HỘI NGHỊ CƯ DÂN NƯỚC NGOÀI TẠI THÀNH PHỐ YAO LẦN THỨ II NĂM 2012 [BIÊN BẢN CUỘC HỌP] Vào lúc: 7 giờ ~ 9 giờ tối ngày 23 tháng 10 năm 2012 (thứ ba) Tại: Phòng họp 604 lầu 6 UBND thành phố Thành phần tham dự: (Ủy viên): bà Tomioka Michiko chủ tọa phiên họp, ông Okuno Tsunehisa phó chủ tọa phiên họp, bà En Tou Bai ủy viên, bà Park Ku Ne - ủy viên, ông Lê Hùng Cường - ủy viên, bà Kozakura Michika ủy viên, bà Shimooka Junko ủy viên, ông Park Yan Hen ủy viên bà Fujito Satomi ủy viên (Ban ngành liên quan): ông Tsuruta phó trưởng Ban chính sách nhân quyền, ông Fukushima trưởng Ban giáo dục nhân quyền, bà Yamasaki trưởng Phòng đào tạo nhân lực Ban nhận sự, ông Ichikawa trợ lý trưởng Ban tiếp xúc dân, ông Toza phó trưởng Ban chăm sóc trẻ em, ông Ooi trợ lý trưởng Ban chính sách ngành nghề (Cục văn phòng) Ban văn hóa quốc tế ông Otani phó trưởng ban ông Matsushima tham tán, ông Nishitani trưởng ban quản lý, ông Kinoshita quản lý chính 1. Khai mạc 2. Giới thiệu đại biểu 3. Xác nhận về Bảng quản lý ý kiến 1
4. Trao đổi ý kiến xoay quanh kế hoạch xúc tiến thực hiện quốc tế hóa thành phố Yao. [Về việc thực hiện hoạt động mở mang kiến thức một cách có hiệu quả và nêu cao ý thức tôn trọng nhân quyền] Ủy viên Theo kế hoạch, sẽ thực hiện đầy đủ các hoạt động nâng cao ý thức nhân quyền về mọi mặt, tuy nhiên cần phải nêu chính xác rõ ràng chủ đề, đặc biệt là về việc đa văn hóa sống chung với nhau. Và, việc kiểm chứng hiệu quả nghiên cứu đang vạch định như thế nào? Để thực hiện hoạt động mở mang kiến thức một cách có hiệu quả, điều quan trọng nhất chính là sự phối hợp giữa chính quyền và các chuyên gia có liên quan để cùng nhau phát triển các chương trình như phương án đánh giá, các khóa học liên thông, v.v Cục văn phòng Hiện tại đang chọn phương án hiệu quả hơn, tương ứng với từng nội dung, chẳng hạn như: ngoài hình thức giảng dạy, còn có thêm nghiên cứu dưới hình thức trải nghiệm, v.v Tôi nghĩ rằng, sau này chúng ta cũng cần phải kiểm chứng xem nên như thế nào. Ban chính sách nhân quyền Về mặt đào tạo nhân quyền, cư dân thành phố đang suy nghĩ nội dung nghiên cứu sao cho có hiệu quả để phối hợp xây dựng nên một chương trình chẳng hạn như ủy viên phụ trách xúc tiến nâng cao ý thức nhân quyền của các khu vực sẽ họp bàn để đưa ra chủ đề đào tạo. Phó chủ tọa Tôi cảm thấy rằng có một bộ phân cư dân thành phố rất nhiệt tình với vấn đề này nhưng cũng giới hạn trong việc phổ biến rộng rãi. Để xúc tiến mối quan hệ tích cực của cư dân thành phố, cần phải có sự phối hợp giữa chính quyền và ngưởi dân. Ủy viên Vấn đề ngoại giao gần đây cũng ảnh hưởng đến cư dân người nước ngoài sinh sống trong khu vực. Tôi lo ngại rằng nâng cao ý thức nhân quyền phải chăng chỉ được tiếp nhận là lý tưởng hay điều tốt đẹp. Chủ tọa Quan hệ giữa Nhật Bản và các nước lân cận căng thẳng, trong đó ảnh hưởng của truyền thông Nhật Bản cũng rất lớn. Ủy viên Các phương tiện thông tin đại chúng cũng đang gây ảnh hưởng đến trẻ em trong trường học. Có một thực trạng là các em cảm thấy Trung Quốc, Hàn Quốc là xấu xa, các em nói những lời lẽ vô cảm đến bạn bè đang học cùng trường. Tôi nghĩ rằng ngay cả giáo viên chúng tôi cũng cần phải hiểu đúng vấn đề này. Ủy viên Đối với vấn đề vứt rác trong khu vực, giữa người nước ngoài và người Nhật Bản cũng đang có sự căng thẳng, tôi đã tiếp nhận những ý kiến từ cư dân trong khu vực. Có trường hợp phải thiết lập 2
