Một Số Tiêu Chuẩn Chọn Bài Hát Trong Phụng Vụ Tài Liệu Ca Trưởng Cấp II Hải Linh Quê Hương
5 Đặc Tính Của Âm Nhạc trong Phụng Vụ Âm Nhạc trong Phụng Vụ phải có 5 đặc tính sau đây mà người Ca Trưởng cần ghi nhớ: 1. Tính Giáo Hội 2. Tính Thánh Thiện 3. Tính Thông Đạt 4. Tính Nghệ Thuật 5. Tính Dân Tộc
1. Tính Giáo Hội Để có tính Giáo Hội, Lời ca phải: Rút ra từ các nguồn Phụng vụ hoặc Kinh Thánh Phù hợp với Giáo Lý Công Giáo Phải có tính cộng đồng, phổ quát Các tác nhân gây hại đến tính Giáo Hội: Lỗi từ người soạn nhạc: Lời ca tự đặt ra, không phù hợp với Giáo Lý Công Giáo Lời ca tự đặt quá riêng tư, chủ quan, không phù hợp cho Cộng Đoàn Lỗi từ Ca Trưởng: Âm nhạc chỉ hợp cho một số thành viên giới hạn nào đó, không phù hợp với tập thể. Chọn bài không đúng Phụng Vụ (như hát hay đàn những bài đời; hoặc chọn Đáp Ca không phải từ Thánh Vịnh, Thánh Kinh)
2. Tính Thánh Thiện Tính Thánh Thiện được tỏ hiện từ lời ca, âm nhạc cho tới lối hát. Để có tính Thánh Thiện: Lời ca phải thánh thiện (sát phụng vụ) Lối sáng tác, cung bậc không quá cầu kỳ Hát từ trong tâm hồn Đệm đàn không phô trương. Tác nhân gây tai hại: Lỗi do người soạn nhạc: Lời ca tự sáng tác gợi lên những hình ảnh trần tục, không trong sáng. Âm nhạc dùng những cung bậc ướt át, ủy mị (những nửa cung đồng liên tiếp) Lỗi do Ca Trưởng chịu trách nhiệm: Tiết tấu dùng như nhạc đời Lối đệm đàn không phù hợp với hoàn cảnh phụng vụ, như nhạc khiêu vũ, phòng trà, sân khấu Giọng ca theo phong cách đời: rên rỉ, nấc nở hoặc phô trương.
3. Tính Thông Đạt Để có tính Thông Đạt: Lời ca mạch lạc dễ hiểu Lời hát rõ ràng Đệm đàn không quá to, lấn át người hát. Tác nhân gây tai hại Lỗi người soạn nhạc: Lời ca tự đặt vô nghĩa, tối nghĩa, mông lung Nhạc không hợp với lời ca, hát trẹo lưỡi Lời ca sắp xếp không phù hợp với tiết tấu Đa điệu, nhiều bè nhưng nghe rối lại Lỗi người Ca Trưởng: Ca đoàn phát âm không đúng, không rõ Lối đệm đàn ồn ào, hoặc quá nhiều nhạc cụ lấn át tiếng hát
4. Tính Nghệ Thuật Để có tính Nghệ Thuật: Lời ca hay: Có chất thơ, có nội dung súc tích Nhạc hay Tác nhân gây tai hại Lỗi người soạn nhạc: Lời ca quá tầm thường, kém văn chương, ít chất thơ. Nhạc không phô diễn được tình ý của lời ca. Lối viết máy móc, rập khuôn, câu nệ kỹ thuật. Lỗi người Ca Trưởng: Hát máy móc, mạnh nhẹ theo ô nhịp, không có tiết tấu, diễn tả được ý của lời ca. Lối đệm đàn không phù hợp với từng loại nhạc, từng loại nhịp. Chất giọng, tầm cữ tiếng chưa đủ để diễn tấu, hoặc tập luyện qua loa, chưa kỹ càng đủ.
5. Tính Dân Tộc Để có tính Dân Tộc: Lời ca, giọng hát dễ nghe, dễ hiểu, rõ ràng Âm nhạc đi sát với luyến láy của thanh điệu Đệm đàn phù hợp với từng câu, từng đoạn. Ngôn ngữ nào âm nhạc đó. Những tác nhân gây tai hại Lỗi người soạn nhạc: Lời ca soạn ra không theo phong cách của ngôn ngữ Việt (xét về mặt ngữ âm, ngữ nghĩa, ngữ pháp) Lối viết hòa âm làm trẹo lưỡi, không rõ lời Lời ca, cung bậc, hệ thống âm thanh, nhạc khí không đúng (râu ông nọ cắm cầm bà kia) Lỗi do Ca Trưởng: Lối phát âm ca kịch tây phương, mất hết sự tinh vi của cung bậc nặng nhẹ, luyến láy, rung vỗ, vv Lối đệm đàn xô bồ, không hợp với âm sắc của bài hát.
