CÁC BÀI SUY NIỆM LỜI CHÚA CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN NĂM C *** 1. BẢN VĂN CÁC BÀI ĐỌC 2 2. THẦY LÀ ĐẤNG KITÔ - Chú giải của Noel Quesson TUYÊN

Bản ghi

1 CÁC BÀI SUY NIỆM LỜI CHÚA CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN NĂM C *** 1. BẢN VĂN CÁC BÀI ĐỌC 2 2. THẦY LÀ ĐẤNG KITÔ - Chú giải của Noel Quesson TUYÊN XƯNG ĐỨC TIN CỦA PHÊRÔ - Chú giải của Fiches Dominicales PHÊRÔ TUYÊN XƯNG ĐỨC TIN - VÀ ĐỨC GIÊSU TIÊN BÁO CUỘC THƯƠNG KHÓ LẦN ĐẦU - Lm. FX. Vũ Phan Long, OFM MẦU NHIỆM CỨU ĐỘ ĐƯỢC THỰC HIỆN TRONG ĐAU KHỔ - Lm. Inhaxiô Hồ Thông QUA THẬP GIÁ ĐẾN VINH QUANG - Ban Mục vụ Thánh Kinh & Ban Phụng tự TGP.Sài Gòn CHÚA GIÊSU LÀ ĐẤNG MESSIA CHỊU KHỔ - Lm. Carôlô Hồ Bặc Xái NẾU AI MUỐN THEO CHÚA - Lm Giuse Đinh lập Liễm BỎ MÌNH THEO CHÚA VỚI THÁNH GIÁ - Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ BỎ MÌNH VÀ VÁC THẬP GIÁ ĐỂ ĐI THEO ĐỨC GIÊSU - Jos.Vinc. Ngọc Biển THẦY LÀ AI? - Lm Giuse Nguyễn Hữu An THẬP GIÁ CHÚA KITÔ - Trích Logos C

2 CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN - NĂM C BÀI ĐỌC I: Dcr 12, ,1 "Họ sẽ nhìn thấy Đấng họ đã đâm thâu qua". Bài trích sách Tiên tri Dacaria. BẢN VĂN CÁC BÀI ĐỌC *** Đây Chúa phán: "Ta sẽ gieo rắc tinh thần ân phúc và cầu nguyện trên nhà Đavít và trên dân cư Giêrusalem. Họ sẽ ngước mắt nhìn Ta, Đấng họ đã đâm thâu qua: họ sẽ khóc than người, như khóc than con một, họ sẽ thương tiếc người như quen thương tiếc đứa con đầu lòng đã chết. Trong ngày đó, tại Giêrusalem sẽ có tiếng khóc than to lớn, như khóc than A-đa-rêmon trong cánh đồng Ma-gết-đô". Đó là lời Chúa. ĐÁP CA: Tv 62, Đáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa con, linh hồn con khát khao Chúa (c. 2b). 1) Ôi lạy Chúa, Chúa là Thiên Chúa của con, con thao thức chạy kiếm Ngài. Linh hồn con khát khao, thể xác con mong đợi Chúa con, như đất héo khô, khát mong mà không gặp nước! 2) Con cũng mong được chiêm ngưỡng thiên nhan ở thánh đài, để nhìn thấy quyền năng và vinh quang của Chúa. Vì ân tình của Ngài đáng chuộng hơn mạng sống, miệng con sẽ xướng ca ngợi khen Ngài. 3) Con sẽ chúc tụng Ngài như thế trọn đời con, con sẽ giơ tay kêu cầu danh Chúa. Hồn con được no thoả dường như bởi mỹ vị cao lương, và miệng con ca ngợi Chúa với cặp môi hoan hỉ. 4) Vì Chúa đã ra tay trợ phù con, để con được hoan hỉ núp trong bóng cánh của Ngài. Linh hồn con bám thân vào Chúa, và tay hữu Chúa nâng đỡ người con. BÀI ĐỌC II: Gl 3, "Anh em đã chịu phép rửa tội, nên anh em đã mặc lấy Đức Kitô". Bài trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Galata. Anh em thân mến, tất cả anh em đều là con cái Thiên Chúa nhờ tin vào Đức Giêsu Kitô. Vì chưng tất cả anh em đã chịu phép rửa tội trong Đức Kitô, nên anh em đã mặc lấy Đức Kitô. Nay không còn phân biệt người Do-thái và Hy-lạp, người nô lệ và tự do, người nam và người nữ: vì tất cả anh em là một trong Đức Giêsu Kitô. Nhưng nếu anh em thuộc về Đức Kitô, thì anh em là dòng dõi Abraham, những kẻ thừa tự như lời đã hứa. Đó là lời Chúa. ALLELUIA: Ga 14, 23 All. All.- Chúa phán: "Nếu ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thầy, và Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy, và Chúng Ta sẽ đến và ở trong người ấy". - All. PHÚC ÂM: Lc 9, "Thầy là Đấng Kitô của Thiên Chúa. Con Người phải chịu nhiều đau khổ". 2

3 Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca. Việc xảy ra là khi Chúa Giêsu cầu nguyện riêng một nơi, và có các môn đệ ở với Người, thì Người hỏi các ông rằng: "Những đám dân chúng bảo Thầy là ai?" Các ông thưa rằng: "Người thì bảo là Gioan Tẩy Giả, kẻ khác lại cho là Êlia, còn người khác thì cho là một trong các tiên tri thời xưa đã sống lại". Người lại hỏi các ông rằng: "Phần các con, các con bảo Thầy là ai?" Simon Phêrô thưa rằng: "Thầy là Đấng Kitô của Thiên Chúa". Và Người ngăn cấm các ông không được nói điều đó với ai mà rằng: "Con Người phải chịu nhiều đau khổ, bị các kỳ lão, các thượng tế, và các luật sĩ từ bỏ và giết chết, nhưng ngày thứ ba sẽ sống lại". Người lại phán cùng mọi người rằng: "Ai muốn theo Ta, hãy từ bỏ mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo Ta. Vì kẻ nào muốn cứu mạng sống mình thì sẽ mất nó. Còn kẻ nào mất mạng sống mình vì Ta, thì sẽ cứu được mạng sống mình". Đó là lời Chúa. 3

4 CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN - NĂM C THẦY LÀ ĐẤNG KITÔ... Hôm ấy, Đức Giêsu cầu nguyện một mình. *** 4 Chú giải của Noel Quesson Theo Luca, Đức Giêsu bắt đầu bằng việc cầu nguyện mỗi khi có một biến cố quan trọng sắp xảy ra, hay một khúc quanh quyết định xuất hiện trên bình diện con người, trong diễn tiến của cuộc đời. Người: Lúc Người chịu phép rửa trên sông Gio-đan (Lc 3,21)... Lúc các đám đông nhiệt thân tuôn đến với. Người (Lc 5,16)... trước lúc chọn mười hai tông đồ (Lc 6,12) trước lúc yêu cầu họ tuyên xưng đức tin (Lc 9,18)... trước lúc biến hình (Lc 9,28)... trước lúc dạy kinh Lạy Cha cho các bạn hữu Người (Lc 11,1) vào lúc chọn theo thánh ý Chúa Cha trong vườn Ghết-sê-ma-ni (Lc 22,41)... ngay trước lúc chết trên thập giá (Lc 23,34 và 23,46)... Tôi ngắm nhìn Đức Giêsu đanh cầu nguyện: Khuôn mặt Người, đôi môi Người, tấm lòng Người. Những lúc cầu nguyện của Đức Giêsu chắc chắn là có thật. Hẳn chúng ta sẽ giảm thiểu những lần cầu nguyền ấy nếu chúng ta tưởng rằng Đức Giêsu chỉ cầu nguyện để nêu gương cho chúng ta. Thật vậy, những lúc cầu nguyện mà Luca kể ra đều trúng vào những thời điểm rất căng thẳng đối với con người. Người thật sự cầu xin sự giúp đỡ của Cha Người để có sức mạnh hoàn thành sư mạng khó khăn của Người cho đến cùng... Người không hề đóng kịch. Ví dụ như ở đây, rõ ràng chứng ta ở vào một thời điểm then chốt. Đức Giêsu vừa mới thực hiện một dấu chỉ cao cả của Đấng Mêsia là hóa bánh ra nhiều trong sa mạc (Lc 9,10-17). Các đám đông nham hố muốn đưa Người lên làm vua, nhưng Đức Giêsu từ chối vai trò thế tục này (Gioan 6,15) và điều đó sẽ làm cho các đám đông bỏ Người. Vì thế Đức Giêsu muốn thăm dò tâm khảm các tông đồ: Chí ít là họ, họ có tiếp tục theo Người không? Đó là điều không chắc chắn. Bấy giờ, Đức Giêsu cầu nguyện cho họ, như sau này người sẽ cầu nguyện cho Phêrô "để Phêrô khỏi mất lòng tin" (Lc 22,32) Tôi có cầu nguyện cho đức tin" của mình không? Tôi có cầu nguyện khi có những quyết định quan trọng không? Tôi cầu nguyện khi các biến cố bắt đầu xảy đến? Tôi có cầu nguyện cho những người mà tôi có trách nhiệm? Không cần đi xa hơn trong việc suy niệm, tôi dùng chính giây phút này để cầu nguyện. Các môn đệ cũng ở đó với Người, và Người hỏi các ông rằng: Đám đông nói Thầy là ai?" Các ông thưa: "Họ bảo Thầy là ông Gioan Tẩy Giả, nhưng có kẻ thì bảo là ông Êlia, kẻ khác lại cho là một trong các ngôn sứ thời xưa đã sống lại..." Sau khi đã cầu nguyện, Đức Giêsu hỏi. Quả thật câu hỏi liên quan đến đức tin cá nhân của các bạn hữu Người. Nhưng Người không đặt ngay câu hỏi chủ yếu cho họ. Với một ý thức sắc bén về khoa sư phạm, Người tăng cấp các câu hỏi của Người, và trước tiên đặt một câu hỏi không đưa họ vào chiều sâu để họ dễ trả lời. Nhưng câu trả lời đầu tiên không thể đầy đủ..lặp lại các ý kiến của những người khác thì quá dễ. Phải dấn thân một cách cá nhân. Phải chọn cho mình một quan điểm. Sau cùng thì "cuộc thăm dò dư luận" cho thấy một sự nhất trí lớn. 100% các đánh đông đều đánh giá rằng Đức Giêsu là một con người tôn giáo rất vĩ đại, một "ngôn sứ", một người "phát ngôn" của Thiên Chúa, như Luca thường chỉ cho chúng ta thấy (Lc 4, ; 7, ; 24,19). Đức Giêsu là một Êlia mới, được Thiên Chúa toàn thiêu... một Môsê mới, nhà giải phóng. Đức Giêsu lại hỏi: "Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?