một nơi để cho họ gặp mặt nói chuyện trực tiếp để giải quyết căng thẳng. Tôi nghe nói là sau đó họ đã giao lưu với nhau. Tôi nghĩ giao lưu trong khu vực là cần thiết. Cần phải suy nghĩ đến việc cư dân sống trong thành phố đã tham gia các buổi tọa đàm, v.v... sẽ mở rộng ra khu vực như thế nào. Ủy viên Tôi làm việc trong môi trường giáo dục. Tôi đã hỏi các em học sinh quốc tịch Trung Quốc: có gặp khó khăn gì do ảnh hưởng của báo đài không? Các em học sinh đó cho dù có cũng không nói hoặc không biểu lộ ra bên ngoài. Ủy viên Trong số những người nước ngoài đang sinh sống tại thành phố Yao, có người sau khi ra tù, không thể sống mà không có công việc. Họ không biết nên đến đâu để được tư vấn. Ủy viên Luật xuất nhập cảnh đã sửa đổi, quy định về đăng ký người nước ngoài không còn nữa, sẽ quản lý chung bằng Phiếu cư trú. Ví dụ, trường hợp sau khi ra tù, tư cách định cư sẽ bị hủy bỏ. Vì được quản lý chung với Phiếu cưu trú cho nên bị loại ra khỏi toàn bộ dịch vụ hành chính. Các trường hợp này không phải là ít. Vì đây là vấn đề theo chế độ luật pháp của nhà nước, nên tôi hiểu các địa phương cũng gặp khó khăn trong việc xử lý vấn đề này. Cũng có trường hợp trẻ em sinh ra ở Nhật Bản quay về sinh sống. Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là phải nắm bắt được việc có cư dân như thế này với số lượng là bao nhiêu người. Tôi muốn biết thực trạng về điều này. Ủy viên Ở trường học, giáo viên cũng chú ý đến vấn đề xâm phạm nhân quyền; tuy nhiên, đối với xâm phạm nhân quyền ở gia đình như ngược đãi, v.v... thì tự bản thân các em phải nhận biết được điều đó, đấy mới là điều quan trọng. Hiện tại, vấn đề này đang được xử lý ra sao? Ban giáo dục nhân quyền Hiện tại chúng tôi đang tiến hành chương trình CAP Tự mình bảo vệ bản thân khi có chuyện với đối tượng là học sinh tiểu học lớp 3 trong thành phố. Ủy viên Ví dụ, nếu bị ngược đãi ở nhà thì các em sẽ đi đến đâu để được tư vấn? Vụ chăm sóc trẻ em Phủ Osaka, thành phố Yao sẽ tiếp nhận điện thoại của các trường hợp này. Thành phố Yao tiếp nhận điện thoại từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều, phủ Osaka tiếp nhận điện thoại suốt 24 tiếng. Chỉ có điều là đối với ngược đãi trẻ nhỏ, các em khó mà liên lạc được; do đó có nhiều trường hợp những người xung quanh hay nơi chăm sóc trẻ em hay giáo viên trường học gọi điện thông báo. Gần đây các cơ quan y tế, v.v... cũng có thông báo. Bên cạnh đó, cũng có trường hợp nắm bắt được vụ việc khi khám kiểm tra sức khỏe trẻ nhỏ, v.v... Ủy viên Có người gặp khó khăn trong quan hệ cha mẹ con cái vì vấn đề ngôn ngữ. Trẻ nhỏ chưa 3
