KINHTE DIA PHl/ONG Khao sat sa tham gia cua hp ngheo trong chudi gid trj nganh che d Thai Nguyen NGUYEN THI PHirONG HAO D6 THUY NINH ^^ u the todn cdu

Bản ghi

1 KINHTE DIA PHl/ONG Khao sat sa tham gia cua hp ngheo trong chudi gid trj nganh che d Thai Nguyen NGUYEN THI PHirONG HAO D6 THUY NINH ^^ u the todn cdu hda vd hgi nhap kinh te qud'c ti nha hien nay tdc dgng khdng nho w% tdi sdn xudt vd cugc sdng cua ddn ngheo. Ben canh do, chudi gid tri nganh che dd trd thdnh yeu to khdng the thiiu trong he thdng sdn xudt che todn cdu, ldm ndy sinh nhiing cd hdi vd kho khdn tiim nang dot vdi ngudi ngheo. Khd khdn Idn nhdt ddi vdi hg ngheo la se bi bo rdi bdi sa phdt trisn cua chinh chuoi gid tri ndy. Mat khdc, su tham gia cua cdc hg nghio cd thi se tgo ra cd hgi de cdi thien lau ben cugc song cua minh. Vi thi, khao sdt su tham gia cua hg ngheo trong chuoi gid tri ngdnh che d Thdi Nguyen Id cdn thiit de co cdi nhin ro hdn vi vdn de ndy. 1. Dat van de Trong boi eanh gia dlu vio cua san xua't chd tang cao va khdng on dinh lam nay sinh mdt nhu clu ea'p bach la phai tim ra each lam tang gia tri cho san phlm chd, eho ngfldi san xua't che. Thai Nguydn la tinh ed ldi thi 80 sanh vl san xua't ehe; tuy san xua't chd da phat trien manh d dia phfldng song nganh che vln hi kiem sdat, hieu qua kinh tl cua san xua't ehe khdng eao, xua't khiu chd vln khdng ed anh hfldng Idn tdi gia chd khu vfle va gia chd the gidi. Hdn nfla, san xua't chd la mdt phln trong chuoi gia tri ed tilm nang Idn trong vide giam ngheo, tang thu nhap, tao edng an vide lam eho ngfldi dan. Vi the', phat trien cay che t?[i Thai Nguyen cd y nghia quan trong trong phat trien kinh td' xa hpi cua dia phfldng. 2. each tilp can va phuofng phap nghidn cufu Cach tid'p c^n chudi gia tri trong nghien cflu nay trfldc hit la tim hieu cac thanh phln tham gia mot each ddc lap, dd la cae nha xua't khiu Idn va sau dd tim ra cae md'i Hdn kit - bao gom tfl thfldng, nha che biln, nha san xua't va ngfldi lam thud. Do ehu y quan tfim tdi nhflng md'i lien he gifla ngudi nghdo vdi cac tae nhan tham gia chudi gia tri nen nghidn cflu tap trung vao nhflng ngfldi trong ehe ngheo va cac moi lien kd't ma ngfldi ngheo tham gia. Nghidn cflu tap trung vao cac lien kit: ndng dan tham gia hdp tac xa, ndng dan cd hdp dong (theo ca nhan hoac nhdm hdi) va "eong nhan ndng trfldng" (cdng ty ea'p da't eho nhflng ndng dan nay va ky hdp dong lam vide trdn dlt thudc sd hflu eua edng ty). Nghien eflu da tidn hanh thu thap dfl lieu thdng qua dieu tra phdng va'n trfle tilp vdi nhieu thanh phln tham gia vao chuoi gia tri nhfl: nha xuat khau, ngfldi thu gom va tfl thfldng d nhieu ea'p dp khac nhau, eac nha ehe' bid'n, ngfldi ban le, ngfldi tieu dung, cae nha san xua't va ngudi lam thue che' bid'n va hai ehe. Nghien eflu tidn hanh dilu tra phdng va'n trfle tiep 300 hd san xua't che tren dia ban tinh Thai Nguyen thdng qua bang hdi dfldc lap sin. Nghien eflu da sfl dung eae edng eu sau: cac cupc phdng va'n nhdm, phfldng phap danh gia nhanh ndng thdn (PRA) va phdng van sau blng phid'u dieu tra. Nguyen Thi Phucmg Hao, Dd Thdy Ninh. Tru&ng dai hoc Kinh IS va quan trj kinh doanh. Dai hoc Thdi Nguyen. 45