5 Bản thân mỗi Kitô hữu phải trả lời câu hỏi này. Nhưng coi chừng, chúng ta không thể gian lận. Đọc kinh Tin Kính mà thôi vẫn thưa đủ! Người ta có thể nói bằng chính miệng mình rằng Đức Giêsu Kitô là "ánh sáng bởi ánh sáng, Thiên Chúa thật bởi Thiên Chúa thật, v.v..." và vẫn khẳng định rõ ràng điều ngược lại bằng các hành động có thật của chúng ta. Vấn đề không chỉ làm sự tuyên xưng đức tin bằng lời: Chính đời sống mỗi ngày của chúng ta là câu trả lời chân thật. Chớ gì cung cách, hành động của tôi nói rằng: "Tôi tin Đức Giêsu. Ông Phêrô thưa: Bên trên các cuộc tranh luận không dứt về quyền bính của Giáo Hoàng và các khuôn mặt quá con người mà quyền bính ấy đã khoác vào trong dòng lịch sử... trên những gắn bó nặng tình cảm hoặc những đố ky sâu xa mà Giáo Hoàng gây ra... Chúng ta không thể không nhận thấy vai trò trổi vượt của Phêrô trong Tin Mừng. Các Giáo Hoàng hiện nay rất ưu tư với việc khôi phục hình ảnh tâm linh chân chính ấy. Trong những giờ phút phân vân, khi đám đông do dự, khi những ý tưởng rõ ràng mờ nhạt và đức tin có nguy cơ suy sụp thì một tiếng nói, ở trái tim và ở trung tâm của Giáo Hội nổi lên, tiếng nói của Phêrô, có trách nhiệm "củng cố anh em của ngài trong đức tin" (Lc 22,32)... và Đức Giêsu đã cầu nguyện cho Phêrô. Vừa rồi, khi chỉ muốn biết dư luận của quần chúng về các hoạt động rao giảng, người ta đoán rằng mọi môn đệ đều nhanh nhẩu nói ra những điều họ nghe nói. Nhưng khi phải tỏ rõ thái độ rõ ràng hơn thì chính Phêrô là người mở lời" nhân danh cả nhóm. Tôi cầu nguyện cho Đức Giáo Hoàng hiện nay. Tôi sẽ dành thời gian để đọc lại và đào sâu các sứ điệp của ngài. Ông Phêrô thưa: "Thầy là Đấng Kitô của Thiên Chúa". Câu trả lời của Phêrô do đó đi xa hơn các câu trả lời của đám đông. Chúng ta hãy so sánh ba văn bản mà chúng ta có được về "lời tuyên xưng đức tin" nổi tiếng của Phêrô. Có nhiều cách tuyên xưng đttc tin, tùy theo các cộng đoàn. Matthêu 16,16 Máccô 8,29 "Thầy là Đấng Kitô" "Con Thiên Chúa hằng sống." Luca 8,20 Thầy là Đấng Kitô!" "Thầy là Đấng Kitô của Thiên Chúa! Chính xác, Phêrô đã nói những lời nào? Người ta không biết được. Tin Mừng không bao giờ là một bài tường thuật thuần túy vật chất. Đối với các độc giả Hy Lạp, Luca thấy cần phải xác định rõ một từ quá Do Thái là từ Mêsia (bản dịch tiếng Hy Lạp là "Christos") và thêm vào: "Đấng Kitô của Thiên Chúa". Vả lại từ Christos có nghĩa là Đấng được xức dầu... Đấng được 'Thiên Chúa xức dầu, được Thiên Chúa thâm nhập, thấm nhuần! Vậy Phêrô nhận ra nơi Đức Giêsu điều mà chính Người đã loan báo ngay trong diễn từ đầu tiên ở hội đồng Nadarét: "Thần Khí Chúa ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi để tôi loan báo Tin Mừng cho kẻ nghèo hèn" '(Lc 4,18 và Is 61,I). Sau mười tám tháng sống với Đức Giêsu, Phêrô nhắc lại điều mà Đức Giêsu nói về mình. Căn tính sâu xa của Đức Giêsu không phải là một thực tại có thể suy diễn từ những quan sát thuần lý: Chúng ta chỉ có thể tiếp nhận dưới thể thức của sự mạc khải". Sự xức dầu của Thần Khí, sự thấm nhuần Thần Khí trên Đức Giêsu không thể thấy được. 5

6 Nhưng Người nghiêm giọng truyền các ông không được nói điều ấy với ai. Người bảo rằng: "Con Người phải chịu đau khổ nhiều, bị các kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư loại bỏ, bị giết chết và ngày thứ ba sẽ chỗi dậy". Vâng chỉ có Phục sinh, dưới hai khía cạnh Thập Giá và vinh quang mới cho phép người ta hiểu được Đức Giêsu là ai. Còn giờ đây, các tông đồ được mời gọi không được nói ra căn tính của Đức Kitô. Nhưng đối với nhóm Mười Hai, sự loan báo này về cuộc khổ nạn đã xuất hiện như một gáo nước lạnh giội vào người. Trong cùng một cảnh tượng, hai Thánh sử Matthêu và Máccô ghi lại rằng Phêrô đã bị quở trách vì không hiểu được cuộc khổ nạn. Nếu Đức Giêsu đã cầu nguyện thì có lẽ cũng trong miễn cảnh lời loan báo này về các chết của Người. Khi đã nhận thức về vai trò của Đấng Mêsia đau khổ mà Người phải thực thi, Người đã nhìn thấy cai chết của Người hiện ra ở chân trời của tuổi thanh xuân Người, trên những tháng còn lại phải sống ở cuộc đời này... Nếu ngày hôm đó Người đã nói đến cuộc khổ nạn, ngay sau lời tuyên xưng đức tin của Phêrô chính vì Người vừa nghĩ về điều đó nhiều hơn trong lúc cầu nguyện. Tôi thích nghĩ rằng Đức Giêsu đã chuẩn bị lâu dài cái chết của Người... khi nhìn thấy cái chết ấy đến với người không phải dưới hình thức của một căn bệnh bất trị, không thuốc chữa hoặc sự mòn mỏi của tuổi già như thường xảy ra đối với nhiều người trong chúng ta thấy mình sắp chết... mà dưới hình thức của sự thù ghét lớn lên dần nơi các kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư. Đức Giêsu đã chuẩn bị chết như thế nào? Bằng cách cầu nguyện Chúa Cha. Trong chiều hướng này, chữ "phải" mà Người dùng trong câu nói lúc bấy giờ có một ý nghĩa trọn vền. Không phải là một điều tất yếu, một sự cam chịu, một định mệnh mà là một sự bằng lòng tự nguyện, tuân theo thánh ý của Chúa Cha đã được ghi chép trong Kinh Thánh. Rồi Đức Giêsu nói với mọi người: "Ai muốn theo tôi, phải từ' bỏ chính mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo". Bản dịch "Đức Giêsu nói với đám đông" không chính xác lắm: Bản Hy Lạp thật ra đã viết: ' "Đức Giêsu nói với mọi người...". Luật của thập giá là một luật phổ quát.. Không ai thoát khỏi thập giá. Khi đã loan báo sự đau khổ của Người, Đức Giêsu loan báo cho chúng ta sự đau khổ của chúng ta, hôm nay. Những lời này của Đức Giêsu khó mà chấp nhận. Để cho những lời ấy trội tuột đi như thể không liên quan gì đến chúng ta thì rất dễ dàng. Quả là đã có một sự thuyết giáo nào đó trong quá khứ về sự đau khổ đã quá cường điệu một thần bí thuyết về "hiến tế" mà người ta tìm thấy trong đời sống của một số thánh nhân: "Hãy đau khổ hết mức có thể, trong thung lũng nước mắt này... để xứng đáng với Thiên Đàng!" Nietzsche. đã bác bỏ quyết liệt sự thích thú hành khổ ấy. Tuy nhiên, không để mình rơi vào những sự thái quá ấy, chúng ta phải khám phá lại giá trị sâu xa của những lời Đức Giêsu mà Người ta không thể loại bỏ khỏi Phúc âm (những lời ấy được thuật lại đến sáu lần!). Những người nào chỉ nói với chúng ta về sự phát triển, chỉ kêu gọi chúng ta hưởng lạc thú là những kẻ nói dối, những con buôn các điều ảo tưởng, và là những kẻ tuyên truyền xấu xa cho tính ích kỷ tầm thường nhất: Không! Không có Người nào xứng danh con người, đã xây dựng một đời sống thành công mà không phải chịu một mức độ "hy sinh" to lớn. Ai không biết quên mình, sẽ không bao giờ biết yêu thương? Ai không biết hy sinh sẽ không biết yêu thương. Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấy. 6

