Cẩm nang Ăn uống Lành mạnh cho Người mắc Bệnh Đa xơ cứng Bệnh Đa xơ cứng (MS) là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương của bạn. Lâu dần, nó có thể làm chậm hoặc chặn các tín hiệu thần kinh kiểm soát sự phối hợp và sức mạnh của các cơ trong cơ thể bạn. Nó cũng có thể gây đau nhói dây thần kinh hoặc đau đớn ở các bộ phận của cơ thể cũng như làm giảm thị lực (chứng song thị hoặc mờ mắt). Những người chung sống với MS có thể gặp những vấn đề về dinh dưỡng khác nhau. Một số người có thể bị thừa cân hoặc béo phì, còn một số khác có thể bị thiếu cân. Khi bệnh nặng dần, một số người mắc chứng khó nuốt và gặp một số vấn đề khác về ăn uống. Những người sống với MS cũng có nhiều nguy cơ thiếu hụt hàm lượng một số loại vitamin và khoáng chất. Vì bệnh MS có thể ảnh hưởng đến người bệnh theo nhiều cách khác nhau nên chúng tôi khuyến nghị bạn nên gặp một Chuyên gia Dinh dưỡng để đảm bảo bạn có thể đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng của mình tại từng thời điểm. Nếu bạn mắc chứng khó nuốt hay gặp bất kỳ vấn đề gì khác khiến bạn khó ăn uống, hãy thảo luận với bác sĩ của mình. Ăn uống theo chế độ ăn lành mạnh và cân đối bằng cách tuân thủ tài liệu Ăn uống Lành mạnh cùng Cẩm nang Thực phẩm của Canada. (Để xem bản sao, hãy truy cập. www.canada.ca/en/healthcanada/services/canada-food-guides.html). Điều này sẽ giúp bạn đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng cần thiết và bảo vệ hệ miễn dịch của bạn được khoẻ mạnh. Có nhiều chế độ ăn thay thế như chế độ ăn rất ít béo, chế độ ăn không chứa chất gây dị ứng và chế độ ăn không chứa gluten đã được công bố là có thể giúp giảm các triệu chứng hoặc ngăn không cho trình trạng bệnh MS trở nên xấu đi. Những chế độ ăn này có thể chứa ít chất dinh dưỡng quan trọng, rất ít chất béo hoặc yêu cầu bạn phải kiêng nhiều loại thực phẩm. Vì thế, những chế độ ăn này có thể có hại, đặc biệt là nếu bạn đang bị suy dinh dưỡng. Chúng cũng chưa được chứng minh là sẽ có ích. Updated: 2011-04-19 PAGE 1 of 5
Hãy duy trì mức trọng lượng cơ thể khoẻ mạnh. Nếu bị sụt cân hoặc bị tăng cân ngoài ý muốn, hãy liên hệ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng của bạn. Giảm vận động có thể khiến bạn bị thừa cân hoặc béo phì vì bạn tiêu hao ít calo hơn. Một số thuốc như steroid và thuốc chống trầm cảm cũng có thể khiến bạn tăng cân. Tình trạng thiếu cân và thiếu dinh dưỡng có thể xảy ra do: giảm vận động và cảm thấy mệt mỏi có thể khiến việc mua sắm, nấu ăn và ăn uống trở nên khó khăn khó đưa thức ăn hoặc đồ uống vào miệng kén ăn và chứng khó nuốt. Nếu bạn đang có những triệu chứng này và chúng khiến bạn không ăn uống được, hãy thảo luận các triệu chứng của bạn với bác sĩ. Khi bạn mắc bệnh MS, điều đặc biệt quan trọng là phải hấp thu đủ lượng được khuyến nghị (Chế độ Ăn uống Tham khảo hay DRI) của các loại vitamin và khoáng chất sau. Nếu bác sĩ của bạn chẩn đoán rằng bạn đang bị thiếu bất kỳ loại nào trong số đó, bạn nên bổ sung thêm. Không nên bổ sung nhiều hơn lượng chất được khuyến nghị vì như vậy có thể có hại. Can-xi và vitamin D. Những người bị MS có nhiều nguy cơ có mật độ xương thấp và dễ bị gãy xương. Tình trạng này có thể xảy ra do thiếu vitamin D và can-xi trong chế độ ăn hoặc các yếu tố khác như giảm hoạt động thể chất, ví dụ như đi bộ. Những loại thực phẩm giàu can-xi gồm có chế phẩm từ sữa (sữa, sữa chua và phô mai), đồ uống bổ sung đậu nành và nước gạo, nước ép bổ sung dinh dưỡng, đậu hũ bổ sung can-xi và cá hộp nguyên xương. Những loại thực phẩm giàu vitamin D gồm có sữa, đồ uống bổ sung đậu nành và nước gạo, nước ép bổ sung dinh dưỡng, cá béo như cá hồi và trứng. Nếu bạn không ăn những loại thực phẩm này hàng ngày, bạn nên thảo luận về việc thêm thực phẩm bổ sung hàng ngày với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng của bạn. Cẩm nang Thực phẩm của Canada khuyến nghị rằng người trưởng thành hơn 50 tuổi nên uống thực phẩm bổ sung 400 IU vitamin D mỗi ngày. Vitamin B12. Tình trạng thiếu vitamin B12 rất phổ biến ở người bị MS. Hàm lượng vitamin B12 thấp có thể gây ra một dạng bệnh Updated: 2011-04-19 PAGE 2 of 5