2 Khao sat sir tham gia cua ho ngheo Ket qua nghien cufu va thao luan 3.1. Tong quan ngdnh che Thdi Nguyen Cay che da cd tfl lau ddi tai tinh, nhflng thfle sfl phat trien manh vao nhflng nam 1960 eua thi ky XX khi Nha nflde chu trpng dlu tfl thanh nhflng vflng ehe tap trung vdi quy md Idn. Dac biet tfl nam 2000, tinh Thai Nguydn dlu tfl phat triln csy chd m6t each dong bd ve khoa hpc ky thuat, vat chit va eon ngfldi. Thong qua vide ban hanh nhilu ehinh saeh phat triln csy chd, thite hidn ehuyin giao tid'n bp khoa hoe ky thuftt ve san xua't, che' bid'n ndn nang sua't, san Ifldng che cua tinh khong ngflng tang len. BANG 1: Tinh hinh san xuat che tinh Thai Nguyen giai doan Nam Dien tich trong clie (ha) Di^n tich thu hoach che (ha) Nang suat (ta/ha) 64,21 80,54 88,45 92,73 94,89 98,86 105,5 108,7 108,96 San luong che hup tuoi (tan) San luong chg kh6 (tan) , , , , , , ,5 NguSn: So N6ng nghiep va phat tnen nong thon tinh Thai Nguyfin Tinh hinh sdn xudt che cua cdc Dien tich, ndng sudt eua cdc nhom hd nhdm ho dieu tra BANG 2: Tinh hinh san xua't che cua ho theo mijfc thu nhap (tinh binh quan/hp) Chi tieu 1. Di^n tich da't che (**) 2. Nang sua't che(*) 3. San Iirong che (**) DVT Sao Ta/sao Ta Ho kha 9,63 1,44 13,87 H6TB 5,96 1,09 6,49 Ho ngheo 3,25 0, Nguon: T6ng hop so lieu dieu tra hp nam Gill clui: ki&m dinh t- test su khac nhau giiia trung binh cua cac id hp kha. ho trung binh va ho ngheo. Cu th^:* do tin cay dat 90^<:, **d6 tin cay dat 95%. Dien tich gifla eae nhdm hd kha, trung binh va ngheo ed sfl chenh lech Idn. Hd kha CO dien tich trong che binh quan 9,63 sao, gap 1.61 lan hd trung binh va ga'p 2,96 lan hd ngheo. Dien tich trong che binh quan cua hd ngheo ehi d mflc 3,25 sao. Nang sua't cua eae nhdm hd cung cd su khae nhau. Nhdm hp ngheo nang sua't 0,98 ta/sao. Mflc nang sua't va san Ifldng cua ho kha van cad hdn nhieu so vdi cac hd trung binh va eae hd ngheo. Kit qud sdn xudt eke cua cdc nhdm h6 46 Nghiin ciiu Kmh tgs Thing 1Q/20i4

3 Khio sit stf tham gia cua hd ngheo... Chi tieu 1. Gi4 tii san xuit ((jo)»»» BANG 3: Ket qua san xuat che cua hg theo mtfc thu nhap 2. Tdng chi phi san xiuft (TC)** 3. Chi phi trung gian (IC)** 4. Gid tii gia tang (VA)** 5. Thu nhap hon hop (MI)** H6khii (tinh binh quan/hd) Ho trung btnh Ho ngh^o Btnh quan Ban vi tinh: 1000 ddng Kha/trung btnh (Iin) 2,22 2, ,09 2,03 So sanh (%) Kh^ngheo (ISn) 5,18 4,89 4,74 5,52 5,45 NguSn: Tdng hop so lieu di^u tra h6 nam Ghi chu: kidm dinh t- test su kh^c nhau giija trung binh cua cac t6 h6 kha, hp trung binh va h6 nghfeo. Cu th^:* dp tin cay dat 90%, **dp tin csy dat 95%, *** dd tin cay dat 99%. Trong qua trinh san xua't, vide dlu tfl vao san xua't ehe quyet dinh ra't Idn de'n nang sua't va san Ifldng cac loai san pham chd ciia hd ndng dan. Vdi dilu kien kinh td' Idn hdn rat nhilu so vdi hd nghdo nen phan Idn cac hd kha thudc nhdm hp chuydn ehe cd kit qua san xua't ehe Idn hdn ra't nhieu so vdi ho ngheo. Trai lai, doi vdi ho ngheo vdi thu nhap chu ye'u tfl trong trpt do mfle dlu tfl vl san xuat chd tfldng dd'i thap va