Siḵònde é ijo-ná Mazateco de Eloxochitlán de Flores Magón Tsà kia òn-ya-li tiḵjáya jngohìjti. Tsà kia mì tjiníxí, ti ìnchikin ko tiḵí bi mé-ni mì ko ntsa -ni. Tsà kia tsjàjni, nda kjòn kixi tjàjni ijo-li mé-ni mì kì cho koṉga-la. Tjatsji nde-la kó sín siḵi i nga mì kì ki on ijo-li kia tsjájni ko ta mé xá ra si in. 12 Feliciano Cházarez Vargas Segunda edición (versión electrónica) Publicado por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Apartado postal 22067 14000 Tlalpan, D.F., México Tel. 5573-2024 2012 Siḵònde é ijo-ná Mazateco de Eloxochitlán de Flores Magón Tsà kia òn-ya-li tiḵjáya jngohìjti. Tsà kia mì tjiníxí, ti ìnchikin ko tiḵí bi mé-ni mì ko ntsa -ni. Tsà kia tsjàjni, nda kjòn kixi tjàjni ijo-li mé-ni mì kì cho koṉga-la. Tjatsji nde-la kó sín siḵi i nga mì kì ki on ijo-li kia tsjájni ko ta mé xá ra si in. 12 Feliciano Cházarez Vargas Segunda edición (versión electrónica) Publicado por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Apartado postal 22067 14000 Tlalpan, D.F., México Tel. 5573-2024 2012
Descripción: Este libro trata del cuerpo y las funciones de sus diferentes partes, proporcionando recomendaciones para su cuidado. Asesores lingüísticos: Daniel y Margarita Agee Las ilustraciones son propiedad del Instituto Lingüístico de Verano, A.C., y son usadas con el permiso correspondiente. 2012 por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Derechos reservados conforme a la ley. Esta obra puede reproducirse para fines no lucrativos. http://www.sil.org/mexico/popoloca/mazateca-eloxochitlan/l390-cuidarcuerpo-maa.htm Primera edición 2011 1C Segunda edición 2012 (versión electrónica) Mazateco de Eloxochitlán de Flores Magón (maa) Tsà kia chi chá kì chjàn bato iyí chi mé-ni mì kì jtó-li ko ki òn ijo-li tsà mì nga-li. Tsa kia mi òn-li kia ki chi chá, tiḵjáyi nga jè ijo-li ta ya á tjeṉ chíkjoa -la. 11 Descripción: Este libro trata del cuerpo y las funciones de sus diferentes partes, proporcionando recomendaciones para su cuidado. Asesores lingüísticos: Daniel y Margarita Agee Las ilustraciones son propiedad del Instituto Lingüístico de Verano, A.C., y son usadas con el permiso correspondiente. 2012 por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Derechos reservados conforme a la ley. Esta obra puede reproducirse para fines no lucrativos. http://www.sil.org/mexico/popoloca/mazateca-eloxochitlan/l390-cuidarcuerpo-maa.htm Primera edición 2011 1C Segunda edición 2012 (versión electrónica) Mazateco de Eloxochitlán de Flores Magón (maa) Tsà kia chi chá kì chjàn bato iyí chi mé-ni mì kì jtó-li ko ki òn ijo-li tsà mì nga-li. Tsa kia mi òn-li kia ki chi chá, tiḵjáyi nga jè ijo-li ta ya á tjeṉ chíkjoa -la. 11
Tiḵòndi i jè tsja skì nga mì kì koḵà ndobá. Tsà mì jchi mé xki-ni ko mé ra tjín-la nga tjibi i, kì chjàn ti bi a-ni. Jngo nda jo tiḵjiín ra kiṉdòya ni mé-ni mì chi jaṉ tjò-li. Tiṉìngi ko tiṉdòyi mé-ni mì kì natí ko ja -li. Jè ijo-ná, kitsabaya tsjeé-ni xákjín. Koa á ma-ni nga ma níkí bieé tsà kia mangié, bitsaijyeé, tsjáijyeé ko miìnchikeén. Machjeén-ní nga nda sikíndeé ijo-ná. Mi ki sie é ko chjiṉeé ra cho síko ko ti koa á mi ki taxki kjieén kia minchomeé. 10 3 Tiḵòndi i jè tsja skì nga mì kì koḵà ndobá. Tsà mì jchi mé xki-ni ko mé ra tjín-la nga tjibi i, kì chjàn ti bi a-ni. Jngo nda jo tiḵjiín ra kiṉdòya ni mé-ni mì chi jaṉ tjò-li. Tiṉìngi ko tiṉdòyi mé-ni mì kì natí ko ja -li. Jè ijo-ná, kitsabaya tsjeé-ni xákjín. Koa á ma-ni nga ma níkí bieé tsà kia mangié, bitsaijyeé, tsjáijyeé ko miìnchikeén. Machjeén-ní nga nda sikíndeé ijo-ná. Mi ki sie é ko chjiṉeé ra cho síko ko ti koa á mi ki taxki kjieén kia minchomeé. 10 3
