÉRÂóEäò É äú* úéiéºé: - ( ÉÖi ÉÉ ºÉÉ É¹ÉÇ ÉÂ) MÉSUô, ÉÚªÉÉä YÉɪÉiÉÉÆ ÉÞkÉÉxiÉ:* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGò ªÉ ÉÊ É ªÉ) VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé:* B¹É ʽþ úé É:, véxéöê¹é ÊxÉʽþiÉ ÉÉhɺi ÉÉ ÉÊiÉGò ªÉ MÉ ÉÉÇ - rùê úméhé{éê ú ÉÉ úéä ½þÉºÉºÉ Öò±±ÉxÉäjÉ: * úhéê É úêºé ºÉÖiÉÆ iéä {ÉÉiÉʪÉi ÉÉ iéö úévézéê É{ÉiÉÊiÉ Ê½þ ±ÉRÂóEòÉÆ ºÉÎxnùvÉIÉÖªÉÇlÉè É ** 15 ** (ºÉ½þºÉÉäilÉÉªÉ ºÉ úéä¹é ÉÂ) C ÉɺÉÉè C ÉɺÉÉè* (+漃 ÉÖt ªÉ) ÉXÉÒ ÉEÖò ÉiÉ]õ ÉänùEò`öÉä úvéé ú: GòÉävÉÉä{ɽþÉ ú É漃 äú¹é Ê ÉvÉɺªÉÊiÉ i ÉÉ É * ºÉ ÉiªÉ Éxi ÉÊxÉÊ É¹ÉÉ <½þ ÉiEò úºlé: IÉÖpù! C É ªÉɺªÉ漃 EÖòiÉÉ{ɺÉ! Êiɹ`ö Êiɹ`ö ** 16 ** úéiéºé: - ºÉÒiÉÉ - ɽþÉ úévé! +±É ÉÊiɺÉɽþºÉäxÉ* +ÊhÉ]Âõ`öÉÊhÉ +hé û½þéêhé +ÊhÉÊ ÉkÉÉÊhÉ <nùéìhé Eò ú+æi麺é úé ÉhɺºÉ +< äúhé É úhéæ ÉÊ ÉκºÉÊnù* (+Êxɹ]õÉxªÉxɽþÉÇhªÉÊxÉÊ ÉkÉÉxÉÒnùÉxÉÓ EÖò ÉÇiÉÉä úé ÉhɺªÉÉÊSÉ äúhé É úhéæ ÉÊ É¹ªÉÊiÉ*) +ºªÉÉ: EòÉ úhéäxé ɽþ ÉÉä ÉÉiÉ ú: ºÉÖiÉÉ: ºÉÖ¾þnù SÉ Éä ÊxɽþiÉÉ:* iéº ÉÉnùÊ ÉjÉÊ É¹ÉªÉ ÉºªÉÉ ¾þnùªÉÆ Ê Ék ÉÉ EÞò¹]õÉxjÉ ÉɱÉɱÉRÂóEÞòiÉ: JÉRÂóMÉÉ ÉÊxÉ{ÉÉiÉäxÉ ºÉ ÉxÉÖVɪÉÖMɱÉÆ ºÉEò±É ÉÉxÉ úeöò±éæ v ÉƺɪÉÉÊ É* úéiéºé: - úéiéºé: - ɺÉÒnùiÉÖ ÉºÉÒnùiÉÖ É½þÉ úévé:* +±É ɱÉÊ ÉnùÉxÉÒ ÉÊ ú ɱÉÉ É±Éä{É ÉxiÉ äúhééxé É úié ÉÞlÉÉ ÉªÉɺÉäxÉ* + É ªÉÆ SÉ ºjÉÒ ÉvÉÉä xé EòiÉÇ ªÉ:* iéäxé ʽþ ºªÉxnùxÉ ÉÉxɪÉ* ªÉnùÉYÉÉ{ɪÉÊiÉ É½þÉ úévé:* (ÊxɹGò ªÉ ÉÊ É ªÉ) VɪÉiÉÖ É½þÉ úévé:* <næù ºªÉxnùxÉ ÉÂ* ( úlé ÉÉ ûá) ºÉ ÉÉ ÉÞiÉÆ ºÉÖ èút ºÉÒiÉä! pùiªéêºé úépé É É * É É SÉÉ{ÉSªÉÖiÉèºiÉÒIhÉè ÉÉÇhÉè úégòéxiéséäiéºé É ** 17 ** (ÊxɹGòÉxiÉ: ºÉ{ÉÊ ú ÉÉ úéä úé ÉhÉ:*) ºÉÒiÉÉ - <ººÉ úé! +kéhéä EÖò³ýºÉÊnùºÉähÉ SÉÉÊ úkéähé VÉÊnù +½Æþ +héöºé úéê É +ªªÉ=kÉÆ, +ªªÉ=kɺºÉ Ê ÉVÉ+Éä ½þÉänÖù* (<Ç É úé:! +Éi ÉxÉ: EÖò±ÉºÉoù ÉäxÉ SÉÉÊ újéähé ªÉt½þ ÉxÉÖºÉ úé ªÉɪÉÇ{ÉÖjÉ ÉÂ, +ɪÉÇ{ÉÖjɺªÉ Ê ÉVɪÉÉä É ÉiÉÖ*) (ÊxɹGòÉxiÉÉ*) {É\SÉ ÉÉä%RÂóEò:* +lé ¹É¹`öÉä%RÂóEò:* (iéié: ÉÊ É ÉÊxiÉ Ê ÉtÉvÉ úéºjéªé:*) 31