ehii yd'u dien tieh la trong ehe trung du cho nang sua't tha'p. Dong thdi cae hd kha thi ehu yd'u la san xufi't eae loai ehe da qua ehl bid'n do nhdm hd nay ed dieu kien mua eac loai may hien dai de san xua't ehe, cdn hd ngheo do dilu kien kinh thd khd khan nen Ifldng ehe tieu thu thfldng la chd bup tudi eho kd't qua san xua't tha'p hdn nhieu. Gia tri san xua't va thu nhap hdn hdp cua cay ehe d nhom hp ed mflc thu nhap kha eao hdn ban so vdi cac hd thudc nhdm hd ed raflc thu nhap trung binh va ngheo. Dilu nay la do hp kha cd dilu kien dlu tfl ve san xua't che d ta't ca cac khau hieu qua hdn so vdi hai loai hp cdn lai. Chi phi sdn xudt che cua hg ngheo HINH 1: Chi phi trung gian trong san xua't che cua ho ngheo Bgn vi tinh: Chi phi ph^n hoa hoc ^ 2. Chi phi phjin \iia cu ^3.CyphithiKic(nrsdu R^ 4. Chi phi thuoc diet co m 5. Chi phi dung cu nho 6. Chi phf n&nfi liimg. nhien lieu 7. Chi phi tai sun. may nhk: Nghiin cdu Kinh t6s Thing 10/

4 Khao sdt stf tham gia cua hd ngheo. 3^. ChuSi gid tri nganh che d Thdi Nguyen Chudi gia tri cua nganh che la mot chudi gia tri phiic tap. Mot mat nd hdn quan tdi ba hoat dpng ehinh la san xua't ehe la, chd' bid'n va ban ehe khd; tham gia vao mdi qua trinh lai gom nhilu thanh phan khac dfldc phan biet ehu ye'u qua quy md va loai hinh sd hiiu. Chudi gia tri chd kha phflc tap vdi sfl tham gia va tudng tac gifla nhilu tac nhan nhit ngfldi san xusit, ngfldi thu gom/thfldng nhsn chd tudi, ngfldi chi bien, ngfldi xuait khiu, thfldng nhan ehe kho, ngfldi ban le va ngu^ tidu diing. Chang han nhfl ngfldi san xusct gom 4 dang: nong dan khong hdn ket, ndi^ dan hdp ding, cong nhan nong trfldng va ndng dan hdp tac xa. HINH 2: Chuoi gia tri che xanh tren dia ban tinh Thai Nguyen H$ die bien che xanh Ngirdi thu gom, bu6n bin chexanh Ngtroibinli Hi} san xuat Ctf sfr che biln tu* nhan, c6ng ty che biln {)ajly NgvMti&u dung San ximtche (Ten de xit^t khati Xuatkhj'u 3.3. Anh hudng cua viec tham gia vdo chuoi gid tri cua che Xem xet anh hfldng cua vide trong che dd'i vdi cdng nhan ndng trfldng, ndng dan hop dong va ndng dan hdp tae vdi nong dan khdng lien kd't. Trong so' 4 loai hinh nay, edng nhan ndng trfldng va ndng dan hdp ddng cd ddi sd'ng kha'm kha hdn ca. Ddi ngheo tap trung vao nhflng ndng dan khdng lien kit va ea nhflng ndng dan thupc hdp tae xa. Nhflng yd'u to quylt dinh va anh hfldng cua vide tham gia chudi gia tri dd'i vdi eae thanh phln la khae nhau. Khdng dd cho nhieu ndng dan trd thanh edng nhan n6ng trfldng. Tuy nhien, ngfldi ngheo cd the tham gia vao cac lien kd't khae dd dang {nhfl ndng dan hdp dong va/hoac thanh vien cua hdp tae xa). Hdn nfla, eae thi trfldng canh tranh chu yd'u cd ldi cho nhflng hd khong lien kit giau ed hdn hay ndng dan co hdp dong v4 ndng dan hdp tac xa, sdng khdng ed m^y khae biet gifla hp giau va hp ngheo vl anh hudng tich cflc va tidu cflc khi tham gia chuoi gia tri. 48 Nghiin aiu Kinh t6s Thing lof,