7 Đây là một nghịch lý! Mỗi ngày, vâng, mỗi ngày, người ta có thể tự tìm kiếm chính mình hoặc quên mình, giữ mạng sống mình hoặc hiến dâng nó, không yêu thương hoặc yêu thương. Phải luôn luôn lựa chọn. 7

8 CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN - NĂM C TUYÊN XƯNG ĐỨC TIN CỦA PHÊRÔ *** 8 Chú giải của Fiches Dominicales TUYÊN XƯNG ĐỨC TIN CỦA PHÊRÔ VÀ LOAN BÁO CUỘC KHỔ NẠN LẦN THỨ NHẤT VÀI ĐIỂM CHÚ GIẢI: 1. Một mạc khải ăn sâu vào tâm tình cầu nguyện hiếu thảo của Đức Giêsu Không có đoạn chuyển tiếp, từ cảnh hóa bánh ra nhiều để nuôi đám đông (Tin Mừng Chúa nhật vừa qua), qua đó Đức Giêsu tỏ mình như một vị ngôn sứ của thời kỳ sau hết sang cảnh Phêrô tuyên xưng đức tin và Đức Giêsu loan báo cuộc khổ nạn của Người lần thứ nhất. Đức Giêsu đang cầu nguyện. - Ghi chú câu này nói lên chủ ý của Luca muốn báo trước rằng: biến cố sắp được thuật lại là biến cố quan trọng. Thật vậy, ta đang ở vào bước ngoặt cuộc đời công khai của Đức Giêsu và hành trình đức tin của các môn đệ; thời kỳ bản lề giữa sứ vụ rao giảng ở Galilê đang kết thúc, và hành trình lên Giêrusalem (bài Tin Mừng Chúa nhật tới 9,51) sau biến cố Hiển Dung trên núi cao. Còn lại một mình với nhóm môn đệ, Đức Giêsu cầu nguyện chuẩn bị bước vào giai đoạn mới này. - Ghi chú này cũng muốn nêu bật một điều là người ta chỉ có thể thực sự nhận ra căn tính đích thực của Đức Giêsu là Con Thiên Chúa trong mối tương quan của Người với Ngôi Cha, mối tương quan mà các môn đệ dường như "được móc" vào, theo cách diễn tả của Ph. Bossuyt và J. Rademakers ( Giêsu Lời ân sủng theo thánh Luca", tr. 263). 2. Một mạc khải về đường đi của Con Người... Vấn đề căn tính của Đức Giêsu luôn vang lên theo nhịp điệu của lời giảng và các hoạt động của người. Gioan Tẩy Giả từ trong ngục đã hỏi người, qua trung gian các môn đệ được sai đi: "Ngài có thật là Đấng phải đến không hay chúng tôi còn phải chờ một vị khác?" (7, 19). "Ông này là ai mà lại tha được tội?" (7,49) những khách dự tiệc ở nhà ông Simon biệt phái đã kêu lên như vậy. Rồi các môn đệ hỏi nhau khi họ thấy Người dẹp yên sóng gió: "Người này là ai mà ra lệnh cho cả sóng gió, là sóng gió phải tuân lệnh?" (8,25). Rồi chính vua Hêrôđê, người đã chém đầu Gioan Tẩy Giả cũng phải suy nghĩ: "Người này là ai mà ta nghe nói nhiều về ông như thế. Và ông tìm cách gặp Người". Câu hỏi này đôi khi đã được giải đáp. "Một vị ngôn sứ vĩ đại đã xuất hiện giữa chúng ta, là Thiên Chúa đã viếng thăm dân người!". Những người chứng kiến cảnh con trai bà góa Naim được sống lại đã đồng thanh tung hô như thế. Một ít người khác nói: "Đó là Gioan Tẩy Giả từ cõi chết sống lại" có người khác lại bảo: "Đó là ông cha đã xuất hiện", cũng các người khác nói: "Đó là một trong có ngôn sứ thời xưa đã sống lại". - Giờ đây Đức Giêsu tự ý đặt câu hỏi về chính thân thế của mình với các môn đệ. Câu hỏi này có 2 thì: + Trước hết Người lên tiếng hỏi "Dân chúng bảo Thầy là ai? Và như ta đã thấy các môn đệ kể ra nhttng ý kiến khác nhau, đồn thổi về thân thế của Người, như "Gioan tẩy Giả", ngôn sứ Êlia" (vị ngôn sứ đến trước loan báo Đấng Mêsia), một trong các ngôn sứ thời xưa nay sống lại".

9 + Đức Giêsu hỏi tiếp ngay "Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?". Như thế các môn đệ bị bắt buộc phải đưa ra ý kiến của mình. Phêrô đáp: "Thầy là Đấng Kitô của Thiên Chúa". Còn hơn Gioan Tẩy Giả, hơn cả Êlia hay một ngôn sứ nào thời xưa. Đức Giêsu là vị Thiên Sai của Chúa, Đấng đã được Thiên Chúa xức dầu, "Đấng Mêsia" (Mêsia tiếng ram dịch sang tiếng Hy Lạp là Kitô = Đấng được xức dầu). "Đức Giêsu liền nghiêm giọng truyền các ông không được nói điều ấy với ai". Không phải vì Người từ chối danh hiệu mà Phêrô vừa tặng cho Người. nhưng bởi vì sử dụng danh hiệu đó là quá sớm, vì danh hiệu Mêsia lúc ấy còn rất hàm hồ trong ý nghĩ của những người đồng hương và ngay cả các môn đệ Người. H. Cousin nhắc lại rằng: "Một với bản Pharisêu được soạn thảo 24 năm về trước, thánh vịnh vua Salomon 17 - miêu tả Đấng Mêsia xua đuổi người di cư và ngoại kiều ra khỏi đất Thánh để thanh tẩy mọi ô uế, và Người cai trị mọi dân nước trên hoàn cầu bắt đầu từ Giêrusalem" ( L'Evangile de Luc". Centurion, trg ). Sẽ đến lúc khi thấy Thầy mình phải đi qua con đường thập giá, và trong ánh sáng phục sinh, thì các môn đệ mới thực sự hiểu được rằng Thầy mình được gọi là "Đấng Mêsia của Thiên Chúa" theo ý nghĩa nào. Không phải là Đấng Mêsia theo mơ ước phàm trần là áp đặt công cuộc khôi phục thời đại mới bằng dũng lực, nhưng là Đấng Mêsia khiêm tốn, hòa bình, mở đường cứu rỗi cho hết mọi người bằng đường lối phục vụ, cho đến độ hy sinh thân mình. Như thế Đức Giêsu tiếp nối việc tuyên xưa đức tin của Phêrô, bằng việc loan báo lần đầu tiên cuộc khổ nạn, sống lại của Người: "Con Người cần phải chịu đau khổ nhiều, bị các kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư loại bỏ, bị giết chết cà ngày thứ ba sẽ chỗi dậy Khi nói "Con Người cần phải..." là Chúa dùng một kiểu nói bày tỏ sự tuân phục tự nguyện trước kế hoạch nhiệm mầu của Chúa Cha đã được nói trước trong Sách Thánh. - Kỳ mục, thượng tế, kinh sư là ba thành phần của Thượng Hội đồng. 3. đó cũng là con đường của mọi môn đệ Chúa. Cho đến đây là lời Chúa nói với các môn đệ. Còn bây giờ, Người ngỏ lời với "mọi người", H. Cousin chú giải, "Tất cả những ai sau này sẽ đón nhận lời Phúc âm. Họ cần phải biết rõ, việc đi theo Đức Kitô đòi hỏi những gì" (Sđd, tr. l34). "Mọi người" nếu muốn bước theo Người cũng sẽ phải liên kết với thân phận của Thầy mình. Người nói với họ: "Ai muốn theo tôi phải từ bỏ mình, các thập giá mình hằng ngày mà theo. Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống mình thì sẽ mất; còn ai liều mạng sống mình vì tôi thì sẽ cứu được mạng sống ấy. Những lời cứng rắn mạnh mẽ này đã không ngừng và còn không ngừng vang dội trong tâm hồn hàng ngàn hàng vạn người đã được Tin Mừng chinh phục. H. Cousin nhận xét: "chính Người vừa loan báo mình sẽ bị giết, lại là Người đặt điều kiện cho những ai muốn theo, phải di trên cùng một con đường Người đã đi, và phải là môn đệ của Người dù phải lấy cái chết để làm chứng nếu hoàn cảnh đòi buộc. Tuy nhiên, điều trước tiên ta nên tìm kiêm trong ba mệnh lệnh trên là trung tín mỗi ngày trong đời sống người Kitô hữu Hơn là những điều đặc biệt, phi thường (câu 23). Dứt khoát nói không" với chính mình không có nghĩa là phải ghét mình, bởi lẽ ta phải yêu tha nhân như chinh mình (10, 27); nhưng chính là không quy hướng mọi sự về mình. Dứt khoát nói "không đó cũng chính là hiện tại hóa việc vác thập giá. Chính thập giá của riêng tôi mà tôi phải vác lấy thập giá của cuộc sống đè nặng vai tôi; tôi đừng mơ tưởng một thập giá khác. Đó không phải là chứng bệnh tự hành hạ mình, tự làm khổ mình, nhưng chính là vì biết chắc rằng tôi không thể mến Chúa và yêu tha nhân, nếu không hy sinh cách này hoặc cách nọ, và nếu không đi qua đau khổ. Khi bắt chước Đức Kitô như vậy, tôi mới thật là môn đệ của Người" (Sđd, trg 135). 9