Để Tìm Bài Hát Đúng Với Phụng Vụ 1. Chủ đề Thánh Lễ: Trước khi chọn bài hát, người CT phải biết thánh lễ hôm đó là lễ gì: Lễ trọng gì?, Lễ kính gì? Lễ nhớ ai? Lễ Tết, Khấn, Phong chức, Thêm sức, Tạ ơn, An Táng, Đám cưới, Cầu hồn, hay nhu cầu gì? Chúa nhật thứ mấy, mùa gì? 2. Từng Phần của Phụng Vụ (Sách Lễ Roma) Ca Nhập Lễ Các Bài Đọc Đáp Ca Ca Hiệp Lễ
Tìm Bài Hát cho Ca Đoàn Khi tìm bài hát cho Ca Đoàn, 5 tiêu chuẩn các Ca Trưởng (CT) cần để ý: 1. Phụng Vụ: bài hát phải phù hợp với phụng vụ của Thánh Lễ. 2. Mục Vụ: bài hát phải phù hợp với cộng đồng tham dự Thánh Lễ (thiếu nhi, người lớn, tu sĩ) 3. Khả Năng Ca Đoàn: bài hát phải phù hợp với khả năng của Ca đoàn (nhiều bè hay ít bè) 4. Thời Gian: có đủ để tập không. 5. Cộng Đồng
Tìm Kiếm Bài Hát Sau Khi Biết Chủ Đề Thứ tự ưu tiên đúng Phụng Vụ 1. Đáp Ca 2. Ca Nhập Lễ 3. Hiệp Lễ 4. Dâng Lễ 5. Kết Lễ
Đáp Ca Đáp Ca: dễ tìm nhất (theo sát với Phụng Vụ) Phụng vụ Lời Chúa. Phải sát với Phụng Vụ (liên quan đến Bài Đọc 1) Nên là Thánh Vịnh Đáp Ca: Câu Đáp, câu Xướng (Thánh Vịnh thôi vẫn chưa đủ) Có những Thánh Lễ cho phép chọn trong nhiều Đáp Ca. Lễ An Táng, Cầu Hồn Lễ chung các Thánh, Đức Mẹ
Ca Nhập Lễ: Ca Nhập Lễ Càng bậc lễ cao thì càng nên sát với Phụng vụ (Ca Nhập lễ trong sách lễ Roma) Lễ Trọng, lễ Kính Nếu không có, tìm bài phù hợp với ý lễ ngày hôm đó - Lễ Trọng, Kính, Chúa Nhật, lễ có nghi thức riêng. Nếu không có, tìm bài phù hợp với mùa Phụng Vụ. Lễ Chúa Nhật, Lễ Nhớ Cùng lắm chọn một bài Ca Nhập Lễ chung chung, có tác động đi lên bàn thờ hoặc ngợi khen Chúa Ngày thường
Hiệp Lễ Hiệp Lễ Tìm bài hợp với Ca Hiệp Lễ (trong sách lễ Roma) Nếu không, tìm bài hợp với ý lễ Nếu không, tìm bài hợp với Bài Tin Mừng Nếu không, tìm bài hợp với mùa Phụng vụ Nếu không, tìm bài Ca Hiệp Lễ chung chung, về việc tôn thờ, ca ngợi tình yêu Chúa, hoặc về tình bác ái, sự hiệp nhất.
Dâng Lễ Dâng Lễ Tìm bài hợp với chủ đề thánh lễ Tìm bài theo mùa phụng vụ Tìm một bài Dâng Lễ chung chung
Kết Lễ Kết Lễ Tìm bài hợp với chủ đề thánh lễ Tìm bài theo mùa Phụng vụ (Giáng sinh, Phục sinh, Vọng, Chay) Tìm bài hát theo ngoại lịch hay nhu cầu riêng phù hợp (ngày kính Chúa, Đức Mẹ, Thánh Giuse, Tháng hoa, Tháng Các Linh Hồn, Cầu cho ơn gọi, vv ) Bài mang tính cách Truyền Giáo hoặc bài hát Kính Đức Mẹ
Chọn Lựa Bài Hát CT cần tập và hát qua các bài hát để xem xét (chỉ xem lướt qua không đủ) Sau đó người CT chọn lựa xem bài nào có thể dùng được. Khả năng ca đoàn: Bài hát có nhiều bè quá không? Có đủ người hát không? Âm vực có cao quá hoặc thấp quá không? Dòng nhạc dễ hát hay khó hát? Bài hát có đủ 5 đặc tính của bài hát Thánh ca không (tính Giáo hội, Thánh thiện, Thông đạt, Nghệ thuật và Dân tộc)? Thời gian có đủ để tập hát không?
Sách Hát - Folders Đủ cho mọi người Nhẹ nhàng Các bài hát có nhiều trang nên sắp xếp sao để giới hạn việc giở trang Không giở trang ở những chỗ quan trọng Dùng tabs mầu (color codes) Tránh dùng slideshow