5 Khao sdt Stf tham gia cua hd ngheo. BANG 4: Anh huldng tich ciic cua vide tham gia chuoi gia tri che Loai Kinht^ T^iski Anh hudng v^mat xahoi Tifip thu cong nghft v^ thdng tin thi tnr6ng Cosd hat&ig MOi trudng Cdng nhan Qong trudng - Thu mua 6n dinh - Gia ddu ra 6n dinh - Duoc phan dst t6t hon do dd c6 nang su^t cao ban - Sit dung phan b6n loai dae bist cho nang suit cao - Diing kst qua ddu tir cho thuy loi va khai hoang ddt tur trudc - vat tu tra sau - Lucfng huu - B4o hi^m y t^ - Nghl li va tham quan du lich - Tro cap khi thien tai - Thudng cho phdn doira - Hpi hpp thudng xuyfin - Dao tao ky thudt thudng xuy6n - He thtfng giao thdng t6t hon - C6 nhi kho - C6 vitdn tre Nong dan hop d6ng - vat tu tra sau - Tham quan du lich - Thudng cho phdn doira - Tro cdp khi thisn tai - H6i hop thudng xuyen - Dao tao ky thuat misn phi thudng xuyen Tich cue Nong dan hop tac xa - Ban ra thi trudng tu do nsu CO san luong Idn hon - Tu do trdng che trong miia khd - Thu mua 6n dinh - Gia ban cua HTX cao - Gia ddu ra 6n dinh - Tu do chg bie'n che - Sii dung phan bon xanh loai dac biet cho nang sudt cao - Kilm soat chdt luong dihon - Ty le trif nudc thdp - Chia lai - C6 gidy ehiing nhdn quysn sit dung ddt nfin co thi vay vdn di dang - vat tu tra sau - Co thi muon vdn cua hop tac xa - Tap hudh ky thuat IPM do cac don vi khuyen ndng va cac td chiic qudc te tai tro - Di thu thap thdng tin thi tntdng - Su dung thudc trir sdu ft vh it cd hai cho siic khoe Nong dan khdng lien ket - Co san luong Idti hon - Tu do trdng che trong miia khd - Gia ban ciia HTX cao - Tu do chs^ bisn che xanh - Ki m soat chdt lupng di hon - Ty le trif nudc thdp - Cd gidy chi5ng nhan quyin sti dung ddt nen co thi vay vdn di ddng - Duoc cac ddn vi khuyen ndng tap hudn ky thust Nlhlin Cllu Kinh I^sif «7 - TMng 10/

6 Khao sat sdtham gia cua ho ngheo, BANG 5: Anh hiioing tieu ctfc cua vigc tham gia chudi gia tri ch4 Loai Kinhtg Tai san Cong nhan nong tmdng - Gia thu mua thdp - Han chef tiep can thi trudng tu do - Han chg trong san xudt che xanh miia khd - Ty le trii nudc cao - Kilm soat chdt lucmg chat - Tra phi bao hiem y ts vd xa hdi - Khd vay vdn vi khdng cd gidy chiing nhdn quyen sii dung dst Nong dan hop ddng Tieu CUC - Gia thu mua thdp - Ty le trtt nudc cao - Kiem soat chdt lucmg chat - Elan che tiep can thi trudng tu do - Han chg trong san xudt che xanh khd - Han chg san xuat che Irong miia khd - Khd vay vdn vi khdng CO gidy chiing nhan quyin sir dung ddt (trd trudng hop Cdng ty che Sdng Cdu) Nong ddn hop tac xa - Ddu ra va gia ddu ra khong dn dinh - Thanh loan chdm - Nang sudt thdp khi bit ddu san xudt che hftu co va che sach - Chdt luong ddt trdng che thap Nong dan khdng MB" ket * - Ddu ra va gid ddu ra khdng In dinh - Chi duoc cdc don vi kinh doanh tu nhdn iing trudc vat tu khi tin tudng - Han chg trong tigp can vat tu tra sau vi miic dd tin cdy thdp - Chdt luong ddt trdng che thdp ^ i f Anh hudng xahdi - Diiu kidn lam viec vdt va - Diiu kien lam viec vdt va - Khdng cd luong huu, - Bao hilm y tg - Khdng cd luong huu - Khdng bao hiem y ts' - Khdng duac tro cdp khi thien tai - Khdng cd lucmg huu - Khdng bao hilm y tg - Khdng duoc tra cdp khi thien tai i 3.4. Mot so gidi phdp thdc ddy su tham gia vdo chuoi gid tri ngdnh che ddi vdi hg ngheo Ho trd phat tridn cac moi hen kd't