1 TRƯỜNG ðại HỌC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH ------------------------ ðề CƯƠNG ÔN THI TỐT NGHIỆP MÔN HỌC : PHÁP LUẬT ðại CƯƠNG THÔNG TIN TỔNG QUÁT VỀ MÔN HỌC 1. Mục tiêu của môn học : Cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về Nhà nước và Pháp luật Sau khi học môn này, sinh viên sẽ : 1. Hiểu ñược những vấn ñề chính trị, cấu trúc và hoạt ñộng của bộ máy nhà nước ;chức năng, thẩm quyền và ñịa vị pháp lý của các cơ quan trong bộ máy nhà nước CHXHCN Việt Nam 2. Hiểu rõ vai trò của pháp luật trong xã hội và những vấn ñề pháp luật căn bản có liên quan trực tiếp ñến cuộc sống hàng ngày ; dễ dàng sưu tầm, hệ thống hóa các văn bản qui phạm pháp luật mà Nhà nước ban hành, cũng như áp dụng một văn bản qui phạm pháp luật vào thực tiễn. 3. Nắm vững một số ngành luật cơ bản trong hệ thống pháp luật của Việt Nam hiện nay, ñi sâu vào nghiên cứu Luật hình sự, Luật Dân sự và Luật hành chính với tư cách là ba ngành luật chủ yếu 4. Nâng cao ý thức pháp luật ñể biết cách sống và làm việc theo pháp luật cũng như biết cách bảo vệ các quyền lợi hợp pháp của bản thân 2. Yêu cầu của môn học : ðể học tốt môn Pháp luật ðại cương, sinh viên cần phải tự sưu tầm các văn bản qui phạm pháp luật do Nhà nước ban hành, như Hiến Pháp, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự. Ngoài ra sinh viên nên thường xuyên cập nhật các văn bản pháp luật mới có liên quan ñến chương trình học, hoặc ñọc các tạp chí, thông tin về Nhà nước và pháp luật, nhằm tăng cường hiểu biết ñể soi sáng bài học lý thuyết và làm bài tập tình huống hoặc thảo luận. 6. Tài liệu học tập : Tài liệu căn bản : 1/Tóm tắt bài giảng " Pháp luật ðại cương " do giảng viên biên soạn 2/Tài liệu hướng dẫn học tập môn Pháp luật ðại cương do nhóm giảng viên ðại Học Mở biên soạn 3/Chương trình phát thanh môn Pháp luật ðại cương trên ðài tiếng nói nhân dân TP.HCM do các giảng viên của ðại học Mở TP.HCM thực hiện
2 Tài liệu tham khảo : 1/Giáo trình Pháp luật ðại cương của ðại Học Luật Hà Nội. 2/Giáo trình Pháp luật ðại cương của ðại Học Kinh Tế Quốc Dân. 3/Các văn bản pháp luật ñược trình bày trong môn học, như : Hiến Pháp 1992, Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng Hình sự, Bộ Luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng Dân sự.. Báo chí, các trang web phổ thông và chuyên ngành về pháp luật ñể thu thập thông tin và tình huống ( ví dụ : Sài gòn giải phóng, Tuổi trẻ, Thanh niên, Pháp luật, v.v ). NỘI DUNG CỦA MÔN HỌC Chương1 : Những vấn ñề cơ bản về Nhà nước Bài 1 : NGUỒN GỐC - ðặc ðiểm và BẢN CHẤT CỦA NHÀ NƯỚC -Giới thiệu các lý thuyết khác nhau về nguồn gốc của nhà nước -Giúp người học nhận thức rõ các ñặc trưng cơ bản của nhà nước -Nêu lên tính giai cấp và vai trò xã hội của nhà nước -Nguồn gốc Nhà nước -ðặc trưng của Nhà nước -Bản chất của Nhà nước Bài 2 : KIỂU NHÀ NƯỚC- HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC và BỘ MÁY NHÀ NƯỚC -Trình bày các kiểu nhà nước qua từng thời kỳ lịch sử -Giới thiệu các cách thức tổ chức quyền lực Nhà nước của những chính thể khác nhau trên thế giới. -Kiểu Nhà nước -Hình thức Nhà nước -Bộ máy Nhà nước Bài 3 : NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM -Giới thiệu nguồn gốc, bản chất, ñặc ñiểm về bộ máy tổ chức của Nhà nước CHXHCN Việt Nam ñể người học biết và hiểu ñược vai trò nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan Nhà nước Việt Nam -Bản chất của Nhà nước CHXHCN Việt Nam -Chức năng của Nhà nước CHXHCN Việt Nam -Bộ máy Nhà nước CHXHCN Việt Nam