10 BÀI ĐỌC THÊM: 1. Đáp lại câu hỏi của Chúa bằng hành động, một câu hỏi luôn đặt cho ta. Câu hỏi nổi lên từ giây phút Chúa cầu nguyện trong thinh lặng: Hôm đó "Chúa cầu nguyện một mình". Đức Giêsu thường tìm nơi thanh vắng. Người mau mắn đến đó, người siêng năng đến đó để tìm gặp một Ai đó. Và chắc chắn cũng để bồi bổ sức lực để lại ra khơi. Câu hỏi Người đặt ra cho các môn đệ Người, sẽ tồn tại qua các thế kỷ. Nó sẽ đánh động hàng ngàn hàng vạn lương tri. Bao lâu trái đất còn tồn tại, câu hỏi đó vẫn luôn luôn rộng mở "Đám đông nói Thầy là ai?". Đức Giêsu sẽ là nhân vật được yêu mến nhất trong lịch sử nhân loại. Người ta tuyên xưng tên Người khắp năm châu. Mọi cá nhân và tập thể đều ghi nhớ khuôn mặt của Người. Cả đến điện ảnh, ca nhạc, hoạt hình cũng nhắc lại hình ảnh bác thợ mộc thành Nadarét, vị ngôn sứ lữ hành, Đấng bị đóng đinh, Đấng phục sinh... Tuy nhiên, Người là ai đối với đám đông? Người là nhân vật mà người ta hân hoan mừng chúc rnà không hề mảy may quan tâm đến lời nói, và hành động của Người, là nhân vật mà người ta trông đợi mọi sự ở đời sau, mà không muốn phấn đấu để đổi mới thế giới hiện tại chăng? Là nhân vật mà người ta gọi tên nhưng không hề tìm hiểu con đường Người đã khai mở chăng? Các bạn hữu Người sẽ trả lởi khi Người hỏi: "Còn các anh, các anh bảo thầy là ai?". Phêrô trả lời không ngần ngại: "Thầy là Đấng Mêsia của Thiên Chúa". Nghĩa là: là Đấng người ta trông đợi, là Đấng khôi phục Israel, là Đấng đại diện Thiên Chúa quyền năng. Câu trả lời này chưa làm Đức Giêsu thỏa mãn. Người sẽ đưa ra câu trả lời của mình, dường như người ta hỏi ngược lại người. Nhưng Người sẽ không dùng một công thức một danh hiệu hoặc một chức vụ làm câu giải đáp. Người sẽ nói lên những nguy hiểm mà Người đã trải qua. Nói lên cái chết mang lại cả ý nghĩa cho cuộc đời Người và cả sự phục sinh của Người nữa. Người đi về phía đám đông và la to: Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo. Để cứu được mạng sống, Người đòi người ta phải liều mạng sống mình, phải hiến dâng mạng sống mình. Ngày nay trong thế giới này dư dật là đói khổ, tiến bộ và thất vọng, khôn ngoan sáng suốt và vô tâm dửng dưng tất cả cùng chen vai sát cánh bên nhau, thì theo Đức Giêsu "thế nào đây? Làm sao để được giải thoát, rồi trở thành người giải phóng đây. Làm sao đáp lại bằng hành động cho câu hỏi Chúa luôn đặt cho ta đây? 2. "Các anh bảo Thầy là ai?" Câu Chúa hỏi ta mỗi ngày Chính vào lúc vừa tâm sự thân mật với Cha Người xong, Đức Giêsu khởi đầu một giai đoạn mới trong việc đào tạo các môn đệ là đám đông dân chúng. Lòng tin, những ước mơ và niềm hy vọng được an thân của họ sắp bị lung lay tất cả. Đúng là cớ vấp phạm cho người Do Thái, điên dại đối với dân ngoại". Sẽ cần phải từ từ dựng lên một cây thập giá trên hy vọng về một Đấng Mêssia toàn năng, được các tư tế hân hoan đón tiếp được các nhà thông thái thừa nhận, công khai ủng hộ và nâng đỡ được dân chúng tung hô đón rước và làm quân xâm lược Rôma sợ hãi, kính nể. Giờ đây. Đức Giêsu biết Ngài đi đâu. Trong thinh lặng cầu nguyện. Người đánh giá lại tình thế và lấy thánh ý Chúa Cha để sàng lọc tất cả. Người biết rằng mình sẽ không được những kẻ đang mong đợi, là những kẻ mà Ngươi được sai đến hiểu biết và đón nhận. Còn phải chuẩn bị cho các tông đồ, các môn đệ và những người có cảm tình biết để sẵn sàng chấp nhận thử thách đáng sợ này. 10

11 Tin Mừng của Đức Kitô không phù hợp với tham vọng và những giá trị trần tục, cũng không theo các lợi lộc, truyền thống là cách suy diễn của giới giàu có, thông thái là quyền thế, nên sẽ bị người ta nhân danh cả Thiên Chúa là chân lý mà tuyên bố là rối đạo. là nguy hại. Các tông đồ và môn đệ đã tin chắc như đinh đóng cột rằng Đức Giêsu phải khải hoàn vào "thành đô" của Người cùng với vương miện hoàng tử trên đầu. Nhưng trong thành đô ấy sẽ chỉ có đồi Canvê và mão gai. Thầy là Đấng Mêsia của Thiên Chúa? Một lời tuyên tín tuyệt vời. Nhưng liệu nó có thể có giá trị gì nếu ta không bước theo Đấng giải phóng, không luôn sẵn sàng từ bỏ cái nhìn hẹp hòi, cách suy diễn phiến diện, và những xác tín quá trần lục của ta? Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai? Đó là câu Chúa hỏi ta mỗi ngày. Đó là lời mời gọi khẩn thiết để ta thường xuyên rà soát lại những ý tưởng ta có về Đức Giêsu và so sánh cách xử sự của ta với cách xử sự của Người. 11

12 CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN - NĂM C PHÊRÔ TUYÊN XƯNG ĐỨC TIN VÀ ĐỨC GIÊSU TIÊN BÁO CUỘC THƯƠNG KHÓ LẦN ĐẦU (Luca 9,18-24) Lm. FX. Vũ Phan Long, OFM. *** 1.- Ngữ cảnh Ngay sau truyện Đức Giêsu hóa bánh ra nhiều để nuôi đám đông, tác giả Lc đặt truyện Phêrô tuyên xưng Đức Giêsu là Đấng Kitô của Thiên Chúa. Lời tuyên xưng này dường như được dùng để thay thế cho phản ứng kinh ngạc và lời tung hô mà ta thường thấy tác giả dùng làm kết thúc một truyện phép lạ. Đàng khác, so với TM Mc, lời tuyên xưng của Phêrô được đặt rất gần với câu hỏi tiểu vương Hêrôđê đặt ra về Đức Giêsu (9,9). Rất có thể tác giả muốn coi lời Phêrô đáp lại câu hỏi của Đức Giêsu cũng là câu trả lời cho câu hỏi được vua Hêrôđê đặt ra trước đó. Cũng vì lý do đó mà ngài đã rút ngắn bản văn bằng cách bỏ ghi chú về địa lý cũng như lời phản đối của Phêrô sau đó cùng với lời Đức Giêsu mắng ông. Lời tuyên xưng của Phêrô không còn là một bước ngoặt quyết liệt như trong Mc (ch. 8), hoặc như bản văn đăt nền móng cho Hội Thánh nữa như trong Mt (ch. 16), nhưng được dùng như câu trả lời cho vua Hêrôđê. 2.- Bố cục Bản văn có thể chia thành ba phần: 1) Phêrô tuyên xưng đức tin (9,18-21); 2) Đức Giêsu tiên báo Thương Khó (9,22); 3) Đức Giêsu dạy về người môn đệ (9,23-27). 3.- Vài điểm chú giải - c.18: Công thức dẫn nhập riêng của Lc, dùng để tách biệt hai phần: nhân bánh (trước đám đông); tuyên xưng đức tin (trước các môn đệ). Tác giả Lc không nói tới Xêdarê Philípphê, vì trung thành với chủ ý giữ Đức Giêsu trong giai đoạn đầu sứ vụ ở trong vòng đất Paléttina. - cầu nguyện (18): Đây là đề tài quan trọng của TM III. Ta có ấn tượng là tất cả các biến cố quan trọng trong cuộc đời Đức Giêsu đều xảy ra trong một bầu khí cầu nguyện. Còn nếu tác giả Lc đã ghép hai lần đề tài cầu nguyện trong phân đoạn 9,18-50, thì đấy là dấu cho thấy ngài coi việc cầu nguyện là việc quan trọng giúp giải thích chuyến đi lên Giêrusalem theo quan điểm thần học. - Đám đông nói Thầy là ai (18): Đây là điều tác giả Lc đã ghi nhận ở 8,25. Ngài đã gom các ý kiến lại trong hai đoạn văn song song: 12