đến 6 tuổi thường nghe cha, mẹ nói nhưng từ lúc vào tiểu học, các em không còn nghe cha mẹ nói. Nguyên nhân là do trẻ em nói tiếng Nhật, cha mẹ thì không biết nhiều về tiếng Nhật nên giao tiếp giữa cha mẹ con cái không được suông sẻ. Những lúc như thế, người mẹ lỡ lớn tiếng, cũng có khi bị hàng xóm nghĩ là ngược đãi. Bên cạnh đó, khi xin nhập tịch, trong khoảng thời gian từ lúc chờ quốc tịch đến khi nhập tịch, nếu vi phạm đến cả việc đậu xe thì không được nhập tịch, quốc tịch của bản thân sẽ không còn. Những khi như thế nên đến đâu để được tư vấn? Phó chủ tọa Phải chăng cần phải có một nơi để người nước ngoài có thể tư vấn với luật sư một cách chi tiết đối với những vướng mắc về mặt pháp luật. Ủy viên Đây là câu chuyện khi cư dân người nước ngoài đăng ký nhà ở dành cho người lao động bị phía công ty tuyển dụng cắt bớt phần bảo hiểm tuyển dụng. Bản thân phía công ty cũng có vấn đề liên quan đến tiền thuế, bảo hiểm tuyển dụng. Đây là vấn đề nhân quyền. Trong công ty vẫn còn phân biệt đối xử đối với người nước ngoài như thế này. Ủy viên Trong quá trình làm công tác hỗ trợ, tôi đã từng tham gia vào các trường hợp như vậy. Tôi bị các nhà tư vấn nói là sẽ gây phiền phức cho đồng nghiệp người nước ngoài khác, bản thân mình nếu bị bắt từ chức thì sẽ nguy to nên hãy im lặng. Cần phải suy nghĩ đến vấn đề là có nhiều trường hợp như thế này. [Về việc quốc tế hóa khu vực và tham gia thị chính] Chủ tọa Khi xúc tiến cư dân người nước ngoài tham gia, tôi nghĩ rằng mọi người đã tham gia vào nhiều hội trong khu vực. Đối với vấn đề này, mọi người có cảm nhận như thế nào? Ủy viên Tỷ lệ tham gia các hội trong thành phố Yao? Vụ tiếp xúc cư dân thành phố Hiện tại khoảng 70%. Ủy viên Trong số các cư dân người nước ngoài, có khoảng bao nhiêu người hiểu được và tham gia vào các hội trong thành phố. Ủy viên Mọi người đều hiểu và tham gia. Ủy viên Trong khu vực của tôi có khoảng 70% người tham gia. Đa phần là các ông bà lão, không có người trẻ. 4
Chủ tọa Đối với các hoạt động của thành phố liên quan đến ngôn ngữ, có còn ý kiến nào nữa không? Ủy viên Trung tâm giao lưu quốc tế đang hỗ trợ học tập ngôn ngữ tiếng Nhật dưới hình thức một người kèm một người để giao lưu tiếng Nhật. Có khoảng 100 người nước ngoài đến học. Cũng có người đến không chỉ để dạy học mà còn hỗ trợ các mặt khác. Cũng có trường hợp đối tượng tham gia kế hoạch của hội giao lưu hay giới thiệu văn hóa của quốc gia mình, v.v... Ủy viên Tôi nghĩ có nhiều người gia nhập các hội thành phố với một ý thức gì đó. Ủy viên Khi gia nhập hội thành phố, sẽ biết được nhiều thông tin trên bảng thông tin, v.v..., sẽ học hỏi rất nhiều. Chủ tọa Trẻ em có gia nhập hội không? Ủy viên Có nhiều người Việt Nam tham gia. Họ cũng tham gia vào các lễ hội thể thao trong khu vực. Ủy viên Tôi sống ở Yao được 11 năm. Lúc mới đến, tôi đã đề nghị trường học, v.v... nói tiếng Trung Quốc nhưng gần đây thì không còn nữa. Ủy viên Không phải là không còn nhu cầu mong muốn được giới thiệu văn hóa Trung Quốc, ở trường học số lượng người trợ giảng tiếng Nhật xem tiếng Trung Quốc là tiếng mẹ đẻ đang tăng, nên tôi đã yêu cầu các bên về vấn đề này. Đối với việc giáo dục để hiểu văn hóa của các nước, chúng tôi đang phối hợp với khoa sinh hoạt đời sống trong trường tiểu học, đặc biệt là đối với