Jñà ntsaḵé ñó machjeén nga mangié ko nda siḵònde é nga mì chi ján ko ma-la. Nga mì jtí, nga mì kì nindòo ko tjiiṉ tjó-la ko nga mì cho ki jne. Jè chíká-ná, jè na yá-né. Tiḵòndi i, kia nga tindóyi mé-ni kiṯjo-ni chijo ra tjíya ko tiṉáchrji xicha ra incha. Kì chjàn ñó si nikjani tsa kia ya chraña tíjna ki cha ra tífane. Tsà ñánda tjájmi, ñó jnda tìma, xìn tin. Tiḵòndi i nga mì cho ska ya chíká-li. 4 9 Jñà ntsaḵé ñó machjeén nga mangié ko nda siḵònde é nga mì chi ján ko ma-la. Nga mì jtí, nga mì kì nindòo ko tjiiṉ tjó-la ko nga mì cho ki jne. Jè chíká-ná, jè na yá-né. Tiḵòndi i, kia nga tindóyi mé-ni kiṯjo-ni chijo ra tjíya ko tiṉáchrji xicha ra incha. Kì chjàn ñó si nikjani tsa kia ya chraña tíjna ki cha ra tífane. Tsà ñánda tjájmi, ñó jnda tìma, xìn tin. Tiḵòndi i nga mì cho ska ya chíká-li. 4 9
Jè nitjén ñó machjeén-ná nga chjíjne é ko chjonjté nga bitsakeén. Tiḵòndi i nitjìn tsa kia nandá tjo, tsa kia chijò kjoa a sen; ti i nandá, tiṉdóya niṯoṉ ni. Chjinií làxa ko jtse ko tasàn, kia tjín mé-ni mì xo jmá se -li. Tsà kia ni ndi tjín, kì chjàn ya mìjni nga ya á faha sen nitjìn ko kaya iṉtsi bì ko ñó chin. 8 Jñà ntseé siḵíndeé nga kichátjén ningo-la nga mì tjé siṉgi. Siḵònde é nga mì kì mé ra chján-la ko mì kì mé ra xki ko tsjiṉ ra kjan ska jno. Siḵònde é tsà kia biché iyá ko tsà mé ìsa-ni nga mì kì jtí. 5 Jè nitjén ñó machjeén-ná nga chjíjne é ko chjonjté nga bitsakeén. Tiḵòndi i nitjìn tsa kia nandá tjo, tsa kia chijò kjoa a sen; ti i nandá, tiṉdóya niṯoṉ ni. Chjinií làxa ko jtse ko tasàn, kia tjín mé-ni mì xo jmá se -li. Tsà kia ni ndi tjín, kì chjàn ya mìjni nga ya á faha sen nitjìn ko kaya iṉtsi bì ko ñó chin. 8 Jñà ntseé siḵíndeé nga kichátjén ningo-la nga mì tjé siṉgi. Siḵònde é nga mì kì mé ra chján-la ko mì kì mé ra xki ko tsjiṉ ra kjan ska jno. Siḵònde é tsà kia biché iyá ko tsà mé ìsa-ni nga mì kì jtí. 5
Tsà kia mé ra tse tjí ta xkin nga tjichitsíjen-la, kì chjàn bítjo niṯiṉ nditsiaán. Chíña jngoíjti ya a ya ni ya. Siḵònde é jñà xkén nga mì kì tjòngi nindòo, nga mì kì xa kjotsíjen-ná ko nga mì xátí kjiṯsón. Mì kì kiṉíjneé tsa kia tsjé tjín-la. Mì kì kítjo jieén tjo nchán tsa kia tsjé tjín-la. Tsà kia tjé kangi kichjan beeyi. 6 Jè ntso bé, jè machjeén nga ma chine mé ra machjeén-la ijo-ná nga ko ma si ìxá. Tiḵondi i nga mì kì nindòo ko ja-la ndi jeṉ-li. Tsà kia biníjni ni ñi tiṉíjno-ti jè ndi jeṉ-li. Tsà kia mé ra tsjè si ì ko chjiṉií, chjí tá ítjin nga mì ñó tsjè. Tiṉíjni ni ñi mé-ni mì sèn kijne -ni. 7 Tsà kia mé ra tse tjí ta xkin nga tjichitsíjen-la, kì chjàn bítjo niṯiṉ nditsiaán. Chíña jngoíjti ya a ya ni ya. Siḵònde é jñà xkén nga mì kì tjòngi nindòo, nga mì kì xa kjotsíjen-ná ko nga mì xátí kjiṯsón. Mì kì kiṉíjneé tsa kia tsjé tjín-la. Mì kì kítjo jieén tjo nchán tsa kia tsjé tjín-la. Tsà kia tjé kangi kichjan beeyi. 6 Jè ntso bé, jè machjeén nga ma chine mé ra machjeén-la ijo-ná nga ko ma si ìxá. Tiḵondi i nga mì kì nindòo ko ja-la ndi jeṉ-li. Tsà kia biníjni ni ñi tiṉíjno-ti jè ndi jeṉ-li. Tsà kia mé ra tsjè si ì ko chjiṉií, chjí tá ítjin nga mì ñó tsjè. Tiṉíjni ni ñi mé-ni mì sèn kijne -ni. 7