13 Lc 9,7-9 Lc 9,18-20 Dẫn nhập a) c. 7 a) c. 18 Ý kiến của dân chúng b) Thật vậy, có kẻ nói: "Đó là ông Gioan từ cõi chết trỗi dậy". Kẻ khác nói: "Ông Êlia xuất hiện đấy!" Kẻ khác nữa lại nói: "Đó là một ngôn sứ thời xưa sống lại" b) Các ông thưa: "Họ bảo Thầy là ông Gioan Tẩy Giả, nhưng có kẻ thì bảo là ông Êlia, kẻ khác lại cho là một trong các ngôn sứ thời xưa đã sống lại" Phán đoán của một người c) Còn vua Hêrôđê thì nói: "Ông Gioan, chính ta đã chém đầu rồi! Vậy thì ông này là ai mà ta nghe đồn những chuyện như thế?" c) Người lại hỏi: "Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?" Ông Phêrô thưa: "Thầy là Đấng Kitô của Thiên Chúa" - Thầy là Đấng Kitô (20): Đức Giêsu đã được xác định là Đấng Mêsia trong bài tường thuật về thời thơ ấu (2,11); như thế danh hiệu này không mới đối với Kitô hữu đọc Tin Mừngnày. Nhưng danh hiệu này được đưa vào đấy là dưới ánh sáng của những gì được nói về Đức Giêsu bên trong chính Tin Mừng. Chính là trong truyện ấy mà chúng ta được tiếp xúc với truyền thống đang thành hình về tư cách Mêsia của Đức Giêsu. Ở 4,41, danh hiệu ấy lại xuất hiện, nhưng là lời bình của tác giả. Trong bản văn chúng ta đang tìm hiểu, phản ứng của Đức Giêsu trước lời tuyên xưng của Phêrô (c. 21) là để cấm ông nhắc lại danh hiệu ấy trong thời gian Người còn hoạt động, và lời này chuẩn bị cho độc giả đón lấy các lời có tính điều chỉnh sắp đến ở cc Đức Giêsu lại không cấm như thế cho quỷ trong 8,28, mà ở đấy độc giả hiểu rằng đã có một cuộc đối thoại giữa Đức Giêsu và quỷ. Ở đây lời tuyên xưng của Phêrô được bày tỏ trong bối cảnh là câu hỏi của Đức Giêsu về những gì dân chúng đang nghĩ về Người và những gì các môn đệ đang tin. Như thế, lời này trở thành một câu trả lời quan trọng mang tính Kitô học trong Lc. Và đây là một tư cách Mêsia có hàm chứa đau khổ, sự loại trừ, cái chết, cho dù nó đưa tới sự sống lại (x. c. 22). Kitô phải được hiểu theo nghĩa Do Thái: một nhân vật được xức dầu mọi người đang mong đợi thuộc dòng dõi Đavít, sẽ được Thiên Chúa sai phái đến (x. 2,11). Có thể nói, lâu nay Phêrô đã chứng kiến Đức Giêsu rao giảng về Nước Thiên Chúa, chữa bệnh, với các phép lạ, nay ông chứng tỏ là ông hiểu Đức Giêsu là Đấng xức dầu của Thiên Chúa được cử đến để khôi phục vương quốc Ít-ra-en (Cv 1,6; x. Lc 2,26; 4,41). - không được nói điều ấy với ai (21): Đức Giêsu không phủ nhận Người là Đấng được xức dầu của Thiên Chúa, nhưng cấm các môn đệ nói ra vì danh hiệu này có những âm hưởng chính trị. Người sẽ điều chỉnh tiếp bằng 9,22. - Con Người phải chịu đau khổ (22): Động từ Hy Lạp dei, phải nói lên điều cần thiết vì nằm trong chương trình cứu độ của Chúa Cha. - kỳ mục, thượng tế, cùng kinh sư (22): Đây là ba nhóm làm thành Thượng Hội Đồng tại Giêrusalem (xem thêm 20,1; 22,52; Cv 4,5; 23,14; 25,15). Kỳ mục (presbyterous, elders ) không chỉ có nghĩa là những người già (như ở Cv 2,17), nhưng là một nhóm đặc biệt gồm những vị lãnh đạo cộng đồng Do Thái. Thượng tế (archiereis) là thủ lãnh các tư tế phục vụ tại Đền Thờ Giêrusalem, vị chủ tọa Thượng Hội Đồng, và là vị lãnh đạo tối cao của dân Do Thái. Số phức ở đây không có nghĩa là các vị cựu thượng tế, mà là các tư tế 13

14 cao cấp, những vị xuất thân từ các gia đình tư tế. Họ kiểm soát việc tế tự, quỹ, và kỷ luật tư tế tại Đền Thờ. Trong số đó, có viên lãnh binh Đền Thờ (Cv 4,1), các vị điều hành sinh hoạt hằng tuần, các trưởng phụ trách việc phục vụ hằng ngày và các vị giám luật Đền Thờ. Còn kinh sư (grammateis) là các chuyên viên Luật (có khi Luca cũng gọi lànomikoi, các nhà thông Luật ; x. 7,30). - sẽ được cho trỗi dậy (22): dịch sát là như thế, để thấy đây là một thái bị động nói quanh để thay tên Thiên Chúa, có nghĩa là Thiên Chúa làm cho Người trỗi dậy. - từ bỏ chính mình (23): dịch sát là chối chính mình (arneomai [h]eauton), có nghĩa là chọn một thái độ sống không lấy mình làm trung tâm, nhưng thật sự cho phép đồng hóa lối sống của mình với Đức Giêsu và sứ mạng của Người. - vác thập giá (23): Hình ảnh này sau được áp dụng cho Simôn Kyrênê (23,26). Vác thập giá có nghĩa là bắt chước Đức Giêsu khi bị đóng đinh, tức sẵn sàng chịu tử đạo, nhưng cũng có nghĩa là sẵn sàng chịu chống đối và thù nghịch trong cuộc sống mỗi ngày. 4.- Ý nghĩa của bản văn * Phêrô tuyên xưng đức tin (18-21) Ngay sau truyện nuôi đám đông là truyện Phêrô tuyên xưng Đức Giêsu là Đấng Kitô. Tác giả đã viết gọn lại để cho truyện này trở thành một câu trả lời cho câu hỏi của tiểu vương Hêrôđê. * Đức Giêsu tiên báo Thương Khó (22) Đức Giêsu đã tiên báo cuộc Thương Khó-Phục Sinh để điều chỉnh quan niệm về Đấng Mêsia của Phêrô hẳn là còn nhuốm màu sắc chính trị. Và các lời này cũng vẫn cung cấp một câu trả lời cho Hêrôđê. Chúng còn cung cấp một bối cảnh cho mở đầu của bài tường thuật về chuyến đi lên Giêrusalem. Đức Giêsu cho biết cuộc Thương Khó cũng như Phục Sinh của Người thuộc về chương trình của Thiên Chúa. Chính Chúa Cha quyết định như thế, và Đức Giêsu gắn bó với ý muốn của Cha Người hầu cứu độ nhân loại. * Đức Giêsu dạy về người môn đệ (23-27) Tác giả liên kết vào lời loan báo đầu tiên về Thương Khó năm lời khác nói về đời môn đệ (khá giống với Mc 8,34 9,1) được ngỏ với mọi người. Có lẽ đây là những lời tách biệt được ghi giữ trong truyền thống. Câu đầu tiên ( Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo, c. 23) là câu căn bản, còn ba câu tiếp theo được đưa vào bằng liên từ gar, bởi vì, do đó dịch sát là: bởi vì ai muốn cứu mạng sống (c. 24); bởi vì người nào được cả thế giới (c. 25); bởi vì ai xấu hổ vì tôi (c. 26). Còn trong c. 27, tác giả bỏ chữ amên (của Mc 9,1) và thay thế bằng từ alêthôs, thật sự, làm cho câu này được liên kết chặt chẽ với bốn câu trên và làm thành một đơn vị mạch lạc. Các câu này cũng là một cách khác để trả lời cho tiểu vương Hêrôđê. Đến ngay sau lời tuyên bố của Đức Giêsu về đau khổ, thân phận bị loại bỏ, phải chết của Người, các lời này cho thấy Người đòi hỏi những kẻ muốn theo Người đến mức nào: làm môn đệ là bước theo Người ; việc bước theo này có ý nghĩa rất phong phú khi nó được đặt sát chuyến đi lên Giêrusalem. Làm môn đệ có nghĩa là hằng ngày chia sẻ thân phận của chính Người: vác thập giá của chính mình mà bước đi đàng sau Người, như một cách chứng tỏ rằng mình 14