học sinh lớp 1 và cũng có ý kiến mong muốn nói với phía Trung Quốc, Hàn Quốc. Ủy viên Tôi nghĩ hiện tại đang trong thời kỳ nhạy cảm cho nên cần phải có cơ hội để tiếp xúc với nhiều nền văn hóa. Chủ tọa Các đối tượng hồi hương cũng đến tham dự các buổi hội họp liên quan đến vấn đề đa văn hóa, theo cảm tưởng của những người tham gia thì hình ảnh xấu về Trung Quốc đang có khuynh hướng gia tăng, điều đó bắt nguồn từ vấn đề lãnh thổ, tuy nhiên khi biết được những người sinh ra và lớn lên ở Trung Quốc cũng cố gắng lao động vất vả thì họ đã thay đổi nhận thức. Chính vì thời kỳ như thế này, tôi mong muốn các bên có liên quan kêu gọi phía Trung Quốc. 5
Ủy viên Hoạt động của các hội trong thành phố, hoạt động PTA mà tôi biết cũng có chỗ không thú vị. Thành viên cố định, tiếp tục văn hóa của tổ chức cũ, cố định vai trò của nam nữ. Phải chăng chính điều đó làm cho giới trẻ không cảm thấy thú vị nên không tham gia? Tôi nhận thấy giới nữ đi làm ngày càng tăng lên, dù nam hay nữ thì gánh nặng cũng đã giảm xuống, cho nên văn hóa ban hội trong thành phố cần phải thay đổi theo xu hướng quốc tế hóa. Ban chính sách nhân quyền Ban chính sách nhân quyền đang xúc tiến chương trình nam nữ tham gia cộng đồng. Chúng tôi đang kêu gọi xúc tiến chương trình nữ giới tham gia, ví dụ, thành phố yêu cầu đề xuất kế hoạch vai trò của nữ ủy viên trong ban thẩm nghị, v.v... Tổ chức ban hội thành phố, có nhiều công chức nam trong tổ chức địa phương, tôi muốn xúc tiến một cơ chế để nam nữ phối hợp tham gia khu vực nói riêng và trong xã hội nói chung. Ủy viên Đây là câu chuyện của trẻ em có nguồn gốc nước ngoài, người mẹ đi làm, sau khi sinh thêm em trai, bà của cháu từ nước ngoài phải qua chăm sóc cháu, người mẹ ban đêm cũng phải làm việc. Trong tình trạng như thế này, cho dù có muốn gia nhập ban hội thành phố để nhận biết thông tin nhưng cũng không thể nào tham gia. [Về việc xúc tiến giao lưu quốc tế, hợp tác quốc tế] Ủy viên Du học sinh dù bận rộn trong việc học, việc làm thêm nhưng với mong muốn làm gì đó có ích cho Nhật Bản nên đã hợp tác thông phiên dịch cho các hoạt động giới thiệu các nước ở trường học hay các hoạt động ở Trung tâm giao lưu quốc tế. Ngoài ra, Trung tâm giao lưu quốc tế cũng đã ký liên kết với trường đại học Kinh Tế - Luật Osaka nhằm nhận được sự hợp tác trong các hoạt động giao lưu quốc tế. Chủ tọa Việc giao lưu với thành phố kết nghĩa có liên quan gì trong cuộc sống thường ngày của mọi người không? Cục văn phòng (Ban văn hóa quốc tế) Tháng 8 này, tại thành phố Bắc Kinh đã khai mạc đại hội bóng bàn với sự tham gia các thành phố kết nghĩa của Trung Quốc và Nhật Bản để kỷ niệm 40 năm bình thường hóa mối quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản Trung Quốc. Thành phố Yao và quận Katei thành phố Yukou cũng đã kết hợp thành nhóm để tham gia. Tôi nghĩ rằng học sinh cấp hai của hai bên cũng đã thấy được mối quan hệ quốc tế thân thiện trong thời gian 1 tuần sinh hoạt chung với nhau. Qua việc tiếp xúc với các bạn Trung Quốc ở cự ly có thể chạm vào tâm hồn lẫn nhau, các em đã cảm nhận được rằng người Trung Quốc mà mình biết là người như thế này, sau khi về nước, các em có đủ tự tin để truyền tải ý nghĩ đó đến người khác. 6