thiếu máu khiến bạn cảm thấy mệt mỏi. Những loại thực phẩm giàu vitamin B12 gồm có chế phẩm từ sữa (sữa, sữa chua và phô mai), trứng, thịt, cá, thịt gia cầm, đồ uống bổ sung đậu nành và nước gạo. Những người trên 50 tuổi nên uống các thực phẩm bổ sung vitamin B12, vì khi bạn già đi, bạn không thể hấp thu tốt vitamin B12 từ thực phẩm. Lượng vitamin B12 trong một viên vitamin tổng hợp thường là vừa đủ. Kẽm và selen. Tình trạng thiếu kẽm và selen rất phổ biến ở người bị MS. Kẽm cần thiết cho sự tăng trưởng và phục hồi của tế bào cơ thể. Selen hoạt động như một chất chống oxy hoá để bảo vệ tế bào cơ thể khỏi bị tổn thương. Những loại thực phẩm giàu kẽm gồm có thịt, hải sản, các loại đậu khô, đậu Hà Lan, đậu lăng và ngũ cốc nguyên hạt. Những loại thực phẩm giàu selen gồm có quả hạch Brazil, hải sản, cá và hải sản có vỏ, gan và thận. Nếu bạn không thường xuyên ăn những loại thực phẩm này, bạn có thể cần sử dụng thực phẩm bổ sung. Hàm lượng trong một viên thực phẩm bổ sung khoáng chất, vitamin tổng hợp thường là vừa đủ. Nhiều người bị MS thử uống nhiều loại thảo dược hoặc thực phẩm bổ sung dinh dưỡng khác nhau với hy vọng cải thiện được các triệu chứng của mình hoặc ngăn bệnh MS chuyển biến xấu. Tuy người ta đã nghiên cứu các tác dụng của bạch quả (gingko biloba) đối với người bị MS, nhưng dù những nghiên cứu ban đầu đã chỉ ra công hiệu của nó, chúng ta vẫn cần những nghiên cứu trên diện rộng trước khi khuyến nghị loại thảo dược này. Bạch quả có nhiều tác dụng phụ và những người bị bệnh máu không đông đang sử dụng thuốc làm loãng máu hoặc những người đang đợi phẫu thuật không nên sử dụng bạch quả. Các thực phẩm bổ sung khác bao gồm cây Ban Âu (St. John's wort), nhân sâm, cây cúc dại (echinacea) và cây nữ lang (valerian) chưa được nghiên cứu ở người bị MS, thế nên chưa biết được liệu chúng có hiệu quả hoặc an toàn hay không. Vì cây cúc dại có thể kích thích hệ miễn dịch, nó có thể làm cho các triệu chứng của bệnh MS nghiêm trọng hơn. Một số loại thực phẩm bổ sung có thể ảnh hưởng đến dược tính của thuốc. Nếu bạn muốn thử các sản phẩm từ thảo dược, hãy thảo luận trước với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn. Updated: 2011-04-19 PAGE 3 of 5
Để có thông tin và lời khuyên dựa trên một thực phẩm cụ thể cũng như các nhu cầu và sở thích dinh dưỡng của quý vị, hãy gọi 8-1-1 và xin nói chuyện với một chuyên gia dinh dưỡng của HealthLink BC. Chuyên gia dinh dưỡng sẽ trả lời các câu hỏi và cố vấn cho quý vị về những nguồn tài liệu chỉ dẫn nào có sẵn bằng ngôn ngữ của quý vị. 8-1-1 cung cấp các dịch vụ dịch thuật theo yêu cầu cho hơn 130 ngôn ngữ. Sau khi gọi 8-1-1, quý vị sẽ được nối kết với một chuyên viên nói tiếng Anh chỉ dẫn các dịch vụ y tế. Để được phục vụ bằng một ngôn ngữ khác, chỉ cần đơn giản nói tên của ngôn ngữ quý vị muốn tìm (ví dụ nói tiếng Punjabi ), và một thông dịch viên sẽ tham gia vào cuộc gọi. Để có thêm thông tin, xin xem nguồn tài liệu chỉ dẫn sau đây: HealthLink BC. www.healthlinkbc.ca Để có thông tin y tế không khẩn cấp được y khoa chấp thuận. These resources are provided as sources of additional information believed to be reliable and accurate at the time of publication and should not be considered an endorsement of any information, service, product or company. Phân bổ theo đề tài: Dietitian Services at HealthLinkBC (formerly Dial-A-Dietitian), providing free nutrition information and resources for BC residents and health professionals. Go to. www.healthlinkbc.ca/healthy-eating or call 8-1-1 (anywhere in BC). Interpreters are available in over 130 languages. Updated: 2011-04-19 PAGE 4 of 5
Updated: 2011-04-19 PAGE 5 of 5