3 Chương 2 : Những vấn ñề cơ bản về Pháp luật Bài 1 NGUỒN GỐC - BẢN CHẤT- ðặc ðiểm - KIỂU và HÌNH THỨC CỦA PHÁP LUẬT -Giới thiệu nguồn gốc cũng như tính chất và ñặc ñiểm của pháp luật -Trình bày các kiểu Pháp Luật tương ứng với các kiểu nhà nước và những hình thức Pháp luật có thể ñược thể hiện -Nguồn gốc Pháp luật -ðặc trưng của Pháp luật -Bản chất của Pháp luật -Kiểu Pháp luật -Hình thức Pháp luật Bài 2 HỆ THỐNG PHÁP LUẬT - QUI PHẠM PHÁP LUẬT và VĂN BẢN PHÁP LUẬT -Giới thiệu khái niệm và ñặc ñiểm của hệ thống pháp luật -Tìm hiểu về Qui phạm Pháp luật và vận dụng vào cuộc sống -Biết ñược các ngành luật chủ yếu trong hệ thống pháp luật nước ta - Nắm vững và sử dụng tốt hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam -Hệ thống pháp luật (Khái niệm-ðặc ñiểm Hệ thống pháp luật tại Việt Nam hiện nay ) -Qui phạm Pháp luật ( Khái niệm-ðặc ñiểm Cấu thành ) -Văn bản Qui phạm Pháp luật (Khái niệm-ðặc ñiểm Hệ thống Văn bản Qui phạm Pháp luật tại Việt Nam hiện nay ) Bài 3 : QUAN HỆ PHÁP LUẬT -Trình bày khái niệm Quan hệ Pháp luật -Hiểu rõ và vận dụng ñược vào thực tế các vấn ñề cơ bản về Quan hệ Pháp luật như năng lực hành vi, năng lực pháp luật, tư cách Pháp nhân và sự kiện Pháp lý. -Khái niệm Quan hệ Pháp luật -ðặc ñiểm của Quan hệ Pháp luật -Thành phần Quan hệ Pháp luật -Sự kiện pháp lý Bài 4 : VI PHẠM PHÁP LUẬT và TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ -Trình bày các yếu tố của việc vi phạm pháp luật -Giới thiệu những loại vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý hiện có
4 -Vi phạm pháp luật( Khái niệm -Dấu hiệu Cấu thành Phân loại ) -Trách nhiệm pháp lý ( Khái niệm-ðặc ñiểm Phân loại- Mối liên hệ với vi phạm pháp luật ) Chương 3 : Luật Hình sự và Tố tụng Hình sự -Giới thiệu ngành Luật Hình sự và Bộ Luật Hình Sự -Hiểu rõ khái niệm tội phạm và các lọai hình phạt. -Giới thiệu trình tự và thủ tục giải quyết một vụ án hình sự -Giới thiệu ngành Luật Hình sự -Tội phạm -Hình phạt -Trình tự và thủ tục giải quyết vụ án hình sự Chương 4 : Luật Dân sự và Tố tụng Dân sự -Giới thiệu ngành Luật Dân sự và Bộ Luật Dân Sự -Giới thiệu các chế ñịnh quan trọng của Luật Dân sự. -Tìm hiểu pháp luật về quyền sở hữu và thừa kế -Giới thiệu trình tự và thủ tục giải quyết một vụ việc dân sự -Giới thiệu ngành Luật Dân sự -Các chế ñịnh quan trọng của Luật Dân sự -Thủ tục giải quyết vụ việc dân sự Chương 5 : Luật Hành chính và Tố tụng Hành chính -Giới thiệu ngành Luật Hành chính -Tìm hiểu về trách nhiệm hành chính -Giới thiệu trình tự và thủ tục giải quyết một vụ án hành chính -Giới thiệu ngành Luật Hành chính -Vi phạm hành chính và trách nhiệm hành chính - Thủ tục giải quyết vụ án hành chính CÁC CHỦ ðề BÀI TẬP VÀ THẢO LUẬN : 1/Những vấn ñề về Nhà nước(nhà nước Việt Nam ñầu tiên ; Hình thức nhà nước của một số quốc gia ; ) 2/Những vấn ñề về Pháp luật (Qui phạm pháp luật ; Vi phạm pháp luật; ) 3/Phân tích một số tội phạm cụ thể 4/Phân chia di sản thừa kế CÁC BÁO CÁO CHUYÊN ðề : ( chọn một trong các chủ ñề ; có thể bổ sung hoặc thay ñổi chủ ñề mới theo yêu cầu thực tế )
5 1/Thừa kế 2/Thủ tục công nhận và thi hành các bản án, quyết ñịnh dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết ñịnh của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam 3/Quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ 4/Bồi thường thiệt hại ngoài hợp ñồng 5/Một số nội dung chính của Luật sửa ñổi một số ñiều của Luật Khiếu nại tố cáo 2005 và Pháp lệnh sửa ñổi, bổ sung một số ñiều của Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ ánhành chính năm 2006 HƯỚNG DẪN CÁCH HỌC Sinh viên nên ñọc kỹ tài liệu hướng dẫn học tập, thử làm các câu hỏi trắc nghiệm có trong tài liệu, sau ñó xem ñáp án nếu thấy làm sai thì cần ñọc lại phần nội dung có liên quan ñể kiểm tra lại mình ñã hiểu câu hỏi không ñúng như thế nào. Mỗi câu hỏi có thời lượng trung bình ñể tìm câu trả lời là 3 phút, do ñó sinh viên cũng nên rèn luyện kỹ năng ñọc và nắm bắt nội dung chính của câu hỏi.