Chủ tọa Khi các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin về vấn đề quốc tế, tôi nghĩ rằng suy nghĩ giữa người có kinh nghiệm và người chưa có kinh nghiệm giao lưu với người nước ngoài sẽ khác nhau. Chính vì vậy tôi cho là giao lưu ở cấp người dân là điều cần thiết. Ủy viên Cần phải truyền tải thông tin giao lưu như thế này hơn nữa cho cư dân đang sinh sống tại thành phố Yao. Truyền tải thông tin trên trang web thì số người xem sẽ bị giới hạn. Phải chăng đối với cư dân thành phố truyền tải thông tin bằng báo chí sẽ có hiệu quả hơn? Cục văn phòng (Ban văn hóa quốc tế) Xu hướng hiện nay là mối quan hệ giữa thành phố kết nghĩa - thành phố hữu hảo đang tạo ra nhiều cơ hội để hiểu biết quốc tế, v.v.. cho trẻ em đối tượng sẽ gánh vác thế hệ mai sau, thông qua các chương trình phái cử hay tiếp nhận giao lưu, v.v... Chủ tọa Tôi hiểu việc giao lưu của thành phố kết nghĩa là điều quan trọng. Các đối tượng có nguồn gốc nước ngoài đang sống trong thành phố Yao ví dụ như Trung Quốc hay Hàn Quốc nếu tham gia giao lưu với thành phố kết nghĩa thì sẽ tốt hơn. Ủy viên Tại Trung tâm giao lưu quốc tế, trước khi phái cử trẻ em sang Trung Quốc, đã mời những người có nguồn gốc Trung Quốc về giảng dạy trước cho các em, cũng có trường hợp khi về nước, tổ chức buổi họp báo cáo lại cho cư dân thành phố nói chung. [Về việc thực hiện đầy đủ cơ chế xúc tiến] Chủ tọa Có ai có cảm tưởng gì qua công tác tư vấn hỗ trợ cư dân người nước ngoài hay không? Ủy viên Có nhiều thứ liên quan đến quy chế của nhà nước, cũng có khi chưa đạt đến mức để giải quyết vấn đề, tôi nghĩ rằng cần phải có một cơ cấu để sao cho cư dân người nước ngoài sống trong thành phố Yao an tâm mà sinh sống trong khu vực thông qua việc đưa các ý kiến đã nêu trong buổi họp này vào trong công tác xúc tiến kế hoạch. Bên cạnh đó, tôi muốn tổ chức các khóa học, không phải ở mức cao cấp như khóa đào tạo nhân lực phụ trách công tác nâng cao nhận thức về đa văn hóa sống chung với nhau, mà là để giáo dục mọi người có hiểu biết đúng về người nước ngoài, bồi dưỡng kiến thức cho mọi người để khi trong khu vực có phát ngôn không đúng, sẽ giải thích là sai, cho dù có va chạm giữa các quốc gia thì cũng có thể kêu gọi mỗi người chúng ta hãy xem lại thực tế những người đang sống trong khu vực. Tôi muốn chúng ta cũng phải phối hợp với nhau, không ỷ lại vào chính quyền. Ủy viên Đa văn hóa sống chung với nhau là vấn đề chuyên môn, nên tôi nghĩ, điều quan trọng là 7
làm sao để mọi người tham gia một cách tự nhiên. Ủy viên Tôi nghĩ trong kế hoạch này có điểm chung là mục tiêu nhắm đến của các hoạt động đã hoạch định theo từng cơ chế, cho nên tôi mong muốn mọi người cần phải phối hợp với nhau, không phân biệt trên dưới và không làm thụt lùi chính sách. Tôi mong muốn có một nơi để nhiều cư dân người nước ngoài đưa ra ý kiến nhiều hơn nữa, chẳng hạn như buổi họp lần này. Phó chủ tọa Tôi đã nhận được nhiều ý kiến từ mọi người. Tôi xin tóm tắt lại như sau: Điểm thứ 