15 không đánh giá mạng sống mình theo lợi nhuận trần thế, như một thái độ tự hào về Người, và như là như một thái độ cho phép người môn đệ hiểu sâu xa hơn các mầu nhiệm của Nước Thiên Chúa. + Kết luận Tuyên xưng Đức Giêsu là Đấng Kitô của Thiên Chúa vẫn chưa phải là điều đáng kể, nếu người môn đệ không sống phù hợp với lời tuyên xưng đó. Chỉ khi sẵn sàng từ bỏ chính mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo Người (9,23), người ấy mới cảm nghiệm sâu xa nơi bản thân sức mạnh cứu độ của lời tuyên xưng đó, và mới làm chứng được cho người khác rằng Đức Giêsu chính là Cứu Chúa duy nhất mà người ta phải tin vào và bước theo. 5.- Gợi ý suy niệm 1. Đức Giêsu không yêu cầu các môn đệ cho ý kiến về giáo huấn hoặc một hoạt động nào đó của Người, nhưng cho ý kiến về bản thân Người. Câu hỏi của Người cho thấy đây là điểm có tầm quan trọng số một. Người muốn đưa các ông đến chỗ hiểu biết Người và tuyên xưng về bản thân Người cách không hàm hồ, dị nghĩa. Điều quan trọng không phải là lời Người loan báo, nhưng là chính bản thân Người. 2. Phêrô tuyên xưng Người là Đấng Kitô của Thiên Chúa, nghĩa là Người là vị Vua và Mục Tử duy nhất, tối hậu và vĩnh viễn của dân Israel. Người được Thiên Chúa cử đến để ban cho dân tộc này và toàn thể nhân loại có sự sống viên mãn. Người chính là Đấng Mêsia được liên kết mật thiết với chính quyền năng ban sự sống, với Thiên Chúa hằng sống. 3. Tuyên xưng Đức Giêsu là Đấng Kitô của Thiên Chúa ngay sau phép lạ hóa bánh ra nhiều, điều này không khó. Nhưng tiếp tục tuyên xưng Người như thế, khi chứng kiến Người phải vác thập giá, chịu xử tử và chịu chết, khi chính mình, nếu không đến nỗi phải đổ máu ra mà làm chứng, phải vác thập giá là các khó khăn của một ngày sống, điều này khó hơn nhiều. Nhưng đó là cái giá phải trả để được cùng sống lại với Đức Giêsu. 4. Làm người có nghĩa là sống hướng về cái chết ; làm người có nghĩa là phải chết Sống trong thế giới này, có nghĩa là chết. «Người đã làm người» (Kinh Tin Kính); vậy điều đó có nghĩa là Đức Kitô cũng đã đi đến cái chết. Sự mâu thuẫn thuộc về cái chết của con người đạt tới nơi Đức Giêsu sự sắc bén cùng cực, bởi vì nơi Người, Đấng ở trong một sự hiệp thông trao đổi trọn vẹn với Chúa Cha, tình trạng cô độc tuyệt đối của cái chết hoàn toàn là một sự phi lý. [ ]. Nhưng cũng như mẩu đối thoại này đã làm cho Người ra cô đơn, và cho thấy Người đang đi đến cái chết quái gở ấy, thì nơi Đức Kitô, sự Phục Sinh cũng đã hiện diện chắc chắn rồi. Nhờ cuộc Phục Sinh này, thân phận con người chúng ta được tháp vào trong cuộc trao đổi tình yêu vĩnh củu của Ba Ngôi Thiên Chúa. [ ] Nhờ Đức Kitô, thân phận con người được đi vào trong chính hữu thể của Thiên Chúa (Thánh Ambrôsiô). 5. Đối với môn đệ của Đức Giêsu, không có niềm vui sâu đậm nào mà không có bóng dáng ơn Chúa Thánh Thần. Nói vậy không có nghĩa là đối với người môn đệ, đường lên Giêrusalem là một hành trình vui vẻ đâu. Hôm nay Đức Giêsu nói cho các môn đệ biết là ai muốn theo Người có thể phải trả một giá đắt là sẽ bị chết. Nếu theo Đức Giêsu là lên đường thắng cuộc, thì chúng ta nên kết luận rằng thắng cuộc là do bởi sự cố gắng của chúng ta. Chúng ta làm việc nhiều, cố gắng nhiều và chúng ta thắng cuộc. Nhưng, ngược lại, khi chúng ta theo chân Đức Giêsu, chúng ta nghiệm lại sự yếu đối, và thất bại như các môn đệ đã gặp. Và rồi, chúng ta lại tìm thấy sự vui vẻ mới, và chúng ta kiên trì trong đau khổ, và điều đó do bởi Thần Khí của Đấng đã hứa là Người sẽ trỗi dậy vào ngày thứ ba phải không? (Siciliano). 15

16 16

17 CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN - NĂM C MẦU NHIỆM CỨU ĐỘ ĐƯỢC THỰC HIỆN TRONG ĐAU KHỔ *** 17 Lm. Inhaxiô Hồ Thông Chủ Đề Phụng Vụ Lời Chúa tuần này là mầu nhiệm cứu độ được thực hiện trong đau khổ. Dcr 12: Ngôn sứ Da-ca-ri-a loan báo rằng Đấng Mê-si-a sẽ bị giết chết, nhưng Thiên Chúa sẽ tuôn đổ Thần Khí để biến đổi lòng trí của những kẻ đã đâm thâu Ngài. Gl 3: Thánh Phao-lô nhắc nhở cho các tín hữu Ga-lát những ân phúc cứu độ của Đức Ki-tô, nhờ đó mọi người nhận ra tất cả đều anh em và đồng thừa tự những lời hứa ban ơn cứu độ. Lc 9: Tin Mừng Lu-ca tường thuật Chúa Giê-su lần đầu tiên loan báo cuộc Tử Nạn của Ngài và đó là điều tất yếu đối với những ai muốn theo con đường từ bỏ chính mình để đạt được sự sống đời đời. BÀI ĐỌC I (Dcr 12: 10-11) Bản văn này trích từ phần thứ hai sách Da-ca-ri-a, tuy nhiên, ngôn sứ Da-ca-ri-a không phải là tác giả. Tác giả thật sự của đoạn văn này ngỏ lời với dân thành Giê-ru-sa-lem vào những năm trước Công Nguyên. Hai trăm năm sau này, sau những cuộc chinh phục của đại đế A-lê-xan-đê, hay giữa năm 330 và năm 300 trước Công Nguyên, một tác giả vô danh, mà các nhà chú giải gọi là Da-ca-ri-a đệ nhị, truyền đạt một sứ điệp mới cho cộng đồng Giê-ru-sa-lem hầu đánh thức tâm tình tôn giáo nơi họ. Người ta cũng đã làm như vậy đối với tác phẩm của ngôn sứ I-sai-a. Nhờ các môn đệ của vị ngôn sứ, ba bộ sưu tập đã được đúc kết thành một (Is 1-39; và 56-66); chúng trình bày một nét chung: cả ba đều khai mở những viễn cảnh về việc thiết lập kỷ nguyên Mê-si-a. Trong tác phẩm Da-ca-ri-a đệ nhị, Đấng Mê-si-a được loan báo qua ba dung mạo, cả ba đều đã được ứng nghiệm ở nơi con người Đức Giê-su: - Dung mạo Đức Mê-si-a vương đế, khiêm hạ và hiền hòa. - Dung mạo người mục tử nhân lành bị các thủ lãnh dân Ngài loại bỏ. - Sau cùng, dung mạo mầu nhiệm của Đấng bị đâm thâu. Chính dung mạo thứ ba này được nêu lên trong bản văn của chúng ta. 1.Đấng Mê-si-a đau khổ: Đấng Mê-si-a vinh quang thuộc nhà Đa-vít danh tiếng, đó là nét nổi bật của các sấm ngôn thời xưa. Có một ngoại lệ duy nhất: ở giữa lòng những gian nan thử thách của cuộc lưu đày, ngôn sứ I-sai-a đệ nhị đã gợi lên dung mạo người tôi trung của Đức Chúa, mà những đau khổ và hy sinh của Ngài thanh tẩy muôn người: Chính người đã bị đâm vì chúng tôi phạm tội, bị nghiền nát vì chúng tôi lỗi lầm (Is 53: 5). Sấn ngôn của ngôn sứ Da-ca-ri-a được định vị vào trong hàng này, trong đó thị kiến của I- sai-a về Đấng Bị Đâm Thâu được lập lại (được Tin Mừng Gioan nhắc lại: Ga 19: 37), cũng