gifla cac tae nhan tham gia trong chuoi gia tri (ea chieu lidn kd't dpc va ngang), kd't no'i nong dan ngheo v6i chuoi gia tri che la van de rat quan trong. Ne'u khong, chi nong dan va cae cong nhan nong trfldng/nong dan hdp dong mdi eo the nsm bat dupe ed hpi tfl vide mci rpng thi trfldng ehe va gia tang, vi cac nha chd bie'n va thu mua thieh ky hdp dong vdi hp bdi quy mo I6n va cha't Ifldng chd nguyen lieu eao hdn. Cai tidn ky thuat: kd't qua nghien eflu eho thay, eae ho trong che tfl do thieu cac ky thuat chu ylu nham nang cao chat ludng san pham. Do do can to ehflc eae ldp dao tao cho cae hp ngheo, nhu tap hua'n ky thuat IPM. Cai thien quan he vl thi trudng thong qua vide phat trien cac to chflc: nhiing ngfldi nong dan ngheo, dae biet nong dan tfl do, eo the tham gia nang dpng hdn bang each khuyen khich thanh lap nhom hay hiep hpi nhiing ngflcji trong ehe ngheo, bang each eiing eo cao hdp tae xa ehe dang hnat dpng va thanh Mp them mot so' HTX mdi. Cae to ehflc nhfl v^y la cd sci tot de ho trd vo'n nham ehuyen sang troi^ nhiing gidng chd co nang sua't eao hdn, h5 trd tin dung vo'n va dao tao ky thuat. Va'n dl quan trong la can phai d y manh lien kd't vdi cac nha che bie'n vfla va nho. Hoat dpng khuyen nong eua Chinh phu va tfl nhan nen trfle tiep tham gia manh me vao va'n dl nay. Ting cfldng phat trien eac nhom tap thi eiing eo the eai thien kha nang eua cae hp san xua't chd khi tham gia vao eac hoat dpng khac, nhfl ehlbi6i lam tang gia tri eho ngudi ngheo. Ngoai ra, c^c moi quan he can phai dude that chat hdn bling eac cd che hdp dong, chat ehe va ro rang htjn nham tao quan he mang tinh thi trfldng ben vflng gifla ngflcfi san xua't va ngflcii mua. Trong do, cai thien tinh minh bach ciia he thing thu mua, qua do, cong ty san xuat dfla ra nhflojl tieu chuan bat bupc cho ngfldi trong chd vi ngflcji trong chd co the ap dung dung cac tieu chuan nay. 50 Nghiin aiu Kinh 14$ Thing 10/201*

7 Khio sit stf tham gia cua hd ngheo... Cai thidn cd sci ha tang: n ng cao chlit Ifldng dilcfng giao thong, nha kho, va phfldng tidn van chuyen. Dfi vdi nhiing ngflcfi trli^ chd, thfle te cho th^y, do che khong bao quan dfldc lau va han che trong van chuyen che nen nhflng ngflcfi nong dan ngheo co it dilu kien Ifla ehon ngfldi mua hay phfldng thfle tieu thu chd. Hdn nda, thay the' cac giong cii bang giong mdi se giiip nhijfi:^ ngflcii trong chd cai thien dfldc nang sua't, diiu tfl vao thuy ldi se tad dilu kien cho each tac chd vao miia khd. Tang cflclng dich vu khuyen nong cho eae ho nho, nhai la ky thuat trong trpt vdi chi phi tha'p nhflng eo thi cho gia tri Idn. b mot so viing, phan bon va thudc trfl sau dfldc diing khdng CO hieu qua, can Iflu y giai quydt vah de nay cung nhfl va'n de bao vd dat. Tao dilu kidn cho hp san xua't tid'p can vdi tin dung: trfle tilp dfla tin dung dd'n vdi nhtjng ndng dan ngheo va trong thdi gian dai hdn tao dilu kidn cho ngfldi ndng dan co the dau tfl vao trlng chd. Tfldng tfl, ed'p giay chflng nhan dd't cho cac hp (hoac giup hp san xua't co the tie'p can tin dung) de hp eo the vay dude tien. Tie'p can tin dung tot hdn eo the giup