1: tôi hiểu được có khá nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến nhân quyền. Có đề xuất cần thiết là phải xây dựng một cơ chế như thế nào để tiếp nhận và tiếp thu tiếng nói của cư dân người nước ngoài đang sinh sống trong thành phố. Điểm thứ 2: Đối với việc tham gia vào công tác của chính quyền thành phố, ban hội có vai trò quan trọng là nắm bắt thông tin; mặt khác, văn hóa của tổ chức cũ là nguyên chính gây cản trở cho những người phụ trách mới; đối với ban hội, có ý kiến cho rằng cần phải xem xét lại trong quá trình xúc tiến quốc tế hóa. Điểm thứ 3: Đối với các vấn đề như vấn đề lãnh thổ, v.v... cần phải hiểu biết sự thật để không bị thổi bùng theo các tin tức trên phương tiện truyền thông. Cần phải phân biệt rõ vấn đề của người dân sống trong khu vực và vấn đề chính trị là khác nhau. Ngay cả môi trường giáo dục, điều này phải được xem như là vấn đề nhân quyền. Thông qua hoạt động giao lưu giữa thành phố Yao và thành phố kết nghĩa, câu chuyện thực tế về đối tượng mà mình đã giao lưu được truyền tải đến mọi người xung quanh, điều đó gắn liền với giao lưu quốc tế, hòa bình quốc tế. Tôi muốn mọi người phải phối hợp bền chặt để truyền đạt rộng rãi cho người dân. Chủ tọa Hiện nay, quan hệ giữa Nhật Bản và các nước lân cận đang trở nên căng thẳng, do đó rất cần sức mạnh của khu vực. Trước đây cũng đã từng có chuyện là: do ảnh hưởng của vấn đề quốc tế, hình ảnh xấu về quốc gia đó sẽ trút lên những người nước ngoài đang sinh sống trong nước sở tại. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng nếu quan hệ giữa người Nhật và người nước ngoài sống trong khu vực vẫn tốt đẹp thì cũng có thể kết nối được với những người nước ngoài đang sinh sống ở nước sở tại mà không có quan hệ gì đến vấn đề quốc tế. Thành phố Yao có bề dày về sức mạnh khu vực nên tôi mông muốn sau này càng ngày càng phát huy sức mạnh khu vực một cách đầy đủ hơn nữa. Ngoài ra, điều mà tôi cảm nhận được thông qua tổng thể đó là người nước ngoài đang sinh sống rất đa dạng. Có người cần hỗ trợ tiếng Nhật; mặt khác, cư dân người nước ngoài càng đa dạng do sự gia tăng của thế hệ thứ 3, thế hệ thứ 4, thế hệ thứ 5 và do kết hôn quốc tế gia tăng; trong đó, cho dù bản thân không có yếu tố văn hóa nguồn gốc của mình thì cũng cần xây dựng nhân sinh quan xem trọng tôi là người có nguồn gốc. Tôi nghĩ chấp nhận toàn bộ mọi người đa dạng là điều cần thiết. 8
Thêm một điểm nữa, việc xúc tiến giải quyết vấn đề không chỉ đối với vấn đề phân cách người nước ngoài đối với người Nhật mà đến cả vấn đề người nằm trong phái thiểu số ví dụ như người già, phụ nữ, v.v... cũng sẽ tạo ra hiệu quả nhân đôi, đó điểm quan trọng. Tôi nghe nói thành phồ Yao đã xây dựng chương trình Yuru Kyara liên quan đến vấn đề nhân quyền. Điều trọng yếu là phải tiếp tục chương trình nghiên cứu nâng cao kiến thức; song, nếu chỉ nhìn vào điều đó để lập ra Yuru Kyara sao cho có thể hình dung tình trạng đa dạng, những người có nguồn gốc nước ngoài hay nhiều loại văn hóa sẽ được công nhận thì sẽ như thế nào đây. Chân thành cảm ơn quý vị đã tham gia buổi họp. 5. Bế mạc 9