18 như việc biến đổi tấm lòng, thành quả của cái chết này: Người đã chịu sửa trị để chúng ta được bình an, đã phải mang thương tích cho chúng ta được chữa lành (Is 53: 5b) cũng được lập lại. Nhưng ở đây ngôn sứ Da-ca-ri-a đệ nhị quy việc đổi mới tận đáy lòng nhờ Đức Chúa tuôn đổ thần khí của Ngài. 2.Đức Chúa tuôn đổ thần khí của Ngài: Ta sẽ đổ tràn thần khí xuống cho nhà Đa-vít và dân thành Giê-ru-sa-lem. Trước tiên, khi trích dẫn nhà Đa-vít, ngôn sứ Da-ca-ri-a cho hiểu rằng những lời hứa xưa kia không bị hủy bỏ. Nhưng sẽ có việc trải qua sự thử thách và thanh tẩy. Việc thần khí ngự đến và biến đổi tấm lòng con người đã được ngôn sứ Giê-rê-mi-a và ngôn sứ Ê-dê-ki-en loan báo trước đó. Đặc biệt ngôn sứ Ê-dê-ki-en diễn tả bằng những ngôn từ báo trước những ngôn từ của ngôn sứ Da-ca-ri-a đệ nhị: Ta sẽ ban tặng các ngươi một quả tim mới, sẽ đặt thần khí mới vào lòng các ngươi. Ta sẽ bỏ đi quả tim bằng đá khỏi thân mình các ngươi và sẽ ban tặng các ngươi một quả tim bằng thịt. Chính thần khí của Ta, Ta sẽ đặt vào lòng các ngươi, Ta sẽ làm cho các ngươi đi theo thánh chỉ, tuân giữ các phán quyết của Ta và đem ra thực hành Bấy giờ các ngươi sẽ nhớ lại lối sống xấu xa và hành vi bất hảo của các ngươi. Các ngươi sẽ kinh tởm chính bản thân mình, vì các tội lỗi và những điều ghê tởm của các ngươi (Ed 36: 26-31). 3.Phụng vụ sám hối: Sau các biến cố, dân chúng sẽ hiểu giá trị hy sinh của Đấng bị đâm thâu: Họ sẽ khóc than Đấng họ đã đâm thâu, như người ta khóc than đứa con một. Đứa con một và trưởng tử sẽ là những tước hiệu được áp dụng cho Đức Giê-su. Đây là nghi lễ tang chế và sám hối nhưng cũng là thị kiến đầy tràn niềm hy vọng vào việc đổi mới tinh thần, bản văn này của vị ngôn sứ giúp chúng ta hiểu hơn rằng mầu nhiệm Tử Nạn của Đức Giê-su có thể hiểu được chỉ dưới ánh sáng của lễ Ngũ Tuần. Các Tông Đồ sẽ cảm nhận như vậy. BÀI ĐỌC II (Gl 3: 26-29) Đoạn trích thư của thánh Phao-lô gởi tín hữu Ga-lát này, như đoạn trích tuần trước, vừa ngắn gọn vừa súc tích ý nghĩa. Đoạn văn này thuộc vào chương nói về sự tự do của người Ki-tô hữu. Các tín hữu Ga-lát cảm thấy bối rối bởi những Ki-tô hữu gốc Do thái, những người này muốn đưa vào trong Ki-tô giáo những nghi thức Do thái giáo được xem là luôn luôn có giá trị, như phép cắt bì. Thánh Phao-lô chứng minh cho các tín hữu Ga-lát rằng Luật Cựu Ước là sự nô lệ, Luật Tân Ước là sự tự do. Trong đoạn văn đi trước đoạn trích hôm nay, thánh nhân sánh ví Luật Mô-sê với một người quản giáo hướng dẫn con trẻ cho đến tuổi khôn lớn, nhưng vai trò của người này chỉ là tạm thời. 1.Sự tự do của người Ki-tô hữu: Đức tin vào Đức Ki-tô là một hành vi tự do làm cho chúng ta trở thành con cái Thiên Chúa. Chúng ta không còn là những kẻ nô lệ nhưng là những người con: Nhờ lòng tin, tất cả anh em đều là con Thiên Chúa, trong Đức Giê-su Ki-tô. Đức tin là nguyên lý biến đổi con người một cách sâu xa; phép Rửa là dấu ấn của sự biến đổi này. Nhờ phép Rửa, chúng ta nên một với Đức Ki-tô: Vì một khi đã chịu phép Rửa để thuộc về Đức Ki-tô, thì tất cả anh em đã mặc lấy Đức Ki-tô. Thánh Phao-lô thường sử dụng hình ảnh mặc : anh em hãy cởi bỏ con người cũ mà mặc lấy con người mới, vân vân. Mặc không có nghĩa đón nhận đồ trang sức bên ngoài, nhưng đặt mình hoàn toàn dưới quyền lực của Đức Ki-tô. 18

19 2.Sự hiệp nhất và địa vị làm con: Một trong những lời trách cứ của thánh Phao-lô chống lại Lề Luật, đó là Lề Luật gây nên sự chia rẽ; nó chia rẽ nhân loại thành hai: bên này là người Do thái, bên kia là dân ngoại. Tin vào Đức Ki-tô, không còn có sự phân biệt nữa. Trước đó, thánh nhân đã nói về sự duy nhất của Thiên Chúa, Ngài là Thiên Chúa của hết mọi người, Ngài muốn nhân loại trở thành một dân duy nhất, dân của Ngài. Nhờ Đức Ki-tô, Thiên Ý này được thực hiện. Tin vào Đức Kitô, mọi hàng rào ngăn cách do chủng tộc, hoàn cảnh, giới tính bị hủy bỏ: Vậy không còn chuyện phân biệt Do thái hay Hy lạp, nô lệ hay tự do, đàn ông hay đàn bà; nhưng tất cả anh em chỉ là một trong Đức Giê-su Ki-tô. Địa vị làm con cái Thiên Chúa và sự hiệp nhất không là hai nhưng chỉ là một thực tại bất khả phân. Tất cả chúng ta là con cái Thiên Chúa, vì tất cả chúng ta đều nên một với Đức Kitô. Tin chính là gắn bó với con người và sứ điệp của Ngài, niềm tin này mở ra cho hết mọi người không trừ một ai trong chiều kích ơn cứu độ phổ quát. Thánh nhân, trước đây là một người Pha-ri-sêu, đã mạnh dạn hủy bỏ những đặc quyền của dân Do thái. Tuy nhiên, lập luận này đóng lại đoạn văn hôm nay, đều quan trọng là trở lên cho đến bên kia biểu thức Lề Luật, cho đến tận lời hứa, mà Thiên Chúa đã hứa với tổ phụ Áp-ra-ham là ban cho ông một dòng dõi đông như sao trên trời như cát dưới biển. Ơn gọi phổ quát của dân Ít-ra-en được ghi trong Kinh Thánh. Ơn gọi này được thực hiện cho bất cứ ai thuộc về Đức Ki-tô. Tất cả chúng ta, dù xuất thân từ dân ngoại, gắn bó với Đức Ki-tô, chúng ta đều thuộc dòng dõi tinh thần của tổ phụ Áp-ra-ham, chúng ta đều trở thành con cái của Lời Hứa. TIN MỪNG (Lc 9: 18-24) Ngay sau bài trình thuật phép lạ hóa bánh ra nhiều, thánh Lu-ca đặt lời tuyên xưng đức tin của thánh Phê-rô và lời loan báo đầu tiên của Đức Giê-su về cuộc Thương Khó của Ngài. Trong khi đó, thánh Mác-cô và thánh Mát-thêu phân cách hai biến cố này. 1.Bối cảnh: Về khía cạnh này, thánh Lu-ca gần với thánh Gioan. Thánh Gioan đặt ngay liền sau phép lạ hóa bánh ra nhiều diễn từ của Đức Giê-su về bánh hằng sống và việc nhiều môn đệ bỏ Ngài mà ra đi. Buồn rầu, Đức Giê-su hỏi nhóm Mười Hai: Cả anh em nữa, anh em cũng muốn bỏ đi hay sao?. Thánh Phê-rô khẳng khái trả lời: Thưa Thầy, bỏ Thầy thì chúng con biết đến với ai? Thầy mới có những lời đem lại sự sống đời đời. Phần chúng con, chúng con đã tin và nhận biết rằng chính Thầy là Đấng Thánh của Thiên Chúa (Ga 6: 67-69). Sau phép lạ hóa bánh ra nhiều, dấu chỉ rõ nét thời Mê-si-a, Đức Giê-su cho rằng thời điểm đã đến để thăm dò tư tưởng của các Tông Đồ về Ngài và cho họ thấu hiểu hơn nữa mầu nhiệm con người và sứ mạng của Ngài. 2.Lời tuyên xưng đức tin của thánh Phê-rô: Thánh Mát-thêu và thánh Mác-cô định vị cuộc chuyện trò của Đức Giê-su với các môn đệ của Ngài trong thung lũng thanh bình dẫn đến thành Xê-da-rê Phi-líp-phê, ngoài miền Ga-lilê. Còn thánh Lu-ca thì không cho biết bất kỳ địa danh nào, nhưng mang đến một sự chính xác thuộc trật tự tinh thần: Đức Giê-su cầu nguyện một mình khi các môn đệ của Ngài gặp lại Ngài. Thánh Lu-ca không bao giờ quên kể ra việc Đức Giê-su cầu nguyện vào những giờ phút long trọng. Chúa Giê-su hỏi các môn đệ, trước hết về dư luận quần chúng đối với Ngài: Theo dư luận quần chúng, thì Thầy là ai?, để giúp các ông hiểu rõ hơn rằng đức tin của họ phải thoát khỏi những ý kiến của quần chúng. Câu trả lời của các Tông Đồ là lập lại chính xác lời 19