ndng dan mua thiit bi chd' bid'n loai nho va day co thd xem nhfl la each tang thu nhap cho nhflng ngfldi san xuai d Thai Nguydn. Pho bid'n thong tin vl gia ca va thi trfldng rdng rai hdn. Hdu het ngfldi dan ma ehung toi phong va'n ehi nhan dudc thong tin thi trudng tfl nha may hoac ngfldi buon ban. Md rpng he thing thdng tin thi trfldng d cap xa dd ngfldi ddn ra't dl tid'p can la ra't quan trpng. Tang cfldng lien ke't trong chuoi gia tri: eae hd CO quy mo Idn co thd co ldi bang vide eung ea'p chd cho eac ed sd chd' bien do c6 nhflng lien kit khac nhau va giup ho linh hoat trong viec tidu thu san pha'm. Vide tang cfldng lien kd't se giiip ho CO thi tie'p can nhflng kdnh tieu thu on dinh hdn. 4. Ket luan Kha nang tham gia vao chudi gia tri cua nganh ehe cua ndng dan ngheo tfl do phu thupc ra't nhilu va ngfldi thu mua va cae ddn vi chd' biln tfl nhan. Va'n de dang lo ngai nha't ddi vdi nhflng hp imy la hp thilu kiln thfle, din den lam dung phan bon qua mfle, trong khi ch^t Ifldng chd thaip. Chinh dieu do cung anh hfldng xau den sflc khde eua cong dong, eh^t Ifldng chd kem se lam giam thu nhap cua ngfldi dan. Mot thfle tl la eang nhuiig ngfldi nghdo thi cang song d xa khu tnmg tam va dfldng giao thong. Do do, kha nang tilp can tdi thi trfldng eua hp la CO han, va hp luon yd'u thd' hdn khi mac ea vdi thfldng nhan va ludn dd'i mat vdi sfl ba't an cua thi trfldng. Nhiing diem yeu khae eua ngfldi ndng dan trong chd ngheo, tfl do la dien tich dat eua hp rait nhd, lai thid'u kidn thfle va thieu von de dau tu cho nguydn vat hdu diu vao, do do, chat Ifldng ehe eua hp luon d mfle rat tha'p. Nong dan ngheo khong lien kd't, khdng eo dilu kidn can thiet de hfldng ldi tfl viee tham gia chudi gia tri che ngay ea khi md rpng thi trfldng CO the md ra ed hpi eho hp. Vi the', eln CO mot chien Ifldc phat tridn bao gom hai va'n de: da dang hoa thi trfldng va nang cao gia tri san xua't, dong thdi eo nhflng chinh saeh phat trien moi quan he tao ra sfl lien ke't gifla nhiing hp san xuat ngheo. Tang mflc hd trd cho cac hp nong dan trong che quy mo nhd khong lien kd't, ngheo la dilu quan trpng dd'i vdi quyen ldi va nang cao nang Ifle thfldng mai, kha nang thda thuan gia ea vdi eac tfl thudng, cac nha may./. TAI LIEU THAM KHAO 1. Phiing van Chdn (1999), Xu huong phdi Irien thi tru&ng che cdc tinh mien nui phia Bdc. ViSn Kinh tg ndng nghiep. Bd Ndng nghiep va phat tri^n ndng thdn. 2. Nguyin Huu Khai (2005), Cdy che Viet Nam - Nang h(c canh tranh vd xudt khdu. Nxb Lao ddng-xa hdi, Ha Ndi, 3. Ngan hang Phat triln Chau A (2004), Thdo ludn ve phdn tich cliusi gid tn cdc sdn phdm nong ngliiep: phuong phdp luan, iing dung vd co fioi. Hd Npi. 4. Nguyin Phong TTiai (2002), Gidi phdp hoi nhap de ndng cao chat lugng che Viet Nam. Bao cao hdi thao Giai phap nang cao chat luang va phat triln thi trudng nganh che Viet Nam ngay 26/12/2002 tai VITAS. Ha Ndi. 5. Trdn Cdng Thdng (2004), Nang cao hieu qua hoai ddng cua ihi trudng cho ngudi ngheo, ICARD, Ha Ndi 6. Worl Bank (2004), Bao cao phai Iriln Viet Nam Ngheo doi. su iham gia cua cdc nhd idi tro. H:i Ndi. Nghiin aiu Kinh t4s Thing 10/