20 tường thuật cho Hê-rô-đê An-ti-pát, tiểu vương miền Ga-li-lê, khi ông này tra hỏi về nhân cách của Đức Giê-su: Tiểu vương Hê-rô-đê nghe biết tất cả những gì đã xảy ra, thì phân vân lắm. Thật vậy, có kẻ nói: Đó là ông Gioan từ cõi chết trỗi dậy. Kẻ khác thì nói: Ông Ê-li-a xuất hiện đấy! Kẻ khác nữa lại nói: Đó là một ngôn sứ thời xưa sống lại (Lc 9: 7-9). Dư luận cho rằng Gioan Tẩy Giả sống lại ở nơi Đức Giê-su thì thật lạ lùng; thật ra thánh Gioan đã chết với hào quang của vị ngôn sứ bị sát hại. Trái lại, việc ngôn sứ Ê-li-a tái lâm để là vị tiền hô của Đấng Mê-si-a là một niềm tin được chứng thực, vả lại dựa trên sấm ngôn của Ma-la-khi: Này Ta sai ngôn sứ Ê-li-a đến với các ngươi, trước khi ngày của Đức Chúa đến, ngày trọng đại và kinh hoàng (Ml 3: 23). Còn về các ngôn sứ thời xưa đã sống lại, vài bản văn Kinh Thánh có lẽ gợi lên ngôn sứ Giê-rê-mi-a, vị ngôn sứ được xem là người bảo vệ dân Ít-ra-en, như trong một giấc mơ của ông Giu-đa (2Mcb 15: 14-15). Thánh Mát-thêu, trong bản văn song đối, trích dẫn câu này. Nói tóm lại, đám đông dân chúng lầm lạc giữa những giả thuyết khác nhau này; họ đã không nhận ra Đức Giê-su là Đấng Mê-si-a (Đấng Ki-tô). Vì thế, Chúa Giê-su muốn trắc nghiệm niềm tin của các Tông Đồ nên hỏi họ: Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?. Thánh Phê-rô nhân danh nhóm Mười Hai trả lời: Thầy là Đấng Ki-tô của Thiên Chúa. Nhưng Đức Giê-su cấm ngặt các ông không được nói điều ấy với ai. Đám đông dân chúng có một quan niệm về Đấng Ki-tô không đúng; chân dung đích thật của Đấng Ki-tô Đức Giê-su sắp vén mở cho các Tông Đồ lần đầu tiên: đó là chân dung của Đấng Ki-tô chịu đau khổ. 3.Đức Giê-su loan báo lần đầu cuộc thương khó của Ngài: Con Người phải chịu đau khổ nhiều, bị các kỳ mục, thượng tế cùng kinh sư loại bỏ, bị giết chết, và ngày thứ ba sẽ sống lại. Vào lúc này, Đức Giê-su thận trọng tránh nói về việc Ngài bị đánh đập và chịu đóng đinh vào thập giá, nhưng chỉ đơn giản nói rằng Ngài sẽ phải chịu đau khổ nhiều và bị giết chết; đồng thời Ngài tức khắc gợi lên cuộc Phục Sinh của Ngài. Ngài sẽ kể ra cuộc Phục Sinh của Ngài trong mối liên quan với một trong những sấm ngôn về cuộc Tử Nạn của Ngài (sẽ còn có hai sấm ngôn khác nữa). Con Người phải chịu đau khổ nhiều. Ở đây, sự tất yếu ( phải chịu ) mà Chúa Giê-su gợi lên không phải là sự tất yếu của số mạng: đây là một sự tất yếu thuộc trật tự thần học, đây là một sự tất yếu của chương trình Thiên Chúa. Cuộc Tử Nạn không là một tai nạn mà cuộc Phục Sinh sẽ đền bù, nhưng là dự phần vào mầu nhiệm cứu độ loài người. Đức Giê-su không đưa ra bất kỳ giải thích nào khác ngoài cái tất yếu này. Ngài cũng sẽ nói với hai môn đệ trên đường Em-mau cái tất yếu như vậy: Nào Đức Ki-tô lại chẳng phải chịu khổ hình như thế, rồi mới vào trong vinh quang của Người sao? (Lc 24: 25). Khác với thánh Mát-thêu và thánh Mác-cô, thánh Lu-ca không nói cho chúng ta phản ứng quyết liệt của thánh Phê-rô đối với những viễn cảnh tăm tối mà Thầy mình vén mở về số mệnh của Ngài. 4.Lời dạy cho hết mọi người: Đoạn văn cuối được định vị vào trong cái hợp lý của điều đi trước đó nhưng không vào trong cái khả dĩ; vì không có đám đông chung quanh Đức Giê-su khi Ngài mặc khải cho các Tông Đồ số mệnh đầy đau khổ của Ngài; không có đám đông ở nơi Ngài tách riêng ra mà cầu nguyện một mình. Nhưng Chúa Giê-su liên kết các môn đệ của Ngài - và bên kia họ tất cả những ai muốn theo Ngài với con đường từ bỏ chính mình và chấp nhận đau khổ này. Chính qua con đường này mà người ta cứu được mạng sống mình. 20

21 21

22 CHÚA NHẬT XII THƯỜNG NIÊN - NĂM C QUA THẬP GIÁ ĐẾN VINH QUANG Ban Mục vụ Thánh Kinh & Ban Phụng tự TGP.Sài Gòn *** Con Người phải chịu nhiều đau khổ, bị từ bỏ và giết chết (Lc 9,22) I. CÁC BÀI ĐỌC 1. Bài đọc I Dcr 12,10-11 Dựa trên lời hứa của Đức Chúa sẽ giải thoát và đổi mới cho Giêrusalem, sấm ngôn của Dacaria loan báo về một cuộc đổ ơn của Đức Chúa xuống trên nhà Giuđa và cư dân Giêrusalem giúp họ tỉnh ngộ về hành vi bất chính của mình: nếu trước kia chính họ đã giết chết Đấng Mêsia, thì giờ đây cũng chính họ sẽ phải ngước nhìn Đấng mà họ đã đâm thâu với một tâm tình khóc than và thương tiếc đến tột độ như khóc đứa con đầu lòng đã chết. Hình ảnh này, theo cái nhìn của Thánh sử Gioan 19,37, như một lời tiên báo về cái chết của Đức Kitô mà Dân Do Thái sẽ phải hối cải khi nhìn thấy Đấng mà họ đã đâm thâu qua trên thập giá. 2. Bài đọc II Gl 3,26-29 Thánh Phaolô nhấn mạnh rằng: việc lãnh nhận phép rửa làm cho người Kitô hữu được tháp nhập cách trọn vẹn vào cuộc khổ nạn và cái chết của Đức Kitô trên thập giá. Điều này đã xóa đi mọi sự khác biệt trước đó về lý lịch bản thân của từng người: Do thái hay Hy lạp, nô lệ hay tự do, nam hay nữ để từ nay họ được nên một trong Đức Giêsu Kitô và nhờ đó trở thành những kẻ thừa kế theo lời hứa. 3. Bài Phúc âm Lc 9,18-24 Đoạn phúc âm này bao gồm ba ý tưởng chính: Trước lời tuyên xưng của Thánh Phêrô về mình: Thầy là Đấng Kitô của Thiên Chúa. Chính Chúa Giêsu đã không phủ nhận về lời tuyên xưng này nhưng chỉ ngăn cấm các ông không được nói điều đó với ai. Việc ngăn cấm này của Chúa vì e ngại người khác hiểu sai về bản chất và sứ vụ của Đấng Mêsia. Liền sau đó, Chúa Giêsu đã minh định rõ cho các môn đệ biết sứ mạng của Ngài là gì qua lời khẳng định: Con Người phải chịu nhiều đau khổ, bị các kỳ lão, các thượng tế và các luật sĩ từ bỏ và giết chết, nhưng ngày thứ ba sẽ sống lại. Số phận của người môn đệ cũng được rập khuôn theo số phận của Thầy mình. Điều này đã được xác quyết qua những điều kiện được Chúa Giêsu đưa ra cho người môn đệ: Từ bỏ mình vác thập giá mình hằng ngày mà theo. Ba điều kiện này dường như chỉ dẫn người môn đệ đi tới chỗ bị hủy diệt và giết chết. Nhưng khi họ dám chấp nhận mất mọi sự, thậm chí mất mạng sống vì Chúa Giêsu, thì họ lại cứu được tất cả, nhất là cứu được mạng sống của mình. II. GỢI Ý MỤC VỤ 1. Cái chết của Đấng Mêsia mà Ngôn sứ Dacaria nói đến là kết quả của một sự đối kháng dứt khoát muốn đứng về phía đối lập Thiên Chúa, để đi đến quyết định đóng đinh Đấng Mêsia nhằm loại trừ Ngài ra khỏi cuộc sống của mình. Đối diện với một thử thách, đau khổ, 22